HEB – – DRC MASHI HEBREW BIBLE and MASHI GREEK

Munkwa munene oku barhumisi ba Yezu na Ekleziya

bakolaga na C.D.P.C.L. Bukavu,  bulya omu EBIBLIYA NTAGATIFU,

Verbum Bible, Kinshasa 1992, rhudômire binwa binji bya mashi.

AMARUBA GAYANDIKIRAGWA ABAHABRANIYA

Enshokolezi

Abalenga b’ Ebibliya barhasag’imanya bwinjinja erhi Amaruba gayandikiragwa Abahabraniya^a gaba ga Mut. Paolo erhi ga yindi ntumwa. Ci rhutwe bôfi ntya: ciru akaba Mut. Paolo arhayandikaga yêne n’okuboko kwâge aga maruba emwa Abahabraniya, na ciru akaba arhahanaga enkengêro n’ebinwa byâge emw’owundi mwâdisi, rhwanaderha oku Amaruba g’Abahabraniya gashimbûlire enyigirizo za Mut. Paolo, omu kushongêza ebinwa n’enkengêro, n’omu kugaba n’okufundikira haguma Endagâno ya Mîra n’Endagâno Mpyâhya.

Aga maruba gahanyire enyigîrizo nkulu z’okuha omusomi omurhima (13, 22) n’okukomeza obuyemêre muli Kristu omu mango magalugalu (5, 11-14; 6, 4-9; 10, 28-29). Omukristu agwâsirwe amanyirire oku Endagâno Mpyâhya elushire enashwinjire Endagâno ya Mîra muli Yezu Kristu: Mudâhwa mukulu na Mwâmi w’igulu lyoshi (3, 12-14; 10, 35-36; 12, 1-13). Nkaba Amaruba g’emwa Abahabraniya gayandikagwa e Italiya (aha Roma) omu mwaka gwa 64-69 enyuma ly’okuburhwa kwa Kristu.

Hali n’abaderha baderha mpu gayandisirwe enyuma lya mwâka gwa 70, bulya owagasoma anabone oku gayêrekîne oku enterekêro z’omu Ka-Nyamuzinda zirhacihali. Abadâhwa n’abandi Bayahudi bahindusire bakristu bagwêrhwe n’idulwe ly’obugashânize bwa mîra. Omwandisi ali abawîra bahire omurhima omu nda, bulya enterekêro Kristu arhûzire oku musalaba elushire ezindi zoshi. Mpu Kristu alushire ngasi coshi Nyamuzinda akolêsize okuyegera abantu: Bamalahika, Abalêbi, Oluderho, Amarhegeko, Enterekêro, Abâmi. Ntyo Endagâno Mpyâhya elushire Endagâno ya Mîra (1, 1-14); kurhenga cigabi cirhanzi kuhika ca 10, bukulu bwa Kristu bahugwîre; ecigabi ca 11 cakunga ngasi walamire omu buyemêre; ecigabi 12 cayêrekana oku Kristu ye imerero n’ishwinjiro ly’obuyemêre, ye shubûliza byoshi na byoshi omu ndêko nguma (12, 22-24); ecigabi 13 cihânyire amahano g’okulama omu buzigire bw’ecinyabuguma, kulya Amaruba emwa Balungere gakâg’ihanûla.

1

Enshula-myanzi

Obukulu bwa Mugala wa Nyamuzinda wacijiraga muntu

1 Kanji kanji n’omu njira za ngasi lubero, mîra, Nyamuzinda akolesize abalêbi mpu amanyise bashakulûza^b akanwa kâge. 2 Lero mwo zino nsiku nzinda^c, arhuma Omugala yêne, mpu arhumanyise akanwa kâge, anamuyîmika, amuha oburhegesi bw’ebintu byoshi; ye anakolêsagya erhi alema igulu. 3 Oyo Mugala, ye bulangashane bw’irenge lyâge, ye na nshusho y’obworhere bwâge; ye tugika igulu n’oluderho lwâge lugala-byoshi. Erhi aba amarhufumya ebyâha birhu, aj’ibwârhala ekulyo kwa Nyamuzinda omu mpingu. 4 Akulira bamalahika boshi, bulya izîno lyâge lirhankagererwa oku lyâbo.

I. Mugala wa Nyamuzinda alushire bamalahika obukulu

Kwo bidesirwe omu Mandiko

5 Ka hali malahika Nnâmahanga akola abwîzire, erhi: We Mugala wâni, nie nakuburhaga ene? Nisi, erhi: Nâba nie Ishe, naye âbe Mugala wâni? 6 Kandi, erhi arhuma enfula yâge en’igulu, aderha, erhi:Bamalahika ba Nyamuzinda boshi bamuharâmye. 7 Ci bamalahika bôhe kwo ababwîzire ntya: Bamalahika bâge abajizire mpûsi, n’abarhumisi bâge abajira ngulumira ya muliro. 8 Abwîra Omugala, erhi: Entebe yâwe y’obwâmi, ewe Nyamuzinda, eri y’emyâka n’emyâka, n’akarhî kâwe k’obwâmi kali ka bushinganyanya. 9 Wasimire obushi­nganyanya, wagaya obubî. Co carhimire Nyamuzinda akushîga amavurha g’obwâmi omu bushagaluke, anakurhonya omu binyu boshi, ewe Yagirwa, Nnâmahanga. 10 Kandi, erhi^d: Waliha Nyakasane, aha murhondêro, we wabumbaga igulu, n’amalunga omu nfune zâwe garhengaga. 11 Ebyo byoshi byâyûrhe, ci wehe orhakaja ngahi; byoshi byâtwîke nka bwikunje. 12 Wabibungebunge nka kulya babungabunga ecirondo. Ci wehe oku oli kwo wanaciyôrhera, n’emyâka yâwe erhakaheka. 13 Ndi akola abwîzire muli bamalahika, erhi: Bwârhala ebwa kulyo kwâni, ninde mpira abânzi bâwe nka citumbi aha magulu gâwe? 14 Ka boshi barhali myûka erhegesirwe okujira oburhumisi, erhumirwe buja-bugo mpu erhabâle abayish’iyîma omu bucire?

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 1

1 Πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως πάλαι ὁ θεὸς λαλήσας τοῖς πατράσιν ἐν τοῖς προφήταις 2 ἐπ’ ἐσχάτου τῶν ἡμερῶν τούτων ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν υἱῷ, ὃν ἔθηκεν κληρονόμον πάντων, δι’ οὗ καὶ ἐποίησεν τοὺς αἰῶνας· 3 ὃς ὢν ἀπαύγασμα τῆς δόξης καὶ χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ, φέρων τε τὰ πάντα τῷ ῥήματι τῆς δυνάμεως αὐτοῦ, καθαρισμὸν τῶν ἁμαρτιῶν ποιησάμενος ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαλωσύνης ἐν ὑψηλοῖς, 4 τοσούτῳ κρείττων γενόμενος τῶν ἀγγέλων ὅσῳ διαφορώτερον παρ’ αὐτοὺς κεκληρονόμηκεν ὄνομα. 5 Τίνι γὰρ εἶπέν ποτε τῶν ἀγγέλων· υἱός μου εἶ σύ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε; καὶ πάλιν· ἐγὼ ἔσομαι αὐτῷ εἰς πατέρα, καὶ αὐτὸς ἔσται μοι εἰς υἱόν; 6 ὅταν δὲ πάλιν εἰσαγάγῃ τὸν πρωτότοκον εἰς τὴν οἰκουμένην, λέγει· καὶ προσκυνησάτωσαν αὐτῷ πάντες ἄγγελοι θεοῦ. 7 καὶ πρὸς μὲν τοὺς ἀγγέλους λέγει· ὁ ποιῶν τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ πνεύματα καὶ τοὺς λειτουργοὺς αὐτοῦ πυρὸς φλόγα, 8 πρὸς δὲ τὸν υἱόν· ὁ θρόνος σου ὁ θεὸς εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος , καὶ ἡ ῥάβδος τῆς εὐθύτητος ῥάβδος τῆς βασιλείας σου. 9 ἠγάπησας δικαιοσύνην καὶ ἐμίσησας ἀνομίαν· διὰ τοῦτο ἔχρισέν σε ὁ θεὸς ὁ θεός σου ἔλαιον ἀγαλλιάσεως παρὰ τοὺς μετόχους σου. 10 καί· σὺ κατ’ ἀρχάς, κύριε, τὴν γῆν ἐθεμελίωσας, καὶ ἔργα τῶν χειρῶν σού εἰσιν οἱ οὐρανοί· 11 αὐτοὶ ἀπολοῦνται, σὺ δὲ διαμένεις, καὶ πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται, 12 καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον ἑλίξεις αὐτούς, ὡς ἱμάτιον καὶ ἀλλαγήσονται· σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ καὶ τὰ ἔτη σου οὐκ ἐκλείψουσιν. 13 πρὸς τίνα δὲ τῶν ἀγγέλων εἴρηκέν ποτε· κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου; 14 οὐχὶ πάντες εἰσὶν λειτουργικὰ πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διὰ τοὺς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν;

2

Ihano

1 Okwo kwo kurhumire rhukwânîne rhucishwêkere oku nyigîrizo rhwayumvirhe, lyo rhurhalalaha. 2 Bulya akaba obuja-bugo bwa bamalahika^e bwayunjwîre na ngasi wadesire mpu abugomera erhi mpu arhabuyumva, ahâbirwe obuhane bumukwânîne, 3 kurhi rhweki rhwankahash’ifuma, erhi rhwankagaya obucire bungana obwo? Obwo bucire, burhanzi bwamanyisîbwe na Nyakasane, nabo ababuyumvîrhe babuhaîriza muli rhwe. 4 Nyamuzinda yêne asêza obwo bubamîrizi omu kuyêrekana ebimanyîso n’ebirhangâzo n’ebisômerîne bya ngasi lubero, haguma n’enshôkano za Mûka Mutagatifu, nk’oku alonzagya yêne.

Kristu warhucungulaga, ci arhali bamalahika

5 Bulya arhali bamalahika adesire mpu barhambule eryo igulu lyâbe rhudwîrhe rhwaderha^f. 6 Hali owaciderhire halebe, erhi^g: Omuntu aligi cici mpu wamuyibuka? mwene Adamu aligi ndi mpu wamushîbirira? 7 Wamujizire munyi hisungunu hyône kuli bamalahika, wamuyambika ishungwe ly’irenge n’obukuze. 8 Byoshi wabihizire aba magulu gage^h. Akaba amuhîre obubashe bw’okurhegeka byoshi, ntâco alesire cirhali câge. Ci kwônene, oku rhuli buno, rhurhabwîni kurhi byoshi biri omu burhegesi bwâge. 9 Ci olya warhangag’ijirwa munyi kuli bamalahika, Yezu, y’oyo okolaga ayambîrhe ishungwe ly’irenge n’obukuze, bulyâla ababîre anafà. Kwànali kukwânîne arhang’ifà, lukogo lwa Nyamuzinda na bunguke bwa ngasi muntu birhumire. 10 Erhi Nnâmahanga alonza mpu ahise bagala banji omu irenge, kwàli ku­shingânîne Nyamuzinda, Nn’ebintu byoshi na Lulema wa byoshi, arhang’iyumanyanya n’amalibuko ecirongôzi cabahêka omu bucire. 11 Bulyâla omùmànya n’abàmànyibwa nkomôka nguma bajira. Co cirhuma arhaba nshonyi z’okubaderha balumuna, erhiⁱ: 12 Namanyisa balumuna bâni izîno lyâwe; omu ndêko y’olubaga nayimba irenge lyâwe. 13 Kandi, erhi: Niehe ye nalangâlira. Na kandi, erhi: Nie ono rhwe n’abâna Nnâmahanga ampâga! 14 Na bulya abâna bàli na muko muguma na mubiri muguma, naye anacigu­shangîra, mpu lyo aherêrekeza, omu kufà kwâge, olya wali nn’olufù, ye oligi shetani, 15 mpu lyo analikûza balya boshi bàli omu bujà bwaca bwayira erhi kuyôboba olufù kurhuma. 16 Bulya arhali bamalahika àl’iciza, ci iburha ly’Abrabamu àl’iciza. 17 Okwo kwarhuma acishushanya n’abalumuna muli byoshi, mpu lyo aba mudâhwa mukulu w’olukogo n’ow’okucikubagirwa omu biyerekiîre Nyamuzinda, lyo alyûla ebyâha by’olubaga. 18 Na kulya kuba yêne abwîne amababale n’amalibuko, anahash’irhabâla abali omu malibuko.

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 2

1 Διὰ τοῦτο δεῖ περισσοτέρως προσέχειν ἡμᾶς τοῖς ἀκουσθεῖσιν, μήποτε παραρυῶμεν. 2 εἰ γὰρ ὁ δι’ ἀγγέλων λαληθεὶς λόγος ἐγένετο βέβαιος καὶ πᾶσα παράβασις καὶ παρακοὴ ἔλαβεν ἔνδικον μισθαποδοσίαν, 3 πῶς ἡμεῖς ἐκφευξόμεθα τηλικαύτης ἀμελήσαντες σωτηρίας, ἥτις ἀρχὴν λαβοῦσα λαλεῖσθαι διὰ τοῦ κυρίου ὑπὸ τῶν ἀκουσάντων εἰς ἡμᾶς ἐβεβαιώθη, 4 συνεπιμαρτυροῦντος τοῦ θεοῦ σημείοις τε καὶ τέρασιν καὶ ποικίλαις δυνάμεσιν καὶ πνεύματος ἁγίου μερισμοῖς κατὰ τὴν αὐτοῦ θέλησιν; 5 Οὐ γὰρ ἀγγέλοις ὑπέταξεν τὴν οἰκουμένην τὴν μέλλουσαν, περὶ ἧς λαλοῦμεν. 6 διεμαρτύρατο δέ πού τις λέγων· τί ἐστιν ἄνθρωπος ὅτι μιμνῄσκῃ αὐτοῦ, ἢ υἱὸς ἀνθρώπου ὅτι ἐπισκέπτῃ αὐτόν; 7 ἠλάττωσας αὐτὸν βραχύ τι παρ’ ἀγγέλους, δόξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφάνωσας αὐτόν, 8 πάντα ὑπέταξας ὑποκάτω τῶν ποδῶν αὐτοῦ. ἐν τῷ γὰρ ὑποτάξαι [αὐτῷ] τὰ πάντα οὐδὲν ἀφῆκεν αὐτῷ ἀνυπότακτον. Νῦν δὲ οὔπω ὁρῶμεν αὐτῷ τὰ πάντα ὑποτεταγμένα· 9 τὸν δὲ βραχύ τι παρ’ ἀγγέλους ἠλαττωμένον βλέπομεν Ἰησοῦν διὰ τὸ πάθημα τοῦ θανάτου δόξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφανωμένον, ὅπως χάριτι θεοῦ ὑπὲρ παντὸς γεύσηται θανάτου. 10 Ἔπρεπεν γὰρ αὐτῷ, δι’ ὃν τὰ πάντα καὶ δι’ οὗ τὰ πάντα, πολλοὺς υἱοὺς εἰς δόξαν ἀγαγόντα τὸν ἀρχηγὸν τῆς σωτηρίας αὐτῶν διὰ παθημάτων τελειῶσαι. 11 ὅ τε γὰρ ἁγιάζων καὶ οἱ ἁγιαζόμενοι ἐξ ἑνὸς πάντες· δι’ ἣν αἰτίαν οὐκ ἐπαισχύνεται ἀδελφοὺς αὐτοὺς καλεῖν 12 λέγων· ἀπαγγελῶ τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μου, ἐν μέσῳ ἐκκλησίας ὑμνήσω σε, 13 καὶ πάλιν· ἐγὼ ἔσομαι πεποιθὼς ἐπ’ αὐτῷ, καὶ πάλιν· ἰδοὺ ἐγὼ καὶ τὰ παιδία ἅ μοι ἔδωκεν ὁ θεός. 14 Ἐπεὶ οὖν τὰ παιδία κεκοινώνηκεν αἵματος καὶ σαρκός, καὶ αὐτὸς παραπλησίως μετέσχεν τῶν αὐτῶν, ἵνα διὰ τοῦ θανάτου καταργήσῃ τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τοῦτ’ ἔστιν τὸν διάβολον, 15 καὶ ἀπαλλάξῃ τούτους, ὅσοι φόβῳ θανάτου διὰ παντὸς τοῦ ζῆν ἔνοχοι ἦσαν δουλείας. 16 οὐ γὰρ δήπου ἀγγέλων ἐπιλαμβάνεται ἀλλὰ σπέρματος Ἀβραὰμ ἐπιλαμβάνεται. 17 ὅθεν ὤφειλεν κατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὁμοιωθῆναι, ἵνα ἐλεήμων γένηται καὶ πιστὸς ἀρχιερεὺς τὰ πρὸς τὸν θεὸν εἰς τὸ ἱλάσκεσθαι τὰς ἁμαρτίας τοῦ λαοῦ. 18 ἐν ᾧ γὰρ πέπονθεν αὐτὸς πειρασθείς, δύναται τοῖς πειραζομένοις βοηθῆσαι.

3

II. Yezu ye mudâhwa mukulu w’okucikubagirwa n’ow’ olukogo

Kristu ye mukulu kulusha Musa

1 Ntyo, bene wirhu batagatifu, mwe mushangîre enshôkano y’empingu, mulolekwo Yezu, ye muja-bugo ye na mudâhwa mukulu w’obuyemêre bwirhu. 2 Ye ntahemuka omu kuyumva owamuyîmikaga, nka kulya Musa naye ànali mumvi omu mulala gwa Nnâmahanga gwoshi. 3 Neci, àbwîne irenge lilushire erya Musa, nka kulya omûbasi analusha enyumpa àyûbakaga. 4 Bulya ngasi nyumpa ejira owàyûbakaga, owayûbakaga byoshi ye Nyamuzinda. 5 Musa àli mwemêzi omu mulala gwâge gwoshi nka mushizi, mpu abe muhamîrizi wa ngasi ebyâderhwe. 6 Ci Kristu yehe kwo ali mwemêzi nka mwene-nna-nyumpa, mpu arhegeke abâmwo boshi. N’eyo nyumpa, yo rhwe, caziga rhusêre burhashuba-nyuma oku bulangâlire n’oku mwishingo gw’oku rhwâhike omu mpingu.

Erindi ihano: obuyemêre bwo buhisa omu muluhûko gwa Nnâmahanga

7 Kwo kurhumire, nka kulya Mûka Mutagatifu àderhaga, erhi^j: Ene-ene, mukayumva izù lyâge, 8 murhahûsagya emirhima yinyu, nka kulya byàbâga omu bugomi, lulya lusiku lw’Enshumi omu irungu, 9 bulya basho winyu bànta­ngulaga mpu bandole, n’obwo bàli erhi bàbwîne ebijiro byâni myaka makumi ani goshi. 10 Kwo kwàrhumire nnankunirira eri iburha, nàderha, nti: Bali ba murhima gwa muhaba; barhishi enjira zâni. 11 Omu bukunizi bwâni nànacicîga­sha, nti: Barhakalabarha omu muluhûko^k gwâni. 12 Mumanye, bene wirhu, murhabâgamwo ow’omurhima mubi n’omubula-buyemêre, mpu aciyegule na Nyamuzinda nn’obuzîne. 13 Ci mukahanûlana bwaca bwayira obu olu lw’ene lucihali, lyo murhagirhengamwo ow’omurhima muzibu, amârhebwa n’ecâha. 14 Kali rhwe rhukola baguma na Kristu, caziga rhulange obuyemêre bwirhu buzibu kuhika okufa, nka kulya rhwànarhangiraga. 15 Kwo rhwanabwizirwe, mpu: Ene-ene, mukayumva izu lyâge, murhahûsagya emirhima yinyu, nka ku­lya byàbâga omu bugomi. 16 Bahi balya bàgomaga, bamayumva izù lyâge? K’a­rhali balya boshi bàrhengaga e Misiri, balongôlirwe na Musa? 17 Na bandi Nyamuzinda àkuniriraga myâka makumi ani? K’arhali balya bàjiraga ebyâha, bo na balya emirhumba yâbo yàlambikagwa omu irungu? 18 Na bahi àcîga­shiraga mpu barhalabarha omu muluhûko gwâge, aha nyuma ya balya bàmugo­meraga? 19 Kwo byànabîre: rhuyishi oku bàrhalabarhagamwo, erhi kubula obuyemêre kwâbo kurhuma.

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 3

1 Ὅθεν, ἀδελφοὶ ἅγιοι, κλήσεως ἐπουρανίου μέτοχοι, κατανοήσατε τὸν ἀπόστολον καὶ ἀρχιερέα τῆς ὁμολογίας ἡμῶν Ἰησοῦν, 2 πιστὸν ὄντα τῷ ποιήσαντι αὐτὸν ὡς καὶ Μωϋσῆς ἐν [ὅλῳ] τῷ οἴκῳ αὐτοῦ. 3 πλείονος γὰρ οὗτος δόξης παρὰ Μωϋσῆν ἠξίωται, καθ’ ὅσον πλείονα τιμὴν ἔχει τοῦ οἴκου ὁ κατασκευάσας αὐτόν· 4 πᾶς γὰρ οἶκος κατασκευάζεται ὑπό τινος, ὁ δὲ πάντα κατασκευάσας θεός. 5 καὶ Μωϋσῆς μὲν πιστὸς ἐν ὅλῳ τῷ οἴκῳ αὐτοῦ ὡς θεράπων εἰς μαρτύριον τῶν λαληθησομένων, 6 Χριστὸς δὲ ὡς υἱὸς ἐπὶ τὸν οἶκον αὐτοῦ· οὗ οἶκός ἐσμεν ἡμεῖς, ἐάν [περ] τὴν παρρησίαν καὶ τὸ καύχημα τῆς ἐλπίδος κατάσχωμεν. 7 Διό, καθὼς λέγει τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον· σήμερον ἐὰν τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούσητε, 8 μὴ σκληρύνητε τὰς καρδίας ὑμῶν ὡς ἐν τῷ παραπικρασμῷ κατὰ τὴν ἡμέραν τοῦ πειρασμοῦ ἐν τῇ ἐρήμῳ, 9 οὗ ἐπείρασαν οἱ πατέρες ὑμῶν ἐν δοκιμασίᾳ καὶ εἶδον τὰ ἔργα μου 10 τεσσεράκοντα ἔτη· διὸ προσώχθισα τῇ γενεᾷ ταύτῃ καὶ εἶπον· ἀεὶ πλανῶνται τῇ καρδίᾳ, αὐτοὶ δὲ οὐκ ἔγνωσαν τὰς ὁδούς μου, 11 ὡς ὤμοσα ἐν τῇ ὀργῇ μου· εἰ εἰσελεύσονται εἰς τὴν κατάπαυσίν μου. 12 Βλέπετε, ἀδελφοί, μήποτε ἔσται ἔν τινι ὑμῶν καρδία πονηρὰ ἀπιστίας ἐν τῷ ἀποστῆναι ἀπὸ θεοῦ ζῶντος, 13 ἀλλὰ παρακαλεῖτε ἑαυτοὺς καθ’ ἑκάστην ἡμέραν, ἄχρις οὗ τὸ σήμερον καλεῖται, ἵνα μὴ σκληρυνθῇ τις ἐξ ὑμῶν ἀπάτῃ τῆς ἁμαρτίας– 14 μέτοχοι γὰρ τοῦ Χριστοῦ γεγόναμεν, ἐάνπερ τὴν ἀρχὴν τῆς ὑποστάσεως μέχρι τέλους βεβαίαν κατάσχωμεν– 15 ἐν τῷ λέγεσθαι· σήμερον ἐὰν τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούσητε, μὴ σκληρύνητε τὰς καρδίας ὑμῶν ὡς ἐν τῷ παραπικρασμῷ. 16 τίνες γὰρ ἀκούσαντες παρεπίκραναν; ἀλλ’ οὐ πάντες οἱ ἐξελθόντες ἐξ Αἰγύπτου διὰ Μωϋσέως; 17 τίσιν δὲ προσώχθισεν τεσσεράκοντα ἔτη; οὐχὶ τοῖς ἁμαρτήσασιν, ὧν τὰ κῶλα ἔπεσεν ἐν τῇ ἐρήμῳ; 18 τίσιν δὲ ὤμοσεν μὴ εἰσελεύσεσθαι εἰς τὴν κατάπαυσιν αὐτοῦ εἰ μὴ τοῖς ἀπειθήσασιν; 19 καὶ βλέπομεν ὅτι οὐκ ἠδυνήθησαν εἰσελθεῖν δι’ ἀπιστίαν.

4

1 Kuziga obûla eciragâne c’okuja omu murhûla cicihabà, rhuyôbohe, rhumanye hankajira owacêrwa muli rhwe. 2 Bulya nirhu rhwàbwîzirwe omwanzi mwinja akabo. Ci oluderho bàyumvagya, lurhabakwânanaga, kulya kuba bàrhalunganaga omu buyemêre n’abàli baluyemîre. 3 Neci, rhwe rhwàyemîre, rhwe rhwàyish’ija omu muluhûko, nka kulya àderhaga, erhi: Omu bukunizi bwâni nacîgashire nti barhakalabarha omu muluhûko gwâni. Adesire ntyo n’obwo emirimo yâge yàli erhi yàyunjwîre kurhenga okulemwa kw’igulu. 4 Bulya kuyandisirwe oku lusiku lwa kali nda, mpu^l: Nyamuzinda àrhamûka olwa kali nda, àshwinja emikolo yâge yoshi. 5 Aho ho na nnênè bidesirwe kandi, mpu: Barhakalabarha omu muluhûko gwâni. 6 Ntyo, rhumanyire oku baguma bànajemwo, n’abarhanzi bàli bahamagirwe bàrhalabarhagamwo erhi kurhayumva kwâbo kurhuma, 7 Nyamuzinda àshub’itwa olundi lusiku, lwo lw’ene, n’erhi ensiku zigera, àderhesa Daudi birya binwa rhushuba rhwaderha, erhi: Ene-ene, mukayumva izù lyâge, mumanye mwankahûsa emirhima yinyu. 8 Yozwe acihisagya bene-Israheli mw’ogwo muluhûko, Nyamuzinda àrhankacidesire mpu «olundi lusiku». 9 Kuziga hali ogundi muluhûko -omuluhûko gw’oluzira gubîkîrwe olubaga lwa Nnâmahanga. 10 Neci, owâje mw’ogwo muluhûko naye anârhamûke, aleke emikolo yâge, nka kulya Nyamuzinda àrhamûkaga, àshwinja emikolo yâge. 11 Rhucisêzagye nirhu, rhujemwo ogwo muluhûko, lyo rhurhag’irhengamwo owahirima, amârhebwa n’olwo lwiganyo lw’okurhayumva.

Oluderho lwa Nyamuzinda n’Omudâhwa Kristu

12 Neci, oluderho lwa Nyamuzinda bubà buzîne, lurhagaluka^m, lunayojihire kulusha engôrho ya môji abiri. Lunywengerera kuhika aha ngabiro y’obuzîne n’omûka, y’enjingo n’omwonko, lunayishi entimanya n’enkengêro z’omurhima. 13 Na nta ciremwa ciru n’eciguma cirhabonwa na Nyamuzinda: byoshi byoshi bilangashîne binafulwîrwe omu masù g’Oyo wârhubûlanye kw’ebi rhwàjizire. 14 Kuziga obu rhugwêrhe omudâhwa mukulu bwenêne, Yezu, Mugala wa Nyamuzinda wàyikîre amalunga, rhugwârhage buzibu obuyemêre bwirhu. 15 Bulya rhurhagwêrhi omudâhwa mukulu orhankahash’iyumva olukogo lw’obuzamba bwirhu: kulya kuba naye àbuyumvîrhe bwoshi akirhu, kuleka ecâha. 16 Kuziga rhuyegere n’obulangâlire entebe y’obwonjo, lyo rhubêrwa lukogo rhunashobôle enshôkano y’oburhabâle bukwânîne.

1 Φοβηθῶμεν οὖν, μήποτε καταλειπομένης ἐπαγγελίας εἰσελθεῖν εἰς τὴν κατάπαυσιν αὐτοῦ δοκῇ τις ἐξ ὑμῶν ὑστερηκέναι. 2 καὶ γάρ ἐσμεν εὐηγγελισμένοι καθάπερ κἀκεῖνοι· ἀλλ’ οὐκ ὠφέλησεν ὁ λόγος τῆς ἀκοῆς ἐκείνους μὴ συγκεκερασμένους τῇ πίστει τοῖς ἀκούσασιν. 3 Εἰσερχόμεθα γὰρ εἰς [τὴν] κατάπαυσιν οἱ πιστεύσαντες, καθὼς εἴρηκεν· ὡς ὤμοσα ἐν τῇ ὀργῇ μου· εἰ εἰσελεύσονται εἰς τὴν κατάπαυσίν μου, καίτοι τῶν ἔργων ἀπὸ καταβολῆς κόσμου γενηθέντων. 4 εἴρηκεν γάρ που περὶ τῆς ἑβδόμης οὕτως· καὶ κατέπαυσεν ὁ θεὸς ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ἀπὸ πάντων τῶν ἔργων αὐτοῦ, 5 καὶ ἐν τούτῳ πάλιν· εἰ εἰσελεύσονται εἰς τὴν κατάπαυσίν μου. 6 ἐπεὶ οὖν ἀπολείπεται τινὰς εἰσελθεῖν εἰς αὐτήν, καὶ οἱ πρότερον εὐαγγελισθέντες οὐκ εἰσῆλθον δι’ ἀπείθειαν, 7 πάλιν τινὰ ὁρίζει ἡμέραν, σήμερον, ἐν Δαυὶδ λέγων μετὰ τοσοῦτον χρόνον, καθὼς προείρηται· σήμερον ἐὰν τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούσητε, μὴ σκληρύνητε τὰς καρδίας ὑμῶν. 8 εἰ γὰρ αὐτοὺς Ἰησοῦς κατέπαυσεν, οὐκ ἂν περὶ ἄλλης ἐλάλει μετὰ ταῦτα ἡμέρας. 9ἄρα ἀπολείπεται σαββατισμὸς τῷ λαῷ τοῦ θεοῦ. 10 ὁ γὰρ εἰσελθὼν εἰς τὴν κατάπαυσιν αὐτοῦ καὶ αὐτὸς κατέπαυσεν ἀπὸ τῶν ἔργων αὐτοῦ ὥσπερ ἀπὸ τῶν ἰδίων ὁ θεός.  11 Σπουδάσωμεν οὖν εἰσελθεῖν εἰς ἐκείνην τὴν κατάπαυσιν, ἵνα μὴ ἐν τῷ αὐτῷ τις ὑποδείγματι πέσῃ τῆς ἀπειθείας. 12 Ζῶν γὰρ ὁ λόγος τοῦ θεοῦ καὶ ἐνεργὴς καὶ τομώτερος ὑπὲρ πᾶσαν μάχαιραν δίστομον καὶ διϊκνούμενος ἄχρι μερισμοῦ ψυχῆς καὶ πνεύματος, ἁρμῶν τε καὶ μυελῶν, καὶ κριτικὸς ἐνθυμήσεων καὶ ἐννοιῶν καρδίας· 13 καὶ οὐκ ἔστιν κτίσις ἀφανὴς ἐνώπιον αὐτοῦ, πάντα δὲ γυμνὰ καὶ τετραχηλισμένα τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ, πρὸς ὃν ἡμῖν ὁ λόγος. 14 Ἔχοντες οὖν ἀρχιερέα μέγαν διεληλυθότα τοὺς οὐρανούς, Ἰησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ, κρατῶμεν τῆς ὁμολογίας. 15 οὐ γὰρ ἔχομεν ἀρχιερέα μὴ δυνάμενον συμπαθῆσαι ταῖς ἀσθενείαις ἡμῶν, πεπειρασμένον δὲ κατὰ πάντα καθ’ ὁμοιότητα χωρὶς ἁμαρτίας. 16 προσερχώμεθα οὖν μετὰ παρρησίας τῷ θρόνῳ τῆς χάριτος, ἵνα λάβωμεν ἔλεος καὶ χάριν εὕρωμεν εἰς εὔκαιρον βοήθειαν.

5

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 4

Yezu ye mudâhwa mukulu w’olukogo

1 Neci, ngasi mudâhwa mukulu ali murhôle omu bantu, ayîmikwa mpu akâsengerera abantu omu biyêrekîre Nyamuzinda, anarhûle entûlo n’enterekêro oku byâha. 2 Anahash’ifìra abahwinja n’abahabusire olukogo, bulya naye yenc agosirwe n’obuzamba. 3 Okwo kwo kurhuma arhegesirwe arherekêre enterekêro oku byâha byâge yêne nk’oku ajira oku byâha by’olubaga. 4 Ntâye ocihà obwo bukuze yêne, ci kuhamagalwa omuntu ahamagalwa na Nnâmahanga, nka kulya àhamagalaga Aroni. 5 Kwo na kwo, arhali Kristu yêne wàcijiraga mudâhwa mukulu, ci olya wàmubwîraga, erhi: We Mugala wani, nie nakuburhaga ene. 6 Nka kulya adesire ahandi, erhi: Oli mudâhwa w’ensiku n’amango aka Melkisedeki. 7 Erhi àciri en’igulu, àrhûla ensengero n’amingingo omu kuyâma bwenêne n’omu kurhoza emirengeⁿ erhi ashenga Olya wàli ohashire okumufumya olufù. Ayumvûbwa erhi bukenge bwâge burhuma^o. 8 N’obwo àli Mwene Nyamuzinda, àyîga oburhumisi omu malumwa àbwîne. 9 N’erhi àyûs’ibà mwimâna^p, àhinduka imerero ly’obucire bw’ensiku n’amango kuli balya boshi bamuyumva, 10 bulya Nyamuzinda àdesire oku ye mudâhwa mukulu aka Melkisedeki^q.

III. Obudâhwa bw’okunali bwa Yezu Kristu

Obuzîne bw’omukristu n’oku buyushûka

11 Kuli okwo rhugwêrhe binji by’okummubwîra, ci okubihugûla kuli kuzi­bu, bulya muli bahwinja b’okuyumva. 12 N’obwo rhinga kurhenga mîra mwe mwànkabîre bayigîriza, mwabo mukolaga kandi mulagîrire oku nyigîrizo z’omurhondêro gw’ebinwa bya Nyamuzinda, mwahika aha abakulu balonza amônka ahàli h’ebiryo bizibu. 13 Kwo binali: ngasi yeshi wacilonza amônka, a­rhankanunirwa n’enyigîrizo z’obushinganyanya; bulya aciri kabonjo. 14 Abimâna bôhe, ebiryo byâbo biba biryo bizibu, balya bàkomerîze obwenge bwâbo okumanyîrira ecinja n’ecibi.

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 5

1 Πᾶς γὰρ ἀρχιερεὺς ἐξ ἀνθρώπων λαμβανόμενος ὑπὲρ ἀνθρώπων καθίσταται τὰ πρὸς τὸν θεόν, ἵνα προσφέρῃ δῶρά τε καὶ θυσίας ὑπὲρ ἁμαρτιῶν, 2 μετριοπαθεῖν δυνάμενος τοῖς ἀγνοοῦσιν καὶ πλανωμένοις, ἐπεὶ καὶ αὐτὸς περίκειται ἀσθένειαν 3 καὶ δι’ αὐτὴν ὀφείλει, καθὼς περὶ τοῦ λαοῦ, οὕτως καὶ περὶ αὐτοῦ προσφέρειν περὶ ἁμαρτιῶν. 4 καὶ οὐχ ἑαυτῷ τις λαμβάνει τὴν τιμὴν ἀλλὰ καλούμενος ὑπὸ τοῦ θεοῦ καθώσπερ καὶ Ἀαρών. 5 Οὕτως καὶ ὁ Χριστὸς οὐχ ἑαυτὸν ἐδόξασεν γενηθῆναι ἀρχιερέα ἀλλ’ ὁ λαλήσας πρὸς αὐτόν· υἱός μου εἶ σύ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε· 6 καθὼς καὶ ἐν ἑτέρῳ λέγει· σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισέδεκ, 7 ὃς ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς σαρκὸς αὐτοῦ δεήσεις τε καὶ ἱκετηρίας πρὸς τὸν δυνάμενον σῴζειν αὐτὸν ἐκ θανάτου μετὰ κραυγῆς ἰσχυρᾶς καὶ δακρύων προσενέγκας καὶ εἰσακουσθεὶς ἀπὸ τῆς εὐλαβείας, 8 καίπερ ὢν υἱός, ἔμαθεν ἀφ’ ὧν ἔπαθεν τὴν ὑπακοήν, 9 καὶ τελειωθεὶς ἐγένετο πᾶσιν τοῖς ὑπακούουσιν αὐτῷ αἴτιος σωτηρίας αἰωνίου, 10 προσαγορευθεὶς ὑπὸ τοῦ θεοῦ ἀρχιερεὺς κατὰ τὴν τάξιν Μελχισέδεκ. 11 Περὶ οὗ πολὺς ἡμῖν ὁ λόγος καὶ δυσερμήνευτος λέγειν, ἐπεὶ νωθροὶ γεγόνατε ταῖς ἀκοαῖς. 12 καὶ γὰρ ὀφείλοντες εἶναι διδάσκαλοι διὰ τὸν χρόνον, πάλιν χρείαν ἔχετε τοῦ διδάσκειν ὑμᾶς τινὰ τὰ στοιχεῖα τῆς ἀρχῆς τῶν λογίων τοῦ θεοῦ καὶ γεγόνατε χρείαν ἔχοντες γάλακτος [καὶ] οὐ στερεᾶς τροφῆς. 13 πᾶς γὰρ ὁ μετέχων γάλακτος ἄπειρος λόγου δικαιοσύνης, νήπιος γάρ ἐστιν· 14 τελείων δέ ἐστιν ἡ στερεὰ τροφή, τῶν διὰ τὴν ἕξιν τὰ αἰσθητήρια γεγυμνασμένα ἐχόντων πρὸς διάκρισιν καλοῦ τε καὶ κακοῦ.

6

Omwandisi àmanyîsa ehimuli emurhima

1 Co cirhumire, enyigîrizo kuli Kristu zikwânîne abàcirhondêra, rhwarhang’izileka, nti rhurhereme kuhika enyigîrizo z’abimâna; rhurhanacishibaga rhwagalukagaluka omu bigabi by’enyigîrizo z’omurhondêro: enyigîrizo z’okucîyunjuza oku bijiro by’olufù^r, n’ez’okuyemêra Nyamuzinda, 2 enyigîrizo z’obubatizo n’ez’okulambûlirwa amaboko oku irhwe, ez’obufûke bw’abàfîre n’ez’olubanja lw’ensiku n’amango. 3 Kwo rhwajira ntyo, akaba Nnâmahanga arhuyemêrîre. 4 Neci, kurhankahashikana balya bàrhanzir’ibona obulangashane^s, balya bàrhanzir’inunirwa n’enshôkano^t y’empingu banashangîra Mûka Mutagatifu, 5 balya bàrhanzir’inunirwa n’oluderho lwinja lw’ekanwa ka Nyamuzinda n’ebirhangâzo by’igulu lyâyishe^u, 6 banagal’ihirima, kurhankahashikana okushub’ibahindula n’okubalerha omu njira y’obucîyunjuze, kulya kuba nabo kandi, oku bwâbo, badwîrhe babamba Mugala wa Nyamuzinda oku musalaba n’okumubonêsa nshonyi embere z’abantu. 7 Bulya, obudaka bwànywîre amîshi g’enkuba yàbunîrekwo kanji, bukayêra emburho zikwânîne balya bàbuhingaga, bunahâbwe obwanga bwa Nnâmahanga. 8 Ci obuburha emishûgi n’amarhadu, bwanakobwa, erhi bunali hofi bwenêne buhehêrerwe na buzinda babudûlike muliro.

Akanwa k’okubahà obulangâlire n’omurhima

9 Ci mwehe^v, bîra bâni, ciru rhukaderha ntyo, rhumanyire oku muli omu bworhere bwinja kulusha n’obukwânîne obucire. 10 Bulya Nyamuzinda arhali mubula burhondekezi mpu ayîbagira ebijiro binyu n’obuzigire mwàyêrekîne oku izîno lyâge, bulya mwàkolîre abatagatifu, munacidwîrhe mwakujira. 11 Ci­guma cône rhucifinjire: nti ngasi muguma muli mwe ayêrekane obwo bushiru, lyo obulangâlire bwinyu buyunjula kuhika okubona ebi mulangâlira. 12 Na ntyo, ahâli h’okuba bôlo, muyige balya bayîma omu ndagâno za Nyamuzinda, balya baziyemîre banazisêramwo. 13 Neci, erhi Nyamuzinda àlagânana n’Abrahamu, bulya nta mukulu kumulusha ànkalahîre, àcilahira yêne^w, erhi: 14 Ne­ci, nàkuhà obwanga, nanakuyôlolosa oyôloloke. 15 Na ntyo Abrahamu àcihangàna, àbona eyo ndagâno. 16 Abantu nka balahira obakulire ye balahira, n’endahiro yo emala ngasi kadali ekarhî kâbo. 17 N’eco co càrhumaga Nyamuzi­nda, erhi àlonza okumanyîsa bwinjinja emîmo y’endagâno oku eciragâne câge cirhakahinduka, àcîgasha, 18 mpu lyo ebyo bijiro bibiri^x birhankahinduka -na ntakwo Nyamuzinda ankahash’inywerha muli byo- birhukomeza omurhima rhwe rhwàbwîne olwâkiro omu kusêra oku bulangâlire rhwahâbirwe. 19 Obwo bulangâlire rhubugwêrhe nka mutungo gutunga omurhima gwirhu; mutungo gw’okunali na muzibu guhika omu lusîka. 20 Aho ho Yezu àrhujîrîre nka mushokolezi, erhi àhinduka mudâhwa mukulu aka Melkisedeki oku nsiku n’amango.

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 6

1 Διὸ ἀφέντες τὸν τῆς ἀρχῆς τοῦ Χριστοῦ λόγον ἐπὶ τὴν τελειότητα φερώμεθα, μὴ πάλιν θεμέλιον καταβαλλόμενοι μετανοίας ἀπὸ νεκρῶν ἔργων καὶ πίστεως ἐπὶ θεόν, 2 βαπτισμῶν διδαχῆς ἐπιθέσεώς τε χειρῶν, ἀναστάσεώς τε νεκρῶν καὶ κρίματος αἰωνίου. 3 καὶ τοῦτο ποιήσομεν, ἐάνπερ ἐπιτρέπῃ ὁ θεός. 4 Ἀδύνατον γὰρ τοὺς ἅπαξ φωτισθέντας, γευσαμένους τε τῆς δωρεᾶς τῆς ἐπουρανίου καὶ μετόχους γενηθέντας πνεύματος ἁγίου 5 καὶ καλὸν γευσαμένους θεοῦ ῥῆμα δυνάμεις τε μέλλοντος αἰῶνος 6καὶ παραπεσόντας, πάλιν ἀνακαινίζειν εἰς μετάνοιαν, ἀνασταυροῦντας ἑαυτοῖς τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ καὶ παραδειγματίζοντας. 7 γῆ γὰρ ἡ πιοῦσα τὸν ἐπ’ αὐτῆς ἐρχόμενον πολλάκις ὑετὸν καὶ τίκτουσα βοτάνην εὔθετον ἐκείνοις δι’ οὓς καὶ γεωργεῖται, μεταλαμβάνει εὐλογίας ἀπὸ τοῦ θεοῦ· 8 ἐκφέρουσα δὲ ἀκάνθας καὶ τριβόλους, ἀδόκιμος καὶ κατάρας ἐγγύς, ἧς τὸ τέλος εἰς καῦσιν. 9 Πεπείσμεθα δὲ περὶ ὑμῶν, ἀγαπητοί, τὰ κρείσσονα καὶ ἐχόμενα σωτηρίας, εἰ καὶ οὕτως λαλοῦμεν. 10 οὐ γὰρ ἄδικος ὁ θεὸς ἐπιλαθέσθαι τοῦ ἔργου ὑμῶν καὶ τῆς ἀγάπης ἧς ἐνεδείξασθε εἰς τὸ ὄνομα αὐτοῦ, διακονήσαντες τοῖς ἁγίοις καὶ διακονοῦντες. 11 ἐπιθυμοῦμεν δὲ ἕκαστον ὑμῶν τὴν αὐτὴν ἐνδείκνυσθαι σπουδὴν πρὸς τὴν πληροφορίαν τῆς ἐλπίδος ἄχρι τέλους, 12 ἵνα μὴ νωθροὶ γένησθε, μιμηταὶ δὲ τῶν διὰ πίστεως καὶ μακροθυμίας κληρονομούντων τὰς ἐπαγγελίας. 13 Τῷ γὰρ Ἀβραὰμ ἐπαγγειλάμενος ὁ θεός, ἐπεὶ κατ’ οὐδενὸς εἶχεν μείζονος ὀμόσαι, ὤμοσεν καθ’ ἑαυτοῦ 14 λέγων· εἰ μὴν εὐλογῶν εὐλογήσω σε καὶ πληθύνων πληθυνῶ σε· 15 καὶ οὕτως μακροθυμήσας ἐπέτυχεν τῆς ἐπαγγελίας. 16 ἄνθρωποι γὰρ κατὰ τοῦ μείζονος ὀμνύουσιν, καὶ πάσης αὐτοῖς ἀντιλογίας πέρας εἰς βεβαίωσιν ὁ ὅρκος· 17 ἐν ᾧ περισσότερον βουλόμενος ὁ θεὸς ἐπιδεῖξαι τοῖς κληρονόμοις τῆς ἐπαγγελίας τὸ ἀμετάθετον τῆς βουλῆς αὐτοῦ ἐμεσίτευσεν ὅρκῳ, 18 ἵνα διὰ δύο πραγμάτων ἀμεταθέτων, ἐν οἷς ἀδύνατον ψεύσασθαι [τὸν] θεόν, ἰσχυρὰν παράκλησιν ἔχωμεν οἱ καταφυγόντες κρατῆσαι τῆς προκειμένης ἐλπίδος· 19 ἣν ὡς ἄγκυραν ἔχομεν τῆς ψυχῆς ἀσφαλῆ τε καὶ βεβαίαν καὶ εἰσερχομένην εἰς τὸ ἐσώτερον τοῦ καταπετάσματος, 20 ὅπου πρόδρομος ὑπὲρ ἡμῶν εἰσῆλθεν Ἰησοῦς, κατὰ τὴν τάξιν Μελχισέδεκ ἀρχιερεὺς γενόμενος.

7

Kristu alushire omudâhwa Melkisedeki w’omu mulala gwa Levi

1 Oyo Melkisedeki, mwami w’e Salemi, mudâhwa wa Nyamuzinda w’Enyanya àj’ibugânana n’Abrahamu wàrhengaga emunda àhimiraga abâmi ànamuha obwanga^y; 2 Abrahamu àmuhà ecigabi ca kali ikumi c’ebintu byâge byoshi. Aderhwa burhanzi mpu mwâmi w’obushinganyanya, kandi mpu mwâmi w’e Salemi, kwo kuderha mwâmi w’omurhûla. 3 Arhajira ishe, arhajira na nnina, n’omulala gwâge ntâye oguyishi; ensiku zâge zirhajira murhondêro, n’obuzîne bwâge burhajira buzinda. Oyo Melkisedeki wàshushanyîbwe na Mwene Nyamuzinda, ayôrha aba mudâhwa ensiku n’amango.

Abrahamu àrhûzire Melkisedeki entûlo

4 Mulolage oku ali mukulu oyo shakulûza wirhu Abrahamu àrhûlaga ecigabi ca kali ikumi c’ebintu binjinja àshokôlaga abâmi! 5 Erhi kwo anali! Bulya n’omu bene-Levi nabo, àbahîrwe obudâhwa bajira irhegeko ly’okurhûlwa n’olubaga ecigabi ca kali ikumi, kwo kuderha muli bene wâbo, n’obwo nabo bali nkomôka y’Abrahamu akâbo. 6 Ci oyo orhàli wa mulala gwâbo, àrhûlwa n’Abrahamu ecigabi ca kali ikumi, ànamuhà obwanga, n’obwo ye wàli ogwêrhe endagâno ya Nnâmahanga. 7 Na ntâye ohabire oku omurho ye ogishwa n’omukulu. 8 Na kulusha okwo, abo bantu barhûlwa entûlo y’ecigabi ca kali ikumi, kufà bafà; ci oyo yehe badesire oku ali mugumaguma^z. 9 Ciru rhwanaderha nti Levi yêne, orhûlwa ecigabi ca kali ikumi, ye wàcirhûzire erhi Abrahamu àkujira. 10 Bulya àciri nka mburho omu mubiri gwa shakulûza wâge, erhi Melkisedeki àj’ibugânana naye.

Obudâhwa bwa bene-Levi n’obudâhwa bwa Melkisedeki

11 Akaba obudâhwa bwa bene-Levi bwàli bwimâna, -bulya kuli bo Nyamuzinda ahâga olubaga Amarhegeko-, càcirhumaga owundi mudâhwa oli aka Melkisedeki aciyisha, cànarhumaga barhaderha oku ali aka Aroni? 12 Bulya obudâhwa bwàhindusire, kukwânîne amarhegeko nago gahinduke. 13 Bulya oyo baderhîre ebyo ali wa bundì bûko na ntâye w’obwo bûko wàhisire aha ba­rherekêra. 14 Na ntâye orhishi oku Nnawirhu akomôkakwo Yuda, na ntâco ciyêrekîne obudâhwa Musa adesire kuli obwo bûko.

Okuyûrha kw’irhegeko lya mîra

15 Ciru okwo rhudesire kulushîrîze obwâlagale, bulya hàyishire owundì mudâhwa, oli aka Melkisedeki. 16 Oyo arhajiragwa mudâhwa n’irhegeko ly’abantu lishimba iburha ly’omubiri, ci n’obuzìbu bw’obuzîne burhayûrha. 17 Bulya ye kuderhîrwe, mpu:Oli mudâhwa ensiku n’amango aka Melkisedeki. 18 Ntyo kwo irhegeko lya burhanzi lyàrhenzibwe, bulya lirhàgwêrhe nsimiko lirhànagwêrhe kamalo. 19 Nta kantu irhegeko lyàjizire kimâna; ci lyàli nshokolezi y’obulangâlire bulushire, oburhuha okuyemêra Nnâmahanga.

Obudâhwa bwa Kristu burhakayûrha

20 N’ecilushire kandi, okwo kurhàjiragwa buzira mwîgasho. Abandi bahindusire badâhwa buzira ndahiro; 21 ci yehe Owamuhâga obudâhwa àcîgasha, erhi^a: Nyakasane àcîgashire, arhakanagalula akanwa kâge: Oli mudâhwa w’ensiku n’amango. 22 Na ntyo Yezu ali mwêza w’endagâno elushire. 23 Kandi abandi bàli badâhwa banji, bulyâla olufù lurhazigaga bayôrha ensiku zoshi; 24 ci yehe, bulyâla abâho ensiku n’amango, obudâhwa bwâge burhakayûrha. 25 Co cinarhumire anahash’iciza lwoshi abayegera Nyamuzinda oku burhabâle bwâge, bulya abà azîne ensiku n’amango mpu abalagire.

Yezu ye mudâhwa mukutu mwimâna

26 Neci, ntyo kwo byàli bikwânîne rhube n’omudâhwa mukulu, mwimâna, mwêru-kwêru, orhalikwo ishembo, orhalukira haguma n’abanya-byâha, oli omu lyanya kurhaluka amalunga. 27 Yehe nta bulagîrire agwêrhe, aka abandi badâhwa bakulu, b’okurhûla enterekêro ngasi lusiku, burhanzi oku byâha byâge yêne, n’oku byâha by’olubaga: okwo àkujizire oku caligumiza, erhi àcihâna yêne nterekêro. 28 Bulya irhegeko linayîmike abantu bazamba mpu babe badâhwa bakulu, ci akanwa k’omwîgasho kàyishaga enyuma ly’irhegeko, kàyîmisire Mugala wa Nnâmahanga, kàmujira mwîmana oku nsiku n’amango.

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 7

1 Οὗτος γὰρ ὁ Μελχισέδεκ, βασιλεὺς Σαλήμ, ἱερεὺς τοῦ θεοῦ τοῦ ὑψίστου, ὁ συναντήσας Ἀβραὰμ ὑποστρέφοντι ἀπὸ τῆς κοπῆς τῶν βασιλέων καὶ εὐλογήσας αὐτόν, 2 ᾧ καὶ δεκάτην ἀπὸ πάντων ἐμέρισεν Ἀβραάμ, πρῶτον μὲν ἑρμηνευόμενος βασιλεὺς δικαιοσύνης ἔπειτα δὲ καὶ βασιλεὺς Σαλήμ, ὅ ἐστιν βασιλεὺς εἰρήνης, 3 ἀπάτωρ ἀμήτωρ ἀγενεαλόγητος, μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν μήτε ζωῆς τέλος ἔχων, ἀφωμοιωμένος δὲ τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ, μένει ἱερεὺς εἰς τὸ διηνεκές. 4 Θεωρεῖτε δὲ πηλίκος οὗτος, ᾧ [καὶ] δεκάτην Ἀβραὰμ ἔδωκεν ἐκ τῶν ἀκροθινίων ὁ πατριάρχης. 5 καὶ οἱ μὲν ἐκ τῶν υἱῶν Λευὶ τὴν ἱερατείαν λαμβάνοντες ἐντολὴν ἔχουσιν ἀποδεκατοῦν τὸν λαὸν κατὰ τὸν νόμον, τοῦτ’ ἔστιν τοὺς ἀδελφοὺς αὐτῶν, καίπερ ἐξεληλυθότας ἐκ τῆς ὀσφύος Ἀβραάμ· 6 ὁ δὲ μὴ γενεαλογούμενος ἐξ αὐτῶν δεδεκάτωκεν Ἀβραὰμ καὶ τὸν ἔχοντα τὰς ἐπαγγελίας εὐλόγηκεν. 7 χωρὶς δὲ πάσης ἀντιλογίας τὸ ἔλαττον ὑπὸ τοῦ κρείττονος εὐλογεῖται. 8 καὶ ὧδε μὲν δεκάτας ἀποθνῄσκοντες ἄνθρωποι λαμβάνουσιν, ἐκεῖ δὲ μαρτυρούμενος ὅτι ζῇ. 9καὶ ὡς ἔπος εἰπεῖν, δι’ Ἀβραὰμ καὶ Λευὶ ὁ δεκάτας λαμβάνων δεδεκάτωται· 10 ἔτι γὰρ ἐν τῇ ὀσφύϊ τοῦ πατρὸς ἦν ὅτε συνήντησεν αὐτῷ Μελχισέδεκ. 11 Εἰ μὲν οὖν τελείωσις διὰ τῆς Λευιτικῆς ἱερωσύνης ἦν, ὁ λαὸς γὰρ ἐπ’ αὐτῆς νενομοθέτηται, τίς ἔτι χρεία κατὰ τὴν τάξιν Μελχισέδεκ ἕτερον ἀνίστασθαι ἱερέα καὶ οὐ κατὰ τὴν τάξιν Ἀαρὼν λέγεσθαι; 12 μετατιθεμένης γὰρ τῆς ἱερωσύνης ἐξ ἀνάγκης καὶ νόμου μετάθεσις γίνεται. 13 ἐφ’ ὃν γὰρ λέγεται ταῦτα, φυλῆς ἑτέρας μετέσχηκεν, ἀφ’ ἧς οὐδεὶς προσέσχηκεν τῷ θυσιαστηρίῳ· 14 πρόδηλον γὰρ ὅτι ἐξ Ἰούδα ἀνατέταλκεν ὁ κύριος ἡμῶν, εἰς ἣν φυλὴν περὶ ἱερέων οὐδὲν Μωϋσῆς ἐλάλησεν. 15 καὶ περισσότερον ἔτι κατάδηλόν ἐστιν, εἰ κατὰ τὴν ὁμοιότητα Μελχισέδεκ ἀνίσταται ἱερεὺς ἕτερος, 16 ὃς οὐ κατὰ νόμον ἐντολῆς σαρκίνης γέγονεν ἀλλὰ κατὰ δύναμιν ζωῆς ἀκαταλύτου. 17 μαρτυρεῖται γὰρ ὅτι σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισέδεκ. 18 ἀθέτησις μὲν γὰρ γίνεται προαγούσης ἐντολῆς διὰ τὸ αὐτῆς ἀσθενὲς καὶ ἀνωφελές– 19 οὐδὲν γὰρ ἐτελείωσεν ὁ νόμος– ἐπεισαγωγὴ δὲ κρείττονος ἐλπίδος δι’ ἧς ἐγγίζομεν τῷ θεῷ. 20 Καὶ καθ’ ὅσον οὐ χωρὶς ὁρκωμοσίας· οἱ μὲν γὰρ χωρὶς ὁρκωμοσίας εἰσὶν ἱερεῖς γεγονότες, 21 ὁ δὲ μετὰ ὁρκωμοσίας διὰ τοῦ λέγοντος πρὸς αὐτόν· ὤμοσεν κύριος καὶ οὐ μεταμεληθήσεται· σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα. 22 κατὰ τοσοῦτο [καὶ] κρείττονος διαθήκης γέγονεν ἔγγυος Ἰησοῦς.  23 Καὶ οἱ μὲν πλείονές εἰσιν γεγονότες ἱερεῖς διὰ τὸ θανάτῳ κωλύεσθαι παραμένειν· 24 ὁ δὲ διὰ τὸ μένειν αὐτὸν εἰς τὸν αἰῶνα ἀπαράβατον ἔχει τὴν ἱερωσύνην· 25 ὅθεν καὶ σῴζειν εἰς τὸ παντελὲς δύναται τοὺς προσερχομένους δι’ αὐτοῦ τῷ θεῷ, πάντοτε ζῶν εἰς τὸ ἐντυγχάνειν ὑπὲρ αὐτῶν. 26 Τοιοῦτος γὰρ ἡμῖν καὶ ἔπρεπεν ἀρχιερεύς, ὅσιος ἄκακος ἀμίαντος, κεχωρισμένος ἀπὸ τῶν ἁμαρτωλῶν καὶ ὑψηλότερος τῶν οὐρανῶν γενόμενος, 27 ὃς οὐκ ἔχει καθ’ ἡμέραν ἀνάγκην, ὥσπερ οἱ ἀρχιερεῖς, πρότερον ὑπὲρ τῶν ἰδίων ἁμαρτιῶν θυσίας ἀναφέρειν ἔπειτα τῶν τοῦ λαοῦ· τοῦτο γὰρ ἐποίησεν ἐφάπαξ ἑαυτὸν ἀνενέγκας. 28 ὁ νόμος γὰρ ἀνθρώπους καθίστησιν ἀρχιερεῖς ἔχοντας ἀσθένειαν, ὁ λόγος δὲ τῆς ὁρκωμοσίας τῆς μετὰ τὸν νόμον υἱὸν εἰς τὸν αἰῶνα τετελειωμένον.

8

Oburherekêre bwa Kristu bulushire enterekêro za mîra: Obudâhwa buhyâhya n’aka-Nyamuzinda kahyâhya

1 Mw’ebyo rhudesire, ecinwa cikulu cirigi c’eci: Rhugwêrhe omudâhwa mukulu otamîre ebwa kulyo kw’entebe y’Obukulu bwa Nyamuzinda omu mpingu, 2 ye murhumisi w’aka-Nyamuzinda n’ow’ecirâlo^b c’okuli càyûbakagwa na Nyakasane, ci arhali n’omuntu. 3 Bulya ngasi mudâhwa ayîmikwa mpu akârhûla entûlo n’enterekêro; co cirhumire naye akwânîne abe n’eci anakârhûla. 4 Yezu acibâga w’en’igulu, arhankabîre mudâhwa, bulya hàli abadâhwa barhûla entûlo nk’oku birhegesirwe. 5 Ci ebi bajira biba lwiganyo na cizunguzungu c’eby’omu mpingu, nka kulya Musa àbwîragwa na Nnâmahanga, erhi: Sinza, ojire byoshi oku lwiganyo wayeresirwe oku ntondo.

Kristu ye Mulagizi w’Endagâno mpyâhya

6 Ci oburhumisi Kristu ahîrwe bulushire, kulya kuba endagâno aba mulagizi wayo eri nyinja kulusha, n’eciragâne eyegemîre ciri cinja kulusha. 7 Bulya endagâno ntanzi ecibâga erhàlikwo ishembo, harhankabîre igwârhiro ly’okulonza eya kabiri. 8 Kali erhi àbagaya lyo àdesire, erhi:

Ala, ensiku ziyiruka, kwo Nyakasane adesire, nankola nalagâna endagâno mpyâhya n’enyumpa y’Israheli n’enyumpa ya Yuda. 9 Eyo ndagâno erhâbe nk’erya nàlagânanaga na bashakulûza bâbo, bulya nàbagwârhiraga oku kuboko nti mbakûle omu cihugo c’e Misiri. Kulya kuba bàrhasêraga oku ndagâno yâni, nani ntàcibashîbiriraga, kwo Nyakasane adesire. 10 Alaga endagâno nàlagâna n’enyumpa y’lsraheli enyuma ly’ezo nsiku, kwo Nyakasane adesire: Nâhira amarhegeko gâni omu nkengêro zâbo, mbayandikego omu mirhima, nnambe Nyamuzinda wâbo, nabo babe bantu bâni. 11 Ntaye wàciyigîrize omulungu wâge, na ntaye wâyigîrize mwene wâbo, aderhe, erhi: «Manya Nyakasane», bulya, kurhenga omurho kuhika omukulu, boshi bâmmanya. 12 Neci, nâbabalira obubî bwâbo, n’ebyâha byâbo ntakacibikengêra^c bundi.

13 Omu kuderha «endagâno mpyâhya», entanzi àyijizire nkulûkulù. N’akantu kakashâja n’okuba kakulûkulù, erhi kaling’iherêrekera.

1 Κεφάλαιον δὲ ἐπὶ τοῖς λεγομένοις, τοιοῦτον ἔχομεν ἀρχιερέα, ὃς ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ θρόνου τῆς μεγαλωσύνης ἐν τοῖς οὐρανοῖς, 2 τῶν ἁγίων λειτουργὸς καὶ τῆς σκηνῆς τῆς ἀληθινῆς, ἣν ἔπηξεν ὁ κύριος, οὐκ ἄνθρωπος.  3 Πᾶς γὰρ ἀρχιερεὺς εἰς τὸ προσφέρειν δῶρά τε καὶ θυσίας καθίσταται· ὅθεν ἀναγκαῖον ἔχειν τι καὶ τοῦτον ὃ προσενέγκῃ. 4 εἰ μὲν οὖν ἦν ἐπὶ γῆς, οὐδ’ ἂν ἦν ἱερεύς, ὄντων τῶν προσφερόντων κατὰ νόμον τὰ δῶρα· 5 οἵτινες ὑποδείγματι καὶ σκιᾷ λατρεύουσιν τῶν ἐπουρανίων, καθὼς κεχρημάτισται Μωϋσῆς μέλλων ἐπιτελεῖν τὴν σκηνήν· ὅρα γάρ φησιν, ποιήσεις πάντα κατὰ τὸν τύπον τὸν δειχθέντα σοι ἐν τῷ ὄρει· 6 νυν [ὶ] δὲ διαφορωτέρας τέτυχεν λειτουργίας, ὅσῳ καὶ κρείττονός ἐστιν διαθήκης μεσίτης, ἥτις ἐπὶ κρείττοσιν ἐπαγγελίαις νενομοθέτηται. 7 Εἰ γὰρ ἡ πρώτη ἐκείνη ἦν ἄμεμπτος, οὐκ ἂν δευτέρας ἐζητεῖτο τόπος. 8 μεμφόμενος γὰρ αὐτοὺς λέγει· ἰδοὺ ἡμέραι ἔρχονται, λέγει κύριος, καὶ συντελέσω ἐπὶ τὸν οἶκον Ἰσραὴλ καὶ ἐπὶ τὸν οἶκον Ἰούδα διαθήκην καινήν, 9 οὐ κατὰ τὴν διαθήκην, ἣν ἐποίησα τοῖς πατράσιν αὐτῶν ἐν ἡμέρᾳ ἐπιλαβομένου μου τῆς χειρὸς αὐτῶν ἐξαγαγεῖν αὐτοὺς ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ὅτι αὐτοὶ οὐκ ἐνέμειναν ἐν τῇ διαθήκῃ μου, κἀγὼ ἠμέλησα αὐτῶν, λέγει κύριος· 10 ὅτι αὕτη ἡ διαθήκη , ἣν διαθήσομαι τῷ οἴκῳ Ἰσραὴλ μετὰ τὰς ἡμέρας ἐκείνας, λέγει κύριος· διδοὺς νόμους μου εἰς τὴν διάνοιαν αὐτῶν καὶ ἐπὶ καρδίας αὐτῶν ἐπιγράψω αὐτούς, καὶ ἔσομαι αὐτοῖς εἰς θεόν, καὶ αὐτοὶ ἔσονταί μοι εἰς λαόν· 11 καὶ οὐ μὴ διδάξωσιν ἕκαστος τὸν πολίτην αὐτοῦ καὶ ἕκαστος τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ λέγων· γνῶθι τὸν κύριον, ὅτι πάντες εἰδήσουσίν με ἀπὸ μικροῦ ἕως μεγάλου αὐτῶν, 12 ὅτι ἵλεως ἔσομαι ταῖς ἀδικίαις αὐτῶν καὶ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν οὐ μὴ μνησθῶ ἔτι. 13 ἐν τῷ λέγειν καινὴν πεπαλαίωκεν τὴν πρώτην· τὸ δὲ παλαιούμενον καὶ γηράσκον ἐγγὺς ἀφανισμοῦ.

9

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 8

Kristu àyigula aka-Nyamuzinda k’empingu

1 Endagâno ntanzi nayo yàli egwêrhe eyayo migenzo y’okushenga n’akâyo ka-Nyamuzinda ka mwo linw’igulu. 2 Bulya ecihando càyûbakagwa càlimwo akamole, n’amêza, n’emigati y’enterekêro: aho ho Hatagatìfu. 3 N’enyuma ly’olusîka lwa kabiri hâli ecihando càderhagwa Hatagatifu h’Ebitagatifu. 4 Hàli olûsho lw’omugavu luyûbasirwe n’amasholo, n’omucîmba gw’endagâno gufûnisirwe n’amasholo enyunda zoshi. Na muli ogwo mucîmba mwàli ikovu ly’amasholo liyunjwire mâna, n’akarhî k’Aroni kàmeragakwo obwâso, n’amabuye g’endagâno. 5 N’oku nyanya kwagwo kwàli Bakerubi b’irenge bàkâg’ijira entebe y’obwonjo empehema. Ci arhali buno lyo rhwankazabanula ebyo byoshi.

6 Erhi biba byàmayûbakwa ntyo, abadâhwa bàkâg’ija omu cihando cirhanzi ngasi mango, mpu bajiremwo emikolo yâbo y’okushenga. 7 Ci omu cihando ca kabiri murhàjîbagwa lirhali liguma lyône omu mwâka, na mudâhwa mukulu yêne wàmujâga; àrhanajâgamwo arhanadwîrhi entûlo y’omuko gw’okulyûla ebyâha byâge n’eby’olubaga. 8 Mûka Mutagatifu àmanyîsa ntyo oku enjira y’aka-Nyamuzinda erhankayiguka n’Ecihando cirhanzi cicikasîsire. 9 Olwo Iuli lwiganyo lwa gano mango ga buno, lurhumanyîsa oku entûlo n’enterekêro zirhagwêrhi bubashe bw’okuhindula owaharâmya mwimâna omu murhima gwaâge. 10 Bulya gali marhegeko gayêrekîre eby’omubiri, nk’ebiryo, n’ebinyôbwa, n’okucikalaba kwa ngasi lubero. Ebyo byoshi biri birhegeke kuhika amango g’omuhindo muhyâhya.

11 Kristu yehe erhi àyisha, àhinduka mudâhwa mukulu w’aminja gânayishe^d, àgera omu cihando^e cilushire cirya cindi obunene n’obwimâna, cirhajiragwa na nfune za muntu, kwo kuderha oku cirhali ca mwebi byàlemirwe en’igulu. 12 Aja bwa lwoshi oku caligumiza omu ka-Nyamuzinda^f. Arhajâgamwo n’omuko gw’ebihebe erhi gw’ebimasha, ci n’omuko gwâge yêne, erhi amayûs’irhushobòza obucunguke bw’ensiku n’amango. 13 Akaba omuko gw’ebihebe n’ebimasha, n’oluvu lw’endaku bàkâg’ishahiziza oku bazinzire, byàkâgibayobôla binabahe obucêse bw’omubiri, 14 kanga kulusha, omuko gwa Kristu wàcihânaga yêne nterekêro erhalikwo izabyo emwa Nyamuzinda oku buzibu bwa Mûka gw’ensiku n’amango gurhàcêsa omurhima gwirhu, guzmazemwo ebijiro by’olufù, lyo rhubona oku rhwakolera Nyamuzinda ozîne?

Kristu àhânyire omuko gwâge mpu gube Ndagâno mpyâhya

15 Eco co cirhumire àbà mulagizi w’endagâno mpyâhya, ànafîre mpu azâze ebyâha byàkolagwa amango g’endagâno ntanzi, lyo abarhôle bayîma omu bwâmi bw’ensiku n’amango bàlaganyibagwa. 16 Bulya ahali endagâno y’omwîmo, kukwânîne habe ecahamîriza oku owàyihângaga àfîre. 17 Neci, endagâno y’omwîmo ebona obuzibu nk’owàyijiraga amafà; n’amango goshi aciriho, nta buzibu bwâyo. 18 Okwo kwo kurhumire endagâno ntanzi nayo erhajiragwa buzira kubulaga omuko. 19 Bulya erhi Musa àyusibwîriza olubaga lwoshi amarhegeko n’oku ngasi liguma linadesire, àyanka omuko gw’ebimasha n’ebihebe, haguma n’amîshi n’obwôya bw’omuduku n’orhubabi rhw’enkangûlo, àshahiza oku citabu conênè n’oku lubaga lwoshi, erhi: 20 Ogu gwo muko gw’endagâno Nyamuzinda alaganaga ninyu. 21 Kandi kwo na kwo ashahiziza omuko oku Cihando n’oku bintu byoshi by’okushenga. 22 Kali ciru Amarhegeko ga­ rhegesire hofi ngasi kantu kashukûlwe n’omuko, na buzira kubulaga omuko, nta kubabalirwa. 23 Akaba olwiganyo lw’ebintu by’empingu lucêsibwa ntyo, kuziga kukwânîne ebyo bintu by’empingu byonênè bicêsibwe n’enterekêro zilushire. 24 Neci, arhali omu ka-Nyamuzinda kàyûbakagwa n’amaboko g’abantu, nshusho y’aka-Nyamuzinda k’okunali, arhalimwo Kristu àjîre, ci àshesherera omu mpingu mwonênè, mpu lyo akâbonekana omu busù bwa Nyamuzinda rhwe rhurhumire. 25 Arhanali kandi mpu lyo acihâna nterekêro kanji kanji, nka kulya omudâhwa mûkulu akâja ngasi mwâka omu ka-Nyamuzinda n’omuko gurhali gwâge. 26 Bicibâga ntyo, ànkababazîbwe kanji kurhenga okulemwa kw’igulu. Ci mwo zino nsiku nzinda lyo àcîyêrekîne liguma kwa lwoshi, mpu aherêrekeze ecâha n’enterekêro yâge. 27 Na bulya abantu liguma lyône bafà, n’enyuma ly’aho batwîrwe olubanja, 28 ntyo Kristu naye àcihânyire nterekêro liguma lyône, mpu azâze ebyâha bya bantu banji; âyaci­boneke lindi liguma buzira câha, mpu alerhere abamulinda obucire.

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 9

1 Εἶχεν μὲν οὖν [καὶ] ἡ πρώτη δικαιώματα λατρείας τό τε ἅγιον κοσμικόν. 2 σκηνὴ γὰρ κατεσκευάσθη ἡ πρώτη ἐν ᾗ ἥ τε λυχνία καὶ ἡ τράπεζα καὶ ἡ πρόθεσις τῶν ἄρτων, ἥτις λέγεται Ἅγια· 3 μετὰ δὲ τὸ δεύτερον καταπέτασμα σκηνὴ ἡ λεγομένη Ἅγια Ἁγίων, 4 χρυσοῦν ἔχουσα θυμιατήριον καὶ τὴν κιβωτὸν τῆς διαθήκης περικεκαλυμμένην πάντοθεν χρυσίῳ, ἐν ᾗ στάμνος χρυσῆ ἔχουσα τὸ μάννα καὶ ἡ ῥάβδος Ἀαρὼν ἡ βλαστήσασα καὶ αἱ πλάκες τῆς διαθήκης, 5 ὑπεράνω δὲ αὐτῆς Χερουβὶν δόξης κατασκιάζοντα τὸ ἱλαστήριον· περὶ ὧν οὐκ ἔστιν νῦν λέγειν κατὰ μέρος.  6 Τούτων δὲ οὕτως κατεσκευασμένων εἰς μὲν τὴν πρώτην σκηνὴν διὰ παντὸς εἰσίασιν οἱ ἱερεῖς τὰς λατρείας ἐπιτελοῦντες, 7 εἰς δὲ τὴν δευτέραν ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ μόνος ὁ ἀρχιερεύς, οὐ χωρὶς αἵματος ὃ προσφέρει ὑπὲρ ἑαυτοῦ καὶ τῶν τοῦ λαοῦ ἀγνοημάτων, 8 τοῦτο δηλοῦντος τοῦ πνεύματος τοῦ ἁγίου, μήπω πεφανερῶσθαι τὴν τῶν ἁγίων ὁδὸν ἔτι τῆς πρώτης σκηνῆς ἐχούσης στάσιν, 9 ἥτις παραβολὴ εἰς τὸν καιρὸν τὸν ἐνεστηκότα, καθ’ ἣν δῶρά τε καὶ θυσίαι προσφέρονται μὴ δυνάμεναι κατὰ συνείδησιν τελειῶσαι τὸν λατρεύοντα, 10 μόνον ἐπὶ βρώμασιν καὶ πόμασιν καὶ διαφόροις βαπτισμοῖς, δικαιώματα σαρκὸς μέχρι καιροῦ διορθώσεως ἐπικείμενα. 11 Χριστὸς δὲ παραγενόμενος ἀρχιερεὺς τῶν γενομένων ἀγαθῶν διὰ τῆς μείζονος καὶ τελειοτέρας σκηνῆς οὐ χειροποιήτου, τοῦτ’ ἔστιν οὐ ταύτης τῆς κτίσεως, 12 οὐδὲ δι’ αἵματος τράγων καὶ μόσχων διὰ δὲ τοῦ ἰδίου αἵματος εἰσῆλθεν ἐφάπαξ εἰς τὰ ἅγια αἰωνίαν λύτρωσιν εὑράμενος. 13 εἰ γὰρ τὸ αἷμα τράγων καὶ ταύρων καὶ σποδὸς δαμάλεως ῥαντίζουσα τοὺς κεκοινωμένους ἁγιάζει πρὸς τὴν τῆς σαρκὸς καθαρότητα, 14 πόσῳ μᾶλλον τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ὃς διὰ πνεύματος αἰωνίου ἑαυτὸν προσήνεγκεν ἄμωμον τῷ θεῷ, καθαριεῖ τὴν συνείδησιν ἡμῶν ἀπὸ νεκρῶν ἔργων εἰς τὸ λατρεύειν θεῷ ζῶντι. 15 Καὶ διὰ τοῦτο διαθήκης καινῆς μεσίτης ἐστίν, ὅπως θανάτου γενομένου εἰς ἀπολύτρωσιν τῶν ἐπὶ τῇ πρώτῃ διαθήκῃ παραβάσεων τὴν ἐπαγγελίαν λάβωσιν οἱ κεκλημένοι τῆς αἰωνίου κληρονομίας.  16 Ὅπου γὰρ διαθήκη, θάνατον ἀνάγκη φέρεσθαι τοῦ διαθεμένου· 17 διαθήκη γὰρ ἐπὶ νεκροῖς βεβαία, ἐπεὶ μήποτε ἰσχύει ὅτε ζῇ ὁ διαθέμενος. 18 ὅθεν οὐδὲ ἡ πρώτη χωρὶς αἵματος ἐγκεκαίνισται· 19 λαληθείσης γὰρ πάσης ἐντολῆς κατὰ τὸν νόμον ὑπὸ Μωϋσέως παντὶ τῷ λαῷ, λαβὼν τὸ αἷμα τῶν μόσχων [καὶ τῶν τράγων] μετὰ ὕδατος καὶ ἐρίου κοκκίνου καὶ ὑσσώπου αὐτό τε τὸ βιβλίον καὶ πάντα τὸν λαὸν ἐρράντισεν 20 λέγων· τοῦτο τὸ αἷμα τῆς διαθήκης ἧς ἐνετείλατο πρὸς ὑμᾶς ὁ θεός. 21 καὶ τὴν σκηνὴν δὲ καὶ πάντα τὰ σκεύη τῆς λειτουργίας τῷ αἵματι ὁμοίως ἐρράντισεν. 22 καὶ σχεδὸν ἐν αἵματι πάντα καθαρίζεται κατὰ τὸν νόμον καὶ χωρὶς αἱματεκχυσίας οὐ γίνεται ἄφεσις. 23 Ἀνάγκη οὖν τὰ μὲν ὑποδείγματα τῶν ἐν τοῖς οὐρανοῖς τούτοις καθαρίζεσθαι, αὐτὰ δὲ τὰ ἐπουράνια κρείττοσιν θυσίαις παρὰ ταύτας. 24 οὐ γὰρ εἰς χειροποίητα εἰσῆλθεν ἅγια Χριστός, ἀντίτυπα τῶν ἀληθινῶν, ἀλλ’ εἰς αὐτὸν τὸν οὐρανόν, νῦν ἐμφανισθῆναι τῷ προσώπῳ τοῦ θεοῦ ὑπὲρ ἡμῶν· 25 οὐδ’ ἵνα πολλάκις προσφέρῃ ἑαυτόν, ὥσπερ ὁ ἀρχιερεὺς εἰσέρχεται εἰς τὰ ἅγια κατ’ ἐνιαυτὸν ἐν αἵματι ἀλλοτρίῳ, 26 ἐπεὶ ἔδει αὐτὸν πολλάκις παθεῖν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου· νυνὶ δὲ ἅπαξ ἐπὶ συντελείᾳ τῶν αἰώνων εἰς ἀθέτησιν [τῆς] ἁμαρτίας διὰ τῆς θυσίας αὐτοῦ πεφανέρωται. 27 καὶ καθ’ ὅσον ἀπόκειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν, μετὰ δὲ τοῦτο κρίσις, 28 οὕτως καὶ ὁ Χριστὸς ἅπαξ προσενεχθεὶς εἰς τὸ πολλῶν ἀνενεγκεῖν ἁμαρτίας ἐκ δευτέρου χωρὶς ἁμαρτίας ὀφθήσεται τοῖς αὐτὸν ἀπεκδεχομένοις εἰς σωτηρίαν.

10

Amarherekêre ga mîra garhàgwêrhe kamalo

1 Kulya kuba Amarhegeko gàli cizunguzungu c’aminja gâyisha, ci arhali ebyo bintu byonêne, n’ago marherekêre gayôrha go n’ago, ganarherekêrwa ngasi mango na ngasi mwâka, ntâkwo gankahash’ihindula bimâna abayegera Nyamuzinda. 2 Nk’arhâli ntyo, bankalesire okukârhûla ezo nterekêro, bu­lya acibâga abarherekêzi bacêsibwa oku caligumiza, barhànkacicîyumvîrhemwo câha omu murhima. 3 Ciru ezo nterekêro zàkâg’ibayibusa ebyâha byâbo ngasi mwâka. 4 Bulya ntâkwo omuko gw’ebimasha n’ebihebe gwankarhenza e­byâha. 5 Kwo kwûrhumaga, erhi Kristu aja en’igulu, àderha, erhi^g: Orhalonzagya nterekêro na ntûlo; ci wànteganyîze omubiri. 6 Orhasîmaga mbâgwa na nterekêro oku byâha. 7 Obwo nanaciderha, nti: Nie ono, nyishire, -bulya nie kuyandikîrwe omu cizingo c’ecitabu-, nti njire obulonza bwâwe, Yagirwa Nyamuzinda. 8 Arhangir’iderha, erhi: Enterekêro, entûlo, engûsho n’embâgwa oku byâha, orhazilonzagya orhanazisîmaga, n’obwo ziri nterekêro zirhegesirwe n’Amarhegeko; 9 okuhandi àshub’iderha, erhi: Nie ono, nyishire nti njire obulonza bwâwe. Ntyo àrhenzize amarherekêre marhanzi, àhiraho obu­rherekêre bwa kabiri. 10 Bunali buhashe bw’obwo bulonza burhujira bimâna erhi burherekêre bw’omubiri gwa Yezu Kristu gwàrherekêragwa liguma kwa lwoshi burhuma.

Oburherekêre bwa Kristu burhujira bimâna

11 Ngasi mudâhwa ayimanga aha luhêro bwaca bwayira mpu ajire omukolo gwâge, na ngasi mango enterekêro arhûla zo na zirya, na nta buhashe ciru n’obutya zijira bw’okurhenza ebyâha. 12 Yehe erhi àba amarherekêra burherekêre buguma bwône oku byâha, agend’icîtamalira oku nsiku n’amango ebwa kulyo kwa Nyamuzinda, 13 akâlinga kurhenga aho oku abânzi bâge bahirwa nka citumbi aha magulu gâge. 14 Bulya, na nterekêro nguma yône yône, abacêsagya, àbahindula bimâna b’ensiku zoshi. 15 Ciru na Mûka ahamîrize okwo; bulya erhi aba amaderha, erhi^h: 16 Eyi yo ndagâno nalagânana rhweshi nabo enyuma ly’ezo nsiku, Nyakasane àyushûla, erhi: Nàhira amarhegeko gani omu mirhima yabo, nàbayandikago omu nkengêro. 17 Nabyo ebyaha byabo n’obubi bwâbo ntakacibikengêra bundi. 18 Ci aha ebyâha byababalirwe harhaciri nterekêro oku câha.

IV. Okusêra omu buyemêre

Rhulangâlire rhunabêre omu cinyabuguma

19 Ntyo, bene wirhu, rhugwêrhe obuhashe bw’okuja nk’oku rhulonzize omu hatagatifu h’ebitagatifu erhi muko gwa Yezu gurhuma. 20 Rhwanamuja rhukagera omu njira àrhutwîraga: njira mpyâhya n’ey’obuzîne, njira egezire omu lusîka, gwo mubiri gwâge. 21 Na kulya kuba rhugwêrhe omudâhwa mukulu orhegeka enyumpa ya Nyamuzinda, 22 rhuyegerage n’omurhima gurhalimwo bulyâlya omu buyemêre bwimâna; emirhima yirhu ecêsibwe ngasi bubî buyirimwo, n’emibiri yirhu eshukwe n’amîshiⁱ gashongwîre. 23 Rhulange buzibu obuhamîrize bw’obulangâlire bwirhu, bulya owàlaganyagya akwânîne okulangâlirwa. 24 Rhurhabâlane rhwêne na rhwêne, rhunahânane omurhima omu buzigire n’omu kukola aminja. 25 Rhurhalekaga okukâja haguma, kulya baguma badwîrhe bakâjira; ci rhukahânana omurhima, na bwenene bulya mubwîne oku Olusiku^j luli hofi.

Abacîhûsa omurhima bacîhira omu kâga k’okuhera

26 Erhi rhwankajira ebyâha n’oluhinzo n’obwo rhwàrhangir’imanya bwinja okuli, harhaciri nterekêro oku byâha^k, 27 na nta kundi kucisigîre okurhali kutwîrwa olubanja lukali n’okukwêbwa omu ngulumira y’omuliro, yàyish’isingônola abagoma. 28 Omuntu akavuna irhegeko lya Musa, anayîrhwe buzira lukogo, casinga haboneke bahamîrizi babiri erhi basharhu^l. 29 Kengêragi ninyu, buhane bunganaci na bukali kulusha akwânîne okuhâbwa omuntu wâbe alabasire Mugala wa Nyamuzinda, owâbe agayaguzize omuko gw’endagâno gwàmucêsa­gya, nka kulya kankabîre kantu k’izinga, n’owâbe ajâcîre Mûka gw’enshôkano. 30 Neci, rhurhahabiri olya wàderhaga, erhi^m: Okucihola kuli kwâni n’okuhâna oluhembo kuli kwâni! na kandi, erhi: Nyakasane àyish’itwîra olubaga lwâge olubanja. 31 Yajebe! Ciri cintu ca kuyôboha okugwa omu nfune za Nyamuzinda ozîne.

Ecirhuma rhukwânîne rhusêre omu buyemêre

32 Ci kwônene mukengêre ensiku ntanzi, erhi muyûs’ihâbwa obumoleke, bulya mulembera entambala ndârhi n’amababale: 33 aha mwabonêsibwa enshonyi n’okulibuzibwa omu lubaga; aha mwalungana n’abajiriragwa ntyo. 34 Neci, mwashangîre amalibuko g’abàli omu mpamikwa, mwànayemêra n’obushagaluke mwanyagwa ebintu binyu, bulya mwàli mumanyire oku mugwêrhe obuhirhi bwinja kulusha n’oburhakayûrha, 35 Mumanyage mwankarhêra obwo bulangâlire bwinyu; bulya bubikîrwe ntanda nnene, 36 Neci, kukwânîne muzibuhe, lyo muyôrha mujira obulonza bwa Nyamuzinda, munayish’ihâbwa ebi àlaganyagya. 37 Bulya hacisigîre hisanzi hitya hyône, olya wâyisha âyishe, arhânacilegerere. 38 Ci omushinganya alama n’obuyemêre, n’erhi ankashubira nyuma, omurhima gwâni gurhankacimubâkwo. 39 Rhwehe rhurhali bantu ba kushubira nyuma n’okuyish’ihera, ci rhuli bantu ba buyemêre buciza obuzîne bwirhu.

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 10

1 Σκιὰν γὰρ ἔχων ὁ νόμος τῶν μελλόντων ἀγαθῶν, οὐκ αὐτὴν τὴν εἰκόνα τῶν πραγμάτων, κατ’ ἐνιαυτὸν ταῖς αὐταῖς θυσίαις ἃς προσφέρουσιν εἰς τὸ διηνεκὲς οὐδέποτε δύναται τοὺς προσερχομένους τελειῶσαι· 2 ἐπεὶ οὐκ ἂν ἐπαύσαντο προσφερόμεναι διὰ τὸ μηδεμίαν ἔχειν ἔτι συνείδησιν ἁμαρτιῶν τοὺς λατρεύοντας ἅπαξ κεκαθαρισμένους; 3 ἀλλ’ ἐν αὐταῖς ἀνάμνησις ἁμαρτιῶν κατ’ ἐνιαυτόν· 4 ἀδύνατον γὰρ αἷμα ταύρων καὶ τράγων ἀφαιρεῖν ἁμαρτίας.  5 Διὸ εἰσερχόμενος εἰς τὸν κόσμον λέγει· θυσίαν καὶ προσφορὰν οὐκ ἠθέλησας, σῶμα δὲ κατηρτίσω μοι· 6 ὁλοκαυτώματα καὶ περὶ ἁμαρτίας οὐκ εὐδόκησας. 7 τότε εἶπον· ἰδοὺ ἥκω, ἐν κεφαλίδι βιβλίου γέγραπται περὶ ἐμοῦ, τοῦ ποιῆσαι ὁ θεὸς τὸ θέλημά σου. 8 ἀνώτερον λέγων ὅτι θυσίας καὶ προσφορὰς καὶ ὁλοκαυτώματα καὶ περὶ ἁμαρτίας οὐκ ἠθέλησας οὐδὲ εὐδόκησας, αἵτινες κατὰ νόμον προσφέρονται, 9 τότε εἴρηκεν· ἰδοὺ ἥκω τοῦ ποιῆσαι τὸ θέλημά σου. ἀναιρεῖ τὸ πρῶτον ἵνα τὸ δεύτερον στήσῃ, 10 ἐν ᾧ θελήματι ἡγιασμένοι ἐσμὲν διὰ τῆς προσφορᾶς τοῦ σώματος Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐφάπαξ. 11 Καὶ πᾶς μὲν ἱερεὺς ἕστηκεν καθ’ ἡμέραν λειτουργῶν καὶ τὰς αὐτὰς πολλάκις προσφέρων θυσίας, αἵτινες οὐδέποτε δύνανται περιελεῖν ἁμαρτίας, 12 οὗτος δὲ μίαν ὑπὲρ ἁμαρτιῶν προσενέγκας θυσίαν εἰς τὸ διηνεκὲς ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ θεοῦ, 13 τὸ λοιπὸν ἐκδεχόμενος ἕως τεθῶσιν οἱ ἐχθροὶ αὐτοῦ ὑποπόδιον τῶν ποδῶν αὐτοῦ. 14 μιᾷ γὰρ προσφορᾷ τετελείωκεν εἰς τὸ διηνεκὲς τοὺς ἁγιαζομένους. 15 Μαρτυρεῖ δὲ ἡμῖν καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον· μετὰ γὰρ τὸ εἰρηκέναι· 16 αὕτη ἡ διαθήκη ἣν διαθήσομαι πρὸς αὐτοὺς μετὰ τὰς ἡμέρας ἐκείνας, λέγει κύριος· διδοὺς νόμους μου ἐπὶ καρδίας αὐτῶν καὶ ἐπὶ τὴν διάνοιαν αὐτῶν ἐπιγράψω αὐτούς, 17 καὶ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν καὶ τῶν ἀνομιῶν αὐτῶν οὐ μὴ μνησθήσομαι ἔτι. 18 ὅπου δὲ ἄφεσις τούτων, οὐκέτι προσφορὰ περὶ ἁμαρτίας. 19 Ἔχοντες οὖν, ἀδελφοί, παρρησίαν εἰς τὴν εἴσοδον τῶν ἁγίων ἐν τῷ αἵματι Ἰησοῦ, 20 ἣν ἐνεκαίνισεν ἡμῖν ὁδὸν πρόσφατον καὶ ζῶσαν διὰ τοῦ καταπετάσματος, τοῦτ’ ἔστιν τῆς σαρκὸς αὐτοῦ, 21 καὶ ἱερέα μέγαν ἐπὶ τὸν οἶκον τοῦ θεοῦ, 22 προσερχώμεθα μετὰ ἀληθινῆς καρδίας ἐν πληροφορίᾳ πίστεως ῥεραντισμένοι τὰς καρδίας ἀπὸ συνειδήσεως πονηρᾶς καὶ λελουσμένοι τὸ σῶμα ὕδατι καθαρῷ· 23 κατέχωμεν τὴν ὁμολογίαν τῆς ἐλπίδος ἀκλινῆ, πιστὸς γὰρ ὁ ἐπαγγειλάμενος, 24 καὶ κατανοῶμεν ἀλλήλους εἰς παροξυσμὸν ἀγάπης καὶ καλῶν ἔργων, 25 μὴ ἐγκαταλείποντες τὴν ἐπισυναγωγὴν ἑαυτῶν, καθὼς ἔθος τισίν, ἀλλὰ παρακαλοῦντες, καὶ τοσούτῳ μᾶλλον ὅσῳ βλέπετε ἐγγίζουσαν τὴν ἡμέραν. 26 Ἑκουσίως γὰρ ἁμαρτανόντων ἡμῶν μετὰ τὸ λαβεῖν τὴν ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας, οὐκέτι περὶ ἁμαρτιῶν ἀπολείπεται θυσία, 27 φοβερὰ δέ τις ἐκδοχὴ κρίσεως καὶ πυρὸς ζῆλος ἐσθίειν μέλλοντος τοὺς ὑπεναντίους. 28 ἀθετήσας τις νόμον Μωϋσέως χωρὶς οἰκτιρμῶν ἐπὶ δυσὶν ἢ τρισὶν μάρτυσιν ἀποθνῄσκει· 29 πόσῳ δοκεῖτε χείρονος ἀξιωθήσεται τιμωρίας ὁ τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ καταπατήσας καὶ τὸ αἷμα τῆς διαθήκης κοινὸν ἡγησάμενος, ἐν ᾧ ἡγιάσθη, καὶ τὸ πνεῦμα τῆς χάριτος ἐνυβρίσας; 30 οἴδαμεν γὰρ τὸν εἰπόντα· ἐμοὶ ἐκδίκησις, ἐγὼ ἀνταποδώσω. καὶ πάλιν· κρινεῖ κύριος τὸν λαὸν αὐτοῦ. 31 φοβερὸν τὸ ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας θεοῦ ζῶντος. 32 Ἀναμιμνῄσκεσθε δὲ τὰς πρότερον ἡμέρας, ἐν αἷς φωτισθέντες πολλὴν ἄθλησιν ὑπεμείνατε παθημάτων, 33 τοῦτο μὲν ὀνειδισμοῖς τε καὶ θλίψεσιν θεατριζόμενοι, τοῦτο δὲ κοινωνοὶ τῶν οὕτως ἀναστρεφομένων γενηθέντες. 34 καὶ γὰρ τοῖς δεσμίοις συνεπαθήσατε καὶ τὴν ἁρπαγὴν τῶν ὑπαρχόντων ὑμῶν μετὰ χαρᾶς προσεδέξασθε γινώσκοντες ἔχειν ἑαυτοὺς κρείττονα ὕπαρξιν καὶ μένουσαν. 35 Μὴ ἀποβάλητε οὖν τὴν παρρησίαν ὑμῶν, ἥτις ἔχει μεγάλην μισθαποδοσίαν. 36 ὑπομονῆς γὰρ ἔχετε χρείαν ἵνα τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ ποιήσαντες κομίσησθε τὴν ἐπαγγελίαν. 37 ἔτι γὰρ μικρὸν ὅσον ὅσον, ὁ ἐρχόμενος ἥξει καὶ οὐ χρονίσει· 38 ὁ δὲ δίκαιός μου ἐκ πίστεως ζήσεται, καὶ ἐὰν ὑποστείληται, οὐκ εὐδοκεῖ ἡ ψυχή μου ἐν αὐτῷ. 39 ἡμεῖς δὲ οὐκ ἐσμὲν ὑποστολῆς εἰς ἀπώλειαν ἀλλὰ πίστεως εἰς περιποίησιν ψυχῆς.

11

Olwiganyo lw’obuyemêre bwa bashakulûza

1 Obuyemêre buli cikinja c’ebi rhulangâlîre, buli cimanyîso c’ebi rhu­rhabona. 2 Bwo bwàrhumire abakula-mbere birhu bàbona obuhamîrize bwinja. 3 Buyemêre burhuma rhwayumva oku igulu lyàlemagwa n’oluderho lwa Nyamuzinda, na ntyo ebiboneka byàrhengaga omu birhaboneka.

4 Buyemêre bwàrhumaga Abeli arhûla Nyamuzinda enterekêro elushire eya Kayini; bwàrhuma aderhwa mushinganya, erhi Nyamuzinda yêne àhamîriza oku aya­nkirîre entûlo zâge; bwo bunarhuma aciderha, kuhika buno, n’obwo àfîre.

5 Buyemêre bwàrhumaga Henoki àhêkwa mpu alek’ibona lufù, àrhanacibonekanaga, bulya Nyamuzinda àli erhi àmuhêsire. Neci, embere ahêkwe, àli erhi àderhîrwe obuhamîrize oku àsimisize Nyamuzinda. 6 Bulya owalonz’iyegêra Nnâmahanga, arhegesirwe ayemêre oku ho àbà n’oku ahemba abamulonza.

7 Buyemêre bwàrhumaga Nuhu; erhi àbà amamanyîsibwa ebirhaj’ibonekana, àyumva obwôba bw’obukenge kuli Nnâmahanga, ànabinja enkuge mpu lyo afumya omulala gwâge. N’obuyemêre bwâge àyigîriza igulu, ànahinduka mwîmo gw’obushinganya bulerhwa n’obuyemêre.

8 Buyemêre bwàrhumaga Abrahamu ayumva izù lya Nnâmahanga lyâmu­bwîraga mpu agende, aje omu cihugo ali ayish’iyîmamwo. Agenda arhanama­nyiri aha aja. 9 Obuyemêre bwàrhuma aj’iyûbaka omu cihugo àlaganyibagwa nk’omu ishwa lya bene, àbêra omu bihando n’Izaki na Yakobo, yo mîmo y’eyo ndagâno akâge. 10 Ajira ntyo, bulya àkâg’ilinda olugo luhumbîrwe eciriba na Nnâmahanga, mpu yêne alugwîke analuyûbake.

11 Buyemêre bwarhumaga Sara naye abona obuhashe bw’okuyâlala n’obwo amango gâge gàli erhi gàgezire, bulyâla àli acikubagîre owamulaganyagya. 12 Na ntyo, omu nda ya muntu muguma wàli okola nka mufù, mwàrhenga iburha linji nka nyenyêzi z’omu malunga na nka mushenyi gw’eburhambi bw’enyanja, gulya gurhankaganjwa.

13 Abo boshi omu buyemêre bàfîre, buzira okubona ebi bàlaganyibagwa, ci bàbilangirîre kulî bànabilamusa, bànahamîriza oku bali bigolo na bagenzi en’igulu. 14 Abo bashambâla ntyo, bayêrekana n’obwâlagale oku badwîrhe balonza okuhika emw’ishe. 15 N’acibâga bàkumbulaga emunda barhengaga, bànkabwîne obulyo bw’okuyishubira. 16 Ci lero bakolaga bacifinjire ecihugo cinja kulusha, yo mpingu. Okwo kwo kurhuma Nyamuzinda arhaba nshonyi z’okuciyirika Nyamuzinda wâbo; bulya àbarheganyîze olugo. 17 Buyemêre bwàrhumaga Abrahamu, erhi Nnâmahanga àmurhangula, ahâna Izaki, nterekêro, n’obwo àli mugala cûsha oyo àhânaga nterekêro, ye wànali mubisi w’eciragâne; 18 ye wabwîragwa, erhi: «Omu nda y’Izaki mwo mwakurhengera iburha». 19 Ali amanyire oku Nyamuzinda anahash’ifûla abafù; co cànarhumire ashub’ibona omugala, ànahi­nduka lwiganyo.

20 Buyemêre n’ebyàyayishe byàrhumaga Izaki ahà Yakobo n’Ezau obwa­nga. 21 Buyemêre bwàrhumaga Yakobo, erhi àba akola ali bufà, àhà ngasi mwene Yozefu obwanga, àharâmya erhi ayegemîre akarhi kage.

22 Buyemêre bwarhumaga Yozefu, erhi àkola afà, àkengêza bene-Israheli oku bârhenge e Misiri, ànababwîra oku bâjire orhuvuha rhwâge.

23 Buyemêre bwàrhumaga ababusi ba Musa bamufulika myêzi isharhu erhi àyûs’iburhwa, bulya bàli babwîne oku oyo mwâna ali mwinjinja, barhanayôbohaga irhegeko lya mwâmi.

24 Buyemêre bwàrhumaga Musa, erhi akula, alahira okukâderhwa mugala wa mwâli wa Faraoni; 25 àsîma okulibuzibwa haguma n’olugaba lwa Nyamuzinda kulusha okubona amasîma g’ecâha ga nsiku nsungunu; 26 àbona oku okujacirwa Kristu orhumire buli buhirhi bulu­shire amagale g’Abanya-Misiri goshi, bulya àli alangâlire oluhembo. 27 Buyemeêre bwàmurhenzagya e Misiri buzira kuyôboha obukunizi bwa mwâmi: àzibuha, abà nk’obwîne Orhaboneka. 28 Buyemêre bwàrhumaga ajira Basâka, ànashahiza omuko, mpu lyo Kaheza arhahuma oku bâna b’enfula b’Israheli. 29 Buyemêre bwàbayikizagya Enyanja Ndukula nk’idaho lyûmu; nabo Abanya-Misiri mpu bacigereka, bàmirwa n’amîshi.

30 Buyemêre bwàrhumaga ebyògo bya Yeriko byàhongoka, erhi bamabizunguluka nsiku nda. 31 Buyemêre bwàrhumaga Rahabu w’omugonyi arhaherêrekerera haguma n’entumva, bulya àyankiriraga abahengûzi n’obuholo.

32 Bici naciderha? Bulya amango ganambulira erhi nankaganira olwa Ge­deoni, na Baraki, na Samusoni, na Yefute, na Daudi, na Samweli, n’abalêbi. 33 Abôla buyemêre bwàrhumaga bahima amâmi, bàjira ebishingânîne, bàbona omuhigulo gw’ebyàlaganyibagwa, bàshwêka orhunwa rhw’entale, 34 bàzimya engulumira z’omuliro, bàfuma obwôji bw’engôrho, bàhima endwâla, bàbà ntwâli omu bîrha, bàlibisa emirhwe y’abashombanyi; 35 abazîre bàgalulirwa abâna babo bàli bamafà. Baguma bàbabazibwa kuhika okufà, bàlahira okulikûzibwa, mpu lyo babona obufûle bwinja kulusha; 36 abandi bàlembîre amasheka n’eminyuli, ciru n’omugozi n’empamikwa. 37 Bàbandwa amabuye, bàbazibwa, bàkerwa n’olukero, bàgera omu bwôji bw’engôrho; bàkâg’ija bazunguluka zunguluka, bàkâyambala empu z’ebibuzi n’ez’empene; ciru barhàcirigwêrhe kantu, bàlibuzibwa, bàkolerwa buligo. 38 Igulu lirhàli liba­kwânîne. Bàkâg’ija bazungulukazunguluka omu mpinga n’omu ntondo, omu nkunda n’omu nyâla z’idaho. 39 N’abo boshi, n’obwo bàli baderhîrwe obuhamiîrizi obuyemêre bwâbo burhumire, arhali bo bàcibwîne eci bàlaganyibagwa; 40 bulya Nyamuzinda àli arhubîkire iragi linja kulusha, àrhalonzagya mpu bahike oku bwimâna buzira rhwe.

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 11

1 Ἔστιν δὲ πίστις ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων. 2 ἐν ταύτῃ γὰρ ἐμαρτυρήθησαν οἱ πρεσβύτεροι.  3 Πίστει νοοῦμεν κατηρτίσθαι τοὺς αἰῶνας ῥήματι θεοῦ, εἰς τὸ μὴ ἐκ φαινομένων τὸ βλεπόμενον γεγονέναι. 4 Πίστει πλείονα θυσίαν Ἅβελ παρὰ Κάϊν προσήνεγκεν τῷ θεῷ, δι’ ἧς ἐμαρτυρήθη εἶναι δίκαιος, μαρτυροῦντος ἐπὶ τοῖς δώροις αὐτοῦ τοῦ θεοῦ, καὶ δι’ αὐτῆς ἀποθανὼν ἔτι λαλεῖ. 5 Πίστει Ἑνὼχ μετετέθη τοῦ μὴ ἰδεῖν θάνατον, καὶ οὐχ ηὑρίσκετο διότι μετέθηκεν αὐτὸν ὁ θεός. πρὸ γὰρ τῆς μεταθέσεως μεμαρτύρηται εὐαρεστηκέναι τῷ θεῷ· 6 χωρὶς δὲ πίστεως ἀδύνατον εὐαρεστῆσαι· πιστεῦσαι γὰρ δεῖ τὸν προσερχόμενον τῷ θεῷ ὅτι ἔστιν καὶ τοῖς ἐκζητοῦσιν αὐτὸν μισθαποδότης γίνεται. 7 Πίστει χρηματισθεὶς Νῶε περὶ τῶν μηδέπω βλεπομένων, εὐλαβηθεὶς κατεσκεύασεν κιβωτὸν εἰς σωτηρίαν τοῦ οἴκου αὐτοῦ δι’ ἧς κατέκρινεν τὸν κόσμον, καὶ τῆς κατὰ πίστιν δικαιοσύνης ἐγένετο κληρονόμος. 8 Πίστει καλούμενος Ἀβραὰμ ὑπήκουσεν ἐξελθεῖν εἰς τόπον ὃν ἤμελλεν λαμβάνειν εἰς κληρονομίαν, καὶ ἐξῆλθεν μὴ ἐπιστάμενος ποῦ ἔρχεται. 9 Πίστει παρῴκησεν εἰς γῆν τῆς ἐπαγγελίας ὡς ἀλλοτρίαν ἐν σκηναῖς κατοικήσας μετὰ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ τῶν συγκληρονόμων τῆς ἐπαγγελίας τῆς αὐτῆς· 10 ἐξεδέχετο γὰρ τὴν τοὺς θεμελίους ἔχουσαν πόλιν ἧς τεχνίτης καὶ δημιουργὸς ὁ θεός. 11 Πίστει καὶ αὐτὴ Σάρρα στεῖρα δύναμιν εἰς καταβολὴν σπέρματος ἔλαβεν καὶ παρὰ καιρὸν ἡλικίας, ἐπεὶ πιστὸν ἡγήσατο τὸν ἐπαγγειλάμενον. 12 διὸ καὶ ἀφ’ ἑνὸς ἐγεννήθησαν, καὶ ταῦτα νενεκρωμένου, καθὼς τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ τῷ πλήθει καὶ ὡς ἡ ἄμμος ἡ παρὰ τὸ χεῖλος τῆς θαλάσσης ἡ ἀναρίθμητος. 13 Κατὰ πίστιν ἀπέθανον οὗτοι πάντες, μὴ λαβόντες τὰς ἐπαγγελίας ἀλλὰ πόρρωθεν αὐτὰς ἰδόντες καὶ ἀσπασάμενοι καὶ ὁμολογήσαντες ὅτι ξένοι καὶ παρεπίδημοί εἰσιν ἐπὶ τῆς γῆς. 14 οἱ γὰρ τοιαῦτα λέγοντες ἐμφανίζουσιν ὅτι πατρίδα ἐπιζητοῦσιν. 15 καὶ εἰ μὲν ἐκείνης ἐμνημόνευον ἀφ’ ἧς ἐξέβησαν, εἶχον ἂν καιρὸν ἀνακάμψαι· 16 νῦν δὲ κρείττονος ὀρέγονται, τοῦτ’ ἔστιν ἐπουρανίου. διὸ οὐκ ἐπαισχύνεται αὐτοὺς ὁ θεὸς θεὸς ἐπικαλεῖσθαι αὐτῶν· ἡτοίμασεν γὰρ αὐτοῖς πόλιν. 17 Πίστει προσενήνοχεν Ἀβραὰμ τὸν Ἰσαὰκ πειραζόμενος καὶ τὸν μονογενῆ προσέφερεν, ὁ τὰς ἐπαγγελίας ἀναδεξάμενος, 18 πρὸς ὃν ἐλαλήθη ὅτι ἐν Ἰσαὰκ κληθήσεταί σοι σπέρμα, 19 λογισάμενος ὅτι καὶ ἐκ νεκρῶν ἐγείρειν δυνατὸς ὁ θεός, ὅθεν αὐτὸν καὶ ἐν παραβολῇ ἐκομίσατο. 20 Πίστει καὶ περὶ μελλόντων εὐλόγησεν Ἰσαὰκ τὸν Ἰακὼβ καὶ τὸν Ἠσαῦ. 21 Πίστει Ἰακὼβ ἀποθνῄσκων ἕκαστον τῶν υἱῶν Ἰωσὴφ εὐλόγησεν καὶ προσεκύνησεν ἐπὶ τὸ ἄκρον τῆς ῥάβδου αὐτοῦ. 22 Πίστει Ἰωσὴφ τελευτῶν περὶ τῆς ἐξόδου τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐμνημόνευσεν καὶ περὶ τῶν ὀστέων αὐτοῦ ἐνετείλατο. 23 Πίστει Μωϋσῆς γεννηθεὶς ἐκρύβη τρίμηνον ὑπὸ τῶν πατέρων αὐτοῦ, διότι εἶδον ἀστεῖον τὸ παιδίον καὶ οὐκ ἐφοβήθησαν τὸ διάταγμα τοῦ βασιλέως.  24 Πίστει Μωϋσῆς μέγας γενόμενος ἠρνήσατο λέγεσθαι υἱὸς θυγατρὸς Φαραώ, 25 μᾶλλον ἑλόμενος συγκακουχεῖσθαι τῷ λαῷ τοῦ θεοῦ ἢ πρόσκαιρον ἔχειν ἁμαρτίας ἀπόλαυσιν, 26μείζονα πλοῦτον ἡγησάμενος τῶν Αἰγύπτου θησαυρῶν τὸν ὀνειδισμὸν τοῦ Χριστοῦ· ἀπέβλεπεν γὰρ εἰς τὴν μισθαποδοσίαν.  27 Πίστει κατέλιπεν Αἴγυπτον μὴ φοβηθεὶς τὸν θυμὸν τοῦ βασιλέως· τὸν γὰρ ἀόρατον ὡς ὁρῶν ἐκαρτέρησεν. 28 Πίστει πεποίηκεν τὸ πάσχα καὶ τὴν πρόσχυσιν τοῦ αἵματος, ἵνα μὴ ὁ ὀλοθρεύων τὰ πρωτότοκα θίγῃ αὐτῶν. 29 Πίστει διέβησαν τὴν ἐρυθρὰν θάλασσαν ὡς διὰ ξηρᾶς γῆς, ἧς πεῖραν λαβόντες οἱ Αἰγύπτιοι κατεπόθησαν.  30 Πίστει τὰ τείχη Ἰεριχὼ ἔπεσαν κυκλωθέντα ἐπὶ ἑπτὰ ἡμέρας. 31 Πίστει Ῥαὰβ ἡ πόρνη οὐ συναπώλετο τοῖς ἀπειθήσασιν δεξαμένη τοὺς κατασκόπους μετ’ εἰρήνης. 32 Καὶ τί ἔτι λέγω; ἐπιλείψει με γὰρ διηγούμενον ὁ χρόνος περὶ Γεδεών, Βαράκ, Σαμψών, Ἰεφθάε, Δαυίδ τε καὶ Σαμουὴλ καὶ τῶν προφητῶν, 33 οἳ διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, 34 ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρης, ἐδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων.  35 Ἔλαβον γυναῖκες ἐξ ἀναστάσεως τοὺς νεκροὺς αὐτῶν· ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν οὐ προσδεξάμενοι τὴν ἀπολύτρωσιν, ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν· 36 ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· 37 ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρης ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, 38 ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος, ἐπὶ ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσιν καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς.  39 Καὶ οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν, 40 τοῦ θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττόν τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσιν.

12

Olwiganyo lwa Kristu cisisi na bwimâna bw’obuymêre

1 Co cirhumire nirhu, obu rhuzungulusirwe n’ecitù cityo c’abahamîrizi, kukwânîne rhurhibe ngasi cihanzo, rhunaleke ebyâha birhuzonzire, rhugende bulibirha, rhuj’ilwa n’oburhwâli eyo ntambala rhurheganyizîbwe. 2 Rhusêze Yezu kwo amasù, ye cisisi ye na bwimâna bw’obuyemêre bwirhu; ye wàcîhangâniraga omusalaba ahàli h’amasîma ankabwîne, àgayaguza enshonyi zâgwo, na buno akola atamîre ebwa kulyo kw’entebe ya Nyamuzinda. 3 Neci, mukengêre ninyu oyo wàlemberaga ago mababale àbabazibagwa n’abanya-byâha goshi, lyo mulek’irhà omurhima erhi kubula emisi kurhuma. 4 Kuhika buno murhasag’idwa muko erhi kulwîsa ecâha kurhumaⁿ.

Nyamuzinda kwo arhulera nka bâna bâge

5 Ka mwàyibagîre amahano àmmuhanûlaga nka bâna bâge, erhi^o: Mugala wâni, irhondo omanye wankagaya obuhane Nyakasane ahâna, na nka akukalihîre, omanye wankarhà omurhima. 6 Bulya oyo Nyakasane asîma, ye ahana, n’oyu ayankirira nka mugala, ye ashûrha^p. 7 Amalibuko ginyu buli buhane. Kwo Nyamuzinda ammujirira nka bana bâge. Mwana ohi orhahanwa n’ishe? 8 Erhi mwankabula kwahâbwa obuhane abandi boshi bashangîra, murhankaciba bâna b’okuli, ci mwanabà b’embuga. 9 Càbà ka rhurhàgwêrhe balarha b’omubiri bàkâg’irhuhana, rhwànakâbakenga? Ka kurhakwânîni bwenêne kulusha rhuyumve Larha w’emyûka yirhu, lyo rhubona obuzîne? 10 Balarha b’omubiri bàrhuhanyire nsiku nsungunu, nk’oku bône bàbonaga kukwânîne; ci yehe arhuhana oku bunguke bwirhu, mpu lyo rhushangîra obwimâna bwâge. 11 Neci, nta buhane busîmîsa amango bwacihânwa, ci bulerha oburhe. Buzinda lyo bulerhera ababuhâbagwa emburho y’obuholo n’obushinganyanya. 12 Co cirhumire, mulambûle amaboko ginyu gahozire n’amadwi ginyu gaherhamire, 13 munashinganyize amagulu ginyu enjira, lyo enkunagizi zirhavunika, ci lyo zifuma erhikwo^q.

Obuhane bw’ababula-buyemêre

14 Mulonze okuba n’omurhûla n’abantu boshi, munalonze okuba bimâna, bulya buzira bwimâna ntaye wàbone Nyakasane. 15 Mumanye hankajira owaheza enshôkano ya Nnâmahanga; mumanye hankajira omuzi ciru n’omuguma gulula gwamera, na hano guba gwamamera, gummuhabule emirhima, na ntyo guyahukize bantu banji. 16 Na buzinda mumanye hankajira owabà mugo­nyi, erhi orhakenga ebya Nnâmahanga, ak’Ezau wàguzagya omwîmo gwâge gw’enfula oku biryo bya liguma. 17 Murhahabiri oku buzinda, erhi acilonza okuhâbwa obwanga, àlahirirwa; bulya àrhabonaga oku ankahindula omurhima gw’ishe, n’obwo àkulonzagya bwenêne n’emirenge.

Endagâno zombi oku ziri ibiri

18 Murhayegêraga akantu kankahumwakwo: ngulumira ya muliro, nisi erhi citù, erhi mwizimya, nisi erhi mpûsi, 19 erhi izù lya mushekera, erhi lya nderho, na ciru àbaliyumvagya bàhûna bwenêne mpu barhacibabwîraga bindi. 20 Bulya bàrhankahashire eri irhegeko, mpu: Ngasi owankahumakwo eyi ntondo, ciru yankaba nsimba, anabandwe amabuye. 21 Ebyo byàbonekana bya kuyôbohya bwenene, ciru Musa àderha, erhi: Ngwêrhwe n’obwôba, nnandwîrhe nadi­rhimana. 22 Ci mwêhe mwàyegîre entondo ya Siyoni n’ecishagala ca Nyamuzinda ozîne; mwàyegîre Yeruzalemi w’empingu, n’emirhwe ya bamalahika barhankaganjwa, yo ndeko y’olusiku lukulu; 23 mwàyegîre ecinyabuguma c’enfula ziyandisirwe omu mpingu; mwàyegîre Nyamuzinda, mutwî w’emmanja z’abantu boshi, n’emyûka y’abashinganya bàhisire oku bwimâna; 24 mwàyegîre Yezu, mulagizi w’endagâno mpyâhya, n’omuko gwâge gurhucêsa gunalushire ogw’Abeli okumany’iderha. 25 Mumanye mwankabula kwayumvirhiza izù ly’Oyo waderha. Bulya, akaba balya bàlahiraga okuyumva izù ly’oyu wàbaha­nûlaga en’igulu bàrhafumaga obuhane, kuziga rhwehe ntâkwo rhwankafuma, erhi rhwakagomera Oyo odwîrhe warhuhanûla kurhenga empingu. 26 Olya izù lyâge lyàdirhimanyagya igulu mîra, ye ohànyire buna eci ciragâne, erhi^r: Hacisi­gire lindi liguma ndirhimanye igulu, ci arhali lyône, ci n’irunga. 27 Eco cinwa adesire, mpu «lindi liguma», ciyêrekîne oku ebyàgeragamwo omusisi byànahi­nduke, bulya biri biremwa, mpu ebirhankahuligana bihabere. 28 Ntyo nirhu, kulya kuba rhwàhâbirwe obwâmi burhankahuligana, rhusêre buzibu mw’eyo nshôkano, n’oku buhashe bw’eyo nshôkano, rhukolere Nyamuzinda rhunamu­sîmîse, rhumurhînye rhunamukenge. 29 Bulya Nyamuzinda wirhu aba ngulumira ya muliro^s.

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 12

1 Τοιγαροῦν καὶ ἡμεῖς τοσοῦτον ἔχοντες περικείμενον ἡμῖν νέφος μαρτύρων, ὄγκον ἀποθέμενοι πάντα καὶ τὴν εὐπερίστατον ἁμαρτίαν, δι’ ὑπομονῆς τρέχωμεν τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα 2 ἀφορῶντες εἰς τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν, ὃς ἀντὶ τῆς προκειμένης αὐτῷ χαρᾶς ὑπέμεινεν σταυρὸν αἰσχύνης καταφρονήσας ἐν δεξιᾷ τε τοῦ θρόνου τοῦ θεοῦ κεκάθικεν. 3 ἀναλογίσασθε γὰρ τὸν τοιαύτην ὑπομεμενηκότα ὑπὸ τῶν ἁμαρτωλῶν εἰς ἑαυτὸν ἀντιλογίαν, ἵνα μὴ κάμητε ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν ἐκλυόμενοι. 4 Οὔπω μέχρις αἵματος ἀντικατέστητε πρὸς τὴν ἁμαρτίαν ἀνταγωνιζόμενοι. 5 καὶ ἐκλέλησθε τῆς παρακλήσεως, ἥτις ὑμῖν ὡς υἱοῖς διαλέγεται· υἱέ μου, μὴ ὀλιγώρει παιδείας κυρίου μηδὲ ἐκλύου ὑπ’ αὐτοῦ ἐλεγχόμενος· 6 ὃν γὰρ ἀγαπᾷ κύριος παιδεύει, μαστιγοῖ δὲ πάντα υἱὸν ὃν παραδέχεται. 7 εἰς παιδείαν ὑπομένετε, ὡς υἱοῖς ὑμῖν προσφέρεται ὁ θεός. τίς γὰρ υἱὸς ὃν οὐ παιδεύει πατήρ; 8 εἰ δὲ χωρίς ἐστε παιδείας ἧς μέτοχοι γεγόνασιν πάντες, ἄρα νόθοι καὶ οὐχ υἱοί ἐστε. 9 εἶτα τοὺς μὲν τῆς σαρκὸς ἡμῶν πατέρας εἴχομεν παιδευτὰς καὶ ἐνετρεπόμεθα· οὐ πολὺ [δὲ] μᾶλλον ὑποταγησόμεθα τῷ πατρὶ τῶν πνευμάτων καὶ ζήσομεν; 10 οἱ μὲν γὰρ πρὸς ὀλίγας ἡμέρας κατὰ τὸ δοκοῦν αὐτοῖς ἐπαίδευον, ὁ δὲ ἐπὶ τὸ συμφέρον εἰς τὸ μεταλαβεῖν τῆς ἁγιότητος αὐτοῦ. 11 πᾶσα δὲ παιδεία πρὸς μὲν τὸ παρὸν οὐ δοκεῖ χαρᾶς εἶναι ἀλλὰ λύπης, ὕστερον δὲ καρπὸν εἰρηνικὸν τοῖς δι’ αὐτῆς γεγυμνασμένοις ἀποδίδωσιν δικαιοσύνης. 12 Διὸ τὰς παρειμένας χεῖρας καὶ τὰ παραλελυμένα γόνατα ἀνορθώσατε, 13 καὶ τροχιὰς ὀρθὰς ποιεῖτε τοῖς ποσὶν ὑμῶν, ἵνα μὴ τὸ χωλὸν ἐκτραπῇ, ἰαθῇ δὲ μᾶλλον. 14 Εἰρήνην διώκετε μετὰ πάντων καὶ τὸν ἁγιασμόν, οὗ χωρὶς οὐδεὶς ὄψεται τὸν κύριον, 15 ἐπισκοποῦντες μή τις ὑστερῶν ἀπὸ τῆς χάριτος τοῦ θεοῦ, μή τις ῥίζα πικρίας ἄνω φύουσα ἐνοχλῇ καὶ δι’ αὐτῆς μιανθῶσιν πολλοί, 16 μή τις πόρνος ἢ βέβηλος ὡς Ἠσαῦ, ὃς ἀντὶ βρώσεως μιᾶς ἀπέδετο τὰ πρωτοτόκια ἑαυτοῦ. 17 ἴστε γὰρ ὅτι καὶ μετέπειτα θέλων κληρονομῆσαι τὴν εὐλογίαν ἀπεδοκιμάσθη, μετανοίας γὰρ τόπον οὐχ εὗρεν καίπερ μετὰ δακρύων ἐκζητήσας αὐτήν. 18 Οὐ γὰρ προσεληλύθατε ψηλαφωμένῳ καὶ κεκαυμένῳ πυρὶ καὶ γνόφῳ καὶ ζόφῳ καὶ θυέλλῃ 19 καὶ σάλπιγγος ἤχῳ καὶ φωνῇ ῥημάτων, ἧς οἱ ἀκούσαντες παρῃτήσαντο μὴ προστεθῆναι αὐτοῖς λόγον, 20 οὐκ ἔφερον γὰρ τὸ διαστελλόμενον· κἂν θηρίον θίγῃ τοῦ ὄρους, λιθοβοληθήσεται· 21 καί, οὕτως φοβερὸν ἦν τὸ φανταζόμενον, Μωϋσῆς εἶπεν· ἔκφοβός εἰμι καὶ ἔντρομος. 22 ἀλλὰ προσεληλύθατε Σιὼν ὄρει καὶ πόλει θεοῦ ζῶντος, Ἰερουσαλὴμ ἐπουρανίῳ, καὶ μυριάσιν ἀγγέλων, πανηγύρει 23 καὶ ἐκκλησίᾳ πρωτοτόκων ἀπογεγραμμένων ἐν οὐρανοῖς καὶ κριτῇ θεῷ πάντων καὶ πνεύμασιν δικαίων τετελειωμένων 24 καὶ διαθήκης νέας μεσίτῃ Ἰησοῦ καὶ αἵματι ῥαντισμοῦ κρεῖττον λαλοῦντι παρὰ τὸν Ἅβελ. 25 Βλέπετε μὴ παραιτήσησθε τὸν λαλοῦντα· εἰ γὰρ ἐκεῖνοι οὐκ ἐξέφυγον ἐπὶ γῆς παραιτησάμενοι τὸν χρηματίζοντα, πολὺ μᾶλλον ἡμεῖς οἱ τὸν ἀπ’ οὐρανῶν ἀποστρεφόμενοι, 26 οὗ ἡ φωνὴ τὴν γῆν ἐσάλευσεν τότε, νῦν δὲ ἐπήγγελται λέγων· ἔτι ἅπαξ ἐγὼ σείσω οὐ μόνον τὴν γῆν ἀλλὰ καὶ τὸν οὐρανόν. 27 τὸ δὲ ἔτι ἅπαξ δηλοῖ [τὴν] τῶν σαλευομένων μετάθεσιν ὡς πεποιημένων, ἵνα μείνῃ τὰ μὴ σαλευόμενα. 28 Διὸ βασιλείαν ἀσάλευτον παραλαμβάνοντες ἔχωμεν χάριν, δι’ ἧς λατρεύωμεν εὐαρέστως τῷ θεῷ μετὰ εὐλαβείας καὶ δέους· 29 καὶ γὰρ ὁ θεὸς ἡμῶν πῦρ καταναλίσκον.

13

Ebyayushûlagwa bishusha enyigirizo z’amaruba emwa balungere

Amahano mazindazinda

1 Musêre omu buzigire bw’ecinyabuguma. 2 Murhayibagiraga okukâya­nkirira ebigolo, bulya hali àbayankiriraga ntyo ebigolo, bàhandîsa bamalahika barhanamanyiri. 3 Mukengêre abali omu mpamikwa, nka kulya mwankabîre babohe haguma nabo, n’abadwîrhe balibuzibwa, bulya ninyu mugwêrhe omubiri. 4 Obuhya bukengwe na boshi, n’encingo y’obuhya erhabâgakwo izinga; bulya abagonyi n’ebitwamba Nyamuzinda àyabahêke lubanja. 5 Muyâke obujinisi omu lugendo lwinyu; musîmîswe n’ebimugwêrhe, bulya Nnâmahanga yêne adesire, erhi: Ntakakuleka, ntakanakulikirira. 6 Co cirhumire rhwanahash’iderha n’oburhwâli, nti: Nyakasane ye murhabâzi wâni; ntâco nankayôboha. Kurhi abantu bankanjira?

Okukenga abarhukulire

7 Mukengêre abakulu binyu babayigîriza akanwa ka Nyamuzinda; mulole obuzinda bw’obuzîne bwâbo munashimbe olwiganyo lw’obuyemêre bwâbo. 8 Yezu Kristu, oku àli nnjo n’ene, kwo ânayôrha ensiku n’amango. 9 Mumanye mwankarhebwa n’enyigîrizo za ngasi lubero n’ezi murhamanyiri olunda zarhenga; bulya nshôkano ya Nnâmahanga ezibubya omurhima, ci arhali biryo^t bi­rhalerhera ababikolêsa bunguke. 10 Rhujira oluhêrero abarhumisi b’Ecihando barhankalîrakwo. 11 Kâli, erhi omudâhwa mukulu abà amahêka omuko gw’embâgwa omu ka-Nyamuzinda oku kulyûla ebyâha, emirhumba kuyôcibwa eyôcibwa embuga!

12 Okwo kwo kwàrhumire Yezu naye, erhi àkola acêsa olubaga n’omuko gwâge, àbabazibwa embuga y’olugo. 13 Kuziga nirhu rhuhuluke, rhuje embuga, rhubarhule ebijâci byâge, rhumushimbe. 14 Bulya rhurhagwêrhi en’igulu ecishagala cayôrhabo, ci rhwalonza ecâyisha. 15 Oku bulagizi bwâge rhurhûle Nyamuzinda enterekêro y’obukuze ngasi mango, kwo kuderha emburho y’orhunwa rhuhamîriza izîno lyâge. 16 Okujira aminja nakwo n’okushangîra ebintu n’abandi, murhakuyibagiraga; entûlo za bene ezo zo Nyamuzinda asîma.

Okuyumva ebirongôzi

17 Mukâyumva abakulu binyu munabakenge, bulya bo balanga emyûka yinyu, bànayish’iyidôsibwa. Kukwânîne bajire ogwo mukolo n’obushagaluke, ci arhali n’oburhe, bulya okwo kurhankammulerhera bunguke. 18 Murhusengerere emwa Nnâmahanga. Rhumanyire oku rhugwêrhe omurhima mwinja, n’olugendo lwirhu rhulonza lube lwimâna muli byoshi. 19 Mpûnyire bwenêne nti munsengerere lyo mmugalulirwa duba.

Emyanzi. Omusingo. Obwanga

20 Nyamuzinda w’omurhûla, wàfûlaga omu bafù Nnawirhu Yezu, ye Lungere mukulu w’ebibuzi, erhi nterekêro y’omuko gwâge gw’endagâno y’ensiku n’amango erhuma, 21 yêne ammujire bantu nkana, lyo mukâjira obulonza bwâge omu minja ga ngasi lubero; yêne ajire muli mwe ebimusimîsize, Yezu Kristu orhumire. Irenge libe lyâge emyâka n’emyâka! Amen! 22 Bene wirhu, mmuhûnyire nti muyankirire kwinja ebi binwa by’ihano, mubwîne oku ntàyandisire binji. 23 Mumanye oku mwene wirhu Timoteyo àshwêkwîrwe. Akayisha duba, rhwàyish’immulola rhwe naye. 24 Mundamukize abakulu binyu boshi n’abatagatifu boshi. Bene wirhu b’omu Italiya ba­mmulamusize^u. 25 Enshôkano ya Nnâmahanga ebe ninyu mweshi!

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 13

1 Ἡ φιλαδελφία μενέτω. 2 τῆς φιλοξενίας μὴ ἐπιλανθάνεσθε, διὰ ταύτης γὰρ ἔλαθόν τινες ξενίσαντες ἀγγέλους. 3 μιμνῄσκεσθε τῶν δεσμίων ὡς συνδεδεμένοι, τῶν κακουχουμένων ὡς καὶ αὐτοὶ ὄντες ἐν σώματι.  4 Τίμιος ὁ γάμος ἐν πᾶσιν καὶ ἡ κοίτη ἀμίαντος, πόρνους γὰρ καὶ μοιχοὺς κρινεῖ ὁ θεός.  5 Ἀφιλάργυρος ὁ τρόπος, ἀρκούμενοι τοῖς παροῦσιν. αὐτὸς γὰρ εἴρηκεν· οὐ μή σε ἀνῶ οὐδ’ οὐ μή σε ἐγκαταλίπω, 6 ὥστε θαρροῦντας ἡμᾶς λέγειν· κύριος ἐμοὶ βοηθός, [καὶ] οὐ φοβηθήσομαι, τί ποιήσει μοι ἄνθρωπος; 7 Μνημονεύετε τῶν ἡγουμένων ὑμῶν, οἵτινες ἐλάλησαν ὑμῖν τὸν λόγον τοῦ θεοῦ, ὧν ἀναθεωροῦντες τὴν ἔκβασιν τῆς ἀναστροφῆς μιμεῖσθε τὴν πίστιν. 8 Ἰησοῦς Χριστὸς ἐχθὲς καὶ σήμερον ὁ αὐτὸς καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας.  9 Διδαχαῖς ποικίλαις καὶ ξέναις μὴ παραφέρεσθε· καλὸν γὰρ χάριτι βεβαιοῦσθαι τὴν καρδίαν, οὐ βρώμασιν ἐν οἷς οὐκ ὠφελήθησαν οἱ περιπατοῦντες. 10 ἔχομεν θυσιαστήριον ἐξ οὗ φαγεῖν οὐκ ἔχουσιν ἐξουσίαν οἱ τῇ σκηνῇ λατρεύοντες. 11 ὧν γὰρ εἰσφέρεται ζῴων τὸ αἷμα περὶ ἁμαρτίας εἰς τὰ ἅγια διὰ τοῦ ἀρχιερέως, τούτων τὰ σώματα κατακαίεται ἔξω τῆς παρεμβολῆς.  12 Διὸ καὶ Ἰησοῦς, ἵνα ἁγιάσῃ διὰ τοῦ ἰδίου αἵματος τὸν λαόν, ἔξω τῆς πύλης ἔπαθεν. 13 τοίνυν ἐξερχώμεθα πρὸς αὐτὸν ἔξω τῆς παρεμβολῆς τὸν ὀνειδισμὸν αὐτοῦ φέροντες· 14 οὐ γὰρ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν ἀλλὰ τὴν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν. 15 Δι’ αὐτοῦ [οὖν] ἀναφέρωμεν θυσίαν αἰνέσεως διὰ παντὸς τῷ θεῷ, τοῦτ’ ἔστιν καρπὸν χειλέων ὁμολογούντων τῷ ὀνόματι αὐτοῦ. 16 τῆς δὲ εὐποιΐας καὶ κοινωνίας μὴ ἐπιλανθάνεσθε· τοιαύταις γὰρ θυσίαις εὐαρεστεῖται ὁ θεός.  17 Πείθεσθε τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν καὶ ὑπείκετε, αὐτοὶ γὰρ ἀγρυπνοῦσιν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν ὡς λόγον ἀποδώσοντες, ἵνα μετὰ χαρᾶς τοῦτο ποιῶσιν καὶ μὴ στενάζοντες· ἀλυσιτελὲς γὰρ ὑμῖν τοῦτο. 18 Προσεύχεσθε περὶ ἡμῶν· πειθόμεθα γὰρ ὅτι καλὴν συνείδησιν ἔχομεν, ἐν πᾶσιν καλῶς θέλοντες ἀναστρέφεσθαι. 19 περισσοτέρως δὲ παρακαλῶ τοῦτο ποιῆσαι, ἵνα τάχιον ἀποκατασταθῶ ὑμῖν. 20 Ὁ δὲ θεὸς τῆς εἰρήνης, ὁ ἀναγαγὼν ἐκ νεκρῶν τὸν ποιμένα τῶν προβάτων τὸν μέγαν ἐν αἵματι διαθήκης αἰωνίου, τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν, 21 καταρτίσαι ὑμᾶς ἐν παντὶ ἀγαθῷ εἰς τὸ ποιῆσαι τὸ θέλημα αὐτοῦ, ποιῶν ἐν ἡμῖν τὸ εὐάρεστον ἐνώπιον αὐτοῦ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας [τῶν αἰώνων], ἀμήν. 22 Παρακαλῶ δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοί, ἀνέχεσθε τοῦ λόγου τῆς παρακλήσεως, καὶ γὰρ διὰ βραχέων ἐπέστειλα ὑμῖν. 23 Γινώσκετε τὸν ἀδελφὸν ἡμῶν Τιμόθεον ἀπολελυμένον, μεθ’ οὗ ἐὰν τάχιον ἔρχηται ὄψομαι ὑμᾶς. 24 Ἀσπάσασθε πάντας τοὺς ἡγουμένους ὑμῶν καὶ πάντας τοὺς ἁγίους. Ἀσπάζονται ὑμᾶς οἱ ἀπὸ τῆς Ἰταλίας. 25 Ἡ χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν.

---

 ^a1.0 Abahabraniya, kandi rhwanabaderha Bahebraniya erhi Bantahwakubunga bulya omu cihebraniya EBR kulikuderha kugera, kubunga. Kwo bakag’ibaderhaga amango bajaga e Misiri n’amango bayirhengaga. Buzinda erhi badekerera bayûbaka ecihugo ca milala 12, baderhwa Bene Israheli, ye Yakobo , olya Nyamuzinda ahaga elya ISRAHELI aha Bethel. Kandi buzinda-zinda, erhi obûko bwa Yuda busigalana ishungwe, bayûbaka omu Yudeya. Lero bakag’ibaderha mpu Bayahudi, n’erhi barhenga bujà e Babilone bagenderera oku derhwa BAYAHUDI. N’olulimi lwâbo lwaderhwa IVRIT, YEHUDI, cihabraniya, cihebraniya erhi mayahudi. Banji muli bo, bakag’iderha eciharameyo bulya càli lumire kurhenga Iraki wa buno kuhika oku nyanja nnene. Buzinda ecigereki cafindagiza eciharamiya, ci barhalekaga endimi zabo bulya ecitabu ca Daniyeli omu CIHARAMEYA cayandikagwa. N’omu sinagogi cihebraniya bakag’isomamwo Amandiko Matagatifu, kurharhumaga owahugûla arhakolesa eciharameya. Oku biyêrekîre Endagâno Mpyâhya yohe, myandiko ya cigereki yone yarhuhisirekwo, hali abaderha mpu Mateyo burhanzi gali mayahudi buzinda gahindulwa omu cigereki, mwanzi ntegakwo ojekwo Papiasi.

 ^b1.1 : Bashakulûza bo Bayahudi ba mîra.

 ^c1.2 : Ensiku nzinda: Kurhenga okuburhwa kwa Kristu kuhika okuyûrha kw’igulu.

 ^d1.10 : Lul 102 (103), 26.

 ^e2.2 : Amarhegeko ga Musa bamalahika bakâg’igalerhera abantu. Buno oyu okulire byoshi yekola odwirhe emihigo ya Nnâmahanga yoshi.

 ^f2.5 :Lul 8. 5-7.

 ^g2.6 : Lul 8, 5.

 ^h2.8 byoshi aha maulu gâge: Lul 109 (110), 1; Ef 1, 22-23; 1Kr 15, 27.

 ⁱ2.11 : Lul 22(23), 23.

 ^j3.7 : Lul 94 (95), 8-11.

 ^k3.11 : «muluhûko», kandi rhwanaderha «iluhûkiro».

 ^l4.4 Nyamuzinda àluhûka: Murh 2, 2-3.

 ^m4.12 lurhagaluka: lurhagalukira busha ci lujira ecinalonza, lola Iz 55, 10-11.

 ⁿ5.7 : Lola entûbano y’omuko omu ishwa ly’Emizeti: Mk 14, 32-42; Lk 22, 44.

 ^o5.7 : Ayumvûbwa erhi àfûka omu bafù, lola Ebj 2.

 ^p5.9 : Mwimâna omu mukolo gwâge gw’okuba Mudâhwa na Nterekêro.

 ^q5.10 Mudâhwa aka Melkisedeki: Lul 109 (110), 4: w’ensiku n’amango kulya kwa Melkisedeki.

 ^r6.1 : Ebijiro hijirwa buzira buyemêre na buzira buzîne bwa Nyamuzinda, biri bijiro bya lufu, hulya birhenga omu caha, na caha cilerha olufù.

 ^s6.4 : Bulangashane bw’obuyemêre.

 ^t6.4 : Enshôkano y’empingu, bwo buzîne bwa Nyamuzinda n’Obukaristiya.

 ^u6.5 : Ebyo birhangâzo byo bimanyîso by’amango ga Masiha, biyêrekana obworhe bw’igulu lyâyishe.

 ^v6.9 Mwehe ,uli omu njira nyinja: ci haligi n’abacîkaga bône omu kuleka Kristu n’obuyemêre, kucîfukira bacîfukira enjira y’oku­shub’ihinduka binja n’okucîyunjuza.

 ^w6.13 Bulya nta mukulu omulushire akalahira, acilahira yêne: Murh 22, 15-17

 ^x6.18 Bijiro bibiri birhahinduka: eciragâne n’endahiro ya Nyamuzinda

 ^y7.1 :Murh 14, 17-20.

 ^z7.8 : Mugumaguma: Bulya amândiko garhadesiri mpu afîre.

 ^a7.21 Lul 109 (110), 4.

 ^b8.2 Ecirâlo erhi Ecihando: ihêma.

 ^c8.12 «Ntakacibikengêra», kandi erhi «Ntacikâbikengêre»; lola Yer 31, 31-34.

 ^d9.11 : Aminja gànayishe, go minja gadwîrhwe na Kristu.

 ^e9.11 : Eco cihando go malunga, yo mpingu.

 ^f9.12 : Erhi àrheremera omu mpingu.

 ^g10.5 : Lul 39 (40), 6-8.

 ^h10.15 : Yer 31, 31-34.

 ⁱ10.22 : Ago mîshi gashongwîre, go mîshi g’Obubatizo.

 ^j10.25 : Olwo lusiku, lwo lusiku lw’okugaluka kwa Yezu en’igulu.

 ^k10.26 : Olwo luhinzo lwanarhume rhwamacîfukira enjira y’okushub’ihinduka binja n’okuyumvîbwa na Nnâmahanga.

 ^l10.28 : Lush 17, 6.

 ^m10.30 : Lush 32, 35.

 ⁿ12.4 eyi milongo 3-4: : Kristu ye wàdwîrhe obwimâna, ye wânayigulire ahantu olumvi lw’empingu. Abashinganyanya b’Endagâno ya mîra bàmulingira omu ilimbo, mpu hano abà amàfûka, abahise omu buzîne bwimima bw’empìngu.

 ^o12.5 : Mig 3, 11.

 ^p12.6 : Mig 3, 12.

 ^q12.13 : Iz 35, 3.

 ^r12.26 : Hag 2,6; Iz 13, 13.

 ^s12.29 muliro-ntakanjirwa gwarhi, Lush 4,24.

 ^t13.9 Ebiryo birhakwânana ababikolêsa: Biryo by’enterekêro z’Abayahudi.

 ^u13.24 Owayandikaga aha, ali e Italiya anamanyire emyanzi ya Timoteyo. Ezi nyigîrizo nzinda z’ecigabi ca 13 zishushîne na zira Paolo ayandikiraga Timoteyo na Tito: okusêra omu buyemêre n’okulama omu cinyabuguma; okukenga ebirongôzi.