JAS – – DRC MASHI HEBREW BIBLE and MASHI GREEK

Munkwa munene oku barhumisi ba Yezu na Ekleziya

bakolaga na C.D.P.C.L. Bukavu,  bulya omu EBIBLIYA NTAGATIFU,

Verbum Bible, Kinshasa 1992, rhudômire binwa binji bya mashi.

AMARUBA GAYANDIKIRAGWA ABEMÊZI BOSH!

Enshokolezi

Amaruba gàyandikiragwa abemêzi boshi gali nda: maguma ga Mutagatifu Yakobo, abirhi ga Mutagatifu Petro, asharhu ga Mutagatifu Yowane, na maguma ga Mutagatifu Yuda. Gaderhwa «katolika», kuleka aga kabiri n’aga kasharhu ga Yowane, ago maruba garhumiragwa abemêzi b’Ekleziya nyinji.

Amaruba ga Mutagatifu Yakobo

Gàyandikagwa na Yakobo, mwene wâbo Yezu (Mt 13,35; Mk 6,3). Ali mudâhwa mukulu w’e Yeruzalemu, afira obuyemêre omu mwâka gwa 62. Amaruba gâge agarhumiraga abakristu b’omu Bayahudi bali bashandabîne omu igulu, hofi h’omwâka gwa 60. Rhulagirire oku bushinganyanya burhenga emwa Nnâmahanga lyo rhukolêsa obuyemêre bwirhu bubonekere omu bijiro binja. Rhuyâke akabôlo oku bakenyi, rhucihangane okurhandûla enfûzi n’abakana. Rhuyâke ebyâha by’olulimi, rhube bashinganyanya, rhuyâke n’amagene g’en’igulu. Ensiku ziyiruka, abagalîre oku babo bacifinja owafire.

Amaruba marhanzi ga Mutagatifu Petro

Gàyandikagwa n’omurhambo w’Entumwa erhi ali e Babiloni, yo e Roma, hofi h’omwâka gwa 63 erhi ogwa 64. Obulangalire burhumire abakristu bacîshinga ciru bakagera omu mbaka. Ebi abalêbi baderhaga rhwàbishobwîre. Rhugwasirwe rhucihangane okuzigirana. Rhumanye oku rhwe lubaga lwishogwa muli Kristu, rhumanyage okulama bwinja ekarhî k’abapagani, rhukenge abakulu b’ecihugo; abashizi bayumve bannawâbo. Abashamuka bakenge obuhya n’obuzigire bulumire omu cinyabuguma. Amango g’amalibuko, rhusimike rhunalole olwiganyo lwa Kristu wafàga aj’iyigîriza omu irimbo n’erhi afûka abwârhala ekulyo kw’Ishe. Omu kukenga amababale ga Kristu rhucihangane okuyâka ebyâha. Kristu ye Lungere mukulu, co cirhumire balungere omu Ekleziya bakwânîne bamulolerekwo olwiganyo. Mpu abemêzi boshi bakakenga abagula. Abacirhohya bo bashobôla engalo za Nnâmahanga.

Amaruba ga kabiri ga Mutagatifu Petro

Gàyandikagwa enyuma ly’amarhanzi ga Petro. Wabona muganda muguma wa Petro wagayandikaga. Abakristu bashobwîre obwôrhere bw’okuba bâna ba Nnâmahanga banashubûzibwa omu cinyabuguma c’abemêzi . Ngasi muguma acîhangane okuyâka abigîriza b’obunywesi. Ababî bâhanwe ci abinja bahâbwe oluhembo.

Amaruba ga Mutagatifu Yowane oku gali asharhu

Gàyandikagwa n’Entumwa Yowane, ye wanayandikaga ecitabu ca kani c’Emyanzi y’Akalembe n’ ec’Amafulûlo. Agayandikaga erhi akola mushosi, hofi h’omwâka gwa 98. Amaruba marhanzi galimwo binwa bisharhu binene. 1.Okugenda omu bumoleke kugwêrhe njira ini : okuyâka ecâha, okukulikira amarhegeko bwenêne ery’obuzigire, okurhahira omurhima oku by’en’igulu, okucîlanga oku bashombanyi ba Kristu. 2. Okulama nka bâna ba Nnâmahanga, nakwo kuli kuyâka ecâha, kukulikira amarhegeko bwenêne ery’obuzigire, n’okucîlanga oku bashombanyi ba Kristu. 3. Iriba ly’Obuzigire n’Obuyemêre ali Nyamuzinda yêne bulya ye warhanzir’irhuzigira omu kucîjira muntu kw’Omugala. Ntakwo rhwakazigira Nyamuzinda buzira kuzigira bene wirhu. Obuyemêre bwarhengaga kuli Mugala wa Nyamuzinda wahamîrize omu mîshi n’omu muko. Ye warhuhîre Mûka. Omu kuyemêra Mugala wa Nyamuzinda rhuhâbwa obuzîne. Omwemêzi akaz’isengerera abanya-byâha. Omu maruba ga kabiri, mpu rhulame omu buzigire; banarhuhîre hange oku bashombanyi ba Kristu bo bakanywesi. Omu maruba ga kasharhu Yowane akunga Gayo warhabalaga ebigolo biyâlîza Emyanwi y’Akalembe, alongôzize Diyotrefi wabulaga okuyankirira abaja-bugo, ci ali akunga Demetriyo olanzire obuyemêre.

Amaruba ga Mutagatifu Yuda

Gàyandikagwa na Yuda, mwene wâbo Yakobo (Yd 1), nkaba naye mwene wâbo Nyakasane (Mt 13,35), omu myâka ya 70-80. Aga maruba gayandikagwa okubwîra abakristu bacilange oku bigîriza b’obunywesi; ahûnyire abakristu bazigirane banagwâsanye omu buyemêre.

AMARUBA GA MUTAGATIFU YAKOBO

1

Omusingo

1 Yakobo, mwambali wa Nnâmahanga n’owa Nyakasane Yesu Kristu, ahânyire omusingo oku milala ikurni n’ibiri eshandabîne^a omu igulu!

Oku omukristu akwânîne okuyorha omu marhagulo

2 Omu marhangulo ga ngasi lubero gammuyishira, mukacishinga, bene wirhu, 3 bulya murhahabiri oku amarhangulo g’obuyemêre bwinyu kulerha galerha obuzibu bw’okulembera amalibuko. 4 Ci obwo buzibu bw’okulembera amalibuko bukole ebijiro nkana, lyo muba bantu bashingânîne na bimâna, abarhabuziri cici.

Okushenga n’obulangâlire

5 Obuzire obushinganyanya muli mwe, abushenge Nnâmahanga, oshobôza boshi burhagera na buzira karhinda; abuhâbwa. 6 Ci kwônene ashenge n’obuyemêre, buzira kurhindira ciru ehitya; bulya orhindira kwo ali nka kula omuvumba w’omu nyanja guhisibwa n’okuhêkwa eyi n’eyi n’empûsi. 7 Omuntu wa bene oyo arhalangâliraga mpu ankashobôla akantu emwa Nyakasane: 8 eri nderhera-habiri, nzunguzi omu majira gâyo goshi.

Kurhi omugale ayish’iherêrekera

9 Mwene wirhu oli mukenyi acishingire obukuze bwâge, 10 n’omugale naye asîme obwirhohye bwâge, bulya kwo ayish’ikenyuka nka muligi gwa bwâso. 11 lzuba likashoshoka, linajire ecidurhudurhu, libabule olubala; obwâso bw’emburho burhoge, ohabe aha obudukuliza bwâbwo bwamaja. Ntyo kwo n’abagale baherêrekere omu njira zâbo.

Amashumi

12 Iragi lyâge omuntu olembera amarhangulo! Bulya erhi aba amagahima, anayish’ihâbwa ishungwe ly’obuzîne Nyamuzmda alaganyagya abamuzigira. 13 Ntâye obage ali omu mashumi akaderha mpu Nyamuzinda omushumisire; bulya Nyamuzinda arhankashumikwa mabî, naye arhanashumika ndi. 14 Ci ngasi muguma ashumikwa n’amîru gage mabî yêne; go gamukulula ganamugwâse. 15 N’erhi omuntu aba amayemêra ago mîru mabî, lyo gaburha ecâha, naco ecâha nka camayûs’ijirwa, canaburha olufu. 16 Mumanye mwankahabuka, bene wirhu bazigirwa. 17 Ngasi ngalo nyinja na ngasi nshôkano nkana bihubuka enyanya, birhenga emwa Nn’obulangashane, orhahinduka n’orhayishi cihoho ca muhindulo, 18 Yene walonzagya okurhuburha omu luderho lwâge lw’okuli, mpu rhube rhwe murhondêrero gw’ebiremwa byâge.

Okurhumikira Nnâmahanga kw’okunali

19 Murhahabiri aho, bene wirhu bazigirwa: ngasi muntu akâbangaduka omu kuyumvirhiza, ci arhabaga wa kuderha duba, orhanabaga wa kukunira duba . 20 Bulya obukunizi bw’omuntu burhajira omukolo gw’obushinganyanya bwa Nnâmahanga . 21 Kuziga mukwêbe kulî ngasi byoshi byankamuhemula na ngasi bisigaliza by’obubî, munayankirire n’obwirhohye akanwa ka Nyamuzinda karhwêragwa omu mirhima yinyu mpu kammucize . 22 Mube ba kujira akanwa ka Nnâmahanga, ci arhali ba kuyumvirhiza kwône, murhag’icirheba mwêne! 23 Bulya oyumvirhiza akanwa ka Nnâmahanga arhanakajire, kwo ali ak’omuntu wasinza obusù bwâge omu cilolero mpu alole iranga aburhanagwa. 24 Erhi aba amacîhenga, agende; ho n’aho anayibagira kurhi anali. 25 Ci ocisêza okumanya irhegeko limâna, lirya irhegeko lijira abantu bantagengwa, akanalisêrakwo, arhâbe wa kuyumva n’okuyibagira, ci wa kujira, oyo ye wabone iragi omu kushimba irhegeko. 26 Erhi omuntu ankaderha mpu ali mwinja omu idini lyâge, ci akaba arhish’ishuba olulimi lwâge , na ntyo acirhebe yêne, idini ly’oyo muntu liri lya busha.

27 Idini licîre lirhanalikwo ibala omu masù ga Larha Nyamuzinda, muliyumvagye: okukarhandûla enfuzi n’abakana omu malibuko gâbo, n’okucilanga buzira izâbyo en’igulu.

ΙΑΚΩΒΟΥ ΕΠΙΣΤΟΛΗ 1

1 Ἰάκωβος θεοῦ καὶ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ δοῦλος ταῖς δώδεκα φυλαῖς ταῖς ἐν τῇ διασπορᾷ χαίρειν. 2 Πᾶσαν χαρὰν ἡγήσασθε, ἀδελφοί μου, ὅταν πειρασμοῖς περιπέσητε ποικίλοις, 3 γινώσκοντες ὅτι τὸ δοκίμιον ὑμῶν τῆς πίστεως κατεργάζεται ὑπομονήν. 4 ἡ δὲ ὑπομονὴ ἔργον τέλειον ἐχέτω, ἵνα ἦτε τέλειοι καὶ ὁλόκληροι ἐν μηδενὶ λειπόμενοι. 5 Εἰ δέ τις ὑμῶν λείπεται σοφίας, αἰτείτω παρὰ τοῦ διδόντος θεοῦ πᾶσιν ἁπλῶς καὶ μὴ ὀνειδίζοντος, καὶ δοθήσεται αὐτῷ. 6 αἰτείτω δὲ ἐν πίστει μηδὲν διακρινόμενος· ὁ γὰρ διακρινόμενος ἔοικεν κλύδωνι θαλάσσης ἀνεμιζομένῳ καὶ ῥιπιζομένῳ. 7 μὴ γὰρ οἰέσθω ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος ὅτι λήμψεταί τι παρὰ τοῦ κυρίου, 8 ἀνὴρ δίψυχος, ἀκατάστατος ἐν πάσαις ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ. 9 Καυχάσθω δὲ ὁ ἀδελφὸς ὁ ταπεινὸς ἐν τῷ ὕψει αὐτοῦ, 10 ὁ δὲ πλούσιος ἐν τῇ ταπεινώσει αὐτοῦ, ὅτι ὡς ἄνθος χόρτου παρελεύσεται. 11 ἀνέτειλεν γὰρ ὁ ἥλιος σὺν τῷ καύσωνι καὶ ἐξήρανεν τὸν χόρτον, καὶ τὸ ἄνθος αὐτοῦ ἐξέπεσεν, καὶ ἡ εὐπρέπεια τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἀπώλετο· οὕτως καὶ ὁ πλούσιος ἐν ταῖς πορείαις αὐτοῦ μαρανθήσεται. 12 Μακάριος ἀνὴρ ὃς ὑπομένει πειρασμόν, ὅτι δόκιμος γενόμενος λήμψεται τὸν στέφανον τῆς ζωῆς ὃν ἐπηγγείλατο τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν. 13 μηδεὶς πειραζόμενος λεγέτω ὅτι ἀπὸ θεοῦ πειράζομαι· ὁ γὰρ θεὸς ἀπείραστός ἐστιν κακῶν, πειράζει δὲ αὐτὸς οὐδένα. 14 ἕκαστος δὲ πειράζεται ὑπὸ τῆς ἰδίας ἐπιθυμίας ἐξελκόμενος καὶ δελεαζόμενος· 15 εἶτα ἡ ἐπιθυμία συλλαβοῦσα τίκτει ἁμαρτίαν, ἡ δὲ ἁμαρτία ἀποτελεσθεῖσα ἀποκύει θάνατον. 16 Μὴ πλανᾶσθε, ἀδελφοί μου ἀγαπητοί. 17 πᾶσα δόσις ἀγαθὴ καὶ πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθέν ἐστιν καταβαῖνον ἀπὸ τοῦ πατρὸς τῶν φώτων, παρ’ ᾧ οὐκ ἔνι παραλλαγὴ ἢ τροπῆς ἀποσκίασμα. 18 βουληθεὶς ἀπεκύησεν ἡμᾶς λόγῳ ἀληθείας εἰς τὸ εἶναι ἡμᾶς ἀπαρχήν τινα τῶν αὐτοῦ κτισμάτων. 19 Ἴστε, ἀδελφοί μου ἀγαπητοί· ἔστω δὲ πᾶς ἄνθρωπος ταχὺς εἰς τὸ ἀκοῦσαι, βραδὺς εἰς τὸ λαλῆσαι, βραδὺς εἰς ὀργήν· 20 ὀργὴ γὰρ ἀνδρὸς δικαιοσύνην θεοῦ οὐ κατεργάζεται. 21 διὸ ἀποθέμενοι πᾶσαν ῥυπαρίαν καὶ περισσείαν κακίας ἐν πραΰτητι δέξασθε τὸν ἔμφυτον λόγον τὸν δυνάμενον σῶσαι τὰς ψυχὰς ὑμῶν. 22 Γίνεσθε δὲ ποιηταὶ λόγου καὶ μὴ μόνον ἀκροαταὶ παραλογιζόμενοι ἑαυτούς. 23 ὅτι εἴ τις ἀκροατὴς λόγου ἐστὶν καὶ οὐ ποιητής, οὗτος ἔοικεν ἀνδρὶ κατανοοῦντι τὸ πρόσωπον τῆς γενέσεως αὐτοῦ ἐν ἐσόπτρῳ· 24 κατενόησεν γὰρ ἑαυτὸν καὶ ἀπελήλυθεν καὶ εὐθέως ἐπελάθετο ὁποῖος ἦν. 25 ὁ δὲ παρακύψας εἰς νόμον τέλειον τὸν τῆς ἐλευθερίας καὶ παραμείνας οὐκ ἀκροατὴς ἐπιλησμονῆς γενόμενος ἀλλὰ ποιητὴς ἔργου, οὗτος μακάριος ἐν τῇ ποιήσει αὐτοῦ ἔσται. 26 Εἴ τις δοκεῖ θρησκὸς εἶναι μὴ χαλιναγωγῶν γλῶσσαν αὐτοῦ ἀλλ’ ἀπατῶν καρδίαν αὐτοῦ, τούτου μάταιος ἡ θρησκεία. 27 θρησκεία καθαρὰ καὶ ἀμίαντος παρὰ τῷ θεῷ καὶ πατρὶ αὕτη ἐστίν, ἐπισκέπτεσθαι ὀρφανοὺς καὶ χήρας ἐν τῇ θλίψει αὐτῶν, ἄσπιλον ἑαυτὸν τηρεῖν ἀπὸ τοῦ κόσμου.

2

Okukenga abakenyi

1 Bene wirhu, irhondo mumanye mwankahira akabôlo omu buyemêre bwa Yezu Kristu, Nnawirhu w’irenge. 2 Erhi mwakaba mutamîre omu ndêko, hakayisha omuntu oyambîrhe engolo y’amasholo n’omushangi mwinjinja , hayishage obwo n’omukenyi oyambîrhe obwikunje, 3 n’erhi mwankahindamuka, musinze olya oyambîrhe omushangi gwalangashana, mumubwîre, erhi: Entebi eyi otamalage, waliha!» naye olya mukenyi mumubwîre, erhi: «Wehe oyimange’ halal», nisi, erhi: «Otamale aha citumbi c’amagulugu gâni;» 4 k’erhi nta kabôlo mujijire obwo, ka n’erhi murhacîjiziri batwî b’emanjaa b’enkengero mbî?

5 Leki mmubwire, bene wirhu bazigirwa! Ka Nyamuzinda arhacishogaga abakenyi b’en’igulu mpu babe bahirhi omu buyemêre, banabe mîmo y’Obwâmi alaganyagya abamuzigira? 6 Ninyu mudwîrhe mwakabôla abakenyi! Ka barhali bagale bammushoshôba? K’arhali bo bammuhêka e kagombe? 7 K’arhali bo badwîrhe balogorhera Izîno linja mugashâniza? 8 Mukâshimba lirya irhegeko ly’oku bwâmi liri omu Mandiko lidesire, mpu: Okazigira owinyu nk’oku ocizigira wene, erhi mujizire bwinja; 9 ci mukajira akabôlo, erhi câha mujizire, n’Irhegeko lyanammukaga nka bagoma.

10 Omuntu oshimba Amarhegeko goshi, erhi ankavunamwo cinwa ciguma cône, erhi goshi agomîre. 11 Bulya owaderhaga, mpu: Orhahîra okahusha, ye wanashibig’iderha, mpu: . Orhahîra okanigana . Ntyo, ciru wankaba orhahushiri, okanigana, erhi wanavunyire Irhegeko lyoshi. 12 Enderho zinyu n’ebijiro binyu bibe nk’eby’abantu bayishi’itwîrwa olubanja n’irhegeko lirhuma abantu baba ntagengwa. 13 Bulya olubanja lurhababalira orhaba lukogo; ci olukogo kulimba lulimbira olubanja.

Obuyemêre omu bijiro bubonekera

14 Cici bikwânîne omuntu, bene wirhu, erhi ankaderha mpu agwêrhe obuyemêre, nka nta bijiro binja ajira? K’obuyemêre bwankamuciza? 15 Erhi mwene wirhu nisi erhi mwâli wirhu bankabula eci bayambala erhi eci bashêga, 16 muguma muli mwe aje aho, ababwîre, erhi: «Gendagi n’omurhûla , mukalûke , munayigurhe», ci arhacibahe eci omubiri gwâbo gulagirirekwo, kamalo kaci ebyôla byankalerha? 17 Kwo obuyemêre nabwo buli ntyo: nka burhagwêrhi bijiro binja erhi kufa bufîre lwoshi.

18 Ciru hanajira owaderha, erhi: W’oyo ogwêrhe obuyemêre, nani ngwêrhe ebijiro binja! Obwo buyemêre bwêwe burhagwêrhi bijiro binja, obunyêreke, niehe nakuyêreka obuyemêre bwâni omu bijiro byâni! 19 Oyemire oku Nyamuzinda ali muguma ye ne . Kuti kwinja! Abashetani nabo banakuyemêre, na musisi bageramwo. 20 K’olonzize okumanya, eci cingolongola, oku obuyemêre buzira bijiro binja kugumba bugumba? 21 Ka birhali bijiro byarhumaga larha Abrahamu ayêra, erhi ahâna omugala Izaki nterekêro oku lûsho? 22 K’orhabwini obwo oku obuyemêre bwàli bulungine n’ebijiro byâge, n’oku bijiro byarhumire obuyemêre bwâge buba bwimâna! 23 Ntyo eci cinwa c’ Amandiko cayunjula, ecidesire mpu: «Abrahamu ayemire Nnâmahanga, n’okwo kwarhuma aba mushinganyanya, anayirikwa murhonyi wa Nyamuzinda». 24 Mubwînage oku bijiro birhuma omuntu ayêra, ci arhali buyemêre bwône. 25 Rahabu naye kwo na kwo, olya mukazi mugonyi. Ka birhali bijiro byarhumire ayêra, erhi ayankirira abalangûza, anabageza, omu yindi njira? 26 Nka kula omubiri gurhalimwo mûka guba gufîre, kwo n’obuyemêre burhagwêrhi bijiro buba citù.

ΙΑΚΩΒΟΥ ΕΠΙΣΤΟΛΗ 2

1 Ἀδελφοί μου, μὴ ἐν προσωπολημψίαις ἔχετε τὴν πίστιν τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τῆς δόξης. 2 ἐὰν γὰρ εἰσέλθῃ εἰς συναγωγὴν ὑμῶν ἀνὴρ χρυσοδακτύλιος ἐν ἐσθῆτι λαμπρᾷ, εἰσέλθῃ δὲ καὶ πτωχὸς ἐν ῥυπαρᾷ ἐσθῆτι, 3 ἐπιβλέψητε δὲ ἐπὶ τὸν φοροῦντα τὴν ἐσθῆτα τὴν λαμπρὰν καὶ εἴπητε· σὺ κάθου ὧδε καλῶς, καὶ τῷ πτωχῷ εἴπητε· σὺ στῆθι ἢ κάθου ἐκεῖ ὑπὸ τὸ ὑποπόδιόν μου, 4 καὶ οὐ διεκρίθητε ἐν ἑαυτοῖς καὶ ἐγένεσθε κριταὶ διαλογισμῶν πονηρῶν; 5 ἀκούσατε, ἀδελφοί μου ἀγαπητοί· οὐχ ὁ θεὸς ἐξελέξατο τοὺς πτωχοὺς τῷ κόσμῳ πλουσίους ἐν πίστει καὶ κληρονόμους τῆς βασιλείας ἧς ἐπηγγείλατο τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν; 6 ὑμεῖς δὲ ἠτιμάσατε τὸν πτωχόν. οὐχ οἱ πλούσιοι καταδυναστεύουσιν ὑμῶν καὶ αὐτοὶ ἕλκουσιν ὑμᾶς εἰς κριτήρια; 7 οὐκ αὐτοὶ βλασφημοῦσιν τὸ καλὸν ὄνομα τὸ ἐπικληθὲν ἐφ’ ὑμᾶς; 8 Εἰ μέντοι νόμον τελεῖτε βασιλικὸν κατὰ τὴν γραφήν· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν, καλῶς ποιεῖτε· 9 εἰ δὲ προσωπολημπτεῖτε, ἁμαρτίαν ἐργάζεσθε ἐλεγχόμενοι ὑπὸ τοῦ νόμου ὡς παραβάται. 10 ὅστις γὰρ ὅλον τὸν νόμον τηρήσῃ, πταίσῃ δὲ ἐν ἑνί, γέγονεν πάντων ἔνοχος. 11 ὁ γὰρ εἰπών· μὴ μοιχεύσῃς, εἶπεν καί· μὴ φονεύσῃς · εἰ δὲ οὐ μοιχεύεις, φονεύεις δέ, γέγονας παραβάτης νόμου. 12 Οὕτως λαλεῖτε καὶ οὕτως ποιεῖτε ὡς διὰ νόμου ἐλευθερίας μέλλοντες κρίνεσθαι. 13 ἡ γὰρ κρίσις ἀνέλεος τῷ μὴ ποιήσαντι ἔλεος· κατακαυχᾶται ἔλεος κρίσεως. 14 Τί τὸ ὄφελος, ἀδελφοί μου, ἐὰν πίστιν λέγῃ τις ἔχειν, ἔργα δὲ μὴ ἔχῃ; μὴ δύναται ἡ πίστις σῶσαι αὐτόν; 15 ἐὰν ἀδελφὸς ἢ ἀδελφὴ γυμνοὶ ὑπάρχωσιν καὶ λειπόμενοι ὦσιν τῆς ἐφημέρου τροφῆς, 16 εἴπῃ δέ τις αὐτοῖς ἐξ ὑμῶν· ὑπάγετε ἐν εἰρήνῃ, θερμαίνεσθε καὶ χορτάζεσθε, μὴ δῶτε δὲ αὐτοῖς τὰ ἐπιτήδεια τοῦ σώματος, τί τὸ ὄφελος; 17 οὕτως καὶ ἡ πίστις, ἐὰν μὴ ἔχῃ ἔργα, νεκρά ἐστιν καθ’ ἑαυτήν. 18 Ἀλλ’ ἐρεῖ τις· σὺ πίστιν ἔχεις, κἀγὼ ἔργα ἔχω. δεῖξόν μοι τὴν πίστιν σου χωρὶς τῶν ἔργων, κἀγώ σοι δείξω ἐκ τῶν ἔργων μου τὴν πίστιν. 19 σὺ πιστεύεις ὅτι εἷς ἐστιν ὁ θεός, καλῶς ποιεῖς· καὶ τὰ δαιμόνια πιστεύουσιν καὶ φρίσσουσιν. 20 Θέλεις δὲ γνῶναι, ὦ ἄνθρωπε κενέ, ὅτι ἡ πίστις χωρὶς τῶν ἔργων ἀργή ἐστιν; 21 Ἀβραὰμ ὁ πατὴρ ἡμῶν οὐκ ἐξ ἔργων ἐδικαιώθη ἀνενέγκας Ἰσαὰκ τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον; 22 βλέπεις ὅτι ἡ πίστις συνήργει τοῖς ἔργοις αὐτοῦ καὶ ἐκ τῶν ἔργων ἡ πίστις ἐτελειώθη, 23 καὶ ἐπληρώθη ἡ γραφὴ ἡ λέγουσα· ἐπίστευσεν δὲ Ἀβραὰμ τῷ θεῷ, καὶ ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιοσύνην καὶ φίλος θεοῦ ἐκλήθη. 24 ὁρᾶτε ὅτι ἐξ ἔργων δικαιοῦται ἄνθρωπος καὶ οὐκ ἐκ πίστεως μόνον. 25 ὁμοίως δὲ καὶ Ῥαὰβ ἡ πόρνη οὐκ ἐξ ἔργων ἐδικαιώθη ὑποδεξαμένη τοὺς ἀγγέλους καὶ ἑτέρᾳ ὁδῷ ἐκβαλοῦσα; 26 ὥσπερ γὰρ τὸ σῶμα χωρὶς πνεύματος νεκρόν ἐστιν, οὕτως καὶ ἡ πίστις χωρὶς ἔργων νεκρά ἐστιν.

3

Ebyâha by’olulimmi

1 Bene wirhu, mumanye muli mwe murhabâga banji balonza okuba bayigîriza; mumanyire oku olubanja lwirhu lwayish’iba ludârhi kulusha. 2 Bulya rhweshi rhweshi rhunahabuke kanji. Akaba hali orhafumwa omu binwa, oyo muntu erhi acîbêrire mulume mwimâna, owankahash’irhegeka omubiri gwâge gwoshi. 3 Rhukashwêka akanwa k’eciterusi nti Iyo cirhuyumva, citerusi coshi rhuba rhushwêsire. 4 Kandi mulole amârho g’enkuge; ciru gankaluga, ciru gankahunyangwa n’empûsi ndârhi, kurharuma garhahêkwa n’engasi ntyanguli emunda omwêrekeza alonzize. 5 Olulimi nalwo kwo na kuguma. Ciba cirumbu cityanguli, ci lwanacikungira bintu binji. Obunyi bw’enkunyankunye burhayibuza okuyôca omuzirhu munene! 6 Olulimi nalwo guba muliro, eba nshoôko y’obubî. Olulimi luba aha kagarhi k’emishaya yirhu, luyahukiza omubiri gwoshi, lunahire engulumira omu buzîne bwirhu bw’en’igulu, nk’oku lwône lugulumira n’omuliro gw’omu nyenga y’omuliro. 7 Ebyerubala bya ngasi lubero n’ebinyunyi, enjoka n’ebiyandala oku idaho, n’ensimba z’omu nyanja, byoshi byoshi bwenge bwa muntu bubirhegeka bwo bwanayôrhaga bubirhegeka. 8 Ci olutimi, nta muntu ciru n’omuguma wankahash’ilurhegeka: luba cihûsi cirhadêkerera; luyunjwîre bwôge bulimwo olufù. 9 Lwo rhugashânizamwo Nya­kasane na Larha, lwo rhunahehêreramwo abantu balemagwa oku nshusho ya Nyamuzinda! 10 Omu kanwa kaguma munarhenge obwanga n’omukago! Mâshi bene wirhu, okwo kurhakwânîni. 11 K’iriba linahululemwo amîshi minja n’amalulu omu muloko muguma? 12 Bene wirhu k’omulehe gw’omutini gwankayanakwo amalehe g’omuzâbîbu? N’amîshi g’omu nyanja nago garhankaba minja nk’ag’omu iriba.

Obushinganyanya bwinja n’obubî

13 Ndi muli mwe oli mushinganyanya na mwenge? Ayêrekane n’olugendo Iwâge lwinja oku ebijiro byâge biri bya butûdu n’obushinganyanya. 14 Ci mukaba ba mujina n’obumvu omu murhima, mukanaba ba nnongwe, murhacicîkungaga; murhananywerheraga okuli. 15 Obushinganyanya bwa bene obwo arhali enyanya buhubuka; ci buli bw’en’igutu, buli bwa ngeso mbî, buli bwa kuli shetani, 16 bulya aha obumvu n’ennongwe bifulukira harhabula kavulindi n’ebi­ndi bibî bya ngasi lubero. 17 Obushinyanya bw’enyanya bwôhe, burhanzi buba bucêse kandi buba bwa murhûla, buba bwa lukogo, butûla, buyunjwîre bwonjo n’emburho nyinja^b, burhajira kabôlo, burhanalyâliha. 18 Emburho y’obushi­nganya erhabibwa aharhali murhûla, erhanakwânana abarhali ba murhûla .

ΙΑΚΩΒΟΥ ΕΠΙΣΤΟΛΗ 3

1 Μὴ πολλοὶ διδάσκαλοι γίνεσθε, ἀδελφοί μου, εἰδότες ὅτι μεῖζον κρίμα λημψόμεθα. 2 πολλὰ γὰρ πταίομεν ἅπαντες. εἴ τις ἐν λόγῳ οὐ πταίει, οὗτος τέλειος ἀνὴρ δυνατὸς χαλιναγωγῆσαι καὶ ὅλον τὸ σῶμα. 3 εἰ δὲ τῶν ἵππων τοὺς χαλινοὺς εἰς τὰ στόματα βάλλομεν εἰς τὸ πείθεσθαι αὐτοὺς ἡμῖν, καὶ ὅλον τὸ σῶμα αὐτῶν μετάγομεν. 4 ἰδοὺ καὶ τὰ πλοῖα τηλικαῦτα ὄντα καὶ ὑπὸ ἀνέμων σκληρῶν ἐλαυνόμενα μετάγεται ὑπὸ ἐλαχίστου πηδαλίου ὅπου ἡ ὁρμὴ τοῦ εὐθύνοντος βούλεται. 5 οὕτως καὶ ἡ γλῶσσα μικρὸν μέλος ἐστὶν καὶ μεγάλα αὐχεῖ. ἰδοὺ ἡλίκον πῦρ ἡλίκην ὕλην ἀνάπτει. 6 καὶ ἡ γλῶσσα πῦρ. ὁ κόσμος τῆς ἀδικίας ἡ γλῶσσα καθίσταται ἐν τοῖς μέλεσιν ἡμῶν ἡ σπιλοῦσα ὅλον τὸ σῶμα καὶ φλογίζουσα τὸν τροχὸν τῆς γενέσεως καὶ φλογιζομένη ὑπὸ τῆς γεέννης. 7 πᾶσα γὰρ φύσις θηρίων τε καὶ πετεινῶν, ἑρπετῶν τε καὶ ἐναλίων δαμάζεται καὶ δεδάμασται τῇ φύσει τῇ ἀνθρωπίνῃ, 8 τὴν δὲ γλῶσσαν οὐδεὶς δαμάσαι δύναται ἀνθρώπων, ἀκατάστατον κακόν, μεστὴ ἰοῦ θανατηφόρου. 9 ἐν αὐτῇ εὐλογοῦμεν τὸν κύριον καὶ πατέρα καὶ ἐν αὐτῇ καταρώμεθα τοὺς ἀνθρώπους τοὺς καθ’ ὁμοίωσιν θεοῦ γεγονότας· 10 ἐκ τοῦ αὐτοῦ στόματος ἐξέρχεται εὐλογία καὶ κατάρα. οὐ χρή, ἀδελφοί μου, ταῦτα οὕτως γίνεσθαι. 11 μήτι ἡ πηγὴ ἐκ τῆς αὐτῆς ὀπῆς βρύει τὸ γλυκὺ καὶ τὸ πικρόν; 12 μὴ δύναται, ἀδελφοί μου, συκῆ ἐλαίας ποιῆσαι ἢ ἄμπελος σῦκα; οὔτε ἁλυκὸν γλυκὺ ποιῆσαι ὕδωρ. 13 Τίς σοφὸς καὶ ἐπιστήμων ἐν ὑμῖν; δειξάτω ἐκ τῆς καλῆς ἀναστροφῆς τὰ ἔργα αὐτοῦ ἐν πραΰτητι σοφίας. 14 εἰ δὲ ζῆλον πικρὸν ἔχετε καὶ ἐριθείαν ἐν τῇ καρδίᾳ ὑμῶν, μὴ κατακαυχᾶσθε καὶ ψεύδεσθε κατὰ τῆς ἀληθείας. 15 οὐκ ἔστιν αὕτη ἡ σοφία ἄνωθεν κατερχομένη ἀλλ’ ἐπίγειος, ψυχική, δαιμονιώδης. 16 ὅπου γὰρ ζῆλος καὶ ἐριθεία, ἐκεῖ ἀκαταστασία καὶ πᾶν φαῦλον πρᾶγμα. 17 ἡ δὲ ἄνωθεν σοφία πρῶτον μὲν ἁγνή ἐστιν, ἔπειτα εἰρηνική, ἐπιεικής, εὐπειθής, μεστὴ ἐλέους καὶ καρπῶν ἀγαθῶν, ἀδιάκριτος, ἀνυπόκριτος. 18 καρπὸς δὲ δικαιοσύνης ἐν εἰρήνῃ σπείρεται τοῖς ποιοῦσιν εἰρήνην.

4

Okuyôrha bwinja

1 Ngahi ebîrha n’entambala birhenga mu!i mwe K’arhali omu mîru ginyu mabî gakatula entambala omu birumbu binyu? 2 Erhi mucîfinja akantu murhagwêrhi, munajekwo mukola mwaniga. Mukayagalwa n’ehi murhankabona, munatule entambala mulwe amatumu. Murhajira bici bulya murhahûna bici. 3 Mukahûna murhahâbwa, bulya munahûne kubî, mpu mubone ebi mwagula amasîma mabî. 4 Ezi ndyâlya, ka kuhaba muhabire oku okuyinjibana igulu kuli kushombana na Nnâmahanga? Kwo kuderha oku owalonza okuba mwîra w’igulu anacijire mushombanyi wa Nyamuzinda. 5 Ka mwehe mumanyire mpu Amandiko busha gaderhire, mpu: «Omûka arhuhiragamwo, Nyamuzinda aguzigira n’obuyâgalwa?» 6 Kwo kunarhuma arhugabira enshôkano elushire. Amandiko kwo kadesire mpu^c: Abacibonyi Nyamuzinda kucika abacika, ci abirhohye bo ashobôza engalo yage. 7 Kuziga lero mukayumva Nnâmahanga; mulwise shetani, mwabona oku ammuyakira kulî. 8 Yegeri Nyamuzinda, naye ammuyegerera. Kalabi enfune zinyu, mwe banya-byâha; cêsi emirhima yinyu, ezi nderherahabiri.. 9 Mulakire ebyâha binyu, mujire emishîbo, munabande endûlù. Amasheka ginyu gashube mirenge, n’amasîma ginyu gahinduke mishîbo. 10 Mucîrhohye embere za Nyakasane, naye ammukuza. 11 Muleke okukaz’iderhana kubî, bene wirhu. Oderhera mwene wabo kubî, nisi erhi omu­twîra olubanja, erhi Irhegeko aderhire kubî, erhi Iyo anatwîrîre olubanja. N’erhi wankatwîra lrhegeko olubanja, obwo erhi orhaciri mushimbulizi w’Irhegeko, ci erhi okola mutwî w’olubanja walyo. 12 Omurhegesi n’omutwî w’emanja ali muguma dolodolo, ye gwêrhe obuhashe bw’okuciza n’okuyîrha. Nawe oligi ndi mpu wacihambira okutwîra owinyu olubanja?.

Abahirhi bacîmanye, bacîkeke!

13 Yumvagyi ninyu we banakuIâlira, mpu: «Ene erhi irhondo rhwâja muli cishagala cilebe, rhwayûsamwo omwâka, rhwarhimbûla rhunayunguke». 14 K’erhi mumanyirage obwo kurhi irhondo mwâba? Obuzîne bwinyu buli cici? Muli mugi gubonekana hisanzi hitya, okuhandi guhirigirhe. 15 Kumanya murhankaderha erhikwo, mpu: «Nyakasane akalonza, rhwâba rhucirimwo omûka, rhujire kantu kalebe na kalebe». 16 Ci mwehe, banyandumà, mudwîrhe mwacîkungira obucîbone bwinyu! Ngasi bukuze bwa bene obwo buli bubî. 17 Ntyo, omanyire aminja ankajira, akanabula bwagajira, erhi câha ajizire.

ΙΑΚΩΒΟΥ ΕΠΙΣΤΟΛΗ 4

1 Πόθεν πόλεμοι καὶ πόθεν μάχαι ἐν ὑμῖν; οὐκ ἐντεῦθεν, ἐκ τῶν ἡδονῶν ὑμῶν τῶν στρατευομένων ἐν τοῖς μέλεσιν ὑμῶν; 2 ἐπιθυμεῖτε καὶ οὐκ ἔχετε, φονεύετε καὶ ζηλοῦτε καὶ οὐ δύνασθε ἐπιτυχεῖν, μάχεσθε καὶ πολεμεῖτε, οὐκ ἔχετε διὰ τὸ μὴ αἰτεῖσθαι ὑμᾶς, 3 αἰτεῖτε καὶ οὐ λαμβάνετε, διότι κακῶς αἰτεῖσθε, ἵνα ἐν ταῖς ἡδοναῖς ὑμῶν δαπανήσητε. 4 μοιχαλίδες, οὐκ οἴδατε ὅτι ἡ φιλία τοῦ κόσμου ἔχθρα τοῦ θεοῦ ἐστιν; ὃς ἐὰν οὖν βουληθῇ φίλος εἶναι τοῦ κόσμου, ἐχθρὸς τοῦ θεοῦ καθίσταται. 5 ἢ δοκεῖτε ὅτι κενῶς ἡ γραφὴ λέγει· πρὸς φθόνον ἐπιποθεῖ τὸ πνεῦμα ὃ κατῴκισεν ἐν ἡμῖν, 6 μείζονα δὲ δίδωσιν χάριν; διὸ λέγει· ὁ θεὸς ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσιν χάριν. 7 ὑποτάγητε οὖν τῷ θεῷ, ἀντίστητε δὲ τῷ διαβόλῳ, καὶ φεύξεται ἀφ’ ὑμῶν· 8 ἐγγίσατε τῷ θεῷ καὶ ἐγγιεῖ ὑμῖν. καθαρίσατε χεῖρας, ἁμαρτωλοί, καὶ ἁγνίσατε καρδίας, δίψυχοι. 9 ταλαιπωρήσατε καὶ πενθήσατε καὶ κλαύσατε. ὁ γέλως ὑμῶν εἰς πένθος μετατραπήτω καὶ ἡ χαρὰ εἰς κατήφειαν. 10 ταπεινώθητε ἐνώπιον τοῦ κυρίου καὶ ὑψώσει ὑμᾶς. 11 Μὴ καταλαλεῖτε ἀλλήλων, ἀδελφοί. ὁ καταλαλῶν ἀδελφοῦ ἢ κρίνων τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ καταλαλεῖ νόμου καὶ κρίνει νόμον· εἰ δὲ νόμον κρίνεις, οὐκ εἶ ποιητὴς νόμου ἀλλὰ κριτής. 12 εἷς ἐστιν ὁ νομοθέτης καὶ κριτὴς ὁ δυνάμενος σῶσαι καὶ ἀπολέσαι· σὺ δὲ τίς εἶ ὁ κρίνων τὸν πλησίον; 13 Ἄγε νῦν οἱ λέγοντες· σήμερον ἢ αὔριον πορευσόμεθα εἰς τήνδε τὴν πόλιν καὶ ποιήσομεν ἐκεῖ ἐνιαυτὸν καὶ ἐμπορευσόμεθα καὶ κερδήσομεν, 14 οἵτινες οὐκ ἐπίστασθε τὸ τῆς αὔριον ποία ἡ ζωὴ ὑμῶν– ἀτμὶς γάρ ἐστε ἡ πρὸς ὀλίγον φαινομένη, ἔπειτα καὶ ἀφανιζομένη– 15 ἀντὶ τοῦ λέγειν ὑμᾶς· ἐὰν ὁ κύριος θελήσῃ καὶ ζήσομεν καὶ ποιήσομεν τοῦτο ἢ ἐκεῖνο. 16 νῦν δὲ καυχᾶσθε ἐν ταῖς ἀλαζονείαις ὑμῶν· πᾶσα καύχησις τοιαύτη πονηρά ἐστιν. 17 εἰδότι οὖν καλὸν ποιεῖν καὶ μὴ ποιοῦντι, ἁμαρτία αὐτῷ ἐστιν.

5

1 Oku bwinyu ninyu mwe bagale! Mulake, munabande endûlù kuli kabuti­ndi wâmmuyishira! 2 Obuhirhi bwinyu bwabozire, n’emyambalo yinyu yalundirwe n’enshwa. 3 Amasholo ginyu n’ensaranga zinyu byalibirwe n’engisha , n’engisha zâbyo zo zayish’immuyâgiriza zinasirize emibiri yinyu nka kula omuliro gujira. Neci, mwamanyir’ibîka erhi mubîka omu nsiku nzinda! 4 Ka murhabwîni oku oluhembo mwàyimaga abakozi basârûlaga amashwa ginyu ludwîrhe lwabanda endûlu n’oku emirenge y’abo basârûzi yahisire omu marhwiri ga Nyakasane Nyamuzinda w’emirhwe? 5 En’igulu mwarhogwîre mwanacîsîmîsa, mwayigusize amîru ginyu nk’oku lusiku lw’okuhuma omu mwamba. 6 Mwayâgiriza omushinganyanya mwanamuyîrha; arhaderhaga mpu acîfûngira .

Amahano mazinda.

7 Mucîhangâne okulembera amalibuko, bene wirhu, kuhika Nyakasane ayishe. Ka murhabona oku omuhinzi, erhi alinda emburho àkoyeraga y’omu kwâge, anahulike, alinge enkuba y’omuhangûko n’eya lukanga enie. 8 Mucîhumbire ninyu; musêze emirhima omu nda, bulya Nyakasane ali hofi ayishe. 9 Murhakag’ibêrana burhe, bene wirhu, murhag’itwîrwa oluganja. Omutwî w’emanja oyu wammuhika aha luso! 10 Bene wirhu, mulolere oku balêbi baderhaga oku izîno lya Nyakasane; mushimbe olwiganyo lwâbo omu kucîhangâna n’omu kulembera amalibuko. 11 Neci, kuderha rhubaderha bany’iragi. Balya bacîkanyakanyize. Mwayumvîrhe bakunga oku Ayubu acihangânaga, mwana­bona oluhembo Nyakasane àmuhîre^d. Bulya Nyakasane aba wa lukogo na wa bwonjo bunji^e.

12 Cibwenêne, bene wirhu, mumanye mwankakacîgasha: arhali oku izîno ly’amalunga, erhi ly’igulu, nisi erhi oku yindi ndahiro. «Neci» winyu abe «neci», na «nanga» winyu abe «nanga» Iyo murhayish’iyâga omu lubanja. 13 Erhi hankaba oli omu malibuko muli mwe, ashenge. N’oshagalusire, ayibe ennanga.

14 Erhi hankajira owalwâla muli mwe, anahamagale abadâhwa b’Ekleziya, bamusengerere, banamush’îge amavurha oku izîno lya Nyakasane. 15 Omusengero gw’obuyemêre gwanafumya omulwâla; Nyakasane anamuyinamula, n’akaba ­ajizire ebyâha, anabikûlirwa. 16 Kuziga mukafulûlirana ebyâha binyu, munakasengererana, Iyo mufuma. Omusengero gw’omushinganyanya washenga n’omurhima gwâge gwoshi gujira buhashe bunji. 17 Eliya ali muntu akirhu; ashenga n’omurhima gwâge mpu enkuba erhaniaga, n’enkuba yajira myâka isharhu na myezi ndarhu erhaboneka omu igulu. 18 Ashub’ija aho, ashenga, lero enkuba yarhenga e malunga, n’obudaka bwayêra emburho. 19 Bene wirhu, erhi muli mwe hankajira owahabuka, arhenge omu njira y’okuli, n’owundi amugalule, 20 owahabûla omunya-byâha, amurhenze omu njira ali ahabukîremwo, amaye oku obuzîne bwâge abucizize olufù, n’oku âbabalirwa byâha mwandu.

ΙΑΚΩΒΟΥ ΕΠΙΣΤΟΛΗ 5

1 Ἄγε νῦν οἱ πλούσιοι, κλαύσατε ὀλολύζοντες ἐπὶ ταῖς ταλαιπωρίαις ὑμῶν ταῖς ἐπερχομέναις. 2 ὁ πλοῦτος ὑμῶν σέσηπεν καὶ τὰ ἱμάτια ὑμῶν σητόβρωτα γέγονεν, 3 ὁ χρυσὸς ὑμῶν καὶ ὁ ἄργυρος κατίωται καὶ ὁ ἰὸς αὐτῶν εἰς μαρτύριον ὑμῖν ἔσται καὶ φάγεται τὰς σάρκας ὑμῶν ὡς πῦρ. ἐθησαυρίσατε ἐν ἐσχάταις ἡμέραις. 4 ἰδοὺ ὁ μισθὸς τῶν ἐργατῶν τῶν ἀμησάντων τὰς χώρας ὑμῶν ὁ ἀπεστερημένος ἀφ’ ὑμῶν κράζει, καὶ αἱ βοαὶ τῶν θερισάντων εἰς τὰ ὦτα κυρίου σαβαὼθ εἰσεληλύθασιν. 5 ἐτρυφήσατε ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐσπαταλήσατε, ἐθρέψατε τὰς καρδίας ὑμῶν ἐν ἡμέρᾳ σφαγῆς, 6 κατεδικάσατε, ἐφονεύσατε τὸν δίκαιον· οὐκ ἀντιτάσσεται ὑμῖν. 7 Μακροθυμήσατε οὖν, ἀδελφοί, ἕως τῆς παρουσίας τοῦ κυρίου. ἰδοὺ ὁ γεωργὸς ἐκδέχεται τὸν τίμιον καρπὸν τῆς γῆς μακροθυμῶν ἐπ’ αὐτῷ, ἕως λάβῃ πρόϊμον καὶ ὄψιμον. 8 μακροθυμήσατε καὶ ὑμεῖς, στηρίξατε τὰς καρδίας ὑμῶν, ὅτι ἡ παρουσία τοῦ κυρίου ἤγγικεν. 9 μὴ στενάζετε, ἀδελφοί, κατ’ ἀλλήλων, ἵνα μὴ κριθῆτε· ἰδοὺ ὁ κριτὴς πρὸ τῶν θυρῶν ἕστηκεν. 10 ὑπόδειγμα λάβετε, ἀδελφοί, τῆς κακοπαθείας καὶ τῆς μακροθυμίας τοὺς προφήτας οἳ ἐλάλησαν ἐν τῷ ὀνόματι κυρίου. 11 ἰδοὺ μακαρίζομεν τοὺς ὑπομείναντας· τὴν ὑπομονὴν Ἰὼβ ἠκούσατε καὶ τὸ τέλος κυρίου εἴδετε, ὅτι πολύσπλαγχνός ἐστιν ὁ κύριος καὶ οἰκτίρμων. 12 Πρὸ πάντων δέ, ἀδελφοί μου, μὴ ὀμνύετε μήτε τὸν οὐρανὸν μήτε τὴν γῆν μήτε ἄλλον τινὰ ὅρκον· ἤτω δὲ ὑμῶν τὸ ναὶ ναὶ καὶ τὸ οὒ οὔ, ἵνα μὴ ὑπὸ κρίσιν πέσητε. 13 Κακοπαθεῖ τις ἐν ὑμῖν, προσευχέσθω· εὐθυμεῖ τις, ψαλλέτω· 1′ ἀσθενεῖ τις ἐν ὑμῖν, προσκαλεσάσθω τοὺς πρεσβυτέρους τῆς ἐκκλησίας καὶ προσευξάσθωσαν ἐπ’ αὐτὸν ἀλείψαντες αὐτὸν ἐλαίῳ ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ κυρίου. 15 καὶ ἡ εὐχὴ τῆς πίστεως σώσει τὸν κάμνοντα καὶ ἐγερεῖ αὐτὸν ὁ κύριος· κἂν ἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς, ἀφεθήσεται αὐτῷ. 16 ἐξομολογεῖσθε οὖν ἀλλήλοις τὰς ἁμαρτίας καὶ εὔχεσθε ὑπὲρ ἀλλήλων, ὅπως ἰαθῆτε. πολὺ ἰσχύει δέησις δικαίου ἐνεργουμένη. 17 Ἠλίας ἄνθρωπος ἦν ὁμοιοπαθὴς ἡμῖν καὶ προσευχῇ προσηύξατο τοῦ μὴ βρέξαι, καὶ οὐκ ἔβρεξεν ἐπὶ τῆς γῆς ἐνιαυτοὺς τρεῖς καὶ μῆνας ἕξ· 18 καὶ πάλιν προσηύξατο, καὶ ὁ οὐρανὸς ὑετὸν ἔδωκεν καὶ ἡ γῆ ἐβλάστησεν τὸν καρπὸν αὐτῆς. 19 Ἀδελφοί μου, ἐάν τις ἐν ὑμῖν πλανηθῇ ἀπὸ τῆς ἀληθείας καὶ ἐπιστρέψῃ τις αὐτόν, 20 γινωσκέτω ὅτι ὁ ἐπιστρέψας ἁμαρτωλὸν ἐκ πλάνης ὁδοῦ αὐτοῦ σώσει ψυχὴν αὐτοῦ ἐκ θανάτου καὶ καλύψει πλῆθος ἁμαρτιῶν.

---

 ^a1.1 : Abakristu b’omu Bayahudi bàli bashandabîne omu igulu.

 ^b3.17 : Emburho nyinja byo bijiro binja.

 ^c4.6 : Mig 3, 34; Ayu 40, 12

 ^d5.11 : Ayu 21-22; 42, 10-17.

 ^e5.11 : Lul 102 (103), 8.