EBI OMUNTU AHÂBWA CI ARHACISHOGA OMU BIBLIYA EBA NSHOKANO
Biri binji ci rhwarhangishambala kuli biguma biguma
I. Ehirhanzi hirhacishogwa bulya gw’omurhondêro rhurhagwerhikwo buhashe: Nnâmahanga MULEMI
Ka hali owarhumire amaruba emwa Nnâmahanga erhi, “Ndema we kasinga”, erhi abwira Nnâmahanga, erhi: ojire murhabana, erhi “ojire munyere”. Ka hali wabwizire nnâmahanga, erhi: “Mburhwe halebe, mburhwe na lebe, mburhe omu mwa lebe”.
Omuntu anacishoga aha ayûbaka, kurhi ayûbaka, abira bage, emishangi yage, omukolo ajira na bindi binji, ci arhakacishoga: OKUBURHWA, OWAMUBURHA (ABAMUBURHA), AHA ABURHWA, OLULIMI ADADA, ECIHUGO AKULAMWO (cishagala, murhundu, cihugo cinene erhi ecisungunu). Ehy’obulagirire kuli kuyankirira enshokano n’okuyiyinjihya: kukombêra okuba mulume erhi mukazi, kukombêra ababusi bamburhaga, kukombêra ecishagala, omurhundu n’ecihugo naburhagwamwo. Byo Nnâmahanga ayish’indôsa ebyo amango nashubira emwage.
NNÂMAHANGA MURHODÊRO GW’OMUNTU
Murh 2, 7 : Nyamubâho Nyamuzinda abumba omuntu n’akatulo k’oku idaho, amubûhira omûka omu mazulu, nyamuntu ashuba ciremwa cizine.
Yer 18:6 « Ka ntakamujirira nk’oku oyu mubumbi adwirhe ajira ? Kanwa ka Nyakasane, Kwo muli omu nfune zani nk’ibumba omu nfune z’omubumbi… »
Owayumvirhe ebyo binwa ashenga, erhi :
Iza 64:7-8
7 Cikwone, Yagirwa Nyakasane, we onali larha; rhw’ono rhuli ibumba, nawe we mubumbi wirhu; rhweshi rhuli bushanja bw’enfun zawe.
8 Orhakuniraga okurhalusire, Nyakasane, orhacihira okayibuka obubi bwirhu. Ala oku rhweshi rhuli lubaga lwawe!
Nnâmahanga ajizire omuntu, igulu n’ebimuba kula omubumbi analema enyungu erhi nnoga.
Kwo kuderha oku ebirmwa byoshi, byali omu nkengero n’imihigo ya Nyamuzinda, erhi alema byabonekana. Birimwo ebyabire miri, ebiri buno n’ebyaciyisha.Byalamire binarhegesirwe biyorhe nkoku Nyamuzinda abirheganyize. Bikwanine bishimbe irhegeko Nyamuzinda abihire.Omu katikisimu bakag’irhudôsa mpu : « Carhumire Nnâmahanga alema igulu ? » ; rhwakashuza, mpu : « Nnâmahanga alemire igulu, mpu lyo ebiremwa bikamomeleka obuhashe, obulenga n’obwinja bwage ».
Ngasi mango omuntu alonzize okucishokoza ahire Nnamahanga n’amarhegeko gage nyuma, erhi amanazusa omuliro.
Abarhayemiri ezo nyigirizo buno, buno bali barhulumbika ebiremwa mpu abihengule oku Nnâmahanga arharheganyagya. Balume baguma bali bakaja emwa munganga mpu abahindule bakazi, kandi erhi bakazi bagende mpu babahindule balume. N’obwo oyo bajiraga ntyo arhakarhengwamwo nka mulume erhi arhengwemwo nka mukazi. Hali video nzindi bona bajabanyzerha mpu owali mulume acijira mukazi amaburha. Naciru akahaba, ci mburho yabene bazimbire bamuhiramwo bulya arhalimwo iji Nyamuzinda alemaga omu bakazi, n’owacihindulaga mulume arhalimwo emburho y’obulume. Onabone aja ajunjuka n’obwo ntoco agwerhe.
Abandi balahire ezo nyigirizo za Nnâmahanga, baseza Leta emwabo mpu ayemere omukazi akayanka owabo n’omulume akayanka owabo, hano bacifinja omwa nabo bajizimba emburho ya bene. Kabirigi binja ebyo, mwe bemêzi ?
Ciru enomw’abantu, omubumbi agwerhe obuhashe oku ebi abumba, rhwehe rhulahire mpu Nnâmahanga arhacigwerhi buhashe kuli abumbaga !
Yumvi oku Paolo adesire
Rom 9, 20 : « We muntu, oligi odi mpu wajisa Nyamuzinda kadali? K’akantu omuntu abumbaga kankamubwira, erhi: «Carhumaga wanjira ntya?»
Rom 9:21 « K’omubumbi arhakakolesa ibumba lyage nk’oku alonzize, n’okurhenza mw’eri ibumba akantu kinjinja n’akantu ka ntyantya ? »
Oku omubumbi agwerhe obuhashe oku ibumba, kwo na Nnâmahanga agwerhe obuhashe oku muntu. Ngasi lukengwa rhunajira eri nshokano ya Nnâmahanga. Rhukwanine rhumuvuge omunkwa kuli eyo nshokano :
OLULANGA LWA 138 (139): Irenge kuli olya oyishi byoshi
1 Gwarhi omukulu w’abimbiza. Lulanga. Lwa Daudi.
Nyakasane, wàndolêrize wammanya:
2 Ntamîre, nyimanzire, orhahabiri,
enkengêro zani oku ziciri kulì, erhi okola ozimanyire;
3 ngwishîre, ndambagîre, erhi wambona, enjira zani zosbi nta nguma ohabire.
4 Akanwa kanabe kacindi emurhima karhacihika oku lulimi,
erhi na mira wakamanyaga koshi.
5 Ongwarhîre emalanga n’ebirhugo, onandêkerîzekwo okuboko kwawe.
‘6 Obumanye buli ntyo bunsômîre bwenene, buntalusire bwenêne, ntakabuyumva.
7 Ngahi nakaja nderhe nti nkola ndi kulì n’omûka gwawe? ngahi nakayâkira amasu gawe?
8Nsokîre emalunga, yo oba!,
ngwishîre ekuzimu-bwinini, we Nnayo. 9 Erhi nakalamukira mucèracèra,
nti njiyûbaka iduli ly’enyanja:
10 Ciru n’eyo munda nayo kuboko kwawe kwayimpisa, kulyo kwawe kwayisha kundwirhe.
11 Erhi nakanderba, nti: «Ciru omwizimya gumbwìke, n’obudufu bunzonge nka mîshi.»
12 Omwizimya wehe gurhakubêra mwizimya,
n’obudufu kuli we kwo buli nka mûshi,
endundulya y’omwizimya kuli we kw’eri nka mûshi.
13 We wàburungusagya ensiko zani,
We wàmbumbaga omu nda ya nyâmà.
14 Ncikwitàkire bulya oku wànjirîre kusômerine, bulyala emikolo yawe eri ya kurhangaza.
Omurhima gwani ogumanyire bwinja,
15 na nta kavuha kandimwo ohabire.
Nàbìre ndwirhe nabumbwa busbâla-shâla, nabìre ncidwirhe nashwinjirwa omu kuzimu,
16 erhi n’amasu gawe mira gabonaga ebijiro byani,
erhi byoshi binakola biri biyandike omu citabu cawe; ensiku zani zayôrhaga ziri nganje,
erhi n’olurhanzi-rhanzi muli zo lurhacija oku nkuba.
17 Enkengèro zawe Nnâmabanga, mbwine ziri ndârhi; gunali mwandu, zirhankaganjwa!
18 Erhi nderha nti nziganje zoshi, nàshanga zo nyinji oku mushenyi; erhi nankaderha nti namâyûsa lero, nnanashanga rhwembi rhuciri.
19Nyamuzinda, mâshi oyirhe enkola-maligo, n’abisi b’abantu barhengeho omuntu!
20Bulyala bàkugomire okubozire, abashombanyi bawe bàrhwâmire kubi.
21Abakushomba, Yagirwa, kàli nani kushomba mbashomba!
Ka mbonakwo abasharhirakwo Nyamuzinda!
22 Kushomba mbashomba, ntabakwirirwa, omu masu gani bali bagoma.
23 Nnâmahanga, ondolêreze obone omurhima gwani, onje emurhima obone enkengêro zani.
24 Wàbona oku arhali njira mbi ngeramwo, ongeze omu njira y’aba mira, Muhànyi.