Omu nsiku 22 gwa cugarhi aha Walungu rhwayumva izu lya Mwami Ngweshe XV agwasinye na Lungere w’e Parokiya Walungu omu misa y’omugobe gwa XVI mwaka B , Mwami n’engabo zage banywa omubandè.
Omubandè go mango mwami ahana obwanga oku lubaga lwage, ahuune Nnaamahanga agishe abantu n’ebishwekwa n’emburho omu cihuho cage coshi.
Lungere w’e Parokiya warhangiraga emisa aderha oku ebi rhwayumvagya mu masomi ga Bibliya , oku Nnamahanga akag’iha Israeli Abami n’abarhambo anababwire oku bayabule bwinja olubaga lyo bakwanana luhembo lwa Nnamahanga n’olw’abantu. Nnamahanga aderha oku abarhayabwiri bwinja olubanga lwage abayeguula yene alonze owarhumikira olubaga analukombeere. Nnaamahanga alinda arhuma omugala, « ye wabonaga abantu bayosire nka buso burhagwerhi lungere obwonjo bwa mugwarha ». Ayigiriza ayigiriza ciru kuhika acihaana ly’olubaga lucira. Aga masomi garhukengezize omukolo gwa mwami n’ebi alonza okujira ene: ashambaza olubaga lwage, abarhambo ba ngasi nyirhundwè bahaana omwigasho gw’oburhahemuka, banasheenge Nnamahanga agishe Mwami, agishe ecihugo, ebishwekwa n’emburho ».
Lungere w’eparokiya arhumanyisa oku mwami co cimanyiso cizine c’obuguma b’olubaga lwa Ngweshe, ngasi aha ashigirwa, abayishire n’abarhahashire okuyisha erhi bihanzo birhuma. Hali abalwala n’abashosi n’ababa kuli bulya ishwa lya Ngweshe ligali.
Aderha oku omugisho rhwahabwo muli eyi misa n’omu kanwa ka mwami ye mwimangizi wa bashakuluuza barhulagira emwa Nnaamahanga era munda Mwami Yezu abahesire. Nirhu ogwo mugisho, obwo bwanga, rhukwanine rhuguhise oku milala yirhu n’oku lubaga lwoshi, luhinge lunayeze, lushweke lunabeerwe,luburhe lunalere, n’omurhula gulya Mtagatifu Paolo adesire Kristu adwirhe omu mashanja goshi gugandaze hoshi, omu ishanja lirhu n’oku mashanja goshi.
Erhi emisa ekola yahwa, Mwami avuga omunkwa oku lubaga n’oku bigolo, ayegereza na Owalonda Gouverneur w’e Provinze ya KIVU y’ IFO. Bahuguula Owalonda Gouverneur ebi Mwami anadesire omu mashi, lulimi lw’Abagweshe n’Abashi boshi oku bali mami nda. Bamubwira oku Mwami anavuzire omunkwa kuli Gouverneur n’eyo ntumwa yage. Mpu anadesire kurhi oburhegesi buhyahya bwasingaga echefferie y’e Ngweshe enalumire ngasi aha Ngweshe ashigirwa, Akengera ngasi ntwali zaburhagwa e Bugweshe, abafire n’abazine bakozire omu cihugo ca Kongo. Mwami adesire oku arhakagomera ecihugo ca Kongo anabwira n’olubaga lwage oku lurhakag’irhebwa.
Erhi bayusa bahuguula Olonda gouverneur, mwami ahamagala abarhambo ba ngasi nyirhundwè zo groupement nkaba omu c’emazulu, bayise bahane omwigasho n’ecihango, n’eciragane. Nayumvirhe nka bali 14 bulya babiri baligwerhe ecihanzo cimanyikine oku bwami.
Ngasi murhambo akayegera embere za mwami anaderhe erhi: « Mwami Ngweshe we mwami wirhu, ntakabona aha walengana. Nyamuzinda akugishe, agishe n’ecihugo cirhu ciyere amarha n’obuci, ebishwekwa, nkafu, mpene, bibuzi, ngoko na ngasi bindi bishwakwa, amashwa gayeremwo amahemba, ebishimbo, emimbarhi, ebigonje, ebijumbu, na ngasi zindi mburho oku buhanuuzi bwawe. Enama zigashane ».
Mwami akashuza ngasi murhambo ntya: « Lebe, sho ali mwikubagirwa, nawe obe mwikubagirwa. Ocihangane oli masu gani na magulu gani. Enama zigashane ».
Abo barhambo balimwo abaluzi n’abarhonyi kwone. Erhi ahikaho Cishugi Nyangezi Pasteur, murhambo w’e Nyangezi Karhongo, mwami ayushula erhi: « Oli murhambo wa Groupement ya kabiri muno Bugweshe. Okengere oku shakulu wawe, ye Ngweshe arhumaga erhi Abazungu bayisha mpu abashambaze balek’irhulenganya. Bulya emwawe lwo lubibi lwa Ngweshe na kandi luli lubibi lwa Kongo, omamye omanye ntaye wakurhebaga. Irhondo orharhebagwa ».
Erhi ahika oku murhambo w’e Kashenyi, ye Migabo Matabaro, amubwira, erhi: » Neci we Matabaro nsimire bwenene okukubona aha. Ci banji barhakuyishi. Wasomire manji wagaliyemera okushubira eno ka, okukolera olubaga. Irenge lya Migabo oligendekeze, ye wafungiraga eryo ishwa bali mpu barhunyaga ».
Erhi mwami ahikaho Pierre Boyinkebe, murhambo w’ e Luciga, ayushula, erhi: « Nsimire okuba oli aha. Abashosi bone barhayishire ci wehe wamacihangana wamayisha, Oli nsiku wakola ogu mukolo. »
Erhi mwami ahikaho omurhambo w’ e Rubimbi, ayushula, erhi: « Ogu mugisho gukwanane, rhushub’ibona Rubimbi ayere kulya ayeraga burhanzi, ashub’ikagabulira Bugweshe n’emahanga ».
Erhi Mwami ahikaho omurhambo w’e Ndubà ye Nnamunene M’ Bashizi Aldigonde, amubwira oku yene mubuguma oli muli aba barhambo bakulu e Bugweshe. Mpu ogwo mukolo agushibirire anali mwikubagirwa.
Erhi ahikaho omurhambo w’e Walungu Karazo Nkubanya, amubwira, erni: » Sakulu w’emisimbi arhashokwiri erhi ali nyuma! We murhambo wa nyirhundwè ebamwo akarhwa-bwami. Ebiringanine birhaboneka ci kandi we wali omu banyerekaga Omukulu w’ecihugo Joseph Kabila, omu karhwa bwami k’ecihugo ca Kongo e Kinshasa.
Erhi abarhambo bakulu bayusa bashashula omwigasho n’eciragane cabo, omushomgwe w’olusiku lukulu l’omubandè alalika Owalonda Gouverneur aderhe ecinwa cage. Oyo murhambo mukulu w’e Civu c’Ifo aderha binwa bibiri omu mashi olubaga lwayaakiira. Aderha oku amasima bulya bwo bwakabiri aja oku lw’omubandè e Bushi. Mpu burhanzi ali oku mubandè e Kabare emwa Nnabushi, mpu obwa kabiri y’ono aha Bugweshe. amaderha mpu abwine oku Abashi bagwerhe obworhe bukenzire Nnaamahanga bulya ye Lulema byoshi. Ehya kabiri abwine oku bakenzire Enama na Mwami. Nnamahanga ye Mulemi, ye Nyamuzinda: na mwami ye yambala ishungwe ly’ecimanyiso c’okulungana na bashakuluuza barhulagira emwa Nyamuzinda. Kandi aderha oku rhumanye birhaja ekanwo k’oyashamire ogwo mugisho rhuguluse n’emkolo ya ngasi lubero. Mpu obworhere n’obuhyahya bw’amajambere bigwasanye. Mpu rhusegereze obukenge kuli Olubaga- Mwami-Bashakulwe na Nyamuzinda. Rhukengese ecihugo ca Kongo coshi n’omukulu waco bulya ye rhugwasize rhubone omurhula lyo rhuhashi’ijira ebi binja buzira kavulindi. Aderha erhi: « Kwokwo Nyakasane abagishe ». Olubaga lwakoma kagasha.
Ecigabi cizinga kwaba kuvuza amaliza. Ago mango bigamba bisharhu byakereka: Bene Kabugi, Bene Shahika (Kamanyola),na zira Ntole.
Emisa yahwera aho. Ngasi muguma aheka omugisho eka.
Agani marhwiri garhaciyumva. nali nanirizize ehitelefone okw’irhwiri lilembe. Muntumire eyindi myanzi.