1TH – – Bible en mashi du Congo
Munkwa munene oku barhumisi ba Yezu na Ekleziya
bakolaga na C.D.P.C.L. Bukavu, bulya omu EBIBLIYA NTAGATIFU,
Verbum Bible, Kinshasa 1992, rhudômire binwa binji bya mashi.
AMARUBA MARHANZI MUTAGATIFU PAOLO AYANDIKIRAGA ABATESALONIKA (BANYA-TESALONIKA)
Obwofi bw’ebinwa
Muli gano maruba marhanzi-rhanzi Paolo ayandikiraga Abanya-Tesalonika omu mwâka gwa 52, ababwîzire, erhi: «1, 9 Ntâho barhadwîrhi baganîra oku mwarhuyankiriraga, n’oku mwalekaga abazimu binyu, mpu mushimbe Nnâmahanga munashige Nyamuzinda w’obuzîne n’ow’okunali, 10 munalinge oku Omulaga agaluka kurhenga empingu, olya Mugala afûlaga omu bafù, ye Yezu, orhuciza obukunizi bwayisha.»
Paolo ashib’ibwîra abatesalonika, erhi: «2,19 Bundi bulangalire buci rhugwêrhe, gandi masîma maci rhwâbone, lindi ishungwe lihi lyârhulerhere irenge embere za Nnawirhu Yezu olusiku âgaluka, aha nyuma zinyu? Neci, mw’oyo mwe irenge lirhu, mwe na busîme bwirhu.»
Paolo ali akengeza abakristu kurhi bakwânîne okulama omu kulinda oku Yezu agaluka; ebi Nnâmahanga alonza kuhika amango Omugala galuka kuli kurhujira batagatifu (5, 1; 2, 19; 3, 13; 4, 15; 5, 2; 5, 23). Co cirhumire enyigîrizo nkulu z’amaruba kuli kubwîra abakristu kurhi balinda olwo lusiku: kulama omu butagatifu, bayake eby’enshonyi, banalame omu buzigire (5, 7-8). Na ntâye omanyire olusiku n’amango Nnâhamwirhu agaluka (5,1).
1
Omusingo
1 Paolo, Silvano na Timoteyo, kuli Ekleziya y’Abatesalonikaa eri muli Nyamuzinda lshe na muli Nyakasane Yezu Kristu. Kuli mwe enshôkano n’obuholo!
Avuga Nnâmahanga omunkwa anabasîma
2 Rhurhahusa okuvuga Nnâmahanga omunkwa ngasi mango mwe mweshi nurhumire n’okummukengêra omu nsengero zirhu. 3 Ngasi kasanzi, embere za Larha Nnâmahanga, erhi kugerêreza rhugerêreza ebijiro by’obuyemêre bwinyu, n’emikolo y’obuzigire bwinyu, n’obulangalire bwinyu bukomîre, rnuli Nnawirhu Yezu Kristu.
4 Rhurhahabiri, bene wirhu bazigirwa ba Nnâmahanga, oku muli nshagi zâge. 5 Bulya Emyanzi y’Akalembe rhwamudwîrhîre birhali binwa byône, ci yali eyegemîre obuhasheb, na Muka Mutagatifu, n’oburhwâli burhalimwo bwôbac. Ninyu mwêne mumanyire kurhi rhwàli rhuyôsire muli mwe nti lyo rhummukwânana. 6 Ninyu mwarhulolerakwo olwiganyo, mwacîsêza okushusha Nyakasane, mwayankirira Oluderhod n’enshagali ya Mûka Mutagatifu, n’obwo mwàli omu malibuko manji, 7 na ntyo mwaba lwingayo oku bemêzi boshi b’e Macedoniya n’e Akaya. 8 Neci, kurhenga emwinyu Oluderho lwa Nyakasane lwayumvikîne, arhali omu Macedoniya n’omu Akaya mwône, ci na hoshi hoshi obuyemêre bwinyu muli Nyamuzinda bwàjîre irenge, na ntyo ntacicîrhamya nakuderha. 9 Ntâho barhadwîrhi baganîra oku mwarhuyankiriraga, n’oku mwalekaga abazimu binyu, mpu mushimbe Nnâmahanga munashige Nyamuzinda w’obuzîne n’ow’okunali, 10 munalinge oku Omulaga agaluka kurhenga empingu, olya Mugala afûlaga omu bafù, ye Yezu, orhuciza obukumzi bwayisha.
2
Oku Paolo ayôrhaga erhi ali e Tesalonika
1 Ninyu mwêne murhahabiri, bene wirhu, oku rhurharhamiraga busha erhi rhuyisha emwinyu. 2 Erhi rhuba rhwamalibuzibwa n’okujacirwa e Filipie, nk’oku mumanyire, Nyamuzinda wirhu arhuha oburhwâli bw’okummuyigîriza Emyanzi y’Akalembe yâge omu ntambala ndârhi la. 3 Enyigîrizo zirhu zirhali za bunywesi, nisi erhi za bugalugalu erhi bulyâlya. 4 Ci kulya kuba Nyamuzinda abwîne oku rhukwânîne, arhufumbasize Emyanzi y’Akalembe yâge; nirhu nka rhwahanûla, rhurhalonza okusimîsa abantu, ci Nyamuzinda yêne oyishi ebirhuli emurhima. 5 Na nta mango rhusag’iderha ebinwa by’okulimîriza, ninyu mwêne murhakuhabiri, erhi okujira akantu kankafulika amagene g’eby’en’igulu; Nyamuzinda ye muhamîrizi wâni muli okwo. 6 N’oli emwinyu, oli ahandi, ntasag’ibona rhwalonza okukuzibwa n’abantu, 7 n’obwo rhwankahashire okummuyêreka obuhashe bwirhu, kulya kuba rhuli ntumwa za Kristu.
Ci rhwacijira banyinyi ekarhî kinyu, rhwayôrha nka muzire walisa abana bâge n’okubashîbirira. 8 Omu buzigire bwirhu kuli mwe, rhwankalonzize rhu mmuhe, arhali Emyanzi y’Akalembe yone, ci n’obuzine bwirhu ciru, bulya mwali murhonyire bwenene emunda rhuli! 9 Mucikengîre, bene wirhu, emirimo n’emiluho yirhu: rhwakag’immuyigîriza Emyanzi y’ Akalembe ya Nnâmahanga omu kukola budufu na mûshi nti lyo rhurhazidohera ndi muli mwe. 10 Mw’oyo na Nyamuzinda mwanahamîriza kurhi rhwàli batagatifu, bashinganyanya na bêru-kwêru. 11 Muyishi bwinja oku rhwajirire ngasi muguma muli mwe nka kula omubusi ajirira abana bâge: 12 rhwakazir’immuhanûla, rhwakammuha omurhima, rhwanakammulahiriza nti olugendo lwinyu luyôrhe lukwânana Nnâmahanga wammuhamagalaga omu Bwâmi bwâge n’omu irenge lyâge.
Obuyemêre n’obushîbirizi bw’Abatesalonika
13 Co c’irhumire oku bwirhu rhwehe, rhurhahusa okuvuga Nyamuzinda omunkwa, bulya erhi muba mwamayumva Oluderho lwâge rhwammumanyîsagya, murhaluyankiriraga nka kanwa ka muntu, ci, nk’oku lunali, mwaluyankirira nka Luderho lwa Nnâmahanga. Olwo Luderho kukola muli mwe, mwe bemêzi. 14 Neci, bene wirhu, mwayankîre olwiganyo oku Ekleziya za Nyamuzinda ziri omu Yudeya muli Kristu Yezu; kulya kuba ninyu mwalibuzîbwe n’abantu b’omu cihugo cinyu nk’oku ezo Ekleziya zalibuzibagwa n’Abayahudi, 15 balyâla bayirhaga Nyakasane Yezu n’abalêbi; bâbo bo bàrhulibuzagya; barhasimîsa Nnâmahanga, banali bashombanyi b’abantu boshi. 16 Banakarhuhanza okuyigîriza abapagani mpu lyo barhacunguka; na ntyo barhahusa okuyushûla olugero lw’ebyâha byâbo. Ci lero obukunizi bwa Nyamuzinda mîra bwàbarhindagakwo.
17 Rhwehe, bene wirhu, kurhenga rhujira nsiku rhurhabonana n’amasù, ci arhali omu murhima, rhwàyumva rhukola rhucifinjire okushub’ibona obusù bwinyu, rhwànayumva rhummuduzire bwenêne. 18 Rhwanacilalira okuja emwinyu; nie ono Paolo nakuhizire kanji, ci shetani akarhutwîra omu majira. 19 Bundi bulangalire buci rhugwêrhe, gandi masîma maci rwâbone, lindi ishungwe lihi lyârhulerhere irenge embere za Nnawirhu Yezu olusiku âgaluka, aha nyuma zinyu? Neci, mw’oyo mwe irenge lirhu, mwe na busîme bwirhu.
3
Paolo arhuma Timoteyo e Tesalonika
1 Erhi rhubona rhurhacihashiri, rhwahiga okuyôrha rhwêne Atena; 2 rhwarhuma Timoteyo, mwene wirhu na murhumisi wa Nyamuzmda omu kulumîza Emyanzi y’ Akalembe ya Kristu, nti ammuzibuhye anammukomeze omu buyemêre bwinyu, 3 Iyo harhag’ijira owarha omurhima muli ago malibukof. Ninyu mwêne murhahabiri oku eco co cigabi cirhu. 4 Bulya rhuli emwinyu, rhwakag’immurhonda oku kukwânîne rhubone amalibuko; kwo byanayishirig’iba, murhakuhabiri. 5 Erhi mbona ntacihashiri nanacimurhuma nti adôse emyanzi y’obuyemêre bwinyu nti kwankanaba Omushumisig mîra ammushumikaga, n’omukolo gwirhu gube gwafîre busha.
Avuga omunkwa oku myanzi Timoteyo amudwîrhîre
6 Ci buno Timoteyo arhuhandire, arhenga emwinyu, arhudwîrhîre emyanzi minja y’obuyemêre bwinyu n’obuzigire bwinyu; arhubwîzire oku kudula mucirhudula, n’oku mucîfinja bwenêne okushub’irhulolakwo nk’oku nirhu rhucîfinja okushub’immubonakwo. 7 Ntyo, bene wirhu, omu malumwa n’omu malibuko girhu ga ngasi lubero, obuyemêre bwinyu bwarhuhîre omurhima. 8 Neci, rhuyumvîrhe rhukola rhugwêrhe emisi bulya mukomîre muli Nyakasane. 9 Rhubwîragi nirhu kurhi rhwankahash’ivuga Nyamuzinda omunkwa kuli mwe kw’aga masîma goshi rhudwîrhe rhwayumva embere za Nnâmahanga erhi mwe murhuma? 10 Budufu na mûshi erhi kushenga rhumushenga burhahusa, nti rhushub’ibona obusù bwinyu, rhunayushûle ebibulikîne omu buyemêre bwinyu. 11 Mâshi Nyamuzinda yêne, Larha na Nnawirhu Yezu, barhufukûlire enjira y’okuhika emwinyu! 12 Ninyu Nyakasane ammuyôlolose anammujire bimâna omu kuzigirana mwêne na nnene n’omu kuzigira abantu boshi nk’oku rhummuzigira! 13 Na ntyo akomeze emirhima yinyu; ayijire myêru-kwêru omu butagatifu embere za Larha Nyamuzinda, amango nnawirhu Yezu ayisha bo n’abatagatifu bâge boshi.
4
Amahano: obutagatifu n’obuzigire
1 Neci bene wirhu, rhummuhunyire rhunammuyinginzire muli Nyakasane Yezu nti mushimbe erya njira rhwammuyigîrizaya, erya njira emmuyêreka kurhi mukwânîne okuyôrha lyo musimîsa Nnâmahanga. Câbà kwo munakola muyôsire ntyo. Muhirage njira, muje embere. 2 Mumanyire bwinja marhegeko maci rhwammuhîre oku izîno lya Nyakasane Yezu. 3 Obulonza bwa Nnamahanga b’obu: muhinduke batagatifu; muleke eby’enshonyi; 4 ngasi muguma muli mwe amany’ilanga omubiri gwâge omu butagatifu n’omu bukenge, 5 arhanacicîrîkiriraga omu kuhêkwa n’amiru mabî ak’abapagani barhishi Nyamuzinda. 6 Muli okwo harhajiraga owasârhaza mwene wâbo erhi okumujira buligo; bulya Nyakasane anacîhôle kw’ebyo byoshi, nka kulya rhwammubwiragakwo rhwanakuhamîriza 7 Birhali bya nshonyi Nyamuzinda arhuhamagaliraga, ci butagatifu. 8 Na ntyo owagayaguza ago marhegeko, erhi arhali muntu agayaguzize, ci Nyamuzinda yêne, owammushobôzagya Omûka gwâge Mutagatifu.
9 Oku biyêrekire okuzigirana, nta bulagîrire mugwêrhe bw’okuyandikirwa, kulya kuba Nyamuzinda yêne wammuyigîrizagya okuzigirana mwêne na nnene, 10 erhi kwo munayôrha mujirira bene wirhu boshi b’omu Macedoniya yoshi. Rhummuhunyire nti muyushûle okuja embere, bene wirhu. 11 Mucîsêze okukarhûza, na ngasi muguma ashîbirire omulimo gwâge, munakole n’amaboko ginyu, nka kulya rhwammurhegekaga. 12 Ntyo olugendo lwinyu luyôrhe lushingânîne omu rnasù g’abali embugah, na ntâye mwalagîrirakwo.
Abazîne n’abafîre olusiku Nyakasane agaluka
13 Bene wirhu, rhurhalonza muhabe olw’abafîre, lyo murhag’ifà mutula ak’abandi barhajira bulangalirei. 14 Akaba rhuyemîre oku Yezu afîre anafûka, ntyo kwo abafîre muli Yezu nabo banayish’iba: Nyamuzinda anabahêke bo naye. 15 Okûla rhummubwîzirekwo n’obuhashe b’Oluderho lwa Nyakasane: rhwe rhucizîne, rhwe rhwâbe rhuciriho amango Nyakasane agaluka, rhurhakashokolera abafîre. 16 Bulya, oku cimanyîso, oku izù lya Malahika mukulu n’oku mushekera gwa Nyarnuzinda, Nyakasane yêne anayandagale, n’abafîre muli Kristu bo bâfûke barhanzi. 17 Okubundi nirhu, rhwe nabo omu bitu, rhuj’ishimânana na Nyakasane omu malunga; na ntyo rhwâbêre na Nyakasane ensiku zoshi. 18 Mukaz’irhûlirizanya n’ebyo binwa.
5
Okuba masu omu kulinga okuyisha kwa Nyakasane
1 Oku nsiku n’amango, bene wirhu, nta bulagirire mugwêrhe bw’okubiyandikirwa. 2 Ninyu mwêne mukumanyire bwinja: Olusiku lwa Nyaksane kwo luyisha nka cishambo c’omu budufuj. 3 Amango abantu baderhe mpu: «Murhûla na kalembe», lyo obuhanya bwâbahonere oku caligumiza, kula emikero mibishi enarhogera omukazi oli izîmi, barhakanabona oku bayâka. 4 Mwehe, bene wirhu, murhali omu mwizimya, mpu olwo lusiku lummurhibukirekwo nka cishambo. 5 Mweshi muli bana b’ obumoleke n’ab’omûshik. Rhurhali bâna ba budufu nisi erhi ba mwizimya. 6 Kuziga rhurhajaga îro ak’abandi, ci rhube masù erhikwo, rhurhanabaga badâdà. 7 Abaja îro, budufu balija, n’abalaluka, budufu balaluka. 8 Ci rhwehe, rhwe b’omûshi, rhurhabaga badâdà; rhuyôrhe rhufumbasire empenzil y’obuyemêre n’obuzigire, rhuyambale n’ensirha y’obulangalire bw’obucire. 9 Bulya Nyamuzinda arharhulemeraga bukunizi, ci mpu rhubone obucire Nnawirhu Yezu Kristu orhumire. 10 Arhufîrire mpu rhukaba rhuzîne erhi rhukaba rhurhazînim, rhulame rhulungîne naye. 11 Ntyo mukaz’irhûlirizanya mwêne na nnene, munakahânana olwiganyo lwinja, nk’okûla munajira.
Oku ababa haguma bakwânîne okuyôrha
12 Rhummuhunyire, bene wirhu, nti mukakenga balya bammuluhira, abammukulîre muli Nyakasane, banakammuhanûla.· 13 Mubazigire kwago-kwago omukolo gwâbo gurhumire. Mube n’omurhûla ekarhi kinyu. 14 Mâshi, bene wirhu rhummuhunyire nti muhanûle abalerha akavulindi, muhe abwôba omurhima, muzibuhye engonyi, munakalembera abantu boshi. 15 Mumanye hankajira owagalulira omuntu obubî oku bubî; ci ngasi mango mucihangâne okujirirana aminja mwêne na nnene, mugajirire n’abantu boshi. 16 Mukayôrha mushagalusire ensiku zoshi. 17 Mukashenga oburhahusa. 18 Oku ngasi kantu mukaz’ivuga omunkwa, bulya ntyo kwo Nnâmahanga alonza kuli mwe, muli Kristu Yezu. 19 Murhazimagyan Muka Mutagatifu; 20 murhagayaguzagya enshôkano y’obulêbi; 21 ci mulole bwinja ngasi kantu, n’ebiri binja byo muyoôrhanage. 22 Mucilange oku ngasi coshi ciderhwa cibî.
Obwanga n’omusingo 23 Nyamuzinda w’omurhûla yêne ammujire batagatifu lwoshi lwoshi, alange emyûka n’emirhima n’emibiri yinyu buzira izâbyo kuhika olusiku Nnawirhu Yezu Kristu ayisha. 24 Ommuhamagire arhatwa omu kanwa kâge, yêne ye wajira okwo. 25 Murhusengerere nirhu, bene wirhu. 26 Mulamuse bene wirhu boshi n’ehinûnugurho hitagatifu. 27 Mmuhunyire bwenêne muli Nyakasane nti aga maruba gasomerwe bene wirhu boshi. 28 Enshôkano ya Nnawirhu Yezu Kristu ebe ninyu!
a1.1 Batesalonika; Banya-Tesalonika; Bantu b’e Tesalonika
b1.5 : Buhashe bw’okujira ebisômerîne.
c1.5 oburhwâli burhalimwo bwôba: bijiro by’okumanyisa oku Mûka Mutagatrfu ye wakag’ikolêsa Paolo.
d1.6 : Oluderho, yo Myanzi y Akalembe.
f3.3 : Amalumwa n’amalibuko co cimanyiso c’omukristu osêzire omu buyemêre en’igulu.
h4.12 : Abali embuga, bo balya bahali b’omu mulala gwirhu gw’abemêzi (1 Kr 15. 12).
i4.13 : Abandi barhajira bulangalire; bo bapagani abo.
k5.5 : Abakristu balemeragwa obumoleke n’omûshi: okuyôrha rhuli omu bumoleke n’omu bulangashane bw’omûshi bwo bworhere bwirhu.
l5.8 rhuyôrhe rhufumbasire empenzi: Lola Ef 6, 14-17.
m5.10 : Rhukaba rhuli bagumaguma erhi rhukafa.
n5.19 : Okuzimya Mûka kwo kujira akantu kankahanza omukolo gwa Mûka Mutagatrfu omu mirhima yirhu.