Omulebi Eliya
1 |
1 Mowabu anacigomera Tsraheli erhi Ahabu aha amafa. 2 Okaziyasi ahona oku idirisha lyali liyubakc bunya lushangi, oku nyumpa yage e Samariya alemala bwenene. Arhurna enturnwa anacizibwira erhi «Mugende rnujindokcza Baali-Zebubi, nyamuzinda w’obwihambi w’Ekroni e rhi nankacifurna eyi ndwala». 3 Ci konene rnalahika wa Nyakasane anacibwira Eliya w’e Tishibiti crhi: Kanya washirnanana rnweshi na entumwa z’omwami w’e Sarnariya, ozibwire ntyala erhi: Kanta Nyarnuzinda ociba ornu lsraheli obo rnukola rnwagendidosa Baali-Zebubi nyamuzinda w·obwihambi w’Ekroni? 4 Co cirhurnire Nyakasane aderha ntyala: «Eyola ncingo washoneragako orhayibungulukekwo, okunali wafa». Eliya anacigenda. 5 Enturnwa zashubiyisha zihindarnusire zaja ernunda rnwarni Okoziyasi ali, anacizidosa crhi: «Okula kugaluka kwinyu kuli kuderha kurhi?». 6 Banacirnu shuza mpu: «Ornuntu arnarhushirnana ornu njira arnarhubwira erhi: Mugaluke mushubire ernunda mwami wamurhurnaga ali mujirnubwira crhi: Nyakasanc adesire ntyala: Ka omu lsrahcli murhaciba Nyamuzinda obwola okola wagc ndidosa Baali-Zebubi w’Ekroni?». 7 Mwarni anacibadosa erhi oyola rnuntu wamushimanaga anamuhwira ebyola binwa kurhi anali ashushire? 8 Banacirnu shuza rnpu oyola rnuntu anali ayarnbirhe ecishuli c’arnoya erhi ashwekirc na omukaba ecibuno». Okubundi anaciderha erhi: «Ali Eliya w’e Tishibiti»
9 Anacirhurna ernunda ali ornurharnbo w’abantu makurni arhanu haguma n’abantu bage rnpu bajc emunda Eliya alamire oku ntondo rnpu bagendirnu bwira mpu: ((Wani muntu wa Nyamuzinda, mwami adesire mpu oyandagale»! 10 Eliya anacishuza olya warharnbulaga ornurhwe gwa banlu rnakurni arhanu erhi: «Akaba ndi muntu wa Nyarnuzinda, ornuliro gurhangibunguluka ernalunga gukumalire n’omurhwe gwawc gwa bantu makumi arhanu». Omuliro gwanacibunguluka e rnalunga gwanacirnalira balya bantu, ornurharnbo n’e ngabo yage. 11 Mwarni arhurna owundi warharnbulaga makumi arhanu n’e ngabo yage, nayc anacija ernunda Eliya ali anacirnubwira erhi: «We rnuntu wa Nyamuzinda, rnwarni adesire rnpu: Oyandagale duba»! 12 Eliya anacishuza erhi: «Akaba ndi muntu wa Nyamuzinda omuliro gurhangibunguluka e malunga gukumalire we n’engabo yawe»! Omuliro gwanacibunguluka e malunga gwana cimalira olya muntu boshi na balya bantu bage makumi arhanu. 13 Kandi mwami anacirhuma owundi murhambo wa bantu makumi arhanu boshi n’e ngabo yage. Olya murhambo wa kasharhu anacisoka na crhi ahika afukama e mbere za Eliya anacimubwirha erhi: Munlll wa Nyamuzinda! Mashi akalamo trnni na akalamo ka abala bantu bani okalange! 14 Kali omllliro gwahonyire emalunga gwamalira abarhambo bombi na engabo yabo; lero akalamo kani ka rhone omu masll gawe.» 15 Malahika wa Nyakasane anacibwira Eliya erhi: «Obunguluke mweshi naye orhamllyobohaga. Eliya anacibunguluka lero boshi naye anacija emunda mwami ali. 16 Amubwira, erhi: «Nyakasane adesire ntya la: Ebwa kllba warhumire entumwa emwa Baali-Zebubi w’Ekroni – nka kulya omu Israheli murhaba Nyamuzinda wankadosize, co cirhllmire okwola ncingo washoneraga orhakubungllluke, ci okunali wafa»! 17 Okoziyasi anacifa nk’oku Eliya anaderhaga akanwa ka Nyakasane, omu lumuna Yoramu – bulya arhali agwerhe murhabana – anaciyima ahali hage, omu ffiwaka gwa kabiri kurhenga Yoramu mwene Yozafati ali mwami e Yuda. 18 Ebisigire okll bijiro bya Okoziyasi, okll ajiraga, okwola ka kllrhali kllyandike Offill citabu c’Empiriri z’Abami b’omu Israheli.
\pr BHS 2Kings 1 1וַיִּפְשַׁ֤ע מֹואָב֙ בְּיִשְׂרָאֵ֔ל אַחֲרֵ֖י מֹ֥ות אַחְאָֽב׃ 2וַיִּפֹּ֨ל אֲחַזְיָ֜ה בְּעַ֣ד הַשְּׂבָכָ֗ה בַּעֲלִיָּתֹ֛ו אֲשֶׁ֥ר בְּשֹׁמְרֹ֖ון וַיָּ֑חַל וַיִּשְׁלַ֣ח מַלְאָכִ֔ים וַיֹּ֤אמֶר אֲלֵהֶם֙ לְכ֣וּ דִרְשׁ֗וּ בְּבַ֤עַל זְבוּב֙ אֱלֹהֵ֣י עֶקְרֹ֔ון אִם־אֶחְיֶ֖ה מֵחֳלִ֥י זֶֽה׃ ס 3וּמַלְאַ֣ךְ יְהוָ֗ה דִּבֶּר֙ אֶל־אֵלִיָּ֣ה הַתִּשְׁבִּ֔י ק֣וּם עֲלֵ֔ה לִקְרַ֖את מַלְאֲכֵ֣י מֶֽלֶךְ־שֹׁמְרֹ֑ון וְדַבֵּ֣ר אֲלֵהֶ֔ם הַֽמִבְּלִ֤י אֵין־אֱלֹהִים֙ בְּיִשְׂרָאֵ֔ל אַתֶּם֙ הֹֽלְכִ֔ים לִדְרֹ֕שׁ בְּבַ֥עַל זְב֖וּב אֱלֹהֵ֥י עֶקְרֹֽון׃ 4וְלָכֵן֙ כֹּֽה־אָמַ֣ר יְהוָ֔ה הַמִּטָּ֞ה אֲשֶׁר־עָלִ֥יתָ שָּׁ֛ם לֹֽא־תֵרֵ֥ד מִמֶּ֖נָּה כִּ֣י מֹ֣ות תָּמ֑וּת וַיֵּ֖לֶךְ אֵלִיָּֽה׃ 5וַיָּשׁ֥וּבוּ הַמַּלְאָכִ֖ים אֵלָ֑יו וַיֹּ֥אמֶר אֲלֵיהֶ֖ם מַה־זֶּ֥ה שַׁבְתֶּֽם׃ 6וַיֹּאמְר֨וּ אֵלָ֜יו אִ֣ישׁ׀ עָלָ֣ה לִקְרָאתֵ֗נוּ וַיֹּ֣אמֶר אֵלֵינוּ֮ לְכ֣וּ שׁוּבוּ֮ אֶל־הַמֶּ֣לֶךְ אֲשֶׁר־שָׁלַ֣ח אֶתְכֶם֒ וְדִבַּרְתֶּ֣ם אֵלָ֗יו כֹּ֚ה אָמַ֣ר יְהוָ֔ה הַֽמִבְּלִ֤י אֵין־אֱלֹהִים֙ בְּיִשְׂרָאֵ֔ל אַתָּ֣ה שֹׁלֵ֔חַ לִדְרֹ֕שׁ בְּבַ֥עַל זְב֖וּב אֱלֹהֵ֣י עֶקְרֹ֑ון לָ֠כֵן הַמִּטָּ֞ה אֲשֶׁר־עָלִ֥יתָ שָּׁ֛ם לֹֽא־תֵרֵ֥ד מִמֶּ֖נָּה כִּֽי־מֹ֥ות תָּמֽוּת׃ 7וַיְדַבֵּ֣ר אֲלֵהֶ֔ם מֶ֚ה מִשְׁפַּ֣ט הָאִ֔ישׁ אֲשֶׁ֥ר עָלָ֖ה לִקְרַאתְכֶ֑ם וַיְדַבֵּ֣ר אֲלֵיכֶ֔ם אֶת־הַדְּבָרִ֖ים הָאֵֽלֶּה׃ 8וַיֹּאמְר֣וּ אֵלָ֗יו אִ֚ישׁ בַּ֣עַל שֵׂעָ֔ר וְאֵזֹ֥ור עֹ֖ור אָז֣וּר בְּמָתְנָ֑יו וַיֹּאמַ֕ר אֵלִיָּ֥ה הַתִּשְׁבִּ֖י הֽוּא׃ 9וַיִּשְׁלַ֥ח אֵלָ֛יו שַׂר־חֲמִשִּׁ֖ים וַחֲמִשָּׁ֑יו וַיַּ֣עַל אֵלָ֗יו וְהִנֵּה֙ יֹשֵׁב֙ עַל־רֹ֣אשׁ הָהָ֔ר וַיְדַבֵּ֣ר אֵלָ֔יו אִ֚ישׁ הָֽאֱלֹהִ֔ים הַמֶּ֥לֶךְ דִּבֶּ֖ר רֵֽדָה׃ 10וַיַּעֲנֶ֣ה אֵלִיָּ֗הוּ וַיְדַבֵּר֮ אֶל־שַׂ֣ר הַחֲמִשִּׁים֒ וְאִם־אִ֤ישׁ אֱלֹהִים֙ אָ֔נִי תֵּ֤רֶד אֵשׁ֙ מִן־הַשָּׁמַ֔יִם וְתֹאכַ֥ל אֹתְךָ֖ וְאֶת־חֲמִשֶּׁ֑יךָ וַתֵּ֤רֶד אֵשׁ֙ מִן־הַשָּׁמַ֔יִם וַתֹּ֥אכַל אֹתֹ֖ו וְאֶת־חֲמִשָּֽׁיו׃ 11וַיָּ֜שָׁב וַיִּשְׁלַ֥ח אֵלָ֛יו שַׂר־חֲמִשִּׁ֥ים אַחֵ֖ר וַחֲמִשָּׁ֑יו וַיַּ֨עַן֙ וַיְדַבֵּ֣ר אֵלָ֔יו אִ֚ישׁ הָאֱלֹהִ֔ים כֹּֽה־אָמַ֥ר הַמֶּ֖לֶךְ מְהֵרָ֥ה רֵֽדָה׃ 12וַיַּ֣עַן אֵלִיָּה֮ וַיְדַבֵּ֣ר אֲלֵיהֶם֒ אִם־אִ֤ישׁ הָֽאֱלֹהִים֙ אָ֔נִי תֵּ֤רֶד אֵשׁ֙ מִן־הַשָּׁמַ֔יִם וְתֹאכַ֥ל אֹתְךָ֖ וְאֶת־חֲמִשֶּׁ֑יךָ וַתֵּ֤רֶד אֵשׁ־אֱלֹהִים֙ מִן־הַשָּׁמַ֔יִם וַתֹּ֥אכַל אֹתֹ֖ו וְאֶת־חֲמִשָּֽׁיו׃ 13וַיָּ֗שָׁב וַיִּשְׁלַ֛ח שַׂר־חֲמִשִּׁ֥ים שְׁלִשִׁ֖ים וַחֲמִשָּׁ֑יו וַיַּ֡עַל וַיָּבֹא֩ שַׂר־הַחֲמִשִּׁ֨ים הַשְּׁלִישִׁ֜י וַיִּכְרַ֥ע עַל־בִּרְכָּ֣יו׀ לְנֶ֣גֶד אֵלִיָּ֗הוּ וַיִּתְחַנֵּ֤ן אֵלָיו֙ וַיְדַבֵּ֣ר אֵלָ֔יו אִ֚ישׁ הָֽאֱלֹהִ֔ים תִּֽיקַר־נָ֣א נַפְשִׁ֗י וְנֶ֨פֶשׁ עֲבָדֶ֥יךָֽ אֵ֛לֶּה חֲמִשִּׁ֖ים בְּעֵינֶֽיךָ׃ 14הִ֠נֵּה יָ֤רְדָה אֵשׁ֙ מִן־הַשָּׁמַ֔יִם וַ֠תֹּאכַל אֶת־שְׁנֵ֞י שָׂרֵ֧י הַחֲמִשִּׁ֛ים הָרִאשֹׁנִ֖ים וְאֶת־חֲמִשֵּׁיהֶ֑ם וְעַתָּ֕ה תִּיקַ֥ר נַפְשִׁ֖י בְּעֵינֶֽיךָ׃ ס 15וַיְדַבֵּ֞ר מַלְאַ֤ךְ יְהוָה֙ אֶל־אֵ֣לִיָּ֔הוּ רֵ֣ד אֹותֹ֔ו אַל־תִּירָ֖א מִפָּנָ֑יו וַיָּ֛קָם וַיֵּ֥רֶד אֹותֹ֖ו אֶל־הַמֶּֽלֶךְ׃ 16וַיְדַבֵּ֨ר אֵלָ֜יו כֹּֽה־אָמַ֣ר יְהוָ֗ה יַ֜עַן אֲשֶׁר־שָׁלַ֣חְתָּ מַלְאָכִים֮ לִדְרֹשׁ֮ בְּבַ֣עַל זְבוּב֮ אֱלֹהֵ֣י עֶקְרֹון֒ הַֽמִבְּלִ֤י אֵין־אֱלֹהִים֙ בְּיִשְׂרָאֵ֔ל לִדְרֹ֖שׁ בִּדְבָרֹ֑ו לָ֠כֵן הַמִּטָּ֞ה אֲשֶׁר־עָלִ֥יתָ שָּׁ֛ם לֹֽא־תֵרֵ֥ד מִמֶּ֖נָּה כִּֽי־מֹ֥ות תָּמֽוּת׃ 17וַיָּ֜מָת כִּדְבַ֥ר יְהוָ֣ה׀ אֲשֶׁר־דִּבֶּ֣ר אֵלִיָּ֗הוּ וַיִּמְלֹ֤ךְ יְהֹורָם֙ תַּחְתָּ֔יו פבִּשְׁנַ֣ת שְׁתַּ֔יִם לִיהֹורָ֥ם בֶּן־יְהֹושָׁפָ֖ט מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה כִּ֛י לֹֽא־הָ֥יָה לֹ֖ו בֵּֽן׃ 18וְיֶ֛תֶר דִּבְרֵ֥י אֲחַזְיָ֖הוּ אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה הֲלֹֽוא־הֵ֣מָּה כְתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃ פ
- Amango ga Elizeyo
Eliyaahekwa omu malunga, Elizeyo aja ahali hage
2 |
1 Erhi Nyakasane asôkana Eliya omu mpusi ya kalemêra, agôla mango Eliya ali omu njira y’okuja e Gilgali boshi na Elizeyo. 2 Eliya anacibwira Elizeyo erhi: «Obere ahala kwo nkuhunyire, bulya Nyakasane antumire cingana e Beteli». Elizeyo anacishuza erhi: «Alame Nyakasane, gulame n’omûka gwawe! ntakuleke»! Banaciyandagalira e Beteli. 3 Abalêbi babaga aha Beteli banacibwira Elizeyo mpu: «Kaomanyirire oku ene Nyakasane agendana nawi nyu akugezaye ah’irhwe?» Anacishuza erhi: «Nani nkumanyire ci muhulike!». 4Eliya anacibwira Elizeyo erhi: «Obêre ahâla kwo nkuhunyire, bulya Nyakasa ne antumire e Yeriko». Anacishuza erhi: «Alame Nyakasanc, gulame n’omûka gwawe ntakuleke! «Banacihika e Yeriko». 5Abalêbi bali aha Yeriko banacija emunda Elizeyo ali banacimubwira mpu: «Ka omanyire oku ene Nyamubâho agendana nawinyu akugezeye aha irhwe»? Anacishuza erhi: «Nkumanyire nani ci muhulike»! 6 Eliya anacimubwira erhi: «Obêre aha kwo nkuhunyire bulya Nyakasane antumire oku Yordani. «Anacimushuza erhi: Alame Nyaksane, gulame n’omûka gwawe! ntakuleke»; banacigenda oku banali babiri.
7 Balêbi makumi arhanu bacinyabuguma, banaciyisha bayîmanga kulî buzira kubayegêra; nabo oku bali babiri bayîmanga eburhambi bwa Yordani. 8 Okubundi Eliya ayanka ecishûli cage acibungabunga, acirhimba oku mîshi, amîshi ganacicîgabamwo bihimbi bibiri, idako n’enyanya, bombi banaciyikira burhajoma. 9 Erhi baba bamayikira Eliya anacibwira Elizeyo erhi: «Hûna ngasi ecikukwanine okujira kuli we, oku ntacikunyagwa». Elizeyo anacishuza erhi:
«Mbone ecihimbi ca kabiri c’omûka gwawe»! 10 Eliya anacimushuza erhi: «Wamahûna akantu kazibu. Okayishinangira hano banyehukana embere zawe, wanabona okwôla, n’akaba arhali ntyo, kwo kuderha oku nanga». 11 Banacija balambagira banashambâla, caligumiza babona engâle y’omuliro n’enfarasi z’omuliro: zababerûla ngasi muguma olwage lunda, Eliya anacihêkwa emalunga omu karhi k’empusi ya kalemêra. 12 Elizeyo abona ebyo byoshi ahamagala erhi: «Larha! Larha! Ngâle y’Israheli n’abasirika bayo!». Ahôla azimêra a rhacimushishaga omu isu. Anaciyanka emyambalo yage anaciyisharhangula mwo mpande ibiri. 13 Anacilengeza ecishuli ca Eliya erhi ànacilesirage. Okubundi ahika oku burhambi bwa Yordani; abwarhala oku cikunguzo.
14 Ayanka cirya cishuli Eliya àsigaga, acishûrha oku mîshi anaciderha erhi: «Mâshi ngahi Nyakasane Nyamuzinda wa Eliya ali?» Anacishûrha oku mîshi, nago gacigabamwo kabiri gaja olunda n’olundi, Elizeyo ayikira. 15 Abalêbi bamulangira, banaciderha mpu: «Omûka gwa Eliya gukola guli kuli Elizeyo». Bakanya baja emunda ali; bafukama bayunamiriza embere zage. Banacimubwira mpu: 16 «Lola oku omu barhumisi bawe muli bantu makumi arhanu ba burhwali, obarhume bagendilonza nawinyu. Ankaba ene omûka gwa Nyakasane guba gwamamuyêhûkana, gwajirimukweba kuli ntondo nguma, nisi erhi omu kabanda». Anacibashuza erhi: «Murharhumaga yo ndi». 17 Ci bamushimbulula bamusêza bwenêne, anacibabwira erhi: «Rhumagiyo». Banacirhuma bantu makumi arhanu baja bafukula Eliya, nsiku isharhu zoshi buzira kumubo na. 18 Erhi bagaluka emunda Elizeyo ali, bulya agôla mango goshi erhi anali aha Yeriko anacibabwira erhi: «Ka ntali erhi namubwizire nti murhagendaga»?
Ehisomerine bibiri bya Elizeyo
19Abantu b’omu lugo banacibwira Elizeyo mpu: «Olu lugo luli ahali hinja nk’oku nahamwirhu anabwine; ci konene amîshi gaba mabi na ecihugo cilibuzi bwe n’okumoma». 20 Anacibabwira erhi: «Nderheragi embehe mpyahya, muhirekwo omunyu». Banaciyisha bamudwirhireyo. 21 Anacija aha nshôko y’amishi, anacikwebamwo gulya munyu, anaciderha erhi: «Nyakasane adesire ntyâla: «Ofumye agâla mîshi irhondo murhacirhengaga oli olufu oli n’okumo ma». 22 Galya mîshi ganacifuma erya ndwâla kuhika na buno nka kulya Elizeyo anaderhaga.
23 Anacirhenga eyôla munda asôkera e Beteli; ago mango ali omu njira asôka, abanarhabana banacirhenga omu lugo barhôndêra bamushekera; baka derha mpu: «Sôka luhala, sôka luhala!» 24 Ayerekera emunda bali abalola abahehêrera okw’izino lya Nyakasane. Lero nsimba ibiri zarhenga omu muzirhu zashanshanyula makumi ani na babiri muli balya banarhabana. 25 Kurhenga ahôla ayinamukira oku ntondo ya Karmeli, anacirhengakwo aja e Samâriya.
BHS 2Kings
2
1וַיְהִ֗י בְּהַעֲלֹ֤ות יְהוָה֙ אֶת־אֵ֣לִיָּ֔הוּ בַּֽסְעָרָ֖ה הַשָּׁמָ֑יִם וַיֵּ֧לֶךְ אֵלִיָּ֛הוּ וֶאֱלִישָׁ֖ע מִן־הַגִּלְגָּֽל׃
2וַיֹּאמֶר֩ אֵלִיָּ֨הוּ אֶל־אֱלִישָׁ֜ע שֵֽׁב־נָ֣א פֹ֗ה כִּ֤י יְהוָה֙ שְׁלָחַ֣נִי עַד־בֵּֽית־אֵ֔ל וַיֹּ֣אמֶר אֱלִישָׁ֔ע חַי־יְהוָ֥ה וְחֵֽי־נַפְשְׁךָ֖ אִם־אֶעֶזְבֶ֑ךָּ וַיֵּרְד֖וּ בֵּֽית־אֵֽל׃
3וַיֵּצְא֨וּ בְנֵֽי־הַנְּבִיאִ֥ים אֲשֶׁר־בֵּֽית־אֵל֮ אֶל־אֱלִישָׁע֒ וַיֹּאמְר֣וּ אֵלָ֔יו הֲיָדַ֕עְתָּ כִּ֣י הַיֹּ֗ום יְהוָ֛ה לֹקֵ֥חַ אֶת־אֲדֹנֶ֖יךָ מֵעַ֣ל רֹאשֶׁ֑ךָ וַיֹּ֛אמֶר גַּם־אֲנִ֥י יָדַ֖עְתִּי הֶחֱשֽׁוּ׃
4וַיֹּאמֶר֩ לֹ֨ו אֵלִיָּ֜הוּ אֱלִישָׁ֣ע׀ שֵֽׁב־נָ֣א פֹ֗ה כִּ֤י יְהוָה֙ שְׁלָחַ֣נִי יְרִיחֹ֔ו וַיֹּ֕אמֶר חַי־יְהוָ֥ה וְחֵֽי־נַפְשְׁךָ֖ אִם־אֶעֶזְבֶ֑ךָּ וַיָּבֹ֖אוּ יְרִיחֹֽו׃
5וַיִּגְּשׁ֨וּ בְנֵֽי־הַנְּבִיאִ֥ים אֲשֶׁר־בִּֽירִיחֹו֮ אֶל־אֱלִישָׁע֒ וַיֹּאמְר֣וּ אֵלָ֔יו הֲיָדַ֕עְתָּ כִּ֣י הַיֹּ֗ום יְהוָ֛ה לֹקֵ֥חַ אֶת־אֲדֹנֶ֖יךָ מֵעַ֣ל רֹאשֶׁ֑ךָ וַיֹּ֛אמֶר גַּם־אֲנִ֥י יָדַ֖עְתִּי הֶחֱשֽׁוּ׃
6וַיֹּאמֶר֩ לֹ֨ו אֵלִיָּ֜הוּ שֵֽׁב־נָ֣א פֹ֗ה כִּ֤י יְהוָה֙ שְׁלָחַ֣נִי הַיַּרְדֵּ֔נָה וַיֹּ֕אמֶר חַי־יְהוָ֥ה וְחֵֽי־נַפְשְׁךָ֖ אִם־אֶעֶזְבֶ֑ךָּ וַיֵּלְכ֖וּ שְׁנֵיהֶֽם׃
7וַחֲמִשִּׁ֨ים אִ֜ישׁ מִבְּנֵ֤י הַנְּבִיאִים֙ הָֽלְכ֔וּ וַיַּעַמְד֥וּ מִנֶּ֖גֶד מֵרָחֹ֑וק וּשְׁנֵיהֶ֖ם עָמְד֥וּ עַל־הַיַּרְדֵּֽן׃
8וַיִּקַּח֩ אֵלִיָּ֨הוּ אֶת־אַדַּרְתֹּ֤ו וַיִּגְלֹם֙ וַיַּכֶּ֣ה אֶת־הַמַּ֔יִם וַיֵּחָצ֖וּ הֵ֣נָּה וָהֵ֑נָּה וַיַּעַבְר֥וּ שְׁנֵיהֶ֖ם בֶּחָרָבָֽה׃
9וַיְהִ֣י כְעָבְרָ֗ם וְאֵ֨לִיָּ֜הוּ אָמַ֤ר אֶל־אֱלִישָׁע֙ שְׁאַל֙ מָ֣ה אֶֽעֱשֶׂה־לָּ֔ךְ בְּטֶ֖רֶם אֶלָּקַ֣ח מֵעִמָּ֑ךְ וַיֹּ֣אמֶר אֱלִישָׁ֔ע וִֽיהִי־נָ֛א פִּֽי־שְׁנַ֥יִם בְּרוּחֲךָ֖ אֵלָֽי׃
10וַיֹּ֖אמֶר הִקְשִׁ֣יתָ לִשְׁאֹ֑ול אִם־תִּרְאֶ֨ה אֹתִ֜י לֻקָּ֤ח מֵֽאִתָּךְ֙ יְהִֽי־לְךָ֣ כֵ֔ן וְאִם־אַ֖יִן לֹ֥א יִהְיֶֽה׃
11וַיְהִ֗י הֵ֣מָּה הֹלְכִ֤ים הָלֹוךְ֙ וְדַבֵּ֔ר וְהִנֵּ֤ה רֶֽכֶב־אֵשׁ֙ וְס֣וּסֵי אֵ֔שׁ וַיַּפְרִ֖דוּ בֵּ֣ין שְׁנֵיהֶ֑ם וַיַּ֨עַל֙ אֵ֣לִיָּ֔הוּ בַּֽסְּעָרָ֖ה הַשָּׁמָֽיִם׃
12וֶאֱלִישָׁ֣ע רֹאֶ֗ה וְה֤וּא מְצַעֵק֙ אָבִ֣י׀ אָבִ֗י רֶ֤כֶב יִשְׂרָאֵל֙ וּפָ֣רָשָׁ֔יו וְלֹ֥א רָאָ֖הוּ עֹ֑וד וַֽיַּחֲזֵק֙ בִּבְגָדָ֔יו וַיִּקְרָעֵ֖ם לִשְׁנַ֥יִם קְרָעִֽים׃
13וַיָּ֨רֶם֙ אֶת־אַדֶּ֣רֶת אֵלִיָּ֔הוּ אֲשֶׁ֥ר נָפְלָ֖ה מֵעָלָ֑יו וַיָּ֥שָׁב וַֽיַּעֲמֹ֖ד עַל־שְׂפַ֥ת הַיַּרְדֵּֽן׃
14וַיִּקַּח֩ אֶת־אַדֶּ֨רֶת אֵלִיָּ֜הוּ אֲשֶׁר־נָפְלָ֤ה מֵֽעָלָיו֙ וַיַּכֶּ֣ה אֶת־הַמַּ֔יִם וַיֹּאמַ֕ר אַיֵּ֕ה יְהוָ֖ה אֱלֹהֵ֣י אֵלִיָּ֑הוּ אַף־ה֣וּא׀ וַיַּכֶּ֣ה אֶת־הַמַּ֗יִם וַיֵּֽחָצוּ֙ הֵ֣נָּה וָהֵ֔נָּה וַֽיַּעֲבֹ֖ר אֱלִישָֽׁע׃
15וַיִּרְאֻ֨הוּ בְנֵֽי־הַנְּבִיאִ֤ים אֲשֶׁר־בִּֽירִיחֹו֙ מִנֶּ֔גֶד וַיֹּ֣אמְר֔וּ נָ֛חָה ר֥וּחַ אֵלִיָּ֖הוּ עַל־אֱלִישָׁ֑ע וַיָּבֹ֨אוּ֙ לִקְרָאתֹ֔ו וַיִּשְׁתַּחֲווּ־לֹ֖ו אָֽרְצָה׃
16וַיֹּאמְר֣וּ אֵלָ֡יו הִנֵּה־נָ֣א יֵֽשׁ־אֶת־עֲבָדֶיךָ֩ חֲמִשִּׁ֨ים אֲנָשִׁ֜ים בְּנֵֽי־חַ֗יִל יֵ֣לְכוּ נָא֮ וִיבַקְשׁ֣וּ אֶת־אֲדֹנֶיךָ֒ פֶּן־נְשָׂאֹו֙ ר֣וּחַ יְהוָ֔ה וַיַּשְׁלִכֵ֨הוּ֙ בְּאַחַ֣ד הֶהָרִ֔ים אֹ֖ו בְּאַחַ֣ת הַגְּיָאֹות וַיֹּ֖אמֶר לֹ֥א תִשְׁלָֽחוּ׃
17וַיִּפְצְרוּ־בֹ֥ו עַד־בֹּ֖שׁ וַיֹּ֣אמֶר שְׁלָ֑חוּ וַֽיִּשְׁלְחוּ֙ חֲמִשִּׁ֣ים אִ֔ישׁ וַיְבַקְשׁ֥וּ שְׁלֹשָֽׁה־יָמִ֖ים וְלֹ֥א מְצָאֻֽהוּ׃
18וַיָּשֻׁ֣בוּ אֵלָ֔יו וְה֖וּא יֹשֵׁ֣ב בִּירִיחֹ֑ו וַיֹּ֣אמֶר אֲלֵהֶ֔ם הֲלֹֽוא־אָמַ֥רְתִּי אֲלֵיכֶ֖ם אַל־תֵּלֵֽכוּ׃
19וַיֹּ֨אמְר֜וּ אַנְשֵׁ֤י הָעִיר֙ אֶל־אֱלִישָׁ֔ע הִנֵּה־נָ֞א מֹושַׁ֤ב הָעִיר֙ טֹ֔וב כַּאֲשֶׁ֥ר אֲדֹנִ֖י רֹאֶ֑ה וְהַמַּ֥יִם רָעִ֖ים וְהָאָ֥רֶץ מְשַׁכָּֽלֶת׃
20וַיֹּ֗אמֶר קְחוּ־לִי֙ צְלֹחִ֣ית חֲדָשָׁ֔ה וְשִׂ֥ימוּ שָׁ֖ם מֶ֑לַח וַיִּקְח֖וּ אֵלָֽיו׃
21וַיֵּצֵא֙ אֶל־מֹוצָ֣א הַמַּ֔יִם וַיַּשְׁלֶךְ־שָׁ֖ם מֶ֑לַח וַיֹּ֜אמֶר כֹּֽה־אָמַ֣ר יְהוָ֗ה רִפִּ֨אתִי֙ לַמַּ֣יִם הָאֵ֔לֶּה לֹֽא־יִהְיֶ֥ה מִשָּׁ֛ם עֹ֖וד מָ֥וֶת וּמְשַׁכָּֽלֶת׃
22וַיֵּרָפ֣וּ הַמַּ֔יִם עַ֖ד הַיֹּ֣ום הַזֶּ֑ה כִּדְבַ֥ר אֱלִישָׁ֖ע אֲשֶׁ֥ר דִּבֵּֽר׃ פ
23וַיַּ֥עַל מִשָּׁ֖ם בֵּֽית־אֵ֑ל וְה֣וּא׀ עֹלֶ֣ה בַדֶּ֗רֶךְ וּנְעָרִ֤ים קְטַנִּים֙ יָצְא֣וּ מִן־הָעִ֔יר וַיִּתְקַלְּסוּ־בֹו֙ וַיֹּ֣אמְרוּ לֹ֔ו עֲלֵ֥ה קֵרֵ֖חַ עֲלֵ֥ה קֵרֵֽחַ׃
24וַיִּ֤פֶן אַֽחֲרָיו֙ וַיִּרְאֵ֔ם וַֽיְקַלְלֵ֖ם בְּשֵׁ֣ם יְהוָ֑ה וַתֵּצֶ֨אנָה שְׁתַּ֤יִם דֻּבִּים֙ מִן־הַיַּ֔עַר וַתְּבַקַּ֣עְנָה מֵהֶ֔ם אַרְבָּעִ֥ים וּשְׁנֵ֖י יְלָדִֽים׃
25וַיֵּ֥לֶךְ מִשָּׁ֖ם אֶל־הַ֣ר הַכַּרְמֶ֑ל וּמִשָּׁ֖ם שָׁ֥ב שֹׁמְרֹֽון׃ פ
Yoramu mwami w’Israheli (852-841)
3 |
1 Yoramu mugala wa Ahabu aba mwami w’Israheli aha Samâriya erhi Yozafati ageza myaka ikumi ali mwami w’e Yuda; ayusize myaka ikumi n’ibiri ali mwami. 2 Ajira ebigalugalu embere za Nyakasane ci konene arhali ak’îshe na nina, bulya ashabire omunâra îshe ali ayûbakire Baali. 3 Ci konene naye ashaya muli birya byâha Yerobwami mwene Nebati ahebagamwo Israheli arhanabirhengagamwo.
Israheli na Yuda bacihindulira Mowabu
4 Mesha mwami w’e Mowabu ali agwerhe amaso gage anakazagihongera mwami w’Israheli empongo ya banabuzi bihumbi igana na ngandabuzi bihumbi igana zirya z’ebishamvu. 5 Erhi Ahabu afa olya mwami w’e Mowabu agomera omwami w’Israheli. 6 Mwami Yerobwami anacirhenga e Samâriya, alalula engabo yage y’Israheli. 7 Okubundi akanya, anacirhumiza emunda Yozafati ali mpu bage ndimubwira erhi: Omwami w’e Mowabu anagomire, ka wayisha rhugendi lwisa Mowabu rhwembi? Yozafati mwami w’e Yuda anacishuza erhi: Nyishire onkolese nk’oku wankanacikolesa wenene, n’olubaga lwani nk’oku wa nkakolesa olubaga lwawe, enfarasi zani nka enfarasi zawe». 8 Anacimudosa erhi: «Njira ehi rhwayinamukamwo?» Anacishuza crhi: Omu njira eri omw’irungu ly’Edomu.
9 Omwami w’Israheli, omwami w’e Yuda n’omwami w’e Edomu, balikûla. Erhi bajira nsiku nda baja barhandanya omw’irungu, amîshi gabulikana oku kunywesa engabo n’ebintu byali bibakulikire. 10 Okubundi mwami w’Israheli anaciderha erhi: Mâshi yaga wee! Kali Nyakasane anahamagirage abala bami oku banali basharhu mpu agendibahira omu maboko ga Mowabu? 11 Ci mwami w’e Yuda adôsa erhi: «Ka nta mulêbi wa Nyakasane wankahasha oku rhudôkeza Nyakasane»? Muntu muguma omu barhumisi b’omwami w’Israheli anacishuza aderha erhi: Eno munda eba Elizeyo mwene Shafati ye wakazagidubulira amîshi omu nfune za Eliya». 12 Yozafati anaciderha erhi: «Kanwa ka Nyakasane kali muli ye». Omwami w’Israheli Yozafati, omwami w’e Yuda n’omwami w’Edomu, banaciyandagala baja emunda ali. 13 Elizeyo anacibwira mwami w’Israheli erhi: «Bici kuli nie na nawe? Kanya oje emw’abalêbi ba sho n’aba nyoko». Mwami w’Israheli anacishuza erhi: «Nanga bulya Nyakasane anahamagire abâla bami basharhu mpu abahâne emwa Mowabu», 14 Elizeyo anacishuza erhi: «Alame Nyakasane oyu nyimangire embere zage! Nka ntali mbabalire Yozafati, mwami w’e Yuda, ntankakushibirire ntankanakulozirekwo. 15 «Ci nderheraga buno omuzihi w’olulanga». Na, erhi oyôla muzihi aba akola adwirhe aziha, okuboko kwa Nyakasane kwamujakwo 16 anaciderha erhi: «Nyakasane amaderha ntya: Muhumbe emînamîna mwa cino cidekêra».17 Bulya kwo Nyamuzinda adesire ntyâla: Murhabone empusi murhabone n’enkuba, ci konene omu bululi bw’ecira cidekêra mwayunjula mîshi. mwakazinywa mwenene n’engabo yinyu n’ebintu binyu. 18 Ci konene ebyo biciri bisungunu omu masu ga Nyakasane, oku lw’ene amuhà Mowabu mumugwarhe omu maboko ginyu. 19 Muhongole ebishagala bizibu n’omu ngasi lugo mukundule ngasi mirhi enali ya bunguke, mufunike ngasi iriba ly’amîshi musherêze ngasi mashwa minja omu kuhiramwo amabuye». 20 Lero, sêzi gala mangobanahâna enterekêro, babona amîshi gayisha gahulula garhenga olunda lw’e Edomu, ecihugo canaciyunjula mîshi.
21 Ci kone erhi Mowabu ayumva oku abami bayishire okumurhera, balya boshi banalikola bahashire okulwa amatumu bashubûzibwa, bagenditwa icumbi oku lubibi. 22 Banacizûka lubungubungu, n’erhi izûba lishoshoka erya ngabo ya Mowabu yabona amîshi goshi gakola gashusha omuko. 23 Banaciderha mpu: «Muko ogûla! mpu balya bami bamaline, bayirhine bonene na bone, Mowabu kanya buno ogendihâha». 24 Banaciyisha balibirhire ebwa cihando ca bene Israheli, bene Israheli ba shagamuka bahima okurhasagiboneka, bene Mowabu bakûla omulindi ba bayaka. Bayisha bayegera banaja bahima bene Mowabu. 25 Bashaba ebi shagala n’omu mashwa minja ngasi muguma akabandamwo ibuye kuhika haga fûnika, bafuka amaliba goshi g’amîshi, bahongola emirhi y’amalehe yoshi ciru harhasigalaga agarhali mabuye gonene kurhenga aha Kiri-Harsheti, ababanda amabuye, bali erhi baluzongolosire banalurhindibuzize. 26 Omwami w’e Mowa bu erhi abona oku amahimwa omu ntambala ayanka bantu magana gali nda, bantu bikubagirwa omu ngabo yage boshi bayomwire engorho zabo, balonza okuciha enjira olunda omwami we Edomu ali ci bayabirwa. 27 Anaciyanka omugala yo yali nfula, ye wankayîmire omu byage, amuniga akola amu rherekêra kulya lukuta. Bene Israheli erhi babona kulya bashologorhwa, ba muleka bacishubirira omu cihugo cabo.
BHS 2Kings
3
1וִיהֹורָ֣ם בֶּן־אַחְאָ֗ב מָלַ֤ךְ עַל־יִשְׂרָאֵל֙ בְּשֹׁ֣מְרֹ֔ון בִּשְׁנַת֙ שְׁמֹנֶ֣ה עֶשְׂרֵ֔ה לִיהֹושָׁפָ֖ט מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה וַיִּמְלֹ֖ךְ שְׁתֵּים־עֶשְׂרֵ֥ה שָׁנָֽה׃
2וַיַּעֲשֶׂ֤ה הָרַע֙ בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֔ה רַ֕ק לֹ֥א כְאָבִ֖יו וּכְאִמֹּ֑ו וַיָּ֨סַר֙ אֶת־מַצְּבַ֣ת הַבַּ֔עַל אֲשֶׁ֥ר עָשָׂ֖ה אָבִֽיו׃
3רַ֠ק בְּחַטֹּ֞אות יָרָבְעָ֧ם בֶּֽן־נְבָ֛ט אֲשֶׁר־הֶחֱטִ֥יא אֶת־יִשְׂרָאֵ֖ל דָּבֵ֑ק לֹא־סָ֖ר מִמֶּֽנָּה׃ ס
4וּמֵישַׁ֥ע מֶֽלֶךְ־מֹואָ֖ב הָיָ֣ה נֹקֵ֑ד וְהֵשִׁ֤יב לְמֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵל֙ מֵאָה־אֶ֣לֶף כָּרִ֔ים וּמֵ֥אָה אֶ֖לֶף אֵילִ֥ים צָֽמֶר׃
5וַיְהִ֖י כְּמֹ֣ות אַחְאָ֑ב וַיִּפְשַׁ֥ע מֶֽלֶךְ־מֹואָ֖ב בְּמֶ֥לֶךְ יִשְׂרָאֵֽל׃
6וַיֵּצֵ֞א הַמֶּ֧לֶךְ יְהֹורָ֛ם בַּיֹּ֥ום הַה֖וּא מִשֹּׁמְרֹ֑ון וַיִּפְקֹ֖ד אֶת־כָּל־יִשְׂרָאֵֽל׃
7וַיֵּ֡לֶךְ וַיִּשְׁלַח֩ אֶל־יְהֹושָׁפָ֨ט מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֜ה לֵאמֹ֗ר מֶ֤לֶךְ מֹואָב֙ פָּשַׁ֣ע בִּ֔י הֲתֵלֵ֥ךְ אִתִּ֛י אֶל־מֹואָ֖ב לַמִּלְחָמָ֑ה וַיֹּ֣אמֶר אֶעֱלֶ֔ה כָּמֹ֧ונִי כָמֹ֛וךָ כְּעַמִּ֥י כְעַמֶּ֖ךָ כְּסוּסַ֥י כְּסוּסֶֽיךָ׃
8וַיֹּ֕אמֶר אֵי־זֶ֥ה הַדֶּ֖רֶךְ נַעֲלֶ֑ה וַיֹּ֕אמֶר דֶּ֖רֶךְ מִדְבַּ֥ר אֱדֹֽום׃
9וַיֵּלֶךְ֩ מֶ֨לֶךְ יִשְׂרָאֵ֤ל וּמֶֽלֶך־יְהוּדָה֙ וּמֶ֣לֶךְ אֱדֹ֔ום וַיָּסֹ֕בּוּ דֶּ֖רֶךְ שִׁבְעַ֣ת יָמִ֑ים וְלֹא־הָיָ֨ה מַ֧יִם לַֽמַּחֲנֶ֛ה וְלַבְּהֵמָ֖ה אֲשֶׁ֥ר בְּרַגְלֵיהֶֽם׃
10וַיֹּ֖אמֶר מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֑ל אֲהָ֕הּ כִּֽי־קָרָ֣א יְהוָ֗ה לִשְׁלֹ֨שֶׁת֙ הַמְּלָכִ֣ים הָאֵ֔לֶּה לָתֵ֥ת אֹותָ֖ם בְּיַד־מֹואָֽב׃
11וַיֹּ֣אמֶר יְהֹושָׁפָ֗ט הַאֵ֨ין פֹּ֤ה נָבִיא֙ לַֽיהוָ֔ה וְנִדְרְשָׁ֥ה אֶת־יְהוָ֖ה מֵאֹותֹ֑ו וַ֠יַּעַן אֶחָ֞ד מֵעַבְדֵ֤י מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵל֙ וַיֹּ֔אמֶר פֹּ֚ה אֱלִישָׁ֣ע בֶּן־שָׁפָ֔ט אֲשֶׁר־יָ֥צַק מַ֖יִם עַל־יְדֵ֥י אֵלִיָּֽהוּ׃
12וַיֹּ֨אמֶר֙ יְהֹ֣ושָׁפָ֔ט יֵ֥שׁ אֹותֹ֖ו דְּבַר־יְהוָ֑ה וַיֵּרְד֣וּ אֵלָ֗יו מֶ֧לֶךְ יִשְׂרָאֵ֛ל וִיהֹושָׁפָ֖ט וּמֶ֥לֶךְ אֱדֹֽום׃
13וַיֹּ֨אמֶר אֱלִישָׁ֜ע אֶל־מֶ֤לֶךְ יִשְׂרָאֵל֙ מַה־לִּ֣י וָלָ֔ךְ לֵ֚ךְ אֶל־נְבִיאֵ֣י אָבִ֔יךָ וְאֶל־נְבִיאֵ֖י אִמֶּ֑ךָ וַיֹּ֤אמֶר לֹו֙ מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֔ל אַ֗ל כִּֽי־קָרָ֤א יְהוָה֙ לִשְׁלֹ֨שֶׁת֙ הַמְּלָכִ֣ים הָאֵ֔לֶּה לָתֵ֥ת אֹותָ֖ם בְּיַד־מֹואָֽב׃
14וַיֹּ֣אמֶר אֱלִישָׁ֗ע חַי־יְהוָ֤ה צְבָאֹות֙ אֲשֶׁ֣ר עָמַ֣דְתִּי לְפָנָ֔יו כִּ֗י לוּלֵ֛י פְּנֵ֛י יְהֹושָׁפָ֥ט מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֖ה אֲנִ֣י נֹשֵׂ֑א אִם־אַבִּ֥יט אֵלֶ֖יךָ וְאִם־אֶרְאֶֽךָּ׃
15וְעַתָּ֖ה קְחוּ־לִ֣י מְנַגֵּ֑ן וְהָיָה֙ כְּנַגֵּ֣ן הַֽמְנַגֵּ֔ן וַתְּהִ֥י עָלָ֖יו יַד־יְהוָֽה׃
16וַיֹּ֕אמֶר כֹּ֖ה אָמַ֣ר יְהוָ֑ה עָשֹׂ֛ה הַנַּ֥חַל הַזֶּ֖ה גֵּבִ֥ים׀ גֵּבִֽים׃
17כִּֽי־כֹ֣ה׀ אָמַ֣ר יְהוָ֗ה לֹֽא־תִרְא֥וּ ר֨וּחַ֙ וְלֹֽא־תִרְא֣וּ גֶ֔שֶׁם וְהַנַּ֥חַל הַה֖וּא יִמָּ֣לֵא מָ֑יִם וּשְׁתִיתֶ֛ם אַתֶּ֥ם וּמִקְנֵיכֶ֖ם וּֽבְהֶמְתְּכֶֽם׃
18וְנָקַ֥ל זֹ֖את בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה וְנָתַ֥ן אֶת־מֹואָ֖ב בְּיֶדְכֶֽם׃
19וְהִכִּיתֶ֞ם כָּל־עִ֤יר מִבְצָר֙ וְכָל־עִ֣יר מִבְחֹ֔ור וְכָל־עֵ֥ץ טֹוב֙ תַּפִּ֔ילוּ וְכָל־מַעְיְנֵי־מַ֖יִם תִּסְתֹּ֑מוּ וְכֹל֙ הַחֶלְקָ֣ה הַטֹּובָ֔ה תַּכְאִ֖בוּ בָּאֲבָנִֽים׃
20וַיְהִ֤י בַבֹּ֨קֶר֙ כַּעֲלֹ֣ות הַמִּנְחָ֔ה וְהִנֵּה־מַ֥יִם בָּאִ֖ים מִדֶּ֣רֶךְ אֱדֹ֑ום וַתִּמָּלֵ֥א הָאָ֖רֶץ אֶת־הַמָּֽיִם׃
21וְכָל־מֹואָב֙ שָֽׁמְע֔וּ כִּֽי־עָל֥וּ הַמְּלָכִ֖ים לְהִלָּ֣חֶם בָּ֑ם וַיִּצָּעֲק֗וּ מִכֹּ֨ל חֹגֵ֤ר חֲגֹרָה֙ וָמַ֔עְלָה וַיַּעַמְד֖וּ עַֽל־הַגְּבֽוּל׃
22וַיַּשְׁכִּ֣ימוּ בַבֹּ֔קֶר וְהַשֶּׁ֖מֶשׁ זָרְחָ֣ה עַל־הַמָּ֑יִם וַיִּרְא֨וּ מֹואָ֥ב מִנֶּ֛גֶד אֶת־הַמַּ֖יִם אֲדֻמִּ֥ים כַּדָּֽם׃
23וַיֹּֽאמְרוּ֙ דָּ֣ם זֶ֔ה הָחֳרֵ֤ב נֶֽחֶרְבוּ֙ הַמְּלָכִ֔ים וַיַּכּ֖וּ אִ֣ישׁ אֶת־רֵעֵ֑הוּ וְעַתָּ֥ה לַשָּׁלָ֖ל מֹואָֽב׃
24וַיָּבֹאוּ֮ אֶל־מַחֲנֵ֣ה יִשְׂרָאֵל֒ וַיָּקֻ֤מוּ יִשְׂרָאֵל֙ וַיַּכּ֣וּ אֶת־מֹואָ֔ב וַיָּנֻ֖סוּ מִפְּנֵיהֶ֑ם וַיָּבֹו בָ֔הּ וְהַכֹּ֖ות אֶת־מֹואָֽב׃
25וְהֶעָרִ֣ים יַהֲרֹ֡סוּ וְכָל־חֶלְקָ֣ה טֹ֠ובָה יַשְׁלִ֨יכוּ אִישׁ־אַבְנֹ֜ו וּמִלְא֗וּהָ וְכָל־מַעְיַן־מַ֤יִם יִסְתֹּ֨מוּ֙ וְכָל־עֵֽץ־טֹ֣וב יַפִּ֔ילוּ עַד־הִשְׁאִ֧יר אֲבָנֶ֛יהָ בַּקִּ֖יר חֲרָ֑שֶׂת וַיָּסֹ֥בּוּ הַקַּלָּעִ֖ים וַיַּכּֽוּהָ׃
26וַיַּרְא֙ מֶ֣לֶךְ מֹואָ֔ב כִּֽי־חָזַ֥ק מִמֶּ֖נּוּ הַמִּלְחָמָ֑ה וַיִּקַּ֣ח אֹ֠ותֹו שְׁבַע־מֵאֹ֨ות אִ֜ישׁ שֹׁ֣לֵֽף חֶ֗רֶב לְהַבְקִ֛יעַ אֶל־מֶ֥לֶךְ אֱדֹ֖ום וְלֹ֥א יָכֹֽלוּ׃
27וַיִּקַּח֩ אֶת־בְּנֹ֨ו הַבְּכֹ֜ור אֲשֶׁר־יִמְלֹ֣ךְ תַּחְתָּ֗יו וַיַּעֲלֵ֤הוּ עֹלָה֙ עַל־הַ֣חֹמָ֔ה וַיְהִ֥י קֶצֶף־גָּדֹ֖ול עַל־יִשְׂרָאֵ֑ל וַיִּסְעוּ֙ מֵֽעָלָ֔יו וַיָּשֻׁ֖בוּ לָאָֽרֶץ׃ פ
Amavurha g’omukana
4 |
1 Mukazi muguma wa mwene wabo
abalêbi, anaciyakûza Elizeyo anacimu bwira erhi:
«Omurhumisi wawe ibanie afire, orhanahabiri oku ali muntu orhinya Nyakasane, ci konene owalimubisize ebirugu
anayishire arhô1a abana bani bombi
amabahcka buja». 2 Elizcyo anacimudôsa erhi:
«Kurhigi nankahashikujirira?
Ombwire bici ogwerhe omu mwawe»?
Nyamukazi anacishuza erhi: «Mwambalikazi wawe arhagwerhi kantu aha nyuma
ly’amavurha nkazicishîga». 3 Elizeyo anacimubwira erhi: «Okanye oje wahûna ahandi oku bulungu bwawe
boshi orhulugu rhulya rhurhalimwo cici olerhe mwandu. 4 Hano ohika eka
onaje omu mwawe n’abana bawe, wanayigala olumvi; kandi wanarhôndêra okudubulira
kwa galya mavurha gawe omu ngasi kalugu, n’akankayunjula wanakahira eburhambi».
5 Nyamukazi anacikanya
anacija omu mwage n’abana bage, anaciyigala olumvi, bakazimuhêreza ngasi
kalugu naye anabulagiramwo. 6
Erhi rhulya rhulugu
rhoshi rhuba rhwamayunjula, anacibwira omugala erhi: «Ompage akandi». Naye anacimushuza erhi; «Ntako
kacihali». 7 Nyamukazi
akanya agendibwira olya
muntu wa Nyamuzinda,
naye anacimubwira erhi: «Okanyagye
ojiguza agôla mavurha
olyulemwo omwenda gwawe,
kandi we n’abana bawe wanalama n’agasigire.»
Elizeyo afûla mugala w’omu-Sunamiti
8 Lusiku luguma Elizeyo anacigera e Sunami, eyôla munda yàbâga omukazi w’omuhirhi, nyamukazi anacimusêza mpu ajirya aha mwage; na ngasi mangoerhi acigeraga anajiliraho. 9 Nyamukazi anacibwira iba erhi: «Nabwine oku oyûla muntu okaziyôrha agera hano aba muntu wa Nyamuzinda. 10 Ojire rhumuyûbakire iruli rhuhiremwo encingo, amêza, entebe n’itara na ntyo anahashikagwishiramwo amango amaja hano mwirhu». 11 Lusiku luguma Elizeyo anayisha, anacisôkera omu iruli lyage anacigwishiramwo. 12 Okubundi anacibwira omwambali Gehazi erhi: «Ompamagalire oyôla mukazi w’omusu namiti». Gehazi anacimuhamagala, naye nyamukazi anaciyisha emunda ali. 13 Elizeyo anacibwira Gehazi erhi: omubwirage ntyâla: erhi, «Ala oku wa rhujirire aminja nk’oku onahashire koshi, kurhi obwine rhwankakujirira? Ka rhugendikusengerera emunda mwami ali nisi erhi emw’omukulu w’abasirika»? Nyamukazi anacishuza erhi: «Niono ncibêrire haguma na bene wirhu». 14 Elizeyo anaderha erhi kurhi rwankamujirira wani! Gehazi anacishuza erhi: Ci arhajira mwanarhabana n’iba oyûla okola mushosi. 15 Elizeyo aderha, erhi: «Hamagala ye.» Omwambali anacimuhamagala; naye nyamukazi anaciyisha ayîmanga aha muhango. 10 Elizeyo anacimubwira erhi: «Mwaka irhondo nka buno erhi obagalire omwanarhabana». Nyamukazi anacishuza erhi: «Nanga mâshi yagirwa we muntu wa Nyamuzinda orhantebe, orhashundule mwa mbalikaziwawe». 17 Nyamukazi anacirhôla izîmi, anaciburha omwanarhabanaomu mwaka gwakulikiraga galya mango gonene Elizeyo anamulaganyagya.
18 Olya mwana anacikula. Lusiku luguma akanya ashimana îshe emunda bakazagisarula emburho. 19 Anacibwira îshe erhi: «Namafa n’irhwe, namafa n’irhwe!» Îshe anacibwira omwambali erhi: «Hekaye emunda nina ali». 20 Olya murhumisi anaciyanka olya mwana anacimuhêka emunda nina ali, nina anacimubagalira kuhika gala mango izûba lija omu nkuba karhi, okubundi arhengamwo omûka. 21 Nyamukazi anacisôka ajimugwishiza kw’erya ncingo y’omuntu wa Nyakasane, anacimuyigalira mulya anahuluka. 22 Anaciyakûza iba anaciderha erhi: «Mâshi nkuhunyire ontumire muntu muguma muli abâla barhumisi, anderhere na ndogomi nguma, nalibirhira dubaduba emunda omuntu wa Nyamuzinda ali mbuligaluka». 23 Iba anacimushuza erhi carhuma waja emunda ali ene? «Garhali mango ga mwezi muhyahya nisi erhi olwa sabato». Nyamukazi anacishuza erhi: Murhûla! 24Erhi baba bamashumika erya ndogomi, nyamukazi anacibwira omwambali erhi: «Okanye olibirhe, orhananyimanzagya oku niene ntacikubwirakwo». 2 Akanya aja emunda omuntu wa Nyamuzinda ali oku ntondo ya Karmeli.
Olya muntu wa Nyamuzinda erhi alangira ayiruka, anacibwira omwambali Gehazi erhi: Langira olya mukazi w’e Sunami. 16 Kanya oje emunda ali omudo se erhi k’ozibuhire? Erhi ka balo azibuhire? Erhi k’omwana wawe azibuhire? Anacishuza erhi: «Bazibuhire»! 27 Erhi nyamukazi ahika h’olya muntu wa Nyamuzinda, oku ntondo, amurhuluba amagulu. Gehazi anaciyisha mpu amukule kuli ye ci olya muntu wa Nyamuzinda anacimushuza erhi: Leka ye bulya omurhima gwage guyunjwire amaganya na Nyamuzinda arhamanyisize, anakunfulisire. 28 Okubundi olya mukazi anaciderha erhi: «Ka nali mpunyire omwanarhabana emunda nahamwirhu ali? Ka ntali nkubwizire nti: «Omanye wankanshundula».
29 Elizeyo anacibwira Gehazi erhi: «Kenyera bwinja, fumbarha akarhi kani onagende. Erhi hankajira oyu washimana omu njira orhamulamusagya. Oyi shihira akarhi kani aha malanga g’oyo mwana». 30 Nina w’ôlya mwana anacide rhaerhi: «Alame Nyakasane, gulame n’omûka gwawe! ntakuleke». Elizeyo anacikanya amushimba. 31 Gehazi anali erhi abashokolire, anacihira kalya karhi aha malanga g’olya mwana; ci nyamwana arhayîsagya, arhanafukunyagya. Anaciyisha agalusire emunda Elizeyo ali anacimubwira erhi: «Omwana arhazusire». 32 Erhi Elizeyo ahika omu nyumpa ashimâna omwana anafire, banamuhizire oku ncingo. 33 Anacija omu nyumpa, abasiga embuga, ayigala olumvi, anacîshenga Nyakasane. 34 Elizeyo anacisôka; ayuharhira omwana; ahira akanwa kage oku kanwa k’omwana, ahira amasu gage oku masu gage ala mbulira amaboko gage oku maboko ga nyamwana, acîlambulira kuli ye. Omu biri gw’olya mwana gwajamw’ecîdûrhu. 35 Oku bundi abungulukira idako omu nyumpa, aja acigeza eyi n’eyi; ashubisôka agendicîlambulira kuli olya mwana kali nda, nyamwana anacityera, abungûla amasu. 36 Oku bundi anacihamagala Gehazi, anacimubwira erhi: «Okanye ogendihamagala nina». Anacimuhama gala, naye anaciyisha anacija emunda Elizeyo ali, Elizeyo anacimubwira erhi: «Yanka mugala wawe». 37 Nyamukazi afukama aha magulu gage ayunamiriza oku idaho, okubundi arhôla omwana wage ahuluka.
Akabindi k’obwoge
38 Elizeyo ashubira e Gilgali, ci erhi n’ishali liri likali bwenêne omu cihugo. Bulya abalêbi bali batamire embere zage anacibwira omwambali erhi: «Yanka eyôla nyungu nenene oyendere abôla balêbi ibinda». 39 Muguma muli bo akanya aja omu lubala aja arhôleza enshali, anacishimana emizabibu ahumba oku ntandagulè zali zijire zalandirakwo, abumba ecirondo cage. Ayisha aja azitwa rhuhimbi rhuhimbi anahira omu mishi na ababo barhamanyiri. 40 Barhôndêra okuja kwadubula banagabulira abantu mpu balye; ci erhi banywa kuli lirya ibinda boshi barhôndêra okuyâma mpu: «Rhwamafa! Rhwamafa! olufu luli muno nyungu wani muntu wa Nyamuzinda»! Barhacihashaga okulya. 41 Elizeyo anacibabwira erhi: Mundêrherage enshâno. Anacikwebakwo mulya nyungu anaciderha erhi: «Mudubulire abantu balye» Nta kantu ka bwoge kaciri muli erya nyungu.
Okuluza emigati
42 Muntu muguma anacirhenga e Baali-Shalisha, ayisha adwirhire omuntu wa Nyamuzinda emigati y’omwaka muhyahya: yali migati makumi abiri ya ngano, yali omu nshoho. Elizeyo anacimubwira erhi: «Ogabire abantu balye». 43 Omwambali anacimubwira erhi: «Kurhi eyira nankayigabira abantu igana»? Elizeyo amushuza erhi: Ogabire abantu balye. Bulya Nyakasane adesire ntyâla oku: balya banasize. 44 Anacibagabulira, banacirya n’eyindi yasigala, nka kulya akanwa kaNyakasane kanali kadesire.
BHS 2Kings
4
1וְאִשָּׁ֣ה אַחַ֣ת מִנְּשֵׁ֣י בְנֵֽי־הַ֠נְּבִיאִים צָעֲקָ֨ה אֶל־אֱלִישָׁ֜ע לֵאמֹ֗ר עַבְדְּךָ֤ אִישִׁי֙ מֵ֔ת וְאַתָּ֣ה יָדַ֔עְתָּ כִּ֣י עַבְדְּךָ֔ הָיָ֥ה יָרֵ֖א אֶת־יְהוָ֑ה וְהַ֨נֹּשֶׁ֔ה בָּ֗א לָקַ֜חַת אֶת־שְׁנֵ֧י יְלָדַ֛י לֹ֖ו לַעֲבָדִֽים׃
2וַיֹּ֨אמֶר אֵלֶ֤יהָ אֱלִישָׁע֙ מָ֣ה אֶֽעֱשֶׂה־לָּ֔ךְ הַגִּ֣ידִי לִ֔י מַה־יֶּשׁ־לְכִי בַּבָּ֑יִת וַתֹּ֗אמֶר אֵ֣ין לְשִׁפְחָתְךָ֥ כֹל֙ בַּבַּ֔יִת כִּ֖י אִם־אָס֥וּךְ שָֽׁמֶן׃
3וַיֹּ֗אמֶר לְכִ֨י שַׁאֲלִי־לָ֤ךְ כֵּלִים֙ מִן־הַח֔וּץ מֵאֵ֖ת כָּל־שִׁכְנָכֵי כֵּלִ֥ים רֵקִ֖ים אַל־תַּמְעִֽיטִי׃
4וּבָ֗את וְסָגַ֤רְתְּ הַדֶּ֨לֶת֙ בַּעֲדֵ֣ךְ וּבְעַד־בָּנַ֔יִךְ וְיָצַ֕קְתְּ עַ֥ל כָּל־הַכֵּלִ֖ים הָאֵ֑לֶּה וְהַמָּלֵ֖א תַּסִּֽיעִי׃
5וַתֵּ֨לֶךְ֙ מֵֽאִתֹּ֔ו וַתִּסְגֹּ֣ר הַדֶּ֔לֶת בַּעֲדָ֖הּ וּבְעַ֣ד בָּנֶ֑יהָ הֵ֛ם מַגִּשִׁ֥ים אֵלֶ֖יהָ וְהִ֥יא מֵיצָקֶת
6וַיְהִ֣י׀ כִּמְלֹ֣את הַכֵּלִ֗ים וַתֹּ֤אמֶר אֶל־בְּנָהּ֙ הַגִּ֨ישָׁה אֵלַ֥י עֹוד֙ כֶּ֔לִי וַיֹּ֣אמֶר אֵלֶ֔יהָ אֵ֥ין עֹ֖וד כֶּ֑לִי וַֽיַּעֲמֹ֖ד הַשָּֽׁמֶן׃
7וַתָּבֹ֗א וַתַּגֵּד֙ לְאִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֔ים וַיֹּ֗אמֶר לְכִי֙ מִכְרִ֣י אֶת־הַשֶּׁ֔מֶן וְשַׁלְּמִ֖י אֶת־נִשְׁיֵכִי וְאַ֣תְּ בְּנֵיכִי תִֽחְיִ֖י בַּנֹּותָֽר׃ פ
8וַיְהִ֨י הַיֹּ֜ום וַיַּעֲבֹ֧ר אֱלִישָׁ֣ע אֶל־שׁוּנֵ֗ם וְשָׁם֙ אִשָּׁ֣ה גְדֹולָ֔ה וַתַּחֲזֶק־בֹּ֖ו לֶאֱכָל־לָ֑חֶם וַֽיְהִי֙ מִדֵּ֣י עָבְרֹ֔ו יָסֻ֥ר שָׁ֖מָּה לֶאֱכָל־לָֽחֶם׃
9וַתֹּ֨אמֶר֙ אֶל־אִישָׁ֔הּ הִנֵּה־נָ֣א יָדַ֔עְתִּי כִּ֛י אִ֥ישׁ אֱלֹהִ֖ים קָדֹ֣ושׁ ה֑וּא עֹבֵ֥ר עָלֵ֖ינוּ תָּמִֽיד׃
10נַֽעֲשֶׂה־נָּ֤א עֲלִיַּת־קִיר֙ קְטַנָּ֔ה וְנָשִׂ֨ים לֹ֥ו שָׁ֛ם מִטָּ֥ה וְשֻׁלְחָ֖ן וְכִסֵּ֣א וּמְנֹורָ֑ה וְהָיָ֛ה בְּבֹאֹ֥ו אֵלֵ֖ינוּ יָס֥וּר שָֽׁמָּה׃
11וַיְהִ֥י הַיֹּ֖ום וַיָּ֣בֹא שָׁ֑מָּה וַיָּ֥סַר אֶל־הָעֲלִיָּ֖ה וַיִּשְׁכַּב־שָֽׁמָּה׃
12וַיֹּ֨אמֶר֙ אֶל־גֵּחֲזִ֣י נַעֲרֹ֔ו קְרָ֖א לַשּׁוּנַמִּ֣ית הַזֹּ֑את וַיִּקְרָא־לָ֔הּ וַֽתַּעֲמֹ֖ד לְפָנָֽיו׃
13וַיֹּ֣אמֶר לֹ֗ו אֱמָר־נָ֣א אֵלֶיהָ֮ הִנֵּ֣ה חָרַ֣דְתְּ׀ אֵלֵינוּ֮ אֶת־כָּל־הַחֲרָדָ֣ה הַזֹּאת֒ מֶ֚ה לַעֲשֹׂ֣ות לָ֔ךְ הֲיֵ֤שׁ לְדַבֶּר־לָךְ֙ אֶל־הַמֶּ֔לֶךְ אֹ֖ו אֶל־שַׂ֣ר הַצָּבָ֑א וַתֹּ֕אמֶר בְּתֹ֥וךְ עַמִּ֖י אָנֹכִ֥י יֹשָֽׁבֶת׃
14וַיֹּ֕אמֶר וּמֶ֖ה לַעֲשֹׂ֣ות לָ֑הּ וַיֹּ֣אמֶר גֵּיחֲזִ֗י אֲבָ֛ל בֵּ֥ן אֵֽין־לָ֖הּ וְאִישָׁ֥הּ זָקֵֽן׃
15וַיֹּ֖אמֶר קְרָא־לָ֑הּ וַיִּקְרָא־לָ֔הּ וַֽתַּעֲמֹ֖ד בַּפָּֽתַח׃
16וַיֹּ֗אמֶר לַמֹּועֵ֤ד הַזֶּה֙ כָּעֵ֣ת חַיָּ֔ה אַתִּי חֹבֶ֣קֶת בֵּ֑ן וַתֹּ֗אמֶר אַל־אֲדֹנִי֙ אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֔ים אַל־תְּכַזֵּ֖ב בְּשִׁפְחָתֶֽךָ׃
17וַתַּ֥הַר הָאִשָּׁ֖ה וַתֵּ֣לֶד בֵּ֑ן לַמֹּועֵ֤ד הַזֶּה֙ כָּעֵ֣ת חַיָּ֔ה אֲשֶׁר־דִּבֶּ֥ר אֵלֶ֖יהָ אֱלִישָֽׁע׃
18וַיִּגְדַּ֖ל הַיָּ֑לֶד וַיְהִ֣י הַיֹּ֔ום וַיֵּצֵ֥א אֶל־אָבִ֖יו אֶל־הַקֹּצְרִֽים׃
19וַיֹּ֥אמֶר אֶל־אָבִ֖יו רֹאשִׁ֣י׀ רֹאשִׁ֑י וַיֹּ֨אמֶר֙ אֶל־הַנַּ֔עַר שָׂאֵ֖הוּ אֶל־אִמֹּֽו׃
20וַיִּשָּׂאֵ֔הוּ וַיְבִיאֵ֖הוּ אֶל־אִמֹּ֑ו וַיֵּ֧שֶׁב עַל־בִּרְכֶּ֛יהָ עַד־הַֽצָּהֳרַ֖יִם וַיָּמֹֽת׃
21וַתַּ֨עַל֙ וַתַּשְׁכִּבֵ֔הוּ עַל־מִטַּ֖ת אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֑ים וַתִּסְגֹּ֥ר בַּעֲדֹ֖ו וַתֵּצֵֽא׃
22וַתִּקְרָא֮ אֶל־אִישָׁהּ֒ וַתֹּ֗אמֶר שִׁלְחָ֨ה נָ֥א לִי֙ אֶחָ֣ד מִן־הַנְּעָרִ֔ים וְאַחַ֖ת הָאֲתֹנֹ֑ות וְאָר֛וּצָה עַד־אִ֥ישׁ הָאֱלֹהִ֖ים וְאָשֽׁוּבָה׃
23וַיֹּ֗אמֶר מַ֠דּוּעַ אַתִּי הֹלַכְתִּי אֵלָיו֙ הַיֹּ֔ום לֹֽא־חֹ֖דֶשׁ וְלֹ֣א שַׁבָּ֑ת וַתֹּ֖אמֶר שָׁלֹֽום׃
24וַֽתַּחֲבֹשׁ֙ הָֽאָתֹ֔ון וַתֹּ֥אמֶר אֶֽל־נַעֲרָ֖הּ נְהַ֣ג וָלֵ֑ךְ אַל־תַּעֲצָר־לִ֣י לִרְכֹּ֔ב כִּ֖י אִם־אָמַ֥רְתִּי לָֽךְ׃
25וַתֵּ֗לֶךְ וַתָּבֹ֛וא אֶל־אִ֥ישׁ הָאֱלֹהִ֖ים אֶל־הַ֣ר הַכַּרְמֶ֑ל וַ֠יְהִי כִּרְאֹ֨ות אִישׁ־הָאֱלֹהִ֤ים אֹתָהּ֙ מִנֶּ֔גֶד וַיֹּ֨אמֶר֙ אֶל־גֵּיחֲזִ֣י נַעֲרֹ֔ו הִנֵּ֖ה הַשּׁוּנַמִּ֥ית הַלָּֽז׃
26עַתָּה֮ רֽוּץ־נָ֣א לִקְרָאתָהּ֒ וֶאֱמָר־לָ֗הּ הֲשָׁלֹ֥ום לָ֛ךְ הֲשָׁלֹ֥ום לְאִישֵׁ֖ךְ הֲשָׁלֹ֣ום לַיָּ֑לֶד וַתֹּ֖אמֶר שָׁלֹֽום׃
27וַתָּבֹ֞א אֶל־אִ֤ישׁ הָֽאֱלֹהִים֙ אֶל־הָהָ֔ר וַֽתַּחֲזֵ֖ק בְּרַגְלָ֑יו וַיִּגַּ֨שׁ גֵּֽיחֲזִ֜י לְהָדְפָ֗הּ וַיֹּאמֶר֩ אִ֨ישׁ הָאֱלֹהִ֤ים הַרְפֵּֽה־לָהּ֙ כִּֽי־נַפְשָׁ֣הּ מָֽרָה־לָ֔הּ וַֽיהוָה֙ הֶעְלִ֣ים מִמֶּ֔נִּי וְלֹ֥א הִגִּ֖יד לִֽי׃
28וַתֹּ֕אמֶר הֲשָׁאַ֥לְתִּי בֵ֖ן מֵאֵ֣ת אֲדֹנִ֑י הֲלֹ֣א אָמַ֔רְתִּי לֹ֥א תַשְׁלֶ֖ה אֹתִֽי׃
29וַיֹּ֨אמֶר לְגֵיחֲזִ֜י חֲגֹ֣ר מָתְנֶ֗יךָ וְקַ֨ח מִשְׁעַנְתִּ֣י בְיָדְךָ֮ וָלֵךְ֒ כִּֽי־תִמְצָ֥א אִישׁ֙ לֹ֣א תְבָרְכֶ֔נּוּ וְכִֽי־יְבָרֶכְךָ֥ אִ֖ישׁ לֹ֣א תַעֲנֶנּ֑וּ וְשַׂמְתָּ֥ מִשְׁעַנְתִּ֖י עַל־פְּנֵ֥י הַנָּֽעַר׃
30וַתֹּ֨אמֶר֙ אֵ֣ם הַנַּ֔עַר חַי־יְהוָ֥ה וְחֵֽי־נַפְשְׁךָ֖ אִם־אֶעֶזְבֶ֑ךָּ וַיָּ֖קָם וַיֵּ֥לֶךְ אַחֲרֶֽיהָ׃
31וְגֵחֲזִ֞י עָבַ֣ר לִפְנֵיהֶ֗ם וַיָּ֤שֶׂם אֶת־הַמִּשְׁעֶ֨נֶת֙ עַל־פְּנֵ֣י הַנַּ֔עַר וְאֵ֥ין קֹ֖ול וְאֵ֣ין קָ֑שֶׁב וַיָּ֤שָׁב לִקְרָאתֹו֙ וַיַּגֶּד־לֹ֣ו לֵאמֹ֔ר לֹ֥א הֵקִ֖יץ הַנָּֽעַר׃
32וַיָּבֹ֥א אֱלִישָׁ֖ע הַבָּ֑יְתָה וְהִנֵּ֤ה הַנַּ֨עַר֙ מֵ֔ת מֻשְׁכָּ֖ב עַל־מִטָּתֹֽו׃
33וַיָּבֹ֕א וַיִּסְגֹּ֥ר הַדֶּ֖לֶת בְּעַ֣ד שְׁנֵיהֶ֑ם וַיִּתְפַּלֵּ֖ל אֶל־יְהוָֽה׃
34וַיַּ֜עַל וַיִּשְׁכַּ֣ב עַל־הַיֶּ֗לֶד וַיָּשֶׂם֩ פִּ֨יו עַל־פִּ֜יו וְעֵינָ֤יו עַל־עֵינָיו֙ וְכַפָּ֣יו עַל־כַּפֹּו וַיִּגְהַ֖ר עָלָ֑יו וַיָּ֖חָם בְּשַׂ֥ר הַיָּֽלֶד׃
35וַיָּ֜שָׁב וַיֵּ֣לֶךְ בַּבַּ֗יִת אַחַ֥ת הֵ֨נָּה֙ וְאַחַ֣ת הֵ֔נָּה וַיַּ֖עַל וַיִּגְהַ֣ר עָלָ֑יו וַיְזֹורֵ֤ר הַנַּ֨עַר֙ עַד־שֶׁ֣בַע פְּעָמִ֔ים וַיִּפְקַ֥ח הַנַּ֖עַר אֶת־עֵינָֽיו׃
36וַיִּקְרָ֣א אֶל־גֵּיחֲזִ֗י וַיֹּ֨אמֶר֙ קְרָא֙ אֶל־הַשֻּׁנַמִּ֣ית הַזֹּ֔את וַיִּקְרָאֶ֖הָ וַתָּבֹ֣וא אֵלָ֑יו וַיֹּ֖אמֶר שְׂאִ֥י בְנֵֽךְ׃
37וַתָּבֹא֙ וַתִּפֹּ֣ל עַל־רַגְלָ֔יו וַתִּשְׁתַּ֖חוּ אָ֑רְצָה וַתִּשָּׂ֥א אֶת־בְּנָ֖הּ וַתֵּצֵֽא׃ פ
38וֶאֱלִישָׁ֞ע שָׁ֤ב הַגִּלְגָּ֨לָה֙ וְהָרָעָ֣ב בָּאָ֔רֶץ וּבְנֵי֙ הַנְּבִיאִ֔ים יֹשְׁבִ֖ים לְפָנָ֑יו וַיֹּ֣אמֶר לְנַעֲרֹ֗ו שְׁפֹת֙ הַסִּ֣יר הַגְּדֹולָ֔ה וּבַשֵּׁ֥ל נָזִ֖יד לִבְנֵ֥י הַנְּבִיאִֽים׃
39וַיֵּצֵ֨א אֶחָ֣ד אֶל־הַשָּׂדֶה֮ לְלַקֵּ֣ט אֹרֹת֒ וַיִּמְצָא֙ גֶּ֣פֶן שָׂדֶ֔ה וַיְלַקֵּ֥ט מִמֶּ֛נּוּ פַּקֻּעֹ֥ת שָׂדֶ֖ה מְלֹ֣א בִגְדֹ֑ו וַיָּבֹ֗א וַיְפַלַּ֛ח אֶל־סִ֥יר הַנָּזִ֖יד כִּֽי־לֹ֥א יָדָֽעוּ׃
40וַיִּֽצְק֥וּ לַאֲנָשִׁ֖ים לֶאֱכֹ֑ול וַ֠יְהִי כְּאָכְלָ֨ם מֵהַנָּזִ֜יד וְהֵ֣מָּה צָעָ֗קוּ וַיֹּֽאמְרוּ֙ מָ֤וֶת בַּסִּיר֙ אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֔ים וְלֹ֥א יָכְל֖וּ לֶאֱכֹֽל׃
41וַיֹּ֨אמֶר֙ וּקְחוּ־קֶ֔מַח וַיַּשְׁלֵ֖ךְ אֶל־הַסִּ֑יר וַיֹּ֗אמֶר צַ֤ק לָעָם֙ וְיֹאכֵ֔לוּ וְלֹ֥א הָיָ֛ה דָּבָ֥ר רָ֖ע בַּסִּֽיר׃ ס
42וְאִ֨ישׁ בָּ֜א מִבַּ֣עַל שָׁלִ֗שָׁה וַיָּבֵא֩ לְאִ֨ישׁ הָאֱלֹהִ֜ים לֶ֤חֶם בִּכּוּרִים֙ עֶשְׂרִֽים־לֶ֣חֶם שְׂעֹרִ֔ים וְכַרְמֶ֖ל בְּצִקְלֹנֹ֑ו וַיֹּ֕אמֶר תֵּ֥ן לָעָ֖ם וְיֹאכֵֽלוּ׃
43וַיֹּ֨אמֶר֙ מְשָׁ֣רְתֹ֔ו מָ֚ה אֶתֵּ֣ן זֶ֔ה לִפְנֵ֖י מֵ֣אָה אִ֑ישׁ וַיֹּ֗אמֶר תֵּ֤ן לָעָם֙ וְיֹאכֵ֔לוּ כִּ֣י כֹ֥ה אָמַ֛ר יְהוָ֖ה אָכֹ֥ל וְהֹותֵֽר׃
44וַיִּתֵּ֧ן לִפְנֵיהֶ֛ם וַיֹּאכְל֥וּ וַיֹּותִ֖רוּ כִּדְבַ֥ר יְהוָֽה׃ פ
Nahamani afuma olushomyo
5 |
1 Nahamani murhambo mukulu w’engabo z’abasirika ba mwami w’e Sîriya, abaga murhonyi bwenêne emwa nawabo, muntu mugale na wa kukengwa, bulya ye Nyakasane acizagyamwo abantu b’e Sîriya; ali mulume wa ntwali ci konene erhi anali wa lushomyo, 2 Cigabi ciguma c’abantu b’e Sîriya banacika nya bagendinyaga, erhi bashubûka, bayisha badwirhe mpira hinyere higuma hy’omu cihugo c’Israheli, ehyo hinyere hyagendikakolera muka Nahamani. 3 Hyanacibwira nn’omumwabo, erhi: «Mâshi! Nawirhu acijaga emwa omulêbi oba omu Samâriya, oyu mulêbi anahashimubuka lula lushomyo lwage». 4 Nahamani anacikanya agendibwira nawabo erhi: «Ntya na ntya kwo hirya hinyere hyarhengaga omu cihugo c’Israheli hyadesire». 5 Mwami w’e Sîriya anacimubwira erhi: «Neci! ojage yo narhuma n’amaruba emw’omwami w’Israheli». Nahamani anacilikula anaciheka talenta ikumi za marhale, na nfaranga bihumbi ndarhu za masholo na mibungo ikumi ya mishangi. 6 Ahêreza mwami w’Israheli galya maruba, galimwo ebi binwa: «Agala maruba hano ganakuhikakwo, omanye oku nkurhumire mwambali wani Nahamani nti omufumye olushomyo lumulikwo». 7 Erhi oyo mwami w’Israheli ayusisoma agôla maruba asharhula emyambalo yage, anaciderha erhi: «Ka ndigi Nyamuzi nda owankayirha anacize, obûla antumire oyu muntu mpu mubuke olushomyo? Yumvi bwinja, ka murhabwini oku mbaka ezi oyu muntu alindonzakwo»?
8 Erhi Elizeyo muntu wa Nyamuzinda ayumva oku mwami w’Israheli anacîberîre emishangi arhuma entumwa yaja emunda ali erhi: «Mpu cici carhumaga wacîberera emyambalo? Oyu muntu ayîshe emunda ndi, amanyiraho oku omw’Israheli muba omulêbi». 9 Nahamani anaciyisha n’enfarasi zage n’engâle yage, anaciyîmanga aha lumvi lw’enyumpa ya Elizeyo. 10 Elizeyo anacimu rhumira entumwa yagendimubwira erhi: «Okanye ocîshuke kali nda omu Yordani; wabona omubiri gwafuma, weshi oshuguke. 11 Nahamani aba burhe, acikenyangula, agenda aciderheza erhi: Nakazagicikbwa nti nkaba ahuluka, ampikeho anayakuze izino lya Nyakasane, Nyamuzinda wage, nti nkaba azu nguliza okuboko kwagc ebwa lunda lutakatifu ntyo anfumyc nie nya-mubcnzi. 12 K’enyishi z’ e Damasi, Ahana, Efrata na Pargara ka zirhalushiri enyishi z’omu Israheli zoshi bwinja? Ka ntankahasha okugendicîshukiramwo na nfume? Ahindamuka yeshi n’oburhe mpu akola agenda. 13 Abambali banacimujaho mpu bamushambâze banacimubwira mpu: «Larha! Nyamulêbi acikuhûnaga akantu kadârhi, ka orhankahashire okukajira? Ci lero obûla amakubwira erhi: «Ocîshuke wanyuguka». 14 Okubundi obwo anacibunguluka, aciyûbiza kali nda omu Yordani nka kulya omuntu wa Nyamuzinda anamubwiraga; omubiri gwage gwanyuguka gwaba nk’omubiri gw’omwana murho, yeshi afu ma.
15 Okubundi ahindamuka, aja emunda omuntu wa Nyamuzinda ali, boshi ll’abambali. Erhi ahika embere zage anaciderha erhi: «Namajaga namanya oku ala handi Nyamuzinda aba nka omw’Israheli. Ci buno oyemerage oluhembo Lil’a mwambali wawe». 16 Elizeyo anacimushuza erhi: «Alame Nyakasane oyula ns,imanzire embere zage! ntayemere»! Anacimuseza bwenêne ci nyamulêbi acilahirira. 17 Nahamani anacishuza erhi akaba arhali ntyo, oyemêrage bahe
mwambali wawe kuli obûla budaka obwankahekwa na ndogomi ibiri; bulya mwambali wawe arhacirherekêra bandi bahi okuleka Nyakasane. 18 Ci konene Nyakasane ababalire mwambali wawe kuli oku: Nawirhu erhi akola aja omu nyumpa y’e Rimoni mpu akola ajîshenga, akanagwarhiriza oku kuboko kwani, nani nanafukama omwôla nyumpa y’e Rimoni, nka kulya amanafukama o mwôla nyumpa y’e Rimoni; mashi Nyakasane ababalire mwambali wawe kuli okwôla. 19 Elizeyo anacimubwira erhi: «Gendaga n’omurhûla». Anacisengaruka agenda.
20 Erhi aba akola ahika erhali hofi, Gehazi mwambali wa Elizeyo, muntu wa Nyamuzinda acija emurhima erhi «Alaga oku nawirhu amaleka Nahamani w’e Sîriya acigendera buzira kuyankirira ebi ashuba amudwirhire. Alame Nyakasa ne, nkola nalibirha nje emunda ali nanacirhôlakwo bisungunu.» 21 Gehazi anacikanya alibisirekwo Nahamani. Nahamani erhi alangira ayisha alibirhira emunda ali, ashonôka duba duba oku ngâle yage akanya aja emunda ali anacimudosa erhi: «Ka buholo»! 22 Gehazi anacishuza erhi: «Buholo». Nnahamwirhu antumire mpu nkubwire: Bana babiri b’omu murhundu gw’Efrayimu bamanyishira, bali balêbi, nkuhunyire ompe talenta nguma ya marhale na mibungo ibiri ya mishangi mbahêkere. 23 Nahamani anacimubwira erhi: «Yêmera nkuhe talenta ibiri». Amuyinginga mpu azirhôle na erhi aba amahira zirya talenta zombi muli nshoho ibiri na erya mibungo ibiri abarhuza bambali babiri mpu bamurhwaze byo. Erhi bahika oku karhondo, 24 Gehazi abayanka birya bali badwirhe abibika omu nyumpa okubundi alika balya bantu nabo banacigenda.
25 Enyuma z’ahôla akanya aja emunda nawabo ali, naye amudôsa erhi ngahi warhenga wani Gehazi? Anacishuza erhi: «Mwambali wawe arhajire ngahi». 26 Elizeyo anacimudôsa erhi: ka omurhima gwani gurhali gukukulikire ga ly’amango olya mulume anashonôkaga oku ngâle yage anaja emunda oli? Lero warhôzire enfaranga okubundi wanagula nazo ishwa, emizabibu, emibo, ebibuzi, enkafu, abarhumisi n’abaja-kazi. 27 Ci kwone olushomyo lwa Nahamani lukola lwakujakwo we n’obuko bwawe ensiku zoshi. Gehazi erhi amurhengaho ali akola ayunjwire lushomyo, mweru mweru nka lubula.
BHS 2Kings
5
1וְ֠נַעֲמָן שַׂר־צְבָ֨א מֶֽלֶךְ־אֲרָ֜ם הָיָ֣ה אִישׁ֩ גָּדֹ֨ול לִפְנֵ֤י אֲדֹנָיו֙ וּנְשֻׂ֣א פָנִ֔ים כִּֽי־בֹ֛ו נָֽתַן־יְהוָ֥ה תְּשׁוּעָ֖ה לַאֲרָ֑ם וְהָאִ֗ישׁ הָיָ֛ה גִּבֹּ֥ור חַ֖יִל מְצֹרָֽע׃
2וַאֲרָם֙ יָצְא֣וּ גְדוּדִ֔ים וַיִּשְׁבּ֛וּ מֵאֶ֥רֶץ יִשְׂרָאֵ֖ל נַעֲרָ֣ה קְטַנָּ֑ה וַתְּהִ֕י לִפְנֵ֖י אֵ֥שֶׁת נַעֲמָֽן׃
3וַתֹּ֨אמֶר֙ אֶל־גְּבִרְתָּ֔הּ אַחֲלֵ֣י אֲדֹנִ֔י לִפְנֵ֥י הַנָּבִ֖יא אֲשֶׁ֣ר בְּשֹׁמְרֹ֑ון אָ֛ז יֶאֱסֹ֥ף אֹתֹ֖ו מִצָּרַעְתֹּֽו׃
4וַיָּבֹ֕א וַיַּגֵּ֥ד לַאדֹנָ֖יו לֵאמֹ֑ר כָּזֹ֤את וְכָזֹאת֙ דִּבְּרָ֣ה הַֽנַּעֲרָ֔ה אֲשֶׁ֖ר מֵאֶ֥רֶץ יִשְׂרָאֵֽל׃
5וַיֹּ֤אמֶר מֶֽלֶךְ־אֲרָם֙ לֶךְ־בֹּ֔א וְאֶשְׁלְחָ֥ה סֵ֖פֶר אֶל־מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֑ל וַיֵּלֶךְ֩ וַיִּקַּ֨ח בְּיָדֹ֜ו עֶ֣שֶׂר כִּכְּרֵי־כֶ֗סֶף וְשֵׁ֤שֶׁת אֲלָפִים֙ זָהָ֔ב וְעֶ֖שֶׂר חֲלִיפֹ֥ות בְּגָדִֽים׃
6וַיָּבֵ֣א הַסֵּ֔פֶר אֶל־מֶ֥לֶךְ יִשְׂרָאֵ֖ל לֵאמֹ֑ר וְעַתָּ֗ה כְּבֹ֨וא הַסֵּ֤פֶר הַזֶּה֙ אֵלֶ֔יךָ הִנֵּ֨ה שָׁלַ֤חְתִּי אֵלֶ֨יךָ֙ אֶת־נַעֲמָ֣ן עַבְדִּ֔י וַאֲסַפְתֹּ֖ו מִצָּרַעְתֹּֽו׃
7וַיְהִ֡י כִּקְרֹא֩ מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵ֨ל אֶת־הַסֵּ֜פֶר וַיִּקְרַ֣ע בְּגָדָ֗יו וַיֹּ֨אמֶר֙ הַאֱלֹהִ֥ים אָ֨נִי֙ לְהָמִ֣ית וּֽלְהַחֲיֹ֔ות כִּֽי־זֶה֙ שֹׁלֵ֣חַ אֵלַ֔י לֶאֱסֹ֥ף אִ֖ישׁ מִצָּֽרַעְתֹּ֑ו כִּ֤י אַךְ־דְּעֽוּ־נָא֙ וּרְא֔וּ כִּֽי־מִתְאַנֶּ֥ה ה֖וּא לִֽי׃
8וַיְהִ֞י כִּשְׁמֹ֣עַ׀ אֱלִישָׁ֣ע אִישׁ־הָאֱלֹהִ֗ים כִּֽי־קָרַ֤ע מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵל֙ אֶת־בְּגָדָ֔יו וַיִּשְׁלַח֙ אֶל־הַמֶּ֣לֶךְ לֵאמֹ֔ר לָ֥מָּה קָרַ֖עְתָּ בְּגָדֶ֑יךָ יָבֹֽא־נָ֣א אֵלַ֔י וְיֵדַ֕ע כִּ֛י יֵ֥שׁ נָבִ֖יא בְּיִשְׂרָאֵֽל׃
9וַיָּבֹ֥א נַעֲמָ֖ן בְּסוּסֹו וּבְרִכְבֹּ֑ו וַיַּעֲמֹ֥ד פֶּֽתַח־הַבַּ֖יִת לֶאֱלִישָֽׁע׃
10וַיִּשְׁלַ֥ח אֵלָ֛יו אֱלִישָׁ֖ע מַלְאָ֣ךְ לֵאמֹ֑ר הָלֹ֗וךְ וְרָחַצְתָּ֤ שֶֽׁבַע־פְּעָמִים֙ בַּיַּרְדֵּ֔ן וְיָשֹׁ֧ב בְּשָׂרְךָ֛ לְךָ֖ וּטְהָֽר׃
11וַיִּקְצֹ֥ף נַעֲמָ֖ן וַיֵּלַ֑ךְ וַיֹּאמֶר֩ הִנֵּ֨ה אָמַ֜רְתִּי אֵלַ֣י׀ יֵצֵ֣א יָצֹ֗וא וְעָמַד֙ וְקָרָא֙ בְּשֵׁם־יְהוָ֣ה אֱלֹהָ֔יו וְהֵנִ֥יף יָדֹ֛ו אֶל־הַמָּקֹ֖ום וְאָסַ֥ף הַמְּצֹרָֽע׃
12הֲלֹ֡א טֹוב֩ אֲבָנָה וּפַרְפַּ֜ר נַהֲרֹ֣ות דַּמֶּ֗שֶׂק מִכֹּל֙ מֵימֵ֣י יִשְׂרָאֵ֔ל הֲלֹֽא־אֶרְחַ֥ץ בָּהֶ֖ם וְטָהָ֑רְתִּי וַיִּ֖פֶן וַיֵּ֥לֶךְ בְּחֵמָֽה׃
13וַיִּגְּשׁ֣וּ עֲבָדָיו֮ וַיְדַבְּר֣וּ אֵלָיו֒ וַיֹּאמְר֗וּ אָבִי֙ דָּבָ֣ר גָּדֹ֗ול הַנָּבִ֛יא דִּבֶּ֥ר אֵלֶ֖יךָ הֲלֹ֣וא תַעֲשֶׂ֑ה וְאַ֛ף כִּֽי־אָמַ֥ר אֵלֶ֖יךָ רְחַ֥ץ וּטְהָֽר׃
14וַיֵּ֗רֶד וַיִּטְבֹּ֤ל בַּיַּרְדֵּן֙ שֶׁ֣בַע פְּעָמִ֔ים כִּדְבַ֖ר אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֑ים וַיָּ֣שָׁב בְּשָׂרֹ֗ו כִּבְשַׂ֛ר נַ֥עַר קָטֹ֖ן וַיִּטְהָֽר׃
15וַיָּשָׁב֩ אֶל־אִ֨ישׁ הָאֱלֹהִ֜ים ה֣וּא וְכָֽל־מַחֲנֵ֗הוּ וַיָּבֹא֮ וַיַּעֲמֹ֣ד לְפָנָיו֒ וַיֹּ֗אמֶר הִנֵּה־נָ֤א יָדַ֨עְתִּי֙ כִּ֣י אֵ֤ין אֱלֹהִים֙ בְּכָל־הָאָ֔רֶץ כִּ֖י אִם־בְּיִשְׂרָאֵ֑ל וְעַתָּ֛ה קַח־נָ֥א בְרָכָ֖ה מֵאֵ֥ת עַבְדֶּֽךָ׃
16וַיֹּ֕אמֶר חַי־יְהוָ֛ה אֲשֶׁר־עָמַ֥דְתִּי לְפָנָ֖יו אִם־אֶקָּ֑ח וַיִּפְצַר־בֹּ֥ו לָקַ֖חַת וַיְמָאֵֽן׃
17וַיֹּאמֶר֮ נַעֲמָן֒ וָלֹ֕א יֻתַּן־נָ֣א לְעַבְדְּךָ֔ מַשָּׂ֥א צֶֽמֶד־פְּרָדִ֖ים אֲדָמָ֑ה כִּ֡י לֹֽוא־יַעֲשֶׂה֩ עֹ֨וד עַבְדְּךָ֜ עֹלָ֤ה וָזֶ֨בַח֙ לֵאלֹהִ֣ים אֲחֵרִ֔ים כִּ֖י אִם־לַיהוָֽה׃
18לַדָּבָ֣ר הַזֶּ֔ה יִסְלַ֥ח יְהוָ֖ה לְעַבְדֶּ֑ךָ בְּבֹ֣וא אֲדֹנִ֣י בֵית־רִמֹּון֩ לְהִשְׁתַּחֲוֹ֨ת שָׁ֜מָּה וְה֣וּא׀ נִשְׁעָ֣ן עַל־יָדִ֗י וְהִֽשְׁתַּחֲוֵ֨יתִי֙ בֵּ֣ית רִמֹּ֔ן בְּהִשְׁתַּחֲוָיָ֨תִי֙ בֵּ֣ית רִמֹּ֔ן יִסְלַח־נא יְהוָ֥ה לְעַבְדְּךָ֖ בַּדָּבָ֥ר הַזֶּֽה׃
19וַיֹּ֥אמֶר לֹ֖ו לֵ֣ךְ לְשָׁלֹ֑ום וַיֵּ֥לֶךְ מֵאִתֹּ֖ו כִּבְרַת־אָֽרֶץ׃ ס
20וַיֹּ֣אמֶר גֵּיחֲזִ֗י נַעַר֮ אֱלִישָׁ֣ע אִישׁ־הָאֱלֹהִים֒ הִנֵּ֣ה׀ חָשַׂ֣ךְ אֲדֹנִ֗י אֶֽת־נַעֲמָ֤ן הָֽאֲרַמִּי֙ הַזֶּ֔ה מִקַּ֥חַת מִיָּדֹ֖ו אֵ֣ת אֲשֶׁר־הֵבִ֑יא חַי־יְהוָה֙ כִּֽי־אִם־רַ֣צְתִּי אַחֲרָ֔יו וְלָקַחְתִּ֥י מֵאִתֹּ֖ו מְאֽוּמָה׃
21וַיִּרְדֹּ֥ף גֵּיחֲזִ֖י אַחֲרֵ֣י נַֽעֲמָ֑ן וַיִּרְאֶ֤ה נַֽעֲמָן֙ רָ֣ץ אַחֲרָ֔יו וַיִּפֹּ֞ל מֵעַ֧ל הַמֶּרְכָּבָ֛ה לִקְרָאתֹ֖ו וַיֹּ֥אמֶר הֲשָׁלֹֽום׃
22וַיֹּ֣אמֶר׀ שָׁלֹ֗ום אֲדֹנִי֮ שְׁלָחַ֣נִי לֵאמֹר֒ הִנֵּ֣ה עַתָּ֡ה זֶ֠ה בָּ֣אוּ אֵלַ֧י שְׁנֵֽי־נְעָרִ֛ים מֵהַ֥ר אֶפְרַ֖יִם מִבְּנֵ֣י הַנְּבִיאִ֑ים תְּנָה־נָּ֤א לָהֶם֙ כִּכַּר־כֶּ֔סֶף וּשְׁתֵּ֖י חֲלִפֹ֥ות בְּגָדִֽים׃
23וַיֹּ֣אמֶר נַעֲמָ֔ן הֹואֵ֖ל קַ֣ח כִּכָּרָ֑יִם וַיִּפְרָץ־בֹּ֗ו וַיָּצַר֩ כִּכְּרַ֨יִם כֶּ֜סֶף בִּשְׁנֵ֣י חֲרִטִ֗ים וּשְׁתֵּי֙ חֲלִפֹ֣ות בְּגָדִ֔ים וַיִּתֵּן֙ אֶל־שְׁנֵ֣י נְעָרָ֔יו וַיִּשְׂא֖וּ לְפָנָֽיו׃
24וַיָּבֹא֙ אֶל־הָעֹ֔פֶל וַיִּקַּ֥ח מִיָּדָ֖ם וַיִּפְקֹ֣ד בַּבָּ֑יִת וַיְשַׁלַּ֥ח אֶת־הָאֲנָשִׁ֖ים וַיֵּלֵֽכוּ׃
25וְהוּא־בָא֙ וַיַּעֲמֹ֣ד אֶל־אֲדֹנָ֔יו וַיֹּ֤אמֶר אֵלָיו֙ אֱלִישָׁ֔ע מֵאָן גֵּחֲזִ֑י וַיֹּ֕אמֶר לֹֽא־הָלַ֥ךְ עַבְדְּךָ֖ אָ֥נֶה וָאָֽנָה׃
26וַיֹּ֤אמֶר אֵלָיו֙ לֹא־לִבִּ֣י הָלַ֔ךְ כַּאֲשֶׁ֧ר הָֽפַךְ־אִ֛ישׁ מֵעַ֥ל מֶרְכַּבְתֹּ֖ו לִקְרָאתֶ֑ךָ הַעֵ֞ת לָקַ֤חַת אֶת־הַכֶּ֨סֶף֙ וְלָקַ֣חַת בְּגָדִ֔ים וְזֵיתִ֤ים וּכְרָמִים֙ וְצֹ֣אן וּבָקָ֔ר וַעֲבָדִ֖ים וּשְׁפָחֹֽות׃
27וְצָרַ֤עַת נַֽעֲמָן֙ תִּֽדְבַּק־בְּךָ֔ וּֽבְזַרְעֲךָ לְעֹולָ֑ם וַיֵּצֵ֥א מִלְּפָנָ֖יו מְצֹרָ֥ע כַּשָּֽׁלֶג׃ ס
Embasha yahera, yanabonekana
6 |
1 Lusiku luguma abalebi banacibwira Elizeyo mpu: «Lola oku ahâla rhuta mire rhweshi embere zawe hamaba hafunda». 2 Rhuje oku Yordani rhutwe ngasi muguma omurhi, rhunayubakemwo aha rhwakabêra. Elizeyo anaciba shuza erhi: «Gendagi.» 3 Muguma mulibo
anacimubwira erhi: «Yemêraga okuyija mweshi n’abarhumisi bawe». Anacishuza erhi: «Nayija». 4 Banacigenzikanwa boshi. Erhi bahika oku Yordani barhôndêra
okutwa emirhi. 5 Muguma muli bo oku adwirhe atwa
omurhi, embasha yage yaharhûka yarhogera
n’erwishi; anaciyama erhi: Yajeewe! mâshi Nnahamwirhu! ciru kuhoza nayihozagya!
6 Omuntu wa Nyamuzinda anacimudosa erhi: Ngahi erhogire? Anacimuyerekaho. Okubundi
Elizeyo anacitwa ecihimbi c’ehirhi, anacihikweba halya n’erya mbasha yayerêra.
Anaciderha erhi: «Rhôlaga yo». 7 Naye alambula
okuboko ayirhôla.
Elizeyo agwarha cigabi ciguma c’ab’e Aramu
8 Omwami w’e Aramu ali lubibi n’Israheli. Anacijira ihano boshi n’abasirika bage ababwira erhi: «Muyandagalire kuli lula lugo». 9 Ci konene Elizeyo anacirhuma abagendibwira omwami w’Israheli erhi: Obugoma burhacilangwa, bulya aha hantu ho bayandagala. 111 Mwami w’Israheli anacirhuma abagendikazilanga ahôla hantu omuntu wa Nyamuzinda amubwiraga anamulangûla ho, akayôrha ahalanga arhali liguma erhi kabiri.
11 Omurhima g’omwami w’e Aramu gwagayisibwa n’okwo, anahamagalaabambali anacibadosa erhi: «Ka murhankambwira nani ndi ogendikanvuhula emunda omwami w’Israheli ali»? 12 Muguma muli balya basirika bage anacimushuza erhi: «Ntaye yagirwa nnawirhu; ci konene omulêbi Elizeyo aba omw’Israheli, ye ogendikazibwira mwami w’Israheli ebinwa waderheraga omu mwawe. 13 Mwami aderha erhi: «Mukanye mujc mwalongcreza aha aba, nayishirhuma bamugwarhe». Banacimubwira mpu «Lola oku ali e Dotani». 14 Anacirhuma eyôla munda, enfarasi, engâle n’engabo mwandu; banaciyisha budufu banacigorha olugo.
15 Omuntu wa Nyamuzinda azûka lubungubungu, ahuluka; sinza oku e ngabo nyinji yagosire olugo n’enfarasi n’engâle. Mwambali wa Elizeyo anacimubwira erhi: Yoo! Nnahamwirhu, kurhi rhwajira. 16 Anacishuza erhi: «Orhayobohaga bulya abarhuli rhweshi nabo bo banji kulusha abali boshi nabo». 17 Elizeyo ashenga anaciderha erhi: «Nyakasane, obwikule amasu gage, lyo ahashibona». Nyakasane anacibungula amasu g’olya mwambali wa Elizeyo, anacîbona, alangira entondo yoshi eyunjwire nfarasi n’engôle z’omuliro cburhambi hwa Elizeyo. 18 Bulya aba-Aramu bahungulukiraga emunda Elizeyo ali, naye anacîshenga Nyakasane aderha erhi: «Mâshi yagirwa ojire abâla bantu b’ihanga babe mihurha»! Nyakasane anacibahûsa amasu boshi nka kulya Elizeyo anaderhaga. 19 Elizeyo anacibabwira erhi: «Arhali ho enjira eri hano, n’olugo arhali ho luli hano; munkulikire namuhêka emunda omuntu mwajamwalonza ali». Anacibahêka e Samâriya. 20 Erhi bahika omu Samâriya, Elizeyo anaciderha erhi: «Mâshi Nyamubâho obwikule amasu g’abâla bantu lyo babona»! Nyakasane anacibabwikûla amasu babona, babona oku bali omu ndalâla ya Samâriya.
21 Omwamiw’Israheli erhi ababona anacidôsa Elizeyo erhi: «Ka mbanige,ka mbayirhe, larha»? 22 Anacishuza erhi: «Orhabayirhaga». Neci aba wagwarhaga mpira n’engôrho nisi erhi n’omuherho gwawe abôla wanabayirha; ci abâla obahe omugati n’amîshi, balye bananywe bagalishubira emunda nawabo ali. Anacibajirira ebiryo by’olusiku lukulu. 23 Babirya bananywa; okubundi abalika, nabo bagenda bashuhira emunda nawabo ali. Ebyôla bigamba bya b’e Sîriya birhacishubiriraga mpu byankaja omu cihugo c’Israheli.
Ishali lyaba omu Samâriya
24 Enyuma ly’okôla, Ben-Hadadi, mwami w’e Sîriya ashubûza engabo yage, asôka arhabalira e Samâriya. 25 Ecizombo canacizuka omu Samâriya; okwôlakuba bazongolosirwe n’abashombanyi kwarhuma abantu barhabona oku bakôla, bakazigula irhwe ly’endogomi oku nfaranga makumi gali munani n’ehirhiri hy’amazingonoko g’enjiwa sikeli irhanu za nfaranga.
26 Lusiku luguma erhi mwami aja agera oku côgo, mukazi muguma anaci muyakûza erhi: Mâshi mwami, orhurhabale! 27 Mwami anacishuza erhi: «Aka ba Nyakasane arhakurhabiri ngahigi nankabona ebi nakurhabalamwo? Ka nkuhumirage oku cibuga nisi erhi omu mukenzi»? 28 Mwami anacimudôsa erhi: «Bici ogwerhe»? Nyamukazi anacishuza erhi: «Mukazi muguma ambwizirc erhi: «Lerha mugala wawe rhumulye ene, n’irhondo rhulye owani. 29 Rhwanaciyenda mugala wani rhwamulya, omu lusiku lwakulikiraga namubwira nti: «Lerhaga mugala wawe rhumulye. Ci konene yehe afulika omugala». 30 Erhi mwami ayumva ebinwa by’oyôla mukazi anacisharhula emyambalo yage agôla mango ajaga agera oku côgo olubaga lwabona, lwabona ciru oku ali ayambirhe na sunzu w’okucîbabaza. 31 Mwami anacishuza erhi: «Nyamuzinda anyirhe anampeze erhi irhwe lya Elizeyo mugala wa Shafati lyankamubêrakwo ene».
Elizeyo amanyisa okuhwa kw’amalumwa
32 Lero oku Elizeyo ali omu nyumpa yage boshi na bashamuka baguma, mwami anacirhuma omuntu emunda ali. Ci konene embere erya ntumwa ehike emunda Elizeyo ali, Elizeyo anacibwira balya bashamuka erhi: «Ka mubwine; oyu mwene omwisi w’abantu arhumire mpu bantwe igosi. Loli, hano eyo ntu mwa eyisha mwanayîgala olumvi mumutundirike embuga. Ci konene nk’emidi ndiri y’amagulu ga nawabo erhayumvikana enyuma zage»? 33 Oku acidwirhe aderha ntyâla, mwami anaciyandagalira emunda ali anacimubwira erhi: «Lola oku obula buhanya emwa Nyakasane bwarhenga, cici nankacilangalirakwo Nyakasane»?
BHS 2Kings
6
1וַיֹּאמְר֥וּ בְנֵֽי־הַנְּבִיאִ֖ים אֶל־אֱלִישָׁ֑ע הִנֵּֽה־נָ֣א הַמָּקֹ֗ום אֲשֶׁ֨ר אֲנַ֜חְנוּ יֹשְׁבִ֥ים שָׁ֛ם לְפָנֶ֖יךָ צַ֥ר מִמֶּֽנּוּ׃
2נֵֽלְכָה־נָּ֣א עַד־הַיַּרְדֵּ֗ן וְנִקְחָ֤ה מִשָּׁם֙ אִ֚ישׁ קֹורָ֣ה אֶחָ֔ת וְנַעֲשֶׂה־לָּ֥נוּ שָׁ֛ם מָקֹ֖ום לָשֶׁ֣בֶת שָׁ֑ם וַיֹּ֖אמֶר לֵֽכוּ׃
3וַיֹּ֨אמֶר֙ הָֽאֶחָ֔ד הֹ֥ואֶל נָ֖א וְלֵ֣ךְ אֶת־עֲבָדֶ֑יךָ וַיֹּ֖אמֶר אֲנִ֥י אֵלֵֽךְ׃
4וַיֵּ֖לֶךְ אִתָּ֑ם וַיָּבֹ֨אוּ֙ הַיַּרְדֵּ֔נָה וַֽיִּגְזְר֖וּ הָעֵצִֽים׃
5וַיְהִ֤י הָֽאֶחָד֙ מַפִּ֣יל הַקֹּורָ֔ה וְאֶת־הַבַּרְזֶ֖ל נָפַ֣ל אֶל־הַמָּ֑יִם וַיִּצְעַ֥ק וַיֹּ֛אמֶר אֲהָ֥הּ אֲדֹנִ֖י וְה֥וּא שָׁאֽוּל׃
6וַיֹּ֥אמֶר אִישׁ־הָאֱלֹהִ֖ים אָ֣נָה נָפָ֑ל וַיַּרְאֵ֨הוּ֙ אֶת־הַמָּקֹ֔ום וַיִּקְצָב־עֵץ֙ וַיַּשְׁלֶךְ־שָׁ֔מָּה וַיָּ֖צֶף הַבַּרְזֶֽל׃
7וַיֹּ֖אמֶר הָ֣רֶם לָ֑ךְ וַיִּשְׁלַ֥ח יָדֹ֖ו וַיִּקָּחֵֽהוּ׃ פ
8וּמֶ֣לֶךְ אֲרָ֔ם הָיָ֥ה נִלְחָ֖ם בְּיִשְׂרָאֵ֑ל וַיִּוָּעַץ֙ אֶל־עֲבָדָ֣יו לֵאמֹ֗ר אֶל־מְקֹ֛ום פְּלֹנִ֥י אַלְמֹנִ֖י תַּחֲנֹתִֽי׃
9וַיִּשְׁלַ֞ח אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֗ים אֶל־מֶ֤לֶךְ יִשְׂרָאֵל֙ לֵאמֹ֔ר הִשָּׁ֕מֶר מֵעֲבֹ֖ר הַמָּקֹ֣ום הַזֶּ֑ה כִּֽי־שָׁ֖ם אֲרָ֥ם נְחִתִּֽים׃
10וַיִּשְׁלַ֞ח מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֗ל אֶֽל־הַמָּקֹ֞ום אֲשֶׁ֨ר אָֽמַר־לֹ֧ו אִישׁ־הָאֱלֹהִ֛ים וְהִזְהִירָהּ וְנִשְׁמַ֣ר שָׁ֑ם לֹ֥א אַחַ֖ת וְלֹ֥א שְׁתָּֽיִם׃
11וַיִּסָּעֵר֙ לֵ֣ב מֶֽלֶךְ־אֲרָ֔ם עַל־הַדָּבָ֖ר הַזֶּ֑ה וַיִּקְרָ֤א אֶל־עֲבָדָיו֙ וַיֹּ֣אמֶר אֲלֵיהֶ֔ם הֲלֹוא֙ תַּגִּ֣ידוּ לִ֔י מִ֥י מִשֶּׁלָּ֖נוּ אֶל־מֶ֥לֶךְ יִשְׂרָאֵֽל׃
12וַיֹּ֨אמֶר֙ אַחַ֣ד מֵֽעֲבָדָ֔יו לֹ֖וא אֲדֹנִ֣י הַמֶּ֑לֶךְ כִּֽי־אֱלִישָׁ֤ע הַנָּבִיא֙ אֲשֶׁ֣ר בְּיִשְׂרָאֵ֔ל יַגִּיד֙ לְמֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֔ל אֶת־הַ֨דְּבָרִ֔ים אֲשֶׁ֥ר תְּדַבֵּ֖ר בַּחֲדַ֥ר מִשְׁכָּבֶֽךָ׃
13וַיֹּ֗אמֶר לְכ֤וּ וּרְאוּ֙ אֵיכֹ֣ה ה֔וּא וְאֶשְׁלַ֖ח וְאֶקָּחֵ֑הוּ וַיֻּגַּד־לֹ֥ו לֵאמֹ֖ר הִנֵּ֥ה בְדֹתָֽן׃
14וַיִּשְׁלַח־שָׁ֛מָּה סוּסִ֥ים וְרֶ֖כֶב וְחַ֣יִל כָּבֵ֑ד וַיָּבֹ֣אוּ לַ֔יְלָה וַיַּקִּ֖פוּ עַל־הָעִֽיר׃
15וַ֠יַּשְׁכֵּם מְשָׁרֵ֨ת אִ֥ישׁ הָֽאֱלֹהִים֮ לָקוּם֒ וַיֵּצֵ֕א וְהִנֵּה־חַ֛יִל סֹובֵ֥ב אֶת־הָעִ֖יר וְס֣וּס וָרָ֑כֶב וַיֹּ֨אמֶר נַעֲרֹ֥ו אֵלָ֛יו אֲהָ֥הּ אֲדֹנִ֖י אֵיכָ֥ה נַֽעֲשֶֽׂה׃
16וַיֹּ֖אמֶר אַל־תִּירָ֑א כִּ֤י רַבִּים֙ אֲשֶׁ֣ר אִתָּ֔נוּ מֵאֲשֶׁ֖ר אֹותָֽם׃
17וַיִּתְפַּלֵּ֤ל אֱלִישָׁע֙ וַיֹּאמַ֔ר יְהוָ֕ה פְּקַח־נָ֥א אֶת־עֵינָ֖יו וְיִרְאֶ֑ה וַיִּפְקַ֤ח יְהוָה֙ אֶת־עֵינֵ֣י הַנַּ֔עַר וַיַּ֗רְא וְהִנֵּ֨ה הָהָ֜ר מָלֵ֨א סוּסִ֥ים וְרֶ֛כֶב אֵ֖שׁ סְבִיבֹ֥ת אֱלִישָֽׁע׃
18וַיֵּרְדוּ֮ אֵלָיו֒ וַיִּתְפַּלֵּ֨ל אֱלִישָׁ֤ע אֶל־יְהוָה֙ וַיֹּאמַ֔ר הַךְ־נָ֥א אֶת־הַגֹּוי־הַזֶּ֖ה בַּסַּנְוֵרִ֑ים וַיַּכֵּ֥ם בַּסַּנְוֵרִ֖ים כִּדְבַ֥ר אֱלִישָֽׁע׃
19וַיֹּ֨אמֶר אֲלֵהֶ֜ם אֱלִישָׁ֗ע לֹ֣א זֶ֣ה הַדֶּרֶךְ֮ וְלֹ֣א זֹ֣ה הָעִיר֒ לְכ֣וּ אַחֲרַ֔י וְאֹולִ֣יכָה אֶתְכֶ֔ם אֶל־הָאִ֖ישׁ אֲשֶׁ֣ר תְּבַקֵּשׁ֑וּן וַיֹּ֥לֶךְ אֹותָ֖ם שֹׁמְרֹֽונָה׃
20וַיְהִי֮ כְּבֹאָ֣ם שֹׁמְרֹון֒ וַיֹּ֣אמֶר אֱלִישָׁ֔ע יְהוָ֕ה פְּקַ֥ח אֶת־עֵינֵֽי־אֵ֖לֶּה וְיִרְא֑וּ וַיִּפְקַ֤ח יְהוָה֙ אֶת־עֵ֣ינֵיהֶ֔ם וַיִּרְא֕וּ וְהִנֵּ֖ה בְּתֹ֥וךְ שֹׁמְרֹֽון׃
21וַיֹּ֤אמֶר מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵל֙ אֶל־אֱלִישָׁ֔ע כִּרְאֹתֹ֖ו אֹותָ֑ם הַאַכֶּ֥ה אַכֶּ֖ה אָבִֽי׃
22וַיֹּ֨אמֶר֙ לֹ֣א תַכֶּ֔ה הַאֲשֶׁ֥ר שָׁבִ֛יתָ בְּחַרְבְּךָ֥ וּֽבְקַשְׁתְּךָ֖ אַתָּ֣ה מַכֶּ֑ה שִׂים֩ לֶ֨חֶם וָמַ֜יִם לִפְנֵיהֶ֗ם וְיֹֽאכְלוּ֙ וְיִשְׁתּ֔וּ וְיֵלְכ֖וּ אֶל־אֲדֹנֵיהֶֽם׃
23וַיִּכְרֶ֨ה לָהֶ֜ם כֵּרָ֣ה גְדֹולָ֗ה וַיֹּֽאכְלוּ֙ וַיִּשְׁתּ֔וּ וַֽיְשַׁלְּחֵ֔ם וַיֵּלְכ֖וּ אֶל־אֲדֹֽנֵיהֶ֑ם וְלֹֽא־יָ֤סְפוּ עֹוד֙ גְּדוּדֵ֣י אֲרָ֔ם לָבֹ֖וא בְּאֶ֥רֶץ יִשְׂרָאֵֽל׃ פ
24וַֽיְהִי֙ אַחֲרֵי־כֵ֔ן וַיִּקְבֹּ֛ץ בֶּן־הֲדַ֥ד מֶֽלֶךְ־אֲרָ֖ם אֶת־כָּל־מַחֲנֵ֑הוּ וַיַּ֕עַל וַיָּ֖צַר עַל־שֹׁמְרֹֽון׃
25וַיְהִ֨י רָעָ֤ב גָּדֹול֙ בְּשֹׁ֣מְרֹ֔ון וְהִנֵּ֖ה צָרִ֣ים עָלֶ֑יהָ עַ֣ד הֱיֹ֤ות רֹאשׁ־חֲמֹור֙ בִּשְׁמֹנִ֣ים כֶּ֔סֶף וְרֹ֛בַע הַקַּ֥ב חֲרֵייֹונִים בַּחֲמִשָּׁה־כָֽסֶף׃
26וַֽיְהִי֙ מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֔ל עֹבֵ֖ר עַל־הַחֹמָ֑ה וְאִשָּׁ֗ה צָעֲקָ֤ה אֵלָיו֙ לֵאמֹ֔ר הֹושִׁ֖יעָה אֲדֹנִ֥י הַמֶּֽלֶךְ׃
27וַיֹּ֨אמֶר֙ אַל־יֹושִׁעֵ֣ךְ יְהוָ֔ה מֵאַ֖יִן אֹֽושִׁיעֵ֑ךְ הֲמִן־הַגֹּ֖רֶן אֹ֥ו מִן־הַיָּֽקֶב׃
28וַיֹּֽאמֶר־לָ֥הּ הַמֶּ֖לֶךְ מַה־לָּ֑ךְ וַתֹּ֗אמֶר הָאִשָּׁ֨ה הַזֹּ֜את אָמְרָ֣ה אֵלַ֗י תְּנִ֤י אֶת־בְּנֵךְ֙ וְנֹאכְלֶ֣נּוּ הַיֹּ֔ום וְאֶת־בְּנִ֖י נֹאכַ֥ל מָחָֽר׃
29וַנְּבַשֵּׁ֥ל אֶת־בְּנִ֖י וַנֹּֽאכְלֵ֑הוּ וָאֹמַ֨ר אֵלֶ֜יהָ בַּיֹּ֣ום הָאַחֵ֗ר תְּנִ֤י אֶת־בְּנֵךְ֙ וְנֹ֣אכְלֶ֔נּוּ וַתַּחְבִּ֖א אֶת־בְּנָֽהּ׃
30וַיְהִי֩ כִשְׁמֹ֨עַ הַמֶּ֜לֶךְ אֶת־דִּבְרֵ֤י הָֽאִשָּׁה֙ וַיִּקְרַ֣ע אֶת־בְּגָדָ֔יו וְה֖וּא עֹבֵ֣ר עַל־הַחֹמָ֑ה וַיַּ֣רְא הָעָ֔ם וְהִנֵּ֥ה הַשַּׂ֛ק עַל־בְּשָׂרֹ֖ו מִבָּֽיִת׃
31וַיֹּ֕אמֶר כֹּֽה־יַעֲשֶׂה־לִּ֥י אֱלֹהִ֖ים וְכֹ֣ה יֹוסִ֑ף אִֽם־יַעֲמֹ֞ד רֹ֣אשׁ אֱלִישָׁ֧ע בֶּן־שָׁפָ֛ט עָלָ֖יו הַיֹּֽום׃
32וֶאֱלִישָׁע֙ יֹשֵׁ֣ב בְּבֵיתֹ֔ו וְהַזְּקֵנִ֖ים יֹשְׁבִ֣ים אִתֹּ֑ו וַיִּשְׁלַ֨ח אִ֜ישׁ מִלְּפָנָ֗יו בְּטֶ֣רֶם יָבֹא֩ הַמַּלְאָ֨ךְ אֵלָ֜יו וְה֣וּא׀ אָמַ֣ר אֶל־הַזְּקֵנִ֗ים הַרְּאִיתֶם֙ כִּֽי־שָׁלַ֞ח בֶּן־הַֽמְרַצֵּ֤חַ הַזֶּה֙ לְהָסִ֣יר אֶת־רֹאשִׁ֔י רְא֣וּ׀ כְּבֹ֣א הַמַּלְאָ֗ךְ סִגְר֤וּ הַדֶּ֨לֶת֙ וּלְחַצְתֶּ֤ם אֹתֹו֙ בַּדֶּ֔לֶת הֲלֹ֗וא קֹ֛ול רַגְלֵ֥י אֲדֹנָ֖יו אַחֲרָֽיו׃
33עֹודֶ֨נּוּ֙ מְדַבֵּ֣ר עִמָּ֔ם וְהִנֵּ֥ה הַמַּלְאָ֖ךְ יֹרֵ֣ד אֵלָ֑יו וַיֹּ֗אמֶר הִנֵּֽה־זֹ֤את הָֽרָעָה֙ מֵאֵ֣ת יְהוָ֔ה מָֽה־אֹוחִ֥יל לַיהוָ֖ה עֹֽוד׃ ס
7 |
1 Elizeyo anaciderha erhi: «Yumvagyi akanwa ka Nyakasane; Nyakasane adesire ntyâla: irhondo omu mango gali nka gano, omurhemere gw’enshano y’omula gwakafa sikeli nguma, na mirhemere ibiri ya nshano yonene yakafa sikeli nguma aha muhango gwa Samâriya.» 2 Murhambo muguma w’abasirika oyu mwami ali agwarhirîzekwo anaciderha, abwira omuntu wa Nyamuzinda erhi: «Lola, Nyamubâho, ka anajira orhubonezo omu malunga, ka okola kwanahashikana»? Elizeyo anacimushuza erhi: «Ala oku wabona n’amasu gawe ci konene orhabiryekwo».
Olugo lwasigagwa n’aba Sîriya
3 Muli agôla mango aha muhango hali balwala bani ba lushomyo, banaci bwirana mpu: «Carhuma rhubêra aha kuhika aha kufa kwirhu. 4 Ci konene rhukahiga nti rhukolaga rhwaja omu lugo, ishali liri omu lugo lyarhuyirha; rhukabêra ahala kandi kwo na kuguma nalyo rhwanafa. Kanyi, rhucihonde omu cihando c’abantu b’e Sîriya; akaba barharhuyisiri rhwanalama, bakarhuyi rha rhunacifire. 5 Gali mango ga ciremba baja, bakanya baja ebwa cihando c’abantu b’e Sîriya, banacihika oku burhambi bw’ecôla cihando c’abantu b’e Sîriya. Barhabonagamwo omuntu. 6 Muli ecôla cihando c’abanya-Sîriya, Nyamubâho ali amarhangiyumvîsamwo eri nka midindiri ya enfarasi, emibo mboroganyo y’engâle n’oluli nka lubi lwa engabo y’abalwi. Banacibwirana bone na bone mpu: «Lola oku omwami w’Israheli anarhizize abami b’e Hitin’abami b’e Misiri mpu barhushagamukirekwo». 7 Bayimuka, bakûla omulindi oku mucêracêra bakola bayaka, bajahika amahêma gabo, enfarasi zabo, e ndogomi zabo, basiga ecihando nk’oku canali, bayaka omu kufungira amagala konene. 8 Balya balwazi b’olushomyo erhi bahika oku burhambi, bw’ecirâlo, baja muli ihêma liguma, na erhi baba bamanywa bamanalya, barhôla enfara nga, amasholo n’emishangi, bakanya bagendifulika. Bashubigaluka baja omu lindi ihêma, bagukumba ebyalimwo bagendifulika.
Obuzinda bw’entebe n’amango g’ecizombo
9 Buzinda babwirana bone na bone, mpu: «Arhali kwinja okûla rhwajira. Olu lusiku lw’ene luli lusiku lwa mwanzi mwinja; erhi rhwankanahulika kuhika izuha libashe rhwanajira kubi. Kanyi rhugendimanyisa ebwami». JO Bakanya bajihamagala abasirika bakazagilanga omuhango gw’olugo, banacibabwira mpu: «Rhwamaja omu cihando c’abantu b’e Sîriya, rhwamashimana murhaciyimbwa muntu, ciru rhurhayumvirhemw’izu ly’omuntu; murhali ezirhali nfarasi nshweke, endogomi nshweke, n’amahêma nk’oku ganali mayûbake». 11 Balya balanzi bazânwa, bakanya bagend’imanyisa ogôla mwanzi ebwami.
12 Mwami azûka burhanacicanûka, anacibwira abambali erhi: «Namubwira kurhi Abanya-Sîriya barhujirire. Bulya bamanyire oku rhushalisire, bamarhenga omu cihando, bamagendicîfulika erubala, mpu: Hanôla barhenga omu lugo rhwanabagwarha bagumaguma, kandi rhuje omu lugo». 13 Muntu muguma omu barhumisi bage anacija omu kanwa aderha erhi: «Barholc nfarasi irhanu muli zira zicizîne zisigire ahâla, kali kwo zinali nk’abâla bene Israheli bagonyokirwe, rhurhume abagendilôla». 14 Banaciyanka ngâle ibiri haguma n’enfarasi, mwami anacibarhuma mpu bakulikire engabo y’e Sîriya, ababwira erhi: «Mukanye mugendilola». 15 Banacilikûla banacihika oku Yordani, bashimana omulimbwa goshi guyunjwire mishangi n’ebindi birugu Abanya-Sîriya bajaga bakabulira, emunda bashembukiraga bayaka. Zirya ntumwa zanacigaluka zayishimanyisa mwami.
16 Okubundi olubaga lwahuluka lwagendihaha omu cihando c’Abanya-Sîriya. Omurhemere gw’enshano y’omula gwakazifa sikeli nguma na mirhemere ibiri ya ngano konene sikeli nguma nka kulya akanwa ka Nyamubâho kanali kadesire. 17 Olwo lusiku mwami ali abwizire omurhambo wage w’abasirika olya ali agwarhirîzekwo mpu alange omuhango; omu kafurhè olubaga lwamutundulika asarhala anafa, nka kulya akanwa k’olya muntu wa Nyamuzinda kanali kadesire galya mango mwami ahungulukiraga emunda ali. 18 Neci amango olya muntu wa Nnâmahanga abwiraga mwami erhi: «Abantu babona mirhemere ibiri y’enshano y’engano konene, irhondo omu mango gali nka ganôla, aha muhango gwa Samâriya». 19 Oyôla murhambo w’abasirika ali abwizire omuntu wa Nyamuzinda erhi: «Ka Nyamubâho anajira orhubonezo omu malunga? K’okola kwanahashikana?» Naye Elizeyo ali erhi amubwizire erhi: «Ala oku wabona n’amasu gawe ci konene orhabiryekwo». 20 Neci, ahôla muhango kwo kwanabirage, olubaga lwamutundulika, asarhala anafa.
BHS 2Kings
7
1וַיֹּ֣אמֶר אֱלִישָׁ֔ע שִׁמְע֖וּ דְּבַר־יְהוָ֑ה כֹּ֣ה׀ אָמַ֣ר יְהוָ֗ה כָּעֵ֤ת׀ מָחָר֙ סְאָֽה־סֹ֣לֶת בְּשֶׁ֗קֶל וְסָאתַ֧יִם שְׂעֹרִ֛ים בְּשֶׁ֖קֶל בְּשַׁ֥עַר שֹׁמְרֹֽון׃
2וַיַּ֣עַן הַשָּׁלִ֡ישׁ אֲשֶׁר־לַמֶּלֶךְ֩ נִשְׁעָ֨ן עַל־יָדֹ֜ו אֶת־אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִים֮ וַיֹּאמַר֒ הִנֵּ֣ה יְהוָ֗ה עֹשֶׂ֤ה אֲרֻבֹּות֙ בַּשָּׁמַ֔יִם הֲיִהְיֶ֖ה הַדָּבָ֣ר הַזֶּ֑ה וַיֹּ֗אמֶר הִנְּכָ֤ה רֹאֶה֙ בְּעֵינֶ֔יךָ וּמִשָּׁ֖ם לֹ֥א תֹאכֵֽל׃ ס
3וְאַרְבָּעָ֧ה אֲנָשִׁ֛ים הָי֥וּ מְצֹרָעִ֖ים פֶּ֣תַח הַשָּׁ֑עַר וַיֹּֽאמְרוּ֙ אִ֣ישׁ אֶל־רֵעֵ֔הוּ מָ֗ה אֲנַ֛חְנוּ יֹשְׁבִ֥ים פֹּ֖ה עַד־מָֽתְנוּ׃
4אִם־אָמַרְנוּ֩ נָבֹ֨וא הָעִ֜יר וְהָרָעָ֤ב בָּעִיר֙ וָמַ֣תְנוּ שָׁ֔ם וְאִם־יָשַׁ֥בְנוּ פֹ֖ה וָמָ֑תְנוּ וְעַתָּ֗ה לְכוּ֙ וְנִפְּלָה֙ אֶל־מַחֲנֵ֣ה אֲרָ֔ם אִם־יְחַיֻּ֣נוּ נִֽחְיֶ֔ה וְאִם־יְמִיתֻ֖נוּ וָמָֽתְנוּ׃
5וַיָּק֣וּמוּ בַנֶּ֔שֶׁף לָבֹ֖וא אֶל־מַחֲנֵ֣ה אֲרָ֑ם וַיָּבֹ֗אוּ עַד־קְצֵה֙ מַחֲנֵ֣ה אֲרָ֔ם וְהִנֵּ֥ה אֵֽין־שָׁ֖ם אִֽישׁ׃
6וַאדֹנָ֞י הִשְׁמִ֣יעַ׀ אֶת־מַחֲנֵ֣ה אֲרָ֗ם קֹ֥ול רֶ֨כֶב֙ קֹ֣ול ס֔וּס קֹ֖ול חַ֣יִל גָּדֹ֑ול וַיֹּאמְר֞וּ אִ֣ישׁ אֶל־אָחִ֗יו הִנֵּ֣ה שָֽׂכַר־עָלֵינוּ֩ מֶ֨לֶךְ יִשְׂרָאֵ֜ל אֶת־מַלְכֵ֧י הַחִתִּ֛ים וְאֶת־מַלְכֵ֥י מִצְרַ֖יִם לָבֹ֥וא עָלֵֽינוּ׃
7וַיָּקוּמוּ֮ וַיָּנ֣וּסוּ בַנֶּשֶׁף֒ וַיַּעַזְב֣וּ אֶת־אָהֳלֵיהֶ֗ם וְאֶת־סֽוּסֵיהֶם֙ וְאֶת־חֲמֹ֣רֵיהֶ֔ם הַֽמַּחֲנֶ֖ה כַּאֲשֶׁר־הִ֑יא וַיָּנֻ֖סוּ אֶל־נַפְשָֽׁם׃
8וַיָּבֹאוּ֩ הַֽמְצֹרָעִ֨ים הָאֵ֜לֶּה עַד־קְצֵ֣ה הַֽמַּחֲנֶ֗ה וַיָּבֹ֜אוּ אֶל־אֹ֤הֶל אֶחָד֙ וַיֹּאכְל֣וּ וַיִּשְׁתּ֔וּ וַיִּשְׂא֣וּ מִשָּׁ֗ם כֶּ֤סֶף וְזָהָב֙ וּבְגָדִ֔ים וַיֵּלְכ֖וּ וַיַּטְמִ֑נוּ וַיָּשֻׁ֗בוּ וַיָּבֹ֨אוּ֙ אֶל־אֹ֣הֶל אַחֵ֔ר וַיִּשְׂא֣וּ מִשָּׁ֔ם וַיֵּלְכ֖וּ וַיַּטְמִֽנוּ׃
9וַיֹּאמְרוּ֩ אִ֨ישׁ אֶל־רֵעֵ֜הוּ לֹֽא־כֵ֣ן׀ אֲנַ֣חְנוּ עֹשִׂ֗ים הַיֹּ֤ום הַזֶּה֙ יֹום־בְּשֹׂרָ֣ה ה֔וּא וַאֲנַ֣חְנוּ מַחְשִׁ֗ים וְחִכִּ֛ינוּ עַד־אֹ֥ור הַבֹּ֖קֶר וּמְצָאָ֣נוּ עָוֹ֑ון וְעַתָּה֙ לְכ֣וּ וְנָבֹ֔אָה וְנַגִּ֖ידָה בֵּ֥ית הַמֶּֽלֶךְ׃
10וַיָּבֹ֗אוּ וַֽיִּקְרְאוּ֮ אֶל־שֹׁעֵ֣ר הָעִיר֒ וַיַּגִּ֤ידוּ לָהֶם֙ לֵאמֹ֔ר בָּ֚אנוּ אֶל־מַחֲנֵ֣ה אֲרָ֔ם וְהִנֵּ֥ה אֵֽין־שָׁ֛ם אִ֖ישׁ וְקֹ֣ול אָדָ֑ם כִּ֣י אִם־הַסּ֤וּס אָסוּר֙ וְהַחֲמֹ֣ור אָס֔וּר וְאֹהָלִ֖ים כַּאֲשֶׁר־הֵֽמָּה׃
11וַיִּקְרָ֖א הַשֹּֽׁעֲרִ֑ים וַיַּגִּ֕ידוּ בֵּ֥ית הַמֶּ֖לֶךְ פְּנִֽימָה׃
12וַיָּ֨קָם הַמֶּ֜לֶךְ לַ֗יְלָה וַיֹּ֨אמֶר֙ אֶל־עֲבָדָ֔יו אַגִּֽידָה־נָּ֣א לָכֶ֔ם אֵ֛ת אֲשֶׁר־עָ֥שׂוּ לָ֖נוּ אֲרָ֑ם יָדְע֞וּ כִּי־רְעֵבִ֣ים אֲנַ֗חְנוּ וַיֵּצְא֤וּ מִן־הַֽמַּחֲנֶה֙ לְהֵחָבֵ֤ה בְהַשָּׂדֶה לֵאמֹ֔ר כִּֽי־יֵצְא֤וּ מִן־הָעִיר֙ וְנִתְפְּשֵׂ֣ם חַיִּ֔ים וְאֶל־הָעִ֖יר נָבֹֽא׃
13וַיַּעַן֩ אֶחָ֨ד מֵעֲבָדָ֜יו וַיֹּ֗אמֶר וְיִקְחוּ־נָ֞א חֲמִשָּׁ֣ה מִן־הַסּוּסִים֮ הַֽנִּשְׁאָרִים֮ אֲשֶׁ֣ר נִשְׁאֲרוּ־בָהּ֒ הִנָּ֗ם כְּכָל־הֶהָמֹון יִשְׂרָאֵל֙ אֲשֶׁ֣ר נִשְׁאֲרוּ־בָ֔הּ הִנָּ֕ם כְּכָל־הֲמֹ֥ון יִשְׂרָאֵ֖ל אֲשֶׁר־תָּ֑מּוּ וְנִשְׁלְחָ֖ה וְנִרְאֶֽה׃
14וַיִּקְח֕וּ שְׁנֵ֖י רֶ֣כֶב סוּסִ֑ים וַיִּשְׁלַ֨ח הַמֶּ֜לֶךְ אַחֲרֵ֧י מַחֲנֵֽה־אֲרָ֛ם לֵאמֹ֖ר לְכ֥וּ וּרְאֽוּ׃
15וַיֵּלְכ֣וּ אַחֲרֵיהֶם֮ עַד־הַיַּרְדֵּן֒ וְהִנֵּ֣ה כָל־הַדֶּ֗רֶךְ מְלֵאָ֤ה בְגָדִים֙ וְכֵלִ֔ים אֲשֶׁר־הִשְׁלִ֥יכוּ אֲרָ֖ם בְּהֵחָפְזָם וַיָּשֻׁ֨בוּ֙ הַמַּלְאָכִ֔ים וַיַּגִּ֖דוּ לַמֶּֽלֶךְ׃
16וַיֵּצֵ֣א הָעָ֔ם וַיָּבֹ֕זּוּ אֵ֖ת מַחֲנֵ֣ה אֲרָ֑ם וַיְהִ֨י סְאָה־סֹ֜לֶת בְּשֶׁ֗קֶל וְסָאתַ֧יִם שְׂעֹרִ֛ים בְּשֶׁ֖קֶל כִּדְבַ֥ר יְהוָֽה׃
17וְהַמֶּלֶךְ֩ הִפְקִ֨יד אֶת־הַשָּׁלִ֜ישׁ אֲשֶׁר־נִשְׁעָ֤ן עַל־יָדֹו֙ עַל־הַשַּׁ֔עַר וַיִּרְמְסֻ֧הוּ הָעָ֛ם בַּשַּׁ֖עַר וַיָּמֹ֑ת כַּאֲשֶׁ֤ר דִּבֶּר֙ אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֔ים אֲשֶׁ֣ר דִּבֶּ֔ר בְּרֶ֥דֶת הַמֶּ֖לֶךְ אֵלָֽיו׃
18וַיְהִ֗י כְּדַבֵּר֙ אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֔ים אֶל־הַמֶּ֖לֶךְ לֵאמֹ֑ר סָאתַ֨יִם שְׂעֹרִ֜ים בְּשֶׁ֗קֶל וּֽסְאָה־סֹ֨לֶת֙ בְּשֶׁ֔קֶל יִהְיֶה֙ כָּעֵ֣ת מָחָ֔ר בְּשַׁ֖עַר שֹׁמְרֹֽון׃
19וַיַּ֨עַן הַשָּׁלִ֜ישׁ אֶת־אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִים֮ וַיֹּאמַר֒ וְהִנֵּ֣ה יְהוָ֗ה עֹשֶׂ֤ה אֲרֻבֹּות֙ בַּשָּׁמַ֔יִם הֲיִהְיֶ֖ה כַּדָּבָ֣ר הַזֶּ֑ה וַיֹּ֗אמֶר הִנְּךָ֤ רֹאֶה֙ בְּעֵינֶ֔יךָ וּמִשָּׁ֖ם לֹ֥א תֹאכֵֽל׃
20וַיְהִי־לֹ֖ו כֵּ֑ן וַיִּרְמְס֨וּ אֹתֹ֥ו הָעָ֛ם בַּשַּׁ֖עַר וַיָּמֹֽת׃ ס
Olwa ôlya mukazi w’e Sunami n’ecizombo
8 |
1 Elizeyo anacibwira olya mukazi affûliraga omwana erhi: «Kanya orhenge enôla munda we n’omulala gwawc oje ah’onahashire; bulya Nyakasane anahamagire ecizombo, co cino ciyiruka omu cihugo, ca myaka nda». 2 Nyamukazi anacigenda ajira nka kulya omuntu wa Nyamuzinda anamubwiraga, akanya agenda boshi n’omulala gwagc, agendicîbêrera omu cihugo c’Abafilistini. 3 Enyuma lya myaka nda nyamukazi anacigaluka arhenga emwa aba filistini, aja cmunda mwami ali mpu ajîshenga enyumpa yage n’amashwa gage. 4Muli agôla mango erhi mwami adwirhe ashambala boshi na Gehazi, mwa mbali w’omuntu wa Nyamuzinda, akazagimudosa erhi: «Nkuhunyire onganirire nani ngasi bisomerine Elizeyo anajizire byoshi». 5 Amango akazagirhôndêra ashenga mwami enyumpa n’ishwa lyage. Gehazi anaciderha erhi: «Ewe yagirwa mwami, alaga ôlya mukazi, alaga n’ôlya mwana Elizeyo afûlaga». 6 Mwami anacishambâza nyamukazi naye anacimubwira kurhi byabire; mwami anacimuha omuganda anaciderha erhi: «Ojiderha bamugalulire ebyage byoshi, ebyarhenzire omwôla ishwa lyage kurhenga aha anarhengeraga omu cihugo kuhika bunôla.»
Elizeyo na Hazaheli w’e Damasi
7 Elizeyo akanya aja e Damasi; Ben-Hadadi mwami w’e Sîriya erhi ali mulwala agôla mango, banacimubwira mpu: Omuntu wa Nyamuzinda anajire eno munda. 8 Mwami anacibwira Hazaheli erhi: «Oyanke oluhembo oje emunda oyôla muntu wa Nyamuzinda ali ogend’imundôkeza erhi nafuma eyira ndwâla»?
9 Hazaheli anacikanya aja emunda ali. Ali ahesire oluhembo lwa ngasi binja binaba e Damasi, abarhuza ngamiya makumi ani. Erhi ayihika anacija emunda Elizeyo ali anacimubwira erhi: «Mugala wawe Ben-Hadadi, mwami w’e Sîriya antumire emunda oli mpu nkudôse erhi: «Ka nafuma eyi ndwâla»? 10 Elizeyo anacishuza erhi: «Okanye ogend’imubwira oku: Ncci afuma. Ci konene Nya mubâho ananyeresire oku okunali afa.» » Okubundi olya muntu wa Nyamuzi nda azinzibala obusu ecifufu camugwarha yeshi ayunjula eziri nka nshonyi, 12 anacivugumula emirenge. Hazaheli anacimudôsa erhi: «Carhuma nahamwirhu alaka». Elizeyo anacishuza erhi: «Bulya manyire amabi wayishijirira bene Israheli: wayishidulika omuliro oku bishagala byabo biyûbakire buzibu-zibu, wanigûza n’engôrho abana b’emisole, warhonyongola abana babo b’ebirhaba wabwagûla n’abakazi bali izîmi. 13 Hazaheli anacimushuza erhi: «Mwambali wawe aligi muntu muci, ka kabwa, omu kuhenya bya bcne ebyo?» Elizeyo anacimushuza erhi: «Nyamubâho ananyeresire oku waha mwami w’e Sîriya».
14 Hazaheli anacisengaruka Elizeyo anashubira emwa nawabo, naye anaci
mudôsa erhi: «Kurhi anakubwizire Elizeyo?» Anacishuza erhi: «Anambwizire erhi okunali walama». 15 Erhi buca Hazaheli anaciyanka obulengetwa n’erhi aba
amabujomya omu mishi, abulambulira oku busu bwa mwami, mwami arhengamw’omûka. Hazaheli
anaciyîma ahali hage.
0bwami bwa Yoramu w’e Yuda (848-841)
16 Omu mwaka gwa karhanu gw’okuyîma kwa Yoramu mwene Ahabu, mwami w’Israheli Yoramu mwene Yozafati naye aba mwami omu Yuda. 17 Ali akola agwerhe myaka makumi asharhu n’ibiri erhi aba mwami, ageza myaka munani ali mwami aha Yeruzalemu. 18 Akulikira enjira y’abami b’Israheli nka kulya enyumpa ya Ahabu yajiraga, anacijira ebiri bigalaugalu omu masu ga Nyamuzinda. 19 Ci konene Nyamubâho arhalonzagya okusherêza Yuda erhi mwambali wage Daudi orhuma nka kulya anamulaganyagya oku ensiku zoshi aba n’akamole omu bana bage.
20 Ago mango ga Yoramu, Edomu aciberûla kuli Yuda aciha owage mwa mi. 21 Yoramu agera aha Seyiri n’engâle zage zoshi; azûka budufu budufu a lwisa abanya-Edomu bali bamuzongolosire, ôli abarhambo b’engâle, ôli oluba ga, bakûla omulindi bayakira emwa babwe. 22 Edomu anayôrha aberûlukinwe na Yuda kuhika n’ene. Naye Libna aciberûla kuli Yuda hofi mw’agôla mango.
23 Ebisigire by’ebijiro bya Yoramu, oku ajizire koshi, okwôla ka kurhali kuyandike omu citabu c’empiriri z’abami b’e Yuda? 24 Yoramu acihengeka hali b’îshe, banacimubisha aha burhambi bwa b’îshe omu lugo lwa Daudi, Okoziyasi, mugala wage ayîma ahali hage.
0bwami bwa Okoziyasi omu Yuda (841)
25 Omu nwaka gwa kali ikumi na muguma kurhenga Yoramu mwene Ahabu ali mwami w’Israheli Okoziyasi mwene Yoramu naye aba mwami e Yuda. 26 Okoziyasi ali agwerhe myaka makumi abiri erhi aba mwami, ayîma mwaka muguma aha Yeruzalemu. Nina ye wali Ataliya, mwa-Omuri mwami w’Israheli. 27 Ashimba olugendo lw’omulala gwa Ahabu, ajira ebigalugalu omu masu na Nyamubâho, nka kulya enyumpa ya Ahabu yanajiraga.
28 Anacikanya bona Yoramu mwene Ahabu mpu bakola bagendilwisa Hazaheli mwami w’e Sîriya e Ramoti omu Galadi. 29 Abanya-Sîriya banacitumirha Yoramu, mwami Yoramu ayîsha agendicibukikiza aha Israheli birya bibande bene Sîriya bamutumirhaga e Ramoti, galya mango akazagilwisa Hazaheli, mwami w’e Sîriya. Okoziyasi mwene Yoramu, mwami w’e Yuda anaciyandagala ajirhangula Yoramu mwene Ahabu, okôla alwaliraga aha Israheli.
BHS 2Kings
8
1וֶאֱלִישָׁ֡ע דִּבֶּ֣ר אֶל־הָאִשָּׁה֩ אֲשֶׁר־הֶחֱיָ֨ה אֶת־בְּנָ֜הּ לֵאמֹ֗ר ק֤וּמִי וּלְכִי֙ אַתִּי וּבֵיתֵ֔ךְ וְג֖וּרִי בַּאֲשֶׁ֣ר תָּג֑וּרִי כִּֽי־קָרָ֤א יְהוָה֙ לָֽרָעָ֔ב וְגַם־בָּ֥א אֶל־הָאָ֖רֶץ שֶׁ֥בַע שָׁנִֽים׃
2וַתָּ֨קָם֙ הָֽאִשָּׁ֔ה וַתַּ֕עַשׂ כִּדְבַ֖ר אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֑ים וַתֵּ֤לֶךְ הִיא֙ וּבֵיתָ֔הּ וַתָּ֥גָר בְּאֶֽרֶץ־פְּלִשְׁתִּ֖ים שֶׁ֥בַע שָׁנִֽים׃
3וַיְהִ֗י מִקְצֵה֙ שֶׁ֣בַע שָׁנִ֔ים וַתָּ֥שָׁב הָאִשָּׁ֖ה מֵאֶ֣רֶץ פְּלִשְׁתִּ֑ים וַתֵּצֵא֙ לִצְעֹ֣ק אֶל־הַמֶּ֔לֶךְ אֶל־בֵּיתָ֖הּ וְאֶל־שָׂדָֽהּ׃
4וְהַמֶּ֗לֶךְ מְדַבֵּר֙ אֶל־גֵּ֣חֲזִ֔י נַ֥עַר אִישׁ־הָאֱלֹהִ֖ים לֵאמֹ֑ר סַפְּרָה־נָּ֣א לִ֔י אֵ֥ת כָּל־הַגְּדֹלֹ֖ות אֲשֶׁר־עָשָׂ֥ה אֱלִישָֽׁע׃
5וַ֠יְהִי ה֥וּא מְסַפֵּ֣ר לַמֶּלֶךְ֮ אֵ֣ת אֲשֶׁר־הֶחֱיָ֣ה אֶת־הַמֵּת֒ וְהִנֵּ֨ה הָאִשָּׁ֜ה אֲשֶׁר־הֶחֱיָ֤ה אֶת־בְּנָהּ֙ צֹעֶ֣קֶת אֶל־הַמֶּ֔לֶךְ עַל־בֵּיתָ֖הּ וְעַל־שָׂדָ֑הּ וַיֹּ֤אמֶר גֵּֽחֲזִי֙ אֲדֹנִ֣י הַמֶּ֔לֶךְ זֹ֚את הָֽאִשָּׁ֔ה וְזֶה־בְּנָ֖הּ אֲשֶׁר־הֶחֱיָ֥ה אֱלִישָֽׁע׃
6וַיִּשְׁאַ֥ל הַמֶּ֛לֶךְ לָאִשָּׁ֖ה וַתְּסַפֶּר־לֹ֑ו וַיִּתֶּן־לָ֣הּ הַמֶּלֶךְ֩ סָרִ֨יס אֶחָ֜ד לֵאמֹ֗ר הָשֵׁ֤יב אֶת־כָּל־אֲשֶׁר־לָהּ֙ וְאֵת֙ כָּל־תְּבוּאֹ֣ת הַשָּׂדֶ֔ה מִיֹּ֛ום עָזְבָ֥ה אֶת־הָאָ֖רֶץ וְעַד־עָֽתָּה׃ פ
7וַיָּבֹ֤א אֱלִישָׁע֙ דַּמֶּ֔שֶׂק וּבֶן־הֲדַ֥ד מֶֽלֶךְ־אֲרָ֖ם חֹלֶ֑ה וַיֻּגַּד־לֹ֣ו לֵאמֹ֔ר בָּ֛א אִ֥ישׁ הָאֱלֹהִ֖ים עַד־הֵֽנָּה׃
8וַיֹּ֨אמֶר הַמֶּ֜לֶךְ אֶל־חֲזָהאֵ֗ל קַ֤ח בְּיָֽדְךָ֙ מִנְחָ֔ה וְלֵ֕ךְ לִקְרַ֖את אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֑ים וְדָרַשְׁתָּ֙ אֶת־יְהוָ֤ה מֵֽאֹותֹו֙ לֵאמֹ֔ר הַאֶחְיֶ֖ה מֵחֳלִ֥י זֶֽה׃
9וַיֵּ֣לֶךְ חֲזָאֵל֮ לִקְרָאתֹו֒ וַיִּקַּ֨ח מִנְחָ֤ה בְיָדֹו֙ וְכָל־ט֣וּב דַּמֶּ֔שֶׂק מַשָּׂ֖א אַרְבָּעִ֣ים גָּמָ֑ל וַיָּבֹא֙ וַיַּעֲמֹ֣ד לְפָנָ֔יו וַיֹּ֗אמֶר בִּנְךָ֙ בֶן־הֲדַ֤ד מֶֽלֶךְ־אֲרָם֙ שְׁלָחַ֤נִי אֵלֶ֨יךָ֙ לֵאמֹ֔ר הַאֶחְיֶ֖ה מֵחֳלִ֥י זֶֽה׃
10וַיֹּ֤אמֶר אֵלָיו֙ אֱלִישָׁ֔ע לֵ֥ךְ אֱמָר־לֹא חָיֹ֣ה תִחְיֶ֑ה וְהִרְאַ֥נִי יְהוָ֖ה כִּֽי־מֹ֥ות יָמֽוּת׃
11וַיַּעֲמֵ֥ד אֶת־פָּנָ֖יו וַיָּ֣שֶׂם עַד־בֹּ֑שׁ וַיֵּ֖בְךְּ אִ֥ישׁ הָאֱלֹהִֽים׃
12וַיֹּ֣אמֶר חֲזָאֵ֔ל מַדּ֖וּעַ אֲדֹנִ֣י בֹכֶ֑ה וַיֹּ֡אמֶר כִּֽי־יָדַ֡עְתִּי אֵ֣ת אֲשֶׁר־תַּעֲשֶׂה֩ לִבְנֵ֨י יִשְׂרָאֵ֜ל רָעָ֗ה מִבְצְרֵיהֶ֞ם תְּשַׁלַּ֤ח בָּאֵשׁ֙ וּבַחֻֽרֵיהֶם֙ בַּחֶ֣רֶב תַּהֲרֹ֔ג וְעֹלְלֵיהֶ֣ם תְּרַטֵּ֔שׁ וְהָרֹתֵיהֶ֖ם תְּבַקֵּֽעַ׃
13וַיֹּ֣אמֶר חֲזָהאֵ֔ל כִּ֣י מָ֤ה עַבְדְּךָ֙ הַכֶּ֔לֶב כִּ֣י יַעֲשֶׂ֔ה הַדָּבָ֥ר הַגָּדֹ֖ול הַזֶּ֑ה וַיֹּ֣אמֶר אֱלִישָׁ֔ע הִרְאַ֧נִי יְהוָ֛ה אֹתְךָ֖ מֶ֥לֶךְ עַל־אֲרָֽם׃
14וַיֵּ֣לֶךְ׀ מֵאֵ֣ת אֱלִישָׁ֗ע וַיָּבֹא֙ אֶל־אֲדֹנָ֔יו וַיֹּ֣אמֶר לֹ֔ו מָֽה־אָמַ֥ר לְךָ֖ אֱלִישָׁ֑ע וַיֹּ֕אמֶר אָ֥מַר לִ֖י חָיֹ֥ה תִחְיֶֽה׃
15וַיְהִ֣י מִֽמָּחֳרָ֗ת וַיִּקַּ֤ח הַמַּכְבֵּר֙ וַיִּטְבֹּ֣ל בַּמַּ֔יִם וַיִּפְרֹ֥שׂ עַל־פָּנָ֖יו וַיָּמֹ֑ת וַיִּמְלֹ֥ךְ חֲזָהאֵ֖ל תַּחְתָּֽיו׃ פ
16וּבִשְׁנַ֣ת חָמֵ֗שׁ לְיֹורָ֤ם בֶּן־אַחְאָב֙ מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֔ל וִיהֹושָׁפָ֖ט מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה מָלַ֛ךְ יְהֹורָ֥ם בֶּן־יְהֹושָׁפָ֖ט מֶ֥לֶךְ יְהוּדָֽה׃
17בֶּן־שְׁלֹשִׁ֥ים וּשְׁתַּ֛יִם שָׁנָ֖ה הָיָ֣ה בְמָלְכֹ֑ו וּשְׁמֹנֶ֣ה שָׁנָה מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלִָֽם׃
18וַיֵּ֨לֶךְ בְּדֶ֣רֶךְ׀ מַלְכֵ֣י יִשְׂרָאֵ֗ל כַּאֲשֶׁ֤ר עָשׂוּ֙ בֵּ֣ית אַחְאָ֔ב כִּ֚י בַּת־אַחְאָ֔ב הָֽיְתָה־לֹּ֖ו לְאִשָּׁ֑ה וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֥י יְהוָֽה׃
19וְלֹֽא־אָבָ֤ה יְהוָה֙ לְהַשְׁחִ֣ית אֶת־יְהוּדָ֔ה לְמַ֖עַן דָּוִ֣ד עַבְדֹּ֑ו כַּאֲשֶׁ֣ר אָֽמַר־לֹ֗ו לָתֵ֨ת לֹ֥ו נִ֛יר לְבָנָ֖יו כָּל־הַיָּמִֽים׃
20בְּיָמָיו֙ פָּשַׁ֣ע אֱדֹ֔ום מִתַּ֖חַת יַד־יְהוּדָ֑ה וַיַּמְלִ֥כוּ עֲלֵיהֶ֖ם מֶֽלֶךְ׃
21וַיַּעֲבֹ֤ר יֹורָם֙ צָעִ֔ירָה וְכָל־הָרֶ֖כֶב עִמֹּ֑ו וַֽיְהִי־ה֞וּא קָ֣ם לַ֗יְלָה וַיַּכֶּ֨ה אֶת־אֱדֹ֜ום הַסֹּבֵ֤יב אֵלָיו֙ וְאֵת֙ שָׂרֵ֣י הָרֶ֔כֶב וַיָּ֥נָס הָעָ֖ם לְאֹהָלָֽיו׃
22וַיִּפְשַׁ֣ע אֱדֹ֗ום מִתַּ֨חַת֙ יַד־יְהוּדָ֔ה עַ֖ד הַיֹּ֣ום הַזֶּ֑ה אָ֛ז תִּפְשַׁ֥ע לִבְנָ֖ה בָּעֵ֥ת הַהִֽיא׃
23וְיֶ֛תֶר דִּבְרֵ֥י יֹורָ֖ם וְכָל־אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה הֲלֹֽוא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יְהוּדָֽה׃
24וַיִּשְׁכַּ֤ב יֹורָם֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו וַיִּקָּבֵ֥ר עִם־אֲבֹתָ֖יו בְּעִ֣יר דָּוִ֑ד וַיִּמְלֹ֛ךְ אֲחַזְיָ֥הוּ בְנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃ פ
25בִּשְׁנַת֙ שְׁתֵּים־עֶשְׂרֵ֣ה שָׁנָ֔ה לְיֹורָ֥ם בֶּן־אַחְאָ֖ב מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֑ל מָלַ֛ךְ אֲחַזְיָ֥הוּ בֶן־יְהֹורָ֖ם מֶ֥לֶךְ יְהוּדָֽה׃
26בֶּן־עֶשְׂרִ֨ים וּשְׁתַּ֤יִם שָׁנָה֙ אֲחַזְיָ֣הוּ בְמָלְכֹ֔ו וְשָׁנָ֣ה אַחַ֔ת מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלִָ֑ם וְשֵׁ֤ם אִמֹּו֙ עֲתַלְיָ֔הוּ בַּת־עָמְרִ֖י מֶ֥לֶךְ יִשְׂרָאֵֽל׃
27וַיֵּ֗לֶךְ בְּדֶ֨רֶךְ֙ בֵּ֣ית אַחְאָ֔ב וַיַּ֧עַשׂ הָרַ֛ע בְּעֵינֵ֥י יְהוָ֖ה כְּבֵ֣ית אַחְאָ֑ב כִּ֛י חֲתַ֥ן בֵּית־אַחְאָ֖ב הֽוּא׃
28וַיֵּ֜לֶךְ אֶת־יֹורָ֣ם בֶּן־אַחְאָ֗ב לַמִּלְחָמָ֛ה עִם־חֲזָהאֵ֥ל מֶֽלֶךְ־אֲרָ֖ם בְּרָמֹ֣ת גִּלְעָ֑ד וַיַּכּ֥וּ אֲרַמִּ֖ים אֶת־יֹורָֽם׃
29וַיָּשָׁב֩ יֹורָ֨ם הַמֶּ֜לֶךְ לְהִתְרַפֵּ֣א בְיִזְרְעֶ֗אל מִן־הַמַּכִּים֙ אֲשֶׁ֨ר יַכֻּ֤הוּ אֲרַמִּים֙ בָּֽרָמָ֔ה בְּהִלָּ֣חֲמֹ֔ו אֶת־חֲזָהאֵ֖ל מֶ֣לֶךְ אֲרָ֑ם וַאֲחַזְיָ֨הוּ בֶן־יְהֹורָ֜ם מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֗ה יָרַ֡ד לִרְאֹ֞ות אֶת־יֹורָ֧ם בֶּן־אַחְאָ֛ב בְּיִזְרְעֶ֖אל כִּֽי־חֹלֶ֥ה הֽוּא׃ פ
Yehu ashîgwa amavurha g’okuba mwami w’Israheli
9
1 Omulêbi Elizeyo ahamagala muntu muguma omu bene abalebi, anacimubwira erhi: Hwinja bwinja, orhôle eyi njebe y’amavurha oje e Ramoti omu Galadi. 2 Hano onahika eyôla munda onaje walongereza Yehu, mugala wa Yehozafati ya Nimushi, hano onamubona wanamukema omuyegûle kuli bene wabo wanamuhêka omu nyumpa eri hago hago. 3 Wanarhôla erya njebe yawe wanamubulagira amavurha aha irhwe onaderhe erhi: Ntya kwo Nyamubâho adesire: Nkushîzire amavurha g’okuba mwami w’Israheli. Buzinda bw’aho wanayigula olumvi ocilibirhire buzira kulinda.
4 Olya mwana murhumisi w’omulêbi, anacikanya aja e Ramoti omu Galadi. 5 Erhi ahika yo ashimana abarhambo b’engabo batamire. Anaciderha erhi: «Yagirwa ngwerhe akanwa nakubwira». 6 Yehu anaciyimuka anacija omu nyumpa; olya mwana anacimubulagira amavurha ah’irhwe anacimubwira erhi: «Kwo Nyamubâho, Nyamuzinda w’Israheli adesire ntyâla: Nkushîzire amavurha g’okuba mwami w’olubaga lwa Nyamubâho omw’Israheli. 7 Omalire omulala gwa nawinyu Ahabu, na kuli Yezabeli nacihôla omuko gw’abalêbi, abarhumisi bani n’omuko gwa ngasi bandi barhumisi ba Nyamubâho. 8 Enyumpa ya Ahabu eherêrekere, omu nyumpa ya Ahabu nâmalira ngasi boshi banashubala oku lukuta, omuja kuguma n’omuntu nkana omu Israheli. 9 Enyumpa ya Ahabu yâba aka enyumpa ya Yerobwami mwene Nabati; kuguma n’enyumpa ya Basha mwene Ahiya. 10 Orhubwa rhwâlira Yezabeli omw’ishwa ly’Israheli arhanabone ecabisha.» Olya mwana anayîgula olumvi acilibirhira.
Yehu ayîmikwa mwami
11 Okubundi Yehu ashubira emunda bambali ba nawabo bali, banacimudôsa mpu ka bigendesire bwinja? Cici oyo musirhe analikulongeza? Naye anacibashuza erhi: «Muyishi omuntu n’oku aderha». 12 Banacimubwira mpu: «Kubesha! rhuganirire nirhu»! Anacibabwira erhi: «Oku anambwizire kw’oku:Nyamubâho adesire ntyâla! Nkushizire amavurha g’okuba mwami w’Israheli… 13 Ho na halya ngasi muguma abamba ecishûli cage, banacimutamazakwo e nyanya ly’emishonezo, banacibûha omushekera mpu: «Yehu ye okola oli mwami».
Oku Yehu ayirhaga Yoramu w’Israheli na Okoziyasi w’e Yuda na Yezabeli
14 Yehu mugala wa Yehozafati ya Nimushi anacigomera Yoramu. Agôla mango erhi Yoramu na bene Israheli boshi barhabalîre e Ramoti omu Galadi badwirhe balwisa Hazaheli mwami w’e Sîriya. 15 Ci konene mwami Yoramu ali erhi arhenzire eyôla munda galya mango bamutumirhaga halya akazagilwira boshi na Hazaheli mwami w’e Sîriya. Yehu anaciderha erhi: Akaba munayemire okwôla, nta muntu orhengage munôla lugo mpu ajimanyisa e Israheli…
16 Yehu anacishonera oku ngâle yage, anacikanya aja e Israheli bulya yo mwami ali agweshire, na Okoziyasi mwami w’e Yuda aliyishirimurhandûla. 17 Omulanzi wali oku munâra aha Israheli, alangira ehîkungu hy’akatulo oku hizûsibwa n’omurhwe gwa Yehu oyerekire emunda bali, anaciderha erhi: «Namalangira akatulo k’engabo». Yoramu anacimubwira erhi: Orhôle omusi rika walibirha n’enfarasi, omurhume aje emunda bali agendibadôsa erhi: «Ka murhûla»? 18 Nyamusirika anacikanya n’enfarasi yage anacija emunda Yehu ali anacimubwira erhi: «Mwami adôsize mpu ka murhûla»? Yehu anacishuza erhi: «Bici wajira n’omurhûla»? Hindamuka oje enyuma zani. Olya wakazagilanga anacigendimanyisa erhi: owarhumagwa anabahisirekwo ci konene arhacigalusire. 19 Yoramu arhuma omusirika wa kabiri naye anacihika emunda bali anaciderha erhi: «Mwami adôsize mpu: Ka murhûla»? Yehu anacimushuza erhi: «Bici wajira n’omurhûla»? Hindamuka oje enyuma zani. 20 Omulanzi ashubigendimanyisa erhi: Amabahikakwo ci konene naye arhacigalusiri. Na omu kulaba olugendo lwabo luli nka lwa Yehu mwene Nimushi, bulya kw’abalagaza nka musirhe. 21 Okubundi Yoramu anaciderha erhi: «Murheganye engâle». Banacirheganya engâle. Yoramu mwami w’Israheli na Okoziyasi mwami w’e Yuda banacikanya ngasi muguma omu ngâle yage; banacikanya baja emunda Yehu ali, banacimurhimana oku ishwa lya Naboti omu Yizreeli.
Okuyirhwa kwa Yoramu
22 Erhi abona Yehu, Yoramu anacimudôsa erhi: «Ka murhûla, Yehu»?Yehu anacishuza erhi: «Kurhi n’omurhûla? Oku zira mbaraga za nyoko Yezabeli zicihaba na bala balozi bage»? 23 Yoramu ahindamula enfarasi zage ayaka abwira Okoziyasi erhi: «Bwamaba bugoma, Okoziyasi»! 24 Ci konene bulya Yehu ali afumbasire omuherho gwage, abanda Yoramu omwampi omu mbaga baga z’ebirhugo, omwampi gwarhulukana omu murhima atulongoka omu ngâle yage. 25 Yehu anacibwira musirika wage muguma ye wali Bidikari erhi:«Mumurhenze mumukwebe omu ishwa lya Naboti wa Yizreeli. Okengere kurhi lulya lusiku nie na nawe oku rhuli babiri rhwali omu ngâle enyuma z’îshe Ahabu, Nyamubâho aderha akanwa k’obugeramwa erhi: 26 Omuko gwa Naboti n’omuko gw’abana bage injo nagubwine bwinja! Nyamubâho okudesire, nakulyûgizago muli eri ishwa lyonene! Nyamubâho okudesire. Omurhenzagye bunôla okabulire omw’ishwa nka kulya akanwa ka Nyamubâho kanadesire.»
Okuyirhwa kwa Okoziyasi
27 Okoziyasi erhi abona kulya ayaka, agerera omu njira ya Beti-Hagani. Yehu anacimushimba aderha erhi: «Naye kwo na kuguma»! Bamutumirhira omu ngâle yage oku murhezi gwa Guri hofi na Yibleyamu. Ayakira e Megido anafirayo. 28 Bambali bage bamuhêka e Yeruzalemu omu ngâle, bamubisha omu nshinda yage haguma n’ababusi bage, omu cishagala ca Daudi. 29 Okoziyasi abaga mwami w’e Yuda omu mwaka gwa kali ikumi na muguma kurhenga Yoramu mwene Ahabu ali ayîmire.
Okuyirhwa kwa Yezabeli
30 Yehu aja omu Israheli. Yezabeli erhi akuyumva acishîga irangi oku masu ayambala yeshi bwinja omw’irhwe, ayunama ajilolera aha kabonezo. 31 Erhi Yehu ahama omuhango Yezabeli anacimudôsa erhi: «Ka murhûla, wani Zimri owayirhaga nawabo»? 32 Anaciyinamula irhwe lyage ebwa kabonezo, anaciderha erhi: «Rhweshi na ndi rhuli? Ndi? » Bambali babiri erhi basharhu bayûnamire emunda ali, 33 anacibabwira erhi: «Mumurhogeze okw’idaho». Banacimukweba oku idaho omuko gwage gwashahukira oku nkuta n’oku nfarasi, zanacimuhonyogola. 34 Oku bundi aja omu nyumpa n’erhi aha amahikamwo, alya ananywa, aderha erhi: «Kanyi mugend’ilola bulya buhanya, munamubîshe bulya ali mwali wa mwami». 35 Bakanya bakolaga bajimubisha, ci barhacishimânaga kuli ye erhali mpanga, emirundi n’obukumbukumbu bw’amaboko. 36 Bayisha bagalusire, bajimanyisa Yehu naye anaciderha erhi: «Okûla kali kanwa ka Nyamubâho kalya aderhaga muli Eliya w’e Tishibiti muli ebira binwa: Omw’ishwa lya Yizreeli mwo ebibwa byalira omubiri gwa Yezabeli; 37 N’omubiri gwa Yezabeli gwayorha nka cavu hanola igulu, omw’ishwa lya Yizreeli ciru barhakanaciderha mpu ho Yezabela aba ahala.
BHS 2Kings
9
1וֶאֱלִישָׁע֙ הַנָּבִ֔יא קָרָ֕א לְאַחַ֖ד מִבְּנֵ֣י הַנְּבִיאִ֑ים וַיֹּ֨אמֶר לֹ֜ו חֲגֹ֣ר מָתְנֶ֗יךָ וְ֠קַח פַּ֣ךְ הַשֶּׁ֤מֶן הַזֶּה֙ בְּיָדֶ֔ךָ וְלֵ֖ךְ רָמֹ֥ת גִּלְעָֽד׃
2וּבָ֖אתָ שָׁ֑מָּה וּרְאֵֽה־שָׁ֠ם יֵה֨וּא בֶן־יְהֹושָׁפָ֜ט בֶּן־נִמְשִׁ֗י וּבָ֨אתָ֙ וַהֲקֵֽמֹתֹו֙ מִתֹּ֣וך אֶחָ֔יו וְהֵבֵיאתָ֥ אֹתֹ֖ו חֶ֥דֶר בְּחָֽדֶר׃
3וְלָקַחְתָּ֤ פַךְ־הַשֶּׁ֨מֶן֙ וְיָצַקְתָּ֣ עַל־רֹאשֹׁ֔ו וְאָֽמַרְתָּ֙ כֹּֽה־אָמַ֣ר יְהוָ֔ה מְשַׁחְתִּ֥יךָֽ לְמֶ֖לֶךְ אֶל־יִשְׂרָאֵ֑ל וּפָתַחְתָּ֥ הַדֶּ֛לֶת וְנַ֖סְתָּה וְלֹ֥א תְחַכֶּֽה׃
4וַיֵּ֧לֶךְ הַנַּ֛עַר הַנַּ֥עַר הַנָּבִ֖יא רָמֹ֥ת גִּלְעָֽד׃
5וַיָּבֹ֗א וְהִנֵּ֨ה שָׂרֵ֤י הַחַ֨יִל֙ יֹֽשְׁבִ֔ים וַיֹּ֕אמֶר דָּבָ֥ר לִ֛י אֵלֶ֖יךָ הַשָּׂ֑ר וַיֹּ֤אמֶר יֵהוּא֙ אֶל־מִ֣י מִכֻּלָּ֔נוּ וַיֹּ֖אמֶר אֵלֶ֥יךָ הַשָּֽׂר׃
6וַיָּ֨קָם֙ וַיָּבֹ֣א הַבַּ֔יְתָה וַיִּצֹ֥ק הַשֶּׁ֖מֶן אֶל־רֹאשֹׁ֑ו וַיֹּ֣אמֶר לֹ֗ו כֹּֽה־אָמַ֤ר יְהוָה֙ אֱלֹהֵ֣י יִשְׂרָאֵ֔ל מְשַׁחְתִּ֧יךָֽ לְמֶ֛לֶךְ אֶל־עַ֥ם יְהוָ֖ה אֶל־יִשְׂרָאֵֽל׃
7וְהִ֨כִּיתָ֔ה אֶת־בֵּ֥ית אַחְאָ֖ב אֲדֹנֶ֑יךָ וְנִקַּמְתִּ֞י דְּמֵ֣י׀ עֲבָדַ֣י הַנְּבִיאִ֗ים וּדְמֵ֛י כָּל־עַבְדֵ֥י יְהוָ֖ה מִיַּ֥ד אִיזָֽבֶל׃
8וְאָבַ֖ד כָּל־בֵּ֣ית אַחְאָ֑ב וְהִכְרַתִּ֤י לְאַחְאָב֙ מַשְׁתִּ֣ין בְּקִ֔יר וְעָצ֥וּר וְעָז֖וּב בְּיִשְׂרָאֵֽל׃
9וְנָֽתַתִּי֙ אֶת־בֵּ֣ית אַחְאָ֔ב כְּבֵ֖ית יָרָבְעָ֣ם בֶּן־נְבָ֑ט וּכְבֵ֖ית בַּעְשָׁ֥א בֶן־אֲחִיָּֽה׃
10וְאֶת־אִיזֶ֜בֶל יֹאכְל֧וּ הַכְּלָבִ֛ים בְּחֵ֥לֶק יִזְרְעֶ֖אל וְאֵ֣ין קֹבֵ֑ר וַיִּפְתַּ֥ח הַדֶּ֖לֶת וַיָּנֹֽס׃
11וְיֵה֗וּא יָצָא֙ אֶל־עַבְדֵ֣י אֲדֹנָ֔יו וַיֹּ֤אמֶר לֹו֙ הֲשָׁלֹ֔ום מַדּ֛וּעַ בָּֽא־הַמְשֻׁגָּ֥ע הַזֶּ֖ה אֵלֶ֑יךָ וַיֹּ֣אמֶר אֲלֵיהֶ֔ם אַתֶּ֛ם יְדַעְתֶּ֥ם אֶת־הָאִ֖ישׁ וְאֶת־שִׂיחֹֽו׃
12וַיֹּאמְר֣וּ שֶׁ֔קֶר הַגֶּד־נָ֖א לָ֑נוּ וַיֹּ֗אמֶר כָּזֹ֤את וְכָזֹאת֙ אָמַ֤ר אֵלַי֙ לֵאמֹ֔ר כֹּ֚ה אָמַ֣ר יְהוָ֔ה מְשַׁחְתִּ֥יךָֽ לְמֶ֖לֶךְ אֶל־יִשְׂרָאֵֽל׃
13וַֽיְמַהֲר֗וּ וַיִּקְחוּ֙ אִ֣ישׁ בִּגְדֹ֔ו וַיָּשִׂ֥ימוּ תַחְתָּ֖יו אֶל־גֶּ֣רֶם הַֽמַּעֲלֹ֑ות וַֽיִּתְקְעוּ֙ בַּשֹּׁופָ֔ר וַיֹּאמְר֖וּ מָלַ֥ךְ יֵהֽוּא׃
14וַיִּתְקַשֵּׁ֗ר יֵה֛וּא בֶּן־יְהֹושָׁפָ֥ט בֶּן־נִמְשִׁ֖י אֶל־יֹורָ֑ם וְיֹורָם֩ הָיָ֨ה שֹׁמֵ֜ר בְּרָמֹ֣ת גִּלְעָ֗ד ה֚וּא וְכָל־יִשְׂרָאֵ֔ל מִפְּנֵ֥י חֲזָאֵ֖ל מֶֽלֶךְ־אֲרָֽם׃
15וַיָּשָׁב֩ יְהֹורָ֨ם הַמֶּ֜לֶךְ לְהִתְרַפֵּ֣א בִיְזְרְעֶ֗אל מִן־הַמַּכִּים֙ אֲשֶׁ֣ר יַכֻּ֣הוּ אֲרַמִּ֔ים בְּהִלָּ֣חֲמֹ֔ו אֶת־חֲזָאֵ֖ל מֶ֣לֶךְ אֲרָ֑ם וַיֹּ֤אמֶר יֵהוּא֙ אִם־יֵ֣שׁ נַפְשְׁכֶ֔ם אַל־יֵצֵ֤א פָלִיט֙ מִן־הָעִ֔יר לָלֶ֖כֶת לַגִּיד בְּיִזְרְעֶֽאל׃
16וַיִּרְכַּ֤ב יֵהוּא֙ וַיֵּ֣לֶךְ יִזְרְעֶ֔אלָה כִּ֥י יֹורָ֖ם שֹׁכֵ֣ב שָׁ֑מָּה וַֽאֲחַזְיָה֙ מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֔ה יָרַ֖ד לִרְאֹ֥ות אֶת־יֹורָֽם׃
17וְהַצֹּפֶה֩ עֹמֵ֨ד עַֽל־הַמִּגְדָּ֜ל בְּיִזְרְעֶ֗אל וַיַּ֞רְא אֶת־שִׁפְעַ֤ת יֵהוּא֙ בְּבֹאֹ֔ו וַיֹּ֕אמֶר שִׁפְעַ֖ת אֲנִ֣י רֹאֶ֑ה וַיֹּ֣אמֶר יְהֹורָ֗ם קַ֥ח רַכָּ֛ב וּֽשְׁלַ֥ח לִקְרָאתָ֖ם וְיֹאמַ֥ר הֲשָׁלֹֽום׃
18וַיֵּלֶךְ֩ רֹכֵ֨ב הַסּ֜וּס לִקְרָאתֹ֗ו וַיֹּ֨אמֶר֙ כֹּֽה־אָמַ֤ר הַמֶּ֨לֶךְ֙ הֲשָׁלֹ֔ום וַיֹּ֧אמֶר יֵה֛וּא מַה־לְּךָ֥ וּלְשָׁלֹ֖ום סֹ֣ב אֶֽל־אַחֲרָ֑י וַיַּגֵּ֤ד הַצֹּפֶה֙ לֵאמֹ֔ר בָּֽא־הַמַּלְאָ֥ךְ עַד־הֵ֖ם וְלֹֽא־שָֽׁב׃
19וַיִּשְׁלַ֗ח רֹכֵ֣ב סוּס֮ שֵׁנִי֒ וַיָּבֹ֣א אֲלֵהֶ֔ם וַיֹּ֛אמֶר כֹּֽה־אָמַ֥ר הַמֶּ֖לֶךְ שָׁלֹ֑ום וַיֹּ֧אמֶר יֵה֛וּא מַה־לְּךָ֥ וּלְשָׁלֹ֖ום סֹ֥ב אֶֽל־אַחֲרָֽי׃
20וַיַּגֵּ֤ד הַצֹּפֶה֙ לֵאמֹ֔ר בָּ֥א עַד־אֲלֵיהֶ֖ם וְלֹֽא־שָׁ֑ב וְהַמִּנְהָ֗ג כְּמִנְהַג֙ יֵה֣וּא בֶן־נִמְשִׁ֔י כִּ֥י בְשִׁגָּעֹ֖ון יִנְהָֽג׃
21וַיֹּ֤אמֶר יְהֹורָם֙ אֱסֹ֔ר וַיֶּאְסֹ֖ר רִכְבֹּ֑ו וַיֵּצֵ֣א יְהֹורָ֣ם מֶֽלֶךְ־יִ֠שְׂרָאֵל וַאֲחַזְיָ֨הוּ מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֜ה אִ֣ישׁ בְּרִכְבֹּ֗ו וַיֵּֽצְאוּ֙ לִקְרַ֣את יֵה֔וּא וַיִּמְצָאֻ֔הוּ בְּחֶלְקַ֖ת נָבֹ֥ות הַיִּזְרְעֵאלִֽי׃
22וַיְהִ֗י כִּרְאֹ֤ות יְהֹורָם֙ אֶת־יֵה֔וּא וַיֹּ֖אמֶר הֲשָׁלֹ֣ום יֵה֑וּא וַיֹּ֨אמֶר֙ מָ֣ה הַשָּׁלֹ֔ום עַד־זְנוּנֵ֞י אִיזֶ֧בֶל אִמְּךָ֛ וּכְשָׁפֶ֖יהָ הָרַבִּֽים׃
23וַיַּהֲפֹ֧ךְ יְהֹורָ֛ם יָדָ֖יו וַיָּנֹ֑ס וַיֹּ֥אמֶר אֶל־אֲחַזְיָ֖הוּ מִרְמָ֥ה אֲחַזְיָֽה׃
24וְיֵה֞וּא מִלֵּ֧א יָדֹ֣ו בַקֶּ֗שֶׁת וַיַּ֤ךְ אֶת־יְהֹורָם֙ בֵּ֣ין זְרֹעָ֔יו וַיֵּצֵ֥א הַחֵ֖צִי מִלִּבֹּ֑ו וַיִּכְרַ֖ע בְּרִכְבֹּֽו׃
25וַיֹּ֗אמֶר אֶל־בִּדְקַר֙ שְׁלֹשָׁה שָׂ֚א הַשְׁלִכֵ֔הוּ בְּחֶלְקַ֕ת שְׂדֵ֖ה נָבֹ֣ות הַיִּזְרְעֵאלִ֑י כִּֽי־זְכֹ֞ר אֲנִ֣י וָאַ֗תָּה אֵ֣ת רֹכְבִ֤ים צְמָדִים֙ אַֽחֲרֵי֙ אַחְאָ֣ב אָבִ֔יו וַֽיהוָה֙ נָשָׂ֣א עָלָ֔יו אֶת־הַמַּשָּׂ֖א הַזֶּֽה׃
26אִם־לֹ֡א אֶת־דְּמֵ֣י נָבֹות֩ וְאֶת־דְּמֵ֨י בָנָ֜יו רָאִ֤יתִי אֶ֨מֶשׁ֙ נְאֻם־יְהוָ֔ה וְשִׁלַּמְתִּ֥י לְךָ֛ בַּחֶלְקָ֥ה הַזֹּ֖את נְאֻם־יְהוָ֑ה וְעַתָּ֗ה שָׂ֧א הַשְׁלִכֵ֛הוּ בַּחֶלְקָ֖ה כִּדְבַ֥ר יְהוָֽה׃
27וַאֲחַזְיָ֤ה מֶֽלֶךְ־יְהוּדָה֙ רָאָ֔ה וַיָּ֕נָס דֶּ֖רֶךְ בֵּ֣ית הַגָּ֑ן וַיִּרְדֹּ֨ף אַחֲרָ֜יו יֵה֗וּא וַ֠יֹּאמֶר גַּם־אֹתֹ֞ו הַכֻּ֣הוּ אֶל־הַמֶּרְכָּבָ֗ה בְּמַֽעֲלֵה־גוּר֙ אֲשֶׁ֣ר אֶֽת־יִבְלְעָ֔ם וַיָּ֥נָס מְגִדֹּ֖ו וַיָּ֥מָת שָֽׁם׃
28וַיַּרְכִּ֧בוּ אֹתֹ֛ו עֲבָדָ֖יו יְרוּשָׁלְָ֑מָה וַיִּקְבְּר֨וּ אֹתֹ֧ו בִקְבֻרָתֹ֛ו עִם־אֲבֹתָ֖יו בְּעִ֥יר דָּוִֽד׃ פ
29וּבִשְׁנַת֙ אַחַ֣ת עֶשְׂרֵ֣ה שָׁנָ֔ה לְיֹורָ֖ם בֶּן־אַחְאָ֑ב מָלַ֥ךְ אֲחַזְיָ֖ה עַל־יְהוּדָֽה׃
30וַיָּבֹ֥וא יֵה֖וּא יִזְרְעֶ֑אלָה וְאִיזֶ֣בֶל שָׁמְעָ֗ה וַתָּ֨שֶׂם בַּפּ֤וּךְ עֵינֶ֨יהָ֙ וַתֵּ֣יטֶב אֶת־רֹאשָׁ֔הּ וַתַּשְׁקֵ֖ף בְּעַ֥ד הַחַלֹּֽון׃
31וְיֵה֖וּא בָּ֣א בַשָּׁ֑עַר וַתֹּ֣אמֶר הֲשָׁלֹ֔ום זִמְרִ֖י הֹרֵ֥ג אֲדֹנָֽיו׃
32וַיִּשָּׂ֤א פָנָיו֙ אֶל־הַ֣חַלֹּ֔ון וַיֹּ֕אמֶר מִ֥י אִתִּ֖י מִ֑י וַיַּשְׁקִ֣יפוּ אֵלָ֔יו שְׁנַ֥יִם שְׁלֹשָׁ֖ה סָרִיסִֽים׃
33וַיֹּ֥אמֶר שִׁמְטֻהוּ וַֽיִּשְׁמְט֑וּהָ וַיִּ֨ז מִדָּמָ֧הּ אֶל־הַקִּ֛יר וְאֶל־הַסּוּסִ֖ים וַֽיִּרְמְסֶֽנָּה׃
34וַיָּבֹ֖א וַיֹּ֣אכַל וַיֵּ֑שְׁתְּ וַיֹּ֗אמֶר פִּקְדוּ־נָ֞א אֶת־הָאֲרוּרָ֤ה הַזֹּאת֙ וְקִבְר֔וּהָ כִּ֥י בַת־מֶ֖לֶךְ הִֽיא׃
35וַיֵּלְכ֖וּ לְקָבְרָ֑הּ וְלֹא־מָ֣צְאוּ בָ֗הּ כִּ֧י אִם־הַגֻּלְגֹּ֛לֶת וְהָרַגְלַ֖יִם וְכַפֹּ֥ות הַיָּדָֽיִם׃
36וַיָּשֻׁבוּ֮ וַיַּגִּ֣ידוּ לֹו֒ וַיֹּ֨אמֶר֙ דְּבַר־יְהוָ֣ה ה֔וּא אֲשֶׁ֣ר דִּבֶּ֗ר בְּיַד־עַבְדֹּ֛ו אֵלִיָּ֥הוּ הַתִּשְׁבִּ֖י לֵאמֹ֑ר בְּחֵ֣לֶק יִזְרְעֶ֔אל יֹאכְל֥וּ הַכְּלָבִ֖ים אֶת־בְּשַׂ֥ר אִיזָֽבֶל׃
37וְהָיָת נִבְלַ֣ת אִיזֶ֗בֶל כְּדֹ֛מֶן עַל־פְּנֵ֥י הַשָּׂדֶ֖ה בְּחֵ֣לֶק יִזְרְעֶ֑אל אֲשֶׁ֥ר לֹֽא־יֹאמְר֖וּ זֹ֥את אִיזָֽבֶל׃ פ
10 |
Omulala gwa mwami w’Israheli gwaholoka
1 Omu Samâriya mwabaga bana makumi gali nda bene Ahabu. Yehu ayandika amaruba agarhuma oku barhambo babaga omw’Israheli, omu Samâriya, agandi gaja emw’abashamuka n’abaleraga balya bene Ahabu, ago maruba gali gadesire ntyâla: erhi: 2 «Hano agala maruba ganabahikakwo ntyâla, bulya mwe mugwerhe bagala ba nawinyu mugwerhe engâle n’enfarasi na olugo luhamisirwe bwinja n’emirasano mwandu, 3 mulole muli abôla bene nawinyu mwana ohi oli mwinja kulusha, ôlya onakwanine mumuhire oku ntebe ayîme ahali h’îshe na ninyu mwene mulwire nawinyu». 4 Banaciyoboha bwenene banaciderha mpu: «Ala oku abami babiri barhamuhashaga; rhono ka rhwankahaliza?» 5 Omulanzi w’aha bwami, omukulu w’abasirika bàbaga omu lugo, abagula boshi n’abalezi bàrhuma entumwa emunda Yehu ali mpu: «Rhweshi rhuli bambali bawe na okuwankarhurhegeka rhwanakujira; ntaye ciru n’omuguma rhwajira mwami; wene oku onabwine kwinja.»
6 Yehu ashubibayandikira amaruba ga kabiri gali gadesire ntyâla: «Akaba muli bani n’akaba mwankayumva, muyanke ebirhwe by’abantu bya abôla bene winyu muyîshe mubidwirhe, irhondo nka ganôla mango, mwananshanga aha Yizreeli». Abôla bana oku bali makumi gali nda babaga ngasi muguma e mw’omurhambo muguma omu lugo, bo bakazagibalera. 7 Erhi agôla maruba ganabahikakwo, banacigwarha balya bene mwami babaniga; bantu makumi gali nda; n’erhi baba bamahira amarhwe gabo omu birhiri babirhuma emunda Yehu ali e Yizreeli.
8 Entumwa yakanya yagend’imubwira erhi: «Baherhe amarhwe ga bene mwami». Naye abashuza erhi «Mugahire birundo bibiri aha muhango gw’olugo kuhika irhondo sêzi». 9 Erhi buca sêzi ahuluka, aja emunda olubaga luli anacilubwira erhi: Mwôya muli bantu bashinganyanya, loli oku niehe nagomire nawirhu, nanamuyisire; ci konene ndigi wanizire abâla boshi? 10 Mumanye oku akanwa ka Nnâmahanga karhajîra busha hano igulu; akanwa ka Nyamubâho aderhaga kuli eyi nyumpa ya Ahabu; Nyamubâho anayukirîze akanwa kage aderhaga muli mwambali wage Eliya. 11Yehu anacimalira ngasi hyali hisigire hya omu bûko bwa Ahabu aha Israheli, abarhambo bage bakulu boshi, aharhonyi bage, abadâhwa bage, kuhika harhasigalaga ciru n’omuguma.
Abaluzi b’e Yuda banigwa
12 Okubundi akanya aja e Samâriya. Erhi ahika omu karhî k’enjira aha Beti-Ekedi hali aha mw’abangere, 13 Yehu anacibugana bene wabo Okoziyasi mwami w’e Yuda anacibadôsa erhi: «Mwe bahi»? Banacishuza mpu rhuli bene wabo Okoziyasi rhwayandagala okugend’ilamusa bene mwami na bene mwamikazi. 14 Anaciderha erhi: «Mubagwarhe banazîne». Na erhi baba bamabagwarha banazîne bagend’ibayîrhira aha iriba lya Beti-Ekedi. Balume makumi ani, harhasigalaga ciru n’omuguma.
Yehu na Yonadabu
15 Erhi arhenga eyola munda ashimana Yonadabu, mwene Rekabu erhi ayerekire emunda ali, amulamusa anacimudôsa erhi: «Ka omurhima gwawegunali mwinja emunda ndi nka kulya omurhima gwani gunasima aba emwinyu»? Yonadabu anacishuza erhi: «Kwo guli». Yehu anaciderha erhi: «Akaba kwo biri ntyo, ompage omukono». Anacimuha omukono, Yehu anacimushoneza hofi naye omu ngâle. 16 Anacimubwira erhi: «Rhugende rhweshi wabona obushiru bwani kuli Nnâmahanga». Anacimukanyanya omu ngâle yage. 17 Erhi banahika aha Samâriya, Yehu anacinigûza ngasi bene Ahabu banaciri aha Samâriya abaherêrekeza boshi omu kushimba kalya kanwa Nyamubâho aderhaga omu kanwa k’Eliya.
Okunigwa kw’abemezi ba Baali n’okushâbwa kwa aka-nyamuzinda kage
18 Yehu anacishubûza olubaga loshi anacilubwira erhi: «Ahabu akolire Baali kunyi bwenêne, Yehu yehe amukolera kulusha. 19 Mumpamagalire bunôla abalêbi ba Baali boshi, abamurhumikira boshi, abadâhwa bage buzira kuleka ciru n’omuguma bulya ngwerhe enterekêro nnene narherekêra Baali; owa nkabula kuyîsha arhalame». Yehu ajiraga ntyo ci bwali bwenge bwa kulonza okuherêrekeza abarhumisi ba Baali. Yehu anacibabwira erhi: 20 «Muciyobôle bulya haba ihano likulu ly’okukuza Baali». Boshi banacija bakulalika. 21 Yehu arhuma abâja balâlika omu Israheli lyoshi, abarhumisi ba Baali bayîsha boshi. Harhasigalaga ciru n’omuguma orhayîshaga; baja omu nyumpa ya Baali, yoshi yanacija ekakwi empande zoshi.
22 Yehu anacibwira abakazag’ibika ebirugu erhi: «Mulêrhe emyambalo oku barhumisi ba Baali boshi». Banaciyîsha badwirhe emyambalo kuli bo boshi. 23 Erhi Yehu anaja omu bali omwôla nyumpa ya Baali, banali boshi na Yonadabu, mugala wa Rekabu, abwira balya barhumisi ba Baali, erhi: «Mulonze mulole harhabaga muli mwe abarhumisi ba Nyamubâho, ci barhumisi ba Baali bonene. 24 Erhi baba bamaja omu nyumpa bakolaga barherekêra, abahirakwo balume makumi gali munani anacibabwira erhi: «Owankafumya muli abala bantu mbahire, buzîne oku buzîne». 25 Oku banayusirherekêra ntyâla, Yehu anacibwira engabo y’abalanzi n’abarhambo babo erhi: Mujemwo mubanige boshi, murharhengaga ciru n’omuguma. Balya balanzi n’abarhambo banacijamwo babanigûza babamalira erhi baba bamaja omwôla mwa Baali. 26 Bahongola banakwêba embuga emitungo y’omu mwa Baali erya erhankahumirwekwo, bayiyôca. 27 Bahongola omutungo gwa Baali; bakundula n’enyumpa yage banaciyijira ciguzi ciru na kuhika na bunôla.
Obwami bwa Yehu omu Israheli (841-814)
28 Yehu arhenza Baali omu Israheli. 29 Ci konene Yehu arhôndêra okukajira amabi gali nk’aga Yerobwami mwene Nebati owarhumaga Israheli ajira ecâha, aleka akanina k’amasholo aha Beteli n’aha Dani. 30 Nyamubâho anaci bwira Yehu erhi: «Bulya wajizire ebishinganine embere zani na bulya wajirire enyumpa ya Ahabu nka kulya omurhima gwani gwanalonzagya, abana bawe kuhika oku iburha lya kani baba bami omw’Israheli. 31 Ci konene Yehu arhashibiriraga amarhegeko ga Nyamubâho, Nyamuzinda w’Israheli; arhalekaga birya byâha byarhumaga Yerobwami ashombanyisa Israheli. ·12 Muli agôla ma ngo Nyamubâho arhôndêra okufunyaza Israheli, Hazaheli anacirhôndêra okuhimira Israheli omu cihugo cabo conêne. 33 Kurhenga oku Yordani kuja ebushoshokero bw’izûba, ahima ecihugo ca Gileadi coshi, ahima bene Gadi, ahima bene Rubeni, ahima bene Manasè, kurhenga oku Aroeri oku mugezi gwa Amoni, kuguma na Gileadi na Bashani.
34 Ebisigire bya ebijiro bya Yehu, oku ajizire koshi entambala ahimire, okwôla ka kurhayandisirwi omu citabu c’Empiriri z’Abami b’Israheli? 35 Yehu anacicîhengeka hali b’îshe, banacimubisha aha Samâriya. Omugala Yowakazi ayîma ahali hage. 36 Emyaka Yehu alamire nka mwami w’Israheli aha Samâriya, eri makumi abiri na munani.
BHS 2Kings
10
1וּלְאַחְאָ֛ב שִׁבְעִ֥ים בָּנִ֖ים בְּשֹׁמְרֹ֑ון וַיִּכְתֹּב֩ יֵה֨וּא סְפָרִ֜ים וַיִּשְׁלַ֣ח שֹׁמְרֹ֗ון אֶל־שָׂרֵ֤י יִזְרְעֶאל֙ הַזְּקֵנִ֔ים וְאֶל־הָאֹמְנִ֥ים אַחְאָ֖ב לֵאמֹֽר׃
2וְעַתָּ֗ה בְּבֹ֨א הַסֵּ֤פֶר הַזֶּה֙ אֲלֵיכֶ֔ם וְאִתְּכֶ֖ם בְּנֵ֣י אֲדֹנֵיכֶ֑ם וְאִתְּכֶם֙ הָרֶ֣כֶב וְהַסּוּסִ֔ים וְעִ֥יר מִבְצָ֖ר וְהַנָּֽשֶׁק׃
3וּרְאִיתֶ֞ם הַטֹּ֤וב וְהַיָּשָׁר֙ מִבְּנֵ֣י אֲדֹנֵיכֶ֔ם וְשַׂמְתֶּ֖ם עַל־כִּסֵּ֣א אָבִ֑יו וְהִֽלָּחֲמ֖וּ עַל־בֵּ֥ית אֲדֹנֵיכֶֽם׃
4וַיִּֽרְאוּ֙ מְאֹ֣ד מְאֹ֔ד וַיֹּ֣אמְר֔וּ הִנֵּה֙ שְׁנֵ֣י הַמְּלָכִ֔ים לֹ֥א עָמְד֖וּ לְפָנָ֑יו וְאֵ֖יךְ נַעֲמֹ֥ד אֲנָֽחְנוּ׃
5וַיִּשְׁלַ֣ח אֲשֶׁר־עַל־הַבַּ֣יִת וַאֲשֶׁ֪ר עַל־הָעִ֟יר וְהַזְּקֵנִים֩ וְהָאֹמְנִ֨ים אֶל־יֵה֤וּא׀ לֵאמֹר֙ עֲבָדֶ֣יךָ אֲנַ֔חְנוּ וְכֹ֛ל אֲשֶׁר־תֹּאמַ֥ר אֵלֵ֖ינוּ נַעֲשֶׂ֑ה לֹֽא־נַמְלִ֣יךְ אִ֔ישׁ הַטֹּ֥וב בְּעֵינֶ֖יךָ עֲשֵֽׂה׃
6וַיִּכְתֹּ֣ב אֲלֵיהֶם֩ סֵ֨פֶר׀ שֵׁנִ֜ית לֵאמֹ֗ר אִם־לִ֨י אַתֶּ֜ם וּלְקֹלִ֣י׀ אַתֶּ֣ם שֹׁמְעִ֗ים קְחוּ֙ אֶת־רָאשֵׁי֙ אַנְשֵׁ֣י בְנֵֽי־אֲדֹנֵיכֶ֔ם וּבֹ֧אוּ אֵלַ֛י כָּעֵ֥ת מָחָ֖ר יִזְרְעֶ֑אלָה וּבְנֵ֤י הַמֶּ֨לֶךְ֙ שִׁבְעִ֣ים אִ֔ישׁ אֶת־גְּדֹלֵ֥י הָעִ֖יר מְגַדְּלִ֥ים אֹותָֽם׃
7וַיְהִ֗י כְּבֹ֤א הַסֵּ֨פֶר֙ אֲלֵיהֶ֔ם וַיִּקְחוּ֙ אֶת־בְּנֵ֣י הַמֶּ֔לֶךְ וַֽיִּשְׁחֲט֖וּ שִׁבְעִ֣ים אִ֑ישׁ וַיָּשִׂ֤ימוּ אֶת־רָֽאשֵׁיהֶם֙ בַּדּוּדִ֔ים וַיִּשְׁלְח֥וּ אֵלָ֖יו יִזְרְעֶֽאלָה׃
8וַיָּבֹ֤א הַמַּלְאָךְ֙ וַיַּגֶּד־לֹ֣ו לֵאמֹ֔ר הֵבִ֖יאוּ רָאשֵׁ֣י בְנֵֽי־הַמֶּ֑לֶךְ וַיֹּ֗אמֶר שִׂ֣ימוּ אֹתָ֞ם שְׁנֵ֧י צִבֻּרִ֛ים פֶּ֥תַח הַשַּׁ֖עַר עַד־הַבֹּֽקֶר׃
9וַיְהִ֤י בַבֹּ֨קֶר֙ וַיֵּצֵ֣א וַֽיַּעֲמֹ֔ד וַיֹּ֨אמֶר֙ אֶל־כָּל־הָעָ֔ם צַדִּקִ֖ים אַתֶּ֑ם הִנֵּ֨ה אֲנִ֜י קָשַׁ֤רְתִּי עַל־אֲדֹנִי֙ וָאֶהְרְגֵ֔הוּ וּמִ֥י הִכָּ֖ה אֶת־כָּל־אֵֽלֶּה׃
10דְּע֣וּ אֵפֹ֗וא כִּי֩ לֹ֨א יִפֹּ֜ל מִדְּבַ֤ר יְהוָה֙ אַ֔רְצָה אֲשֶׁר־דִּבֶּ֥ר יְהוָ֖ה עַל־בֵּ֣ית אַחְאָ֑ב וַיהוָ֣ה עָשָׂ֔ה אֵ֚ת אֲשֶׁ֣ר דִּבֶּ֔ר בְּיַ֖ד עַבְדֹּ֥ו אֵלִיָּֽהוּ׃
11וַיַּ֣ךְ יֵה֗וּא אֵ֣ת כָּל־הַנִּשְׁאָרִ֤ים לְבֵית־אַחְאָב֙ בְּיִזְרְעֶ֔אל וְכָל־גְּדֹלָ֖יו וּמְיֻדָּעָ֣יו וְכֹהֲנָ֑יו עַד־בִּלְתִּ֥י הִשְׁאִֽיר־לֹ֖ו שָׂרִֽיד׃
12וַיָּ֨קָם֙ וַיָּבֹ֔א וַיֵּ֖לֶךְ שֹׁמְרֹ֑ון ה֛וּא בֵּֽית־עֵ֥קֶד הָרֹעִ֖ים בַּדָּֽרֶךְ׃
13וְיֵה֗וּא מָצָא֙ אֶת־אֲחֵי֙ אֲחַזְיָ֣הוּ מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֔ה וַיֹּ֖אמֶר מִ֣י אַתֶּ֑ם וַיֹּאמְר֗וּ אֲחֵ֤י אֲחַזְיָ֨הוּ֙ אֲנַ֔חְנוּ וַנֵּ֛רֶד לִשְׁלֹ֥ום בְּנֵֽי־הַמֶּ֖לֶךְ וּבְנֵ֥י הַגְּבִירָֽה׃
14וַיֹּ֨אמֶר֙ תִּפְשׂ֣וּם חַיִּ֔ים וַֽיִּתְפְּשׂ֖וּם חַיִּ֑ים וַֽיִּשְׁחָט֞וּם אֶל־בֹּ֣ור בֵּֽית־עֵ֗קֶד אַרְבָּעִ֤ים וּשְׁנַ֨יִם֙ אִ֔ישׁ וְלֹֽא־הִשְׁאִ֥יר אִ֖ישׁ מֵהֶֽם׃ ס
15וַיֵּ֣לֶךְ מִשָּׁ֡ם וַיִּמְצָ֣א אֶת־יְהֹונָדָב֩ בֶּן־רֵכָ֨ב לִקְרָאתֹ֜ו וַֽיְבָרְכֵ֗הוּ וַיֹּ֨אמֶר אֵלָ֜יו הֲיֵ֧שׁ אֶת־לְבָבְךָ֣ יָשָׁ֗ר כַּאֲשֶׁ֤ר לְבָבִי֙ עִם־לְבָבֶ֔ךָ וַיֹּ֨אמֶר יְהֹונָדָ֥ב יֵ֛שׁ וָיֵ֖שׁ תְּנָ֣ה אֶת־יָדֶ֑ךָ וַיִּתֵּ֣ן יָדֹ֔ו וַיַּעֲלֵ֥הוּ אֵלָ֖יו אֶל־הַמֶּרְכָּבָֽה׃
16וַיֹּ֨אמֶר֙ לְכָ֣ה אִתִּ֔י וּרְאֵ֖ה בְּקִנְאָתִ֣י לַיהוָ֑ה וַיַּרְכִּ֥בוּ אֹתֹ֖ו בְּרִכְבֹּֽו׃
17וַיָּבֹא֙ שֹֽׁמְרֹ֔ון וַ֠יַּךְ אֶת־כָּל־הַנִּשְׁאָרִ֧ים לְאַחְאָ֛ב בְּשֹׁמְרֹ֖ון עַד־הִשְׁמִידֹ֑ו כִּדְבַ֣ר יְהוָ֔ה אֲשֶׁ֥ר דִּבֶּ֖ר אֶל־אֵלִיָּֽהוּ׃ פ
18וַיִּקְבֹּ֤ץ יֵהוּא֙ אֶת־כָּל־הָעָ֔ם וַיֹּ֣אמֶר אֲלֵהֶ֔ם אַחְאָ֕ב עָבַ֥ד אֶת־הַבַּ֖עַל מְעָ֑ט יֵה֖וּא יַעַבְדֶ֥נּוּ הַרְבֵּֽה׃
19וְעַתָּ֣ה כָל־נְבִיאֵ֣י הַבַּ֡עַל כָּל־עֹבְדָ֣יו וְכָל־כֹּהֲנָיו֩ קִרְא֨וּ אֵלַ֜י אִ֣ישׁ אַל־יִפָּקֵ֗ד כִּי֩ זֶ֨בַח גָּדֹ֥ול לִי֙ לַבַּ֔עַל כֹּ֥ל אֲשֶׁר־יִפָּקֵ֖ד לֹ֣א יִֽחְיֶ֑ה וְיֵהוּא֙ עָשָׂ֣ה בְעָקְבָּ֔ה לְמַ֥עַן הַאֲבִ֖יד אֶת־עֹבְדֵ֥י הַבָּֽעַל׃
20וַיֹּ֣אמֶר יֵה֗וּא קַדְּשׁ֧וּ עֲצָרָ֛ה לַבַּ֖עַל וַיִּקְרָֽאוּ׃
21וַיִּשְׁלַ֤ח יֵהוּא֙ בְּכָל־יִשְׂרָאֵ֔ל וַיָּבֹ֨אוּ֙ כָּל־עֹבְדֵ֣י הַבַּ֔עַל וְלֹֽא־נִשְׁאַ֥ר אִ֖ישׁ אֲשֶׁ֣ר לֹֽא־בָ֑א וַיָּבֹ֨אוּ֙ בֵּ֣ית הַבַּ֔עַל וַיִּמָּלֵ֥א בֵית־הַבַּ֖עַל פֶּ֥ה לָפֶֽה׃
22וַיֹּ֗אמֶר לַֽאֲשֶׁר֙ עַל־הַמֶּלְתָּחָ֔ה הֹוצֵ֣א לְב֔וּשׁ לְכֹ֖ל עֹבְדֵ֣י הַבָּ֑עַל וַיֹּצֵ֥א לָהֶ֖ם הַמַּלְבּֽוּשׁ׃
23וַיָּבֹ֥א יֵה֛וּא וִיהֹונָדָ֥ב בֶּן־רֵכָ֖ב בֵּ֣ית הַבָּ֑עַל וַיֹּ֜אמֶר לְעֹבְדֵ֣י הַבַּ֗עַל חַפְּשׂ֤וּ וּרְאוּ֙ פֶּן־יֶשׁ־פֹּ֤ה עִמָּכֶם֙ מֵעַבְדֵ֣י יְהוָ֔ה כִּ֛י אִם־עֹבְדֵ֥י הַבַּ֖עַל לְבַדָּֽם׃
24וַיָּבֹ֕אוּ לַעֲשֹׂ֖ות זְבָחִ֣ים וְעֹלֹ֑ות וְיֵה֞וּא שָׂם־לֹ֤ו בַחוּץ֙ שְׁמֹנִ֣ים אִ֔ישׁ וַיֹּ֗אמֶר הָאִ֤ישׁ אֲשֶׁר־יִמָּלֵט֙ מִן־הָאֲנָשִׁ֗ים אֲשֶׁ֤ר אֲנִי֙ מֵבִ֣יא עַל־יְדֵיכֶ֔ם נַפְשֹׁ֖ו תַּ֥חַת נַפְשֹֽׁו׃
25וַיְהִ֞י כְּכַלֹּתֹ֣ו׀ לַעֲשֹׂ֣ות הָעֹלָ֗ה וַיֹּ֣אמֶר יֵ֠הוּא לָרָצִ֨ים וְלַשָּׁלִשִׁ֜ים בֹּ֤אוּ הַכּוּם֙ אִ֣ישׁ אַל־יֵצֵ֔א וַיַּכּ֖וּם לְפִי־חָ֑רֶב וַיַּשְׁלִ֗כוּ הָֽרָצִים֙ וְהַשָּׁ֣לִשִׁ֔ים וַיֵּלְכ֖וּ עַד־עִ֥יר בֵּית־הַבָּֽעַל׃
26וַיֹּצִ֛אוּ אֶת־מַצְּבֹ֥ות בֵּית־הַבַּ֖עַל וַֽיִּשְׂרְפֽוּהָ׃
27וַֽיִּתְּצ֔וּ אֵ֖ת מַצְּבַ֣ת הַבָּ֑עַל וַֽיִּתְּצוּ֙ אֶת־בֵּ֣ית הַבַּ֔עַל וַיְשִׂמֻ֥הוּ לְמַחֲרָאֹות עַד־הַיֹּֽום׃
28וַיַּשְׁמֵ֥ד יֵה֛וּא אֶת־הַבַּ֖עַל מִיִּשְׂרָאֵֽל׃
29רַ֠ק חֲטָאֵ֞י יָרָבְעָ֤ם בֶּן־נְבָט֙ אֲשֶׁ֣ר הֶחֱטִ֣יא אֶת־יִשְׂרָאֵ֔ל לֹֽא־סָ֥ר יֵה֖וּא מֵאַֽחֲרֵיהֶ֑ם עֶגְלֵי֙ הַזָּהָ֔ב אֲשֶׁ֥ר בֵּֽית־אֵ֖ל וַאֲשֶׁ֥ר בְּדָֽן׃ ס
30וַיֹּ֨אמֶר יְהוָ֜ה אֶל־יֵה֗וּא יַ֤עַן אֲשֶׁר־הֱטִיבֹ֨תָ֙ לַעֲשֹׂ֤ות הַיָּשָׁר֙ בְּעֵינַ֔י כְּכֹל֙ אֲשֶׁ֣ר בִּלְבָבִ֔י עָשִׂ֖יתָ לְבֵ֣ית אַחְאָ֑ב בְּנֵ֣י רְבִעִ֔ים יֵשְׁב֥וּ לְךָ֖ עַל־כִּסֵּ֥א יִשְׂרָאֵֽל׃
31וְיֵה֗וּא לֹ֥א שָׁמַ֛ר לָלֶ֛כֶת בְּתֹֽורַת־יְהוָ֥ה אֱלֹהֵֽי־יִשְׂרָאֵ֖ל בְּכָל־לְבָבֹ֑ו לֹ֣א סָ֗ר מֵעַל֙ חַטֹּ֣אות יָֽרָבְעָ֔ם אֲשֶׁ֥ר הֶחֱטִ֖יא אֶת־יִשְׂרָאֵֽל׃
32בַּיָּמִ֣ים הָהֵ֔ם הֵחֵ֣ל יְהוָ֔ה לְקַצֹּ֖ות בְּיִשְׂרָאֵ֑ל וַיַּכֵּ֥ם חֲזָאֵ֖ל בְּכָל־גְּב֥וּל יִשְׂרָאֵֽל׃
33מִן־הַיַּרְדֵּן֙ מִזְרַ֣ח הַשֶּׁ֔מֶשׁ אֵ֚ת כָּל־אֶ֣רֶץ הַגִּלְעָ֔ד הַגָּדִ֥י וְהָרֻאובֵנִ֖י וְהַֽמְנַשִּׁ֑י מֵעֲרֹעֵר֙ אֲשֶׁ֣ר עַל־נַ֣חַל אַרְנֹ֔ן וְהַגִּלְעָ֖ד וְהַבָּשָֽׁן׃
34וְיֶ֨תֶר דִּבְרֵ֥י יֵה֛וּא וְכָל־אֲשֶׁ֥ר עָשָׂ֖ה וְכָל־גְּבוּרָתֹ֑ו הֲלֹֽוא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃
35וַיִּשְׁכַּ֤ב יֵהוּא֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו וַיִּקְבְּר֥וּ אֹתֹ֖ו בְּשֹׁמְרֹ֑ון וַיִּמְלֹ֛ךְ יְהֹואָחָ֥ז בְּנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃
36וְהַיָּמִ֗ים אֲשֶׁ֨ר מָלַ֤ךְ יֵהוּא֙ עַל־יִשְׂרָאֵ֔ל עֶשְׂרִ֥ים וּשְׁמֹנֶֽה־שָׁנָ֖ה בְּשֹׁמְרֹֽון׃ פ
Olwa Ataliya (841-835)
11 |
1 Ataliya nina wa Okoziyasi erhi abona oku omugala amafa, arhôndêra okuherêrekeza ngasi mwanarhabana w’omu bûko bwa mwami. 2 Ci konene Yehosheba mwali wa mwami Yoramu na mwali wabo Okoziyasi, arhôla Yowasi mwene Okoziyasi amukûla muli balya bana ba mwami bakazagiyîrhwa agendimufulika boshi n’omukazi wakazagimulera omu nyumpa y’okubikira e ncingo. Bamukûla ntyo omu masu ga Ataliya arhacihashaga okumuyîrha. 3 Ageza myaka ndarhu erhi kucifulika acifulika boshi na Yehosheba omu Ka-Nyamuzinda. Ataliya aba ye oyîma omu cihugo coshi.
4 Omu mwaka gwa kali nda, Yehoyada arhuma abagendilonza abasirika b’e Kari n’abalanzi, abahira aha burhambi bwage omu ka-Nyamuzinda. Banacinywâna boshi naye, abagasha omwôla ka-Nyamuzinda na buzinda abayêreka olya mwene mwami. 5 Anacibakomêreza erhi: Alagi oku mwakazijira: Cigabi ciguma ca kasharhu ca muli mwe cakalanga ngasi lwa Sabato, kandi banayinamuka bagend’ilalanga aha bwami. 6 Ecindi cigabi cikalanga aha Suru, na ecindi cigabi canakalanga aha muhango gw’abalanzi, mukalanga aha bwami muhanze okuhaja. 7 Kuli erya yindi yinyu mirhwe ibiri, ngasi boshi bankanagombolwa olwa Sabato, banagend’ilanga aka-Nyamuzinda hofi na mwami. 8 Mukalanga empande zoshi, ngasi muguma n’emirasano yage omu nfune; erhi hankajira owaderha mpu amujamwo munamuyîrhe; mukalanga mwami aha akanaja.
9 Balya basirika banacijira nka kulya banabwiragwa n’omudâhwa Yehoya da. Erhi bâbâga bamagombolana, ngasi murhambo n’engabo yage, oku lwa Sabato, banaja emunda omudâhwa Yehoyada ali. 10 Omudâhwa anahêreza ba lya bakulu b’abasirika amatumu n’empenzi za mwami Daudi zâbâga omu ka Nyamuzinda. 11 Balya balanzi, ngasi muguma n’emirasano yage omu nfune, banakalanga olunda lw’ekulyo kuja olunda lw’ekumosho kw’ enyumpa hofi n’oluhêrero na hofi h’enyumpa ntyo banazonga mwami. 12 Okubundi omudâhwa anaciyêrekana olya mwene mwami, amuyambisa ishungwe n’ecerekane, bamuyîmika mwami, bamushîga amavurha, bakoma kagasha mpu: «Mwami aganze»!
13 Erhi Ataliya ayumva olubi lwa balya balanzi n’abandi bantu, ayisha ali lâba ebwa ka-Nyamuzinda. 14 Alangira mwami atamire oku ntebe nka oku banakomereraga; eburhambi bwage erhi eri abarhambo n’emîshekera olubaga loshi luli omu bushagaluke, banadwirhe babûha emîshekera. Ataliya asharhula emyambalo yage anaciyâma erhi: «Bagoma! Bagoma!». 15 Okubundi omudâ hwa Yehoyada anacirhegeka abakulu b’abasirika anacibabwira erhi: «Hêki ye oku bwami, mumukûle omu ngabo, na ngasi wankaderha mpu amushimba munamuyîrhc». Bulya omudâhwa ali amaderha erhi: «Barhamuyîrhiraga omu ka-Nyamuzinda». 16 Bamugwarha, bamugerana omu njira y’enfarasi, lunda lw’ebwami yo banamuyîrhire.
17 Okuhandi Yehoyada ajira, ekarhî ka Nyamubâho, mwami n’olubaga, e ndagâno y’okubasêza mpu babe lubaga lwa Nyamuzinda; kuguma kandi mwami n’olubaga. 18 Engabo y’omu cihugo yoshi yanacija omu nyumpa ya Baali, banaciyihongola, bavunangavunanga empêrero n’ensanamu zalimwo zoshi, na Matani bamuyîrhira embere z’ ezola mpêrero, ye wali mudâhwa mukulu wa Baali. Erhi aba cishoga àbalanga omu ka-Nyamuzinda, 19 Omudâhwa Yehoyada arhôla abarhambo b’abasirika, abanya-Kari n’abalanzi n’olubaga loshi bayandagaza mwami omu Ka-Nyamuzinda bamuhêka e bwami, kugera omu muhango gwa abalanzi; mwami ajibwarhala ntyo oku ntebe y’obwami. 20 Olu baga loshi lw’omu cihugo lwashagaluka, na olugo lwaba n’omurhûla; Ataliya bamuyîrha n’engorho omu bwami.
BHS 2Kings
11
1וַֽעֲתַלְיָה֙ אֵ֣ם אֲחַזְיָ֔הוּ וּרָאֲתָה כִּ֣י מֵ֣ת בְּנָ֑הּ וַתָּ֨קָם֙ וַתְּאַבֵּ֔ד אֵ֖ת כָּל־זֶ֥רַע הַמַּמְלָכָֽה׃
2וַתִּקַּ֣ח יְהֹושֶׁ֣בַע בַּת־הַמֶּֽלֶךְ־יֹ֠ורָם אֲחֹ֨ות אֲחַזְיָ֜הוּ אֶת־יֹואָ֣שׁ בֶּן־אֲחַזְיָ֗ה וַתִּגְנֹ֤ב אֹתֹו֙ מִתֹּ֤וךְ בְּנֵֽי־הַמֶּ֨לֶךְ֙ הַמַּמֹותְתִים אֹתֹ֥ו וְאֶת־מֵינִקְתֹּ֖ו בַּחֲדַ֣ר הַמִּטֹּ֑ות וַיַּסְתִּ֧רוּ אֹתֹ֛ו מִפְּנֵ֥י עֲתַלְיָ֖הוּ וְלֹ֥א הוּמָֽת׃
3וַיְהִ֤י אִתָּהּ֙ בֵּ֣ית יְהוָ֔ה מִתְחַבֵּ֖א שֵׁ֣שׁ שָׁנִ֑ים וַעֲתַלְיָ֖ה מֹלֶ֥כֶת עַל־הָאָֽרֶץ׃ פ
4וּבַשָּׁנָ֣ה הַ֠שְּׁבִיעִית שָׁלַ֨ח יְהֹויָדָ֜ע וַיִּקַּ֣ח׀ אֶת־שָׂרֵ֣י הַמֵּאיֹות לַכָּרִי֙ וְלָ֣רָצִ֔ים וַיָּבֵ֥א אֹתָ֛ם אֵלָ֖יו בֵּ֣ית יְהוָ֑ה וַיִּכְרֹת֩ לָהֶ֨ם בְּרִ֜ית וַיַּשְׁבַּ֤ע אֹתָם֙ בְּבֵ֣ית יְהוָ֔ה וַיַּ֥רְא אֹתָ֖ם אֶת־בֶּן־הַמֶּֽלֶךְ׃
5וַיְצַוֵּ֣ם לֵאמֹ֔ר זֶ֥ה הַדָּבָ֖ר אֲשֶׁ֣ר תַּעֲשׂ֑וּן הַשְּׁלִשִׁ֤ית מִכֶּם֙ בָּאֵ֣י הַשַּׁבָּ֔ת וְשֹׁ֣מְרֵ֔י מִשְׁמֶ֖רֶת בֵּ֥ית הַמֶּֽלֶךְ׃
6וְהַשְּׁלִשִׁית֙ בְּשַׁ֣עַר ס֔וּר וְהַשְּׁלִשִׁ֥ית בַּשַּׁ֖עַר אַחַ֣ר הָרָצִ֑ים וּשְׁמַרְתֶּ֛ם אֶת־מִשְׁמֶ֥רֶת הַבַּ֖יִת מַסָּֽח׃
7וּשְׁתֵּ֤י הַיָּדֹות֙ בָּכֶ֔ם כֹּ֖ל יֹצְאֵ֣י הַשַּׁבָּ֑ת וְשָֽׁמְר֛וּ אֶת־מִשְׁמֶ֥רֶת בֵּית־יְהוָ֖ה אֶל־הַמֶּֽלֶךְ׃
8וְהִקַּפְתֶּ֨ם עַל־הַמֶּ֜לֶךְ סָבִ֗יב אִ֚ישׁ וְכֵלָ֣יו בְּיָדֹ֔ו וְהַבָּ֥א אֶל־הַשְּׂדֵרֹ֖ות יוּמָ֑ת וִהְי֥וּ אֶת־הַמֶּ֖לֶךְ בְּצֵאתֹ֥ו וּבְבֹאֹֽו׃
9וַֽיַּעֲשׂ֞וּ שָׂרֵ֣י הַמֵּאיֹות כְּכֹ֣ל אֲשֶׁר־צִוָּה֮ יְהֹויָדָ֣ע הַכֹּהֵן֒ וַיִּקְחוּ֙ אִ֣ישׁ אֶת־אֲנָשָׁ֔יו בָּאֵ֣י הַשַּׁבָּ֔ת עִ֖ם יֹצְאֵ֣י הַשַּׁבָּ֑ת וַיָּבֹ֖אוּ אֶל־יְהֹויָדָ֥ע הַכֹּהֵֽן׃
10וַיִּתֵּ֨ן הַכֹּהֵ֜ן לְשָׂרֵ֣י הַמֵּאיֹות אֶֽת־הַחֲנִית֙ וְאֶת־הַשְּׁלָטִ֔ים אֲשֶׁ֖ר לַמֶּ֣לֶךְ דָּוִ֑ד אֲשֶׁ֖ר בְּבֵ֥ית יְהוָֽה׃
11וַיַּעַמְד֨וּ הָרָצִ֜ים אִ֣ישׁ׀ וְכֵלָ֣יו בְּיָדֹ֗ו מִכֶּ֨תֶף הַבַּ֤יִת הַיְמָנִית֙ עַד־כֶּ֤תֶף הַבַּ֨יִת֙ הַשְּׂמָאלִ֔ית לַמִּזְבֵּ֖חַ וְלַבָּ֑יִת עַל־הַמֶּ֖לֶךְ סָבִֽיב׃
12וַיֹּוצִ֣א אֶת־בֶּן־הַמֶּ֗לֶךְ וַיִּתֵּ֤ן עָלָיו֙ אֶת־הַנֵּ֨זֶר֙ וְאֶת־הָ֣עֵד֔וּת וַיַּמְלִ֥כוּ אֹתֹ֖ו וַיִּמְשָׁחֻ֑הוּ וַיַּכּוּ־כָ֔ף וַיֹּאמְר֖וּ יְחִ֥י הַמֶּֽלֶךְ׃ ס
13וַתִּשְׁמַ֣ע עֲתַלְיָ֔ה אֶת־קֹ֥ול הָֽרָצִ֖ין הָעָ֑ם וַתָּבֹ֥א אֶל־הָעָ֖ם בֵּ֥ית יְהוָֽה׃
14וַתֵּ֡רֶא וְהִנֵּ֣ה הַמֶּלֶךְ֩ עֹמֵ֨ד עַֽל־הָעַמּ֜וּד כַּמִּשְׁפָּ֗ט וְהַשָּׂרִ֤ים וְהַחֲצֹֽצְרֹות֙ אֶל־הַמֶּ֔לֶךְ וְכָל־עַ֤ם הָאָ֨רֶץ֙ שָׂמֵ֔חַ וְתֹקֵ֖עַ בַּחֲצֹֽצְרֹ֑ות וַתִּקְרַ֤ע עֲתַלְיָה֙ אֶת־בְּגָדֶ֔יהָ וַתִּקְרָ֖א קֶ֥שֶׁר קָֽשֶׁר׃ ס
15וַיְצַו֩ יְהֹויָדָ֨ע הַכֹּהֵ֜ן אֶת־שָׂרֵ֥י הַמֵּיאֹות פְּקֻדֵ֣י הַחַ֗יִל וַיֹּ֤אמֶר אֲלֵיהֶם֙ הֹוצִ֤יאוּ אֹתָהּ֙ אֶל־מִבֵּ֣ית לַשְּׂדֵרֹ֔ת וְהַבָּ֥א אַחֲרֶ֖יהָ הָמֵ֣ת בֶּחָ֑רֶב כִּ֚י אָמַ֣ר הַכֹּהֵ֔ן אַל־תּוּמַ֖ת בֵּ֥ית יְהוָֽה׃
16וַיָּשִׂ֤מוּ לָהּ֙ יָדַ֔יִם וַתָּבֹ֛וא דֶּֽרֶךְ־מְבֹ֥וא הַסּוּסִ֖ים בֵּ֣ית הַמֶּ֑לֶךְ וַתּוּמַ֖ת שָֽׁם׃ ס
17וַיִּכְרֹ֨ת יְהֹויָדָ֜ע אֶֽת־הַבְּרִ֗ית בֵּ֤ין יְהוָה֙ וּבֵ֤ין הַמֶּ֨לֶךְ֙ וּבֵ֣ין הָעָ֔ם לִהְיֹ֥ות לְעָ֖ם לַֽיהוָ֑ה וּבֵ֥ין הַמֶּ֖לֶךְ וּבֵ֥ין הָעָֽם׃
18וַיָּבֹ֣אוּ כָל־עַם֩ הָאָ֨רֶץ בֵּית־הַבַּ֜עַל וַֽיִּתְּצֻ֗הוּ אֶת־מִזְבְּחֹתֹו וְאֶת־צְלָמָיו֙ שִׁבְּר֣וּ הֵיטֵ֔ב וְאֵ֗ת מַתָּן֙ כֹּהֵ֣ן הַבַּ֔עַל הָרְג֖וּ לִפְנֵ֣י הַֽמִּזְבְּחֹ֑ות וַיָּ֧שֶׂם הַכֹּהֵ֛ן פְּקֻדֹּ֖ות עַל־בֵּ֥ית יְהוָֽה׃
19וַיִּקַּ֣ח אֶת־שָׂרֵ֣י הַ֠מֵּאֹות וְאֶת־הַכָּרִ֨י וְאֶת־הָרָצִ֜ים וְאֵ֣ת׀ כָּל־עַ֣ם הָאָ֗רֶץ וַיֹּרִ֤ידוּ אֶת־הַמֶּ֨לֶךְ֙ מִבֵּ֣ית יְהוָ֔ה וַיָּבֹ֛ואוּ דֶּֽרֶך־שַׁ֥עַר הָרָצִ֖ים בֵּ֣ית הַמֶּ֑לֶךְ וַיֵּ֖שֶׁב עַל־כִּסֵּ֥א הַמְּלָכִֽים׃
20וַיִּשְׂמַ֥ח כָּל־עַם־הָאָ֖רֶץ וְהָעִ֣יר שָׁקָ֑טָה וְאֶת־עֲתַלְיָ֛הוּ הֵמִ֥יתוּ בַחֶ֖רֶב בֵּ֥ית מֶלֶךְ
Obwami bwa Yowasi omu Yuda (835-796)
12 |
1 Yowasi ali agwerhe myaka nda ali muburhe erhi aba mwami. 2 Omu mwaka gwa kali nda gwa okuyîma kwa Yehu, Yowasi naye aba mwami, anaciyîma myaka makumi ani aha Yeruzalemu. Nina izino lyage ye wali Sibiya w’e Bersaba. 3 Yoasi ajira ebishinganine omu masu ga Nyamubâho, amango omudâhwa Yehoyada anali mulêzi wage goshi. 4 Ci konene barharhenzagya e mpêro omu birhwa; na ntyo olubaga lwanakulikiza okukazihêrera omu birhwa, enterekêro n’okutumbûkizamwo enshangi.
5 Yowasi anacibwira abadâhwa erhi: «Ngasi nfaranga z’enterekêro banale rha omu ka-Nyamuzinda, enfaranga ngasi baguma banahonga, zirya nfaranga z’encungura y’obuzîne nk’oku ngasi muguma anahashire, enfaranga ngasi mu guma anahiga omu murhima gwage mpu akola azirhûla omu ka-Nyamuzinda; 6 abadâhwa bazirhôle ngasi baguma oku bantu banayishi, bagendishakalamwo enyumpa, bafuke emirhule n’emyongobana y’enyumpa ngasi aha ba nkanayibona». 7 Yowasi alinda ahika omu myaka makumi abiri n’isharhu ba rhanashoshêra emyongobana y’enyumpa. 8 Yowasi ahamagala omudâhwa Yehoyada haguma n’abandi badâhwa anacibadôsa erhi: «Carhumirage murhagend’ishoshêra emyongobana y’enyumpa. Murhacirhôlaga enfaranga ngasi baguma oku bantu banayishi, ci mundêrhere ezi mukola mugwerhe rhushoshêremwo eyo nyumpa». 9 Abadâhwa bayêmera okurhacirhôla enfaranga z’olubaga n’okurhacishoshêra emirhule y’enyumpa.
10 Oku bundi omudâhwa Yehoyada arhôla isanduku, erhi aba amajira omu rhule omu mufûniko gw’eryo isanduku, akanya alihira aha burhambi bw’oluhê rero, ebwa kulyo nk’abantu bakola baja omu ka-Nyamuzinda, abadâhwa bakazagilanga cmihango, bakahira enfaranga abantu bakazagilerha omu ka Nyamuzinda, mwa lirya isanduku. 11 Erhi babonaga omw’isanduku mukola muli nfaranga zirhali nyi, banagend’ihamagala omwandisi wa mwami naye anayinamuka boshi n’omudâhwa mukulu kandi banashubûza banaganje zirya nfaranga zoshi nk’oku zanali omu ka-Nyamuzinda. 12 Erhi bayûsagya okuganja ezo nfaranga banaziha abadwirhe bajirisa emikolo, abali bahizirwe okwo ka Nyamuzinda; nabo banazigabira ababinji b’emirhamba, n’abayûbasi b’aka Nyamuzinda, 13 banakamasamwo abandi bayûbasi, n’ababera amabuye; banayankakwo bagule emirhi, n’amabuye marhendeze lyo bahash’ishoshêra emigâku y’aka-Nyamuzinda na ngasi bindi byanalikwanine oku nyumpa. 14 Ezôla nfaranga barhaderhaga mpu bankagulamwo akandi kantu k’omu ka Nyamuzinda nka ebikombe by’amarhale, orhwere, ebikombe by’okukangûla, emîshekera, ebindi birugu by’amarhale n’eby’amasholo, 15 ci bakaziha abaka zagiyûbasa mpu bashakâlemwo aka-Nyamuzinda. 10 Barhankanadesire mpu badôsa abantu bahabagwa ezôla nfaranga kurhi bazikolêsize, na kurhi bazihîre ababo, bulya bali bantu bakazagikola n’obwirhonzi. 17 Enfaranga bakazagiho nga oku nterekêro y’okuhûna obonjo oku byâha, enfaranga za ngasi cindi citumule, ezôla nfaranga zirhakazigija omu ka-Nyamuzinda; zali za badâhwa. 18 Lero mwago mango Hazaheli, mwami w’e Sîriya, anaciyîsha arhabire, akoza entambala aha Gati anahanyaga. Hazaheli acirheganya okurhêra Yeru zalemu. 19 Oku bundi Yowasi, mwami w’e Yuda, ayanka ebintu byanali bigîshe byoshi, birya Yozafati agishaga, ebi Yoramu agishaga, na ebya Okoziyasi, ababusi bage bami b’e Buyahudi, ngasi ebi yene ali amagisha, arhôla ngasi ma sholo ganali omu mbiko y’aka-Nyamuzinda n’omu bwami, ashanîsa byoshi, ahêkera Hazaheli mwami w’e Sîriya, naye agandûla agenda.
20 Ebisigire by’ebijiro bya Yowasi, oku ajizire kwoshi, ebyôla ka birhali biyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’e Yuda? 21 Abambali bamugomera n’erhi baba bamajira irhigi ly’okumuyîrha, bayîrha Yowasi omu nyumpa ya Milo oku mwandagalo gwa Sila… 21 Abôla bamuyîrhaga ali: Yozakari mwene Shimeati, ali Yehozabati mwene Shomeri, bo bambali bamutumirhaga aho anafa. Bamubisha haguma n’ababusi bage omu cishagala ca Daudi; omugala Amaziyasi ayîma ahali hage.
BHS 2Kings
12
1בֶּן־שֶׁ֥בַע שָׁנִ֖ים יְהֹואָ֥שׁ בְּמָלְכֹֽו׃ פ
2בִּשְׁנַת־שֶׁ֤בַע לְיֵהוּא֙ מ ָלַ֣ךְ יְהֹואָ֔שׁ וְאַרְבָּעִ֣ים שָׁנָ֔ה מָלַ֖ךְ בִּירֽוּשָׁלִָ֑ם וְשֵׁ֣ם אִמֹּ֔ו צִבְיָ֖ה מִבְּאֵ֥ר שָֽׁבַע׃
3וַיַּ֨עַשׂ יְהֹואָ֧שׁ הַיָּשָׁ֛ר בְּעֵינֵ֥י יְהוָ֖ה כָּל־יָמָ֑יו אֲשֶׁ֣ר הֹורָ֔הוּ יְהֹויָדָ֖ע הַכֹּהֵֽן׃
4רַ֥ק הַבָּמֹ֖ות לֹא־סָ֑רוּ עֹ֥וד הָעָ֛ם מְזַבְּחִ֥ים וּֽמְקַטְּרִ֖ים בַּבָּמֹֽות׃
5וַיֹּ֨אמֶר יְהֹואָ֜שׁ אֶל־הַכֹּהֲנִ֗ים כֹּל֩ כֶּ֨סֶף הַקֳּדָשִׁ֜ים אֲשֶׁר־יוּבָ֤א בֵית־יְהוָה֙ כֶּ֣סֶף עֹובֵ֔ר אִ֕ישׁ כֶּ֥סֶף נַפְשֹׁ֖ות עֶרְכֹּ֑ו כָּל־כֶּ֗סֶף אֲשֶׁ֤ר יַֽעֲלֶה֙ עַ֣ל לֶב־אִ֔ישׁ לְהָבִ֖יא בֵּ֥ית יְהוָֽה׃
6יִקְח֤וּ לָהֶם֙ הַכֹּ֣הֲנִ֔ים אִ֖ישׁ מֵאֵ֣ת מַכָּרֹ֑ו וְהֵ֗ם יְחַזְּקוּ֙ אֶת־בֶּ֣דֶק הַבַּ֔יִת לְכֹ֛ל אֲשֶׁר־יִמָּצֵ֥א שָׁ֖ם בָּֽדֶק׃ פ
7וַיְהִ֗י בִּשְׁנַ֨ת עֶשְׂרִ֧ים וְשָׁלֹ֛שׁ שָׁנָ֖ה לַמֶּ֣לֶךְ יְהֹואָ֑שׁ לֹֽא־חִזְּק֥וּ הַכֹּהֲנִ֖ים אֶת־בֶּ֥דֶק הַבָּֽיִת׃
8וַיִּקְרָא֩ הַמֶּ֨לֶךְ יְהֹואָ֜שׁ לִיהֹויָדָ֤ע הַכֹּהֵן֙ וְלַכֹּ֣הֲנִ֔ים וַיֹּ֣אמֶר אֲלֵהֶ֔ם מַדּ֛וּעַ אֵינְכֶ֥ם מְחַזְּקִ֖ים אֶת־בֶּ֣דֶק הַבָּ֑יִת וְעַתָּ֗ה אַל־תִּקְחוּ־כֶ֨סֶף֙ מֵאֵ֣ת מַכָּֽרֵיכֶ֔ם כִּֽי־לְבֶ֥דֶק הַבַּ֖יִת תִּתְּנֻֽהוּ׃
9וַיֵּאֹ֖תוּ הַכֹּֽהֲנִ֑ים לְבִלְתִּ֤י קְחַת־כֶּ֨סֶף֙ מֵאֵ֣ת הָעָ֔ם וּלְבִלְתִּ֥י חַזֵּ֖ק אֶת־בֶּ֥דֶק הַבָּֽיִת׃
10וַיִּקַּ֞ח יְהֹויָדָ֤ע הַכֹּהֵן֙ אֲרֹ֣ון אֶחָ֔ד וַיִּקֹּ֥ב חֹ֖ר בְּדַלְתֹּ֑ו וַיִּתֵּ֣ן אֹתֹו֩ אֵ֨צֶל הַמִּזְבֵּ֜חַ בַּיָּמִין בְּבֹֽוא־אִישׁ֙ בֵּ֣ית יְהוָ֔ה וְנָֽתְנוּ־שָׁ֤מָּה הַכֹּֽהֲנִים֙ שֹׁמְרֵ֣י הַסַּ֔ף אֶת־כָּל־הַכֶּ֖סֶף הַמּוּבָ֥א בֵית־יְהוָֽה׃
11וַֽיְהִי֙ כִּרְאֹותָ֔ם כִּֽי־רַ֥ב הַכֶּ֖סֶף בָּֽאָרֹ֑ון וַיַּ֨עַל סֹפֵ֤ר הַמֶּ֨לֶךְ֙ וְהַכֹּהֵ֣ן הַגָּדֹ֔ול וַיָּצֻ֨רוּ֙ וַיִּמְנ֔וּ אֶת־הַכֶּ֖סֶף הַנִּמְצָ֥א בֵית־יְהוָֽה׃
12וְנָתְנוּ֙ אֶת־הַכֶּ֣סֶף הַֽמְתֻכָּ֔ן עַל־יַד עֹשֵׂ֣י הַמְּלָאכָ֔ה הַפְּקֻדִים בֵּ֣ית יְהוָ֑ה וַיֹּוצִיאֻ֜הוּ לְחָרָשֵׁ֤י הָעֵץ֙ וְלַבֹּנִ֔ים הָעֹשִׂ֖ים בֵּ֥ית יְהוָֽה׃
13וְלַגֹּֽדְרִים֙ וּלְחֹצְבֵ֣י הָאֶ֔בֶן וְלִקְנֹ֤ות עֵצִים֙ וְאַבְנֵ֣י מַחְצֵ֔ב לְחַזֵּ֖ק אֶת־בֶּ֣דֶק בֵּית־יְהוָ֑ה וּלְכֹ֛ל אֲשֶׁר־יֵצֵ֥א עַל־הַבַּ֖יִת לְחָזְקָֽה׃
14אַךְ֩ לֹ֨א יֵעָשֶׂ֜ה בֵּ֣ית יְהוָ֗ה סִפֹּ֥ות כֶּ֨סֶף֙ מְזַמְּרֹ֤ות מִזְרָקֹות֙ חֲצֹ֣צְרֹ֔ות כָּל־כְּלִ֥י זָהָ֖ב וּכְלִי־כָ֑סֶף מִן־הַכֶּ֖סֶף הַמּוּבָ֥א בֵית־יְהוָֽה׃
15כִּֽי־לְעֹשֵׂ֥י הַמְּלָאכָ֖ה יִתְּנֻ֑הוּ וְחִזְּקוּ־בֹ֖ו אֶת־בֵּ֥ית יְהוָֽה׃
16וְלֹ֧א יְחַשְּׁב֣וּ אֶת־הָאֲנָשִׁ֗ים אֲשֶׁ֨ר יִתְּנ֤וּ אֶת־הַכֶּ֨סֶף֙ עַל־יָדָ֔ם לָתֵ֖ת לְעֹשֵׂ֣י הַמְּלָאכָ֑ה כִּ֥י בֶאֱמֻנָ֖ה הֵ֥ם עֹשִֽׂים׃
17כֶּ֤סֶף אָשָׁם֙ וְכֶ֣סֶף חַטָּאֹ֔ות לֹ֥א יוּבָ֖א בֵּ֣ית יְהוָ֑ה לַכֹּהֲנִ֖ים יִהְיֽוּ׃ פ
18אָ֣ז יַעֲלֶ֗ה חֲזָאֵל֙ מֶ֣לֶךְ אֲרָ֔ם וַיִּלָּ֥חֶם עַל־גַּ֖ת וַֽיִּלְכְּדָ֑הּ וַיָּ֤שֶׂם חֲזָאֵל֙ פָּנָ֔יו לַעֲלֹ֖ות עַל־יְרוּשָׁלִָֽם׃
19וַיִּקַּ֞ח יְהֹואָ֣שׁ מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֗ה אֵ֣ת כָּל־הַקֳּדָשִׁ֡ים אֲשֶׁר־הִקְדִּ֣ישׁוּ יְהֹושָׁפָ֣ט וִיהֹורָם֩ וַאֲחַזְיָ֨הוּ אֲבֹתָ֜יו מַלְכֵ֤י יְהוּדָה֙ וְאֶת־קֳדָשָׁ֔יו וְאֵ֣ת כָּל־הַזָּהָ֗ב הַנִּמְצָ֛א בְּאֹצְרֹ֥ות בֵּית־יְהוָ֖ה וּבֵ֣ית הַמֶּ֑לֶךְ וַיִּשְׁלַ֗ח לַֽחֲזָאֵל֙ מֶ֣לֶךְ אֲרָ֔ם וַיַּ֖עַל מֵעַ֥ל יְרוּשָׁלִָֽם׃
20וְיֶ֛תֶר דִּבְרֵ֥י יֹואָ֖שׁ וְכָל־אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה הֲלֹוא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יְהוּדָֽה׃
21וַיָּקֻ֥מוּ עֲבָדָ֖יו וַיִּקְשְׁרֽוּ־קָ֑שֶׁר וַיַּכּוּ֙ אֶת־יֹואָ֔שׁ בֵּ֥ית מִלֹּ֖א הַיֹּורֵ֥ד סִלָּֽא׃
22וְיֹוזָבָ֣ד בֶּן־שִׁ֠מְעָת וִיהֹוזָבָ֨ד בֶּן־שֹׁמֵ֤ר׀ עֲבָדָיו֙ הִכֻּ֣הוּ וַיָּמֹ֔ת וַיִּקְבְּר֥וּ אֹתֹ֛ו עִם־אֲבֹתָ֖יו בְּעִ֣יר דָּוִ֑ד וַיִּמְלֹ֛ךְ אֲמַצְיָ֥ה בְנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃ פ
Yowakazi, mwami w’Israheli (814-798)
13 |
1 Omu mwaka gwa makumi abiri n’isharhu kurhenga Yowasi mugala wa Okoziyasi ali mwami omu Yuda; Yowakazi mugala wa Yehu naye aba mwami omw’Israheli, ayîma aha Samâriya; ayîma myaka ikumi na nda. 2 Ajira ebirhashinganini embere za Nyamubâho, ayîga ebyâha bya Yerobwami mugala wa Nebati, ye wajirisagya Israheli ecâha arhanagokôlaga omu mabi gage.
3 Oburhe bwa Nyamubâho bwanaciyaka bwenêne kuli Israheli. Bene Israheli, Nyamubâho abahâna omu maboko ga Hazaheli, mwami w’e Sîriya n’omu maboko ga Ben-Hadadi mugala wa Hazaheli, akaziyôrha abalibuza ngasi mango. 4 Yowakazi ayinginga Nyamubâho na Nyamubâho naye anamuyumva bulya naye ali amabona kurhi Israheli alibuka ebwa kulibuzibwa n’omwami w’e Sîriya. 5 Nyamubâho aha bene Israheli omucunguzi n’erhi baba bamalikuzibwa oku bantu b’e Sîriya, bene Israheli bayûbaka n’omurhûla nk’oku banayôrhaga amango g’embere. 6 Ci konenc bakahirima omu byâha bya omulala gwa Yerobwami, ye wajirisagya Israheli ecâha; babishayamwo bwenêne, ciru n’erya nshanga yabo ederhwa Ashera yanayôrha eri ngwike aha Samâriya. 7 Okwôla ebwa kuba Yowakazi arhali acigwerhe basirika banji: banyakulwira oku nfarasi makumi arhanu gonene, ngâle ikumi zonene, na bihumbi ikumi bya basirika bagenda n’amagulu hoshi aho, bulya omwami w’e Sîriya ali erhi amalire engabo yoshi, ayihonyongola nka budaka.
8 Ebisigire oku bijiro bya Yowakazi, oku ajizire koshi, entambala alwire e byôla ka birhali biyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’e Israheli? 9 Yowakazi acihengeka aha burhambi bw’ababusi bage, banacimubisha aha Samâriya. Omugala Yowasi ayîma ahali hage.
Olwa Yowasi mwami w’Israheli (798-783)
10 Omu mwaka gwa makumi asharhu na nda kurhenga Yowasi ali mwami omu Yuda, Yowasi mugala wa Yowakazi naye aba mwami omu Israheli aha Samâriya, ayîma myaka ikumi na ndarhu. 11 Ajira ebigalugalu embere za Nyamubâho; ajira birya byâha Yerobwami mugala wa Nebati ajirisagyamwo I sraheli, naye abishayamwo.
12 Ebisigire by’ebijiro bya Yowasi, ebi ajizire byoshi, okuhimana kwagc oku alwisagya Amaziyasi, mwami w’c Yuda, okwôla ka kurhali kuyandikc omu citabu c’empiriri z’abami b’Israheli’? 13 Yowasi acihengeka aha burhambi bw’ababusi bage, Yerobwami anacija oku ntebe ahali hage; Yowasi abishwa aha Samâriya haguma n’abami b’Israheli.
Okufa kwa Elizeyo
14 Elizeyo anacijakwo endwâla n’eyo ndwâla yanacimujâna oku idaho. Yowasi mwami w’Israheli anacibungulukira emunda ali, arhôndêra okulakira embere zage n’okuderha erhi: «Larha we! Larha we! We ngâle y’Israheli na basirika bage!». 15 Elizeyo anacimushuza erhi: «Orhôle omuherho n’emya mpi». 16 Yowasi anacirhôla omuherho n’emyampi. Elizeyo anacibwira omwami w’Israheli erhi: «Fôla ogwo muherho». Okubundi Elizeyo ahira amaboko gage oku maboko ga mwami, 17 anacimubwira erhi: «Yîgula akabonezo kali ebushoshokero bw’izûba». Anacikayîgula. Elizeyo anacimubwira erhi: «Lashaga»! Anacilasha. Elizeyo anacimubwira erhi: «Gwo mwampi gw’obuhimanyi bwa Nyamubâho ogwo! gwo mwampi wahimamwo Abanya-Sîriya ogwo! Wahimira Abanya-Sîriya aha Afeki kuhika obamalire boshi».
18 Ashubibwira Yowasi erhi: «Rhôla emyampi». Yowasi ayirhôla. Elizeyo anacibwira mwami w’Israheli erhi: «Oshûrhe oku idaho». Yowasi ashûrha ka sharhu oku idaho, analeka. 19 Olya muntu wa Nnâmahanga akunira anacibwira Yowasi erhi: «Kali wali okwanine okushurha kasharhu nisi erhi kali ndarhu oku idaho ntyo kwo wali wahima Abanya-Sîriya, obamalire; ci kone okolaga wabahima kasharhu konene.
20 Elizeyo afa, banacimubisha. Emirhwe y’abantu b’e Mowabu bakayisha ngasi mango balinyaga omu cihugo. 21 Lero barhôla muguma oku badwirhe babisha omuntu, banacilangira murhwe muguma muli erya mirhwe y’Abanya-Mowabu, olya muntu banacimukweba omu nshinda ya Elizeyo banaciciyakira. Olya muntu oku ahika oku mavuha ga Elizeyo ntya ashubiramwo omuka, ayîmangira oku magulu gage.
Abanya-Aramu bahimwa
22 Hazaheli, mwami w’e Aramu, ali amalibuza bene Israheli amango mwami Yowakazi acirimwo omûka. 2 Ci konene Nyamubâho ababêra obonjo abababalira; ashubibayêrekeza obusu bwage erhi erya ndagâno alagananaga boshi na Abrahamu, Izaki na Yakobo erhuma; arhalonzagya okubaherêrekeza, arhanasag’ibalekêrera kuhika na buno. 24 Hazaheli, mwami w’e Aramu, afa,omugala Ben-Hadadi ayîma ahali hage. 25 Yowasi mwene Yowakazi, anyaga Ben-Hadadi, mugala wa Hazaheli, birya bishagala Hazaheli arhôlaga omu ntambala boshi na Yowakazi, îshe wa Yowasi. Yowasi abahima kasharhu anabanyaga ebyôla bishagala by’Israheli.
BHS 2Kings
13
1בִּשְׁנַ֨ת עֶשְׂרִ֤ים וְשָׁלֹשׁ֙ שָׁנָ֔ה לְיֹואָ֥שׁ בֶּן־אֲחַזְיָ֖הוּ מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה מָ֠לַךְ יְהֹואָחָ֨ז בֶּן־יֵה֤וּא עַל־יִשְׂרָאֵל֙ בְּשֹׁ֣מְרֹ֔ון שְׁבַ֥ע עֶשְׂרֵ֖ה שָׁנָֽה׃
2וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה וַ֠יֵּלֶךְ אַחַ֨ר חַטֹּ֜את יָרָבְעָ֧ם בֶּן־נְבָ֛ט אֲשֶׁר־הֶחֱטִ֥יא אֶת־יִשְׂרָאֵ֖ל לֹא־סָ֥ר מִמֶּֽנָּה׃
3וַיִּֽחַר־אַ֥ף יְהוָ֖ה בְּיִשְׂרָאֵ֑ל וַֽיִּתְּנֵ֞ם בְּיַ֣ד׀ חֲזָאֵ֣ל מֶֽלֶךְ־אֲרָ֗ם וּבְיַ֛ד בֶּן־הֲדַ֥ד בֶּן־חֲזָאֵ֖ל כָּל־הַיָּמִֽים׃
4וַיְחַ֥ל יְהֹואָחָ֖ז אֶת־פְּנֵ֣י יְהוָ֑ה וַיִּשְׁמַ֤ע אֵלָיו֙ יְהוָ֔ה כִּ֤י רָאָה֙ אֶת־לַ֣חַץ יִשְׂרָאֵ֔ל כִּֽי־לָחַ֥ץ אֹתָ֖ם מֶ֥לֶךְ אֲרָֽם׃
5וַיִּתֵּ֨ן יְהוָ֤ה לְיִשְׂרָאֵל֙ מֹושִׁ֔יעַ וַיֵּ֣צְא֔וּ מִתַּ֖חַת יַד־אֲרָ֑ם וַיֵּשְׁב֧וּ בְנֵֽי־יִשְׂרָאֵ֛ל בְּאָהֳלֵיהֶ֖ם כִּתְמֹ֥ול שִׁלְשֹֽׁום׃
6אַ֠ךְ לֹֽא־סָ֜רוּ מֵחַטֹּ֧אות בֵּית־יָרָבְעָ֛ם אֲשֶׁר־הֶחֱטִי אֶת־יִשְׂרָאֵ֖ל בָּ֣הּ הָלָ֑ךְ וְגַם֙ הָאֲשֵׁרָ֔ה עָמְדָ֖ה בְּשֹׁמְרֹֽון׃
7כִּ֣י לֹא֩ הִשְׁאִ֨יר לִיהֹואָחָ֜ז עָ֗ם כִּ֣י אִם־חֲמִשִּׁ֤ים פָּֽרָשִׁים֙ וַעֲשָׂ֣רָה רֶ֔כֶב וַעֲשֶׂ֥רֶת אֲלָפִ֖ים רַגְלִ֑י כִּ֤י אִבְּדָם֙ מֶ֣לֶךְ אֲרָ֔ם וַיְשִׂמֵ֥ם כֶּֽעָפָ֖ר לָדֻֽשׁ׃
8וְיֶ֨תֶר דִּבְרֵ֧י יְהֹואָחָ֛ז וְכָל־אֲשֶׁ֥ר עָשָׂ֖ה וּגְבוּרָתֹ֑ו הֲלֹוא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃
9וַיִּשְׁכַּ֤ב יְהֹֽואָחָז֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו וַֽיִּקְבְּרֻ֖הוּ בְּשֹׁמְרֹ֑ון וַיִּמְלֹ֛ךְ יֹואָ֥שׁ בְּנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃ פ
10בִּשְׁנַ֨ת שְׁלֹשִׁ֤ים וָשֶׁ֨בַע֙ שָׁנָ֔ה לְיֹואָ֖שׁ מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה מָ֠לַךְ יְהֹואָ֨שׁ בֶּן־יְהֹואָחָ֤ז עַל־יִשְׂרָאֵל֙ בְּשֹׁ֣מְרֹ֔ון שֵׁ֥שׁ עֶשְׂרֵ֖ה שָׁנָֽה׃
11וַיַּֽעֲשֶׂ֥ה הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה לֹ֣א סָ֗ר מִכָּל־חַטֹּ֞אות יָרָבְעָ֧ם בֶּן־נְבָ֛ט אֲשֶׁר־הֶחֱטִ֥יא אֶת־יִשְׂרָאֵ֖ל בָּ֥הּ הָלָֽךְ׃
12וְיֶ֨תֶר דִּבְרֵ֤י יֹואָשׁ֙ וְכָל־אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֔ה וּגְב֣וּרָתֹ֔ו אֲשֶׁ֣ר נִלְחַ֔ם עִ֖ם אֲמַצְיָ֣ה מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֑ה הֲלֹֽוא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃
13וַיִּשְׁכַּ֤ב יֹואָשׁ֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו וְיָרָבְעָ֖ם יָשַׁ֣ב עַל־כִּסְאֹ֑ו וַיִּקָּבֵ֤ר יֹואָשׁ֙ בְּשֹׁ֣מְרֹ֔ון עִ֖ם מַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃ פ
14וֶֽאֱלִישָׁע֙ חָלָ֣ה אֶת־חָלְיֹ֔ו אֲשֶׁ֥ר יָמ֖וּת בֹּ֑ו וַיֵּ֨רֶד אֵלָ֜יו יֹואָ֣שׁ מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵ֗ל וַיֵּ֤בְךְּ עַל־פָּנָיו֙ וַיֹּאמַ֔ר אָבִ֣י׀ אָבִ֔י רֶ֥כֶב יִשְׂרָאֵ֖ל וּפָרָשָֽׁיו׃
15וַיֹּ֤אמֶר לֹו֙ אֱלִישָׁ֔ע קַ֖ח קֶ֣שֶׁת וְחִצִּ֑ים וַיִּקַּ֥ח אֵלָ֖יו קֶ֥שֶׁת וְחִצִּֽים׃
16וַיֹּ֣אמֶר׀ לְמֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֗ל הַרְכֵּ֤ב יָֽדְךָ֙ עַל־הַקֶּ֔שֶׁת וַיַּרְכֵּ֖ב יָדֹ֑ו וַיָּ֧שֶׂם אֱלִישָׁ֛ע יָדָ֖יו עַל־יְדֵ֥י הַמֶּֽלֶךְ׃
17וַיֹּ֗אמֶר פְּתַ֧ח הַחַלֹּ֛ון קֵ֖דְמָה וַיִּפְתָּ֑ח וַיֹּ֤אמֶר אֱלִישָׁ֤ע יְרֵה֙ וַיֹּ֔ור וַיֹּ֗אמֶר חֵץ־תְּשׁוּעָ֤ה לַֽיהוָה֙ וְחֵ֣ץ תְּשׁוּעָ֣ה בַֽאֲרָ֔ם וְהִכִּיתָ֧ אֶת־אֲרָ֛ם בַּאֲפֵ֖ק עַד־כַּלֵּֽה׃
18וַיֹּ֛אמֶר קַ֥ח הַחִצִּ֖ים וַיִּקָּ֑ח וַיֹּ֤אמֶר לְמֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵל֙ הַךְ־אַ֔רְצָה וַיַּ֥ךְ שָֽׁלֹשׁ־פְּעָמִ֖ים וַֽיַּעֲמֹֽד׃
19וַיִּקְצֹ֨ף עָלָ֜יו אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֗ים וַיֹּ֨אמֶר֙ לְהַכֹּ֨ות חָמֵ֤שׁ אֹו־שֵׁשׁ֙ פְּעָמִ֔ים אָ֛ז הִכִּ֥יתָ אֶת־אֲרָ֖ם עַד־כַּלֵּ֑ה וְעַתָּ֕ה שָׁלֹ֥שׁ פְּעָמִ֖ים תַּכֶּ֥ה אֶת־אֲרָֽם׃ ס
20וַיָּ֥מָת אֱלִישָׁ֖ע וַֽיִּקְבְּרֻ֑הוּ וּגְדוּדֵ֥י מֹואָ֛ב יָבֹ֥אוּ בָאָ֖רֶץ בָּ֥א שָׁנָֽה׃
21וַיְהִ֞י הֵ֣ם׀ קֹבְרִ֣ים אִ֗ישׁ וְהִנֵּה֙ רָא֣וּ אֶֽת־הַגְּד֔וּד וַיַּשְׁלִ֥יכוּ אֶת־הָאִ֖ישׁ בְּקֶ֣בֶר אֱלִישָׁ֑ע וַיֵּ֜לֶךְ וַיִּגַּ֤ע הָאִישׁ֙ בְּעַצְמֹ֣ות אֱלִישָׁ֔ע וַיְחִ֖י וַיָּ֥קָם עַל־רַגְלָֽיו׃ פ
22וַֽחֲזָאֵל֙ מֶ֣לֶךְ אֲרָ֔ם לָחַ֖ץ אֶת־יִשְׂרָאֵ֑ל כֹּ֖ל יְמֵ֥י יְהֹואָחָֽז׃
23וַיָּחָן֩ יְהוָ֨ה אֹתָ֤ם וַֽיְרַחֲמֵם֙ וַיִּ֣פֶן אֲלֵיהֶ֔ם לְמַ֣עַן בְּרִיתֹ֔ו אֶת־אַבְרָהָ֖ם יִצְחָ֣ק וְיַֽעֲקֹ֑ב וְלֹ֤א אָבָה֙ הַשְׁחִיתָ֔ם וְלֹֽא־הִשְׁלִיכָ֥ם מֵֽעַל־פָּנָ֖יו עַד־עָֽתָּה׃
24וַיָּ֖מָת חֲזָאֵ֣ל מֶֽלֶךְ־אֲרָ֑ם וַיִּמְלֹ֛ךְ בֶּן־הֲדַ֥ד בְּנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃
25וַיָּ֜שָׁב יְהֹואָ֣שׁ בֶּן־יְהֹואָחָ֗ז וַיִּקַּ֤ח אֶת־הֶֽעָרִים֙ מִיַּד֙ בֶּן־הֲדַ֣ד בֶּן־חֲזָאֵ֔ל אֲשֶׁ֣ר לָקַ֗ח מִיַּ֛ד יְהֹואָחָ֥ז אָבִ֖יו בַּמִּלְחָמָ֑ה שָׁלֹ֤שׁ פְּעָמִים֙ הִכָּ֣הוּ יֹואָ֔שׁ וַיָּ֖שֶׁב אֶת־עָרֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃ פ
- Amami abiri n’okugwarhwa kwa Samâriya
Obwami bwa Amaziyasi omu Yuda (796-781)
14 |
1 Omu mwaka gwa kabiri kurhenga Yowasi mugala wa Yowakazi, ali mwami omu Israheli, naye Amaziyasi, mugala wa Yowasi aba mwami omu Yuda. 2 Ali akola agwerhe myaka makumi abiri n’irhanu erhi aba mwami, ajira myaka makumi abiri na mwenda ali mwami aha Yeruzalemu. Nina izinolyage ye wali Yehodani, w’e Yeruzalemu. 3 Ajira ebishinganine embere za Nyamubâho, ci konene arhali ak’îshe Daudi; muli byoshi alama ak’îshe Yowasi. 4 Ci konene arhakulaga empêro zali omu birhwa; olubaga lwanakayôrha lwahêrera omu birhwa n’okukatumbûkizayo obuku.
5 Erhi aba amayîmanza obwami bwage bwinja, arhangira okuyîrha balya bambali bayirhaga îshe. 6 Ci konene arhayîrhaga abana ba abôla bayirhag’îshe nk’oku biyandisirwe omu citabu c’oburhegesi bwa Musa, mulya Nyamubâho ahanyire irhegeko erhi: «Ababusi barhankayirhirwa abana babo, n’abana ba rhankayirhirwa ababusi babo; ci konene ngasi muguma ayirhirwa obubi bwage». 7 Ayîrha bantu bihumbi ikumi Banya-Edomu b’omu Kabanda k’Omunyu, arhabalira ecishagala ca Sela anacinyaga, aciyirika n’izino lya Yokoteli, Iyo cinacijira kuhika buno.
8 Oku bundi Amaziyasi alikira entumwa emwa Yowasi mugala wa Yowaka zi, mwene Yehu, mwami w’e Israheli mpu bagend’imubwira erhi: «Oyîshe rhubugânane». 9 Yowasi mwami w’Israheli anacirhuma abagend’ibwira Amaziyasi mwami w’e Yuda erhi: «Omushugi gw’e Libano gwanacirhuma abage nd’ibwira enduluma y’e Libano erhi: mwali wawe ojire mugala wani amuyanke! Lero nsimba nguma y’omu Libano yanacigera yahonyongola gulya mushugi. 10 Wabwinage wahima abantu b’e Edomu bw’obûla omurhima gwawe gukola gudwirhe gwashasharhwa. Ocihisagye ci konene obere aha mwawe, carhuma wacirhega obuhanya? Omanye wacîyîsa wene haguma na Yuda.
11 Ci konene arhumvagya. Yowasi mwami w’Israheli anacirhabala, bagwarhana boshi n’Amaziyasi mwami w’e Yuda, aha Beti-Shemeshi, omu Yuda. 12 Yuda ahimwa n’Israheli, bene Yuda bakalihirhira ngasi muguma omu mwage. 13 Yowasi mwami w’Israheli anacihima Amaziyasi, mwami w’e Yuda, mugala wa Yowasi mugala wa Okoziyasi amugwarhira aha Beti-Shemeshi. Anacija aha Yeruzalemu, ahongola oku lukuta lwa Yeruzalemu nka hantu ha makoro magana ani kurhenga oku muhango gwa Efrayimu kuja ebwa muhango guli omu kafende-fende. 14 Agukumba amasholo, amarhale n’ebirugu byoshi byanabaga omu ka-Nyamuzinda kuguma na ngasi byanahaga omu mbiko y’ebwami, na ngasi banagwasirwe mpira, asabunga, ashubira e Samâriya.
15 Ebisigire oku bijiro bya Yowasi, oku ajizire kwoshi, oku ahimanyire, n’oku alwisagya Amaziyasi, mwami w’e Yuda, okwôla ka kurhali kuyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’e Israheli? 16 Yowasi acihengeka aha burhambi bw’ababusi bage, abishwa aha Samâriya, haguma n’abami b’Israheli. Omugala Yerobwami ayîma ahali hage. 17 Amaziyasi, mugala wa Yowasi mugala wa Yowakazi, mwami w’e Yuda, acilamire myaka ikumi n’irhanu enyuma ly’okufa kwa Yowasi mugala wa Yowakazi, mwami w’Israheli.
18 Ebisigire oku bijiro bya Amaziyasi ka birhali biyandike omu citabu c’E mpiriri z’Abami b’e Yuda? 19 Bamujirira obugoma aha Yeruzalemu, ayakira e Lakishi, ci konene barhuma abagend’imuyirhira eyôla Lakishi. 20 Bayîsha bamubarhwire oku nfarasi, bamubisha aha Yeruzalemu, haguma n’ababusi bage omu cishagala ca Daudi. 21 Olubaga lwa bene Yuda loshi lwanaciyanka Azariyasi, mwana walikola agwerhe myaka ikumi na ndarhu ali muburhe, lwanacimujira mwami ahali h’îshe Amaziyasi. 22 Ye washubig’iyûbaka Elati n’okumushubiza kuli Yuda, erhi mwami Amaziyasi aba amacihengeka aha bu rhambi bwa ababusi bage.
Oburhegesi bwa Yerobwami wa kabiri omu Israheli (783-743)
23 Omu mwaka gwa kali ikumi na kasharhu gwa okuyîma kwa Amaziyasi, mugala wa Yowasi, mwami w’e Yuda, Yerobwami mugala wa Yowasi mwami w’Israheli, aba mwami aha Samâriya, ashinga ho myaka makumi ani na mwaka muguma. 24 Ajira ebigalugalu embere za Nyamubâho, ajira ebyâha biri nka ebya owundi Yerobwami mugala wa Nebati birya ajirisagyamwo Israheli ecâha. 25 Ashubiyumanyanya embibi z’Israheli, kurhenga oku muhango gwa Hamati kuhika oku nyanja y’Araba omu kushimba akanwa ka Nyamubâho, Nyamuzinda w’Israheli, aka aderhaga omu kanwa k’omulêbi Yona, mugala wa Amitayi, owayubakaga e Gati-Heferi. 26 Nyamubâho ali amabona amalibuko g’Israheli galushire olugero, emunda erhacibaga ôli muja, ôli ntagengwa, ôli ciru n’omwira olya wankahasha okurhabala Israheli. 27 Nyamubâho arhalonzagya okuherêrekeza Israhcli hano igulu, ahali h’okujira ntyo, amuyôkola na Yerobwami mugala wa Yowasi.
28 Ebisigire oku bijiro bya Yerobwami, ebi ajizire byoshi, oku ahimanaga koshi, oku ashubizagya Hamati na Damasi kuli Yuda omu Israheli, okwôla ka kurhali kuyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’Israheli? 29 Yerobwami acihengeka aha burhambi bwa ababusi bage, haguma n’abami b’Israheli. Omugala Zakariya ayîma ahali hage.
BHS 2Kings
14
1בִּשְׁנַ֣ת שְׁתַּ֔יִם לְיֹואָ֥שׁ בֶּן־יֹואָחָ֖ז מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֑ל מָלַ֛ךְ אֲמַצְיָ֥הוּ בֶן־יֹואָ֖שׁ מֶ֥לֶךְ יְהוּדָֽה׃
2בֶּן־עֶשְׂרִ֨ים וְחָמֵ֤שׁ שָׁנָה֙ הָיָ֣ה בְמָלְכֹ֔ו וְעֶשְׂרִ֤ים וָתֵ֨שַׁע֙ שָׁנָ֔ה מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלִָ֑ם וְשֵׁ֣ם אִמֹּ֔ו יְהֹועַדִּין מִן־יְרוּשָׁלִָֽם׃
3וַיַּ֤עַשׂ הַיָּשָׁר֙ בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֔ה רַ֕ק לֹ֖א כְּדָוִ֣ד אָבִ֑יו כְּכֹ֧ל אֲשֶׁר־עָשָׂ֛ה יֹואָ֥שׁ אָבִ֖יו עָשָֽׂה׃
4רַ֥ק הַבָּמֹ֖ות לֹא־סָ֑רוּ עֹ֥וד הָעָ֛ם מְזַבְּחִ֥ים וּֽמְקַטְּרִ֖ים בַּבָּמֹֽות׃
5וַיְהִ֕י כַּאֲשֶׁ֛ר חָזְקָ֥ה הַמַּמְלָכָ֖ה בְּיָדֹ֑ו וַיַּךְ֙ אֶת־עֲבָדָ֔יו הַמַּכִּ֖ים אֶת־הַמֶּ֥לֶךְ אָבִֽיו׃
6וְאֶת־בְּנֵ֥י הַמַּכִּ֖ים לֹ֣א הֵמִ֑ית כַּכָּת֣וּב בְּסֵ֣פֶר תֹּֽורַת־מֹ֠שֶׁה אֲשֶׁר־צִוָּ֨ה יְהוָ֜ה לֵאמֹ֗ר לֹא־יוּמְת֨וּ אָבֹ֤ות עַל־בָּנִים֙ וּבָנִים֙ לֹא־יוּמְת֣וּ עַל־אָבֹ֔ות כִּ֛י אִם־אִ֥ישׁ בְּחֶטְאֹ֖ו יָמוּת
7הוּא־הִכָּ֨ה אֶת־אֱדֹ֤ום בְּגֵיא־הַמֶּלַח עֲשֶׂ֣רֶת אֲלָפִ֔ים וְתָפַ֥שׂ אֶת־הַסֶּ֖לַע בַּמִּלְחָמָ֑ה וַיִּקְרָ֤א אֶת־שְׁמָהּ֙ יָקְתְאֵ֔ל עַ֖ד הַיֹּ֥ום הַזֶּֽה׃ פ
8אָ֣ז שָׁלַ֤ח אֲמַצְיָה֙ מַלְאָכִ֔ים אֶל־יְהֹואָ֨שׁ בֶּן־יְהֹואָחָ֧ז בֶּן־יֵה֛וּא מֶ֥לֶךְ יִשְׂרָאֵ֖ל לֵאמֹ֑ר לְכָ֖ה נִתְרָאֶ֥ה פָנִֽים׃
9וַיִּשְׁלַ֞ח יְהֹואָ֣שׁ מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵ֗ל אֶל־אֲמַצְיָ֣הוּ מֶֽלֶךְ־יְהוּדָה֮ לֵאמֹר֒ הַחֹ֜וחַ אֲשֶׁ֣ר בַּלְּבָנֹ֗ון שָׁ֠לַח אֶל־הָאֶ֜רֶז אֲשֶׁ֤ר בַּלְּבָנֹון֙ לֵאמֹ֔ר תְּנָֽה־אֶת־בִּתְּךָ֥ לִבְנִ֖י לְאִשָּׁ֑ה וַֽתַּעֲבֹ֞ר חַיַּ֤ת הַשָּׂדֶה֙ אֲשֶׁ֣ר בַּלְּבָנֹ֔ון וַתִּרְמֹ֖ס אֶת־הַחֹֽוחַ׃
10הַכֵּ֤ה הִכִּ֨יתָ֙ אֶת־אֱדֹ֔ום וּֽנְשָׂאֲךָ֖ לִבֶּ֑ךָ הִכָּבֵד֙ וְשֵׁ֣ב בְּבֵיתֶ֔ךָ וְלָ֤מָּה תִתְגָּרֶה֙ בְּרָעָ֔ה וְנָ֣פַלְתָּ֔ה אַתָּ֖ה וִיהוּדָ֥ה עִמָּֽךְ׃
11וְלֹא־שָׁמַ֣ע אֲמַצְיָ֔הוּ וַיַּ֨עַל יְהֹואָ֤שׁ מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵל֙ וַיִּתְרָא֣וּ פָנִ֔ים ה֖וּא וַאֲמַצְיָ֣הוּ מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֑ה בְּבֵ֥ית שֶׁ֖מֶשׁ אֲשֶׁ֥ר לִיהוּדָֽה׃
12וַיִּנָּ֥גֶף יְהוּדָ֖ה לִפְנֵ֣י יִשְׂרָאֵ֑ל וַיָּנֻ֖סוּ אִ֥ישׁ לְאָהֳלֹו
13וְאֵת֩ אֲמַצְיָ֨הוּ מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֜ה בֶּן־יְהֹואָ֣שׁ בֶּן־אֲחַזְיָ֗הוּ תָּפַ֛שׂ יְהֹואָ֥שׁ מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵ֖ל בְּבֵ֣ית שָׁ֑מֶשׁ וַיָּבֹאוּ יְר֣וּשָׁלִַ֔ם וַיִּפְרֹץ֩ בְּחֹומַ֨ת יְרוּשָׁלִַ֜ם בְּשַׁ֤עַר אֶפְרַ֨יִם֙ עַד־שַׁ֣עַר הַפִּנָּ֔ה אַרְבַּ֥ע מֵאֹ֖ות אַמָּֽה׃
14וְלָקַ֣ח אֶת־כָּל־הַזָּהָב־וְ֠הַכֶּסֶף וְאֵ֨ת כָּל־הַכֵּלִ֜ים הַנִּמְצְאִ֣ים בֵּית־יְהוָ֗ה וּבְאֹֽצְרֹות֙ בֵּ֣ית הַמֶּ֔לֶךְ וְאֵ֖ת בְּנֵ֣י הַתַּֽעֲרֻבֹ֑ות וַיָּ֖שָׁב שֹׁמְרֹֽונָה׃
15וְיֶתֶר֩ דִּבְרֵ֨י יְהֹואָ֜שׁ אֲשֶׁ֤ר עָשָׂה֙ וּגְב֣וּרָתֹ֔ו וַאֲשֶׁ֣ר נִלְחַ֔ם עִ֖ם אֲמַצְיָ֣הוּ מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֑ה הֲלֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃
16וַיִּשְׁכַּ֤ב יְהֹואָשׁ֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו וַיִּקָּבֵר֙ בְּשֹׁ֣מְרֹ֔ון עִ֖ם מַלְכֵ֣י יִשְׂרָאֵ֑ל וַיִּמְלֹ֛ךְ יָרָבְעָ֥ם בְּנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃ פ
17וַיְחִ֨י אֲמַצְיָ֤הוּ בֶן־יֹואָשׁ֙ מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֔ה אַֽחֲרֵ֣י מֹ֔ות יְהֹואָ֥שׁ בֶּן־יְהֹֽואָחָ֖ז מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֑ל חֲמֵ֥שׁ עֶשְׂרֵ֖ה שָׁנָֽה׃
18וְיֶ֖תֶר דִּבְרֵ֣י אֲמַצְיָ֑הוּ הֲלֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יְהוּדָֽה׃
19וַיִּקְשְׁר֨וּ עָלָ֥יו קֶ֛שֶׁר בִּירוּשָׁלִַ֖ם וַיָּ֣נָס לָכִ֑ישָׁה וַיִּשְׁלְח֤וּ אַֽחֲרָיו֙ לָכִ֔ישָׁה וַיְמִתֻ֖הוּ שָֽׁם׃
20וַיִּשְׂא֥וּ אֹתֹ֖ו עַל־הַסּוּסִ֑ים וַיִּקָּבֵ֧ר בִּירוּשָׁלִַ֛ם עִם־אֲבֹתָ֖יו בְּעִ֥יר דָּוִֽד׃
21וַיִּקְח֞וּ כָּל־עַ֤ם יְהוּדָה֙ אֶת־עֲזַרְיָ֔ה וְה֕וּא בֶּן־שֵׁ֥שׁ עֶשְׂרֵ֖ה שָׁנָ֑ה וַיַּמְלִ֣כוּ אֹתֹ֔ו תַּ֖חַת אָבִ֥יו אֲמַצְיָֽהוּ׃
22ה֚וּא בָּנָ֣ה אֶת־אֵילַ֔ת וַיְשִׁבֶ֖הָ לִֽיהוּדָ֑ה אַחֲרֵ֥י שְׁכַֽב־הַמֶּ֖לֶךְ עִם־אֲבֹתָֽיו׃ פ
23בִּשְׁנַת֙ חֲמֵשׁ־עֶשְׂרֵ֣ה שָׁנָ֔ה לַאֲמַצְיָ֥הוּ בֶן־יֹואָ֖שׁ מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה מָ֠לַךְ יָרָבְעָ֨ם בֶּן־יֹואָ֤שׁ מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵל֙ בְּשֹׁ֣מְרֹ֔ון אַרְבָּעִ֥ים וְאַחַ֖ת שָׁנָֽה׃
24וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה לֹ֣א סָ֗ר מִכָּל־חַטֹּאות֙ יָרָבְעָ֣ם בֶּן־נְבָ֔ט אֲשֶׁ֥ר הֶחֱטִ֖יא אֶת־יִשְׂרָאֵֽל׃
25ה֗וּא הֵשִׁיב֙ אֶת־גְּב֣וּל יִשְׂרָאֵ֔ל מִלְּבֹ֥וא חֲמָ֖ת עַד־יָ֣ם הָעֲרָבָ֑ה כִּדְבַ֤ר יְהוָה֙ אֱלֹהֵ֣י יִשְׂרָאֵ֔ל אֲשֶׁ֣ר דִּבֶּ֗ר בְּיַד־עַבְדֹּ֞ו יֹונָ֤ה בֶן־אֲמִתַּי֙ הַנָּבִ֔יא אֲשֶׁ֖ר מִגַּ֥ת הַחֵֽפֶר׃
26כִּי־רָאָ֧ה יְהוָ֛ה אֶת־עֳנִ֥י יִשְׂרָאֵ֖ל מֹרֶ֣ה מְאֹ֑ד וְאֶ֤פֶס עָצוּר֙ וְאֶ֣פֶס עָז֔וּב וְאֵ֥ין עֹזֵ֖ר לְיִשְׂרָאֵֽל׃
27וְלֹא־דִבֶּ֣ר יְהוָ֔ה לִמְחֹות֙ אֶת־שֵׁ֣ם יִשְׂרָאֵ֔ל מִתַּ֖חַת הַשָּׁמָ֑יִם וַיֹּ֣ושִׁיעֵ֔ם בְּיַ֖ד יָרָבְעָ֥ם בֶּן־יֹואָֽשׁ׃
28וְיֶתֶר֩ דִּבְרֵ֨י יָרָבְעָ֜ם וְכָל־אֲשֶׁ֤ר עָשָׂה֙ וּגְבוּרָתֹ֣ו אֲשֶׁר־נִלְחָ֔ם וַאֲשֶׁ֨ר הֵשִׁ֜יב אֶת־דַּמֶּ֧שֶׂק וְאֶת־חֲמָ֛ת לִיהוּדָ֖ה בְּיִשְׂרָאֵ֑ל הֲלֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃
29וַיִּשְׁכַּ֤ב יָֽרָבְעָם֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו עִ֖ם מַלְכֵ֣י יִשְׂרָאֵ֑ל וַיִּמְלֹ֛ךְ זְכַרְיָ֥ה בְנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃ פ
Obwami bwa Oziyasi w’e Yuda (781-740)
15 |
1 Omu mwaka gwa kali makumi abiri na nda gw’okuyîma kwa Yero hwami, mwami w’Israheli, Oziyasi naye, mugala wa Amaziyasi, aha mwami omu Yuda. 2 Ali agwerhe myaka ikumi na nda ali muburhe erhi aba mwami, abulijira myaka makumi arhanu n’ibiri ali mwami aha Yeruzalemu. Nina izino lyage ye wali Yekolyahu, w’e Yeruzalcmu. 3 Ajira ebishinganine embere za Nyamubâho, ashimba engeso z’îshe Amaziyasi. 4 Ci konene empêro zitharhengaga omu birhwa; olubaga lwanashimbulira okushubikarherekêrera omwôla birhwa, n’okukatumbûkizamwo enshangi. 5 Nyamubâho amurhimbakw’obuhanya, aba mushonyo kuhika aha kufa kwage, yeneyene akabêra omu nyumpa mberûle oku zindi. Omugala Yotami ye wakazagirhegeka aha ka, ye wakazagitwira olubaga emanja omu cihugo.
6 Ebisigire oku bijiro bya Oziyasi, oku ajizire koshi, okwôla ka kurhali kuyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’e Yuda? 7 Oziyasi acihengeka aha burhambi bw’ababusi bage, bamubisha haguma n’ababusi bage omu cishagala ca Daudi. Omugala Yotami anaciyîma ahali hage.
Obwami bwa Zakariya omw’Israheli (743)
8 Omu mwaka kwa kali makumi asharhu na munani gw’okuyîma kwa Oziyasi mwami w’e Yuda, Zakariya mugala wa Yerobwami ayîma omu Israheli aha Samâriya myezi ndarhu. 9 Ajira ebigalugalu embere za Nyamubâho aka ababusi bage; arhalekaga galya mabi ga Yerobwami mugala wa Nebati, galya ajirisagyamwo Israheli ccâha. 10 Shalumu mugala wa Yabeshi anacijira obugoma kuli ye, n’erhi aba amamutumirha n’abantu boshi basîma, amuyîrha anayîma ahali hage.
11 Ebisigire oku bijiro bya Zakariya, laba oku ebyo biri biyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’Israheli. 12 Nyamubâho ali amabwira Yehu akâla kanwa erhi: «Bagala bawe, kuhika oku iburha lya kani, bayîma oku ntebe y’o bwami bw’Israheli. Kwo byanabire.
Obwami bwa Shalumu omw’Israheli (743)
13 Shalumu mugala wa Yabeshi anaciba mwami, mwali omu mwaka gwa kali makumi asharhu na mwenda kurhenga Oziyasi ali mwami omu Yuda, ajira mwezi muguma ali mwami aha Samâriya. 14 Menahemu, mugala wa Gadi, anaciyînamuka e Tirsa, na erhi aba
amahika aha Samâriya atumirhira Shalumu mugala wa Yabeshi omu Samâriya, anamuyîrha; anaciyîma ahali hage.
15 Ebisigire oku bijiro bya Shalumu, na okwôla agomaga, laba oku okwôla kuli kuyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’e Israheli. 16 Okubundi Menahemu ahagula olugo lwa Tapua asabunga ngasi byanali omwôla lugo n’omu cishagala coshi, ahagula olwôla lugo ntyo ebwa kuba lurhamuyiguliraga enyumvi zalwo aja abwagûla abakazi bali mazimi boshi.
Obwami bwa Menahemu omw’Israheli (743-738)
17 Omu mwaka gwa kali makumi asharhu na mwenda kurhenga Oziyasi ali mwami w’e Yuda, Menahemu, mugala wa Gadi naye aba mwami omu Israheli; ayîmire myaka ikumi aha Samâriya. 18 Ajira ebibi cmbere za Nyamubâho, arharhengaga muli birya byâha bya Yerobwami mugala wa Nebati, birya ajirisagyamwo Israheli ecâha. 19 Omu mango gage, Pulu mwami w’e Sîriya aja omu cihugo, Menahemu aha Pulu talenta cihumbi za marhale mpu lyo balama boshi haguma anamudekereze omu bwami bwage. 20 Agôla marhale, Menahcmu agakulaga kuli bene Israheli, akahongesa ngasi banali ba burhwali boshi, n’okuha oyôla mwami w’e Sîriya. Ngasi muntu akazagivurha sikeli makumi arhanu. Oyôla mwami w’e Sîriya, ahindamuka, arhaberaga omwôla cihugo.
21 Ebisigire oku bijiro bya Menahemu, oku ajizire koshi, okwôla ka kurhali kuyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’Israheli’ 22 Menahemu, anacicîhe ngeka aha burhambi bw’ababusi bage, omugala Pekahya ayîma ahali hage.
Obwami bwa Pekahya omw’Israheli (738-737)
23 Omu mwaka gwa karhanu gwa okuyîma kwa Oziyasi, mwami w’e Yuda, Pekahya mugala wa Menahemu aba mwami w’Israheli aha Samâriya, ashinga myaka ibiri. 24 Ajira ebigalugalu embere za Nyamubâho, arhalekaga amabi ga Yerobwami mugala wa Nebati galya ajirisagyamwo Israheli ecâha.
15 Pekahe mugala wa Remalyahu, ye wali mukulu w’abasirika bage, agomera mwami amuyîrhira omu munâra gw’omu bwami aha Samâriya, kuguma n’ Argobu, na Haruye, ali ayîshire n’engabo y’abantu makumi arhanu b’e Gileyadi. Ayirha Pekahya ntyo anayîma ahali hage.
26 Ebisigire oku bijiro bya Pekahya, oku ajizire koshi, ala oku okwôla kuli kuyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’Israheli.
Obwami bwa Pekahe omw’Israheli (737-732)
27 Omu mwaka gwa makumi arhanu n’ibiri kurhenga Oziyasi ali _mwamiomu Buyahudi Pekahe, mugala wa Remalyahu ayîma omu bwami bw’Israheli aha Samâriya myaka makumi abiri. 28 Ajira ebigalugalu omu masu ga Nyamubâho; arhalekaga galya mabi ga Yerobwami mugala wa Nebati, galya ajirisagyamwo Israheli ecâha. 29 Agôla mango Pekahe ali mwami w’Israheli, Tiglati-Fileseri mwami w’e Asîriya ayisha arhabîre, anaciyanka Iyoni, arhôla na Abel-Bet-Maaka, arhôla Yenoaha, ahirakwo Kadeshi, Hasori, na Gileyadi, kuguma na Galileya n’e cihugo ca Nefutali, abali bagwasirwe mpira abajana e Sîriya. 30 Hoseya mugala wa Ela erhi aba amajirira Pekahe obugoma, ayirha Pekahe, mugala wa Rema lyahu anaciyîma ahali hage, omu mwaka gwa kali makumi abiri gw’ okuyîma kwa Yotami, mugala wa Oziyasi.
31 Ebisigire oku bijiro bya Pekahe, oku ajizire kwoshi, laba oku okwôla kuli kuyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’Israheli.
Obwami bwa Yotami omu Yuda (740-736)
32 Omu mwaka gwa kabiri kurhenga Pekahe mugala wa Remalyahu ali mwami omw’Israheli, Yotami, mugala wa Oziyasi aba mwami naye omu Yuda. 33 Ali akola agwerhe myaka makumi abiri n’irhanu erhi aba mwami, ayîma na yindi ikumi na ndarhu aha Yeruzalemu. Nina ye waderhagwa Yerusha, mwali wa Sadoki. 34 Ajira ebishinganine omu masu ga Nyamubâho, ashimba loshilo shi enjira y’îshe Oziyasi. 35 Ci konenc arhakulaga empêro omu birhwa; olubaga lwanakulikiza okukarherekêrera omu birhwa n’okukatumbûkizamwo enshangi. Ye wayubasagya omuhango gw’enyanya gw’aka-Nyamuzinda.
36 Ebisigire oku bijiro bya Yotami, oku ajizire koshi, okwôla ka kurhali kuyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’Israheli. 37 Muli ezo nsiku, Nyamu bâho arhôndêra okurhumira Yuda Rasoni, mwami w’e Aramu na Pekahe, mwene Remalyahu. 38 Yotami acîhengeka aha burhambi bw’ababusi bage, anacibishwa haguma n’ababusi bage omu cishagala ca Daudi, îshe. Omugala Akazi ayîma ahali hage.
BHS 2Kings
15
1בִּשְׁנַ֨ת עֶשְׂרִ֤ים וָשֶׁ֨בַע֙ שָׁנָ֔ה לְיָרָבְעָ֖ם מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֑ל מָלַ֛ךְ עֲזַרְיָ֥ה בֶן־אֲמַצְיָ֖ה מֶ֥לֶךְ יְהוּדָֽה׃
2בֶּן־שֵׁ֨שׁ עֶשְׂרֵ֤ה שָׁנָה֙ הָיָ֣ה בְמָלְכֹ֔ו וַחֲמִשִּׁ֤ים וּשְׁתַּ֨יִם֙ שָׁנָ֔ה מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלִָ֑ם וְשֵׁ֣ם אִמֹּ֔ו יְכָלְיָ֖הוּ מִירוּשָׁלִָֽם׃
3וַיַּ֥עַשׂ הַיָּשָׁ֖ר בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה כְּכֹ֥ל אֲשֶׁר־עָשָׂ֖ה אֲמַצְיָ֥הוּ אָבִֽיו׃
4רַ֥ק הַבָּמֹ֖ות לֹא־סָ֑רוּ עֹ֥וד הָעָ֛ם מְזַבְּחִ֥ים וּֽמְקַטְּרִ֖ים בַּבָּמֹֽות׃
5וַיְנַגַּ֨ע יְהוָ֜ה אֶת־הַמֶּ֗לֶךְ וַיְהִ֤י מְצֹרָע֙ עַד־יֹ֣ום מֹתֹ֔ו וַיֵּ֖שֶׁב בְּבֵ֣ית הַחָפְשִׁ֑ית וְיֹותָ֤ם בֶּן־הַמֶּ֨לֶךְ֙ עַל־הַבַּ֔יִת שֹׁפֵ֖ט אֶת־עַ֥ם הָאָֽרֶץ׃
6וְיֶ֛תֶר דִּבְרֵ֥י עֲזַרְיָ֖הוּ וְכָל־אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה הֲלֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יְהוּדָֽה׃
7וַיִּשְׁכַּ֤ב עֲזַרְיָה֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו וַיִּקְבְּר֥וּ אֹתֹ֛ו עִם־אֲבֹתָ֖יו בְּעִ֣יר דָּוִ֑ד וַיִּמְלֹ֛ךְ יֹותָ֥ם בְּנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃ פ
8בִּשְׁנַ֨ת שְׁלֹשִׁ֤ים וּשְׁמֹנֶה֙ שָׁנָ֔ה לַעֲזַרְיָ֖הוּ מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה מָ֠לַךְ זְכַרְיָ֨הוּ בֶן־יָרָבְעָ֧ם עַל־יִשְׂרָאֵ֛ל בְּשֹׁמְרֹ֖ון שִׁשָּׁ֥ה חֳדָשִֽׁים׃
9וַיַּ֤עַשׂ הָרַע֙ בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֔ה כַּאֲשֶׁ֥ר עָשׂ֖וּ אֲבֹתָ֑יו לֹ֣א סָ֗ר מֵֽחַטֹּאות֙ יָרָבְעָ֣ם בֶּן־נְבָ֔ט אֲשֶׁ֥ר הֶחֱטִ֖יא אֶת־יִשְׂרָאֵֽל׃
10וַיִּקְשֹׁ֤ר עָלָיו֙ שַׁלֻּ֣ם בֶּן־יָבֵ֔שׁ וַיַּכֵּ֥הוּ קָֽבָלְ עָ֖ם וַיְמִיתֵ֑הוּ וַיִּמְלֹ֖ךְ תַּחְתָּֽיו׃
11וְיֶ֖תֶר דִּבְרֵ֣י זְכַרְיָ֑ה הִנָּ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃
12ה֣וּא דְבַר־יְהוָ֗ה אֲשֶׁ֨ר דִּבֶּ֤ר אֶל־יֵהוּא֙ לֵאמֹ֔ר בְּנֵ֣י רְבִיעִ֔ים יֵשְׁב֥וּ לְךָ֖ עַל־כִּסֵּ֣א יִשְׂרָאֵ֑ל וַֽיְהִי־כֵֽן׃ פ
13שַׁלּ֤וּם בֶּן־יָבֵישׁ֙ מָלַ֔ךְ בִּשְׁנַ֨ת שְׁלֹשִׁ֤ים וָתֵ֨שַׁע֙ שָׁנָ֔ה לְעֻזִיָּ֖ה מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה וַיִּמְלֹ֥ךְ יֶֽרַח־יָמִ֖ים בְּשֹׁמְרֹֽון׃
14וַיַּעַל֩ מְנַחֵ֨ם בֶּן־גָּדִ֜י מִתִּרְצָ֗ה וַיָּבֹא֙ שֹׁמְרֹ֔ון וַיַּ֛ךְ אֶת־שַׁלּ֥וּם בֶּן־יָבֵ֖ישׁ בְּשֹׁמְרֹ֑ון וַיְמִיתֵ֖הוּ וַיִּמְלֹ֥ךְ תַּחְתָּֽיו׃
15וְיֶ֨תֶר֙ דִּבְרֵ֣י שַׁלּ֔וּם וְקִשְׁרֹ֖ו אֲשֶׁ֣ר קָשָׁ֑ר הִנָּ֣ם כְּתֻבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃ ס
16אָ֣ז יַכֶּֽה־מְ֠נַחֵם אֶת־תִּפְסַ֨ח וְאֶת־כָּל־אֲשֶׁר־בָּ֤הּ וְאֶת־גְּבוּלֶ֨יהָ֙ מִתִּרְצָ֔ה כִּ֛י לֹ֥א פָתַ֖ח וַיַּ֑ךְ אֵ֛ת כָּל־הֶהָ֥רֹותֶ֖יהָ בִּקֵּֽעַ׃ פ
17בִּשְׁנַ֨ת שְׁלֹשִׁ֤ים וָתֵ֨שַׁע֙ שָׁנָ֔ה לַעֲזַרְיָ֖ה מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה מָ֠לַךְ מְנַחֵ֨ם בֶּן־גָּדִ֧י עַל־יִשְׂרָאֵ֛ל עֶ֥שֶׂר שָׁנִ֖ים בְּשֹׁמְרֹֽון׃
18וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה לֹ֣א סָ֠ר מֵעַ֨ל חַטֹּ֜אות יָרָבְעָ֧ם בֶּן־נְבָ֛ט אֲשֶׁר־הֶחֱטִ֥יא אֶת־יִשְׂרָאֵ֖ל כָּל־יָמָֽיו׃
19בָּ֣א פ֤וּל מֶֽלֶךְ־אַשּׁוּר֙ עַל־הָאָ֔רֶץ וַיִּתֵּ֤ן מְנַחֵם֙ לְפ֔וּל אֶ֖לֶף כִּכַּר־כָּ֑סֶף לִהְיֹ֤ות יָדָיו֙ אִתֹּ֔ו לְהַחֲזִ֥יק הַמַּמְלָכָ֖ה בְּיָדֹֽו׃
20וַיֹּצֵא֩ מְנַחֵ֨ם אֶת־הַכֶּ֜סֶף עַל־יִשְׂרָאֵ֗ל עַ֚ל כָּל־גִּבֹּורֵ֣י הַחַ֔יִל לָתֵת֙ לְמֶ֣לֶךְ אַשּׁ֔וּר חֲמִשִּׁ֧ים שְׁקָלִ֛ים כֶּ֖סֶף לְאִ֣ישׁ אֶחָ֑ד וַיָּ֨שָׁב֙ מֶ֣לֶךְ אַשּׁ֔וּר וְלֹא־עָ֥מַד שָׁ֖ם בָּאָֽרֶץ׃
21וְיֶ֛תֶר דִּבְרֵ֥י מְנַחֵ֖ם וְכָל־אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה הֲלֹוא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃
22וַיִּשְׁכַּ֥ב מְנַחֵ֖ם עִם־אֲבֹתָ֑יו וַיִּמְלֹ֛ךְ פְּקַחְיָ֥ה בְנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃ פ
23בִּשְׁנַת֙ חֲמִשִּׁ֣ים שָׁנָ֔ה לַעֲזַרְיָ֖ה מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה מָ֠לַךְ פְּקַֽחְיָ֨ה בֶן־מְנַחֵ֧ם עַל־יִשְׂרָאֵ֛ל בְּשֹׁמְרֹ֖ון שְׁנָתָֽיִם׃
24וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה לֹ֣א סָ֗ר מֵֽחַטֹּאות֙ יָרָבְעָ֣ם בֶּן־נְבָ֔ט אֲשֶׁ֥ר הֶחֱטִ֖יא אֶת־יִשְׂרָאֵֽל׃
25וַיִּקְשֹׁ֣ר עָלָיו֩ פֶּ֨קַח בֶּן־רְמַלְיָ֜הוּ שָׁלִישֹׁ֗ו וַיַּכֵּ֨הוּ בְשֹׁמְרֹ֜ון בְּאַרְמֹ֤ון בֵּית־מֶלֶךְ אֶת־אַרְגֹּ֣ב וְאֶת־הָאַרְיֵ֔ה וְעִמֹּ֛ו חֲמִשִּׁ֥ים אִ֖ישׁ מִבְּנֵ֣י גִלְעָדִ֑ים וַיְמִיתֵ֖הוּ וַיִּמְלֹ֥ךְ תַּחְתָּֽיו׃
26וְיֶ֛תֶר דִּבְרֵ֥י פְקַחְיָ֖ה וְכָל־אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה הִנָּ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃ פ
27בִּשְׁנַ֨ת חֲמִשִּׁ֤ים וּשְׁתַּ֨יִם֙ שָׁנָ֔ה לַעֲזַרְיָ֖ה מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה מָ֠לַךְ פֶּ֣קַח בֶּן־רְמַלְיָ֧הוּ עַל־יִשְׂרָאֵ֛ל בְּשֹׁמְרֹ֖ון עֶשְׂרִ֥ים שָׁנָֽה׃
28וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה לֹ֣א סָ֗ר מִן־חַטֹּאות֙ יָרָבְעָ֣ם בֶּן־נְבָ֔ט אֲשֶׁ֥ר הֶחֱטִ֖יא אֶת־יִשְׂרָאֵֽל׃
29בִּימֵ֞י פֶּ֣קַח מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵ֗ל בָּא֮ תִּגְלַ֣ת פִּלְאֶסֶר֮ מֶ֣לֶךְ אַשּׁוּר֒ וַיִּקַּ֣ח אֶת־עִיֹּ֡ון וְאֶת־אָבֵ֣ל בֵּֽית־מַעֲכָ֡ה וְאֶת־יָ֠נֹוחַ וְאֶת־קֶ֨דֶשׁ וְאֶת־חָצֹ֤ור וְאֶת־הַגִּלְעָד֙ וְאֶת־הַגָּלִ֔ילָה כֹּ֖ל אֶ֣רֶץ נַפְתָּלִ֑י וַיַּגְלֵ֖ם אַשּֽׁוּרָה׃
30וַיִּקְשָׁר־קֶ֜שֶׁר הֹושֵׁ֣עַ בֶּן־אֵלָ֗ה עַל־פֶּ֨קַח֙ בֶּן־רְמַלְיָ֔הוּ וַיַּכֵּ֨הוּ֙ וַיְמִיתֵ֔הוּ וַיִּמְלֹ֖ךְ תַּחְתָּ֑יו בִּשְׁנַ֣ת עֶשְׂרִ֔ים לְיֹותָ֖ם בֶּן־עֻזִיָּֽה׃
31וְיֶ֥תֶר דִּבְרֵי־פֶ֖קַח וְכָל־אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה הִנָּ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃ פ
32בִּשְׁנַ֣ת שְׁתַּ֔יִם לְפֶ֥קַח בֶּן־רְמַלְיָ֖הוּ מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֑ל מָלַ֛ךְ יֹותָ֥ם בֶּן־עֻזִיָּ֖הוּ מֶ֥לֶךְ יְהוּדָֽה׃
33בֶּן־עֶשְׂרִ֨ים וְחָמֵ֤שׁ שָׁנָה֙ הָיָ֣ה בְמָלְכֹ֔ו וְשֵׁשׁ־עֶשְׂרֵ֣ה שָׁנָ֔ה מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלִָ֑ם וְשֵׁ֣ם אִמֹּ֔ו יְרוּשָׁ֖א בַּת־צָדֹֽוק׃
34וַיַּ֥עַשׂ הַיָּשָׁ֖ר בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה כְּכֹ֧ל אֲשֶׁר־עָשָׂ֛ה עֻזִיָּ֥הוּ אָבִ֖יו עָשָֽׂה׃
35רַ֤ק הַבָּמֹות֙ לֹ֣א סָ֔רוּ עֹ֗וד הָעָ֛ם מְזַבְּחִ֥ים וּֽמְקַטְּרִ֖ים בַּבָּמֹ֑ות ה֗וּא בָּנָ֛ה אֶת־שַׁ֥עַר בֵּית־יְהוָ֖ה הָעֶלְיֹֽון׃
36וְיֶ֛תֶר דִּבְרֵ֥י יֹותָ֖ם אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה הֲלֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יְהוּדָֽה׃
37בַּיָּמִ֣ים הָהֵ֔ם הֵחֵ֣ל יְהוָ֗ה לְהַשְׁלִ֨יחַ֙ בִּֽיהוּדָ֔ה רְצִ֖ין מֶ֣לֶךְ אֲרָ֑ם וְאֵ֖ת פֶּ֥קַח בֶּן־רְמַלְיָֽהוּ׃
38וַיִּשְׁכַּ֤ב יֹותָם֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו וַיִּקָּבֵר֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו בְּעִ֖יר דָּוִ֣ד אָבִ֑יו וַיִּמְלֹ֛ךְ אָחָ֥ז בְּנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃ פ
Obwami bwa Akazi omu Yuda (736-716)
16 |
1 Omu mwaka gwa kali ikumi na nda kurhenga Pekahe mwene Remalyahu ali mwami, naye Akazi mugala wa Yotami aba mwami omu Yuda. 2 Akazi ali agwerhe myaka makumi abiri amango abaga mwami,anaciyôrhamyaka ikumi na ndarhu ali mwami aha Yeruzalemu. Arhajiraga okushinganine omu masu ga Nyamubâho, Nyamuzinda wage, nka kulya îshe Daudi ajiraga. 3 Ci ashimba enjira mbi y’abami b’Israheli, ciru ageza omugala omu muliro, omu kuyiga engeso mbi za galya mashanja Nyamuzinda akungushaga embere za bene Israheli: 4 Ajira enterekêro, anatumbûkiza obuku omu mpêro z’omu birhwa n’ eza aha idako lya ngasi mirhi mibishi.
5 Okubundi, Rasoni, mwami w’e Sîriya na Pekahe, mwene Remalyahu mwami w’Israheli, banacirhabalira e Yeruzalemu, banacigorha Akazi, ci kone ne barhahashigimuhima. 6 Muli agôla mango, Rasoni mwami w’e Sîriya anyaga ecihugo ca Elati anacicilunga kuli Sîriya; alibirhakwo Abayahudi babaga omu Elati, anacihiramwo Abanya-Sîriya, bo banaciyûbakamwo kuhika gano mango. 7 Akazi arhuma entumwa emwa Tiglati-Fileseri, mwami w’e Asîriya, mpu bagendimubwira, erhi: «Ndi mwambali wawe na mugala wawe, osôke oyîshe ondikûze kuli mwami w’e Sîriya n’omwami w’Israheli, bantabalire.» 8 Akazi anaciyanka enfaranga n’amasholo gali omu ka-Nyamuzinda kuguma n’ezali omu mbiko omu nyumpa ya mwami, abirhuma nka luhembo emw’omwami w’e Asîriya. 9 Olya mwami w’e Asîriya anacimuyumva, na erhi aba amarhabalira Damasi anacimunyaga, na erhi aba amumunyaga, abantu babagamwo abahêka e Kiri, naye omwami wabo Rasoni amuyîrha.
10 Mwami Akazi akanya aja e Damasi, ajiyankirira Tiglati-Fileseri, mwami w’e Asîriya. Erhi abona oluhêrero lwali aha Damasi mwami Akazi anacirhumira omudâhwa Uriya enshusho na engero zalo mpu baluyûbake banaluyunjuze loshi. 11 Omudâhwa Uriya anaciyûbaka lulya luhêrero, omudâhwa.Uriya anayunjuza lulya luhêrero omu kushimba kulya Akazi arhumaga erhi ali aha Damasi, alubumba embere mwami arhenge e Damasi. 12 Erhi arhenga e Damasi mwami abona lulya luhêrero, mwami ayegera lulya luhêrero anacilusôkerakwo. 13 Mwami ajirirakwo enterekêro zage z’embâgwa n’ez’okuyôcibwa, alusuhira obwanga anacilushahulizakwo omuko gw’ enterekero zage z’omurhûla. 14 Lulya luhêrero lw’omulinga lwabaga embere z’aka-Nyamuzinda, anacilurhenza halya mbere z’aka-Nyamuzinda, lugendo luli nka kurhenga kwa lulya lundi luhêrero kuja omu ka-Nyamuzinda, aluhira eburhambi bw’olundi, ebwa kulyo. 15 Mwami ashubirhegeka omudâhwa Uriya erhi: «Okayôkera kuli olu luhêrero enterekêro y’e sêzi na ey’ebijingo, enterekero y’okuyocibwa y’emwa mwami, na ey’omuko, enterekêro y’okuyôcibwa y’olubaga n’eyindi yalwo y’omuko, okashahulizakwo n’omuko n’ezindi nterekêro zoshi. Olwo luhêrero lw’amarhale, niene nacimanya oku nalujira. 16 Omudâhwa Uriya anacijira ngasi oku mwami anamurhegekaga koshi. 17 N’okundi mwami Akazi avunanga orhucîkirizo n’amakondo, akûla enyôgero abungulula eciyanja cabaga kuli zirya mpanzi z’omulinga zakazag’icibarula, acihira oku idaho ahali habambirwe amabuye. 18 Acinyihya erhi oyo mwami w’e Asîriya arhuma ebyali byûbakirwe emikolo y’olwa sabato, omu ka-Nyamuzinda, kuguma n’emuhanda aha mwami akazagigera.
19 Ebindi by’olwa Akazi n’ebi ajizire byoshi, ebyo byoshi ka birhali biyandike Oku citabu c’Empiriri z’Abami b’Israheli? 20 Akazi acihengeka hali b’ishe, abishwa haguma n’ababusi bage omu cishagala ca Daudi. omugala Ezekiyasi ayîma ahali hage.
BHS 2Kings
16
1בִּשְׁנַת֙ שְׁבַֽע־עֶשְׂרֵ֣ה שָׁנָ֔ה לְפֶ֖קַח בֶּן־רְמַלְיָ֑הוּ מָלַ֛ךְ אָחָ֥ז בֶּן־יֹותָ֖ם מֶ֥לֶךְ יְהוּדָֽה׃
2בֶּן־עֶשְׂרִ֤ים שָׁנָה֙ אָחָ֣ז בְּמָלְכֹ֔ו וְשֵׁשׁ־עֶשְׂרֵ֣ה שָׁנָ֔ה מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלִָ֑ם וְלֹא־עָשָׂ֣ה הַיָּשָׁ֗ר בְּעֵינֵ֛י יְהוָ֥ה אֱלֹהָ֖יו כְּדָוִ֥ד אָבִֽיו׃
3וַיֵּ֕לֶךְ בְּדֶ֖רֶךְ מַלְכֵ֣י יִשְׂרָאֵ֑ל וְגַ֤ם אֶת־בְּנֹו֙ הֶעֱבִ֣יר בָּאֵ֔שׁ כְּתֹֽעֲבֹות֙ הַגֹּויִ֔ם אֲשֶׁ֨ר הֹורִ֤ישׁ יְהוָה֙ אֹתָ֔ם מִפְּנֵ֖י בְּנֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃
4וַיְזַבֵּ֧חַ וַיְקַטֵּ֛ר בַּבָּמֹ֖ות וְעַל־הַגְּבָעֹ֑ות וְתַ֖חַת כָּל־עֵ֥ץ רַעֲנָֽן׃
5אָ֣ז יַעֲלֶ֣ה רְצִ֣ין מֶֽלֶךְ־אֲ֠רָם וּפֶ֨קַח בֶּן־רְמַלְיָ֧הוּ מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵ֛ל יְרוּשָׁלִַ֖ם לַמִּלְחָמָ֑ה וַיָּצֻ֨רוּ֙ עַל־אָחָ֔ז וְלֹ֥א יָכְל֖וּ לְהִלָּחֵֽם׃
6בָּעֵ֣ת הַהִ֗יא הֵ֠שִׁיב רְצִ֨ין מֶֽלֶךְ־אֲרָ֤ם אֶת־אֵילַת֙ לַֽאֲרָ֔ם וַיְנַשֵּׁ֥ל אֶת־הַיְהוּדִ֖ים מֵֽאֵילֹ֑ות וַאֲרַמִּים בָּ֣אוּ אֵילַ֔ת וַיֵּ֣שְׁבוּ שָׁ֔ם עַ֖ד הַיֹּ֥ום הַזֶּֽה׃ פ
7וַיִּשְׁלַ֨ח אָחָ֜ז מַלְאָכִ֗ים אֶל־תִּ֠גְלַת פְּלֶ֤סֶר מֶֽלֶךְ־אַשּׁוּר֙ לֵאמֹ֔ר עַבְדְּךָ֥ וּבִנְךָ֖ אָ֑נִי עֲלֵ֨ה וְהֹושִׁעֵ֜נִי מִכַּ֣ף מֶֽלֶךְ־אֲרָ֗ם וּמִכַּף֙ מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֔ל הַקֹּומִ֖ים עָלָֽי׃
8וַיִּקַּ֨ח אָחָ֜ז אֶת־הַכֶּ֣סֶף וְאֶת־הַזָּהָ֗ב הַנִּמְצָא֙ בֵּ֣ית יְהוָ֔ה וּבְאֹֽצְרֹ֖ות בֵּ֣ית הַמֶּ֑לֶךְ וַיִּשְׁלַ֥ח לְמֶֽלֶךְ־אַשּׁ֖וּר שֹֽׁחַד׃
9וַיִּשְׁמַ֤ע אֵלָיו֙ מֶ֣לֶךְ אַשּׁ֔וּר וַיַּעַל֩ מֶ֨לֶךְ אַשּׁ֤וּר אֶל־דַּמֶּ֨שֶׂק֙ וַֽיִּתְפְּשֶׂ֔הָ וַיַּגְלֶ֖הָ קִ֑ירָה וְאֶת־רְצִ֖ין הֵמִֽית׃
10וַיֵּ֣לֶךְ הַמֶּ֣לֶךְ אָחָ֡ז לִ֠קְרַאת תִּגְלַ֨ת פִּלְאֶ֤סֶר מֶֽלֶךְ־אַשּׁוּר֙ דּוּמֶּ֔שֶׂק וַיַּ֥רְא אֶת־הַמִּזְבֵּ֖חַ אֲשֶׁ֣ר בְּדַמָּ֑שֶׂק וַיִּשְׁלַח֩ הַמֶּ֨לֶךְ אָחָ֜ז אֶל־אוּרִיָּ֣ה הַכֹּהֵ֗ן אֶת־דְּמ֧וּת הַמִּזְבֵּ֛חַ וְאֶת־תַּבְנִיתֹ֖ו לְכָֽל־מַעֲשֵֽׂהוּ׃
11וַיִּ֛בֶן אוּרִיָּ֥ה הַכֹּהֵ֖ן אֶת־הַמִּזְבֵּ֑חַ כְּכֹ֣ל אֲשֶׁר־שָׁלַח֩ הַמֶּ֨לֶךְ אָחָ֜ז מִדַּמֶּ֗שֶׂק כֵּ֤ן עָשָׂה֙ אוּרִיָּ֣ה הַכֹּהֵ֔ן עַד־בֹּ֥וא הַמֶּֽלֶךְ־אָחָ֖ז מִדַּמָּֽשֶׂק׃
12וַיָּבֹ֤א הַמֶּ֨לֶךְ֙ מִדַּמֶּ֔שֶׂק וַיַּ֥רְא הַמֶּ֖לֶךְ אֶת־הַמִּזְבֵּ֑חַ וַיִּקְרַ֥ב הַמֶּ֛לֶךְ עַל־הַמִּזְבֵּ֖חַ וַיַּ֥עַל עָלָֽיו׃
13וַיַּקְטֵ֤ר אֶת־עֹֽלָתֹו֙ וְאֶת־מִנְחָתֹ֔ו וַיַּסֵּ֖ךְ אֶת־נִסְכֹּ֑ו וַיִּזְרֹ֛ק אֶת־דַּֽם־הַשְּׁלָמִ֥ים אֲשֶׁר־לֹ֖ו עַל־הַמִּזְבֵּֽחַ׃
14וְאֵ֨ת הַמִּזְבַּ֣ח הַנְּחֹשֶׁת֮ אֲשֶׁ֣ר לִפְנֵ֣י יְהוָה֒ וַיַּקְרֵ֗ב מֵאֵת֙ פְּנֵ֣י הַבַּ֔יִת מִבֵּין֙ הַמִּזְבֵּ֔חַ וּמִבֵּ֖ין בֵּ֣ית יְהוָ֑ה וַיִּתֵּ֥ן אֹתֹ֛ו עַל־יֶ֥רֶךְ הַמִּזְבֵּ֖חַ צָפֹֽונָה׃
15וַיְצַוֵּהוּ הַמֶּֽלֶךְ־אָ֠חָז אֶת־אוּרִיָּ֨ה הַכֹּהֵ֜ן לֵאמֹ֗ר עַ֣ל הַמִּזְבֵּ֣חַ הַגָּדֹ֡ול הַקְטֵ֣ר אֶת־עֹֽלַת־הַבֹּקֶר֩ וְאֶת־מִנְחַ֨ת הָעֶ֜רֶב וְֽאֶת־עֹלַ֧ת הַמֶּ֣לֶךְ וְאֶת־מִנְחָתֹ֗ו וְ֠אֵת עֹלַ֞ת כָּל־עַ֤ם הָאָ֨רֶץ֙ וּמִנְחָתָ֣ם וְנִסְכֵּיהֶ֔ם וְכָל־דַּ֥ם עֹלָ֛ה וְכָל־דַּם־זֶ֖בַח עָלָ֣יו תִּזְרֹ֑ק וּמִזְבַּ֧ח הַנְּחֹ֛שֶׁת יִֽהְיֶה־לִּ֖י לְבַקֵּֽר׃
16וַיַּ֖עַשׂ אוּרִיָּ֣ה הַכֹּהֵ֑ן כְּכֹ֥ל אֲשֶׁר־צִוָּ֖ה הַמֶּ֥לֶךְ אָחָֽז׃
17וַיְקַצֵּץ֩ הַמֶּ֨לֶךְ אָחָ֜ז אֶת־הַמִּסְגְּרֹ֣ות הַמְּכֹנֹ֗ות וַיָּ֤סַר מֵֽעֲלֵיהֶם֙ וְאֶת הַכִּיֹּ֔ר וְאֶת־הַיָּ֣ם הֹורִ֔ד מֵעַ֛ל הַבָּקָ֥ר הַנְּחֹ֖שֶׁת אֲשֶׁ֣ר תַּחְתֶּ֑יהָ וַיִּתֵּ֣ן אֹתֹ֔ו עַ֖ל מַרְצֶ֥פֶת אֲבָנִֽים׃
18וְאֶת־מִיסַךְ הַשַּׁבָּ֜ת אֲשֶׁר־בָּנ֣וּ בַבַּ֗יִת וְאֶת־מְבֹ֤וא הַמֶּ֨לֶךְ֙ הַֽחִיצֹ֔ונָה הֵסֵ֖ב בֵּ֣ית יְהוָ֑ה מִפְּנֵ֖י מֶ֥לֶךְ אַשּֽׁוּר׃
19וְיֶ֛תֶר דִּבְרֵ֥י אָחָ֖ז אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה הֲלֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יְהוּדָֽה׃
20וַיִּשְׁכַּ֤ב אָחָז֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו וַיִּקָּבֵ֥ר עִם־אֲבֹתָ֖יו בְּעִ֣יר דָּוִ֑ד וַיִּמְלֹ֛ךְ חִזְקִיָּ֥הוּ בְנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃ פ
Obwami bwa Hozeya Oku Israheli (732-724)
17 |
1 Omu mwaka gwa ikumi na kabiri gwa okuyîma kwa Akazi, mwami w’e Yuda, Hozeya mugala wa Ela aba mwami w’Israheli aha Samâriya, ajira myaka mwenda. 2 Ajira ebigalugalu embere za Nyakubâho, ci konene arhali nka abandi bami b’embere zage.
3 Salamanasari mwami w’e Asîriya, asôka ajimulwisa, Hozeya amushigaanakakuhongera. 4 Okuhandi oyo mwami w’e Asîriya, abona oku hali obugoma emunda Hozeya ali, owarhumaga entumwa emwa Sayisi, mwami w’e Misiri, nakulya kuba arhacihongaga ebwami, nk’oku anakomereraga okujira eyindi myaka; oyo mwami w’e Asîriya amugwarha amuhira omu mpamikwa.
Okugwarhwa kwa Samâriya (721)
5 Oyo mwami w’e Asîriya, azungula omu cihugo, asôka arhabalira e Samâriya; agorha ôlwo lugo myaka isharhu. 6 Omu mwaka gwa kali mwenda kurhenga Hozeya ali mwami, oyo mwami w’e Asîriya agwarha Samâriya; bene Israheli babagamwo abahêka e Asîriya, ajibahira aha Hala, oku Habori lwishi lw’e Gozani, n’omu bishagala bya Medi.
Engerêrezo oku biyerekire okushabulwa kw’obwami bw’Israheli
7 Okwôla kwoshi kwanaciba ntyôla ebwa kuba bene Israheli bamabihira Nyamubâho, Nyamuzinda wabo, owabakûlaga omu cihugo c’e Misiri abarhe nza omu maboko ga Faraoni mwami w’e Misiri, na ebwa kuba bakola bahara mya bandi bandi banyamuzinda. 8 Banacishimba n’engeso za galya mashanja Nyamuzinda akungushaga embere za bene Israheli, bashimba n’oborhere bubi bw’abami b’Israheli. 9 Bene Israheli baba n’enkengero zirhashinganini embere za Nyamubâho, Nyamuzinda wabo. Bayûbaka empêro omu birhwa bya ebi shagala byabo byoshi, kurhenga oku munâra gwa abalanzi kuja oku bishagala bihamike buzibu-zibu. 10 Bagwika amabuye, bahira enshanga oku ngasi hirhondo n’oku ngasi murhi mubishi. 11 Bagend’ikatumbûkiza enshangi omôla birhwa nka kulya galya mashanja Nyamubâho alibirhagakwo embere zabo gakazagijira. Bajira ntyo ebintu bigalugalu bya okugayisa Nyamubâho. 12 Bakolera abazimu balya Nyamuzinda abahanzagya amango ababwiraga erhi: «Murhahmira mukajira okwôla».
13 Nyamuzinda ayumvisa okwôla omw’Israheli n’omu Yuda, aderha omu kanwa k’abalêbi, erhi: «Murhenge muli ezôla njira zinyu ngalugalu, mushimbe amarhegeko gani n’akanwa kani nka kulya narhegekaga ababusi binyu, na nka okula nshubir’ibabwirakwo omu binwa bya abalebi bâni. 14 Ci konene barhayumvagya, baciyôrhera bacikanyi cirhagomba, bajira ecikanyi cirhagomba ak’ababusi babo erhi baleka okuyêmera Nyamubâho Nyamuzinda wabo. 15 Bajandika amarhegeko n’endagâno ajiraga haguma n’ababusi babo, baleka loshi obuhamirizi bwage kuli bo. Bashimba ebintu bya busha ntyo baba bonene bantu ba busha bayiga amashanja Nyamuzinda ali amabahanza mpu barhayigaga. 16 Baleka amarhegeko goshi ga Nyamubâho, Nyamuzinda wabo, batula enyana z’ebyuma, bajira enshanga, bafukamira abazimu ba omu malunga boshi, banakolera Baali. 17 Bakazigeza bagala babo na bali babo omu ngulumira z’omuliro, baja omu kulaguza n’okuloga haguma, baciguza omu kujira amabi embere za Nyamubâho, bamugayîsa. 18 Naye Nyamubâho alubira bwenêne Israheli kuhika amuhirigisa omu masu gage. Ishanja lya Yuda lyone lyasigala.
19 Ciru naye Yuda arhashimbaga
bwinja amarhegeko ga Nyamubâho, Nyamuzinda wabo, ashimba naye engeso
z’Israheli. 20 Nyamubâho akabulira obûko bwa
bene Israheli boshi, abalibuza, aleka banyagwa kuhika amango abayêgûlaga loshi
embere z’obusu bwage. 21 Amango bene
Israheli baciberûlaga oku mulala gwa Daudi, kandi bone banasinga owabo mwami ye
Yerobwami mugala wa Nebati, oyôla Yerobwami abayêgûla bwenêne kuli Nyamubâho,
abajirîsa ntyo ecâha cinene bwenêne. 22 Bene Israheli
baja boshi muli birya byâha Yerobwami anajiraga byoshi, barhanacibilekaga aba
kushaya babi shiiyamwo. 23 Kuhika Nyamubâho
alinda abakaga kuli embere zage kulya anali amabarhonda omu kanwa k’abarhumisi
bage b’abalêbi. Israheli ahêkwa kuli n’ecihugo cage, omu Asîriya, yo anaciba
kuhika mwa gano mango.
Omurhondero gw’Abanya-Samâriya
24 Omwami w’e Asîriya anaciyîsha adwirhe abantu kurhenga omu Babiloni, kurhenga omu Kuta, kurhenga omu Hawa, kurhenga omu Hamati na e Safa rwayimi, anacibayûbasa omu bishagala bya Samâriya, ahali ha bene Israheli. Banaciyîma ntyo muli Samâriya, bayûbaka omu bishagala byamwo.
25 Ci kulya kuba erhi barhangira okuyûbaka barhashibiriraga okurhinya Nyamubâho. Nyamubâho abalikira entale zabakolamw’emyone. 26 Banacihisa kwo omwami w’e Asîriya omwanzi mpu: «Galya mashanja wayishaga oguku mbire onagahira omu bishagala bya Samâriya, barhabaga n’obulyo bw’okushimba amarhegeko ga Nyamuzinda w’ecôla cihugo. Okwo kwarhuma abarhumira entale zinadwirhe zabayirhamwo banji ebwa kuba barhayishi kurhi bankaharanya oyo Nyamuzinda w’ecôla cihugo.» 27 Naye Mwami w’e Asîriya anacirhegeka erhi: «Murhume yo muguma muli balya badilhwa bayishaga bahcrhwe buja, agendiyubaka yo anakabayigiriza kurhi bankakolera oyo Nyamuzinda w’ecôla cihugo.» 28 Mudâhwa muguma muli balya barhenzibagwa e Samâriya ayisha ayûbaka aha Beteli, akabayigiriza kurhi bankarhinya Nyamubâho.
29 Ci konene okwôla kurhahanzagya ngasi ishanja okujira ngasi liguma omuzimu walyo n’okukabahira omu mpêro Abanya-Samâriya bayûbakaga omu birhwa, ngasi ishanja omu cishagala lyanayûbakaga. 30 Abantu barhengaga e Babiloni bajira omuzimu wabo ye Sukoti-Benoti, abantu barhengaga e Kuta bajira omuzimu wabo ye Nergali, abantu barhengaga e Hamati bajira omuzimu wabo ye Ashima, 31 abantu barhengaga e Hawa bajira Nibazi na Tartaki, abantu barhengaga e Safarwayimi bakakweba abana babo omu muliro omu kukuza Adrameleki na Anameleki bazimu b’Abanya-Sefarwayimi. 32 Ci kwone baharamya na Nyamubâho, ntyo barhôla baguma muli bo babajira badâhwa b’okukabarherekêrera omwôla birhwa. 33 Ntyo kwo bakazagiharamya Nyamubâho erhi banadwirhe bakuza abazimu b’emwa galya mashanja barhengaga. 34 Kuhika bunôla bacishimba ezôla ngeso zabo za mira, barhaharamya Nyamu bâho, barhanashimba ôli amarhegeko gabo n’engeso z’emwabo, n’ôli akanwa n’amarhegeko Nyamubâho ahaga bene Yakobo ôlya ayirikaga Israheli.
35 Nyamuzinda ali amasinga endagâno haguma nabo anabakomêreza erhi: «Murhakazag’iharamya abandi bazimu, murhanakazagibafukamira, murhabakoleraga nisi erhi okubajirira enterekêro. 36 Erhi cikonene, Nyamubâho, Nyamuzinda winyu, olya wabakulaga omu cihugo c’e Misiri na obuhashe bunene na okuboko kubangalire, oyôla ye mwakaziharamya, oyôla ye mwakazifukamira n’oyôla ye mwakazijirira enterekêro. 37 Mushimbe akanwa, mushimbe obulonza bwage, na galya marhegeko amuyandikiraga mukagashimba ngasi lusiku munacilange murhaharamagya bazimu. 38 Murhayibagiraga endagâno najiraga haguma na ninyu, murhanakazag’iharamya abandi bazimu. 39 Ci konene murhinye Nyamubâho, Nyamuzinda winyu, yenene ye wabalikûza oku ngasi bashombanyi binyu boshi.» 40 Ci kone barhamuyumvagya, banakulikiza okukashimba amarhegeko gabo ga mira.
41 Ntyôla kwo agôla mashanja gakazagiharamya Nyamubâho erhi ganadwi rhe gakuza ensanamu zabo. Kuguma, abana babo nabo kwo banakazagijira, n’abana b’abana babo, kuhika bunôla banacikajira aka b’îshe wabo.
- BHS 2Kings
17
1בִּשְׁנַת֙ שְׁתֵּ֣ים עֶשְׂרֵ֔ה לְאָחָ֖ז מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה מָ֠לַךְ הֹושֵׁ֨עַ בֶּן־אֵלָ֧ה בְשֹׁמְרֹ֛ון עַל־יִשְׂרָאֵ֖ל תֵּ֥שַׁע שָׁנִֽים׃
2וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה רַ֗ק לֹ֚א כְּמַלְכֵ֣י יִשְׂרָאֵ֔ל אֲשֶׁ֥ר הָי֖וּ לְפָנָֽיו׃
3עָלָ֣יו עָלָ֔ה שַׁלְמַנְאֶ֖סֶר מֶ֣לֶךְ אַשּׁ֑וּר וַֽיְהִי־לֹ֤ו הֹושֵׁ֨עַ֙ עֶ֔בֶד וַיָּ֥שֶׁב לֹ֖ו מִנְחָֽה׃
4וַיִּמְצָא֩ מֶֽלֶךְ־אַשּׁ֨וּר בְּהֹושֵׁ֜עַ קֶ֗שֶׁר אֲשֶׁ֨ר שָׁלַ֤ח מַלְאָכִים֙ אֶל־סֹ֣וא מֶֽלֶךְ־מִצְרַ֔יִם וְלֹא־הֶעֱלָ֥ה מִנְחָ֛ה לְמֶ֥לֶךְ אַשּׁ֖וּר כְּשָׁנָ֣ה בְשָׁנָ֑ה וַֽיַּעַצְרֵ֨הוּ֙ מֶ֣לֶךְ אַשּׁ֔וּר וַיַּאַסְרֵ֖הוּ בֵּ֥ית כֶּֽלֶא׃
5וַיַּ֥עַל מֶֽלֶךְ־אַשּׁ֖וּר בְּכָל־הָאָ֑רֶץ וַיַּ֨עַל֙ שֹׁמְרֹ֔ון וַיָּ֥צַר עָלֶ֖יהָ שָׁלֹ֥שׁ שָׁנִֽים׃
6בִּשְׁנַ֨ת הַתְּשִׁיעִ֜ית לְהֹושֵׁ֗עַ לָכַ֤ד מֶֽלֶךְ־אַשּׁוּר֙ אֶת־שֹׁ֣מְרֹ֔ון וַיֶּ֥גֶל אֶת־יִשְׂרָאֵ֖ל אַשּׁ֑וּרָה וַיֹּ֨שֶׁב אֹתָ֜ם בַּחְלַ֧ח וּבְחָבֹ֛ור נְהַ֥ר גֹּוזָ֖ן וְעָרֵ֥י מָדָֽי׃ פ
7וַיְהִ֗י כִּֽי־חָטְא֤וּ בְנֵֽי־יִשְׂרָאֵל֙ לַיהוָ֣ה אֱלֹהֵיהֶ֔ם הַמַּעֲלֶ֤ה אֹתָם֙ מֵאֶ֣רֶץ מִצְרַ֔יִם מִתַּ֕חַת יַ֖ד פַּרְעֹ֣ה מֶֽלֶךְ־מִצְרָ֑יִם וַיִּֽירְא֖וּ אֱלֹהִ֥ים אֲחֵרִֽים׃
8וַיֵּֽלְכוּ֙ בְּחֻקֹּ֣ות הַגֹּויִ֔ם אֲשֶׁר֙ הֹורִ֣ישׁ יְהוָ֔ה מִפְּנֵ֖י בְּנֵ֣י יִשְׂרָאֵ֑ל וּמַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵ֖ל אֲשֶׁ֥ר עָשֽׂוּ׃
9וַיְחַפְּא֣וּ בְנֵֽי־יִשְׂרָאֵ֗ל דְּבָרִים֙ אֲשֶׁ֣ר לֹא־כֵ֔ן עַל־יְהוָ֖ה אֱלֹהֵיהֶ֑ם וַיִּבְנ֨וּ לָהֶ֤ם בָּמֹות֙ בְּכָל־עָ֣רֵיהֶ֔ם מִמִּגְדַּ֥ל נֹוצְרִ֖ים עַד־עִ֥יר מִבְצָֽר׃
10וַיַּצִּ֧בוּ לָהֶ֛ם מַצֵּבֹ֖ות וַאֲשֵׁרִ֑ים עַ֚ל כָּל־גִּבְעָ֣ה גְבֹהָ֔ה וְתַ֖חַת כָּל־עֵ֥ץ רַעֲנָֽן׃
11וַיְקַטְּרוּ־שָׁם֙ בְּכָל־בָּמֹ֔ות כַּגֹּויִ֕ם אֲשֶׁר־הֶגְלָ֥ה יְהוָ֖ה מִפְּנֵיהֶ֑ם וַֽיַּעֲשׂוּ֙ דְּבָרִ֣ים רָעִ֔ים לְהַכְעִ֖יס אֶת־יְהוָֽה׃
12וַיַּֽעַבְד֖וּ הַגִּלֻּלִ֑ים אֲשֶׁ֨ר אָמַ֤ר יְהוָה֙ לָהֶ֔ם לֹ֥א תַעֲשׂ֖וּ אֶת־הַדָּבָ֥ר הַזֶּֽה׃
13וַיָּ֣עַד יְהוָ֡ה בְּיִשְׂרָאֵ֣ל וּבִיהוּדָ֡ה בְּיַד֩ כָּל־נְבִיאֹו כָל־חֹזֶ֜ה לֵאמֹ֗ר שֻׁ֝֩בוּ מִדַּרְכֵיכֶ֤ם הָֽרָעִים֙ וְשִׁמְרוּ֙ מִצְוֹתַ֣י חֻקֹּותַ֔י כְּכָ֨ל־הַתֹּורָ֔ה אֲשֶׁ֥ר צִוִּ֖יתִי אֶת־אֲבֹֽתֵיכֶ֑ם וַֽאֲשֶׁר֙ שָׁלַ֣חְתִּי אֲלֵיכֶ֔ם בְּיַ֖ד עֲבָדַ֥י הַנְּבִיאִֽים׃
14וְלֹ֖א שָׁמֵ֑עוּ וַיַּקְשׁ֤וּ אֶת־עָרְפָּם֙ כְּעֹ֣רֶף אֲבֹותָ֔ם אֲשֶׁר֙ לֹ֣א הֶאֱמִ֔ינוּ בַּֽיהוָ֖ה אֱלֹהֵיהֶֽם׃
15וַיִּמְאֲס֣וּ אֶת־חֻקָּ֗יו וְאֶת־בְּרִיתֹו֙ אֲשֶׁ֣ר כָּרַ֣ת אֶת־אֲבֹותָ֔ם וְאֵת֙ עֵֽדְוֹתָ֔יו אֲשֶׁ֥ר הֵעִ֖יד בָּ֑ם וַיֵּ֨לְכוּ֜ אַחֲרֵ֤י הַהֶ֨בֶל֙ וַיֶּהְבָּ֔לוּ וְאַחֲרֵ֤י הַגֹּויִם֙ אֲשֶׁ֣ר סְבִֽיבֹתָ֔ם אֲשֶׁ֨ר צִוָּ֤ה יְהוָה֙ אֹתָ֔ם לְבִלְתִּ֖י עֲשֹׂ֥ות כָּהֶֽם׃
16וַיַּעַזְב֗וּ אֶת־כָּל־מִצְוֹת֙ יְהוָ֣ה אֱלֹהֵיהֶ֔ם וַיַּעֲשׂ֥וּ לָהֶ֛ם מַסֵּכָ֖ה שְׁנֵים עֲגָלִ֑ים וַיַּעֲשׂ֣וּ אֲשֵׁירָ֗ה וַיִּֽשְׁתַּחֲווּ֙ לְכָל־צְבָ֣א הַשָּׁמַ֔יִם וַיַּעַבְד֖וּ אֶת־הַבָּֽעַל׃
17וַֽ֠יַּעֲבִירוּ אֶת־בְּנֵיהֶ֤ם וְאֶת־בְּנֹֽותֵיהֶם֙ בָּאֵ֔שׁ וַיִּקְסְמ֥וּ קְסָמִ֖ים וַיְנַחֵ֑שׁוּ וַיִּֽתְמַכְּר֗וּ לַעֲשֹׂ֥ות הָרַ֛ע בְּעֵינֵ֥י יְהוָ֖ה לְהַכְעִיסֹֽו׃
18וַיִּתְאַנַּ֨ף יְהוָ֤ה מְאֹד֙ בְּיִשְׂרָאֵ֔ל וַיְסִרֵ֖ם מֵעַ֣ל פָּנָ֑יו לֹ֣א נִשְׁאַ֔ר רַ֛ק שֵׁ֥בֶט יְהוּדָ֖ה לְבַדֹּֽו׃
19גַּם־יְהוּדָ֕ה לֹ֣א שָׁמַ֔ר אֶת־מִצְוֹ֖ת יְהוָ֣ה אֱלֹהֵיהֶ֑ם וַיֵּ֣לְכ֔וּ בְּחֻקֹּ֥ות יִשְׂרָאֵ֖ל אֲשֶׁ֥ר עָשֽׂוּ׃
20וַיִּמְאַ֨ס יְהוָ֜ה בְּכָל־זֶ֤רַע יִשְׂרָאֵל֙ וַיְעַנֵּ֔ם וַֽיִּתְּנֵ֖ם בְּיַד־שֹׁסִ֑ים עַ֛ד אֲשֶׁ֥ר הִשְׁלִיכָ֖ם מִפָּנָֽיו׃
21כִּֽי־קָרַ֣ע יִשְׂרָאֵ֗ל מֵעַל֙ בֵּ֣ית דָּוִ֔ד וַיַּמְלִ֖יכוּ אֶת־יָרָבְעָ֣ם בֶּן־נְבָ֑ט וַיַּדֵּא יָרָבְעָ֤ם אֶת־יִשְׂרָאֵל֙ מֵאַחֲרֵ֣י יְהוָ֔ה וְהֶחֱטֵיאָ֖ם חֲטָאָ֥ה גְדֹולָֽה׃
22וַיֵּֽלְכוּ֙ בְּנֵ֣י יִשְׂרָאֵ֔ל בְּכָל־חַטֹּ֥אות יָרָבְעָ֖ם אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה לֹא־סָ֖רוּ מִמֶּֽנָּה׃
23עַ֠ד אֲשֶׁר־הֵסִ֨יר יְהוָ֤ה אֶת־יִשְׂרָאֵל֙ מֵעַ֣ל פָּנָ֔יו כַּאֲשֶׁ֣ר דִּבֶּ֔ר בְּיַ֖ד כָּל־עֲבָדָ֣יו הַנְּבִיאִ֑ים וַיִּ֨גֶל יִשְׂרָאֵ֜ל מֵעַ֤ל אַדְמָתֹו֙ אַשּׁ֔וּרָה עַ֖ד הַיֹּ֥ום הַזֶּֽה׃ פ
24וַיָּבֵ֣א מֶֽלֶךְ־אַשּׁ֡וּר מִבָּבֶ֡ל וּ֠מִ֠כּוּתָה וּמֵעַוָּ֤א וּמֵֽחֲמָת֙ וּסְפַרְוַ֔יִם וַיֹּ֨שֶׁב֙ בְּעָרֵ֣י שֹֽׁמְרֹ֔ון תַּ֖חַת בְּנֵ֣י יִשְׂרָאֵ֑ל וַיִּֽרְשׁוּ֙ אֶת־שֹׁ֣מְרֹ֔ון וַיֵּֽשְׁב֖וּ בְּעָרֶֽיהָ׃
25וַיְהִ֗י בִּתְחִלַּת֙ שִׁבְתָּ֣ם שָׁ֔ם לֹ֥א יָרְא֖וּ אֶת־יְהוָ֑ה וַיְשַׁלַּ֨ח יְהוָ֤ה בָּהֶם֙ אֶת־הָ֣אֲרָיֹ֔ות וַיִּֽהְי֥וּ הֹרְגִ֖ים בָּהֶֽם׃
26וַיֹּאמְר֗וּ לְמֶ֣לֶךְ אַשּׁוּר֮ לֵאמֹר֒ הַגֹּויִ֗ם אֲשֶׁ֤ר הִגְלִ֨יתָ֙ וַתֹּ֨ושֶׁב֙ בְּעָרֵ֣י שֹׁמְרֹ֔ון לֹ֣א יָֽדְע֔וּ אֶת־מִשְׁפַּ֖ט אֱלֹהֵ֣י הָאָ֑רֶץ וַיְשַׁלַּח־בָּ֣ם אֶת־הָאֲרָיֹ֗ות וְהִנָּם֙ מְמִיתִ֣ים אֹותָ֔ם כַּאֲשֶׁר֙ אֵינָ֣ם יֹדְעִ֔ים אֶת־מִשְׁפַּ֖ט אֱלֹהֵ֥י הָאָֽרֶץ׃
27וַיְצַ֨ו מֶֽלֶךְ־אַשּׁ֜וּר לֵאמֹ֗ר הֹלִ֤יכוּ שָׁ֨מָּה֙ אֶחָ֤ד מֵהַכֹּֽהֲנִים֙ אֲשֶׁ֣ר הִגְלִיתֶ֣ם מִשָּׁ֔ם וְיֵלְכ֖וּ וְיֵ֣שְׁבוּ שָׁ֑ם וְיֹרֵ֕ם אֶת־מִשְׁפַּ֖ט אֱלֹהֵ֥י הָאָֽרֶץ׃
28וַיָּבֹ֞א אֶחָ֣ד מֵהַכֹּהֲנִ֗ים אֲשֶׁ֤ר הִגְלוּ֙ מִשֹּׁ֣מְרֹ֔ון וַיֵּ֖שֶׁב בְּבֵֽית־אֵ֑ל וַֽיְהִי֙ מֹורֶ֣ה אֹתָ֔ם אֵ֖יךְ יִֽירְא֥וּ אֶת־יְהוָֽה׃
29וַיִּהְי֣וּ עֹשִׂ֔ים גֹּ֥וי גֹּ֖וי אֱלֹהָ֑יו וַיַּנִּ֣יחוּ׀ בְּבֵ֣ית הַבָּמֹ֗ות אֲשֶׁ֤ר עָשׂוּ֙ הַשֹּׁ֣מְרֹנִ֔ים גֹּ֥וי גֹּוי֙ בְּעָ֣רֵיהֶ֔ם אֲשֶׁ֛ר הֵ֥ם יֹשְׁבִ֖ים שָֽׁם׃
30וְאַנְשֵׁ֣י בָבֶ֗ל עָשׂוּ֙ אֶת־סֻכֹּ֣ות בְּנֹ֔ות וְאַנְשֵׁי־כ֔וּת עָשׂ֖וּ אֶת־נֵֽרְגַ֑ל וְאַנְשֵׁ֥י חֲמָ֖ת עָשׂ֥וּ אֶת־אֲשִׁימָֽא׃
31וְהָעַוִּ֛ים עָשׂ֥וּ נִבְחַ֖ז וְאֶת־תַּרְתָּ֑ק וְהַסְפַרְוִ֗ים שֹׂרְפִ֤ים אֶת־בְּנֵיהֶם֙ בָּאֵ֔שׁ לְאַדְרַמֶּ֥לֶךְ וַֽעֲנַמֶּ֖לֶךְ אֱלֹהַּ סְפַרִים
32וַיִּהְי֥וּ יְרֵאִ֖ים אֶת־יְהוָ֑ה וַיַּעֲשׂ֨וּ לָהֶ֤ם מִקְצֹותָם֙ כֹּהֲנֵ֣י בָמֹ֔ות וַיִּהְי֛וּ עֹשִׂ֥ים לָהֶ֖ם בְּבֵ֥ית הַבָּמֹֽות׃
33אֶת־יְהוָ֖ה הָי֣וּ יְרֵאִ֑ים וְאֶת־אֱלֹֽהֵיהֶם֙ הָי֣וּ עֹֽבְדִ֔ים כְּמִשְׁפַּט֙ הַגֹּויִ֔ם אֲשֶׁר־הִגְל֥וּ אֹתָ֖ם מִשָּֽׁם׃
34עַ֣ד הַיֹּ֤ום הַזֶּה֙ הֵ֣ם עֹשִׂ֔ים כַּמִּשְׁפָּטִ֖ים הָרִֽאשֹׁנִ֑ים אֵינָ֤ם יְרֵאִים֙ אֶת־יְהוָ֔ה וְאֵינָ֣ם עֹשִׂ֗ים כְּחֻקֹּתָם֙ וּכְמִשְׁפָּטָ֔ם וְכַתֹּורָ֣ה וְכַמִּצְוָ֗ה אֲשֶׁ֨ר צִוָּ֤ה יְהוָה֙ אֶת־בְּנֵ֣י יַעֲקֹ֔ב אֲשֶׁר־שָׂ֥ם שְׁמֹ֖ו יִשְׂרָאֵֽל׃
35וַיִּכְרֹ֨ת יְהוָ֤ה אִתָּם֙ בְּרִ֔ית וַיְצַוֵּ֣ם לֵאמֹ֔ר לֹ֥א תִֽירְא֖וּ אֱלֹהִ֣ים אֲחֵרִ֑ים וְלֹא־תִשְׁתַּחֲו֣וּ לָהֶ֔ם וְלֹ֣א תַעַבְד֔וּם וְלֹ֥א תִזְבְּח֖וּ לָהֶֽם׃
36כִּ֣י אִֽם־אֶת־יְהוָ֗ה אֲשֶׁר֩ הֶעֱלָ֨ה אֶתְכֶ֜ם מֵאֶ֧רֶץ מִצְרַ֛יִם בְּכֹ֧חַ גָּדֹ֛ול וּבִזְרֹ֥ועַ נְטוּיָ֖ה אֹתֹ֣ו תִירָ֑אוּ וְלֹ֥ו תִֽשְׁתַּחֲו֖וּ וְלֹ֥ו תִזְבָּֽחוּ׃
37וְאֶת־הַחֻקִּ֨ים וְאֶת־הַמִּשְׁפָּטִ֜ים וְהַתֹּורָ֤ה וְהַמִּצְוָה֙ אֲשֶׁ֣ר כָּתַ֣ב לָכֶ֔ם תִּשְׁמְר֥וּן לַעֲשֹׂ֖ות כָּל־הַיָּמִ֑ים וְלֹ֥א תִֽירְא֖וּ אֱלֹהִ֥ים אֲחֵרִֽים׃
38וְהַבְּרִ֛ית אֲשֶׁר־כָּרַ֥תִּי אִתְּכֶ֖ם לֹ֣א תִשְׁכָּ֑חוּ וְלֹ֥א תִֽירְא֖וּ אֱלֹהִ֥ים אֲחֵרִֽים׃
39כִּ֛י אִֽם־אֶת־יְהוָ֥ה אֱלֹהֵיכֶ֖ם תִּירָ֑אוּ וְהוּא֙ יַצִּ֣יל אֶתְכֶ֔ם מִיַּ֖ד כָּל־אֹיְבֵיכֶֽם׃
40וְלֹ֖א שָׁמֵ֑עוּ כִּ֛י אִֽם־כְּמִשְׁפָּטָ֥ם הָֽרִאשֹׁ֖ון הֵ֥ם עֹשִֽׂים׃
41וַיִּהְי֣וּ׀ הַגֹּויִ֣ם הָאֵ֗לֶּה יְרֵאִים֙ אֶת־יְהוָ֔ה וְאֶת־פְּסִֽילֵיהֶ֖ם הָי֣וּ עֹֽבְדִ֑ים גַּם־בְּנֵיהֶ֣ם׀ וּבְנֵ֣י בְנֵיהֶ֗ם כַּאֲשֶׁ֨ר עָשׂ֤וּ אֲבֹתָם֙ הֵ֣ם עֹשִׂ֔ים עַ֖ד הַיֹּ֥ום הַזֶּֽה׃ פ
Amango mazinda g’obwami bwa Yuda
Oku Ezekiyasi ayîmaga (716-687)
18 |
1 Omu mwaka gwa kasharhu g’obwami bwa Hozeya, mugala wa Ela, mwami w’Israheli, Ezekiyasi, mugala wa Akazi, ashuba mwami w’e Yuda. 2 Ali gwerhe myaka makumi abiri n’irhanu erhi aja oku ntebe na ntyo ayîma myaka makumi abirhi na mwenda e Yeruzalemu; nnina ye wali Abiya mwali wa Zakariya. 3 Anacisimisa Nyakasane, ashimbulira obworhere bwinja bwa shakulûza wage Daudi. 4 Ye walahiraga okukazigashâniza oku rhurhondo, ashaba emilunga, anahongola emilunga n’emihôla ya Ashera, ashandâza enjoka y’ecûma c’omulinga erya Musa atulaga; kuhika ago mango bene Israheli erhi
5 Acikubagira Nyakasane, Nyamuzinda w’Israheli. Aha nyuma zage, nta wundi mwami w’e Yuda wacimuhisirekwo, harhali ciru n’omuguma embere zage. 6 Ayôrha acishwekire kuli Nyakasane buzira okumutwika, na kandi ashi mbûlira galya marhegeko Nyakasane abwiraga Musa. 7 Nyakasane ali muliye, emikolo yage yoshi yakamubêra. Acikulakwo omwami w’e Asuru aleka n’okumurhumikira. 8 Ye wahimaga Abafilistini, abakwamûkakwo kuhika e Gaza, abahisa oku mbibi zabo, ciru n’ebishagala byabo bizibuzibu, byoshi abihagula.
Okugwarhwa kwa Samâriya
9 Oku mwaka gwa kani gw’obwami bwa Ezekiyasi, gwo gwali mwaka gwa kalinda gwa Hozeya mugala wa Ela, mwami w’e Israheli, Salmanasari, mwami w’e Asuru arhêra Samâriya, amugorha. 10 Amugwarha enyuma lya myaka isha rhu. Gwali mwaka gwa kalindarhu gw’obwami bwa Ezekiyasi; gwo gwali mwaka gwa kali mwenda gwa Hozeya, mwami w’Israheli, gwo mango Samâ riya agwarhagwa. 11 Omwami w’e Asuru aluliza ab’e Israheli, abakûla e Asuru abaheka e Hala hofi n’e Habori, lwo lwîshi lw’e Gozani, n’omu bishagala by’e Medi. 12 Kwali. kuba bulya barhakengaga akanwa ka Nyakasane, Nyamuzinda wabo na bulya barhashimbaga endagâno ajiraga nabo: ngasi byoshi Musa, mu rhumisi wa Nyakasane arhegekaga, barhabishimbaga barhanabijiraga.
Senakeribu arhêra obwami bw’e Yuda
13 Omu mwaka gwa kali ikumi na kani gw’obwami bwa Ezekiyasi; Senakeri bu, mwami w’e Asuru arhêra ebisbagala bizibuzibu byoshi bya Yuda anabiyanka. 14 Ago mango Ezekiyasi, mwami w’e Yuda, arhumiza mpu babwire omwami w’e Asuru wali e Lakishi erhi: «Najizire kubi! Orhacinyîrhe. Ngasi ebi wankampuna, nabijira». Mwami w’e Asuru abwira Ezekiyasi mwami w’e Yu da, mpu ajire talenta magana asharhu za byuma bya lunyerere na talenta makumi asharhu za masholo. 15 Ezekiyasi anacihâna ebyuma by’olunyerere byoshi byali omu ka-Nyamuzinda n’ebyali omu bwami. 16 Ago mango lyo Ezekiyasi ashabaga enyumvi z’aka-Nyamuzinda ciru n’emilirango erya yene mwami w’e Yuda azungulusagya ebyuma, abiha mwami w’e Asuru.
Mwami
arhuma omukulu w’abasirika
17 Kurhengerera e Lakishi, mwami w’e Asuru arhuma omusirika mukulu na murhabazi w’olugerêro lw’abasirika e Yeruzalemu emunda mwami Ezekiyasi ali, ali lusibwe n’omurhwe gw’abalwi. Asôkera e Yeruzalemu, asôka, ahika agendija hofi n’omubunda, ahanda hofi n’ecisima cali njiranyanya, cali oku njira eyerekire oku buzinda bw’ishwa lya Dobi. 18 Ahamagala mwami. Okubundi Eliyakimu mwene Hilkiyahu ye wali murhumisi, Shebuna mwandisi, na Yowahe mwene Asafi bahuluka, baja emunda ali. 19 Olya musirika mukulu n’omurhabazi w’olugerêro lw’abasirika ababwira erhi: «Mubwire Ezekiyasi erhi ntya kw’omwami mukulu adesire, mwami w’e Asuru. Obwo bulangalire ocikubagire, bw’obulangalire buci? 20 K’ocikebirwe mpu ebinwa kone, byanagererwa oku ihano n’oburhwali bw’okujira amatabâro? Indi olangalire obu wangomire? 21 Lola oku olangalire oburhabale bw’ehyo hishekesheke hivune, Misiri, hyo hiyagaza hinarhulungule enfune zicishomya mpu ahiyege rera? Ntyo kwo Faraoni mwami w’e Misiri, ayôrha kuli balya boshi baci mwikubagira. 22 Câba mukola mwambwira mpu: «Nyakasane, Nyamuzinda ye rhulangalire», cikone k’arhali ye Ezekiyasi ashabiraga entulûlo n’oluhêrero anabwira abantu b’omu Yuda n’ab’e Yeruzalemu erhi: «Kakurheng’ene embere z’oluhêrero yo mwakazifukama e Yeruzalemu?». 23 Lero oshigane na nnahamwirhu mwami w’e Asîriya: anakuha biterusi bihumbi bibiri akaba wa nkabona abasirika babishonakwo. 24 K’onabwine nka wankatundulika ciru muguma muli aba barhumisi banyi ba nnahamwirhu? Câba olangalire Misiri mpu akuha engâle n’abagenda oku biterusi! 25 Na kandi k’omanyire mpu arhali oku bulonza bwa Nyakasane nsôsire nti mpyajire eci cihugo? Nyakasane yene wambwizire: «Rhêra eci cihugo onacihyajire».
26 Eliyakimu, Shebuna na Yowahe babwira omurhabazi mukulu w’olugerêro lw’abalwi mpu: «We kasinga okazibwira bambali bawe omu lulimi lw’eci arameyo bulya kuyumva rhuluyumva, orhacikazigirhubwira omu cihebraniya n’olu lubaga luli omu mbaraza lwayumva». 27 Ci kwone omurhahazi mukulu w’olugerêro lw’abasirika ababwira erhi: «Ka kuli nnawinyu erhi kuli we nnaha mwirhu antumire mpu nderhe ebyo binwa? Karhali emwa bala bantu babwarhire omu mbaraza, banasêzibwe okulya amazi gabo, n’okunywa amashu gabo haguma ninyu?». 28 Lero omusirika mukulu ayîmanga anaciyakûza n’izu linene omu lulimi lw’e Yuda aderha ebi binwa: «Yumvi akanwa k’omwami mukulu, mwami w’e Asuru. 29 Ntya kwo mwami adesire: Ezekiyasi arhamurhebaga bulya arhamukûle omu nfune zani. 30 Ezekiyasi arhamulangalizagya Nyakasane busha, Nya kasane arhuyôkola n’eci cihugo cirhahânwe omu maboko ga mwami w’e Asuru. 31 Murhayumvagya Ezekiyasi bulya ntya kwo mwami w’e Asuru adesire erhi: «Munkuze munanshige, ngasi muguma akalya omuzabibu gw’omu kwage, ngasi muguma akalya ilehe ly’omutini gwage, ngasi muguma akanywa amîshi g’omu cirhenga cage. 32 Kuhika amango nayîsha n’okumuhêka omu cihugo cishushine n’ecinyu; cihugo cirimwo enshâno n’idivayi, cihugo c’emigati n’emizabibu, cihugo c’amavurha n’obûci, lyo mulama, lyo munalekifa. Lero mu rhaciyumvagya Ezekiyasi bulya ali amushumika kubi erhi amubwira mpu: Nyakasane anarhuyôkole! 33 Ka banyamuzinda b’amashanja babwine oku baciza ngasi cihugo mwami w’e Asuru aligwasire omu nfune? 34 Ngahi baligi ba nyamuzinda b’e Hamati n’ab’e Arapadi? Banyamuzinda b’e Sefarwayimi, b’e Hena na b’e Hawa, ngahi bali? Ngahi bali banyamuzinda b’ecihugo c’e Sama riya? Ka bakuzire Samâriya omu nfune zani? 35 Omu banyamuzinda boshi b’ebihugo, bahi balikûzize ecihugo cabo omu nfune zani lyo Nyakasane anfu mya Yeruzalemu omu nfune?». 3 1 Olubaga lwahwekêra, nta cinwa lwashuzize, bulya kwo mwami alirhegesire erhi: «Murhamushuzagya». 37 Okubundi Eliyakimu, mwene Hilkiyahu ye wali murhumisi, Shebuna, mwandisi na Yowahe mwene Asafi mubisi w’amandiko bagaluka emunda Ezekiyasi ali n’emyamhalo yabo esharhusire, banacimurhôndêreza ebinwa by’omusirika mukulu.
BHS 2Kings
18
1וַֽיְהִי֙ בִּשְׁנַ֣ת שָׁלֹ֔שׁ לְהֹושֵׁ֥עַ בֶּן־אֵלָ֖ה מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֑ל מָלַ֛ךְ חִזְקִיָּ֥ה בֶן־אָחָ֖ז מֶ֥לֶךְ יְהוּדָֽה׃
2בֶּן־עֶשְׂרִ֨ים וְחָמֵ֤שׁ שָׁנָה֙ הָיָ֣ה בְמָלְכֹ֔ו וְעֶשְׂרִ֤ים וָתֵ֨שַׁע֙ שָׁנָ֔ה מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלִָ֑ם וְשֵׁ֣ם אִמֹּ֔ו אֲבִ֖י בַּת־זְכַרְיָֽה׃
3וַיַּ֥עַשׂ הַיָּשָׁ֖ר בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה כְּכֹ֥ל אֲשֶׁר־עָשָׂ֖ה דָּוִ֥ד אָבִֽיו׃
4ה֣וּא׀ הֵסִ֣יר אֶת־הַבָּמֹ֗ות וְשִׁבַּר֙ אֶת־הַמַּצֵּבֹ֔ת וְכָרַ֖ת אֶת־הָֽאֲשֵׁרָ֑ה וְכִתַּת֩ נְחַ֨שׁ הַנְּחֹ֜שֶׁת אֲשֶׁר־עָשָׂ֣ה מֹשֶׁ֗ה כִּ֣י עַד־הַיָּמִ֤ים הָהֵ֨מָּה֙ הָי֤וּ בְנֵֽי־יִשְׂרָאֵל֙ מְקַטְּרִ֣ים לֹ֔ו וַיִּקְרָא־לֹ֖ו נְחֻשְׁתָּֽן׃
5בַּיהוָ֥ה אֱלֹהֵֽי־יִשְׂרָאֵ֖ל בָּטָ֑ח וְאַחֲרָ֞יו לֹא־הָיָ֣ה כָמֹ֗הוּ בְּכֹל֙ מַלְכֵ֣י יְהוּדָ֔ה וַאֲשֶׁ֥ר הָי֖וּ לְפָנָֽיו׃
6וַיִּדְבַּק֙ בַּֽיהוָ֔ה לֹא־סָ֖ר מֵאַֽחֲרָ֑יו וַיִּשְׁמֹר֙ מִצְוֹתָ֔יו אֲשֶׁר־צִוָּ֥ה יְהוָ֖ה אֶת־מֹשֶֽׁה׃
7וְהָיָ֤ה יְהוָה֙ עִמֹּ֔ו בְּכֹ֥ל אֲשֶׁר־יֵצֵ֖א יַשְׂכִּ֑יל וַיִּמְרֹ֥ד בְּמֶֽלֶךְ־אַשּׁ֖וּר וְלֹ֥א עֲבָדֹֽו׃
8הֽוּא־הִכָּ֧ה אֶת־פְּלִשְׁתִּ֛ים עַד־עַזָּ֖ה וְאֶת־גְּבוּלֶ֑יהָ מִמִּגְדַּ֥ל נֹוצְרִ֖ים עַד־עִ֥יר מִבְצָֽר׃ פ
9וַֽיְהִ֞י בַּשָּׁנָ֤ה הָֽרְבִיעִית֙ לַמֶּ֣לֶךְ חִזְקִיָּ֔הוּ הִ֚יא הַשָּׁנָ֣ה הַשְּׁבִיעִ֔ית לְהֹושֵׁ֥עַ בֶּן־אֵלָ֖ה מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֑ל עָלָ֞ה שַׁלְמַנְאֶ֧סֶר מֶֽלֶךְ־אַשּׁ֛וּר עַל־שֹׁמְרֹ֖ון וַיָּ֥צַר עָלֶֽיהָ׃
10וַֽיִּלְכְּדֻ֗הָ מִקְצֵה֙ שָׁלֹ֣שׁ שָׁנִ֔ים בִּשְׁנַת־שֵׁ֖שׁ לְחִזְקִיָּ֑ה הִ֣יא שְׁנַת־תֵּ֗שַׁע לְהֹושֵׁ֨עַ֙ מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֔ל נִלְכְּדָ֖ה שֹׁמְרֹֽון׃
11וַיֶּ֧גֶל מֶֽלֶךְ־אַשּׁ֛וּר אֶת־יִשְׂרָאֵ֖ל אַשּׁ֑וּרָה וַיַּנְחֵ֞ם בַּחְלַ֧ח וּבְחָבֹ֛ור נְהַ֥ר גֹּוזָ֖ן וְעָרֵ֥י מָדָֽי׃
12עַ֣ל׀ אֲשֶׁ֣ר לֹֽא־שָׁמְע֗וּ בְּקֹול֙ יְהוָ֣ה אֱלֹהֵיהֶ֔ם וַיַּעַבְרוּ֙ אֶת־בְּרִיתֹ֔ו אֵ֚ת כָּל־אֲשֶׁ֣ר צִוָּ֔ה מֹשֶׁ֖ה עֶ֣בֶד יְהוָ֑ה וְלֹ֥א שָׁמְע֖וּ וְלֹ֥א עָשֽׂוּ׃ פ
13וּבְאַרְבַּע֩ עֶשְׂרֵ֨ה שָׁנָ֜ה לַמֶּ֣לֶךְ חִזְקִיָּ֗ה עָלָ֞ה סַנְחֵרִ֤יב מֶֽלֶךְ־אַשּׁוּר֙ עַ֣ל כָּל־עָרֵ֧י יְהוּדָ֛ה הַבְּצֻרֹ֖ות וַֽיִּתְפְּשֵֽׂם׃
14וַיִּשְׁלַ֣ח חִזְקִיָּ֣ה מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֣ה אֶל־מֶֽלֶךְ־אַשּׁוּר֩׀ לָכִ֨ישָׁה׀ לֵאמֹ֤ר׀ חָטָ֨אתִי֙ שׁ֣וּב מֵֽעָלַ֔י אֵ֛ת אֲשֶׁר־תִּתֵּ֥ן עָלַ֖י אֶשָּׂ֑א וַיָּ֨שֶׂם מֶֽלֶךְ־אַשּׁ֜וּר עַל־חִזְקִיָּ֣ה מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֗ה שְׁלֹ֤שׁ מֵאֹות֙ כִּכַּר־כֶּ֔סֶף וּשְׁלֹשִׁ֖ים כִּכַּ֥ר זָהָֽב׃
15וַיִּתֵּן֙ חִזְקִיָּ֔ה אֶת־כָּל־הַכֶּ֖סֶף הַנִּמְצָ֣א בֵית־יְהוָ֑ה וּבְאֹצְרֹ֖ות בֵּ֥ית הַמֶּֽלֶךְ׃
16בָּעֵ֣ת הַהִ֗יא קִצַּ֨ץ חִזְקִיָּ֜ה אֶת־דַּלְתֹ֨ות הֵיכַ֤ל יְהוָה֙ וְאֶת־הָאֹ֣מְנֹ֔ות אֲשֶׁ֣ר צִפָּ֔ה חִזְקִיָּ֖ה מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֑ה וַֽיִּתְּנֵ֖ם לְמֶ֥לֶךְ אַשּֽׁוּר׃ פ
17וַיִּשְׁלַ֣ח מֶֽלֶךְ־אַשּׁ֡וּר אֶת־תַּרְתָּ֥ן וְאֶת־רַב־סָרִ֣יס׀ וְאֶת־רַב־שָׁקֵ֨ה מִן־לָכִ֜ישׁ אֶל־הַמֶּ֧לֶךְ חִזְקִיָּ֛הוּ בְּחֵ֥יל כָּבֵ֖ד יְרוּשָׁלִָ֑ם וַֽיַּעֲלוּ֙ וַיָּבֹ֣אוּ יְרוּשָׁלִַ֔ם וַיַּעֲל֣וּ וַיָּבֹ֗אוּ וַיַּֽעַמְדוּ֙ בִּתְעָלַת֙ הַבְּרֵכָ֣ה הָֽעֶלְיֹונָ֔ה אֲשֶׁ֕ר בִּמְסִלַּ֖ת שְׂדֵ֥ה כֹובֵֽס׃
18וַֽיִּקְרְאוּ֙ אֶל־הַמֶּ֔לֶךְ וַיֵּצֵ֧א אֲלֵהֶ֛ם אֶלְיָקִ֥ים בֶּן־חִלְקִיָּ֖הוּ אֲשֶׁ֣ר עַל־הַבָּ֑יִת וְשֶׁבְנָה֙ הַסֹּפֵ֔ר וְיֹואָ֥ח בֶּן־אָסָ֖ף הַמַּזְכִּֽיר׃
19וַיֹּ֤אמֶר אֲלֵהֶם֙ רַב־שָׁקֵ֔ה אִמְרוּ־נָ֖א אֶל־חִזְקִיָּ֑הוּ כֹּֽה־אָמַ֞ר הַמֶּ֤לֶךְ הַגָּדֹול֙ מֶ֣לֶךְ אַשּׁ֔וּר מָ֧ה הַבִּטָּחֹ֛ון הַזֶּ֖ה אֲשֶׁ֥ר בָּטָֽחְתָּ׃
20אָמַ֨רְתָּ֙ אַךְ־דְּבַר־שְׂפָתַ֔יִם עֵצָ֥ה וּגְבוּרָ֖ה לַמִּלְחָמָ֑ה עַתָּה֙ עַל־מִ֣י בָטַ֔חְתָּ כִּ֥י מָרַ֖דְתָּ בִּֽי׃
21עַתָּ֡ה הִנֵּ֣ה בָטַ֣חְתָּ לְּךָ֡ עַל־מִשְׁעֶנֶת֩ הַקָּנֶ֨ה הָרָצ֤וּץ הַזֶּה֙ עַל־מִצְרַ֔יִם אֲשֶׁ֨ר יִסָּמֵ֥ךְ אִישׁ֙ עָלָ֔יו וּבָ֥א בְכַפֹּ֖ו וּנְקָבָ֑הּ כֵּ֚ן פַּרְעֹ֣ה מֶֽלֶךְ־מִצְרַ֔יִם לְכָֽל־הַבֹּטְחִ֖ים עָלָֽיו׃
22וְכִי־תֹאמְר֣וּן אֵלַ֔י אֶל־יְהוָ֥ה אֱלֹהֵ֖ינוּ בָּטָ֑חְנוּ הֲלֹוא־ה֗וּא אֲשֶׁ֨ר הֵסִ֤יר חִזְקִיָּ֨הוּ֙ אֶת־בָּמֹתָ֣יו וְאֶת־מִזְבְּחֹתָ֔יו וַיֹּ֤אמֶר לִֽיהוּדָה֙ וְלִיר֣וּשָׁלִַ֔ם לִפְנֵי֙ הַמִּזְבֵּ֣חַ הַזֶּ֔ה תִּֽשְׁתַּחֲו֖וּ בִּירוּשָׁלִָֽם׃
23וְעַתָּה֙ הִתְעָ֣רֶב נָ֔א אֶת־אֲדֹנִ֖י אֶת־מֶ֣לֶךְ אַשּׁ֑וּר וְאֶתְּנָ֤ה לְךָ֙ אַלְפַּ֣יִם סוּסִ֔ים אִם־תּוּכַ֕ל לָ֥תֶת לְךָ֖ רֹכְבִ֥ים עֲלֵיהֶֽם׃
24וְאֵ֣יךְ תָּשִׁ֗יב אֵ֠ת פְּנֵ֨י פַחַ֥ת אַחַ֛ד עַבְדֵ֥י אֲדֹנִ֖י הַקְּטַנִּ֑ים וַתִּבְטַ֤ח לְךָ֙ עַל־מִצְרַ֔יִם לְרֶ֖כֶב וּלְפָרָשִֽׁים׃
25עַתָּה֙ הֲמִבַּלְעֲדֵ֣י יְהוָ֔ה עָלִ֛יתִי עַל־הַמָּקֹ֥ום הַזֶּ֖ה לְהַשְׁחִתֹ֑ו יְהוָה֙ אָמַ֣ר אֵלַ֔י עֲלֵ֛ה עַל־הָאָ֥רֶץ הַזֹּ֖את וְהַשְׁחִיתָֽהּ׃
26וַיֹּ֣אמֶר אֶלְיָקִ֣ים בֶּן־חִ֠לְקִיָּהוּ וְשֶׁבְנָ֨ה וְיֹואָ֜ח אֶל־רַב־שָׁקֵ֗ה דַּבֶּר־נָ֤א אֶל־עֲבָדֶ֨יךָ֙ אֲרָמִ֔ית כִּ֥י שֹׁמְעִ֖ים אֲנָ֑חְנוּ וְאַל־תְּדַבֵּ֤ר עִמָּ֨נוּ֙ יְהוּדִ֔ית בְּאָזְנֵ֣י הָעָ֔ם אֲשֶׁ֖ר עַל־הַחֹמָֽה׃
27וַיֹּ֨אמֶר אֲלֵיהֶ֜ם רַב־שָׁקֵ֗ה הַעַ֨ל אֲדֹנֶ֤יךָ וְאֵלֶ֨יךָ֙ שְׁלָחַ֣נִי אֲדֹנִ֔י לְדַבֵּ֖ר אֶת־הַדְּבָרִ֣ים הָאֵ֑לֶּה הֲלֹ֣א עַל־הָאֲנָשִׁ֗ים הַיֹּֽשְׁבִים֙ עַל־הַ֣חֹמָ֔ה לֶאֱכֹ֣ל אֶת חֲרֵיהֶם וְלִשְׁתֹּ֛ות אֶת־שֵׁינֵיהֶם עִמָּכֶֽם׃
28וַֽיַּעֲמֹד֙ רַב־שָׁקֵ֔ה וַיִּקְרָ֥א בְקֹול־גָּדֹ֖ול יְהוּדִ֑ית וַיְדַבֵּ֣ר וַיֹּ֔אמֶר שִׁמְע֛וּ דְּבַר־הַמֶּ֥לֶךְ הַגָּדֹ֖ול מֶ֥לֶךְ אַשּֽׁוּר׃
29כֹּ֚ה אָמַ֣ר הַמֶּ֔לֶךְ אַל־יַשִּׁ֥יא לָכֶ֖ם חִזְקִיָּ֑הוּ כִּי־לֹ֣א יוּכַ֔ל לְהַצִּ֥יל אֶתְכֶ֖ם מִיָּדֹֽו׃
30וְאַל־יַבְטַ֨ח אֶתְכֶ֤ם חִזְקִיָּ֨הוּ֙ אֶל־יְהוָ֣ה לֵאמֹ֔ר הַצֵּ֥ל יַצִּילֵ֖נוּ יְהוָ֑ה וְלֹ֤א תִנָּתֵן֙ אֶת־הָעִ֣יר הַזֹּ֔את בְּיַ֖ד מֶ֥לֶךְ אַשּֽׁוּר׃
31אַֽל־תִּשְׁמְע֖וּ אֶל־חִזְקִיָּ֑הוּ כִּי֩ כֹ֨ה אָמַ֜ר מֶ֣לֶךְ אַשּׁ֗וּר עֲשֽׂוּ־אִתִּ֤י בְרָכָה֙ וּצְא֣וּ אֵלַ֔י וְאִכְל֤וּ אִישׁ־גַּפְנֹו֙ וְאִ֣ישׁ תְּאֵֽנָתֹ֔ו וּשְׁת֖וּ אִ֥ישׁ מֵֽי־בֹורֹֽו׃
32עַד־בֹּאִי֩ וְלָקַחְתִּ֨י אֶתְכֶ֜ם אֶל־אֶ֣רֶץ כְּאַרְצְכֶ֗ם אֶרֶץ֩ דָּגָ֨ן וְתִירֹ֜ושׁ אֶ֧רֶץ לֶ֣חֶם וּכְרָמִ֗ים אֶ֣רֶץ זֵ֤ית יִצְהָר֙ וּדְבַ֔שׁ וִֽחְי֖וּ וְלֹ֣א תָמֻ֑תוּ וְאַֽל־תִּשְׁמְעוּ֙ אֶל־חִזְקִיָּ֔הוּ כִּֽי־יַסִּ֤ית אֶתְכֶם֙ לֵאמֹ֔ר יְהוָ֖ה יַצִּילֵֽנוּ׃
33הַהַצֵּ֥ל הִצִּ֛ילוּ אֱלֹהֵ֥י הַגֹּויִ֖ם אִ֣ישׁ אֶת־אַרְצֹ֑ו מִיַּ֖ד מֶ֥לֶךְ אַשּֽׁוּר׃
34אַיֵּה֩ אֱלֹהֵ֨י חֲמָ֜ת וְאַרְפָּ֗ד אַיֵּ֛ה אֱלֹהֵ֥י סְפַרְוַ֖יִם הֵנַ֣ע וְעִוָּ֑ה כִּֽי־הִצִּ֥ילוּ אֶת־שֹׁמְרֹ֖ון מִיָּדִֽי׃
35מִ֚י בְּכָל־אֱלֹהֵ֣י הָֽאֲרָצֹ֔ות אֲשֶׁר־הִצִּ֥ילוּ אֶת־אַרְצָ֖ם מִיָּדִ֑י כִּי־יַצִּ֧יל יְהוָ֛ה אֶת־יְרוּשָׁלִַ֖ם מִיָּדִֽי׃
36וְהֶחֱרִ֣ישׁוּ הָעָ֔ם וְלֹֽא־עָנ֥וּ אֹתֹ֖ו דָּבָ֑ר כִּי־מִצְוַ֨ת הַמֶּ֥לֶךְ הִ֛יא לֵאמֹ֖ר לֹ֥א תַעֲנֻֽהוּ׃
37וַיָּבֹ֣א אֶלְיָקִ֣ים בֶּן־חִלְקִיָּ֣ה אֲשֶׁר־עַל־הַ֠בַּיִת וְשֶׁבְנָ֨א הַסֹּפֵ֜ר וְיֹואָ֨ח בֶּן־אָסָ֧ף הַמַּזְכִּ֛יר אֶל־חִזְקִיָּ֖הוּ קְרוּעֵ֣י בְגָדִ֑ים וַיַּגִּ֣דוּ לֹ֔ו דִּבְרֵ֖י רַב־שָׁקֵֽה׃
Omusengero gw’omulêbi Izaya
19 |
1 Mwami Ezekiyasi erhi ayumva eby[ola binwa bya ebijaci, asharhula e myambalo yage ayambala sunzu, akanya aja omu ka-Nyamuzinda. 2 Anacirhuma Eliyakimu ye wali murhambo w’oku bwami, boshi na Shebuna, omwandisi, boshi n’abakulu b’abadâhwa erhi banayambirhe sunzu, anaciba rhuma emw’omulêbi Izaya mwene Amoki. 3 Banacimurhôndêreza mpu: «Ezekiyasi oku arhurhumire kw’oku: Olu lusiku lwabire lusiku lubi, lusiku lwa malibuko, lusiku lwa kuciganya na lusiku lwa nshonyi; bulya abana bali bufulumuka omu nda za ba nina na nta misi y’okubayankirira. 4 Akaba Nyamubâho wawe anayumva ebira binwa byoshi, omuntu orhumirwe na mwami w’e Asîriya mpu ayishijaciramwo Nyamuzinda ozine, ci naye yene ayerekane oku agayire ebyo binwa oyo Nyamuzinda wawe. Co carhuma osôkezagye omusengero gwawe emunda ali kuli ogûla musigala gw’olubaga.»
5 Balya bambali ba mwami Ezekiyasi banacikanya, baja emwa Izaya; 6 Izaya anacibashuza erhi: «Mujibwira nawinyu erhi mpu Nyamuzinda oku adesire kw’oku: Mpu orharhemukaga n’ebyo binwa oyumvirhe, ebyôla binwa bambali ba omwami w’e Asîriya banjaciragamwo. 7 Ala oku namuhiramwo ezindi-zindi nkengero, ezarhuma ayishirhemuka oku ngasi kanwa akanayumva n’okwo kurhume ashubira emwabo omu cihugo cage, nanayishirhuma ayirhwa n’engôrho muli ecôla cihugo cage.
Omusirika mukulu agaluka emunda mwami Ezekiyasi ali
Olya muntu anacigaluka, ashimana omwami w’e Asîriya anarhabalire e Libna, bulya bali erhi bamubwizire oku anarhenzire e Lakishi. 9 Cikonene erhianayumvirhage omwanzi guyerekire Tiharka, mwami w’e Etiyopiya; banaci mubwira mpu: «Ala oku ayishire ali kulwisa».
Amaruba Senakeribu ayandikiraga Ezekiyasi
Anacirhuma kandi ezindi ntumwa emunda Ezekiyasi ali erhi: 10 Mujibwira Ezekiyasi mwami w’e Yuda, ntyâla: Erhi mpu omanye oyôla Nyamuzinda wawe ocikubagira akanakurheba ocihwire erhi Yeruzalemu arhanyagwe n’omwami w’e Asîriya. 11 Omanyire wenene, ebi abami b’e Asîriya bahenyire ebihugo, babiherêrekeza! Nawe wene olangalirage oku wabafumamwo! 12 Abazimu b’eyôla mwabo ka balikuzizagye agôla mashanja ababusi bani baherêrckezagya: Gozani, Harani, Resefi, kuguma na bcne Edeni bali bayubasire aha Telasari? Ngahi bali abami b’e Amata, aba e Arpati, omwami w’ecishagala c’e Sefarwayimi, Hena na Hawa?
14 Ezekiyasi erhi ayusirhôla amaruba ga zirya ntumwa, anacigasoma; okuhandi Ezekiyasi anacisôkera ebwa ka-Nyamuzinda, abungûlira galya maru ba embere za Nyamubâho. 15 Ezckiyasi anacîshenga Nyamubâho anaciderha e rhi: «Mâshi Nyamubâho, Nyamuzinda w’Israheli, we otamire kuli bakerubi, wene we Nyamuzinda w’amashanja goshi g’igulu, wene we walemaga empingu n’igulu. 16 Mâshi Nyamubâho orhege okurhwiri kwawe, oyumve; Nyamubâho olambûle amasu gawe ocîbonere, oyumve ebi binwa bya Senakeribu orhumire mpu bajacire Nyamuzinda ozine. 17 Neci kwo binali, abami b’e Asîriya ba sherezize amashanja n’ebihugo bya agôla mashanja 18 Neci kwo binali oku ba kwebire abazimu ba ebyola bihugo omu muliro; barhali ba Nyamuzinda ci bu shanja bwajiragwa n’amaboko g’abantu, nshali na mabuye, nk’oku byoshi banabihirigisize. 19 Ci konenc waliha, Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu, nkuse ngire orhuyôkole, orhukûle omu maboko gage, na ntyo agandi mashanja gamanyirc ho oku wene we na Nyamubâho, oku wene we onaba Nyamuzinda.
Nyamubâho ashuza oku musengero gwa Izaya
20 Izaya mwene Amoki anacirhuma abagendibwira Ezekiyasi erhi: «Oku Nyamubâho, Nyamuzinda w’Israheli adesire kw’oku: Omusengero gwawe emunda ndi kuli Senakeribu naguyumvirhe. 21 Alaga akanwa ka Nyamubâho kuli ye:
Akugayire, akushekire, omwananyere w’e Siyoni,
Akukengwire, akuniolire irhwe omwananyere w’e Yeruzalemu.
22 Ndi wajaciraga, ndi wagayaguzagya?
Ndi wamokeraga, ndi wamorholeraga amasu? Ntarhunganwa w’Israheli! 23 N’entumwa zawe wajacire Nyakasane, wanaciderha erhi: «N’obunji bw’engâle zani nasôsire entondo, nafukula amahukulu garhankarhunganwa g’e Libano. Nakubire emirhi y’enduluma yage akazagilimbira n’ensindani zage mpu zo zihimana oku bwinja. Nahisire omu mahukulu gage mazinda, kuhika omu muzirhu gw’emirehe yage. 24 Nahumbire nananywa amîshi g’emwa bene; n’amagulu gani naganya enyishiz’e Misiri. 25 K’orhalisagimanya oku kurhenga mira najiraga ebyôla bintu, kurhenga mira nabilaliraga n’oku bunôla nkolaga nabiyerekana, lyo ojonjaga cbishagala, ebishagala bizibu.
26 Abayubakaga ebyôla bishagala nta misi bacijira, bahwerire omu ntemu n’omu kavango bakola bayosire nka hyasi hy’omu ndimiro nk’emburho yacimera buhyahya nk’olubala lumera oku nyumpa,nk’engano ehuha erhanacijakwo emihuli. 27 Ci konene nkuyishi, amango otamire, amango wahulika n’amango wadahala n’amango omberire burhe. 28 Ebwa kuba oli burhe kuli nie n’ebwa kuba obucîbone bwawe bwahisire omu marhwiri gani, nakuhira olugondo emazûlu, nakurhula emilomo n’omugera gwani. Nakucandabusa omu njira wanayishaga. 29 N’okula co caba cimanyiso cawe: guno mwaka bakalya emishabuka y’eyindi myaka, omu mwaka gwa kabiri bâlya emburho yacimezagya yonene; omu mwaka gwa kasharhu mwarhwêra, munasarûle, mwagwika emizabibu manayiryekwo amalehe. 30 Ngasi hyanafumire hy’omu mulala gwa Yuda, ngasi hyanasigire hyanashubimera emizi idako hiyane n’amalehe oku irhwerhwe. 31 Bulya omu Yeruzalemu mwârhenge Omusigala n’oku ntondo ya Sinayi abatwire okw’isi. Bushiru bwa Nyamuzinda w’Emirhwe bwajira ntyo. 32 Co cirhumire Nyamubâho aderha ntya kuli mwami w’e Asîriya: Arhaje kuli olu lugo Arhalushoshemwo emyampi Arhalugorhe n’empenzi Arhaluzonze mishonezo. 33 Enjira wayishagamwo yo wanashubigalukamwo ci orhaje kuli olu lugo, Nyakubâho okudesire. 34 Nayûbarhira olu lugo lyo nduyôkola, niene ntuma n’omurhumisi wani Daudi».
Senakeribu ahimwa ananigwa
35 Muli obwôla budufu bonene, Malahika wa Nyakasane anaciyîmuka aja omu cihando ca bene Asîriya, ayirhamwo bantu bihumbi igana na makumi gali munani na birhanu; n’erhi bazûka sêzi, lola oku bali bakola mirhumba yonene. 36 Senakeribu mwami w’e Asîriya, ashana ebikunga, agandûla, ayîmuka, agenda, ajibêra e Ninive. 37 Erhi akolaga afukamire omu nyumpa y’omuzimu wage, oderhwa Nisroki, Adrameleki na Sareseli, bamujaho bamugwika engôrho, omu cihugo ca Ararati. Omugala Asaradoni, ayîma ahali hage.
BHS 2Kings
19
1וַיְהִ֗י כִּשְׁמֹ֨עַ֙ הַמֶּ֣לֶךְ חִזְקִיָּ֔הוּ וַיִּקְרַ֖ע אֶת־בְּגָדָ֑יו וַיִּתְכַּ֣ס בַּשָּׂ֔ק וַיָּבֹ֖א בֵּ֥ית יְהוָֽה׃
2וַ֠יִּשְׁלַח אֶת־אֶלְיָקִ֨ים אֲשֶׁר־עַל־הַבַּ֜יִת וְשֶׁבְנָ֣א הַסֹּפֵ֗ר וְאֵת֙ זִקְנֵ֣י הַכֹּֽהֲנִ֔ים מִתְכַּסִּ֖ים בַּשַּׂקִּ֑ים אֶל־יְשַֽׁעְיָ֥הוּ הַנָּבִ֖יא בֶּן־אָמֹֽוץ׃
3וַיֹּאמְר֣וּ אֵלָ֗יו כֹּ֚ה אָמַ֣ר חִזְקִיָּ֔הוּ יֹום־צָרָ֧ה וְתֹוכֵחָ֛ה וּנְאָצָ֖ה הַיֹּ֣ום הַזֶּ֑ה כִּ֣י בָ֤אוּ בָנִים֙ עַד־מַשְׁבֵּ֔ר וְכֹ֥חַ אַ֖יִן לְלֵדָֽה׃
4אוּלַ֡י יִשְׁמַע֩ יְהוָ֨ה אֱלֹהֶ֜יךָ אֵ֣ת׀ כָּל־דִּבְרֵ֣י רַב־שָׁקֵ֗ה אֲשֶׁר֩ שְׁלָחֹ֨ו מֶֽלֶךְ־אַשּׁ֤וּר׀ אֲדֹנָיו֙ לְחָרֵף֙ אֱלֹהִ֣ים חַ֔י וְהֹוכִ֨יחַ֙ בַּדְּבָרִ֔ים אֲשֶׁ֥ר שָׁמַ֖ע יְהוָ֣ה אֱלֹהֶ֑יךָ וְנָשָׂ֣אתָ תְפִלָּ֔ה בְּעַ֥ד הַשְּׁאֵרִ֖ית הַנִּמְצָאָֽה׃
5וַיָּבֹ֗אוּ עַבְדֵ֛י הַמֶּ֥לֶךְ חִזְקִיָּ֖הוּ אֶל־יְשַֽׁעַיָֽהוּ׃
6וַיֹּ֤אמֶר לָהֶם֙ יְשַֽׁעְיָ֔הוּ כֹּ֥ה תֹאמְר֖וּן אֶל־אֲדֹֽנֵיכֶ֑ם כֹּ֣ה׀ אָמַ֣ר יְהוָ֗ה אַל־תִּירָא֙ מִפְּנֵ֤י הַדְּבָרִים֙ אֲשֶׁ֣ר שָׁמַ֗עְתָּ אֲשֶׁ֧ר גִּדְּפ֛וּ נַעֲרֵ֥י מֶֽלֶךְ־אַשּׁ֖וּר אֹתִֽי׃
7הִנְנִ֨י נֹתֵ֥ן בֹּו֙ ר֔וּחַ וְשָׁמַ֥ע שְׁמוּעָ֖ה וְשָׁ֣ב לְאַרְצֹ֑ו וְהִפַּלְתִּ֥יו בַּחֶ֖רֶב בְּאַרְצֹֽו׃
8וַיָּ֨שָׁב֙ רַב־שָׁקֵ֔ה וַיִּמְצָא֙ אֶת־מֶ֣לֶךְ אַשּׁ֔וּר נִלְחָ֖ם עַל־לִבְנָ֑ה כִּ֣י שָׁמַ֔ע כִּ֥י נָסַ֖ע מִלָּכִֽישׁ׃
9וַיִּשְׁמַ֗ע אֶל־תִּרְהָ֤קָה מֶֽלֶך־כּוּשׁ֙ לֵאמֹ֔ר הִנֵּ֥ה יָצָ֖א לְהִלָּחֵ֣ם אִתָּ֑ךְ וַיָּ֨שָׁב֙ וַיִּשְׁלַ֣ח מַלְאָכִ֔ים אֶל־חִזְקִיָּ֖הוּ לֵאמֹֽר׃
10כֹּ֣ה תֹאמְר֗וּן אֶל־חִזְקִיָּ֤הוּ מֶֽלֶךְ־יְהוּדָה֙ לֵאמֹ֔ר אַל־יַשִּׁאֲךָ֣ אֱלֹהֶ֔יךָ אֲשֶׁ֥ר אַתָּ֛ה בֹּטֵ֥חַ בֹּ֖ו לֵאמֹ֑ר לֹ֤א תִנָּתֵן֙ יְר֣וּשָׁלִַ֔ם בְּיַ֖ד מֶ֥לֶךְ אַשּֽׁוּר׃
11הִנֵּ֣ה׀ אַתָּ֣ה שָׁמַ֗עְתָּ אֵת֩ אֲשֶׁ֨ר עָשׂ֜וּ מַלְכֵ֥י אַשּׁ֛וּר לְכָל־הָאֲרָצֹ֖ות לְהַֽחֲרִימָ֑ם וְאַתָּ֖ה תִּנָּצֵֽל׃
12הַהִצִּ֨ילוּ אֹתָ֜ם אֱלֹהֵ֤י הַגֹּויִם֙ אֲשֶׁ֣ר שִׁחֲת֣וּ אֲבֹותַ֔י אֶת־גֹּוזָ֖ן וְאֶת־חָרָ֑ן וְרֶ֥צֶף וּבְנֵי־עֶ֖דֶן אֲשֶׁ֥ר בִּתְלַאשָּֽׂר׃
13אַיֹּ֤ו מֶֽלֶךְ־חֲמָת֙ וּמֶ֣לֶךְ אַרְפָּ֔ד וּמֶ֖לֶךְ לָעִ֣יר סְפַרְוָ֑יִם הֵנַ֖ע וְעִוָּֽה׃
14וַיִּקַּ֨ח חִזְקִיָּ֧הוּ אֶת־הַסְּפָרִ֛ים מִיַּ֥ד הַמַּלְאָכִ֖ים וַיִּקְרָאֵ֑ם וַיַּ֨עַל֙ בֵּ֣ית יְהוָ֔ה וַיִּפְרְשֵׂ֥הוּ חִזְקִיָּ֖הוּ לִפְנֵ֥י יְהוָֽה׃ פ
15וַיִּתְפַּלֵּ֨ל חִזְקִיָּ֜הוּ לִפְנֵ֣י יְהוָה֮ וַיֹּאמַר֒ יְהוָ֞ה אֱלֹהֵ֤י יִשְׂרָאֵל֙ יֹשֵׁ֣ב הַכְּרֻבִ֔ים אַתָּה־ה֤וּא הָֽאֱלֹהִים֙ לְבַדְּךָ֔ לְכֹ֖ל מַמְלְכֹ֣ות הָאָ֑רֶץ אַתָּ֣ה עָשִׂ֔יתָ אֶת־הַשָּׁמַ֖יִם וְאֶת־הָאָֽרֶץ׃
16הַטֵּ֨ה יְהוָ֤ה׀ אָזְנְךָ֙ וּֽשֲׁמָ֔ע פְּקַ֧ח יְהוָ֛ה עֵינֶ֖יךָ וּרְאֵ֑ה וּשְׁמַ֗ע אֵ֚ת דִּבְרֵ֣י סַנְחֵרִ֔יב אֲשֶׁ֣ר שְׁלָחֹ֔ו לְחָרֵ֖ף אֱלֹהִ֥ים חָֽי׃
17אָמְנָ֖ם יְהוָ֑ה הֶחֱרִ֜יבוּ מַלְכֵ֥י אַשּׁ֛וּר אֶת־הַגֹּויִ֖ם וְאֶת־אַרְצָֽם׃
18וְנָתְנ֥וּ אֶת־אֱלֹהֵיהֶ֖ם בָּאֵ֑שׁ כִּי֩ לֹ֨א אֱלֹהִ֜ים הֵ֗מָּה כִּ֣י אִם־מַעֲשֵׂ֧ה יְדֵֽי־אָדָ֛ם עֵ֥ץ וָאֶ֖בֶן וַֽיְאַבְּדֽוּם׃
19וְעַתָּה֙ יְהוָ֣ה אֱלֹהֵ֔ינוּ הֹושִׁיעֵ֥נוּ נָ֖א מִיָּדֹ֑ו וְיֵֽדְעוּ֙ כָּל־מַמְלְכֹ֣ות הָאָ֔רֶץ כִּ֥י אַתָּ֛ה יְהוָ֥ה אֱלֹהִ֖ים לְבַדֶּֽךָ׃ ס
20וַיִּשְׁלַח֙ יְשַֽׁעְיָ֣הוּ בֶן־אָמֹ֔וץ אֶל־חִזְקִיָּ֖הוּ לֵאמֹ֑ר כֹּֽה־אָמַ֤ר יְהוָה֙ אֱלֹהֵ֣י יִשְׂרָאֵ֔ל אֲשֶׁ֨ר הִתְפַּלַּ֧לְתָּ אֵלַ֛י אֶל־סַנְחֵרִ֥ב מֶֽלֶךְ־אַשּׁ֖וּר שָׁמָֽעְתִּי׃
21זֶ֣ה הַדָּבָ֔ר אֲשֶׁר־דִּבֶּ֥ר יְהוָ֖ה עָלָ֑יו בָּזָ֨ה לְךָ֜ לָעֲגָ֣ה לְךָ֗ בְּתוּלַת֙ בַּת־צִיֹּ֔ון אַחֲרֶ֨יךָ֙ רֹ֣אשׁ הֵנִ֔יעָה בַּ֖ת יְרוּשָׁלִָֽם׃
22אֶת־מִ֤י חֵרַ֨פְתָּ֙ וְגִדַּ֔פְתָּ וְעַל־מִ֖י הֲרִימֹ֣ותָ קֹּ֑ול וַתִּשָּׂ֥א מָרֹ֛ום עֵינֶ֖יךָ עַל־קְדֹ֥ושׁ יִשְׂרָאֵֽל׃
23בְּיַ֣ד מַלְאָכֶיךָ֮ חֵרַ֣פְתָּ׀ אֲדֹנָי֒ וַתֹּ֗אמֶר בְּרֶכֶב רִכְבִּ֛י אֲנִ֥י עָלִ֛יתִי מְרֹ֥ום הָרִ֖ים יַרְכְּתֵ֣י לְבָנֹ֑ון וְאֶכְרֹ֞ת קֹומַ֤ת אֲרָזָיו֙ מִבְחֹ֣ור בְּרֹשָׁ֔יו וְאָבֹ֨ואָה֙ מְלֹ֣ון קצה יַ֖עַר כַּרְמִלֹּֽו׃
24אֲנִ֣י קַ֔רְתִּי וְשָׁתִ֖יתִי מַ֣יִם זָרִ֑ים וְאַחְרִב֙ בְּכַף־פְּעָמַ֔י כֹּ֖ל יְאֹרֵ֥י מָצֹֽור׃
25הֲלֹֽא־שָׁמַ֤עְתָּ לְמֵֽרָחֹוק֙ אֹתָ֣הּ עָשִׂ֔יתִי לְמִ֥ימֵי קֶ֖דֶם וִֽיצַרְתִּ֑יהָ עַתָּ֣ה הֲבֵיאתִ֗יהָ וּתְהִ֗י לַהְשֹׁ֛ות גַּלִּ֥ים נִצִּ֖ים עָרִ֥ים בְּצֻרֹֽות׃
26וְיֹֽשְׁבֵיהֶן֙ קִצְרֵי־יָ֔ד חַ֖תּוּ וַיֵּבֹ֑שׁוּ הָי֞וּ עֵ֤שֶׂב שָׂדֶה֙ וִ֣ירַק דֶּ֔שֶׁא חֲצִ֣יר גַּגֹּ֔ות וּשְׁדֵפָ֖ה לִפְנֵ֥י קָמָֽה׃
27וְשִׁבְתְּךָ֛ וְצֵאתְךָ֥ וּבֹאֲךָ֖ יָדָ֑עְתִּי וְאֵ֖ת הִֽתְרַגֶּזְךָ֥ אֵלָֽי׃
28יַ֚עַן הִתְרַגֶּזְךָ֣ אֵלַ֔י וְשַׁאֲנַנְךָ֖ עָלָ֣ה בְאָזְנָ֑י וְשַׂמְתִּ֨י חַחִ֜י בְּאַפֶּ֗ךָ וּמִתְגִּי֙ בִּשְׂפָתֶ֔יךָ וַהֲשִׁ֣בֹתִ֔יךָ בַּדֶּ֖רֶךְ אֲשֶׁר־בָּ֥אתָ בָּֽהּ׃
29וְזֶה־לְּךָ֣ הָאֹ֔ות אָכֹ֤ול הַשָּׁנָה֙ סָפִ֔יחַ וּבַשָּׁנָ֥ה הַשֵּׁנִ֖ית סָחִ֑ישׁ וּבַשָּׁנָ֣ה הַשְּׁלִישִׁ֗ית זִרְע֧וּ וְקִצְר֛וּ וְנִטְע֥וּ כְרָמִ֖ים וְאִכְל֥וּ פִרְיָֽם׃
30וְיָ֨סְפָ֜ה פְּלֵיטַ֧ת בֵּית־יְהוּדָ֛ה הַנִּשְׁאָרָ֖ה שֹׁ֣רֶשׁ לְמָ֑טָּה וְעָשָׂ֥ה פְרִ֖י לְמָֽעְלָה׃
31כִּ֤י מִירוּשָׁלִַ֨ם֙ תֵּצֵ֣א שְׁאֵרִ֔ית וּפְלֵיטָ֖ה מֵהַ֣ר צִיֹּ֑ון קִנְאַ֛ת יְהוָ֥ה תַּֽעֲשֶׂה־זֹּֽאת׃ ס
32לָכֵ֗ן כֹּֽה־אָמַ֤ר יְהוָה֙ אֶל־מֶ֣לֶךְ אַשּׁ֔וּר לֹ֤א יָבֹא֙ אֶל־הָעִ֣יר הַזֹּ֔את וְלֹֽא־יֹורֶ֥ה שָׁ֖ם חֵ֑ץ וְלֹֽא־יְקַדְּמֶ֣נָּה מָגֵ֔ן וְלֹֽא־יִשְׁפֹּ֥ךְ עָלֶ֖יהָ סֹלְלָֽה׃
33בַּדֶּ֥רֶךְ אֲשֶׁר־יָבֹ֖א בָּ֣הּ יָשׁ֑וּב וְאֶל־הָעִ֥יר הַזֹּ֛את לֹ֥א יָבֹ֖א נְאֻם־יְהוָֽה׃
34וְגַנֹּותִ֛י אֶל־הָעִ֥יר הַזֹּ֖את לְהֹֽושִׁיעָ֑הּ לְמַֽעֲנִ֔י וּלְמַ֖עַן דָּוִ֥ד עַבְדִּֽי׃
35וַיְהִי֮ בַּלַּ֣יְלָה הַהוּא֒ וַיֵּצֵ֣א׀ מַלְאַ֣ךְ יְהוָ֗ה וַיַּךְ֙ בְּמַחֲנֵ֣ה אַשּׁ֔וּר מֵאָ֛ה שְׁמֹונִ֥ים וַחֲמִשָּׁ֖ה אָ֑לֶף וַיַּשְׁכִּ֣ימוּ בַבֹּ֔קֶר וְהִנֵּ֥ה כֻלָּ֖ם פְּגָרִ֥ים מֵתִֽים׃
36וַיִּסַּ֣ע וַיֵּ֔לֶךְ וַיָּ֖שָׁב סַנְחֵרִ֣יב מֶֽלֶךְ־אַשּׁ֑וּר וַיֵּ֖שֶׁב בְּנִֽינְוֵֽה׃
37וַיְהִי֩ ה֨וּא מִֽשְׁתַּחֲוֶ֜ה בֵּ֣ית׀ נִסְרֹ֣ךְ אֱלֹהָ֗יו וְֽאַדְרַמֶּ֨לֶךְ וְשַׂרְאֶ֤צֶר הִכֻּ֣הוּ בַחֶ֔רֶב וְהֵ֥מָּה נִמְלְט֖וּ אֶ֣רֶץ אֲרָרָ֑ט וַיִּמְלֹ֛ךְ אֵֽסַר־חַדֹּ֥ן בְּנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃ פ
Okulwala n’okufuma kwa Ezekiyasi
20 |
1 Mwago mango, Ezekiyasi, endwâla yanacimurhogerakwo alonzifa. Omulêbi Izaya mwene Amoki anacija emunda ali anacimubwira erhi: «Oku Nyakasane adesire kw’oku: Obage wahâna oburhcgesi buzinda hanôla mwawe, bulya okola walingifa orhanacifume». 2 Ezekiyasi anacihindamukira obusu oku lukuta anacishenga Nyamubâho ntyâla: 3 «Mâshi Yagirwa, Nyaka sane, kengera oku nagenzire bwinja emalanga gawe, nyosire ndi n’omurhima mwinja, nakajira okushinganine embere zawe». Ezekiyasi alaka alakûla.
4 Izaya arhali acihika omu karhi k’engo y’ekagarhi amango akanwa ka Nyamubâho kamurhindagakwo ntyâla erhi: «Ogaluke ojibwira Ezekiyasi, mwami w’olubaga lwani erhi: 5 Ntyâla kwo Nyamubâho, Nyamuzinda wa sho Daudi, adesire: «Nayumvirhe omusengero gwawe, nabwine n’emirenge yawe; alaga oku nkolaga nakufumya na hano kugera nsiku ibiri waja omu kaNyamuzinda. 6 Nayushûla oku nsiku zawe myaka ikumi n’irhanu. Nakulikuza we n’olu lugo omu maboko g’omwami w’e Asîriya. Nalanga olula lugo irengc lyani n’erya mwambali wani Daudi lirhuma». 7 Izaya anaciderha erhi: «Murhôle bulembo bwa mutudu busungunu». Banacibuyanka babunanika oku kafinjo kamuliko anacifuma. 8 Ezekiyasi anacibwira Izaya erhi: «Cimanyiso cici namanyirakwo oku Nyamuzinda anfumya n’oku enyuma lya nsiku ibiri nasôkera ebwa ka Nyamuzinda?» 9 Izaya anacimushuza erhi: «Alaga ecimanyiso Nyamubâho akuha: cerekane oku akanwa kage kâba oku anadesire: ka walonza ecizunguzungu cije emhere magulu ikumi nisi erhi cishubire enyuma magulu ikumi?» 10 Ezekiyasi anacishuza erhi: «Oku cizunguzungu kuli kulembu okuja embere magulu ikumi; ci konenc kuli kuzibu oku cizunguzungu okushubira enyuma magulu ikumi»! 11 Okuhandi, omulêbi Izaya anacîshenga Nyamubâho naye ashubiza ecizunguzungu enyuma magulu ikumi oku mashonezo ga Akazi kulya canayandagalaga.
0bugo bwa Merodaki-Baladani
12 Muli agôla mango, Merodoki-Baladani, mugala wa Baladani, mwami w’e Babiloni arhumira mwami Ezekiyasi amaruba n’oluhembo bulya ali erhi ayumvirhe oku Ezckiyasi ali mulwâla. 13 Ezekiyasi asima ashagaluka bwenêne n’okwôla bayishigimurhandûla, anacibalangûla enyumpa abikiramwo obuhirhi bwage boshi, amarhale, amasholo, obuku n’amavurha g’engulo ndarhi, abala ngûla n’omu abikira emirasano yage yoshi.
14 Omulêbi Izaya anacija emunda Ezekiyasi ali anacimubwira erhi: «Bici bala bantu badesire na ngahi barhenga kuhika eno mwawe?» Ezekiyasi anacishuza erhi: «Barhenga omu cihuugo c’ihanga, e Babiloni». 15 Izaya ashubidôsa erhi: «Bici babwine omu nyumpa yawe»? Ezekiyasi anacishuza erhi: «Babwine ngasi by’omu mwani byoshi, ntaco ntabalangwire c’omu buhirhi bwani.»
16 Izaya anacibwira Ezekiyasi erhi yumvagya akanwa ka Nyamubâho: 17 Ala oku ensiku zayisha ezi bagukumbamwo banahêke e Babiloni, ngasi ehinali omu nyumpa yawe yoshi, ngasi ebi ababusi bawe banakazagibîka kuhika ene: harhasigale kantu. Nyamubâho okudesire. 18 Banayishirhôla omu bana bawe balya wenene oburha, babajire nka baja (bibwindi) byakakola omu bwami bwa omwami w’e Babiloni. 19 Ezekiyasi anacishuza Izaya erhi: «Akôla kanwa Nyamuzinda adesire kuli nie kali kanwa kinja». Akazagiderha omu murhima gwage erhi: «Kuziga okwôla kuli kuderha oku nabona omurhûla omu kalamo kani koshi».
Emyanyanzi y’okufundika oburhegesi bwa Ezekiyasi
20 Ebisigire oku bijiro bya Ezekiyasi, oku atulaga entambala kwoshi, oku ajiraga ecidêka c’amîshi, n’omubunda gwa kazagikahâka amîshi omu lugo, koshi okwôla ka kurhali kuyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’e Yuda. 21 Ezekiyasi acihengeka aha burhambi bwa b’îshe wage, n’omugala Manasè ayîma ahali hage.
BHS 2Kings
20
1בַּיָּמִ֣ים הָהֵ֔ם חָלָ֥ה חִזְקִיָּ֖הוּ לָמ֑וּת וַיָּבֹ֣א אֵ֠לָיו יְשַׁעְיָ֨הוּ בֶן־אָמֹ֜וץ הַנָּבִ֗יא וַיֹּ֨אמֶר אֵלָ֜יו כֹּֽה־אָמַ֤ר יְהוָה֙ צַ֣ו לְבֵיתֶ֔ךָ כִּ֛י מֵ֥ת אַתָּ֖ה וְלֹ֥א תִֽחְיֶֽה׃
2וַיַּסֵּ֥ב אֶת־פָּנָ֖יו אֶל־הַקִּ֑יר וַיִּ֨תְפַּלֵּ֔ל אֶל־יְהוָ֖ה לֵאמֹֽר׃
3אָנָּ֣ה יְהוָ֗ה זְכָר־נָ֞א אֵ֣ת אֲשֶׁ֧ר הִתְהַלַּ֣כְתִּי לְפָנֶ֗יךָ בֶּֽאֱמֶת֙ וּבְלֵבָ֣ב שָׁלֵ֔ם וְהַטֹּ֥וב בְּעֵינֶ֖יךָ עָשִׂ֑יתִי וַיֵּ֥בְךְּ חִזְקִיָּ֖הוּ בְּכִ֥י גָדֹֽול׃ ס
4וַיְהִ֣י יְשַׁעְיָ֔הוּ לֹ֣א יָצָ֔א הָעִיר הַתִּֽיכֹנָ֑ה וּדְבַר־יְהוָ֔ה הָיָ֥ה אֵלָ֖יו לֵאמֹֽר׃
5שׁ֣וּב וְאָמַרְתָּ֞ אֶל־חִזְקִיָּ֣הוּ נְגִיד־עַמִּ֗י כֹּֽה־אָמַ֤ר יְהוָה֙ אֱלֹהֵי֙ דָּוִ֣ד אָבִ֔יךָ שָׁמַ֨עְתִּי֙ אֶת־תְּפִלָּתֶ֔ךָ רָאִ֖יתִי אֶת־דִּמְעָתֶ֑ךָ הִנְנִי֙ רֹ֣פֶא לָ֔ךְ בַּיֹּום֙ הַשְּׁלִישִׁ֔י תַּעֲלֶ֖ה בֵּ֥ית יְהוָֽה׃
6וְהֹסַפְתִּ֣י עַל־יָמֶ֗יךָ חֲמֵ֤שׁ עֶשְׂרֵה֙ שָׁנָ֔ה וּמִכַּ֤ף מֶֽלֶךְ־אַשּׁוּר֙ אַצִּ֣ילְךָ֔ וְאֵ֖ת הָעִ֣יר הַזֹּ֑את וְגַנֹּותִי֙ עַל־הָעִ֣יר הַזֹּ֔את לְמַֽעֲנִ֔י וּלְמַ֖עַן דָּוִ֥ד עַבְדִּֽי׃
7וַיֹּ֣אמֶר יְשַֽׁעְיָ֔הוּ קְח֖וּ דְּבֶ֣לֶת תְּאֵנִ֑ים וַיִּקְח֛וּ וַיָּשִׂ֥ימוּ עַֽל־הַשְּׁחִ֖ין וַיֶּֽחִי׃
8וַיֹּ֤אמֶר חִזְקִיָּ֨הוּ֙ אֶֽל־יְשַׁעְיָ֔הוּ מָ֣ה אֹ֔ות כִּֽי־יִרְפָּ֥א יְהוָ֖ה לִ֑י וְעָלִ֛יתִי בַּיֹּ֥ום הַשְּׁלִישִׁ֖י בֵּ֥ית יְהוָֽה׃
9וַיֹּ֣אמֶר יְשַׁעְיָ֗הוּ זֶה־לְּךָ֤ הָאֹות֙ מֵאֵ֣ת יְהוָ֔ה כִּ֚י יַעֲשֶׂ֣ה יְהוָ֔ה אֶת־הַדָּבָ֖ר אֲשֶׁ֣ר דִּבֵּ֑ר הָלַ֤ךְ הַצֵּל֙ עֶ֣שֶׂר מַֽעֲלֹ֔ות אִם־יָשׁ֖וּב עֶ֥שֶׂר מַעֲלֹֽות׃
10וַיֹּ֨אמֶר֙ יְחִזְקִיָּ֔הוּ נָקֵ֣ל לַצֵּ֔ל לִנְטֹ֖ות עֶ֣שֶׂר מַעֲלֹ֑ות לֹ֣א כִ֔י יָשׁ֥וּב הַצֵּ֛ל אֲחֹרַנִּ֖ית עֶ֥שֶׂר מַעֲלֹֽות׃
11וַיִּקְרָ֛א יְשַׁעְיָ֥הוּ הַנָּבִ֖יא אֶל־יְהוָ֑ה וַיָּ֣שֶׁב אֶת־הַצֵּ֗ל בַּֽ֠מַּעֲלֹות אֲשֶׁ֨ר יָרְדָ֜ה בְּמַעֲלֹ֥ות אָחָ֛ז אֲחֹֽרַנִּ֖ית עֶ֥שֶׂר מַעֲלֹֽות׃ פ
12בָּעֵ֣ת הַהִ֡יא שָׁלַ֡ח בְּרֹאדַ֣ךְ ֠בַּלְאֲדָן בֶּֽן־בַּלְאֲדָ֧ן מֶֽלֶךְ־בָּבֶ֛ל סְפָרִ֥ים וּמִנְחָ֖ה אֶל־חִזְקִיָּ֑הוּ כִּ֣י שָׁמַ֔ע כִּ֥י חָלָ֖ה חִזְקִיָּֽהוּ׃
13וַיִּשְׁמַ֣ע עֲלֵיהֶם֮ חִזְקִיָּהוּ֒ וַיַּרְאֵ֣ם אֶת־כָּל־בֵּ֣ית נכתה אֶת־הַכֶּסֶף֩ וְאֶת־הַזָּהָ֨ב וְאֶת־הַבְּשָׂמִ֜ים וְאֵ֣ת׀ שֶׁ֣מֶן הַטֹּ֗וב וְאֵת֙ בֵּ֣ית כֵּלָ֔יו וְאֵ֛ת כָּל־אֲשֶׁ֥ר נִמְצָ֖א בְּאֹֽוצְרֹתָ֑יו לֹֽא־הָיָ֣ה דָבָ֗ר אֲ֠שֶׁר לֹֽא־הֶרְאָ֧ם חִזְקִיָּ֛הוּ בְּבֵיתֹ֖ו וּבְכָל־מֶמְשַׁלְתֹּֽו׃
14וַיָּבֹא֙ יְשַֽׁעְיָ֣הוּ הַנָּבִ֔יא אֶל־הַמֶּ֖לֶךְ חִזְקִיָּ֑הוּ וַיֹּ֨אמֶר אֵלָ֜יו מָ֥ה אָמְר֣וּ׀ הָאֲנָשִׁ֣ים הָאֵ֗לֶּה וּמֵאַ֨יִן֙ יָבֹ֣אוּ אֵלֶ֔יךָ וַיֹּ֨אמֶר֙ חִזְקִיָּ֔הוּ מֵאֶ֧רֶץ רְחֹוקָ֛ה בָּ֖אוּ מִבָּבֶֽל׃
15וַיֹּ֕אמֶר מָ֥ה רָא֖וּ בְּבֵיתֶ֑ךָ וַיֹּ֣אמֶר חִזְקִיָּ֗הוּ אֵ֣ת כָּל־אֲשֶׁ֤ר בְּבֵיתִי֙ רָא֔וּ לֹא־הָיָ֥ה דָבָ֛ר אֲשֶׁ֥ר לֹֽא־הִרְאִיתִ֖ם בְּאֹצְרֹתָֽי׃
16וַיֹּ֥אמֶר יְשַׁעְיָ֖הוּ אֶל־חִזְקִיָּ֑הוּ שְׁמַ֖ע דְּבַר־יְהוָֽה׃
17הִנֵּה֮ יָמִ֣ים בָּאִים֒ וְנִשָּׂ֣א׀ כָּל־אֲשֶׁ֣ר בְּבֵיתֶ֗ךָ וַאֲשֶׁ֨ר אָצְר֧וּ אֲבֹתֶ֛יךָ עַד־הַיֹּ֥ום הַזֶּ֖ה בָּבֶ֑לָה לֹֽא־יִוָּתֵ֥ר דָּבָ֖ר אָמַ֥ר יְהוָֽה׃
18וּמִבָּנֶ֜יךָ אֲשֶׁ֨ר יֵצְא֧וּ מִמְּךָ֛ אֲשֶׁ֥ר תֹּולִ֖יד יִקָּח וְהָיוּ֙ סָֽרִיסִ֔ים בְּהֵיכַ֖ל מֶ֥לֶךְ בָּבֶֽל׃
19וַיֹּ֤אמֶר חִזְקִיָּ֨הוּ֙ אֶֽל־יְשַֽׁעְיָ֔הוּ טֹ֥וב דְּבַר־יְהוָ֖ה אֲשֶׁ֣ר דִּבַּ֑רְתָּ וַיֹּ֕אמֶר הֲלֹ֛וא אִם־שָׁלֹ֥ום וֶאֱמֶ֖ת יִהְיֶ֥ה בְיָמָֽי׃
20וְיֶ֨תֶר דִּבְרֵ֤י חִזְקִיָּ֨הוּ֙ וְכָל־גְּב֣וּרָתֹ֔ו וַאֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֗ה אֶת־הַבְּרֵכָה֙ וְאֶת־הַתְּעָלָ֔ה וַיָּבֵ֥א אֶת־הַמַּ֖יִם הָעִ֑ירָה הֲלֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יְהוּדָֽה׃
21וַיִּשְׁכַּ֥ב חִזְקִיָּ֖הוּ עִם־אֲבֹתָ֑יו וַיִּמְלֹ֛ךְ מְנַשֶּׁ֥ה בְנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃ פ
Oburhegesi bwa Manasè omu Yuda (687-642)
21 |
1 Manasè ali agwerhe myaka ikumi n’biri ali muburhe amango àbaga mwami ayîma myaka makumi arhanu n’irhanu aha Yeruzalemu. Nina izîno lyage ye wali Hefsiba. 2 Ahenya ajira amabi bwenêne embere za Nyamubâho, ayiga amabi ga galya mashanja Nyamubâho akungushaga embere za bene Israheli. 3 Ashubija ayûbaka empêro omu malango n’obwo îshe Ezekiyasi ali amazikûla, ashubigwîka empêro za Baali, akoma n’enshanga nka kulya Ahabu mwami w’Israheli ajiraga, afukamira emirhwe y’emalunga yoshi anayikolera. 4 Ayûbaka empêro omu ka-Nyamuzinda kalya karhumaga Nyamuzinda aderha erhi: «Aha Yeruzalemu ho nahira Izîno lyani». 5 Abazimu b’emalunga boshi abayûbakira empêro omu ngo z’aka-Nyamuzinda. 6 Omugala bamugeza omu muliro gw’abazimu, aja alaguza oku mbuko n’oku nyungu ashubijira abashanga n’abalozi, agayisa Nyamubâho arhalusa.
7 Erya nshanga akomaga ayihira mulya nyumpa yarhumaga Nyamubâho abwira Daudi n’omugala Salomoni erhi: «Mw’eyîra nyumpa n’omwôla Yeruzalemu mwo nacîshozire omu mashanja ga bene Israheli goshi nti mwo nahira izîno lyani ensiku zoshi. 8 Amagulu ga bene Israheli garhakacija gazungula eyi n’eyi omu bindi bihugo kuleka ecihugo nahaga ababusi babo, casinga bakayôrha bajira nka kulya nanabarhegekaga, banakayôrha bashimba amarhegeko mwambali wani Musa abahaga». 9 Ci konene barhayumvagya, Manasè àbaha bula, abajirîsa amabi galushire amabi ga galya mashanja Nyamubâho akungu shaga embere za bene Israheli.
10 Lero obwo, Nyamubâho aderha omu kanwa ka bambali bage b’abalêbi e rhi: 11 «Kulya kuba Manasè amahenya amabi mangana aha, amabi galushire galya g’abantu b’Amoreni, na kulya kuba anarhumire Yuda ajira okubi erhi bazimu bage barhuma, okwôla kwo kurhumire 12 Nyamuzinda w’Israheli ade rha ntya: erhi, Yeruzalemu na Yuda nkola nabalerhera obuhanya bulya bwa nkahusa amarhwiri ga ngasi yeshi wankanayumva babushambalakwo. 13 Yeru zalemu namulambulirakwo omugozi gwa Samâriya n’okumugalagaza ak’enyu mpa ya Ahabu. Yeruzalemu namucêsa nka kula banacêsa embale bayihindula olunda n’olundi. 14 Najandika ab’emisigala y’aha mwani, nanabaleka omu maboko g’abashombanyi babo. 15 Okwôla ebwa kuba bajizire ebirhashinganini omu masu gani, banakayôrha bankuniza ngasi mango kurhenga halya ababusi babo barhengaga e Misiri kuhika bunôla». 16 Manasè àyirha abantu, àbulaga omuko gw’abantu beru kweru gwayunjula omu Yeruzalemu kurhenga olunda n’olundi, buzira kuderha bulya bubi ajirisagya Yuda erhi ajira okurhashinganini embere za Nyamubâho.
17 Ebisigire by’ebijiro bya Manasè oku ajizire koshi, ecâha cage, okwôla ka kurhali kuyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’e Yuda? 18 Manasè anacicî hengeka aha burhambi bwa ababusi bage, bamubisha omw’ishwa ly’oku nyu mpa yage, omw’ishwa lya Uza. Omugala Amoni ayîma ahali hage.
Oburhegesi bwa Amoni omu Yuda (642-640)
19 Amoni ali akola agwerhc myaka makumi abiri n’ibiri erhi aba mwami, ajira na yindi myaka ibiri ali mwami aha Yeruzalemu. Nina ye wali Meshulameti mwali wa Harusi w’e Yotuba. 20 Ajira ebigalugalu embere za Nyamuhaho ak’îshe Manasè. 21 Agera omu njira yoshi îshe anagezire, arhumikira abazimu anabafukamira. 22 Alekêrera Nyamubâho. Nyamuzinda w’ababusi bage, arha shimbaga enjira ya Nyamubâho. 23 Bambali ba mwami Amoni banacimugomera, hanaciyîrhira mwami omu nyumpa yage. 24 Ci konene olubaga lwanigûza ngasi boshi banagomeraga mwami Amoni; olubaga lwanaciyimika omugala Yoziyasi ahali hage.
25 Ebisigire by’ebijiro bya Amoni. oku ajizire koshi, okwôla ka kurhali kuyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’e Yuda?26 Bamubisha omu nshinda yage, omu ishwa lya Uza. Omugala Yoziyasi ayîma ahali hage.
BHS 2Kings
21
1בֶּן־שְׁתֵּ֨ים עֶשְׂרֵ֤ה שָׁנָה֙ מְנַשֶּׁ֣ה בְמָלְכֹ֔ו וַחֲמִשִּׁ֤ים וְחָמֵשׁ֙ שָׁנָ֔ה מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלִָ֑ם וְשֵׁ֥ם אִמֹּ֖ו חֶפְצִי־בָֽהּ׃
2וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה כְּתֹֽועֲבֹת֙ הַגֹּויִ֔ם אֲשֶׁר֙ הֹורִ֣ישׁ יְהוָ֔ה מִפְּנֵ֖י בְּנֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃
3וַיָּ֗שָׁב וַיִּ֨בֶן֙ אֶת־הַבָּמֹ֔ות אֲשֶׁ֥ר אִבַּ֖ד חִזְקִיָּ֣הוּ אָבִ֑יו וַיָּ֨קֶם מִזְבְּחֹ֜ת לַבַּ֗עַל וַיַּ֤עַשׂ אֲשֵׁרָה֙ כַּאֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֗ה אַחְאָב֙ מֶ֣לֶךְ יִשְׂרָאֵ֔ל וַיִּשְׁתַּ֨חוּ֙ לְכָל־צְבָ֣א הַשָּׁמַ֔יִם וַֽיַּעֲבֹ֖ד אֹתָֽם׃
4וּבָנָ֥ה מִזְבְּחֹ֖ת בְּבֵ֣ית יְהוָ֑ה אֲשֶׁר֙ אָמַ֣ר יְהוָ֔ה בִּירוּשָׁלִַ֖ם אָשִׂ֥ים אֶת־שְׁמִֽי׃
5וַיִּ֥בֶן מִזְבְּחֹ֖ות לְכָל־צְבָ֣א הַשָּׁמָ֑יִם בִּשְׁתֵּ֖י חַצְרֹ֥ות בֵּית־יְהוָֽה׃
6וְהֶעֱבִ֤יר אֶת־בְּנֹו֙ בָּאֵ֔שׁ וְעֹונֵ֣ן וְנִחֵ֔שׁ וְעָ֥שָׂה אֹ֖וב וְיִדְּעֹנִ֑ים הִרְבָּ֗ה לַעֲשֹׂ֥ות הָרַ֛ע בְּעֵינֵ֥י יְהוָ֖ה לְהַכְעִֽיס׃
7וַיָּ֕שֶׂם אֶת־פֶּ֥סֶל הָאֲשֵׁרָ֖ה אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה בַּבַּ֗יִת אֲשֶׁ֨ר אָמַ֤ר יְהוָה֙ אֶל־דָּוִד֙ וְאֶל־שְׁלֹמֹ֣ה בְנֹ֔ו בַּבַּ֨יִת הַזֶּ֜ה וּבִירוּשָׁלִַ֗ם אֲשֶׁ֤ר בָּחַ֨רְתִּי֙ מִכֹּל֙ שִׁבְטֵ֣י יִשְׂרָאֵ֔ל אָשִׂ֥ים אֶת־שְׁמִ֖י לְעֹולָֽם׃
8וְלֹ֣א אֹסִ֗יף לְהָנִיד֙ רֶ֣גֶל יִשְׂרָאֵ֔ל מִן־הָ֣אֲדָמָ֔ה אֲשֶׁ֥ר נָתַ֖תִּי לַֽאֲבֹותָ֑ם רַ֣ק׀ אִם־יִשְׁמְר֣וּ לַעֲשֹׂ֗ות כְּכֹל֙ אֲשֶׁ֣ר צִוִּיתִ֔ים וּלְכָל־הַ֨תֹּורָ֔ה אֲשֶׁר־צִוָּ֥ה אֹתָ֖ם עַבְדִּ֥י מֹשֶֽׁה׃
9וְלֹ֖א שָׁמֵ֑עוּ וַיַּתְעֵ֤ם מְנַשֶּׁה֙ לַעֲשֹׂ֣ות אֶת־הָרָ֔ע מִן־הַ֨גֹּויִ֔ם אֲשֶׁר֙ הִשְׁמִ֣יד יְהוָ֔ה מִפְּנֵ֖י בְּנֵ֥י יִשְׂרָאֵֽל׃
10וַיְדַבֵּ֧ר יְהוָ֛ה בְּיַד־עֲבָדָ֥יו הַנְּבִיאִ֖ים לֵאמֹֽר׃
11יַעַן֩ אֲשֶׁ֨ר עָשָׂ֜ה מְנַשֶּׁ֤ה מֶֽלֶךְ־יְהוּדָה֙ הַתֹּעֵבֹ֣ות הָאֵ֔לֶּה הֵרַ֕ע מִכֹּ֛ל אֲשֶׁר־עָשׂ֥וּ הָאֱמֹרִ֖י אֲשֶׁ֣ר לְפָנָ֑יו וַיַּחֲטִ֥א גַֽם־אֶת־יְהוּדָ֖ה בְּגִלּוּלָֽיו׃ פ
12לָכֵ֗ן כֹּֽה־אָמַ֤ר יְהוָה֙ אֱלֹהֵ֣י יִשְׂרָאֵ֔ל הִנְנִי֙ מֵבִ֣יא רָעָ֔ה עַל־יְרוּשָׁלִַ֖ם וִֽיהוּדָ֑ה אֲשֶׁר֙ כָּל־שֹׁמְעָיו תִּצַּ֖לְנָה שְׁתֵּ֥י אָזְנָֽיו׃
13וְנָטִ֣יתִי עַל־יְרוּשָׁלִַ֗ם אֵ֚ת קָ֣ו שֹֽׁמְרֹ֔ון וְאֶת־מִשְׁקֹ֖לֶת בֵּ֣ית אַחְאָ֑ב וּמָחִ֨יתִי אֶת־יְרוּשָׁלִַ֜ם כַּֽאֲשֶׁר־יִמְחֶ֤ה אֶת־הַצַּלַּ֨חַת֙ מָחָ֔ה וְהָפַ֖ךְ עַל־פָּנֶֽיהָ׃
14וְנָטַשְׁתִּ֗י אֵ֚ת שְׁאֵרִ֣ית נַחֲלָתִ֔י וּנְתַתִּ֖ים בְּיַ֣ד אֹֽיְבֵיהֶ֑ם וְהָי֥וּ לְבַ֛ז וְלִמְשִׁסָּ֖ה לְכָל־אֹיְבֵיהֶֽם׃
15יַ֗עַן אֲשֶׁ֨ר עָשׂ֤וּ אֶת־הָרַע֙ בְּעֵינַ֔י וַיִּהְי֥וּ מַכְעִסִ֖ים אֹתִ֑י מִן־הַיֹּ֗ום אֲשֶׁ֨ר יָצְא֤וּ אֲבֹותָם֙ מִמִּצְרַ֔יִם וְעַ֖ד הַיֹּ֥ום הַזֶּֽה׃
16וְגַם֩ דָּ֨ם נָקִ֜י שָׁפַ֤ךְ מְנַשֶּׁה֙ הַרְבֵּ֣ה מְאֹ֔ד עַ֛ד אֲשֶׁר־מִלֵּ֥א אֶת־יְרוּשָׁלִַ֖ם פֶּ֣ה לָפֶ֑ה לְבַ֤ד מֵֽחַטָּאתֹו֙ אֲשֶׁ֣ר הֶחֱטִ֣יא אֶת־יְהוּדָ֔ה לַעֲשֹׂ֥ות הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֥י יְהוָֽה׃
17וְיֶ֨תֶר דִּבְרֵ֤י מְנַשֶּׁה֙ וְכָל־אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֔ה וְחַטָּאתֹ֖ו אֲשֶׁ֣ר חָטָ֑א הֲלֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יְהוּדָֽה׃
18וַיִּשְׁכַּ֤ב מְנַשֶּׁה֙ עִם־אֲבֹתָ֔יו וַיִּקָּבֵ֥ר בְּגַן־בֵּיתֹ֖ו בְּגַן־עֻזָּ֑א וַיִּמְלֹ֛ךְ אָמֹ֥ון בְּנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃ פ
19בֶּן־עֶשְׂרִ֨ים וּשְׁתַּ֤יִם שָׁנָה֙ אָמֹ֣ון בְּמָלְכֹ֔ו וּשְׁתַּ֣יִם שָׁנִ֔ים מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלִָ֑ם וְשֵׁ֣ם אִמֹּ֔ו מְשֻׁלֶּ֥מֶת בַּת־חָר֖וּץ מִן־יָטְבָֽה׃
20וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה כַּאֲשֶׁ֥ר עָשָׂ֖ה מְנַשֶּׁ֥ה אָבִֽיו׃
21וַיֵּ֕לֶךְ בְּכָל־הַדֶּ֖רֶךְ אֲשֶׁר־הָלַ֣ךְ אָבִ֑יו וַֽיַּעֲבֹ֗ד אֶת־הַגִּלֻּלִים֙ אֲשֶׁ֣ר עָבַ֣ד אָבִ֔יו וַיִּשְׁתַּ֖חוּ לָהֶֽם׃
22וַיַּעֲזֹ֕ב אֶת־יְהוָ֖ה אֱלֹהֵ֣י אֲבֹתָ֑יו וְלֹ֥א הָלַ֖ךְ בְּדֶ֥רֶךְ יְהוָֽה׃
23וַיִּקְשְׁר֥וּ עַבְדֵֽי־אָמֹ֖ון עָלָ֑יו וַיָּמִ֥יתוּ אֶת־הַמֶּ֖לֶךְ בְּבֵיתֹֽו׃
24וַיַּךְ֙ עַם־הָאָ֔רֶץ אֵ֥ת כָּל־הַקֹּשְׁרִ֖ים עַל־הַמֶּ֣לֶךְ אָמֹ֑ון וַיַּמְלִ֧יכוּ עַם־הָאָ֛רֶץ אֶת־יֹאשִׁיָּ֥הוּ בְנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃
25וְיֶ֛תֶר דִּבְרֵ֥י אָמֹ֖ון אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה הֲלֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יְהוּדָֽה׃
26וַיִּקְבְֹּ֥ר אֹתֹ֛ו בִּקְבֻרָתֹ֖ו בְּגַן־עֻזָּ֑א וַיִּמְלֹ֛ךְ יֹאשִׁיָּ֥הוּ בְנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃ פ
Omurhondero gw’obwami bwa Yoziyasi (640-609)
22 |
1 Yoziyasi ali agwerhe myaka munani erhi aba mwami, anaciyîma myaka makumi asharhu na muguma aha Ycruzalemu. Nina ye wali Yehudita mwali wa Adaya w’e Boskati. 2 Akola okushinganine omu masu ga Nyamubâho, ashimba loshi enjira y’îshe Daudi, arhageraga eburhambi, arhaderhaga mpu ankayihushira ôli ebwa kulyo ôli ebwa kumosho.
Okubonekana kw’ecitabu c’Amarhegeko
3 Omu mwaka gwa kali ikumi na munani kurhenga halya aberaga mwami, Yoziyasi anacirhuma Shafani, ye wali mwandisi, mwene Asalyahu, mugala wa Meshulami, ayanka amurhuma ebwa ka-Nyamuzinda anacimubwira erhi: 4«Osôke oje emunda Hilkiyahu ye mudâhwa mukulu ali oyanke zirya nfaranga zanabikagwa omu ka-Nyamuzinda zoshi, zirya abalanga emihango banahôzagya oku lubaga. 5 Bazihè abakulu b’abûbasi b’aka-Nyamuzinda, nabo bazigabire abûbasi badwirhe bafuka emyongobana y’omu nyumpa, 6 bakamase ntyo ababinji, abayûbasa, n’abûbasi boshi, bagulemwo emirhi n’amabuye magôye lyo bashakûlula bwinja akôla ka-Nyamuzinda. 7 Ci barhaderhaga mpubankabadôsa kurhi bazikolesize bulya babaga bantu bakola n’omurhima mwinja.
8 Okubundi Hilkiyahu ye oligi mudâhwa mukulu, anacibwira omwandisi Shafani erhi: «Narhôzire ecitabu c’ Amarhegeko omu ka-Nyamuzinda». Hilkiyahu anahêreza Shafani cirya citabu, naye anacicisoma. 9 Oku bundi, omwandisi Shafani, agaluka aja emwa mwami anacimurhôndêreza kurhi byabire, erhi: «Bambali bawe barhôzire zirya nfaranga zanali omu nyumpa, baziha abakozi, n’abalanzi b’aka-Nyamuzinda». 10 Kandi omwandisi Shafani anacibwira mwami ogu mwanzi erhi: omudâhwa mukulu anampire ecitabu». Shafani acirhôla arhôndêra okucisomera mwami.
Okucidôsa omulêbi-kazi Hulda
11 Mwami erhi ayumva ebinwa by’omwôla citabu c’ Amarhegeko, asharhula emyambalo yage; 12 anacirhegeka omudâhwa Hilkiyahu, boshi na Ahikami, mugala wa Shafani, boshi na Akbori mugala wa Mikaya, boshi n’omwandisi Shafani, boshi na Asaya murhumisi wa mwami, erhi: 13 «Mukanye muge ndindokeza Nyamubâho ebinyerekire, ebiyerekire olubaga na Yuda yeshi muli ebira binwa bisomirwe mw’eci citabu barhôlaga; bulya obukunizi bwa Nyamubaho buli bunji kuli rhwe ebwa kuba ababusi birhu barhayumvagya ebinwa biri mw’ecîra citabu, barhaderhaga mpu bankanajira nka oku binayandisirwe».
14 Omudâhwa Hilkiyahu, boshi na Ahikami, boshi na Akbori, boshi na Shafani na Asaya bakanya baja emw’omulêbi-kazi ye Hulda muka Shalumu mugala wa Tikwa, mugala wa Harhasa ye wali mulanzi w’emyambalo; nyamu kazi abaga aha Yeruzalemu omu mubako gwa kabiri. Erhi baba bamamuganirira, nyamukazi anacibashuza erhi: 15 «Ntya kwo adesire Nyamubâho, Nyamuzinda w’Israheli: Mugendibwira oyôla muntu wabarhumaga emunda ndi oku Nyamubâho adesire ntya: 16 Ala oku nkola nalerha obuhanya kuli olûla lugo n’oku bantu bayûbakamwo: buli omu binwa bya cirya citabu omwami w’e Yuda anasomaga. 17 Bulyala banyasire, bagendikarherekêra abazimu, ebwa kuba bangayisize na ngasi mabi bajira goshi, oku bukunizi bwani bwayasire kuli ahôa hantu, na ntako burhenge. 18 Kandi mugendibwira oyola mwami w’e Yuda wamurhumaga mpu mugendidôsa Nyamubâho, erhi kwo adesire ntya Nyamubâho, Nyamuzinda w’Israheli: Kuli ebyôla binwa wayumvagya. 19 Bulya omurhima gwawe gwababire kuli abola hantu n’oku bantu bahayûbaka nti baba cerekane c’okuyôbohya na cijaci, kulya kuba washarhagwire emyambalo yawe, wanavugumula emirengc embere zani, nani nkuyumvirhize bwenêne, Nyakasane okudesire. 20 Ala oku nayishikuyankirira aha burhambi bw’ababusi bawe, wanayishibishwa n’omurhûla n’amasu gawe gârhaboneko agôla mabi nâyishijirira ecôla cihugo». Banacigendibwira mwami eryôla ishuzo.
BHS 2Kings
22
1בֶּן־שְׁמֹנֶ֤ה שָׁנָה֙ יֹאשִׁיָּ֣הוּ בְמָלְכֹ֔ו וּשְׁלֹשִׁ֤ים וְאַחַת֙ שָׁנָ֔ה מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלִָ֑ם וְשֵׁ֣ם אִמֹּ֔ו יְדִידָ֥ה בַת־עֲדָ֖יָה מִבָּצְקַֽת׃
2וַיַּ֥עַשׂ הַיָּשָׁ֖ר בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה וַיֵּ֗לֶךְ בְּכָל־דֶּ֨רֶךְ֙ דָּוִ֣ד אָבִ֔יו וְלֹא־סָ֖ר יָמִ֥ין וּשְׂמֹֽאול׃ פ
3וַיְהִ֗י בִּשְׁמֹנֶ֤ה עֶשְׂרֵה֙ שָׁנָ֔ה לַמֶּ֖לֶךְ יֹאשִׁיָּ֑הוּ שָׁלַ֣ח הַ֠מֶּלֶךְ אֶת־שָׁפָ֨ן בֶּן־אֲצַלְיָ֤הוּ בֶן־מְשֻׁלָּם֙ הַסֹּפֵ֔ר בֵּ֥ית יְהוָ֖ה לֵאמֹֽר׃
4עֲלֵ֗ה אֶל־חִלְקִיָּ֨הוּ֙ הַכֹּהֵ֣ן הַגָּדֹ֔ול וְיַתֵּ֣ם אֶת־הַכֶּ֔סֶף הַמּוּבָ֖א בֵּ֣ית יְהוָ֑ה אֲשֶׁ֥ר אָסְפ֛וּ שֹׁמְרֵ֥י הַסַּ֖ף מֵאֵ֥ת הָעָֽם׃
5וְיִתְּנֹה עַל־יַד֙ עֹשֵׂ֣י הַמְּלָאכָ֔ה הַמֻּפְקָדִ֖ים בְּבֵית יְהוָ֑ה וְיִתְּנ֣וּ אֹתֹ֗ו לְעֹשֵׂ֤י הַמְּלָאכָה֙ אֲשֶׁר֙ בְּבֵ֣ית יְהוָ֔ה לְחַזֵּ֖ק בֶּ֥דֶק הַבָּֽיִת׃
6לֶחָ֣רָשִׁ֔ים וְלַבֹּנִ֖ים וְלַגֹּֽדְרִ֑ים וְלִקְנֹ֤ות עֵצִים֙ וְאַבְנֵ֣י מַחְצֵ֔ב לְחַזֵּ֖ק אֶת־הַבָּֽיִת׃
7אַ֚ךְ לֹא־יֵחָשֵׁ֣ב אִתָּ֔ם הַכֶּ֖סֶף הַנִּתָּ֣ן עַל־יָדָ֑ם כִּ֥י בֶאֱמוּנָ֖ה הֵ֥ם עֹשִֽׂים׃
8וַ֠יֹּאמֶר חִלְקִיָּ֜הוּ הַכֹּהֵ֤ן הַגָּדֹול֙ עַל־שָׁפָ֣ן הַסֹּפֵ֔ר סֵ֧פֶר הַתֹּורָ֛ה מָצָ֖אתִי בְּבֵ֣ית יְהוָ֑ה וַיִּתֵּ֨ן חִלְקִיָּ֧ה אֶת־הַסֵּ֛פֶר אֶל־שָׁפָ֖ן וַיִּקְרָאֵֽהוּ׃
9וַיָּבֹ֞א שָׁפָ֤ן הַסֹּפֵר֙ אֶל־הַמֶּ֔לֶךְ וַיָּ֥שֶׁב אֶת־הַמֶּ֖לֶךְ דָּבָ֑ר וַיֹּ֗אמֶר הִתִּ֤יכוּ עֲבָדֶ֨יךָ֙ אֶת־הַכֶּ֨סֶף֙ הַנִּמְצָ֣א בַבַּ֔יִת וַֽיִּתְּנֻ֗הוּ עַל־יַד֙ עֹשֵׂ֣י הַמְּלָאכָ֔ה הַמֻּפְקָדִ֖ים בֵּ֥ית יְהוָֽה׃
10וַיַּגֵּ֞ד שָׁפָ֤ן הַסֹּפֵר֙ לַמֶּ֣לֶךְ לֵאמֹ֔ר סֵ֚פֶר נָ֣תַן לִ֔י חִלְקִיָּ֖ה הַכֹּהֵ֑ן וַיִּקְרָאֵ֥הוּ שָׁפָ֖ן לִפְנֵ֥י הַמֶּֽלֶךְ׃
11וַֽיְהִי֙ כִּשְׁמֹ֣עַ הַמֶּ֔לֶךְ אֶת־דִּבְרֵ֖י סֵ֣פֶר הַתֹּורָ֑ה וַיִּקְרַ֖ע אֶת־בְּגָדָֽיו׃
12וַיְצַ֣ו הַמֶּ֡לֶךְ אֶת־חִלְקִיָּ֣ה הַכֹּהֵ֡ן וְאֶת־אֲחִיקָ֣ם בֶּן־שָׁ֠פָן וְאֶת־עַכְבֹּ֨ור בֶּן־מִיכָיָ֜ה וְאֵ֣ת׀ שָׁפָ֣ן הַסֹּפֵ֗ר וְאֵ֛ת עֲשָׂיָ֥ה עֶֽבֶד־הַמֶּ֖לֶךְ לֵאמֹֽר׃
13לְכוּ֩ דִרְשׁ֨וּ אֶת־יְהוָ֜ה בַּעֲדִ֣י וּבְעַד־הָעָ֗ם וּבְעַד֙ כָּל־יְהוּדָ֔ה עַל־דִּבְרֵ֛י הַסֵּ֥פֶר הַנִּמְצָ֖א הַזֶּ֑ה כִּֽי־גְדֹולָ֞ה חֲמַ֣ת יְהוָ֗ה אֲשֶׁר־הִיא֙ נִצְּתָ֣ה בָ֔נוּ עַל֩ אֲשֶׁ֨ר לֹֽא־שָׁמְע֜וּ אֲבֹתֵ֗ינוּ עַל־דִּבְרֵי֙ הַסֵּ֣פֶר הַזֶּ֔ה לַעֲשֹׂ֖ות כְּכָל־הַכָּת֥וּב עָלֵֽינוּ׃
14וַיֵּ֣לֶךְ חִלְקִיָּ֣הוּ הַ֠כֹּהֵן וַאֲחִיקָ֨ם וְעַכְבֹּ֜ור וְשָׁפָ֣ן וַעֲשָׂיָ֗ה אֶל־חֻלְדָּ֨ה הַנְּבִיאָ֜ה אֵ֣שֶׁת׀ שַׁלֻּ֣ם בֶּן־תִּקְוָ֗ה בֶּן־חַרְחַס֙ שֹׁמֵ֣ר הַבְּגָדִ֔ים וְהִ֛יא יֹשֶׁ֥בֶת בִּירוּשָׁלִַ֖ם בַּמִּשְׁנֶ֑ה וַֽיְדַבְּר֖וּ אֵלֶֽיהָ׃
15וַתֹּ֣אמֶר אֲלֵיהֶ֔ם כֹּֽה־אָמַ֥ר יְהוָ֖ה אֱלֹהֵ֣י יִשְׂרָאֵ֑ל אִמְר֣וּ לָאִ֔ישׁ אֲשֶׁר־שָׁלַ֥ח אֶתְכֶ֖ם אֵלָֽי׃
16כֹּ֚ה אָמַ֣ר יְהוָ֔ה הִנְנִ֨י מֵבִ֥יא רָעָ֛ה אֶל־הַמָּקֹ֥ום הַזֶּ֖ה וְעַל־יֹֽשְׁבָ֑יו אֵ֚ת כָּל־דִּבְרֵ֣י הַסֵּ֔פֶר אֲשֶׁ֥ר קָרָ֖א מֶ֥לֶךְ יְהוּדָֽה׃
17תַּ֣חַת׀ אֲשֶׁ֣ר עֲזָב֗וּנִי וַֽיְקַטְּרוּ֙ לֵאלֹהִ֣ים אֲחֵרִ֔ים לְמַ֨עַן֙ הַכְעִיסֵ֔נִי בְּכֹ֖ל מַעֲשֵׂ֣ה יְדֵיהֶ֑ם וְנִצְּתָ֧ה חֲמָתִ֛י בַּמָּקֹ֥ום הַזֶּ֖ה וְלֹ֥א תִכְבֶּֽה׃
18וְאֶל־מֶ֣לֶךְ יְהוּדָ֗ה הַשֹּׁלֵ֤חַ אֶתְכֶם֙ לִדְרֹ֣שׁ אֶת־יְהוָ֔ה כֹּ֥ה תֹאמְר֖וּ אֵלָ֑יו כֹּֽה־אָמַ֤ר יְהוָה֙ אֱלֹהֵ֣י יִשְׂרָאֵ֔ל הַדְּבָרִ֖ים אֲשֶׁ֥ר שָׁמָֽעְתָּ׃
19יַ֠עַן רַךְ־לְבָ֨בְךָ֜ וַתִּכָּנַ֣ע׀ מִפְּנֵ֣י יְהוָ֗ה בְּֽשָׁמְעֲךָ֡ אֲשֶׁ֣ר דִּבַּרְתִּי֩ עַל־הַמָּקֹ֨ום הַזֶּ֜ה וְעַל־יֹשְׁבָ֗יו לִהְיֹ֤ות לְשַׁמָּה֙ וְלִקְלָלָ֔ה וַתִּקְרַע֙ אֶת־בְּגָדֶ֔יךָ וַתִּבְכֶּ֖ה לְפָנָ֑י וְגַ֧ם אָנֹכִ֛י שָׁמַ֖עְתִּי נְאֻם־יְהוָֽה׃
20לָכֵן֩ הִנְנִ֨י אֹֽסִפְךָ֜ עַל־אֲבֹתֶ֗יךָ וְנֶאֱסַפְתָּ֣ אֶל־קִבְרֹתֶיךָ֮ בְּשָׁלֹום֒ וְלֹא־תִרְאֶ֣ינָה עֵינֶ֔יךָ בְּכֹל֙ הָֽרָעָ֔ה אֲשֶׁר־אֲנִ֥י מֵבִ֖יא עַל־הַמָּקֹ֣ום הַזֶּ֑ה וַיָּשִׁ֥יבוּ אֶת־הַמֶּ֖לֶךְ דָּבָֽר׃
Okuhamiriza Amarhegeko
23 |
1 Mwami anacirhuma mpu baje bashubûza abashamuka b’omu Yuda n’aba omu Yeruzalemu mpu baje ihano haguma naye. 2 Mwami anacisôkera ebwa ka-Nyamuzinda, ali boshi n’olubaga lw’e Yuda n’olw’e Yeruzalemu, ali boshi n’abadâhwa n’abalêbi, kuguma n’olubaga loshi kurhenga oku munyinyi kuhika oku mukulu kulusha, anacibasomera, nabo erhi banarhezirage amarhwiri, birya binwa by’ecitabu c’Amalaganyobarholaga omu ka-Nyamuzinda. 3 Mwami erhi aba akola ayîmanzire embere z’olubaga oku nkingi, ahâna eciragane embere za Nyamubâbo, oku ashimba amarhegeko n’ebinwa bya Nyamubâho byoshi n’àmurhima gwage goshi n’omûka gwage goshi, n’okujira ngasi ebi ebinwa biri muli ecôla citabu c’Amalaganyo binamuhunyire. Olubaga nalo lwanacigereza haguma na mwami muli eyôla ndagâno.
Empindulo y’ebiyerekire obuyemere omu Yuda
4 Mwami arhegeka omudâhwa mukulu Hilkiyahu n’owamulondaga omu bukulu kuguma n’abalanga emihango, mpu bakule omu ka-Nyamuzinda ngasi bintu banali bahirîremwo Baali, erya nshanga, abandi bazimu ba emalunga; banacigendibiyôkera enyuma lya Yeruzalemu omw’ishwa lya Cedroni n’oluvu lwabyo bagendilubulagira e Beteli. 5 Arhenza balya badâhwa b’abazimu, ngasi aba abami b’e Yuda banali bamajira mpu bo bakolaga baja bayôkera obuku omu birhwa, omu bishagala bya Yuda n’omu marhambi ga Yeruzalemu, balya banakazitumbûkiza Baali enshangi boshi, abadâhwa b’izûba, ab’omwezi, na ngasi bandi bazimu b’emalunga boshi. 6 Omu ka-Nyamuzinda bakulamwo erya nshanga, bagendiyikwêba kuli na Yeruzalemu omu mugezi gwa Cedroni; babiyôkera omwôla mugezi gwa Cedroni na erhi baba bamayijira luvu balukabulira aha bakazagibisha eyindi mifu y’abantu barhishibwi omu lubaga. 7 Ashâba enyumpa z’ebigoli by’ennama omu ka-Nyamuzinda n’aha abakazi bakazagilukira orhwanzo rhw’erya nshanga ya Ashera.
8 Ashubûza abadâhwa b’omu bishagala bya Yuda byoshi, bashâba erya munda bagendigikatumbûkiza enshangi omu birhwa kurhenga e Geba kuhika e Bersaba, ahongola ngasi mpêro zanabaga oku mihango, nka oluhêro lwabaga oku muhango gwa Yozwe murhambo w’olwo lugo, lwali ebwa kumosho kwa omuntu nka akola aja muli olwo lugo. 9 Ci konene abôla badâhwa bakazagija omu birhwa, barhayemêreragwa okusôkera oku luhêrero lwa Nyamubâho, ci bakazilya oku mugati gurhalimwo lwango haguma na bene wabo. 10 Mwami ashâba Tofeti, omu kabanda ka bene Hinoni mpu lyo bagokôla okukazigeza bagala babo nisi erhi bâli babo omu muliro bakola babarherekêra omuzimu Moloki. 11 Ayîrha enfarasi abami b’e Yuda bali bamarherekêra Izûba aha muhango gw’aka-Nyamuzinda hofi n’enyumpa y’omurhambo Natani-Meleki yabaga omu myûbako y’eburhambi; kuguma ayôca n’engâle za Izûba. 12 Mwami ahongola empêro zabaga oku cizimbêro c’enyumpa ya Akazi yabaga enyanya, zajiragwa n’abami b’e Yuda, kuguma n’empêro mwami Manasè ayûbakaga omu mihanda yombi y’aka-Nyamuzinda, azirhenza, na oluvu lwazo agedilukweba omu mugezi gwa Cedroni. 13 Mwami akundula empêro zabaga olunda lw’ebushoshokero bw’izûba e Yeruzalemu n’ezabaga olunda lw’entondo ederhwa Kahenya ezi Salomoni mwami w’Abayahudi ayûbakiraga Astarte muzimu w’Abanya-Sidoni, ahongola empêro za Kemoshi muzimu w’abantu b’e Mowabu, ahongola empêro za Milikomi ibala lya bene Amoni. 14 Avunyongola ngasi mabuye ganali magwike, aja atwa enshanga ngasi aha zanali hoshi n’okuhabumba mavuha g’abantu.
Empindulo omu bwami bw’emwenè
15 Kuguma n’oluhêro lwabaga aha Beteli, lwayûbakagwa na mwami Yerobwami mugala wa Nebati, lwo ashombanyisagyamwo Israheli. Olwo luhêro kuguma na enyanya emunda lwali ayidûlika muliro, ayôca n’erya nshanga ya Ashera. 16 Yoziyasi, erhi aderha mpu agalamira alangira ebyusho biri oku ntotondo, arhuma abagendiyanka amavuha gaciri muli ebyôla byusho, agayôkera oku luhêro analuhongola omu kushimba akanwa ka Nyamubâho akaderhagwa n’omulêbi muntu wa Nyamuzinda ye wajaga akûbiza ebyôla bintu (ahamagaza
ebyôla bintu). 17 Okubundi anaciderha erhi: hira hirhondo nalangira hala kwo kuderha kurhi? Abantu b’omu lugo bamushuza mpu ciri cusho ca muntu wa Nyamuzinda, warhengaga e Yuda, ye wayîshaga alêba ebyôla bintu ojirire oluhêro lwa aha Beteli. 18 Aderha erhi: «Mumuleke nta muntu ciru n’omuguma oderhage mpu ahindula agôla mavuha». Nkenga agôla mavuha, kuguma n’a mavuha g’omulêbi warhengaga e Samâriya.
19 Yoziyasi akûlisa n’enyumpa zabaga nyûbake enyanya omu birhwa by’ omu bishagala by’ e Samâriya, byayûbakagwa n’abami b’Israheli, banagayisa mwo Nyamubâho; ahôla ahadûlika muliro nka kulya anajiraga aha Beteli. 20 Ngasi badâhwa b’omu birhwa banabaga eyôla munda, abayirhira oku luhêro, ayôkera kwo n’amavuha g’abantu, buzinda bwaho ashubira e Yeruzalemu.
Olusiku lukulu lwa Basaka
21 Mwami anacihana elira irhegeko oku lubaga erhi: «Mujire olusiku lukulu lwa Basaka mukuzemwo Nyamubâho, Nyamuzinda winyu nka oku binaya ndisirwe omula citabu c’amalaganyo». 22 Okuli nta Basâka bakuzize nka oyôla, ôli amango g’abacîranuzi, ôli n’amango g’abami omu Israheli n’omu Yuda. 23 Omu mwaka gwa kali ikumi na munani kurhenga Yoziyasi ali mwami lyonene bajizire olusiku lukulu lwa Basâka luli ntyo, omu kukuza Nyamubâho aha Yeruzalemu.
Yoziyasi ayûsa eby’obukurungu omu Yuda
24 Kuguma Yoziyasi aherêrekeza abashonga, abalaguzi, abalozi n’abazimu na ngasi bindi binyegenyege byabaga omu cihugo ca Yuda na aha Ycruzalemu, ayûkiriza ntyo ebinwa by’oburhegesi ebyali biyandike muli cirya citabu omudâ hwa Helkiyahu arhôlaga omu ka-Nyamuzinda. 25 Embere zage harhabonekanaga washimba akage akanwa ka Nnâmahanga n’omurhima gwage goshi n’iroho lyage lyoshi n’emisi yage yoshi nka oku byanali biyandisirwe na Musa, enyuma zage kuguma harhacîbonekaga oli akage.
26 Ci konene Nyamubâho arhatwikaga oburhe ali agwerhekwo Yuda erhi galya mabi Manasè amugayisagyamwo garhuma. 27 Nyamuzinda anaciderha erhi: «Nkola naherêrekeza Yuda naye nka kulya naherêrekezagya Israheli n’olula lugo lwa Yeruzalemu nali namacîshoga nalo naluleka, kuguma n’eyi nyumpa nali ndesire nti mwo nahira izîno lyani».
Okufa kwa Yoziyasi
28 Ebisigire oku bijiro bya Yoziyasi, oku ajizire koshi okwôla ka kurhali kuyandikc omu citabu c’Empiriri z’Abami b’e Yuda. 29 Amango gage Faraoni Neko mwami w’e Misiri asôka mpu ajilwisa o mwami w’e Sîriya agera olunda lw’olwîshi lwa Efrata. Mwami Yoziyasi amutulakwo entambala, Faraoni ayîrhira mwami Yoziyasi aha Megido erhi anamugwako ntya. 30 Abarhumisi bage bayisha bamubarhwire cikola na cirunda, bayisha bamubarhwire omu ngâle, na erhi bamuhisa aha Yeruzalemu bamubisha omu yage nshinda. Olubaga lw’omu cihugo lwarhôla Yoyakazi, mugala wa mwami Yoziyasi, lwamushîga amavurha lwamujira mwami ahali h’î she.
Obwami bwa Yoyakazi omu Yuda (609)
31 Yoyakazi ali agwerhe myaka makumi abiri n’isharhu erhi aba mwami, anashinga myezi isharhu ali mwami aha Yeruzalemu. Nina ye wali Hamitali mwali wa Yirimiyahu w’e Libna. 32 Ajira ebirhashinganini omu masu ga Nyamubâho nka oku bashakulu wage banajiraga.
33 Faraoni Neko amushwêkera aha Ribla mpu lyo alekiyîmira aha Yeruzale mu, Ribla abaga omu cihugo ca Hamati, akavurhisa ecihugo talenta igana z’amarhale na talenta nguma y’amasholo. 34 Faraoni arhôla Eliyakimu mwene Yoziyasi aba ye ajira mwami ahali h’îshe Yoziyasi, ahindula izîno lyage amuha erya Yehoyakimu. Olya Yehoyakimu agwarhaga aja e Misiri anajifira yo.
35 Yehoyakimu ahonga mwami Faraoni amarhale n’amasholo ci konene avurhisa ecihugo ezôla nfaranga Faraoni ali amusêzizekwo; buzinda aseza aba ntu omu cihugo, boshi bakahonga amarhale n’amasholo ngasi muguma oku anahashire, n’erhi bàbaga bamabishubûza, banaha Faraoni Neko.
Obwami bwa Yehoyakimu omu Yuda (609-598)
36 Yehoyakimu ali agwerhe myaka makumi abiri n’irhanu amango abaga mwami, ayîma myaka ikumi na muguma ali mwami aha Yeruzalemu. Nina ye wali Zebida mwali wa Pedaya w’e Ruma. 37 Ahenya ebigalugalu embere za Nyamubâho nka kulya ababusi bage banajiraga.
BHS 2Kings
23
1וַיִּשְׁלַ֖ח הַמֶּ֑לֶךְ וַיַּאַסְפ֣וּ אֵלָ֔יו כָּל־זִקְנֵ֥י יְהוּדָ֖ה וִירוּשָׁלִָֽם׃
2וַיַּ֣עַל הַמֶּ֣לֶךְ בֵּית־יְהוָ֡ה וְכָל־אִ֣ישׁ יְהוּדָה֩ וְכָל־יֹשְׁבֵ֨י יְרוּשָׁלִַ֜ם אִתֹּ֗ו וְהַכֹּֽהֲנִים֙ וְהַנְּבִיאִ֔ים וְכָל־הָעָ֖ם לְמִקָּטֹ֣ן וְעַד־גָּדֹ֑ול וַיִּקְרָ֣א בְאָזְנֵיהֶ֗ם אֶת־כָּל־דִּבְרֵי֙ סֵ֣פֶר הַבְּרִ֔ית הַנִּמְצָ֖א בְּבֵ֥ית יְהוָֽה׃
3וַיַּעֲמֹ֣ד הַ֠מֶּלֶךְ עַֽל־הָ֨עַמּ֜וּד וַיִּכְרֹ֥ת אֶֽת־הַבְּרִ֣ית׀ לִפְנֵ֣י יְהוָ֗ה לָלֶ֜כֶת אַחַ֤ר יְהוָה֙ וְלִשְׁמֹ֨ר מִצְוֹתָ֜יו וְאֶת־עֵדְוֹתָ֤יו וְאֶת־חֻקֹּתָיו֙ בְּכָל־לֵ֣ב וּבְכָל־נֶ֔פֶשׁ לְהָקִ֗ים אֶת־דִּבְרֵי֙ הַבְּרִ֣ית הַזֹּ֔את הַכְּתֻבִ֖ים עַל־הַסֵּ֣פֶר הַזֶּ֑ה וַיַּעֲמֹ֥ד כָּל־הָעָ֖ם בַּבְּרִֽית׃
4וַיְצַ֣ו הַמֶּ֡לֶךְ אֶת־חִלְקִיָּהוּ֩ הַכֹּהֵ֨ן הַגָּדֹ֜ול וְאֶת־כֹּהֲנֵ֣י הַמִּשְׁנֶה֮ וְאֶת־שֹׁמְרֵ֣י הַסַּף֒ לְהֹוצִיא֙ מֵהֵיכַ֣ל יְהוָ֔ה אֵ֣ת כָּל־הַכֵּלִ֗ים הָֽעֲשׂוּיִם֙ לַבַּ֣עַל וְלָֽאֲשֵׁרָ֔ה וּלְכֹ֖ל צְבָ֣א הַשָּׁמָ֑יִם וַֽיִּשְׂרְפֵ֞ם מִח֤וּץ לִירוּשָׁלִַ֨ם֙ בְּשַׁדְמֹ֣ות קִדְרֹ֔ון וְנָשָׂ֥א אֶת־עֲפָרָ֖ם בֵּֽית־אֵֽל׃
5וְהִשְׁבִּ֣ית אֶת־הַכְּמָרִ֗ים אֲשֶׁ֤ר נָֽתְנוּ֙ מַלְכֵ֣י יְהוּדָ֔ה וַיְקַטֵּ֤ר בַּבָּמֹות֙ בְּעָרֵ֣י יְהוּדָ֔ה וּמְסִבֵּ֖י יְרוּשָׁלִָ֑ם וְאֶת־הַֽמְקַטְּרִ֣ים לַבַּ֗עַל לַשֶּׁ֤מֶשׁ וְלַיָּרֵ֨חַ֙ וְלַמַּזָּלֹ֔ות וּלְכֹ֖ל צְבָ֥א הַשָּׁמָֽיִם׃
6וַיֹּצֵ֣א אֶת־הָאֲשֵׁרָה֩ מִבֵּ֨ית יְהוָ֜ה מִח֤וּץ לִירוּשָׁלִַ֨ם֙ אֶל־נַ֣חַל קִדְרֹ֔ון וַיִּשְׂרֹ֥ף אֹתָ֛הּ בְּנַ֥חַל קִדְרֹ֖ון וַיָּ֣דֶק לְעָפָ֑ר וַיַּשְׁלֵךְ֙ אֶת־עֲפָרָ֔הּ עַל־קֶ֖בֶר בְּנֵ֥י הָעָֽם׃
7וַיִּתֹּץ֙ אֶת־בָּתֵּ֣י הַקְּדֵשִׁ֔ים אֲשֶׁ֖ר בְּבֵ֣ית יְהוָ֑ה אֲשֶׁ֣ר הַנָּשִׁ֗ים אֹרְגֹ֥ות שָׁ֛ם בָּתִּ֖ים לָאֲשֵׁרָֽה׃
8וַיָּבֵ֤א אֶת־כָּל־הַכֹּֽהֲנִים֙ מֵעָרֵ֣י יְהוּדָ֔ה וַיְטַמֵּ֣א אֶת־הַבָּמֹ֗ות אֲשֶׁ֤ר קִטְּרוּ־שָׁ֨מָּה֙ הַכֹּ֣הֲנִ֔ים מִגֶּ֖בַע עַד־בְּאֵ֣ר שָׁ֑בַע וְנָתַ֞ץ אֶת־בָּמֹ֣ות הַשְּׁעָרִ֗ים אֲשֶׁר־פֶּ֜תַח שַׁ֤עַר יְהֹושֻׁ֨עַ֙ שַׂר־הָעִ֔יר אֲשֶֽׁר־עַל־שְׂמֹ֥אול אִ֖ישׁ בְּשַׁ֥עַר הָעִֽיר׃
9אַ֗ךְ לֹ֤א יַֽעֲלוּ֙ כֹּהֲנֵ֣י הַבָּמֹ֔ות אֶל־מִזְבַּ֥ח יְהוָ֖ה בִּירוּשָׁלִָ֑ם כִּ֛י אִם־אָכְל֥וּ מַצֹּ֖ות בְּתֹ֥וךְ אֲחֵיהֶֽם׃
10וְטִמֵּ֣א אֶת־הַתֹּ֔פֶת אֲשֶׁ֖ר בְּגֵ֣י בְנֵי הִנֹּ֑ם לְבִלְתִּ֗י לְהַעֲבִ֨יר אִ֜ישׁ אֶת־בְּנֹ֧ו וְאֶת־בִּתֹּ֛ו בָּאֵ֖שׁ לַמֹּֽלֶךְ׃
11וַיַּשְׁבֵּ֣ת אֶת־הַסּוּסִ֗ים אֲשֶׁ֣ר נָתְנוּ֩ מַלְכֵ֨י יְהוּדָ֤ה לַשֶּׁ֨מֶשׁ֙ מִבֹּ֣א בֵית־יְהוָ֔ה אֶל־לִשְׁכַּת֙ נְתַן־מֶ֣לֶךְ הַסָּרִ֔יס אֲשֶׁ֖ר בַּפַּרְוָרִ֑ים וְאֶת־מַרְכְּבֹ֥ות הַשֶּׁ֖מֶשׁ שָׂרַ֥ף בָּאֵֽשׁ׃
12וְאֶֽת־הַֽמִּזְבְּחֹ֡ות אֲשֶׁ֣ר עַל־הַגָּג֩ עֲלִיַּ֨ת אָחָ֜ז אֲשֶׁר־עָשׂ֣וּ׀ מַלְכֵ֣י יְהוּדָ֗ה וְאֶת־הַֽמִּזְבְּחֹות֙ אֲשֶׁר־עָשָׂ֣ה מְנַשֶּׁ֔ה בִּשְׁתֵּ֛י חַצְרֹ֥ות בֵּית־יְהוָ֖ה נָתַ֣ץ הַמֶּ֑לֶךְ וַיָּ֣רָץ מִשָּׁ֔ם וְהִשְׁלִ֥יךְ אֶת־עֲפָרָ֖ם אֶל־נַ֥חַל קִדְרֹֽון׃
13וְֽאֶת־הַבָּמֹ֞ות אֲשֶׁ֣ר׀ עַל־פְּנֵ֣י יְרוּשָׁלִַ֗ם אֲשֶׁר֮ מִימִ֣ין לְהַר־הַמַּשְׁחִית֒ אֲשֶׁ֣ר בָּ֠נָה שְׁלֹמֹ֨ה מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵ֜ל לְעַשְׁתֹּ֣רֶת׀ שִׁקֻּ֣ץ צִידֹנִ֗ים וְלִכְמֹושׁ֙ שִׁקֻּ֣ץ מֹואָ֔ב וּלְמִלְכֹּ֖ם תֹּועֲבַ֣ת בְּנֵֽי־עַמֹּ֑ון טִמֵּ֖א הַמֶּֽלֶךְ׃
14וְשִׁבַּר֙ אֶת־הַמַּצֵּבֹ֔ות וַיִּכְרֹ֖ת אֶת־הָאֲשֵׁרִ֑ים וַיְמַלֵּ֥א אֶת־מְקֹומָ֖ם עַצְמֹ֥ות אָדָֽם׃
15וְגַ֨ם אֶת־הַמִּזְבֵּ֜חַ אֲשֶׁ֣ר בְּבֵֽית־אֵ֗ל הַבָּמָה֙ אֲשֶׁ֨ר עָשָׂ֜ה יָרָבְעָ֤ם בֶּן־נְבָט֙ אֲשֶׁ֣ר הֶחֱטִ֣יא אֶת־יִשְׂרָאֵ֔ל גַּ֣ם אֶת־הַמִּזְבֵּ֧חַ הַה֛וּא וְאֶת־הַבָּמָ֖ה נָתָ֑ץ וַיִּשְׂרֹ֧ף אֶת־הַבָּמָ֛ה הֵדַ֥ק לְעָפָ֖ר וְשָׂרַ֥ף אֲשֵׁרָֽה׃
16וַיִּ֣פֶן יֹאשִׁיָּ֗הוּ וַיַּ֨רְא אֶת־הַקְּבָרִ֤ים אֲשֶׁר־שָׁם֙ בָּהָ֔ר וַיִּשְׁלַ֗ח וַיִּקַּ֤ח אֶת־הָֽעֲצָמֹות֙ מִן־הַקְּבָרִ֔ים וַיִּשְׂרֹ֥ף עַל־הַמִּזְבֵּ֖חַ וַֽיְטַמְּאֵ֑הוּ כִּדְבַ֣ר יְהוָ֗ה אֲשֶׁ֤ר קָרָא֙ אִ֣ישׁ הָאֱלֹהִ֔ים אֲשֶׁ֣ר קָרָ֔א אֶת־הַדְּבָרִ֖ים הָאֵֽלֶּה׃
17וַיֹּ֕אמֶר מָ֚ה הַצִּיּ֣וּן הַלָּ֔ז אֲשֶׁ֖ר אֲנִ֣י רֹאֶ֑ה וַיֹּאמְר֨וּ אֵלָ֜יו אַנְשֵׁ֣י הָעִ֗יר הַקֶּ֤בֶר אִישׁ־הָֽאֱלֹהִים֙ אֲשֶׁר־בָּ֣א מִֽיהוּדָ֔ה וַיִּקְרָ֗א אֶת־הַדְּבָרִ֤ים הָאֵ֨לֶּה֙ אֲשֶׁ֣ר עָשִׂ֔יתָ עַ֖ל הַמִּזְבַּ֥ח בֵּֽית־אֵֽל׃
18וַיֹּ֨אמֶר֙ הַנִּ֣יחוּ לֹ֔ו אִ֖ישׁ אַל־יָנַ֣ע עַצְמֹתָ֑יו וַֽיְמַלְּטוּ֙ עַצְמֹתָ֔יו אֵ֚ת עַצְמֹ֣ות הַנָּבִ֔יא אֲשֶׁר־בָּ֖א מִשֹּׁמְרֹֽון׃
19וְגַם֩ אֶת־כָּל־בָּתֵּ֨י הַבָּמֹ֜ות אֲשֶׁ֣ר׀ בְּעָרֵ֣י שֹׁמְרֹ֗ון אֲשֶׁ֨ר עָשׂ֜וּ מַלְכֵ֤י יִשְׂרָאֵל֙ לְהַכְעִ֔יס הֵסִ֖יר יֹֽאשִׁיָּ֑הוּ וַיַּ֣עַשׂ לָהֶ֔ם כְּכָל־הַֽמַּעֲשִׂ֔ים אֲשֶׁ֥ר עָשָׂ֖ה בְּבֵֽית־אֵֽל׃
20וַ֠יִּזְבַּח אֶת־כָּל־כֹּהֲנֵ֨י הַבָּמֹ֤ות אֲשֶׁר־שָׁם֙ עַל־הַֽמִּזְבְּחֹ֔ות וַיִּשְׂרֹ֛ף אֶת־עַצְמֹ֥ות אָדָ֖ם עֲלֵיהֶ֑ם וַיָּ֖שָׁב יְרוּשָׁלִָֽם׃
21וַיְצַ֤ו הַמֶּ֨לֶךְ֙ אֶת־כָּל־הָעָ֣ם לֵאמֹ֔ר עֲשׂ֣וּ פֶ֔סַח לַֽיהוָ֖ה אֱלֹֽהֵיכֶ֑ם כַּכָּת֕וּב עַ֛ל סֵ֥פֶר הַבְּרִ֖ית הַזֶּֽה׃
22כִּ֣י לֹ֤א נַֽעֲשָׂה֙ כַּפֶּ֣סַח הַזֶּ֔ה מִימֵי֙ הַשֹּׁ֣פְטִ֔ים אֲשֶׁ֥ר שָׁפְט֖וּ אֶת־יִשְׂרָאֵ֑ל וְכֹ֗ל יְמֵ֛י מַלְכֵ֥י יִשְׂרָאֵ֖ל וּמַלְכֵ֥י יְהוּדָֽה׃
23כִּ֗י אִם־בִּשְׁמֹנֶ֤ה עֶשְׂרֵה֙ שָׁנָ֔ה לַמֶּ֖לֶךְ יֹֽאשִׁיָּ֑הוּ נַעֲשָׂ֞ה הַפֶּ֧סַח הַזֶּ֛ה לַיהוָ֖ה בִּירוּשָׁלִָֽם׃
24וְגַ֣ם אֶת־הָאֹבֹ֣ות וְאֶת־הַ֠יִּדְּעֹנִים וְאֶת־הַתְּרָפִ֨ים וְאֶת־הַגִּלֻּלִ֜ים וְאֵ֣ת כָּל־הַשִּׁקֻּצִ֗ים אֲשֶׁ֤ר נִרְאוּ֙ בְּאֶ֤רֶץ יְהוּדָה֙ וּבִיר֣וּשָׁלִַ֔ם בִּעֵ֖ר יֹֽאשִׁיָּ֑הוּ לְ֠מַעַן הָקִ֞ים אֶת־דִּבְרֵ֤י הַתֹּורָה֙ הַכְּתֻבִ֣ים עַל־הַסֵּ֔פֶר אֲשֶׁ֥ר מָצָ֛א חִלְקִיָּ֥הוּ הַכֹּהֵ֖ן בֵּ֥ית יְהוָֽה׃
25וְכָמֹהוּ֩ לֹֽא־הָיָ֨ה לְפָנָ֜יו מֶ֗לֶךְ אֲשֶׁר־שָׁ֤ב אֶל־יְהוָה֙ בְּכָל־לְבָבֹ֤ו וּבְכָל־נַפְשֹׁו֙ וּבְכָל־מְאֹדֹ֔ו כְּכֹ֖ל תֹּורַ֣ת מֹשֶׁ֑ה וְאַחֲרָ֖יו לֹֽא־קָ֥ם כָּמֹֽהוּ׃
26אַ֣ךְ׀ לֹֽא־שָׁ֣ב יְהוָ֗ה מֵחֲרֹ֤ון אַפֹּו֙ הַגָּדֹ֔ול אֲשֶׁר־חָרָ֥ה אַפֹּ֖ו בִּֽיהוּדָ֑ה עַ֚ל כָּל־הַכְּעָסִ֔ים אֲשֶׁ֥ר הִכְעִיסֹ֖ו מְנַשֶּֽׁה׃
27וַיֹּ֣אמֶר יְהוָ֗ה גַּ֤ם אֶת־יְהוּדָה֙ אָסִיר֙ מֵעַ֣ל פָּנַ֔י כַּאֲשֶׁ֥ר הֲסִרֹ֖תִי אֶת־יִשְׂרָאֵ֑ל וּ֠מָאַסְתִּי אֶת־הָעִ֨יר הַזֹּ֤את אֲשֶׁר־בָּחַ֨רְתִּי֙ אֶת־יְר֣וּשָׁלִַ֔ם וְאֶת־הַבַּ֔יִת אֲשֶׁ֣ר אָמַ֔רְתִּי יִהְיֶ֥ה שְׁמִ֖י שָֽׁם׃
28וְיֶ֛תֶר דִּבְרֵ֥י יֹאשִׁיָּ֖הוּ וְכָל־אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה הֲלֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יְהוּדָֽה׃
29בְּיָמָ֡יו עָלָה֩ פַרְעֹ֨ה נְכֹ֧ה מֶֽלֶךְ־מִצְרַ֛יִם עַל־מֶ֥לֶךְ אַשּׁ֖וּר עַל־נְהַר־פְּרָ֑ת וַיֵּ֨לֶךְ הַמֶּ֤לֶךְ יֹאשִׁיָּ֨הוּ֙ לִקְרָאתֹ֔ו וַיְמִיתֵ֨הוּ֙ בִּמְגִדֹּ֔ו כִּרְאֹתֹ֖ו אֹתֹֽו׃
30וַיַּרְכִּבֻ֨הוּ עֲבָדָ֥יו מֵת֙ מִמְּגִדֹּ֔ו וַיְבִאֻ֨הוּ֙ יְר֣וּשָׁלִַ֔ם וַֽיִּקְבְּרֻ֖הוּ בִּקְבֻֽרָתֹ֑ו וַיִּקַּ֣ח עַם־הָאָ֗רֶץ אֶת־יְהֹֽואָחָז֙ בֶּן־יֹ֣אשִׁיָּ֔הוּ וַיִּמְשְׁח֥וּ אֹתֹ֛ו וַיַּמְלִ֥יכוּ אֹתֹ֖ו תַּ֥חַת אָבִֽיו׃ פ
31בֶּן־עֶשְׂרִ֨ים וְשָׁלֹ֤שׁ שָׁנָה֙ יְהֹואָחָ֣ז בְּמָלְכֹ֔ו וּשְׁלֹשָׁ֣ה חֳדָשִׁ֔ים מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלִָ֑ם וְשֵׁ֣ם אִמֹּ֔ו חֲמוּטַ֥ל בַּֽת־יִרְמְיָ֖הוּ מִלִּבְנָֽה׃
32וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה כְּכֹ֥ל אֲשֶׁר־עָשׂ֖וּ אֲבֹתָֽיו׃
33וַיַּאַסְרֵהוּ֩ פַרְעֹ֨ה נְכֹ֤ה בְרִבְלָה֙ בְּאֶ֣רֶץ חֲמָ֔ת בִּמְלֹךְ בִּירוּשָׁלִָ֑ם וַיִּתֶּן־עֹ֨נֶשׁ֙ עַל־הָאָ֔רֶץ מֵאָ֥ה כִכַּר־כֶּ֖סֶף וְכִכַּ֥ר זָהָֽב׃
34וַיַּמְלֵךְ֩ פַּרְעֹ֨ה נְכֹ֜ה אֶת־אֶלְיָקִ֣ים בֶּן־יֹאשִׁיָּ֗הוּ תַּ֚חַת יֹאשִׁיָּ֣הוּ אָבִ֔יו וַיַּסֵּ֥ב אֶת־שְׁמֹ֖ו יְהֹויָקִ֑ים וְאֶת־יְהֹואָחָ֣ז לָקָ֔ח וַיָּבֹ֥א מִצְרַ֖יִם וַיָּ֥מָת שָֽׁם׃
35וְהַכֶּ֣סֶף וְהַזָּהָ֗ב נָתַ֤ן יְהֹויָקִים֙ לְפַרְעֹ֔ה אַ֚ךְ הֶעֱרִ֣יךְ אֶת־הָאָ֔רֶץ לָתֵ֥ת אֶת־הַכֶּ֖סֶף עַל־פִּ֣י פַרְעֹ֑ה אִ֣ישׁ כְּעֶרְכֹּ֗ו נָגַ֞שׂ אֶת־הַכֶּ֤סֶף וְאֶת־הַזָּהָב֙ אֶת־עַ֣ם הָאָ֔רֶץ לָתֵ֖ת לְפַרְעֹ֥ה נְכֹֽה׃ ס
36בֶּן־עֶשְׂרִ֨ים וְחָמֵ֤שׁ שָׁנָ֨ה יְהֹויָקִ֣ים בְּמָלְכֹ֔ו וְאַחַ֤ת עֶשְׂרֵה֙ שָׁנָ֔ה מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלִָ֑ם וְשֵׁ֣ם אִמֹּ֔ו זְבִידָה בַת־פְּדָיָ֖ה מִן־רוּמָֽה׃
37וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה כְּכֹ֥ל אֲשֶׁר־עָשׂ֖וּ אֲבֹתָֽיו׃
24 |
1 Muli agôla mango Nabukondonozori mwami w’e Babiloni, ayimuka akola aja alwa, Yehoyakimu anacimushiga ci buzinda acihindula kuli ye. 2 Nyamubâho arhumira Yehoyakimu engabo zarhenga e Kaldeya, engabo y’Abanya-Sîriya, engabo y’Abanya-Mowabu, n’engabo y’Abanya-Amoni, boshi bacihonda kuli Yuda mpu bamushabe nka kulya akanwa ka Nyamubâho kanaderhagwa n’abalêbi. 3 Obwo burhegesi bwa Nyamubâho bonene bo bwarhumaga okwôla kuyisha omu Yuda mpu lyo amukûla embere zage erhi galya mabi Manasè ajiraga garhuma, 4 ci na ecindi carhumire, guli gulya muko gw’aberu kweru abulagaga kuhika Yeruzalemu ayunjula muko gw’aberu kweru. Nyamubâho arhali alonzize okubabalira.
5 Ebisigire oku bijiro bya Yehoyakimu, ngasi oku anajizire koshi, okwôla ka kurhali kuyandike omu citabu c’Empiriri z’Abami b’e Yuda? 6 Yehoyakimu acihengeka aha burhambi bw’ababusi bage, n’omugala Yoyakini ayîma ahali hage. 7 Oyo mwami w’e Misiri arhacirhengaga bundi omu cihugo cage mpu ayisha arhabire; ali okuba omwami w’e Sîriya amamunyaga ngasi ebi oyo mwami w’e Misiri ali agwerhe kurhenga oku mugezi gw’e Misiri kuja oku lwîshi lwa Efrata.
Omurhondero g’obwami bwa Yoyakini (598)
8 Yoyakini ali agwerhe myaka ikumi na munani ali muburhe erhi ayîma obwami, anaciyîma myezi isharhu aha Yeruzalemu. Nina izino lyage ye wali Nehushata mwali wa Elinatana, w’e Yeruzalemu. 9 Ajira ebigalugalu embere za Nyamubâho ak’îshe.
Okuhekwa kwa burhanzi omu buja
10 Mwagôla mango engabo ya Nabukondonozori mwami w’e Babiloni, ya rhenga e Yeruzalemu, yanacigorha ecishagala. 11 Nabukondonozori aja e mbere z’olwo lugo engabo yage yali elugosire. 12 Okubundi Yoyakini ahuluka aja emunda olya mwami w’e Babiloni ali, yene, nina, abambali, abagula bage, n’enshangi zage, naye olya mwami amugwarha mpira, mwali omu mwaka gwa kali munani kurhenga ali mwami.
13 Ahôla, asabunga obuhirhi boshi bwa aka-Nyamuzinda, kuguma n’obuhi rhi bw’omu bwami, avunyungula birya birugu by’amasholo, Salomoni mwami w’Israheli ali amahira omu ka-Nyamuzinda nka kulya Nyamubâho anali adesire. 14 Agukumba Yeruzalemu yeshi, abarhambo boshi, abalwi boshi, bantu bihumbi ikumi bagukumbwa, kuguma n’abalangaga n’abatuzi, barhasigalaga abarhali balya bantu banyi banyi bonene b’omu cihugo. 15 Aheka ntyo Yoyakini, mulûlize e Babiloni boshi na nina, kuguma na baka mwami eshangi zage, abarhambo b’omu cihugo. 16 Kuguma asabunga n’abalwi, bantu bihumbi nda, asabunga abatuzi n’abandi ba obulenga, bantu cihumbi ngasi zanali ntwali omu kulwa, mwami w’e Babiloni abaheka buja e Babiloni. 17 Mwami w’e Babiloni ayanka Matanya, mwîshe wa Yoyakini, aba ye ajira mwami ahali ha Yoyakini, anamuhindula izîno amuha erya Sedekiyasi.
Omurhondero g’obwami bwa Sedekiyasi omu Yuda (598-587)
18 Sedekiyasi agwerhe myaka makumi abiri na muguma amango abaga mwami, ayîma myaka ikumi na muguma aha Yeruzalemu. Nina ye wali Hami tali, mwali wa Yirimiyahu w’e Libna. 19 Ajira ebigalugalu embere za Nyamu baho, ayiga amabi Yehoyakimu ajiraga. 20 Okwôla koshi kwabaga omu Yeru zalemu n’omu Yuda erhi bukunizi bwa Nyamubâho burhuma kuhika amango abakagaga loshi embere zage. Sedekiyasi anacicihindula kuli mwami w’e Babiloni.
BHS 2Kings
24
1בְּיָמָ֣יו עָלָ֔ה נְבֻכַדְנֶאצַּ֖ר מֶ֣לֶךְ בָּבֶ֑ל וַיְהִי־לֹ֨ו יְהֹויָקִ֥ים עֶ֨בֶד֙ שָׁלֹ֣שׁ שָׁנִ֔ים וַיָּ֖שָׁב וַיִּמְרָד־בֹּֽו׃
2וַיְשַׁלַּ֣ח יְהוָ֣ה׀ בֹּ֡ו אֶת־גְּדוּדֵ֣י כַשְׂדִּים֩ וְאֶת־גְּדוּדֵ֨י אֲרָ֜ם וְאֵ֣ת׀ גְּדוּדֵ֣י מֹואָ֗ב וְאֵת֙ גְּדוּדֵ֣י בְנֵֽי־עַמֹּ֔ון וַיְשַׁלְּחֵ֥ם בִּֽיהוּדָ֖ה לְהַֽאֲבִידֹ֑ו כִּדְבַ֣ר יְהוָ֔ה אֲשֶׁ֣ר דִּבֶּ֔ר בְּיַ֖ד עֲבָדָ֥יו הַנְּבִיאִֽים׃
3אַ֣ךְ׀ עַל־פִּ֣י יְהוָ֗ה הָֽיְתָה֙ בִּֽיהוּדָ֔ה לְהָסִ֖יר מֵעַ֣ל פָּנָ֑יו בְּחַטֹּ֣את מְנַשֶּׁ֔ה כְּכֹ֖ל אֲשֶׁ֥ר עָשָֽׂה׃
4וְגַ֤ם דַּֽם־הַנָּקִי֙ אֲשֶׁ֣ר שָׁפָ֔ךְ וַיְמַלֵּ֥א אֶת־יְרוּשָׁלִַ֖ם דָּ֣ם נָקִ֑י וְלֹֽא־אָבָ֥ה יְהוָ֖ה לִסְלֹֽחַ׃
5וְיֶ֛תֶר דִּבְרֵ֥י יְהֹויָקִ֖ים וְכָל־אֲשֶׁ֣ר עָשָׂ֑ה הֲלֹא־הֵ֣ם כְּתוּבִ֗ים עַל־סֵ֛פֶר דִּבְרֵ֥י הַיָּמִ֖ים לְמַלְכֵ֥י יְהוּדָֽה׃
6וַיִּשְׁכַּ֥ב יְהֹויָקִ֖ים עִם־אֲבֹתָ֑יו וַיִּמְלֹ֛ךְ יְהֹויָכִ֥ין בְּנֹ֖ו תַּחְתָּֽיו׃
7וְלֹֽא־הֹסִ֥יף עֹוד֙ מֶ֣לֶךְ מִצְרַ֔יִם לָצֵ֖את מֵֽאַרְצֹ֑ו כִּֽי־לָקַ֞ח מֶ֣לֶךְ בָּבֶ֗ל מִנַּ֤חַל מִצְרַ֨יִם֙ עַד־נְהַר־פְּרָ֔ת כֹּ֛ל אֲשֶׁ֥ר הָיְתָ֖ה לְמֶ֥לֶךְ מִצְרָֽיִם׃ פ
8בֶּן־שְׁמֹנֶ֨ה עֶשְׂרֵ֤ה שָׁנָה֙ יְהֹויָכִ֣ין בְּמָלְכֹ֔ו וּשְׁלֹשָׁ֣ה חֳדָשִׁ֔ים מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלִָ֑ם וְשֵׁ֣ם אִמֹּ֔ו נְחֻשְׁתָּ֥א בַת־אֶלְנָתָ֖ן מִירוּשָׁלִָֽם׃
9וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה כְּכֹ֥ל אֲשֶׁר־עָשָׂ֖ה אָבִֽיו׃
10בָּעֵ֣ת הַהִ֔יא עָלָה עַבְדֵ֛י נְבֻכַדְנֶאצַּ֥ר מֶֽלֶךְ־בָּבֶ֖ל יְרוּשָׁלִָ֑ם וַתָּבֹ֥א הָעִ֖יר בַּמָּצֹֽור׃
11וַיָּבֹ֛א נְבוּכַדְנֶאצַּ֥ר מֶֽלֶךְ־בָּבֶ֖ל עַל־הָעִ֑יר וַעֲבָדָ֖יו צָרִ֥ים עָלֶֽיהָ׃
12וַיֵּצֵ֞א יְהֹויָכִ֤ין מֶֽלֶךְ־יְהוּדָה֙ עַל־מֶ֣לֶךְ בָּבֶ֔ל ה֣וּא וְאִמֹּ֔ו וַעֲבָדָ֖יו וְשָׂרָ֣יו וְסָֽרִיסָ֑יו וַיִּקַּ֤ח אֹתֹו֙ מֶ֣לֶךְ בָּבֶ֔ל בִּשְׁנַ֥ת שְׁמֹנֶ֖ה לְמָלְכֹֽו׃
13וַיֹּוצֵ֣א מִשָּׁ֗ם אֶת־כָּל־אֹוצְרֹות֙ בֵּ֣ית יְהוָ֔ה וְאֹֽוצְרֹ֖ות בֵּ֣ית הַמֶּ֑לֶךְ וַיְקַצֵּ֞ץ אֶת־כָּל־כְּלֵ֣י הַזָּהָ֗ב אֲשֶׁ֨ר עָשָׂ֜ה שְׁלֹמֹ֤ה מֶֽלֶךְ־יִשְׂרָאֵל֙ בְּהֵיכַ֣ל יְהוָ֔ה כַּֽאֲשֶׁ֖ר דִּבֶּ֥ר יְהוָֽה׃
14וְהִגְלָ֣ה אֶת־כָּל־יְ֠רוּשָׁלִַם וְֽאֶת־כָּל־הַשָּׂרִ֞ים וְאֵ֣ת׀ כָּל־גִּבֹּורֵ֣י הַחַ֗יִל עֲשָׂרָה אֲלָפִים֙ גֹּולֶ֔ה וְכָל־הֶחָרָ֖שׁ וְהַמַּסְגֵּ֑ר לֹ֣א נִשְׁאַ֔ר זוּלַ֖ת דַּלַּ֥ת עַם־הָאָֽרֶץ׃
15וַיֶּ֥גֶל אֶת־יְהֹויָכִ֖ין בָּבֶ֑לָה וְאֶת־אֵ֣ם הַ֠מֶּלֶךְ וְאֶת־נְשֵׁ֨י הַמֶּ֜לֶךְ וְאֶת־סָרִיסָ֗יו וְאֵת֙ אוּלֵי הָאָ֔רֶץ הֹולִ֛יךְ גֹּולָ֥ה מִירוּשָׁלִַ֖ם בָּבֶֽלָה׃
16וְאֵת֩ כָּל־אַנְשֵׁ֨י הַחַ֜יִל שִׁבְעַ֣ת אֲלָפִ֗ים וְהֶחָרָ֤שׁ וְהַמַּסְגֵּר֙ אֶ֔לֶף הַכֹּ֕ל גִּבֹּורִ֖ים עֹשֵׂ֣י מִלְחָמָ֑ה וַיְבִיאֵ֧ם מֶֽלֶךְ־בָּבֶ֛ל גֹּולָ֖ה בָּבֶֽלָה׃
17וַיַּמְלֵ֧ךְ מֶֽלֶךְ־בָּבֶ֛ל אֶת־מַתַּנְיָ֥ה דֹדֹ֖ו תַּחְתָּ֑יו וַיַּסֵּ֥ב אֶת־שְׁמֹ֖ו צִדְקִיָּֽהוּ׃ פ
18בֶּן־עֶשְׂרִ֨ים וְאַחַ֤ת שָׁנָה֙ צִדְקִיָּ֣הוּ בְמָלְכֹ֔ו וְאַחַ֤ת עֶשְׂרֵה֙ שָׁנָ֔ה מָלַ֖ךְ בִּירוּשָׁלִָ֑ם וְשֵׁ֣ם אִמֹּ֔ו חֲמִיטַל בַּֽת־יִרְמְיָ֖הוּ מִלִּבְנָֽה׃
19וַיַּ֥עַשׂ הָרַ֖ע בְּעֵינֵ֣י יְהוָ֑ה כְּכֹ֥ל אֲשֶׁר־עָשָׂ֖ה יְהֹויָקִֽים׃
20כִּ֣י׀ עַל־אַ֣ף יְהוָ֗ה הָיְתָ֤ה בִירוּשָׁלִַ֨ם֙ וּבִ֣יהוּדָ֔ה עַד־הִשְׁלִכֹ֥ו אֹתָ֖ם מֵעַ֣ל פָּנָ֑יו וַיִּמְרֹ֥ד צִדְקִיָּ֖הוּ בְּמֶ֥לֶךְ בָּבֶֽל׃ ס
Okugorhwa kwa Yeruzalemu
25 |
1 Omu mwaka gwa kali mwenda gwa okuyîma kwa mwami Sedekiyasi, omu nsiku ikumi z’omwezi gwa kali ikumi, Nabukondonozori mwami w’e Babiloni ayîsha n’engabo yage nyinji y’abalwi arhêra Yeruzalemu, atwa ebirâlo eburhambi bw’ecôla cishagala, acigorha acizungulusa ngurhu. 2 Ecôla cishagala bacigorha ntyo kuhika omu mwaka gwa kali ikumi na muguma gwa okuyîma kwa Sedekiyasi. 3 Omu nsiku mwenda z’omwezi, erhi olubaga loshi lwahweriragwe n’ebiryo, cikolaga cizombo conene lurhaciyimbwa kwo ciru n’eby’okulya. 4 Bahumba omwina omu lugo, engabo y’abalwi yoshi yashe sheramwo yayaka: budufu yagera omu muhango gw’ekarhî ka byôgo bibiri olu nda lw’ishwa lya mwami, erhi n’engabo y’Abakaldeya enagosire ecihugo. Mwami agera omu njira y’e Araba. 5 Ci konene eyôla ngabo y’abanya-Kaldeya yanacishimba mwami, yamugwarhira omu kabanda ka Yeriko, engabo yage yoshi yayaka yamusiga yenene. 6 Erhi baba bamagwarha mwami,. bamuhêka emunda omwami w’e Babiloni ali aha Ribla, hamuhenyera amabi. 7 Abana bage babaniga erhi na yene adwirhe asinza, okubundi mwami Nabukondonosori arhula amasu ga Sedckiyasi gombi, bamushweka n’emigozi y’ecuma bamuhêka e Babiloni.
Yeruzalemu agwarhwa anahekwa buja obwa kabirhi
8 Omu nsiku nda z’omwezi gwa karhanu mwali omu mwaka gwa kali ikumi na mwenda kurhenga Nabukondonozori, ayîmire omu Babiloni, omurhambo w’engabo yage izîno lyage ye Nabuzaradani, ayîsha aha Yeruzalemu. 9 Ayôca aka-Nyamuzinda ayôca enyumpa ya mwami, ayôca n’ezindi nyumpa z’omu Yeruzalemu zoshi, kuguma n’enyumpa z’abarhambo nazo azidûlika muliro. 10 Engabo y’abôla basirika b’e Kaldeya, yahongola enkûta zoshi z’omu Yeruzalemu. 11 Nabuzaradani asabunga olubaga loshi lwali lucisigire omu cishagala, ciru nabakazagiciheka bonene emunda mwami w’e Babiloni ali, na ngasi bandi banali bacisigire, agukumba ahêka. 12 Oyo murhambo w’engabo, aleka obuhinzi butya butya bonene bw’ecihugo mpu bukazihinga emizabibu n’amashwa.
13 Abôla banya-Kaldeya bavunanga eminara y’omulinga yabaga omu ka Nyamuzinda, n’enyôgero n’eciyanja byabaga omu ka-Nyamuzinda banacihêka ogôla mulinga goshi e Babiloni. 14 Banacirhôla enyungu, emirhwanzo, orhwere, ebikombe na ngasi bindi birugu bya mulinga bakazagijiriramwo enterekêro, bahêka. 15 Oyôla murhambo w’abasirika, kuguma arhôla ebitumbûkizo n’ebindi birugu by’okukangûla ngasi byanali bya masholo n’eby’amarhale, nabyo ahêka. 16 Eyôla miringa yombi, cirya ciyanja n’enyôgero, Salomoni ayûbakiraga omu ka-Nyamuzinda kurhankahashikine okujira omulengo gw’ebyôla birugu. 17 Oburherema bw’omunâra murhanzi bwali bwa makoro ikumi na munani, oku nyanya kwali ensirha y’omulinga n’oburherema bw’eyola nsirha gali makoro asharhu na oku muhiro gwa olubigabiga kwali obushengerere bw’emikûzo, byoshi byali bya mulinga. Omunâra gwa kabiri nago kwo gwanali muyûbake ntyôla na ngasi ebyanalikwo byoshi.
18 Oyôla murhambo w’abasirika agwarha omudâhwa mukulu Seraya n’owamulondaga, ye Sefanyahu agwarha n’abalanzi b’emihango oku banali ba sharhu. 19 Omu lugo agwarhamo enshagi yakazigirhegeka abasirika bakazagija oku matabâro, ahandi agwarhaho bantu barhanu omu barhonyi ba mwami, aba banarhôlaga omwôla lugo, bagwarha omwandisi w’omurhambo w’abasirika ye wakazigilalûla engabo omu cihugo, ashubigwarhamwo bandi balume makumi galindarhu, bantu b’omu lubaga konene baciri omwôla lugo. 20 Nabuzaradani, oyo murhambo w’abalwi, erhi aba amabagwarha, abahêka emunda mwami w’e Babiloni ali aha Ribla. 21 Oyôla mwami w’e Babiloni abayîrhirira aha Ribla omu cihugo ca Hamati. Ntyo kwo Yuda naye ahêkagwa buja kuli n’ecihugo cage.
Godoliyasi, murhambo mukulu w’e Yuda
22 Oku ngabo yasigalaga omu cihugo ca Yoda, kwa balya bantu Nabukondonozori mwami w’e Babiloni asigaga omu cihugo, abaha omurhambo izîno lyage ye Godoliyasi mugala wa Ahikamu, mugala wa Shafani. 23 Erhi abarhambo ba ngasi murhwe bayumva kuguma n’abantu babo, oku mwami w’e Babiloni anajizire Godoliyasi mukulu w’olubaga, boshi baja emunda Godoliyasi ali aha Mispa. balimwo Yishmaeli, mugala wa Netanya, Yohanani mugala wa Kereahi, Seraya mugala wa Tanhumeti w’e Netofa Yazanyahu mugala wa Maaka, bayîsha boshi n’engabo zabo. 24 Godoliyasi abakomêreza boshi n’endahiro, erhi: « Mwe n’abantu binyu murhayobohaga okushiga abantu b’e Kaldeya; mubêre omu cihugo, mukolere mwami w’e Babiloni mwabona oku bwâba bunguke bwinyu. »
25 Ci konene omu mwezi gwa nda, Yishimaeli mugala wa Netanya, mugala wa Elishama w’omu buluzi, ayîsha alusibwe n’abantu Banya-Kaldeya banali boshi naye aha Mispa. 26 Okubundi, olubaga loshi kurhenga oku murho, kuja oku mukulu, bashana ebikunga kuguma na balya barhambo babo boshi, baja e Misiri erhi kuyôboha Abanya-Kaldeya kurhuma.
Okubabalirwa kwa Yoyakini
27 Omu mwaka gwa makumi asharhu na nda gwa okululizibwa kwa Yoyaki ni mwami w’e Yuda, omu mwezi gwa ikumi na kabirhi, omu nsiku makumi abirhi na nda z’omwezi, Evil-Merodaki mwami w’e Babiloni omwaka ayîmaga mwo, ayinamula irhwe lya Yoyakini, amukûla omu mpamikwa. 28 Amushambâza n’obonjo, ishungwe lyage lyaja enyanya ly’amashungwe g’abandi bami banalibashwekirwe boshi haguma naye e Babiloni. 29 Amuhogoza erya mya mbalo y’abashwêkwa, Yoyakini akâlîra oku cîbo cage boshi naye, amango anacihali goshi. 30 Omu kulama mwami akazimuha ngasi ebi analagirirekwo omu kalamo kage koshi.
BHS 2Kings
25
1וַיְהִי֩ בִשְׁנַ֨ת הַתְּשִׁיעִ֜ית לְמָלְכֹ֗ו בַּחֹ֣דֶשׁ הָעֲשִׂירִי֮ בֶּעָשֹׂ֣ור לַחֹדֶשׁ֒ בָּ֠א נְבֻכַדְנֶאצַּ֨ר מֶֽלֶךְ־בָּבֶ֜ל ה֧וּא וְכָל־חֵילֹ֛ו עַל־יְרוּשָׁלִַ֖ם וַיִּ֣חַן עָלֶ֑יהָ וַיִּבְנ֥וּ עָלֶ֖יהָ דָּיֵ֥ק סָבִֽיב׃
2וַתָּבֹ֥א הָעִ֖יר בַּמָּצֹ֑ור עַ֚ד עַשְׁתֵּ֣י עֶשְׂרֵ֣ה שָׁנָ֔ה לַמֶּ֖לֶךְ צִדְקִיָּֽהוּ׃
3בְּתִשְׁעָ֣ה לַחֹ֔דֶשׁ וַיֶּחֱזַ֥ק הָרָעָ֖ב בָּעִ֑יר וְלֹא־הָ֥יָה לֶ֖חֶם לְעַ֥ם הָאָֽרֶץ׃
4וַתִּבָּקַ֣ע הָעִ֗יר וְכָל־אַנְשֵׁ֨י הַמִּלְחָמָ֤ה׀ הַלַּ֨יְלָה֙ דֶּ֜רֶךְ שַׁ֣עַר׀ בֵּ֣ין הַחֹמֹתַ֗יִם אֲשֶׁר֙ עַל־גַּ֣ן הַמֶּ֔לֶךְ וְכַשְׂדִּ֥ים עַל־הָעִ֖יר סָבִ֑יב וַיֵּ֖לֶךְ דֶּ֥רֶךְ הָעֲרָבָֽה׃
5וַיִּרְדְּפ֤וּ חֵיל־כַּשְׂדִּים֙ אַחַ֣ר הַמֶּ֔לֶךְ וַיַּשִּׂ֥גוּ אֹתֹ֖ו בְּעַרְבֹ֣ות יְרֵחֹ֑ו וְכָל־חֵילֹ֔ו נָפֹ֖צוּ מֵעָלָֽיו׃
6וַֽיִּתְפְּשׂוּ֙ אֶת־הַמֶּ֔לֶךְ וַיַּעֲל֥וּ אֹתֹ֛ו אֶל־מֶ֥לֶךְ בָּבֶ֖ל רִבְלָ֑תָה וַיְדַבְּר֥וּ אִתֹּ֖ו מִשְׁפָּֽט׃
7וְאֶת־בְּנֵי֙ צִדְקִיָּ֔הוּ שָׁחֲט֖וּ לְעֵינָ֑יו וְאֶת־עֵינֵ֤י צִדְקִיָּ֨הוּ֙ עִוֵּ֔ר וַיַּאַסְרֵ֨הוּ֙ בַֽנְחֻשְׁתַּ֔יִם וַיְבִאֵ֖הוּ בָּבֶֽל׃ ס
8וּבַחֹ֤דֶשׁ הַֽחֲמִישִׁי֙ בְּשִׁבְעָ֣ה לַחֹ֔דֶשׁ הִ֗יא שְׁנַת֙ תְּשַֽׁע־עֶשְׂרֵ֣ה שָׁנָ֔ה לַמֶּ֖לֶךְ נְבֻכַדְנֶאצַּ֣ר מֶֽלֶךְ־בָּבֶ֑ל בָּ֞א נְבוּזַרְאֲדָ֧ן רַב־טַבָּחִ֛ים עֶ֥בֶד מֶֽלֶךְ־בָּבֶ֖ל יְרוּשָׁלִָֽם׃
9וַיִּשְׂרֹ֥ף אֶת־בֵּית־יְהוָ֖ה וְאֶת־בֵּ֣ית הַמֶּ֑לֶךְ וְאֵ֨ת כָּל־בָּתֵּ֧י יְרוּשָׁלִַ֛ם וְאֶת־כָּל־בֵּ֥ית גָּדֹ֖ול שָׂרַ֥ף בָּאֵֽשׁ׃
10וְאֶת־חֹומֹ֥ת יְרוּשָׁלִַ֖ם סָבִ֑יב נָֽתְצוּ֙ כָּל־חֵ֣יל כַּשְׂדִּ֔ים אֲשֶׁ֖ר רַב־טַבָּחִֽים׃
11וְאֵת֩ יֶ֨תֶר הָעָ֜ם הַנִּשְׁאָרִ֣ים בָּעִ֗יר וְאֶת־הַנֹּֽפְלִים֙ אֲשֶׁ֤ר נָפְלוּ֙ עַל־הַמֶּ֣לֶךְ בָּבֶ֔ל וְאֵ֖ת יֶ֣תֶר הֶהָמֹ֑ון הֶגְלָ֕ה נְבוּזַרְאֲדָ֖ן רַב־טַבָּחִֽים׃
12וּמִדַּלַּ֣ת הָאָ֔רֶץ הִשְׁאִ֖יר רַב־טַבָּחִ֑ים לְכֹֽרְמִ֖ים וּלְיֹגְבִֽים׃
13וְאֶת־עַמּוּדֵ֨י הַנְּחֹ֜שֶׁת אֲשֶׁ֣ר בֵּית־יְהוָ֗ה וְֽאֶת־הַמְּכֹנֹ֞ות וְאֶת־יָ֧ם הַנְּחֹ֛שֶׁת אֲשֶׁ֥ר בְּבֵית־יְהוָ֖ה שִׁבְּר֣וּ כַשְׂדִּ֑ים וַיִּשְׂא֥וּ אֶת־נְחֻשְׁתָּ֖ם בָּבֶֽלָה׃
14וְאֶת־הַסִּירֹ֨ת וְאֶת־הַיָּעִ֜ים וְאֶת־הַֽמְזַמְּרֹ֣ות וְאֶת־הַכַּפֹּ֗ות וְאֵ֨ת כָּל־כְּלֵ֧י הַנְּחֹ֛שֶׁת אֲשֶׁ֥ר יְשָֽׁרְתוּ־בָ֖ם לָקָֽחוּ׃
15וְאֶת־הַמַּחְתֹּות֙ וְאֶת־הַמִּזְרָקֹ֗ות אֲשֶׁ֤ר זָהָב֙ זָהָ֔ב וַאֲשֶׁר־כֶּ֖סֶף כָּ֑סֶף לָקַ֖ח רַב־טַבָּחִֽים׃
16הָעַמּוּדִ֣ים׀ שְׁנַ֗יִם הַיָּ֤ם הָֽאֶחָד֙ וְהַמְּכֹנֹ֔ות אֲשֶׁר־עָשָׂ֥ה שְׁלֹמֹ֖ה לְבֵ֣ית יְהוָ֑ה לֹא־הָיָ֣ה מִשְׁקָ֔ל לִנְחֹ֖שֶׁת כָּל־הַכֵּלִ֥ים הָאֵֽלֶּה׃
17שְׁמֹנֶה֩ עֶשְׂרֵ֨ה אַמָּ֜ה קֹומַ֣ת׀ הָעַמּ֣וּד הָאֶחָ֗ד וְכֹתֶ֨רֶת עָלָ֥יו׀ נְחֹשֶׁת֮ וְקֹומַ֣ת הַכֹּתֶרֶת֮ שָׁלֹ֣שׁ אַמָּה וּשְׂבָכָ֨ה וְרִמֹּנִ֧ים עַֽל־הַכֹּתֶ֛רֶת סָבִ֖יב הַכֹּ֣ל נְחֹ֑שֶׁת וְכָאֵ֛לֶּה לַֽעַמּ֥וּד הַשֵּׁנִ֖י עַל־הַשְּׂבָכָֽה׃
18וַיִּקַּ֣ח רַב־טַבָּחִ֗ים אֶת־שְׂרָיָה֙ כֹּהֵ֣ן הָרֹ֔אשׁ וְאֶת־צְפַנְיָ֖הוּ כֹּהֵ֣ן מִשְׁנֶ֑ה וְאֶת־שְׁלֹ֖שֶׁת שֹׁמְרֵ֥י הַסַּֽף׃
19וּמִן־הָעִ֡יר לָקַח֩ סָרִ֨יס אֶחָ֜ד אֲֽשֶׁר־ה֥וּא פָקִ֣יד׀ עַל־אַנְשֵׁ֣י הַמִּלְחָמָ֗ה וַחֲמִשָּׁ֨ה אֲנָשִׁ֜ים מֵרֹאֵ֤י פְנֵֽי־הַמֶּ֨לֶךְ֙ אֲשֶׁ֣ר נִמְצְא֣וּ בָעִ֔יר וְאֵ֗ת הַסֹּפֵר֙ שַׂ֣ר הַצָּבָ֔א הַמַּצְבִּ֖א אֶת־עַ֣ם הָאָ֑רֶץ וְשִׁשִּׁ֥ים אִישׁ֙ מֵעַ֣ם הָאָ֔רֶץ הַֽנִּמְצְאִ֖ים בָּעִֽיר׃
20וַיִּקַּ֣ח אֹתָ֔ם נְבוּזַרְאֲדָ֖ן רַב־טַבָּחִ֑ים וַיֹּ֧לֶךְ אֹתָ֛ם עַל־מֶ֥לֶךְ בָּבֶ֖ל רִבְלָֽתָה׃
21וַיַּ֣ךְ אֹתָם֩ מֶ֨לֶךְ בָּבֶ֧ל וַיְמִיתֵ֛ם בְּרִבְלָ֖ה בְּאֶ֣רֶץ חֲמָ֑ת וַיִּ֥גֶל יְהוּדָ֖ה מֵעַ֥ל אַדְמָתֹֽו׃
22וְהָעָ֗ם הַנִּשְׁאָר֙ בְּאֶ֣רֶץ יְהוּדָ֔ה אֲשֶׁ֣ר הִשְׁאִ֔יר נְבֽוּכַדְנֶאצַּ֖ר מֶ֣לֶךְ בָּבֶ֑ל וַיַּפְקֵ֣ד עֲלֵיהֶ֔ם אֶת־גְּדַלְיָ֖הוּ בֶּן־אֲחִיקָ֥ם בֶּן־שָׁפָֽן׃ פ
23וַיִּשְׁמְעוּ֩ כָל־שָׂרֵ֨י הַחֲיָלִ֜ים הֵ֣מָּה וְהָאֲנָשִׁ֗ים כִּֽי־הִפְקִ֤יד מֶֽלֶךְ־בָּבֶל֙ אֶת־גְּדַלְיָ֔הוּ וַיָּבֹ֥אוּ אֶל־גְּדַלְיָ֖הוּ הַמִּצְפָּ֑ה וְיִשְׁמָעֵ֣אל בֶּן־נְתַנְיָ֡ה וְיֹוחָנָ֣ן בֶּן־קָ֠רֵחַ וּשְׂרָיָ֨ה בֶן־תַּנְחֻ֜מֶת הַנְּטֹפָתִ֗י וְיַֽאֲזַנְיָ֨הוּ֙ בֶּן־הַמַּ֣עֲכָתִ֔י הֵ֖מָּה וְאַנְשֵׁיהֶֽם׃
24וַיִּשָּׁבַ֨ע לָהֶ֤ם גְּדַלְיָ֨הוּ֙ וּלְאַנְשֵׁיהֶ֔ם וַיֹּ֣אמֶר לָהֶ֔ם אַל־תִּֽירְא֖וּ מֵעַבְדֵ֣י הַכַּשְׂדִּ֑ים שְׁב֣וּ בָאָ֗רֶץ וְעִבְד֛וּ אֶת־מֶ֥לֶךְ בָּבֶ֖ל וְיִטַ֥ב לָכֶֽם׃ ס
25וַיְהִ֣י׀ בַּחֹ֣דֶשׁ הַשְּׁבִיעִ֗י בָּ֣א יִשְׁמָעֵ֣אל בֶּן־נְ֠תַנְיָה בֶּן־אֱלִ֨ישָׁמָ֜ע מִזֶּ֣רַע הַמְּלוּכָ֗ה וַעֲשָׂרָ֤ה אֲנָשִׁים֙ אִתֹּ֔ו וַיַּכּ֥וּ אֶת־גְּדַלְיָ֖הוּ וַיָּמֹ֑ת וְאֶת־הַיְּהוּדִים֙ וְאֶת־הַכַּשְׂדִּ֔ים אֲשֶׁר־הָי֥וּ אִתֹּ֖ו בַּמִּצְפָּֽה׃
26וַיָּקֻ֨מוּ כָל־הָעָ֜ם מִקָּטֹ֤ן וְעַד־גָּדֹול֙ וְשָׂרֵ֣י הַחֲיָלִ֔ים וַיָּבֹ֖אוּ מִצְרָ֑יִם כִּ֥י יָרְא֖וּ מִפְּנֵ֥י כַשְׂדִּֽים׃ פ
27וַיְהִי֩ בִשְׁלֹשִׁ֨ים וָשֶׁ֜בַע שָׁנָ֗ה לְגָלוּת֙ יְהֹויָכִ֣ין מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֔ה בִּשְׁנֵ֤ים עָשָׂר֙ חֹ֔דֶשׁ בְּעֶשְׂרִ֥ים וְשִׁבְעָ֖ה לַחֹ֑דֶשׁ נָשָׂ֡א אֱוִ֣יל מְרֹדַךְ֩ מֶ֨לֶךְ בָּבֶ֜ל בִּשְׁנַ֣ת מָלְכֹ֗ו אֶת־רֹ֛אשׁ יְהֹויָכִ֥ין מֶֽלֶךְ־יְהוּדָ֖ה מִבֵּ֥ית כֶּֽלֶא׃
28וַיְדַבֵּ֥ר אִתֹּ֖ו טֹבֹ֑ות וַיִּתֵּן֙ אֶת־כִּסְאֹ֔ו מֵעַ֗ל כִּסֵּ֧א הַמְּלָכִ֛ים אֲשֶׁ֥ר אִתֹּ֖ו בְּבָבֶֽל׃
29וְשִׁנָּ֕א אֵ֖ת בִּגְדֵ֣י כִלְאֹ֑ו וְאָכַ֨ל לֶ֧חֶם תָּמִ֛יד לְפָנָ֖יו כָּל־יְמֵ֥י חַיָּֽיו׃
30וַאֲרֻחָתֹ֗ו אֲרֻחַ֨ת תָּמִ֧יד נִתְּנָה־לֹּ֛ו מֵאֵ֥ת הַמֶּ֖לֶךְ דְּבַר־יֹ֣ום בְּיֹומֹ֑ו כֹּ֖ל יְמֵ֥י חַיָּֽו׃