GAL – – Bible en mashi du Congo

Munkwa munene oku barhumisi ba Yezu na Ekleziya

bakolaga na C.D.P.C.L. Bukavu,  bulya omu EBIBLIYA NTAGATIFU,

Verbum Bible, Kinshasa 1992, rhudômire binwa binji bya mashi.

AMARUBA MUTAGATIFU PAOLO AYANDIKIRAGA ABAGALASIYA^a

Paolo ali mwishogwa wa Nnâmahanga, Yezu wamuhugulaga Emyanzi y’Akalembe ayigîriza (1). Akuba mukristu kurhali kushimba obworhere bw’Abayahudi (2); bulya okukembûlwa kuli ntâco, n’okurhakembûlwa nakwo kuli ntâco; akantu kagwêrhe akamalo, kuli kuhinduka ciremwa cihyâhya (6, 15). Omukristu akwanîne ayumve oku abemêzi boshi muli Kristu bakola bene Abrahamu. Ye Nnâmahanga ahaga endagâno omu buyemêre mpu arhaciri Abramu, Larha-wa-lukengwa, ci Abrahamu, Ishe-wa-mbaga-mwandu. Ababatizibwe barhacirimwo kabôlo. Obuyemêre buyimangira oku ciragâne ci arhali oku Irhegeko, bulya Irhegeko lirhâna misi ya kushimba amarhegeko (3). Erhi Nnâmahanga abona oku amango gayunjwîre arhuma Omugala, aburhwa n’omukazi, afira ebyâha birhu, anafûka; n’abamuyemîre bahâbwa Mûka wabarhabâla okushimba amarhegeko mafundikire omu irhegeko ly’obuzigire, barhali bajà ci bana baburhe (4-5). Ngasi muguma acihangane kuyâka ebijiro bigalugalu by’omubiri ahêkwe na Mûka Mutagatifu (5, 13-6, 17).

1

Paolo acîmanyisa, anahâna omusingo

1 Paolo, ntumwa, arhali oku bulonza bw’abantu nisi erhi oku bulagizi bw’omuntu, ci oku nshôkano ya Yezu Kristu na Nyamuzinda Ishe wamufûlaga omu bafù, 2 nie na bene wirhu boshi rhuli rhweshi, oku Ekleziya z’e Galasiya. 3 Kuli mwe engalo n’omurhûla gwa Larha Nnâmahanga na Nyakasane Yzu Kristu, 4 wacihânaga nterekêro oku byâha birhu, mpu lyo arhurhenza omu bubî bw’er’igulu, nka kulya Larha Nyamuzinda alonza, 5 olya okayagirwa emyaka n’emyaka! Amen.

Emyanzi y’Akalembe eba miguma yône

6 Nsômîrwe kurhi mudwîrhe mwatwîka duba-duba ntya olya wammuhamagalaga omu nshôkano ya Kristu, mpu mushimbe eyindi-yindi myanzi y’akalcembe; 7 n’obwo Emyanzi y’Akalembe erhabamwo kubiri. Ci hali abantu badwiîrhe bammuhiramwo akavululindi n’okulonza okuhushikanya Emyanzi y’Akalembe ya Kristu. 8 Mâshi owankaderha mpu ammuyigîriza eyindi-yindi myanzi y’akalembe erhali nk’erya rhwammubwîrizagya, ciru akaba rhwêne nisi erhi malahika wamanuka emalunga, oyo akahera! 9 Kulya rhwammubwîraga mîra, nashub’ikuderha buno: owammuyigîriza eyindi-yindi myanzi y’Akalembe erhali nk’erya mwayigîrizibagwa, oyôla erhi ali mukage! 10 Omu kuderha ntyo, ka kusîmwa na bantu erhi kusîmwa na Nyamuzinda nnonzize? Ka bantu nnonza okusimîsa? Acibâga bantu ncilonza okusimîsa, singa ntaba mwambali wa Kristu.

I. Paolo ashambâla kurhi ayigîrizagya Emyanzi y’Akalembe

Kristu wabwîrizagya Paolo Emyanzi y’ Akalembe ayigîriza

11 Neci, leki mmubwîre, bene wirhu: Emyanzi y’Akalembe nyigîriza erhaba ya bantu; 12 bulya arhali muntu wayimpâga erhi kuyinyigîriza, ci Yezu Kristu yêne wayinfulûliraga. 13 Mwayumvîrhe baderha oku nayôrhaga mîra omu idini ly’Abayahudi, n’oku ntagwêrhe Iugero omu kulibuza Ekleziya ya Nyamuzinda n’omu kulonza okuyishereza. 14 Omu idini ly’Abayahudi, nalusha birhu banji rhwakulaga rhweshi, bulya ntâye wampimaga okusêra oku ngeso za bashakulûza.

15 Ci olya wacinyîshogaga kurhenga nciri omu nda ya nyâma, anampamagala oku nshôkano yâge, erhi alonza 16 okummanyisa Omugala, mpu lyo nani ngend’imuyigîriza abapagani, ho na halya, buzira kudôsa omubiri n’omuko^b, 17 buzira kurheremera e Yeruzalemu emwa balya banshokoleraga okuba ntumwa, nalikûlira omu Arabiya; okuhandi nashub’ija e Damasi. 18 Erhi hagera myaka isharhu lyo narheremirage e Yeruzalemu, nti ngend’ilolakwo Kefa; rhwabêra rhweshi naye nsiku ikumi n’irhanu. 19 Ci nta yindi ntumwa na­bwîne, okuleka Yakobo, mwene wâbo Nyakasane. 20 Ebi mmuyandikîre, Nyamuzinda yêne amanyire oku burhali bunywesi! 21 Okuhandi nanacija omu bihugo by’e Siriya n’eby’e Silisiya. 22 Ci kwônene ntàl’inyishibwi omu Ekleziya za Kristu z’omu Yudeya. 23 Bakag’iyumva baderha kwône, mpu: «Olya wakag’irhulibuza mîra, ye kola odwîrhe ayigîriza bulya buyemêre alonzagya okuherêrekeza». 24 Bakakuza Nnâmahanga erhi nie ntuma.

2

Entumwa zasima enyigîrizo za Paolo

1 Erhi hagera myâka ikumi n’ini, nashub’iyinamukira e Yeruzalemu rhweshi na Barnaba; nahêka na Tito. 2 Nyamuzinda wantumagayo^c. Nababwîra Emyanzi y’Akalembe nyigîriza abapagani; abagula bàbalimwo nababwîra habo-habo, nti nankanalibirhira busha, nisi erhi mbe nalibirhîre busha. 3 Ciru na Tito, Omugereki rhwàli rhweshi, barhamusêzagya mpu akembûlwe; 4 n’obwo hàli hayishire bene wirhu b’obwihambe bacidwîrhe bône, barhujamwo bufu­nda mpu bayish’ihengûza kurhi rhuba ntagengwa muli Kristu banashub’irhugalula omu bujà. 5 Ci rhurhacilikiriraga ciru n’ehisanzi hisungunu hyône nti rhubayemêre, lyo rhummuhisakwo Emyanzi y’Akalembe nk’oku enali. 6 Nabo abagula bàli muli bo, -Oku bàli omu bworhere bwâbo kurhanyêrekiri, bulya Nyamuzinda arhajira kabôlo,- abo bagula ntâco bansêzize okujira. 7 Ciru babona oku nahâbirwe omukolo gw’okuyigîriza bantakembûlwa Emyanzi y’Akalembe kulyâla Petro ahâbirwe ogw’okuyigîriza abakembûle; 8 bulya owarhumaga Petro emwa abakembûle, ye wantumaga nani emwa abapagani. 9 Erhi babona engalo nashobwîre, Yakobo na Kefa na Yowane, bo bàli nka mitungo, barhuha okuboko, nie ono na Barnaba, mpu cibe cimanyîso c’ecinyabuguma. Rhwayumvanya oku rhw’ono rhwaja emwa abapagani, nabo emwa abakembûle. 10 Bakenyi bône barhubwîzire mpu rhurhayibagiraga; n’o­kwo kushîbirira nkushîbirira bwenêne.

Petro bo na Paolo e Antiyokiya

11 Ci erhi Kefa aciyisha e Antiyokiya, namuhagalika, bulya àli akwânîne okulongozibwa. 12 bulya embere abantu ba Yakobo bayishe, Petro akag’ilya haguma n’abapagani; ci erhi bayisha, aciyegûla anaciyungula erhi kuyôboha abakembûle kurhuma. 13 Abandi Bayahudi nabo bamushimba omu bulyâlya bwâge; mâshi ciru na Barnaba abalolerakwo.

14 Erhi mbona oku olugendo lwabo lurhashimbiri okuli kw’Emyanzi y’Akalembe, nabwîra Kefa embere za boshi, nti: «Akaba we Muyahudi, odwiîrhe wajira nka mupagani, ci arhali nka Muyahudi, kurhi wankacisêza abapagani mpu bajire nka Bayahudi? 15 Rhwono rhwaburhagwa Bayahudi, rhurhali aka abala bapagani banya-­byaba. 16 Ci bulya rhumanyire oku muntu arhajirwa mwêru-kwêru n’ebijiro by’Irhegeko; ci omu kuyemêra Yezu Kristu, nirhu rhwayemîre Yezu Kristu, nti lyo rhubinduka bêru-kwêru omu kuyemêra Kristu, ci arhali omu kushimba Irhegeko; bulya nta muntu wankahinduka mwêru-kwêru n’ebijiro by’Irhegeko. 17 Ci, omu kulonza okuba bêru-kwêru muli Kristu, akaba rhuciri banya-byâha, ka erhi Kristu ye okolaga odwîrhe ecâha? Nta mango!

18 Bulya erhi nankashub’iyûbaka ecinashâbaga niene, obwo nanayêrekana oku mvunyire irhegeko. 19 Kali oku burhabâle bw’Irhegeko, nafîre, narhenzi­bwa omu lukoba lw’irhegeko, nti lyo ndamira Nnâmabanga: nabambirwe oku musalaba haguma na Kristu; 20 arhanaciri nie nzine, ci Kristu ye ozine, muli nie. N’obula buzîe ngwêrhe buno omu mubiri, buli buzîne ngwêrhe omu kuyemêra Mugala wa Nyamuzinda wanzigiraga anacihâna erhi nie ntuma. 21 Ntadesiri nti enshôkano ya Nyamuzinda eri busha: bulya akaba obushinga­nyanya omu Irhegeko burhenga, Kristu busha afirîre».

3

II. Enyigîrizo za Paolo emwa Abagalasiya

Obushinganyanya omu buyemêre burhenga

1 Yaga we, banyamerhe b’e Galasiya! Lero ndi wammugeresire mweki we! Ka n’amasù ginyu murhabonaga nammuyigîriza Yezu Kristu wabambagwa oku musalaba? 2 Kanwa kaguma nalonza okummudôsa: ka bijiro bya marhegeko erhi kushimba obuyemêre kwarhumaga muhâbwa Mûka Mutagatifu? 3 Kurhi oku mwahûsirage omurhima, erhi murhangira kuli Mûka muyûkiza kuli cikoba! 4 kw’ebyo byoshi mwâba ntamira-busha, akaba busha mwanarhamirage! 5 Olya ommushobôza Mûka n’okujira ebisômerîne ekarhî kinyu, ka bijiro bya marhegeko birbuma akujira, nisi erhi bulya mushimba obuyemêre? 6 Ntyôla kwo Abrahamu ayemîre Nnâmahanga, n’okwo kwarhuma aba mu­shinganyanya^d. 7 Mumanyage oku abagwêrhe obuyemêre, bonene bo bana b’Abrahamu. 8 Na kulya kuba Amandiko gàli gamanyire oku Nyamuzinda anayêze abapagani erhi buyemêre burhuma, gabwîra Abrabamu kurhenga mîra, mpu:^e Amashanja goshi ganagishwe muli we. 9 Kuziga abagwêrhe obuyemêre, bonene bo banagishwe bo n’omwêmezi Abrabamu. Irhegeko lirhuma abantu bahehererwa 10 Nabo balya bacikubagira ebijiro by’amarhegeko, bali omu kaga k’okuyish’ihehêrerwa, bulya kuyandisirwe, mpu^f: Ahehêrerwe ngasi yeshi orhasêra oku biyandisirwe omu citabu c’Amarhegeko byoshi. 11 Ntyo kubonekîne n’o­bwâlagale oku ntâye amarhegeko gankajira mwêru-kwêru embere za Nyamuzinda, bulya obuzîne bw’omushinganyanya buba buyemêre. 12 Amarhegeko gôhe garhayegemera buyemêre, ci ogashimba, ganamulamye^g. 13 Kristu arhufumize okuhehêrerwa kw’amarhegeko, erhi yêne ayemera okuhehêrerhwa rhwe rhurhumire, bulya kuyandisirwe, mpu^h: Ahehêrerwe ngasi yeshi oli munanike oku murhi! 14 Byabire ntyo mpu lyo omugisho gw’Abrahamu guhika oku bapagani muli Yezu Kristu, lyo rhunahâbwa Mûka Mutagatifu rhwalaganyibagwa erhi buyemêre burhuma.

lrhegeko lirharhenzagya endagâno

15 Bene wirhu, nkola nasbambâla nka kulya abantu bashambâla. Akanwa kazinda -n’obwo kali kanwa ka muntu kwône- ntaye wankakagalula erhi okukayushulakwo ebindi, casinga kabe kafundike. 16 Amalanganyo Abrahamu wagahâbagwa n’iburha lyâge. Amandiko garhadesiri, mpu: «n’abana bâge», nka kuno bali banji, ci: «n’iburha lyawe», nka kuno ali muguma, ye Kristu. 17 Alagi oku ndesire: akanwa kafundikagwa na Nyamuzinda, amarhegeko gayi­shaga myâka magana ani na makumi asharhu kurhenga ako kanwa, garhankakagalula, garhankanarhenza ago malaganyo. 18 Bulya acibaga irhegeko lihâna akashambala, cirhankacibire ciragâne cikahâna. Ci ciragâne carhumaga Abrahamu arhonyibwa na Nnâmahanga.

Omukolo gw’lrhegeko

19 Irhegeko lirigi lya bici? Lyadwîrhwe erhi byâha birhuma, kuhika liyishe lirya iburha lyalaganyibagwa eciragâne; lyamanyisibwa na bamalahika oku bulagizi bw’omwimangiziⁱ. 20 Ci omulagizi arhaba wa muntu muguma, na Nyamuzinda yehe ali muguma^j yêne^k. 21 Ka kuligi kuderha oku Irhegeko lyankalwisa eciragâne ca Nyamuzinda? Nta mango! Hacibaga irhegeko lyankahash’ihâna obuzîne, lyoki obushinganyanya bwankarhenzire omu Marhegeko. 22 Ci Amandiko gashwêkîre ebintu byoshi omu bugomi bw’ecâha, mpu lyo abemêzi bashobôla ebyalaganyibagwa erhi buyemêre bwâbo muli Yezu Kristu burhuma.

Omukolo gw’obuyemêre

23 Amango obuyemêre burhâli buj’iyisha, rhwàli babohe omu mpamikwa y’Irhegeko, rhwakalinga oku rhwafulûlirwa obuyemêre. 24 Ntyo Irhegeko lyàli nka mulezi warhuhisakwo Kristu, lyo obuyemêre burhujira bêru-kwêru. 25 Ci bunola obuyemêre bwayishire, nta buhashe omulezi acirhugwêrhekwo. 26 Bu­lya mweshi muli bana ba Nyamuzinda erhi buyemêre muli Kristu burhuma; 27 kulya kuba mwe mwabatizibwe muli Kristu mweshi, mwacihundikire Kristu. 28 Murhacirimwo Muyahudi erhi Mugereki; murhacirimwo mujà erhi ntagengwa; murhacirimwo mulume erhi mukazi: mweshi muli muguma muli Kristu Yezu. 29 N’akaba muli ba Kristu, muli iburha ly’Abrahamu, mwe mwanayîme mwa birya alaganyibagwa.

4

Rhurhali bajà, ci bâna ba Nnâmahanga

1 Ndesire nti omwâna wayish’iyîma omu by’ishe, amango aciri murho ntâco alusha ecibwindi, n’obwo eby’ishe byoshi biri byâge; 2 Ci anarhang’ikarhegekwa n’abalezi n’abalanzi bâge, kuhika amango ishe alonza. 3 Nirhu kwo na kuguma: amango rhwàciri barho, rhwàli bajà b’ebiremwa by’en’igulu. 4 Ci amango Nnâmahanga ali atwîre erhi gayunjula, arhuma Omugala waburhagwa n’omukazi, aburhwa amango g’Irhegeko, 5 mpu lyo acungula abàli bashwêsirwe n’Irhegeko, anarhujire bâna ba Nyamuzinda. 6 Na bulya muli bana bâge, Nyamuzinda ahizire omu mirhima yirhu Omûka gw’Omugala gukayakûza, mpu: «Abba, Larha!» 7 Ntyo orhaciri mujà, ci mwâna muburhe, n’akaba oli mwâna muburhe, wayish’ihâbwa na Nyamuzinda okuyîma.

8 Galya mango murhàl’imuj’imanya Nyamuzinda, mwakag’igashâniza abazimu, n’obwo abo bazimu barhankaba bo Nyamuzinda. 9 Lero buno mukola muyishi Nyamuzinda, na buno naye akola ammuyishi, kurhi mwankacishimbaga ebiremwa bya busha birhajira nsimiko, n’okushub’icijira bajà bâbyo? 10 Kali kushimba mucishimba ensiku, emyêzi, amango n’emyâka! 11 Nyobohire nti kwa nkanaba narhamîre busha emwinyu!

Olukogo lwa Paolo oku Bagalasiya

12 Mmuhunyire, bene wirhu, mube akani, bulya nani nacîjizire nka mwe. Nta bubî mwanjirîre. 13 Mucikengîre oku nali mulwâla erhi nyish’immubwîriza Emyanzi y’Akalembe obw’oburhanzi. 14 n’ago magala mabî, n’obwo gwàli muzigo kuli mwe, garharhumaga mwangayaguza erhi kumbôla; ci mwanyankirira nka malahika wa Nnâmahanga, nka kulya mwankayankirira Yezu Kristu yêne. 15 Ngahi erigi erya nshagali yinyu? Leki mmuhe obu buhamîrizi: kucihashikanaga, mwankacîrhomwîre amasù, mugampe. 16 Ka lero nkolaga mba mu­shombayi winyu okwenge nammubwîzire okuli? 17 Abo bantu badwîrhe bammunywerhera mpu bammuzigira, ci kulonza balonzize okummunanûla kuli nie, mpu babe erhi bo musêrakwo. 18 Okuyumva omuntu azigirwe kurhali kubi, casinga kube kuzigirwa omu minja n’ensiku zoshi, ci arhali amango ndi ekarhî kinyu gône! 19 Rhwâna rhwâni, ndwîrhe nayumva amalumwa g’okushub’immuburha, kuhika Kristu akomere omu mirhima yinyu. 20 Ciru ncibaga ekarhî kinyu buno, nkahindula izù lyâni, bulya ntacimanyiri kurhi nammujira!

Endagâno ya mîra n’endagâno mpyâhya

21 Mbwîragi nani, mwe mwalonza okushub’ishwêkwa n’lrhegeko, ka murhasag’iliyumva eryo Irhegeko? 22 Kuyandisirwe mpu Abrahamu ali agwêrhe bana babiri, muguma w’okumujà, owundi wa kuli mukâge w’obuhya. 23 Oyo mwâna w’omujà-kazi aburhagwa buzira ciragâne, ci mugala wa mukâge w’obuhya yehe aburhagwa ciragâne ca Nyamuzinda cirhumire^l. 24 Luli lwinganyo olwo: abo bakazi zo ndagâno oku ziri ibiri. Entanzi, yarhengaga oku ntondo Sinayi, n’iburha lyâyo liri lya bujà: ye Hagari, – 25 bulya Sinayi omu Arabiya aba,- ye Yeruzalemu wa buno, oli mujà bo n’abana bâge. 26 Yeruzalemu w’enyanya yehe arhali mujà, ye nyâma. 27 Bulya kuyandisirwe, mpu^m:Oshagaluke we ngu­mba erhaburha; osîme onacishinge we rhishi mikero; bulya abâna b’omushombe-kazi bali banji kulusha ab’omurhonyi. 28 Mw’oyo, bene wirhu. muli bâna ba ciragâne ak’Izaki. 29 Ci nka kulya omwâna waburhagwa buzira ciragâne akag’ishoshôba omwâna w’eciragâne, ntyo kwo binaciri kuhik’ene. 30 Ci kurhi Amandiko gadesire?Hulusa amujà-kazi bo n’Omugala, bulya omwâna w’omujà-kazi arhankayîma bo na mugala wa mukâwe w’okuliⁿ. 31 Ntyo, bene wirhu, rhurhali bâna ba mujà, ci rhuli bana b’omukazi w’obuhya bw’okuli.

5

III. Okufundika

Omukristu aba ntagengwa

1 Kristu arhurhenzize omu bujà mpu lyo rhuba bantagengwa. Muzibuhage, mumanye mwankacicishubiza omu bujà. 2 Niene Paolo mmubwizirekwo: erhi mwankakembûlwa, ntâco Kristu acimmumalira. 3 Neci, nshubir’ihamîriza oku ngasi muntu okembûlwa, arhegesirwe ashimbe lrhegeko lyoshi. 4 Mwe mulonza obushinganyanya omu kushimba lrhegeko, mwacîrhenzizekwo Kristu, mwarhêzire enshôkano ya Nyamuzinda. 5 Rhwehe, obushinganyanya rhulangalira, Mûka Mutagatifu rhubulongezakwo omu buyemêre. 6 Kali, muli Kristu, arhali kukembûlwa kujira akamalo, ci obuyemêre buciyêrekana omu buzigire. 7 Amashigwe ginyu gàli garhangire bwinja! Ndi wacimuhanzizagye okushimba eby’okuli? 8 Arhali olya wammuhamagalaga ye wammuhâga eryo ihano. 9 Olwango lutyanguli, n’obuntu bwanabumbugurha bwoshi! 10 Niehe nnangalîre muli Nyakasane nti murhakengêre kundi-kundi. Ci olya odwîrhe ammuhiramwo akavulindi, ciru akàba yè ndi, ahanwa. 11 Nie oyûla, bene wirhu, ciru akàba ncihanûla okukembûlwa, cirhuma bacija bandibuza? Kuziga okusârhazibwa n’omusalaba^o lero kukola kuhwîre! 12 Abola badwîrhe bammuhira­mwo akavulindi; kali bacîshahule erhi kwo!

Okurhabâlana omu buzigire n’okuleka Mûka Mutagatifu yêne akarhuhêka

13 Mwehe, bene wirhu, mwahamagîrwe mpu mube ntagengwa. Ci mumanye okwo kuba ntagengwa kurhabaga igwarhiro ly’okushimbulira amasîma g’omubiri; ci ngasi muguma akarhumikira abâbo omu buzigire. 14 Kali amarhegeko goshi mw’eri liguma gaba: Ozigire owinyu nk’oku ocizigira wêne. 15 Ci akaba munakashoshôbana n’okulyana mwêne na nnene, mumanye mwahezanya!

16 Co cirhumire mmubwîra: muleke Mûka Mutagatifu akammuhêka, na ntyo murhashimbe amasîma g’omubiri. 17 Bulyâla omubiri gurhumvanya n’omûka, n’omûka gurhumvanya n’omubiri; byombi birhabonanakwo, co cinarhuma murhajira ebimulonzize. 18 Ci kwône erhi mwankakulikira Mûka Mutagatifu, murhaciri omu bujà bw’Irhegeko.

 19 Na ntaye ohabire ebijiro by’omubiri: okuhusha, obumaguza, okujira eby’enshonyi, 20 okurherekêra abazimu, okujira eby’obukurungu, okushombana, akavulindi, obuyagalwa, obukunizi, ennongwe, okurhayumvanya, okucîberamwo, 21 okucifinja ebya bene, endalwe, obudambi n’ebindi bya bene ebyo. Nshubir’immukengeza, nka kulya nammubwîraga, oku abajira ntyo barhakalaharha omu Bwâmi hwa Nyamuzinda.

 22 Ebijiro bya Mûka Mutagatifu byôhe buli buzigire, bushagaluke, murhûla, kulemberana, lukogo, bwinja, kurhatwa omu kanwa kirhu, 23 butûdu, bucêse bw’omurhima. Nt’irhegeko lyankahanza bya bene ebyo. 24 Balya bali bambali ba Kristu babambire emibiri yâbo haguma n’amashumi n’amiru gâyo. 25 Akaba Mûka Mutagatifu ye buzîne bwirhu, rhuhêkwe na Mûka omu lugendo lwirhu. 26 Rhurhakag’icîlongeza obukuze burhali bwo; rhuleke okukahalalirana n’okuyagalwa n’abirhu.

6

Amahano gayêrekire obuzigire n’obukombêdu

1 Bene wirhu, ciru omuntu ankagwârhwa omu câha, mwe bâna ba Mûka, munamuyigîrize n’olukogo^p; ci omanye wankagwa omu mashumi nawe! 2 Ngasi muguma abarhule omuzigo gw’owâbo, na ntyo mwayunjuza irhegeko lya Kristu. 3 Ocikubagira mpu omuntu naye hali oku ali, n’obwo ntâkwo ali, erhi kucirheba acirhebire yêne. 4 Ngasi muguma agere omukolo gwâge, na ntyo alongeze obukuze omu murhima gwâge yêne, ci arhabulongezagya oku bandi; 5 bulya ngasi muguma ajira ogwâge muzigo^q.

6 Owayigîrizibwa akanwa ka Kristu, kukwânîne bagabane ebirugu byâge bo n’owayigîriza. 7 Murhakag’icîrheba: Nyamuzinda arhashekerwa. Bulya ebi omuntu arhwêraga by’anasârûla. 8 Orhwêra omu mubiri, ayish’isârûlamwo ebibolêreza; ci orhwêra muli Mûka, ayish’isârûla muli Mûka obuzîne bw’ensiku n’amango. 9 Rhurharhamaga okukajira aminja. Rhwacisârûla omu mango gakwânîne rhukaba rhurhashubiri nyuma. 10 Ntyo, bunôla rhucigwêrhe amango, rhukajirira abantu boshi aminja, bwenêne bene wirhu omu buyemêre.

lshwinjiro ly’ebinwa 11 Ka mubwîne ebiherufi binênènè mmuyandikire n’okuboko kwâni! 12 Balyâla bakalonza okusîmwa n’abantu, bâbo bo badwîrhe bammusêza mpu mukembûlwe, n’okwo kwoshi mpu barhag’ilibuzibwa erhi musalaha gwa Kristu gurhuma. 13 Kali ciru n’abakembûle bône barhashimba Irhegeko; ci basîma mukembûlwe, mpu lyo emibiri yinyu mikembûle ebaha igwarhiro ly’okucikunga. 14 Niehe, mâshi ntacifaga nalonzize obukuze omu kandi kantu ogurhali musalaba^r gwa Nnawirhu Yezu Kristu, ye warhumaga igulu lyabambwa kuli nie, nani nabambwa oku igulu! 15 Bulya okukembûlwa kuli ntâco, n’okurhakembûlwa nakwo kuli ntâco; akantu kagwêrhe akamalo, kuli kuhinduka ciremwa cihyâhya. 16 Abashimba eryo irhegeko, omurhûla n’obwonjo bwa Nyamuzinda kuli bo boshi, na kuli Israheli^s wa Nnâmahanga. 17 Lero kurhenga ene ntâye ocikag’iderha mpu antabirakwo; bulya ebimanyîso bya Yezu biri biyandike omu mubiri gwâni. 18 Enshôkano ya Nnawirhu Yezu Kristu ebêre omu mirhima yinyu, bene wirhu! Amen!

---

 ^a1.0 https:www.academic-bible.com/en/online-bibles/novum-testamentum-graece-na-28/read-the-bible-text/ (05. 07. 2021).

 ^b1.16 : Omubiri n’omuko: nta muntu ciru n’omuguma.

 ^c2.2 : Amubonekera.

 ^d3.6 : Murh 15. 6.

 ^e3.8 : Murh 18, 18; 12, 3.

 ^f3.10 3, 10: Lush 27. 26.

 ^g3.12 : Amarhegeko garhayegemera buyemêre, ci bijiro by’omuntu.

 ^h3.13 : Lush 21, 23

 ⁱ3.19 : Oyo mwimangizi, ye Musa.

 ^j3.20 : Omulagizi ayimanga ekarhî ka bantu habiri: owasengerwa n’owasengera.

 ^k3.20 : Co cirhumire endagâno yâge erhajira wundi mulagizì orhali yêne. lrhegeko lyôhe lyama­nyisibagwa n’abalagizi, co cinarhumire lirhali limâna ak’eciragâne.

 ^l4.23 : Abo bana babiri, bo Ismaeli, oburhwa oku mujà-kazi, n’lzaki oburhwa oku mukazi w’obuhya.

 ^m4.27 : lz 54, 1.

 ⁿ4.30 : Murh 21, 10.

 ^o5.11 : Omusalaba lyo iriba ly’obuzîne n’obucire. Ci ogwo musalaba ziri nshonyì oku Bayahudi, n’oku bapagani liri isirhe (gwarhi 1 Kr 1. 23).

 ^p6.1 Oyigîrize ohirimire omu câha n’olukogo: Irhegeko lya mîra lyalihunyire okuniga omunya-byâha.

 ^q6.5 : «Kuli kuderha oku ngasi muguma muli rhwe anabûlane yêne embere za Nnâmahanga» (gwarhi Rm 14, 12).

 ^r6.14 : lgulu ly’ebyaha. Rhwabambiiwe haguma-na Yezu oku musalaba.

 ^s6.16 : Israheli wa Nnâmahanga, gwo mulala gw’abemêzi boshi, abarhengaga omu Bayahudi n’omu barhali Bayahudi, boshi bakola bâna ba Abrahamu bayish’iyîma haguma na Kristu (3,27-29).