BIBLIYA OMU MASHI ENDAGÂNO YA MÎRA. BIBLE MASHI ANCIENT TESTAMENT. THE OLD TESTAMENT DRC MASHI BIBLE. VERY SOON WE ARE EXPECTING THE NEW TESTAMENT

EBIRIMWO

OMURHONDÊRO N’ENSHOKOLEZI:1-7

OMURHÔNDÊRO (Murh) : 8-60

OLUBUNGO (Lub): 61-106

BENE LEVI (Lev): 107-142

EMIBALḔ (Mib): 143-192

OLUSHIKA (Lush): 193-233

YOZWḔ (Yoz): 234-266

ABACIRANUZI (Bac): 267-295

RUTI (Rut): 296-300

1SAMWELI (1Sam): 301-340

2SAMWELI (2Sam): 341-372

1ABAMI (1Bam): 373-408

2ABAMI (2Bam): 409-443

1ENGANÎRO (1Nga): 444-478

2ENGANÎRO (2Nga): 479-516

EZRA (Ezr): 517-527

NEHEMIYA (Neh): 528-544

TOBITI (Tob): 545-559

YUDITI (Yud): 560-575

ESTERI (Est): 576-589

1MAKABEYO (1Mak): 590-623

2MAKABEYO (2Mak): 624-649

AYUBU (Ayu): 650-678

ENNANGA (Lul): 679-777

EMIGANI (Mig): 778-810

OMUHANÛZI (Muh): 811-819

OLWIMBO LW’ENYIMBO (Lwi): 820-829

OBUSHINGANYANYA (Bush): 830-849

OBURHIMANYA BWA MWENE SIRA (Burh): 850-895

IZAYA , YESHAYAHU (Iz, Yesh): 896-955

YEREMIYA, YEREMIYAHU, YIRMIYAHU (Yer, Yir): 956- 1015

ENDÛLÛ (End): 1016-1023

BARUKI (Bar): 1024-1033

EZEKIYELI, YEHEZEKIYELI, YEHEZEKEL (Ez): 1034-1090

DANIYELI (Dan): 1091-1116

HOZEYA (Hoz):117-1126

YOWELI (Yow): 1127-1132

AMOSI (Am): 1133-1143

YÔNÂ (Yon): 1144-1146

MIKEYO (Mik): 1147-1153

NAHUMU (Nah): 1154-1156

HABAKUKI (Hab): 1157-1160

SOFONIYA (Sof): 1161-1165

HAGAYI (Hag): 1166-1169

ZAKARIYA (Zak): 1170-1180

MALAKIYA (Mal): 181-184

GEN – בראשית

OMURHONDÊRO N’ENSHOKOLEZI

EBITABU BY’ENDAGANO YA MÎRA

Ebitabu birhanzi by’ Amarhegeko

1. Omurhôndêro (Murh)

2. Olubungo (Lub)

3. Bene Levi(Lev)

4. Emibalè (Mib)

5. Olushika (Lush)

Ebitabu by’enganîro

6. Yozwè (Yoz)

7. Abacîrânuzi ( Bac)

8. Ruti (Rut)

9. 1Samweli (1Sam)

10. 2Samweli (2Sam)

11. 1Abami (1Bam)

12. 2Abami (2Bam)

13. 1 Enganîro(1Nga)

14. 2 Enganîro (2Nga)

15. Ezra (Ezr)

16.Nehemiya (Neh)

17. Tobiti (Tob)

18. Yuditi (Yut)

19. Esteri (Est)

20. 1Makabeyo (1Mak)

21. 2 Makobeyo (2Mak)

EBITABU BY’OBUMANYE

22. Ayubu (Ayu)

22. Ennanga ( Lul)

24. Emigani (Mig)

25. Omuhanûzi ( Muh)

26. Olwimbo lw’Enyimbo (Lwi)

27. Obushinganyanya (Bush)

28. Oburhimanya bwa Mwene-Sira (Burh)

EBITABU BY’ABALÊBI

29. Izaya (lz)

30. Yeremiya (Yer)

31. Endûlù ( End)

32. Baruki ((Bar)

33. Ezekiyeli (Eze)

34. Daniyeli (Dan)

35. Hozeya (Hoz)

36. Yoweli (Yow)

37. Amos (Am)

38. Abudiya (Abu)

39. Yona (Yon)

40.Mikeyo (Mik)

41. Nahumu (Nah)

42. Habakuki (Hab)

43.Sofoniya (Sof)

44. Hageyo (Hag)

45. Zakariya (Zak)

46. Malakiya (Mal)

EBITABU BY’ENDAGÂNO MPYAHYA

Emyanzi y’Akalembe yayandikagwa na:

1. Mutagatifu Mateyo (Mt)

2. Mutagatifu Marko (Mk)

3. Mutagatifu Luka (Lk)

4. Mutagatifu Yowane (Yn)

5. Ebijiro by’Entumwa (Ebj)

Amaruba ga Mutagatifu Paolo

6. Emwa Abaroma (Rom)

7. Amarhanzi emwa Abakorinti (1Kr)

8. Aga kabirhi emwa Abakorinti (2Kr)

9. Emwa Abagalasiya (Gl)

10. Emwa Abefezi (Ef)

11. Emwa Abafilipi (Fl)

12. Emwa Abakolosi (Kl)

13. Amarhanzi emwa Abatesalonika (1Ts)

14. Aga kabirhi emwa Abatesalonika (2Ts)

15. Amarhanzi emwa Timoteyo (1Tm)

16. Aga kabirhi emwa Timoteyo (2Tm)

17. Emwa Tito (Tt)

18. Emwa Filemoni (Fm)

19. Amaruba gayandikiragwa Abahabraniya (Hb)

Amaruba gayandikiragwa Abemêzi boshi

20. Aga Yakobo (Yk)

21. Amarhanzi ga Petro (1Pt)

22. Aga kabirhi ga Petro (2Pt)

23. Amarhanzi ga Yowane (1Yn)

24. Aga kabirhi ga Yowane (2Yn)

25. Aga kasharhu ga Yowane (3Yn)

26. Aga Yuda (Yd)

27. Amafululo (Maf)

IHANO OKU BASOMA ECI CITABU

Oluderho «Bibliya» lurhenga omu luderho lw’ecigereki « Biblos », kwo kuderha omu mashi «Citabu». Eci citabu ciderhwa ntyo bulya co citabu cilushire ebindi bitabu byoshi bya hano igulu; bulya muli eci citabu Nyamuzinda arhushambâlira rhzeshi, ashabâza abantu ba mîra n’aba ngasi mango. Nyamuzinda yene wàciyandikaga n’okuboko kw’omuntu. Neci, Ebibliya Iuli LUDERHO LWA NYAMUZINDA na kandi Iuli luderho lw’abantu. Eci citabu ciderhwa kandi citabu c’A MANDIKO MATAGATlfU bulya càyandikagwa na Nyamuzinda .

Ebibliya ciri citabu c’okuli bulya cayandikagwa na Nyamuzinda; ebiyandisirwemwo biluslrire ebyamajirwa omu igulu lyoshi lyoshi. Muli eci citabu muyandisirwe kurhi Nyanmuzinda àcungulaga abanya-byâha. Nyamuzinda àbacumgulaga erhi àrhuma Omugala eno igulu mpu acîjire muntu. Oyo Mwana wa Nyamuzinda wacîjiraga muntu ye Yezu Kristu. Ye warhukûlaga omu buja bw’ecâha anarhucungula. Ye wàrhumire endagâno y’omurhûla ekarhî ka Nyamuzinda n’abantu yajirikana. Kwo kurhuma eco cigabi c’Ebibliya cishambâla kuli Yezu Kristu ciderhwa Ndagâno Mpyahya .

Nyamuzinda alozagya okurheganya abantu kuli eyo Ndagâno Mpyahya y’omurhûla. Co càrhumaga ago mango ga mîrra alaganana n’olubaga Yezu Kristu aburhagwamwo, olubaga lwa Israheli.

Ecigabi c’Ebibliya cishambâla oku lubaga lwa Israheli ciderhrwa Ndagâno ya Mîra. Erhi omuntu ankalonza okuyumva bwinjinjaja emyanzi n’ebijiro bya Yezu Kristu n’eyindi myanzi yoshi y’Endagâno Mpyahya, arhegesirwe okumanya enyigîrizo z’ebitabu by’Endagâno ya Mîra .

Nyamuzinda acishozire bantu banji mpu bayandike ebi alonzagya okuderha omu Mandiko Matagatifu. Abo bantu bàlamaga kurhenga mîra omu Palestina-Israheli n’omu bihugo by’eburhambi bwâyo. Baguma bàyandika omu cihebraniya n’abandi omu cigereki. Baguma bàyandika binji, abandi bisungunu. Baguma bàyandika burhangiriza, abandi buzinda bwa nyuma.Kurhenga oku lwandiko lurhanzi kuhika oku luzinda, hàgezire hofi myâka cihumbi ciguma. Buzinda Amandiko gàhirwa muli citabu ciguma. Eco citabu càderhwa Bibliya

Erhi rhwakacîdôsa kurhi Bibliya yàhikaga e Bushi, rhurhegesirwe rhukengêre oku Amandko Matagatifu gàsomirwe burhanzi omu cihugo c’abagayandikaga. Ci kwône Nyamuzinda arhalonzagya okujirira olubaga luguma lwône aminja arheganyizagya igulu (Yn 3, 16). alonzagya abantu b’eno igulu boshi bagamanye n’okucîyigirizago. Co carhumire arhuma Nyâma Ekleziya mpu alole kurhi ankahugûla Ebibliya omu ndimi zoshi z’eno igulu (Fl 2,10-11). Ntyo nirhu rhwanahashisoma Ebibliya omu mashi. Cici cirhumire rhurhegesirwe okusoma Ebibliya? Ebibliya ederha emyanzi y’obucunguzi bw’abantu. Osoma erhi oyumva eyo myanzi ayish’imanya byoshi ebi Nyamuzinda àjirîre abantu n’obuzigire bwâge. Ntyo abantu bâyish’iba n’obuhashe bw’okumanya Nyamuzinda n’enjira y’okucunguka. Na kulusha ebyo, Nyamuzinda ayandisize eyindi myanzi, nk’enyimbo z’obugashânize, amasâla, enyiganyo z’obwirhonzi n’amaruba

Ebibliya ebamwo bitabu 73 oku Bakatolika, 66 oku Baprostanti baguma baguma, 41 oku Bayahudi bulya banji muli bo baciba oku Ndagâno ya Mîra kwône.

RURHI RHWANKALONZA ERHI OKUBONA BlNWA BILEBE OMU BIBLIYA

Kulya kuba Ebibliya egabirwemwo bitabu binji na ngasi citabu cirimwo ebigabi n’emilongo, kuli kwa bulagirire okumanya ecitabu, ecigahi n’omulongo, lyo rhubona ebinwa byalonzibwa. Ecitabu cìmanywe omu izîno lyâco erhi obwofi bw’izîno lyâco ; omubalè gumananyise ecigabi n’omulongo. Rhulole bwinja: omu citabu c’Ennanga, nta bigabi, ci ziri nnanga zone. amazîno g’ebitabu n’ag’abantu galimwo okuhubula kw’enfarasè n’ecigereki. ci okuba amashi gayegire ecihebraniya kulusha enfarasè na kulusha ecigereki, hali mazîno maguma ga bitabu n’ag’abantu rhwakahubula kundi omu mashi kushimbana n’oku bagahubula omu cihebraniya . Enyiganyo ziri nyinji:

Yozafati rhwanamuderha YEHOSHAFAT, kwo kuderha Nyakasane otwa emanja

Yokoziyasi rhwanamuderha AHAZIYAHU

Yowasi rhwanamuderha YOWASH

Amaziyasi rhwanamuderha AMAZIYAHU

Azariyasi rhwanamuderha AZARIYAHU

Akaz rhwanamuderha AKHAZ erhi AHAZ

Yezekiyahu rhwanamuderha HIZEKIYAHU

Manasè rhwanamuderha MENASHè

Yoziasi rhwanamuderha YOSHIYAHU

Sedekiyasi rhwanamuderha SEDEKIYAHU

Yoyakimu rhwanamuderha YEHOYAKIMU

Yekoniyasi rhwanamuderha YEKONYAHU

Ezekiyasi rhwanamuderha YEHIZEKIYAHU

Owiyasi rhwanamuderha UZIYAHU

Yozwè rhwanamuderha YEHOSHUWA, YESHUWA

Yezu rhwanamuderha YEHOSHUWA, YESHUWA

Musa rhwanamuderha MOSHE

Rebeka rhwanamuderha RIVKA

Yeremiya rhwanamuderha YEREMIYA erhi YERMIYAHU erhi YEREMIYAHU

Ezekiyeli rhwanamuderha YEHEZEKIYELI, kuderha « Nyamuzinda ohâna emisi »

Rhukasoma n’ okuyandika ntya:

Enkomedu y’e Bulaya

Mateyo 1, 21 : kuli kuderha Emyanwi y’Akalembe ya Mateyo. cigabi ca burhanzi, mulongo gwa kali makumi abirhi na muguma

Mateyo 1,1-17: Emyanzi y’AkaJembe ya Mateyo, cigabi ca burhanzi, mulongo gwa burhanzi kuhika gwa kali ikumi na nda

Mateyo 1,1.17: Emyanzi y’Akalembe ya Mateyo, mulongo gwa 17

Marko 15, 42-16, 8: Emyanzi y’ Akalembe ya Marko, kurhenga oku cigabi ca 15, mulongo gwa 42 kuhika oku cigabi cigabi ca 16, mulongo gwa 8: Mk 15.42-16.8).

Ebijiro 24-26: Citabu c’Ebijiro by’Enlumwa. kirhenga oku cigabi ca 24 kuhika oku cigabi ca 26 (kwo kuderha: cigabi ca 24, eca 25; n’eca 26): Ebj 24 -26.

Enkomedu ya Amerika na internet bôhe balugiyandika ntya:

Mateyo 1: 21 kuli kuderha Emyanwi y’Akalembe ya Mateyo. cigabi ca burhanzi, mulongo gwa kali makumi abirhi na muguma: Mt 1:21

Mateyo 1: 1-17: Emyanzi y’AkaJembe ya Mateyo, cigabi ca burhanzi, mulongo gwa burhanzi kuhika gwa kali ikumi na nda: Mt 1: 1-17

Mateyo 1:1,17: Emyanzi y’Akalembe ya Mateyo, mulongo gwa 17 : Mt 1: 1,17

Marko 15: 42-16: 8: Emyanzi y’ Akalembe ya Marko, kurhenga oku cigabi ca 15, mulongo gwa 42 kuhika oku cigabi cigabi ca 16, mulongo gwa 8: Mk 15:42-16:8.

Ebijiro 24-26: Citabu c’Ebijiro by’Enlumwa. kirhenga oku cigabi ca 24 kuhika oku cigabi ca 26 (kwo kuderha: cigabi ca 24, eca 25; n’eca 26): Ebj 24 -26.

Hali abagusha ezo nkomedu zombi oku internet

Mateyo 1. 21 : kuli kuderha Emyanwi y’Akalembe ya Mateyo. cigabi ca burhanzi, mulongo gwa kali makumi abirhi na muguma

Mateyo 1.1-17: Emyanzi y’AkaJembe ya Mateyo, cigabi ca burhanzi, mulongo gwa burhanzi kuhika gwa kali ikumi na nda

Mateyo 1.1,17: Emyanzi y’Akalembe ya Mateyo, mulongo gwa 17

Marko 15. 42-16.8: Emyanzi y’ Akalembe ya Marko, kurhenga oku cigabi ca 15, mulongo gwa 42 kuhika oku cigabi cigabi ca 16, mulongo gwa 8: Mk 15.42-16.8.

Ebijiro 24-26: Citabu c’Ebijiro by’Enlumwa. kirhenga oku cigabi ca 24 kuhika oku cigabi ca 26 (kwo kuderha: cigabi ca 24, eca 25; n’eca 26): Ebj 24 -26.

EBINWA BIZIRIKE N’AMAFUNDO

( ) : binwa birhali by’omwandisi mutagatifu hano ci binwa by’àyushûlagwa n’ozundi muntu walonzagyao kuzâbûfa erhi kuhugûla bwinjinja kurhi ayumvirhe Arnandiko rnatagatifu aha honènè.

[ ] : binwa birhali by’omu nzîmbo erhi nzîngè zoshi za mîra zayandikagwa n’okuboko, ci biri binwa biri omu nzîmbo erhi nzingè nguma nguma zone.

– – : binwa byayûshûlagwa n’Omwandisi mutagatifu yênênè

ENYUSHÛLO

Muli eyi bibliya ntagatifu rhwajabonamwo binwa bigumabiguma biyûshûle birhanali by’àmu Mandiko matagatifu.

Abahinduzi balesire ebyo binwa aho bulya babwine oku byanarhabala omusomi okuzâbûla, okurhimanya bwinja Amandiko matagatifu, binamurhabale okushimba n’okulama akanwa ka nnâmahanga nk’oku nyâma Ekleziya akayumva, akayigiriza anakashimba omu kalamo kage.

Binwa bya mwene ebyo biri biyandike kundi kundi, ah’idako oku makaratasi maguma maguma, erhi aha buzinda bw’ecitabu cizinda c’Ebibliya ntagatifu.

EBITABU BIRHANU BY’AMARHEGEKO

Enshokolezi

Ebitabu birhanu birhanzi by’Ebibliya biderhwa: Omurhondêro, Olubungo Bene-Levi, Emibalè n’Olushika. Ebi bitabu birhanu byoshi haguma byaderhagwa n’Abayalwdi «Torati» kwo kuderha Amarhegeko. Bishamblila:

1. oku ba mîra bwenêne,

2. oku by’amango ga Musa,

3. oku mahano g’okutwa emmanja.

Owayandikaga buzinda ebyo bitabu akolesize amahano ga mîra, agahira haguma, na ntyo ajira entondekanye eri nk’ ey’ Ebibli ya yirhu y’ene. Eyo mikolohi yajiragwa oku burhegesi bwa Nyamuzinda yene. Ebyo bitabu birhanu bishambâla kurhi Nnâmahanga acîmanyisagya Adamu na Eva, Nuhu, Abrahamu, Izaki na Yakobo. Nnâmahanga àlaganana nabo n’ago malaganyo gajiriragwa bwenêne kulusha ecihugo bashakulûza bâbo bàlamagamwo co cihugo bâlaganyibagwa.

Eyo myanzi eri y’ensiku n’amango, yayish’ iyôrha ciru n’enyuma lya Kristu. Eyo myanzi y’obucunguzi eyerekîre Kristu. Kristu ayunjuzize Amalaganyo Mahyahya gàderhagwa omu Malaganyo ga Mîra: arhujira bakristu. Abakristu bali bâna bw’okuli ba Abrahamu omu buyemêre (Ga 3). Abrahamu ali ishe mulezi , z’okuhabûla olubaga lwa Nnâmahanga nuli Kristu. Co cirhumire Amalaganyo Mahyahya garhali go magumà n’aga Mîra; gagayushûla n’okugayunjuliza .

Ebyabâga amango ga bashakulûza n’amango ga Musa (entûlo ya lzaki, kuyikira Enyanja y’Amasheke, Basaka) lubà lwiganyo lw’Amarhegeko mahyahya (etûlo ya Kristu. obubarizo, Basaka wa Bakristu). Na kandi omu njira okugaluka emwa Nyarnuzinda Iuli lwiganyo lwa ngasi muntu ogerera muli eyo njira y’okulibula aka Israheli, lubaga lwishogwa lwa Nnamahanga.

OMURHONDERO

Enshokolezi

Ecitabu c’OmurhondËro ciderhwa ntya bulya cishambâla kurhi igulu n’omuntu byàlemagwa. Amaganîro g’ebya mîra gabà nka nshokolezi y’omwanzi gw’okucunguka Ebibliya erhumanyisa.

Ebibliya erhumanyisa kurhi igulu n’abantu b’amashanja goshi bàlemagwa na Nyamuzinda.

Ecitabu c’Omurhondêro cirhushambiilira kandi kurhi abantu barhanzi bàgomeraga Nyamuzinda na kurhi Nyamuzinda àbahanaga. Cirhumanyisa kurhi Nuhu n’abantu b’amashanja goshi bàlamaga. Cihugûla ecisiki c’ishanja lya Israheli, akalamo ka bashakulûza b’olubagalwishogwa: Abrahamu, Izaki, Ya kobo naYozefu. Abrahamu ali muntu wa buyemêre. Nnàmahanga àmulaganya iburha linene. Yakobo ali muntu wa bwenge bunene bwenêne.

Owayandikaga eci citabu c’Omurhondêro akolesize engerêrezo z’abantu b’ago mango ga mîra lyo amanyisa oku Nyamuzinda ye cisiki c’ebintu by’enigulu byoshi. Nyamuzinda alema Adamu, amuha mukâge lyo baburha n’okubumba igulu; amuhà mukazi muguma yêne, ababwira mpu bamanye bankayirha obuhya bwâbo.

EBIRIMWO

1. Omurhondêro gw’igulu: cigabi 1 -11

2. Akalamo ka Abrahamu: cigabi 12 -25, 18 .

3. Akalamo ka Izaki na Yakobo: cigabi 25, 19-36

4. Akalamo ka Yozefu: cigabi 37-50

I Ecisiki c’igulu n’ec’abantu

Emyanzi mirhanzi y’obulemi

1 Aha murhôndêro^a Nnâmahanga alema amalunga n’igulu. 2 Igulu lyali cimpirimpiri, civange, cimpinage lirhaligwerhe oku liyosire lirhanalimwo bici ci Mûka^b gwa Nnâmahanga akagiyerêra oku mîshi.

3 Nnâmahanga aderha, erhi: «Obulangashane^c bube». Obulangashane bwanaciba. 4 Nnâmahanga abona oku obulangashane buli bwinja. Anaberûla obulangashane n’omwizimya. 5 Ayirika obulangashane mûshi n’omwizimya aguyirika budufu. Bwayira^d bwanaca, lwo lusiku lurhanzi.

6 Nnâmahanga aderha, erhi: «Ecirêre^e cibe aha karhî k’amîshi ciberûle amîshi n’amashi». 7 Nnâmahanga ajira ecirêre caba lubibi lw’amîshi gali idako n’agali enyanya ly’ecirêre. Byanaciba ntyo 8 Nnâmahanga ayîrika ecirêre malunga. Bwayira bwanaca, lwo lusiku lwa kabiri.

9 Nnâmahanga aderha, erhi: « Amîshi gali idako ly’ecirêre gacigushe haguma n’ahakazire habonekane ». Byanaciba ntyo. 10 Nnâmahanga ayîrika ahakazire budaka n’ecirundo c’amîshi aciyirika nyanja. Nnâmahanga abona oku kuli kwinja.

11 Nnâmahanga aderha, erhi: « Obudaka bumerekwo olubala lulimwo emburho, ngasi lubero n’emirhi y’amalehe, era emera oku idaho enaleheke n’obujuru bwayo, ngasi lubero». Byanaciba ntyo. 12 Idaho lyamerakwo olubala lubamwo olujuru, ngasi lubero n’emirhi eleheka n’olugemu ngasi lubero. Nnâmahanga abona oku kuli kwinja. 13 Bwayira bwanaca, lwo lusiku lwa kasharhu.

14 Nnâmahanga aderha, erhi: « Ebimole bibe omu cirêre c’emalunga lyo biberûla omûshi n’obudufu; byaba bimanyiso by’empondo n’ecanda, ensiku n’emyâka, 15 binabe bimole bimanike emalunga bya kumolekera igulu ». Byanaciba ntyo 16 Nnâmahanga ajira bimole^f bibiri binene, ecimole cinênênè mpu cikamoleka mûshi, n’ecimole cinyinyi mpu cikamoleka budufu, boshi n’enyenyêzi. 17 Nnâmahanga abimanika omu cirêre c’emalunga mpu bikamolekera igulu, 18 mpu binamanyise omûshi n’obudufu n’okuberûla obulangashane n’omwizimya. Nnâmahanga abona oku kuli kwinja. 19 Bwayira bwanaca, lwo lusiku lwa kani

20 Nnâmahanga aderha, erhi: « Amîshi gadudûsemwo ebizîne n’ebinyunyi bibalale enyanya ly’igulu, embere z’ecirêre c’amalunga ». 21 Nnâmahanga alema abasimba banênênè b’omu nyanja na ngasi bizîne biyandala n’ebidûdûsa omu mîshi, bya ngasi lubero na ngasi rhunyunyi rhujira ebyûbi kushimbana n’olubero lwarhwo. Nnâmahanga abona oku kuli kwinja. 22 Nnâmahanga abigisha erhi: « Muyôloloke^g, muluge, mubumbe enyîshi n’enyanja; n’ebiyunyi bilunge okw’igulu ». 23 Bwayira bwanaca, lwo lusiku lwa karhanu

24 Nnâmahanga aderha, erhi: « Obudaka buvûlule ebizîne bya ngasi lubero: ensimba, ebinyâgârha n’ensimba z’erubala za ngasi lubero ». Byanaciba ntyo. 25 Nnâmahanga abona oku kuli kwinja.

26 Nnâmahanga aderha, erhi: « Rhujire omuntu orhushusha, orhugwerhekwo ecikebo, yewârhambula enfi z’omu nyanja n’orhunyunyi rhw’emalunga, ebishwekwa n’eby’erubala byoshi, n’ebinyâgârha byoshi binadûdûsa oku igulu 27 Nnâmahanga alema omuntu omushusha: oku nshusho ya Nnâmahanga àmulemire, àmulema mulume n’omukazi. 28 Nnâmahanga àbagisha anababwîra, erhi: « Muburhe muluge, mubumbe igulu, mulirhambule munarhegeke^h enfi z’omu nyanja n’orhunyunyi rhw’emalunga, na ngasi cizîne cigera oku idaho.

29 Nnâmahanga ashub’iderha, erhi: « Loli oku mmuhîre ngasi lubala lujira olujuru lunali oku idaho na ngasi murhi guleheka gunajira olujuru byo byâba biryo binyu. 30 Olubala nkana byo biryo mpîre ngasi c’erubala, ngasi kanyunyi k’emalunga, ngasi cigera oku idaho cinayîsa omuka». Byanaciba ntyo. 31 Nnâmahanga abona oku ebi anajiraga biri binja bwenêne. Bwayira bwanaca, lwo lusiku lwa kalindarhu.

1 Ntyo kwo amalunga n’igulu bya shwinjagwa; haguma n’ebimubaⁱ byoshi. 2 Erhi aba amayûsa omukolo akazâgikola, Nyamuzinda arhamûka oku lusiku lwa kalinda^j, ahûmûka omu mukolo akâgijira 3 Nyamuzinda ahûmûka oku lusiku lwa kalinda, alujira lwîmâna. 4 a. Yo nkomoka y’amalunga n’igulu eyo erhi bilemwa.

Emyanzi ya kabiri y’okulemwa kw’igulu. Ishhwa ly’amasîma

b. Erhi Nyakasane Nyamuzinda ajira igulu n’amalunga^k, 5 nta ishaka yaliciba en’igulu, nta lubala lwàlilucimera – bulya Nyakasane Nyamuzinda arhaliciniêsa enkuba en’igulu na ntaye walicihinga obudaka 6 erhi okuhuluza amîshi omu mibunda y’okudômerera obudaka-; 7 Nyakasane Nyamuzinda abumba omuntu n’akatulo k’oku idaho , amubûhira^l omûka gw’obuzîne omu mazulu, ntyo nyamutu ahinduka ciremwa cizîne. 8 Obwo Nyakasane Nyamuzinda arhwêra ishwa ly’amalehe e Edeni^m, ebushoshokero, ahiramwo omuntu àbumbaga 9 Nyakasane Nyamuzinda ameza oku budaka emirhi ya ngasi bûko, yakusîmîsa isu na minja okulibwa, yalimwo omurhi gw’obuzîne aha karhî k’ishwa n’omurhi gw’okumanyaⁿ aminja n’amabî. 10 Kurhenga omu Edeni (ishwa ly’amasîma) olwîshi lwakag’ihulula lwaj’idômerera ishwa, lwakacigabamwo kani lushube nyîshi ini. 11 Olwîshi lurhanzi ye Pishone, luhulula luzunguluke ecihugo ca Avila, era munda eba amasholo, 12 n’amasholo g’eyo garhahimwa kuyinjiha, eyo eba n’obuku bubaya bwinja n’ibuye ly’onice. 13 Olwîshi lwa kabiri luderhwa Gihone: luhulula luzunguluke ecihugo ca Etiopiya. 14 Olwîshi lwa kasharhu luderhwa Tigri: luhulula ebushohokero bwa Asuru. Olwîshi lwa kani luderhwa Eufrate. 15 Nyakasane Nyamuzinda àrhola olya muntu amuhira omu ishwa lya Edeni, mpu akalihinga analilange. 16 Nyakasane Nyamuzinda aha omuntu eri irhegeko: « Wanalya oku ngasi murhi guli omu ishwa, 17 ci omurhi gw’okumanya aminja n’amabî orhahîraga okagulyakwo, bulya amango wacîshomya wagulya erhi onafire^o ». 18 Nyakasane Nyamuzinda aderha, erhi: « Kurhali kwinja omuntu ayôrhe yêne, rhumujirire omurhabazi omushushire ». 19 Nyakasane Nyamuzinda arhôla obudaka abumbamwo ngasi nsimba y’erubala n’ebinyunyi by’emalunga byoshi, abihêkera omuntu mpu alole kurhi abiyîrika: ngasi oku omuntu abiyîrikaga kwo byanayîrisirwe. 20 Ntyo omuntu ayîrika ebishwekwa byoshi, orhunyunyi rhw’emalunga rhwoshi n’ensimba z’erubala, ci omuntu arhabonagamwo murhabazi omushushire. 21 Nyakasane Nyamuzinda arhogezakwo omuntu iro ly’enkwîra, nyamuntu ahunira; amushugula omurhibadu ashosha eminyafu aha omurhibadu gwarhengaga. 22 Ogwo murhibadu, Nyakasane Nyamuzinda àshugulaga oku mulume, atulamwo omukazi anamulerhera omulume. 23 Nnamulume, erhi: « Lero oyu ye munyafu gw’omunyafu gwâni na kavuha k’orhuvuha rhwâni. Ayîsh’ikaderhwa mukazi (isha) bulya omu mulume (ish) arhenzire » (Ayîsh’ikaderhwa muka-mulume bulya omu mulume arhenzire). 24 Co cirhuma omulume akwânîne aleke îshe na nnina acîshwekerekwo mukâge n’oku bali babiri bahinduke mubiri muguma^p (bayîsh’ihinduka muguma) 25 N’obwo bombi bàli bushugunu; omulume n’omukazi, ci barhakâg’iyumvanya nshonyi.

Ecâha cirhanzi

1 Enjoka yo yali nsimba nyengûza omu nsimba z’erubala zoshi Nyakasane Nyamuzinda ajiraga. Wanjoka^q abwîra omukazi, erhi: «Ka kwo kunali Nnâmahanga adesire: Murhahîraga mukalya oku murhi ciru n’omuguma gw’omu ishwa?» 2 Nyamukazi ashuza wanjoka, erhi: « Rhwanalya amalehe g’emirhi eri omu ishwa, 3 ci amalehe g’omurhi guli aha kagarhi k’ishwa gwoki, Nnâmahanga adesire: murha galyakakwo, ciru murhaguhumagakwo bulya erhi kufa munafire » 4 Ci wanjoka abwîra nnamukazi, erhi: « Nanga murhakafa mâshi! 5 Kali ciru Nnâmahanga amanyire oku amango mwânagulyekwo amasu ginyu gânayiguke munahinduke nka Nnâmahanga mukâmanya aminja n’amabî ». 6 Lero nyamukazi abona nk’omurhi guli mwinja okulîbwa, gunali gwakusîmîsa amasu gunali gwa kucîfinjwa n’okudômwamwo obwenge; arhôla irehe alyâko, anahà iba wali bonaye, naye alyâkwo. 7 Erhi amasu gabo bombi gayiguka, bàbona oku bali bashugunu^r; bazingazinga ebyasi by’omulehe babiyambalira omu cibunu. 8 Banaciyumva Nyakasane Nyamuzinda aja acîgezageza omu ishwa oku hihûsi hy’olusiku, omulume na mukâge bacîfulika Nyakasane Nyamuzinda, omu karhî k’emirhi y’omu ishwa. 9 Ci Nyakasane Nyamuzinda ayakûza^s omulume amubwîra, erhi: « Ngahi oli? » 10 Ashuza, erhi: « Nayumvîrhe wadunda amashando omu ishwa, namayôboha, bulya ndi mushugunu co carhumire nacifulika ». 11 Ashub’idôsa, erhi: «Ndi wakumanyisize oku oli mushugunu? Ci akaba walire kwa gulya murhi nakuhanzagya nti irhondo orhahîraga okalya? » 12 Nyamulume ashuza, erhi: « Omukazi wampebaga aha burhambi anampire kwa gulya murhi nani namanalyâkwo ». 13 Nyakasane Nyamuzinda abwîra omukazi, erhi : « Bici ebyo wamajira wâni? ». Nnamukazi ashuza, erhi: « Kali enjoka yamanteba lero namalya ». 14 Go mango Nyakasane Nyamuzinda abwîzirage enjoka, erhi: » Obwo wanajizire ntyo, ohehêrirwe kulusha ngasi cishwekwa na kulusha ensimba z’erubala zoshi; oku nda okola wâkagendera na katulo okola wâkalya ensiku zoshi z’akalamo kâwe. 15 Nkola naheba enshombo ekarhî kâwe n’omukazi, ekarhî k’iburha lyâwe n’iburha lyâge: oyu âkusinaga irhwe^t nâwe omukomolere oku kansisira ». 16 Abwîra nyamukazi, erhi: «Nkolanayushûla amalumwa gâwe, n’amazîmi gâwe omu malumwa okola wakaburha abana. Kulalikira okolaga wakalalikira balo, ci naye akola ayîsh’ikâkuzidohera^u. 17 Abwîra nyamulume, erhi: « Obwo wayumvîrhe mukâwe, wanalya kuli gulya murhi, n’obwo nàkurhegekaga, nti irhondo orhahîraga okagulyâkwo, idaho lihehêrîrwe erhi werhuma. Omu malibûko okola wakâkulamwo eci walya, ensiku zoshi z’akalamo kâwe. 18 Mahwa n’emishûgi likola lyakâkufulukiza, okâlya n’enshogo lubala. 19 Kurhûbanukirwa emalanga okola wakâbonamwo omugati (biryo): kuhika oshubire omu budaka bulya mwo warhengaga. Oli katulo n’omu katulo wânashubire! ». 20 Omuntu ayîrika mukâge erya Eva, «Hawa» bulya ye nnina wa abazîne boshi. 21 Nyakasane Nyamuzinda àjirira omulume n’omukazi ebishûli by’empu^v àbayambika. 22 Nyakasane Nyamuzinda aderha, erhi: « Alagi oku omuntu akola ali ak’îrhu erhi kumanya aminja n’amabî kurhuma. Mumanyage, arhag’ilambûla okuboko arhanacirhole oku murhi gw’obuzîne, agulye alame ensiku zoshi! ». 23 Nyakasane Nyamuzinda amuhimva omu ishwa lya Edeni (masîma), mpu ly’agend’ihinga obudaka arhengagamwo. 24 Ahimva omuntu anahira bakerubini n’engulumira y’engôrho yalaza ebushoshokero bw’ishwa ly’amasîma, lyo balanga enjira eja ebwa murhi gw’obuzîne (lyo bahagalika omuntu arhahume oku murhi gw’obuzîne).

Olwa Kayini na Abeli

1 Adamu ashamuka kuli mukâge Eva. Eva ayâlala anaburha Kayini. Aderha, erhi: «Namashobôla omuntu emwa Nyakasane ». 2 Ashub’iburha omulumuna Abeli. Abeli ali mushwesi wa bishwekwa ci Kayini ali muhinzi wa budaka. 3 Erhi kugera mango, Kayini arhûla nterekêro emwa Nyakasane ebi akûlaga omu budaka, 4 Abeli naye arhûla ebiburhwa birhanzi by’ebibuzi byâge n’amashushi gâbyo. Nyakasane ayankirira Abeli n’entûlo^w yâge, 5 ci arhayankiriraga Kayini n’eyâge ntûlo. Kayini akunirira okwo n’obusù bwâge bwazinzibala. 6 Nyakasane abwîra Kayini, erhi: « Cirhumire wakunira, cirhumire obusù bwâwe bwazinzibala? 7 Nkawal’ijizire bwinja, karhinga orhayinamwiri amalanga? Ci akaba orhajiziri bwinja, ecâha cishurhamire aha luso lwâwe, ciri cakulalîra, ci ocîhangâne ocihime ». 8 Kayini abwîra omulumuna Abeli, erhi: « Rhuje ebulambo! ». Oku bali omu bulambo, Kayini ayinamula okuboko acîrhulirakwo Abeli anamuniga. 9 Go mango Nyakasane abwîzire Kayini, erhi: « Ngahi mulumuna wâwe Abeli ali? ». Ashuza, erhi: »Ntamanyiri. Ka nie mmulanga mulumuna wâni? ». 10 Amushuza, erhi: « Bici ebi wamajira? Izù ly’omuko gwa mulumuna wâwe lyamanyakûza kurhenga okw’idaho. 11 Buyôrhe buhehêrirwe obudaka bwàmiraga omuko gwa mulumuna wâwe erhi werhuma. 12 Erhi okacihinga obudaka burhakacikuyerera bici, wâba kahukà na karhebera omu igulu ». 13 Kayini abwîra Nyakasane, erhi: « K’ecâha câni ciri cinene bwenêne cirhakababalirwa? ». 14 Lola oku wamampiva muli lino ishwa nnangwâsirwe ncîfulike hali na nâwe; nkolaga naba karharhinda na karhebera muno igulu, owanambugâne hali amango akanyirha ». 15 Ci Nyakasane amubwîra, erhi: « Ci kwoki ngasi wayirhe Kayini acîholwa kali nda! ». Nyakasane ahirakwo Kayini ecimanyiso, mpu lyo ngasi wamurhimâne arhamushûrhaga. 16 Kayini acîyegûla kuli Nyakasane anayûbaka omu cihugo ca Nodu, ebushoshokero bw’ishwa ly’amasîma. 17 Kayini ashamuka bona mukâge, mukâge ayâlala anaburha Enoku; ayûbaka ecishagala aciyirika erya Enoku, cirhenzire oku izîno ly’omugala Enoku. 18 Enoku aburhirwa Iradi, Iradi aburha Mehuyael na Mekuyael aburha Metushael. Metushael aburha Lâmek, Lâmek arhôla bakazi babiri: muguma ye Ada n’owundi ye Zila. 19 Lâmek arhôla bakazi babiri: muguma ye Ada n’owundi ye Zila. 20 Ada aburha Yabal: y’îshe w’abahanda omu bifumba bajabalusa ebishwekwa. 21 Omulumuna yewali Yubal: yewali îshe w’abaziha olulanga n’akarhêra. 22 Zila naye aburha Tubalkayini, mutuzi, y’îshe w’abakola amarhale n’ebyûma. Mwâli wabo Tubalkayini yewali Nahama. 23 Lâmek abwîra bakage, erhi: » Ada na Zila, yumvirhizi izù lyâni; bakà Lâmek, rhegi amarhwiri oku bino namubwîra: nayisire omuntu okwenge amanyâgaza nayirha n’omushikira okwenge amampukula. 24 Kayini anacîholerwe kalinda ci Lâmek yêhe kali makumi gali nda na nda. 25 Adamu ashub’ishamuka bona mukâge, nyamukazi aburha Set, » bulya aderha, erhi: Nyamuzinda amanshobôza owundi mwanah ahali ha Abeli, bulya Kayini amuyisire ». 26 Set naye aburhirwa omugala, amuyîrika erya Enosh. Go mango barhangiraga okucîkumba YHWH, Nyakasane.

Bashakulûza b’embere w’ecihonzi cinene

1 Alaga ecitabu c’emîmo y’Adamu. Erhi Nnâmahanga alema omuntu, amujira oku nshusho ya Nnâmahanga; 2 mulume n’omukazi abalemire, abagisha anabayîrika bantu erhi abalema. 3 Adamu al’igwerhe myâka igana na makumi asharhu, erhi aburha omugala oku nshusho yage n’okucikebo câge, anamuha izîno lya Set. 4 Erhi ayus’iburha Seti, Adamu ashub’ilama myâka magana munani anaburha abagala n’abâli. 5 Akalamo k’Adamu koshi kali ka myâka magana mwenda na makumi asharhu^x, agal’ifa. 6 Set al’igwerhe myâka igana n’irhanu erhi aburha Enosh. 7 Erhi aba amaburha Enoshi, Set ashub’ilama myâka magana munani na nda anaburha abagala n’abâli. 8 Akalamo ka Set koshi kali ka myâka magana mwenda n’ikumi n’ibiri: agal’ifa. 9 Enoshi al’igwerhe myâka makumi gali mwenda erhi aburha Kenan; 10 erhi aba amaburha Kenan, Enosh ashub’ilama myâka magana munani n’ikumi n’irhanu, anashub’iburha abagala n’abâli. 11 Akalamo ka Enosh koshi kali ka myâka magana mwenda n’irhanu; agal’ifa. 12 Kenan al’igwerhe myâka makumi gali nda erhi aburha Mahalaleel. 13 Erhi aba amaburha Mahalaleel. Kenan ashu’ilama myâka magana munani na makumi ani, anakaburha abagala n’abâli 14 Akalamo ka Kenan koshi kali ka myâka magana mwenda n’ikumi, agal’ifa. 15 Mahalaleel al’igwerhe myâka makumi gali ndarhu n’irhanu erhi aburha Yared: 16 Erhi aba amaburha Yared, Mahalaleel ashub’ilama myâka magana munani na makumi asharhu, anakaburha abagala n’abâli. 17 Akalamo ka Mahalaleel koshi kali ka myâka magana munani na makumi galimwenda n’irhanu, agal’ifa. 18 Yared aligwerhe myâka makumi galindarhu n’ibiri erhi aburha Enokh; 19 Erhi aba amaburha Enokh, Yared ashub’ilama myâka magana munani anakaburha abagala n’abali. 20 Akalamo ka Yared koshi kali ka myâka magana mwenda na makumi galindarhu n’ibiri: agali’ifa 21 Enokh aligwerhe myâka makumi galindarhu n’irhanu erhi aburha Matushaleme. 22 Enokh alusibwa na Nnâmahanga. Erhi aba amaburha Matushaleme, Enokh ashub’ilama myâka magana asharhu anakaburha abagala n’abali. 23 Akalamo ka Enokh koshi kali ka myâka magana asharhu na makumi galindarhu n’irhanu. 24 Bulya Enokh alilusîbwe na Nyamuzinda, arhaciberaga eno igulu. Nyamuzinda amuhêka. 25 Metushaleme aligwerhe myâka igana na makumi galimunani na nda erhi aburha Lâmek. 26 Erhi aba amaburha Lâmek, Metushaleme ashub’ilama myâka magana nda na makumi galimunani n’ibiri, anakaburha abagala n’abâli. 27 Akalamo ka Metushaleme koshi kali ka myâka magana mwenda na makumi galimwenda na mwenda, agal’ifa. 28 Lâmek aligwerhe myâka igana na makumi galimunani n’ibiri erhi aburha omugala. 29 Amuyîrika erya Nuhu, omu kuderha, erhi: » Oyu ayishirhurhûliliza oku mukolo n’omurhamo gw’amaboko girhu, bulya Nyakasane ahehêrire obudaka ». 30 Erhi aba amaburha Nuhu, Lâmek ashub’ilama myâka magana mwenda na makumi galimwenda n’irhanu, anakâburha abagala n’abâli. 31 Akalamo ka Lâmek koshi kali ka myâka magana nda na makumi galinda na nda, anagal’ifa. 32 Nuhu aligwerhe myâka magana arhanu erhi aburha Sem, Ham na Yafet.

Obumînya bwaluga omu igulu

1 Erhi abantu barhangira baluga en’igulu, bàburha abanyere, 2 bene Nyamuzinda^y bàbona oku abanyere b’abantu bali binja. Babayankamwo aba banalilonzize. 3 Lero Nyakasane aderha, erhi: «Omûka gwâni gurhacibêre ensiku zoshi omu muntu, bulya ali mubiri^z n’akalamo kâge kakola kaba ka myâka igana na makumi abiri». 4 Ago mango, en’igulu yali abanênênè-mikalarhu- ciru n’enyuma zâho, amango bene Nyamuzinda bakâg’iyanka abanyere b’abantu, abo banyere bakâburha abana: zo zirya ntwâli za mîra, bantu b’irenge. 5 Nyakasane abona oku amabî g’abantu gàluzire en’igulu na ngasi muhigo gwabali emurhima gwàli gwa mabî gwône. 6 Nyakasane aderha, erhi: «Omu igulu nkola nâholola abantu nàlemaga; bone ensimba n’ebinyagârha n’ebinyunyi by’emalunga, bulya namaciganya ecarhumaga nabijira». 7 Nyakasane aderha, erhi: «Omu igulu nkola naholola abantu nalemaga; bone ensimba n’ebinyagârha n’ebinyunyi by’emalunga, bulya namaciganya^a ecarhumaga nabijira». 8 Ci Nuhu yehe arhona emwa Nyakasane. 9 Olwa Nuhu luno. Nuhu ali muntu mushinganyanya na mwirhonzi omu bantu b’amango gâge analikulikîre Nyakasane. 10 Nuhu aburha abagala: Set, Ham na Yafet 11 Obwo igulu lyalilihîmbwîre embere za Nyakasane linayunjwîre bumînya. 12 Nyakasane alola igulu, abona oku lisherîre, bulya ngasi muntu alihemusire omu lugendo lwâge en’igulu.

Okucirheganya oku lw’ecihonzi

13 Go mango Nyakasane abwîzirage Nuhu, erhi: «Kuli nie, amango g’obuzinda bw’omuntu gahisire, bulya igulu lyasherîre erhi bo barhuma, liyunjwîre bumînya. Niene nkolaga nabashâba haguma n’igulu. 14 Ocîtulire obwârho bw’omurhi gw’enshebeyi gwadwa amagoba; ogabe obwârho mwo rhuyumpa rhuyumpa, onabushîge enungulu omu ndalâla n’emugongo. 15 Alaga oku wâjira: obwârho bube na makano makumi asharhu ga bulî, makumi arhanu ga bugalî, makumi asharhu ga kadubwî. 16 Omu bwârho ohiremw’oburhungiri n’ah’ikano liguma enyanya oshwinje. Lunda luguma ohireyo omuhango gw’obwârho. Olujire mishonezo: ah’idako, aha karhî n’aha nyanya. 17 Nkolaga narhuma ecihonzi, kwo kuderha mîshi, en’igulu, ah’idako ly’amalunga, gashâbe ngasi ciremwa ciyîsa omûka; ebiri en’igulu biherêrekere. 18 Cikwône wêhe nâkuha endagâno. Wayîsh’ija omu bwârho mwen’abana bâwe, mukâwe, na bali-kazi bâwe. 19 Omu bizîne byoshi, na ngasi mubiri, orhôle bibiri bibiri bya ngasi lubero, obihugire omu bwârho, lyo bibêrana obuzîne haguma nâwe: hakâba akalume n’akakazi. 20 Ebinyunyi kushimbana n’obûko bwabyo, ebishwekwa kushimbana n’obûko bwâbyo, n’ebiyandala kushimbana n’obûko bwâbyo, bibiri bya ngasi bûko bibêre nâwe, lyo bibêrana akalamo. 21 Wehe orhôle ngasi bûko kalyo, olunde hofi hâwe: byayishiba biryo byâwe na biryo by’ebyo bintu ». 22 Nuhu ashimba byoshi, nk’oku Nyakasane alimurhegesire, kwo anajizire.

Nuhu aja omu nkuge

1 Nyakasane ashub’ibwîra Nuhu, erhi: «Jaga omu bwârho mwene omulala gwâwe gwoshi, bulya nabwîne oku oli mushinganyanya embere zani muli elira iburha. 2 Oku ngasi bûko bwa nsimba ecîre, orhôlemwo mahali nda, akalume n’akakazi kâko; omu bûko bw’ensimba zihumânya orhôle ihasha liguma, akalume n’akakazi kâko. 3 N’omu ngasi bûko bwa binyunyi bicîre, orhôle mahasha nda, akalume n’akakazi kâko, lyo obûko burhag’ihera en’igulu. 4 Bulya enyuma lya nsiku nda, naniêsa enkuba en’igulu nsiku makumi ani na madufu makumi ani; en’igulu naholola ngasi cizine najiraga ». 5 Nuhu ajira ebi Nyakasane ali amurhegesire byoshi. 6 Nuhu aligwerhe myâka magana ndarhu erhi ecihonzi ciyisha, go mîshi okw’igulu. 7 Nuhu aja omu bwârho haguma n’abagala na mukâge n’abali-kazi, lyo bayâka amîshi g’ecihonzi. 8 Ensimba zicîre n’ezihumânya, ebinyunyi na ngasi binyafûka oku idaho byadaha omu bwârho bibiri bibiri, 9 akalume n’akakazi byoshi na Nuhu, nk’oku Nyakasane analirhegesire Nuhu. 10 Erhi ensiku nda zihika, amîshi g’ecihonzi gacihira oku idaho; 11 omu mwâka gwa magana ndarhu g’akalamo ka Nuhu, omu omwêzi gwa kabiri, omu nsiku ikumi na nda z’omwêzi, lwo n’olwo lusiku, amaliba g’ekuzimu gafunûnuka n’enshalalo z’emalunga zahulula. 12 Enkuba yania en’igulu nsiku makumi ani na madufu makumi ani. 13 Lwo n’olwo lusiku lyo Nuhu, boshi n’abagala Sem, Ham na Yafet, muka Nuhu, abali-kazi basharhu, baka abagala: 14 boshi n’ebizîne byoshi kushimbana n’obûko bwâbyo, ensimba kushimbana n’obûko bwâzo, ebiyandala oku idaho kushimbana n’obûko bwâbyo, ebibalala kushimbana n’obûko bwâbyo, ebinyunyi byoshi na ngasi hibalala, bàjaga omu bwarho. 15 Baja emunda Nuhu ali omu bwârho, babiri babiri ba ngasi ciyìsa omuka. 16 Abo bayishaga ndume n’ekakazi ba ngasi bûko, bobadahîre nk’oku Nyamuzinda anabarhegekaga. Nyakasane ayîgala obwârho abaha omugongo.

Namugege

17 Ecihonzi càba nsiku makumi ani, oku amîshi gayushûka n’obwârho bwasôkera enyanya z’izugulu. 18 Oku amîshi galuga ganayushûka okw’igulu n’obwârho bwayerêra oku mîshi. 19 Amîshi gaja gayushûka kulusha oku nyanya z’igulu ganabwîka ngasi ntôndo ndîrî zinaba ah’idako ly’amalunga. 20 Amîshi gabwîkaga entôndo, garhaluka makoro ikumi n’arhanu. 21 Ngasi kazîne kaherêrekera: ebigera okw’idaho, ebinyunyi, ebishwekwa, ensimba z’erubala, na ngasi bidûdûsa en’igulu na abantu boshi. 22 Kwo kuderha oku ngasi hyàli en’igulu hyàfa: ngasi biyîsa omûka emazûlu. 23 Ntyo kwo ebyàli en’igulu byoshi byàholokaga: haguma n’abantu, ebishwekwa, ebinyafûka n’ebinyunyi by’emalunga; byoshi byahirigirha en’igulu ci hasigala Nuhu yêne na ngasi kali omu bwârho bonaye. 24 Amîshi gayôrha gabwîkîre igulu nsiku igana na makumi arhanu.

Okuyûrha kw’ecihonzi

1 Nyamuzinda akengêra Nuhu, ensimba n’ebishwekwa byali bo naye omu bwârho. Nyamuzinda ageza empûsi oku igulu, ntyo amîshi gahonôka. 2 Amaliba g’ekuzimu n’enshalalo z’emalunga byayigalwa; n’enkuba yayimanzibwa emalunga; 3 amîshi gaja gayonda bunyi bunyi, gagana erhi kugera nsiku igana na makumi arhanu. 4 Omu mwêzi gwa kalinda omu nsiku ikumi na nda z’omwêzi, obwârho bwadekerera oku ntôndo Ararat^b. 5 Amishi gaja gayonda gaja gayonda bunyi bunyi kuhika mwêzi gw’ikumi. Omu mwêzi gw’ikumi, olusiku lurhanzi lw’omwêzi orhurhwerhwe rhw’entôndo rhwaboneka. 6 Erhi hagera nsiku makumi ani, Nuhu ayigula ilolero ly’obwârho alijizire omu bwârho anahulusa hungwe mpu aj’ilola erhi amîshi gakazire. 7 Hungwe^c ahuluka ci akaja eyi n’eyi alinda oku amîshi gakala okw’igulu. 8 Lero Nuhu ahulusa engûku mpu alole erhi amîshi gakazire okw’idaho; 9 ci wangûku erhi abona arhabwini aha ahira obulà bw’olushando, ashubira omu bwârho, bulya amîshi gaciri okw’igulu. Nuhu alambûla okuboko, ayigwârha anashub’iyidahya omu bwârho hofi naye. 10 Alinda zindi nsiku nda, ashub’ihulusa egûku omu bwârho, 11 engûku yamushubirakwo bijingo, abona ekola edwîrhe ehishami hy’omuzetuni omu mulomo. Nuhu ayumva oku amîshi gaganyire okw’igulu. 12 Ashub’ilinda zindi nsiku nda, ashub’ilika engûku egende: erhacigalukaga aha ali. 13 Omu mwâka gwa magana ndarhu na muguma y’akalamo ka Nuhu, omu mwêzi gwa burhanzi, omu lusiku lurhanzi ly’omwêzi, amîshi gali gamagana okw’igulu; Nuhu akula omufuniko gw’obwârho, abona oku obululi b’igulu bwakazirekwo amîshi. 14 Omu mwêzi gwa kabiri, omu nsiku makumi abiri na nda igulu lyoshi lyakala.

Okurhenga omu nkuge

15 Nyamuzinda arhegeka Nuhu, erhi: 16 « Huluka omu bwârho mwena mukâwe, bagala bâwe na bali-kazi bâwe haguma nâwe. 17 Ensimba za ngasi lubero muli mweshi, orhunyunyi, ebishwekwa na ngasi biyandala binadûdûsa okw’igulu, obihuluse haguma nâwe, lyo bihasha okulumîra igulu, biyololoke biluge hoshi.» 18 Nuhu ahuluka n’abagala, na mukâge, n’abali-kazi. 19 Ebizine byoshi na ngasi bishwekwa n’orhunyunyi rhwoshi n’ebiyandala binadûdûsa oku igulu kushimbana n’obûko bwabyo, byahuluka omu bwârho. 20 Go mango Nuhu ayubasirage oluhêrero lwa Nyakasane; arhola ngasi bûko bwa nsimba ecire na ngasi rhunyunyi rhucire, arhûla embagwa z’okusingonola oku luhêrero. 21 Nyakasane abayiza hirya hibayo hinja anacigerereza, erhi: «Ntakacihehêrera igulu bundi erhi muntu orhuma, bulya irala^d lyage liba liyêrekîre amabî kurhenga emuhimbo, ntakacishangula bundi ebizîne nk’oku nzind’ijira. 22 Oku igulu licihaba, okumîra/kurhwera n’okusârûla, emboho n’idûrhu, ecanda n’empondo, obudufu n’omûshi, birhakacihusa kubaho».

Bworhere buhyâhya bw’igulu. Endagâno ya Nnâmahanga n’ebiremwa byâge

1 Nyamuzinda anacigisha Nuhu boshi n’abagala anacibabwîra, erhi: «Muburhe, muyôloloke, munabumbe igulu bantu. 2 Mube côbà na bacôbohwa b’ensimba zoshi z’oku igulu n’enyunyi zoshi z’emalunga, n’ebinyagàrha oku igulu lyoshi, n’enfi zoshi z’omu nyanja: byoshi mbihizire omu nfune zinyu. 3 Ngasi bibà bizîne binafukunya byoshi byâbà biryo binyu, mmuhire byo byoshi kuguma n’ebyâsi by’emburho. 4 Cikwône murhalyaga enyama mukanalya n’obuzîne bwâyo, kwo kuderha omuko^e. 5 Ci kwônene namudôsa oku muko gwa ngasi muguma muli mwe. Nanâdôse ebiryânyi byoshi ndôse n’omuntu, abantu bone na bone nanâdôse ogw’omuko gw’omuntu. 6 Owabulage omuko gw’omuntu, naye omuko gwâge gunabulagwe n’omuntu. Bulya oku nshusho ya Nyamuzinda omuntu alemagwa. 7 Mwehe muburhe, muyôloloke, mubumbe igulu bantu munalirhegeke.» 8 Nyamuzinda anacibwîra Nuhu n’abagala, erhi: «Loli oku nahira endagâno yani ekarhî kinyu n’ekarhî k’iburha linyu enyuma zinyu. 9 Nanjizire eyi ndagâno haguma n’ebizîne biri haguma ninyu: enyunyi, ebintu bishwekwa, ensimba muli mweshi, 10 rhuderhe omu kutwa bwofi, birya byanarhengaga omu nkuge, ensimba z’igulu. 11 Nfundisire endagâno yâni haguma ninyu: nta mubiri gwacisherêre n’amîshi g’ecihonzi, harhakacibà cihonzi casherêza igulu.» 12 Nyamuzinda anaciderha, erhi: «Lolagi ecimanyîso c’endagâno nfundisire ekarhî kinyu na nâni, ekarhî k’ebindi biremwa munali mweshi nabyo, oku maburhwa gayisha. 13 Niono mpizire omuherho gwâni omu bitû, co cabà cimanyîso c’endagâno yani n’igulu. 14 Mango nkashûbûliza ebitû oku nyanya z’igulu n’omuherho gukaboneka omu citû, 15 aho nanakengêra endagâno nafundikaga ninyu, amîshi garhacihinduke cihonzi c’okusherêza ngasi mubiri. 16 Mango omuherho gukabà guli omu citû, nanagubona, nankengêre erya ndagâno y’ensiku n’amango eri ekarhî ka Nyamuzinda n’ebiyîsa omûka byoshi, rhuderhe ngasi mubiri gubà oku igulu.» 17 Nyamuzinda anacibwîra Nuhu, erhi: «Eco co cimanyîso c’endagâno mpizire ekarhî kâni na ngasi mubiri guli oku igulu».

Iburha lya Nuhu

18 Bagala ba Nuhu barhengaga omu nkuge bâli: Semu, Hamu na Yafeti. Hamu ye îshe wa Kanani. 19 Abo oku banali basharhu bâli bene Nuhu bo banarhenzirekwo abantu, bàlumira igulu lyoshi. 20 Nuhu ebwa kuba àbâga muhinzi, arhondêra okukâhinga emizâbîbu. 21 Erhi aciba amanywa idivayi^f, àlaluka, àyôrha bushugunu omu ihêma lyage. 22 Ham îshe wa Kanan abona îshe ali bushugunu, ajìbwîra bene wabo oku bali babirhi embuga. 23 Ci Sem na Yafet banacirhôla ecirondo, bacihira bombi oku birhugo bayîsha bagenda cinyumanyumà, babwîka îshe, barhahindulaga obusù, barhabonaga obushugunu bw’îshe. 24 Erhi Nuhu arhengamwo erya ndalwè, amanya kurhi omugala murho anamujirîre. 25 Anacimubwîra, erhi: «Kanani ahehêrirwe mâshi! Kuli bene wâbo abe ye wa buzinda omu bajà!». 26 Anaciderha kandi, erhi: «Ayagirwe Nyakasane Nyamuzinda wa Semu, ci Kanani abè muja wâge». 27 Nyamuzinda agalihye Yafet, ahande omu mahêma ga Sem; ci Kanani abe muja wâge». 28 Enyuma ly’ecihonzi, Nuhu acilamire yindi myâka magana asharhu na makumi arhanu. 29 Akalamo ka Nuhu koshi kahisire omu myâka magana gali mwenda na makumi arhanu, buzinda bw’aho àfà.

Okushandabana kw’amashanja

1 Alaga iburha lya bene Nuhu, Sem, Khamu na Yafeti, n’abana babusire enyuma ly’ecihonzi cinene. 2 Yafeti àburha Gomeri, Magegi, Madayi, Yavani, Tubali, Mesheki na Tirasi. 3 Bene Gomeri: Askenazi, Rifati, Togarma. 4 Bene Yavani: Elisha, Tarsisi, Aba Kitimi n’Aba Dodani. 5 Kuli barhengaga abashandabanaga omu birhwa bibà omu nyanja emwa amashanja. Bene Yafeti bagendibà ntyo ngasi baguma n’ecihugo câbo, n’olulimi lwâbo, n’emilala yâbo, n’amashanja gâbo. 6 Bene Khamu^g bo: Kushi, Misrayimu, Puti na Kanani. 7 Bene Kushi bo: Seba, Havila, Sabata, Rama na Sabuteka. Bene Rama bo: Sheba na Dedani. 8 Kushi àburha Nemrodi, ye warhangiraga oburhambo hano igulu. 9 Ali muhivi mukulu embere za Nyamubâho, co cinarhuma baderha mpu: «Kwo oli aka Nemrodi muhivi mukulu embere za Nyamubâho». 10 Ecihugo c’aga mashanja canacirhondêrera e Babeli, Ereki n’Akadi, bishagala biri byoshi omu cihugo ca Shineari. 11 Arhulukâna mw’eco cihugo aja e Asuru, ayûbaka Ninive, Rehoboti-Iri, Kalaha, na 12 Reseni ekarhî ka Ninive na Kalaha, lugo lunene là. 13 Misarayim àburha bene Ludimu, bene Anemu, Lehabimu na Nafutuhimu. 14 Aburha Patrosimu, ba Kasiluhimu, bo barhengakwo Abafilistini na ba Kafutorimu. 15 Kanani aburha Sidoni yo nfula yâge, kandi Heti. 16 Ahirakwo aba Yebuseni, aba Amoriti, aba Girgasi, 17 ahirakwo aba Hiviti, aba Arkeni, aba Siniti, 18 ahirakwo aba Abaarvadi, aba Semariti, aba-Hamatiti; enyuma z’aho emilala ya bene Kanani yashadabana yoshi. 19 Ecihugo ca bene Kanani cali kurhenga e Sidoni, kugera e Gerari kuja e Gaza, kandi kugera olunda lw’e Sodomo, Gomora, Adma na Seboyimi caj’ihwera e Lesha. 20 Byanacibà ntyo kuli bene Khamu, ngasi baguma n’emilala yâbo n’ebihugo byâbo, haguma n’amashanja gâbo. 21 Semu naye agwerhe eryâge iburha, ye îshe wa bene Eberi boshi ye na mukulu wa Yafeti. 22 Semu ye burha Elami, Asuri, Aripakisadi, Ludi na Arami. 23 Bene Arami: Usi, Huli, Geteri na Mash. 24 Aripakisadi àburha Selahi, na Selahi àburha Eberi. 25 Eberi àburha bana babirhi: owa burhanzi aderhwa Pelegi, bulya omu mango gage mwo igulu lyagabanyikanaga, omulumuna naye aderhwa Yokotani. 26 Yokotani aburha Almodadi, Selefi, Hasarmaveti na Yera , 27 Hadorami, Uzali, Dikala, 28 Obali, Abimayeli na Sheba. 29 Ofiri, Havila, Yobabu, abôla boshi bali bana ba Yokotani. 30 Ecihugo câbo cali kurhenga e Mesha kuja e Sefari, ntôndo eri ebushoshokero bw’izûba. 31 Kwo bali ntyo bene Semu, omu kushimba emilala yâbo, olulimi lwâbo na kandi omu kushimba ecihugo câbo n’amashanja gâbo. 32 Kwo bene Nuhu bayôlolosire ntyo omu milala, omu bûko n’omu mashanja gâbo. Baligi cisiki c’agandi mashanja goshi gabumbire igulu kurhenga amango g’ecihonzi.

Enkingi ya Babeli

1 Igulu lyoshi lyagwerhe iderha liguma na binwa biguma. 2 Ebwa kuba abantu bajâga bagendagenda olunda lw’ebushoshokero bw’izûba, lero banacirhinda omu kabanda k’omu cihugo ca Shineyari: banaciyûbaka ahôla. 3 Banacibwirana mpu: «Ewa yagi, rhujire amatofali, rhugayoce n’omuliro». Amatofali gaba go mabuye g’okuyûbaka n’obulembo yaba yo nsima yagagwârha. 4 Banacibwirana mpu: «Ewa yagi: Rhuyûbake olugo, kandi rhuhirekwo enkingi yahika oku nkuba malunga. Ntyo nirhu rhwanakâderha oku nirhu rhuli balume là, na kandi okwôla kwanarhuma rhurhacishandabana omu igulu». 5 Nyamuzinda anacihona oku nkuba mpu naye ayîsh’ilola olugo n’enkingi abantu bayubasire. 6 Nyamuzinda anaciderha erhi: «Ala oku boshi bali lubaga luguma banagwerhe iderha liguma, ogwola gwo murhôndêro gw’eyi mikolo yâbo. Na bunôla nta muhigo gwabo gwakabula buyunjula kuli bo. 7 Kanya rhubunguluke, rhubashandire iderha, bahuzagure nta baguma baciyumva ababo. 8 Nyamubâho abashandabanya omu igulu lyoshi, kurhenga aho, baleka okuyûbaka olwo lugo. 9 Aho bahayîrika Babeli^h, bulya ho Nyamubâho ashandiraga iderha ly’abantu oku igulu, ahôla ho anabashandabanyizagya, bashandâla omu igulu lyoshi.

Bashakulûza ba Abrahamu.

10 Alaga iburha lya Semu: Erhi ajira myâka igana, àburha Aripakisadi, myâka ibirhi enyuma ly’ecihonzi. 11 Enyuma ly’okuburhwa kwa Aripakisadi, Semu ashub’ilama myâka magana arhanu, àburha abarhabana àburha n’abanyere. 12 Erhi Aripakisadi àjira myâka makumi asharhu n’irhanu, àburha Selahi. 13 Aripakisadi abire amaburha Selahi, ashub’ilama yindi myâka magana ani n’isharhu, àburha abarhabana n’abanyere. 14 Erhi Selahi àjira myâka makumi asharhu, àburha Eberi. 15 Selahi abìre amaburha Eberi, ashub’ilama yindi myâka magana ani n’irhanu, àburha abarhabana àburha n’abanyere. 16 Erhi Eberi àjira myâka makumi asharhu n’ini, àburha Pelegi. 17 Eberi abìre amaburha Pelegi, ashub’ilama yindi myâka magana ani na makumi asharhu àburha abarhabana àburha n’abanyere. 18 Erhi Pelegi àjira myâka makumi asharhu, àburha Rewu, 19 Pelegi abìre amaburha Rewu, ashub’ilama yindi myâka magana ani na makumi asharhu àburha abarhabana àburha n’abanyere. 20 Erhi Rewu àjira myâka makumi asharhu n’ibirhi, àburha Serugi. 21 Rewu abìre amaburha Serugi, ashub’ilama yindi myâka magana abirhi na nda, àburha abarhabana àburha n’abanyere. 22 Erhi Serugi àjira myâka makumi asharhu, àburha Nahori. 23 Serugi abìre amaburha Nahori, ashub’ilama yindi myâka magana abirhi, àburha abarhabana àburha n’abanyere. 24 Erhi Nahori àjira myâka makumi abirhi na mwenda, àburha Terahi. 25 Nahori abìre amaburha Terahi, ashub’ilama yindi myâka igana n’ikumi na mwenda, àburha abarhabana, àburha n’abanyere. 26 Erhi Terahi ajira myâka makumi galinda, àburha Abramu, Nahori na Harani.

Iburha lya Terahi

27 Alaga iburha lya Terahi: Terahi àburha Abramu, Nahori na Harani. Harani àburha Loti. 28 Harani afire embere z’îshe Terahi omu cihugo baburhiragwamwo, e Uru omu Kaldeya. 29 Abramu na Nahori banacija omu buhya: muka Abramu izìno lyage erhi ye Sarayi; muka Nahori izìno lyage erhi ye Milka, mwali wa Harani, àligi îshe wa Milka na Yisika . 30 Sarayi anacigumba: arhabonaga mwana. 31 Terahi anacirhôla omugala Abramu, n’omwinjikulu Loti mwene Harani, n’omwalikazi Sarayi muka omugala Abramu, boshi barhenga e Uru omu Kaldeya baja omu cihugo c’e Kanani, ci erhi bahika e Harani bayûbaka yo. 32 Ensiku z’akalamo ka Terahi: myâka magana abirhi n’irhanu, buzinda afìra aha Harani.

Olw’ Abrahamu

Okuhamagalwa kw’Abrahamu

1 Nyamubâho anacibwîra Abramu, erhi: «Orhenge omu cihugo cinyu, omulala gwâwe n’enyumpa ya sho, oje omu cihugo nakuyêreka. 2 Nakujira ishanja linene, nakugisha n’izîno lyâwe lije irenge, lyabà mugisho! 3 Nagisha abakugisha, nahana n’abakakuhehêrera. N’amashanja g’igulu goshi gagishwaⁱ muli we.» 4 Abramu anacilikùla nk’oku Nyamubâho anamubwiraga, bagenda boshi na Loti. Abramu ali agwerhe myâka makumi gali nda n’irhanu erhi arhenga e Harani. 5 Abramu anacirhôla mukâge Sarayi na Loti, mugala w’omulumuna, ashana ebirugu byâge byoshi n’abambali ali akola agwerhe aha Harani; balikùla, bàja omu cihugo c’e Kanani. Banacihika obwo omu cihugo c’e Kanani. 6 Abramu anacirhulukàna mw’ecôla cihugo, ahika ahantu hatagatifu e Sikemi, aha murhi gwa More. Ago mango erhi Banyakanani bayubasire ecihugo. 7 Nyamubâho abonekera Abramu anacimubwîra, erhi: «Iburha lyâwe lyo naha eci cihugo». Oku bundi Abramu ayubakira Nyamubâho, wamubonekeraga, oluhêrero ahòla. 8 Kurhenga aho anacisôkera oku ntôndo olunda lw’e bushoshokero bwa Beteli, agwikayo ecirâlo. Akâsinza Beteli e buzikiro na Ai e bushoshokero. Ayubakaho oluhêrero lwa Nyamubâho, anaciyakûza izîno lyage. 9 Ntyo Abramu aja abanda anahandùla, alinda ahika e Nêgebu.

Abramu aj’e Mîsiri

10 Ecizombo canacizùka omu cihugo, naye Abramu abungulukira e Mîsiri mpu aj’ibêrayo bulya ecizombo cali cidârhi bwenêne mw’eco cihugo. 11 Erhi bakola baling’ihika e Mîsiri, Abramu anacibwîra mukâge Sarayi, erhi: «Lola, nyishi oku obà mukazi w’iranga linja. 12 Abanya-Mîsiri hano banarhubona ntya banaderha mpu mukâge oyu, n’abo bananyirha, bakuleke. 13 Kuziga okâderha oku oli mwali wirhu lyo nani bandola bwinja, bandeke nkulamirekwo^j». 14 Byanabà kulya, Abramu erhi ahika e Mîsiri, Abanyamisiri babona oku nyamukazi anali mwinja bwenêne. 15 Abarhambo ba Faraoni^k bamubona bakàmukunga bwenêne embere za Faraoni. Barhôla nyamukazi, Sara, bamuhêka omu bwâmi bwa Faraoni. 16 Faraoni arhonya Abramu erhi nyamukazi orhuma: ashobôla enkafu n’ebibuzi, endogomi ndume, abajà, abajàkazi, endogomi nkazi n’engamiya. 17 Ci kwône Nyamubâho arhogezakwo Faraoni obuhanya bunene ye n’omulala gwâge erhi Sarayi muka Abramu orhuma. 18 Faraoni anacihamagala Abramu amubwîra, erhi: «Kwo kurhi oku wanjizire? Carhumaga orhambwîra oku ali mukâwe? 19 Carhumaga oderha, erhi: «Ali mwali wirhu?» n’aho nalinda mmuyanka? Buno buno alaga mukâwe, rhôla ye wenaye ontengere kuno». 20 Faraoni amuha abantu bamulusa bamukûla omu cihugo ye na mukâge n’ebintu byâge byoshi.

Abrahamu alekana boshi na Loti

1 Abramu arhenga e Mîsiri, ye, mukâge n’ebintu byâge byoshi, kuguma na Loti ashubisôkera e Nêgebu^l. 2 Abramu ali muhirhi bwenêne oku maso g’ebintu bishwekwa, oku nsaranga n’oku masholo. 3 Kandi ashub’ijà ahanda anahandûla kurhenga e Nêgebu kuhika e Beteli, alinda ashubihika halya agwikaga ecirâlo burhanzi ekarhî ka Beteli na Ai , 4 halya ayubakiraga Nyamubâho oluhêrero burhangiriza, kandi ahôla Abramu ashubiyâkuza izîno lya Nyamubâho. 5 Loti wajâga agenda boshi na Abramu ali agwerhe naye amasò g’enkafu n’ag’ebibuzi, haguma n’amahêma. 6 Ecihugo cafundera, okuba n’ebintu binji kurhacizigaga babêra haguma. 7 Abangere ba Abramu n’abangere ba Loti barhondêra emirongwe. Mw’ago mango Abanya-Kanani ri’aba Periziti bo balibayubasire omu cihugo. 8 Abramu abwîra Loti, erhi: «Yaga ntalonza hazûke emirongwe ekarhî kâni nâwe nisi erhi ekarhî k’abangere bâni n’abangere bâwe bulya rhwamabà baguma. 9 K’ecihugo cirhali cigali embere zâwe. Ontengekwo. Okaja e kulembe naja ekulyo, okaja ekulyo, naja ekulembe.» 10 Loti ayinamula amasu, abona olubanda lwa Yordani lwali ludômerirwe bwinja hoshi. Okwo kwabâga embere Nyamubâho ashâbe Sodomo na Gomora^m, olwo lubanda kwo lwali nka busâni bwa Nyamubâho, nk’ecihugo c’e Mîsiri kuja elunda lw’e Sowari. 11 Loti acîshoga olwo lubanda lwa Yordani lwoshi, agandûla agend’iyûbaka olunda lw’e bushoshokero, ntyo kwo barhenginekwo. 12 Abramu ayûbaka omu cihugo ca bene Kanani, naye Loti ayûbaka omu bishagala by’elubanda, agwika ebirâlo byâge kuhika e Sodomo. 13 Abantu b’e Sodomo bali bantu babî bwenêne, na banyabyâha embere za Nyamubâho. 14 Nyamubâho anacibwîra Abramu, erhi Loti aba amamurhengakwo, erhi:«Yinamula amasu obone, kurhenga aho oli kuja e mwenè n’emukondwe, kuja e bushoshokero n’ebuzikiro. 15 Eco cihugo coshi wabona nakuha co we n’iburha lyâwe, cibè cinyu ensiku zoshi. 16 Iburha lyâwe najira hyôloloke liluge nka katulo k’okw’idaho: owakahash’iganja emogomogo z’akatulo k’okw’idaho ye wanahash’iganja iburha lyâwe. 17 Yimuka! orhandagire eci cihugo omu buli n’omu bugali, bulya co nakuha.» 18 Abramu yoyo n’amahêma gage, akanya agend’igwika ecirâlo aha murhi gwa Mambri, oguli aha Hebroni, n’ahôla ayubakiraho Nyamubâho oluhêrero.

Entambala y’abâmi bani

1 Omu mango ga Amrafeli mwâmi w’e Shineyari, Ariyoko mwâmi w’e Elasari na Kedori-Laomeri mwâmi w’e Elami na Tideali mwâmi w’e Goyimi, 2 abôla bâmi banacitula entambala oku babo bâmi bo baligi: Bera mwâmi w’e Sodomo, Birsha mwâmi w’e Gomora, Shineabi mwâmi w’e Adma, Shemeberi mwâmi w’e Seboyimi n’omwâmi w’e Bela izîno lyage ye Sowari. 3 Abâla bazinda bayankira omuhigo omu kabanda ka Sidimi yo enaligi nyanja y’omunyu. 4 Bagezize myâka ikumi n’ibirhi erhi badwîrhe barhegekwa na Kedori-Laomeri, lero omu mwâka gw’ikumi na kasharhu, bàgoma. 5 Ci omu mwâka gw’ikumi na karhanu Kedori -Laomeri àyisha haguma n’omurhwe gw’abandi bâmi, balya bali bayumvinye boshi naye. Ahimira bene Refayimi aha Ashtaroti-Karnayimi, Abazuzimi abahimira aha Hama, Aba-Emimi omu kabanda ka Kiriyatayimi, 6 Aba Horiti abahimira oku ntôndo za Seyiri kuhika aha Eli-Parani lugo luli elubibi n’irûngu. 7 Bagonjolokera e Ayini Mishipati omu Kadesi. Bahima ab’omu cihugo c’aba-Amaleki, kuguma n’aba Amoreni, bo babàga e Hasasoni-Tamari. 8 Naye omwâmi w’e Sodomo, omwâmi w’e Gomora, omwâmi w’e Adma, omwâmi w’e Seboyimi n’omwâmi w’e Bela izîno lyage ye Sowari nabo bàhiga okulwa; babalwikiza omu kabanda ka Sidimi. 9 Bakoza Kedori-Laomeri, mwâmi w’e Elami, Tideali mwâmi w’e Goyimi, Amrafeli mwâmi w’e Shineyari na Ariyoko mwâmi w’e Elasari, bâmi bani oku barhanu! 10 Omu kabanda ka Sidimi mwali muyunjwire bideka bya bulembo; omu kuyaka omwâmi w’e Sodomo n’omwâmi w’e Gomora bahirimamwo, abasigalaga bayakira omu ntôndo. 11 Abahimaga basàbunga ebyali omu Sodomo n’omu Gomora byoshi, n’ebiryo byamuli byoshi banacigendera. 12 Loti naye, mugala wa mulumuna wa Abramu, bamugwârha, banyaga n’ebirugu byâge byoshi banacigendera. Yo ali ayubasire e Sodomo. 13 Muguma omu bashugunukaga, akanya aj’ibwîra Abramu muhabraniya wali yubasire aha murhi gwa Mambri Amoriti, mwene wâbo Esikoli na Aneri, bàli bìra b’Abramu. 14 Abramu erhi ayumva oku kwo mwene wâbo anahèsirwe mpira ntyo, asinga omurhwe gwa balume magana asharhu na bantu ikumi na munani, balwi bakulu baburhagwa omu mwage, abalibirhakwo kuhika aha Dani. 15 Erhi babà bamacìgabamwo bikembe bibirhi, Abramu ye n’engabo yage, bàbarhéra budufu, anabahima abaminika kuhika aha Hoba olunda lw’ebwa murhi gwa Damasko. 16 Alîkûza ebirugu byoshi, haguma na mwene wâbo Loti n’ebirugu byâge , kuguma n’abakazi n’abalume.

Oburherekêre bwa Melkisedeki

17 Abramu erhi akola arhabâluka emunda anahimiraga Kederi-Lomeri, ye n’abâmi bali boshi naye, omwâmi w’e Sodomo ayîsh’imuyankirira omu njira omu kabanda ka Sawe (lwo lubanda lwa mwâmi). 18 Melkisedekiⁿ mwâmi w’e Salemu ayisha adwîrhe omugati n’irivayi; ali mudâhwa wa Nyamuzinda w’enyanya bwenêne. 19 Anacigisha Abramu ederha, erhi: «Abramu agishwe na Nyamuzinda w’enyanya bwenêne owalemaga amalunga n’igulu, 20 Ayagirwe Nyamuzinda w’enyanya bwenêne owahiraga abashombanyi bâwe omu nfune zawe». Abramu anacimurhûla oku ngasi ebi anali adwîrhe byoshi. 21 Oyu mwâmi w’e Sodomo anacibwîra Abramu, erhi: «Ompe abantu oyôrhane ebirugu». 22 Ci kwône Abramu ahûna oyo mwâmi w’e Sodomo, erhi: «Ndengezize okuboko kwâni emunda Nyamuzinda w’enyanya bwenêne ali ye walemaga amalunga n’igulu. 23 Ciru n’ehigozi ciru n’ehishumi hy’enkwerho zawe ntahyo narhôla omu birugu byâwe: orhag’iderha erhi: «Nie nagazize Abramu». 24 Ntahyo ntôzire ciru n’ehitya. Byo ntaderha ebi abarhumisi bâni balyaga n’ecigabi nahàga abira bantabalaga bo Aneri, Esikoli na Mambri; abola barhôla ngasi muguma ecâge cigabi».

Endagâno ya Nyamubâho boshi na Abrahamu

1 Enyuma ly’ebyo, akanwa ka Nyamubâho kanacirhindakwo Abramu omu cilôrho, kaderha ntya, erhi: «Orhayobohaga Abramu, nie mpenzi yawe, oluhembo lwâwe lwabà lunene». 2 Abramu ashuza, erhi: «Waliha Nyamubâho bicigi wanshobôza? Niono nafà buzira mwana, niono omu njira rhwene Eliezeri w’e Damasko, ye wayîma omu byâni….» 3 Abramu aderha, erhi: «Lola oku orhampâga iburha na muguma omu bene wirhu ye wayîsh’iyîma omu byâni». 4 Kandi aho, akanwa ka Nyamubâho kanacimurhindakwo, erhi: «Arhali wabene oyo wanayîme omu byâwe ci muguma warhenga omu muko gwâwe». 5 Oku bundi amujâna embuga amubwîra, erhi: «Galamira emalunga, oganje enyenyêzi z’emalunga nk’oku onahashire», anacimubwîra, erhi: «Kwo iburha lyâwe lyabà ntyo». 6 Abramu ayemêra Nyamubâho, naye Nyamubâho erhi abà amamuganjira birya^o, amuyêreka oku kwoshi kunali k’okuli. 7 Ashub’ibwîra Abramu, erhi: «Nie Nyamubâho wakurhenzagya e Uru omu Kaldeya nti nkuhe eci cihugo cibe cawe». 8 Abramu ashuza, erhi: «Yagirwa Nyamubâho, bici namanyirakwo oku neci canabà cani?» 9 Anacimushuza, erhi: «Kanyagya ondêrhere endaku ya myâka isharhu, empene ya myâka isharhu, engandabuzi ya myâka isharhu, orhôle n’empingà n’ecananyunyi c’engûku». 10 Ayisha amudwirhire ebyo bintu, abiberanga analambika ngasi luhande omu masu g’olwabo, ebinyunyi byoki arhaberangaga. 11 Bacigukuma mpu bacirhunike kuli erya mirhumba, Abramu akazibahâhanya. 12 Erhi izûba liba likola lyazika, enjôli nnene yarhogerakwo Abramu, ecôba cinene camugwârha. 13 Nyamubâho anacibwîra Abramu, erhi: «Omanye bwinja oku abana bâwe bâba nka bigolo omu cihugo cirhali cabo. Baba baja eyo munda banabalibuze myâka magana ani. 14 Ci olubaga lwabarhindibuza ntyo niene nalutwira olubanja na buzinda bayagaluke erhi banadwîrhe birugu mwandu. 15 Wehe wakulikira basho n’omurhûla, wagishwa omu bushanja bwinja. 16 Oku iburha lya kani go mango banashubire eno, bulya obubi bw’abanya-Amoriti burhacihika oku muhiro». 17 Izûba lyabîrage lyamazika n’obudufu erhi bwamarumbâna, lola oku ecibêye c’omugi n’ecimole n’omuliro byàgera ekarhî ka zirya nyama mberange. 18 Olwo lusiku Nyamubâho àfundika endagâno boshi n’Abramu ederha, erhi: «Iburha lyâwe ndihîre eci cihugo, kurhenga oku lwîshi lw’e Mîsiri kuhika oku lwîshi lunene, lwo lwîshi lwa Efrata. 19 Cihugo c’aba Keniti, aba Keniziti, aba Kadimoniti, 20 aba Hititi, aba Periziti, aba Refayimi, 21 aba Hamoriti, abanya-Kanani, aba Girigashiti n’aba Yebuseni».

Okuburhwa kwa Ismaeli

1 Sarayi muka Abramu arhâlisag’imuhâ mwana. Cikwônene Sarayi ali agwerhe omuja-kazi wage w’e Mîsiri izîno lyage ye Hagari. 2 Sarayi, anacibwîra Abramu, erhi: «Lola, wekasinga obu Nyamubâho arhanyemereraga okuburha, j’emunda omuja-kazi wâni^p ali, nkaba hali amango ankacimbonera abana». Abramu ayumva izu lya Sarayi. 3 Ntyo, Abramu erhi ajira myâka ikumi ali omu cihugo c’e Kanani, mukâge Sarayi amuha Hagari, muja-kazi wage munyamisiri, amuha iba Abramu mpu amuyanke. 4 Naye, anacija emunda Hagari ali, arhôla izîmi. Nyamukazi kurhenga amango abonaga akola ali izîmi arhacilolaga nn’omumwabo nka muntu. 5 Sarayi anacibwîra Abramu, erhi: «We orhumire njakwo aka kagayo! Nayansire omuja-kazi wâni nakufumbikaye, na kurhenga amango abonaga akola ali izîmi, niono ntacibonwa nka muntu omu masu gage. Nyamuzinda yêne arhufunge rhwembi!». 6 Abramu abwîra Sarayi, erhi: «Omuja-kazi wâwe omu maboko gâwe anali, wene omujirire oku onasîmire». Abwo Sarayi akaz’ilibuza owabo kuhika owabo amuyaka. 7 Malahika wa Nyamubâho anacishimana Hagari hofi n’iriba liguma omu irûngu, lyo iriba liba oku burhambi bw’enjira y’e Shuru. 8 Amudôsa , erhi: «Hagari, muja-kazi wa Sarayi, ngahi warhenga na ngahi waja?». Hagari anacimushuza, erhi: «Naja nayâka nn’omumwirhu Sarayi». 9 Malahika wa Nyamubâho amubwîra, erhi: «Galuka , oshubire emwa nn’omumwinyu onakazimuyumva». 10 Malahika wa Nyamubâho amubwîra, èrhi: «Naluza bwenêne iburha lyâwe, lyaluga liyabirane okuganjwa». 11 Malahika wa Nyamubâho anacimubwîra, erhi: «W’oyo oli izîmi, waburha omwanarhabana, wayîsh’imuyirika izîno lya Ismaeli^q, bulya Nyamuzinda anayumvîrhe omulenge gwâwe. 12 Oyo mwana abà ndogomi nkali ya muntu, okuboko kwâge kwakâlikirwa abandi boshi n’okuboko kw’abandi boshi ye kwalikirwa. Ayimanga yêne omu masu ga bene wabo boshi.» 13 Hagari ayîrika Nyamubâho wamubonekeraga eri izîno: erhi: «we El Royi», kwo kuderha «We Nyamuzinda Obona», bulya gwarhi yêne, «Ka ye nshubir’ibona aha olya odwîrhe ambona?» 14 Co cirhuma eryo iriba liderhwa mpu iriba lya Lahayi-Royi, liba ekarhî ka Kadesi na Beredi. 15 Hagari anaciburhira Abramu omwanarhabana, naye Abramu àyirika mugala wa Hagari izîno lya Ismaeli. 16 Abramu ali akola agwerhe myâka makumi gali munani na ndarhu erhi Hagari amujira Ishe wa Ismaeli.

Endagâno n’okukembûlwa kwa Abrahamu

1 Abramu erhi ajira myâka makumi gali mwenda, Nyamubâho amubonekera amubwîra, erhi: «Nie El-Shadayi, Nyamuzinda Ogala-byoshi, olambagire embere zani onayôrhe mwimana. 2 Nafundika endagâno yani na nâwe, nakuluza bwenêne». 3 Abramu anacikumba bûbi, na Nyamuzinda amubwîra, erhi: 4 «Niono, endagâno yani nâwe yeyi: Wabà îshe w’amashanja manji manji. 5 Barhakanacikuderha Abramu, ci we kola Abrahamu, bulya nakujira îshe wa mashanja manji manji. 6 Nakuha iburha lirhali linyi, wabà îshe wa mashanja manji na bâmi banji bakurhengamwo. 7 Nafundika endagâno yani rhwembi, ekarhî kani n’iburha lyâwe enyuma zawe, n’obûko bwâwe enyuma zawe, kurhenga oku iburha kuja oku lidi, yabà ndagâno y’ensiku zoshi, kuderha nti mbe Nyamuzinda wâwe na Nyamuzinda w’iburha lyâwe enyuma zawe. 8 Nakuha w’oyo n’iburha lyâwe ecira cihugo oyubasiremwo, ecihugo ca Kanani coshi, caba cawe ensiku zoshi, nani nabà nie Nyamuzinda wâwe». 9 Nyamuzinda abwîra Abrahamu, erhi: «Woyo olange bwinja endagâno yani, woyo n’iburha lyâwe enyuma kurhenga oku iburha kuja oku lindi. 10 Alaga endagâno yani mukwânîne mulange, ndagâno ekarhî kani na nâwe, kwo kuderha we n’iburha lyâwe enyuma zawe: Ngasi mwanarhabana w’omu nyumpa yawe yeshi akwânîne akembûlwe. 11 Mujire bammukembûle, kwo kuderha batwe ehishisha hy’obulume bwinyu, co cabà cimanyiso c’endagâno yani ekarhî kani na ninyu. 12 Ngasi mwanarhabana winyu, erhi akajira nsiku munani abusirwe, anakembûlwe, kurhenga oku iburha kuja oku lindi. Oyo anabà mwanarhabana waburhwa omu nyumpa yawe nisi erhi omwanarhabana waguliragwa ecigolo cirhali c’omu bûko bwâwe. 13 Oyo obusirwe omu nyumpa yawe, n’oyo wagulagwa nsaranga, kukwânîne bakembûlwe. Endagàno yani yashâkwa omu mubiri gwinyu nka ndagâno y’ensiku zoshi. 14 Orhali mukembûle, omulume barhatwiri ehishisha hy’oku bulume bwâge, oyôla kukwânîne akagwe omu bûko bwinyu, bulya arhakenziri endagâno yani». 15 Nyamuzinda abwîra Abrahamu, erhi: «Mukâwe Sarayi irhondo orhacihîraga okamuderha mpu ye Sarayi, ci izîno lyage ye kola waba Sara^r. 16 Namugisha nankuhe omwanarhabana wa kuli ye, namugisha abe nnina w’amashanja, anaburhe amashanja aburhe n’abâmi b’amashanja». 17 Abrahamu akumba bûbi, arhondêra asheka, erhi amacidesa yêne, erhi: «K’omwana akaciburhwa n’omushosi wa myâka igana, na Sara ogwerhe myâka makumi gali mwenda, ka anaciburha? 18 Abrahamu, erhi: «Ciru Ismael arhanarhang’ilama embere zâwe!» 19 Nyamuzinda ashuza, erhi: «Kwo binali, mukâwe Sara akuburhira omwanarhabana, wanamuyirika izìno lya Izaki, nafundika endagâno yani haguma naye, yabà ndagâno y’ensiku n’amango, kuderha nti mbe Nyamuzinda wage n’ow’obûko bwâge bwayisha enyuma zâge. 20 Oku biyêrekîre Ismaeli neci nkuyumvîrhe; naye mmugishire, namuha iburha, namujire aluge bwenêne, aburha baluzi ikumi na babirhi, namujira ishanja linene. 21 Ci kwônene endagâno yani, Izaki ye rhwayifundika rhweshi, mugala wâwe waburhwa na Sara mwâka irhondo nka gano mango». 22 Erhi ayusa ashambâla, Nyamuzinda asêzera Abrahamu. 23 Oku bundi Abrahamu anarhôla omugala Ismaeli, ngasi bandi banali ba maburhwa omu mwage, n’abandi bambali agulaga n’enfaranga, rhuderhe ngasi banali balume b’aha mwa Abrahamu boshi abakembûla ehishisha hy’obulume bwabo olwo lusiku lwonêne na kuhika ene nk’oku Nyamuzinda anamubwiraga. 24 Erhi Abrahamu akembùlwa erhi agwerhe myâka makumi gali mwenda na mwenda, anacikembûlwa ehishisha hy’obulume bwâge. 25 Omugala Ismaeli naye ali agwerhe myâka ikumi n’isharhu erhi akembûlwa ehishisha hy’obulume bwâge. 26 Olwo lusiku lwonênè, Abrahamu n’omugala Ismael, bakembûlwa. 27 Abalume b’aha mwage boshi, abana b’omu mulala gwâge, na ngasi bandi agulaga nfaranga embuga, boshi bakembûlwa kuguma naye.

Nnâmahanga ashub’ibonekera Abrahamu aha Mambri

1 Nyamubâho amubonekera aha murhi gwa Mambri erhi atamire aha luso lw’ecirâlo câge, amango g’idûrhu likali ly’omûshi. 2 Erhi alambûla amasu abona bantu basharhu bamuyimanzire aha burhambi. Erhi ababona arhenga aha luso lw’ecirâlo aja emunda bali, ahwera oku idaho. 3 Ababwîra, erhi: «Yagirwa Nnahamwirhu nkusengire, akaba ntonyire omu masu gâwe, orhageraga aha burhambi bwa mwambali wâwe buzira kuyimanga. 4 Baj’ilerha mishi masungunu mukalabe amagulu, munarhamûkire hali ogu murhi. 5 Naj’ilonza ecihimbi c’omugati murhûzemwo omurhima mubul’igenda, e kuli mwaja co canarhumaga mugera aha mwa mwambali winyu eco!». Banacishuza mpu: «Ojirage nk’okwo odesire». 6 Abrahamu anacibadukira omu cirâlo emunda Sara ali ambwîra, erhi: «Orhôle mirengo ishanrhu ya nshâno, obumbe onabajiriremwo orhugati. 7 Abrahamu akanya aja omu buso bwâge, arhôlamwo akanina k’omutwira kashushagire bwinja akaha omwambali, naye akanya aj’ikarheganya. 8 Ayisha adwîrhe amashanza, empyuhyu na kalya kanina anabâgaga, adekereza embere zabo; naye ayimanga hofi nabo aha idako ly’omurhi oku bakâlya. 9 Banacimudòsa, mpu: «Ngahi mukâwe Sara ali?» Abashuza, erhi: «Yoyo otamire omu cirâlo». 10 Olya w’ecigolo ederha, erhi: «Mwaka irhondo nashub’igera hano mwâwe kandi, n’ago mango, erhi mukâwe Sara agwerhe mugala». Sara akazâg’iyumviza aha luso lw’ecirâlo câli enyuma zâge. 11 Ci Abrahamu na Sara bali bakola bashosi ba myâka minji, na Sara ali amahwerwa arhacijâga omu mugongo. 12 Lero Sara acishesa, erhi: «K’aga mango nahwire nakaciyumva amasîma! N’ibanie oyula okola luvandagwa!». 13 Ci kwône Nyamubâho abwîra Abrahamu, erhi: «Cirhumire Sara asheka anaderha erhi: Ka kuburha nani nakaciburha nankola ncîberîre ntaye? 14 Ka hali ebirhangâzo byankayabira Nyakasane okujira? Mwaka irhondo nka gano mango, nashubira eno mwâwe na Sara aburha mugala.» 15 Sara acìhakanula, erhi: «Mâshi ntashesire», ali amayôboha, ci kwône amubwîra, erhi: «Neci washesire».

Abrahamu asengerera ab’e Sodomo

16 Balya balume banaciyimuka, bagenda, bàhika aha bàkalangìra Sodomo. Abrahamu àja alambagira boshi nabo mpu abaluse. 17 Nyamubâho àcîdôsa erhi: «Kurhi nafulikaga Abrahamu akantu ndâlire okujira, 18 n’obwo Abrahamu aba ishanja linene na lizibu n’agandi mashanja g’igulu goshi gagishwa muli ye? 19 Bulya nacîmwishozire nti arhegeke abana bâge n’enyumpa yage enyuma zâge mpu balange enjira ya Nyamubâho omu kujira ebishinganine^s n’ebilongîre»; na ntyo, Nyamubâho anajirira Abrahamu ebi amulaganyagya. 20 Ntyo, Nyamubâho anaciderha, erhi: «Omulenge gushobesire Sodoma na Gomora gurhali munyi! Ecâha cabo carhalusire. 21 Nkolaga nabunguluka ndole erhi nanga erhi neci bajizire ebira omulenge gubashobesire emunda ndi gumanyisize: nani ntacihabè». 22 Balya bantu barhenga halya bàja olunda lw’e Sodomo. Abrahamu erhi aciyimanzire embere za Nyamubâho. 23 Abrahamu ayegêra, ederha, erhi: «Kâli onakolaga waherêrekeza omushinganyanya^t haguma n’enkola-maligo?». 24 Kwankaba habonekana bantu bashinganyanya makumi arhanu mw’olwo lugo. Kâli onakolaga wabaherêrekeza? K’orhankababalira olwo lugo erhi abo bashinganyanya makumi arhanu galulimwo garhuma? 25 Nanga orhankajira ntyo! Okuherêrekeza omushinganyanya haguma n’enkola-maligo, okugeza omushinganyanya cikembe ciguma n’omunyabyâha. Nanga nta mango. K’omutwî w’emmanja w’igulu lyoshi arhakacitwa mmanja?» 26 Nyamubâho anacishuza, erhi: «Nkashigâna e Sodomo bantu makumi arhanu bashinganyanya omu lugo, nanababalira ecishagala coshi bo barhuma» 27 Abrahamu ashub’iderha, erhi: «Ciru nkabâ katulo na luvû, nashub’icìshomya okushambâza Nnahamwirhu. 28 Hali amango omu bashinganya makumi arhanu hankabula barhanu: Ka wanahana ecishagala coshi erhi abo barhanu bo barhumire?» Nyamubâho amushuza, erhi: «Nanga, erhi hankabâ bashinganyanya makumi ani na barhanu, ntankaciluhana». 29 Abrahamu ashubirira, erhi: «Nkaba hanayîsh’ibonekana makumi ani gone». Nyamubâho amushuza, erhi; «Ntakujire erhi ago makumi ani garhuma». 30 Abrahamu, erhi: «Nnawirhu arhabâga burhe, nshub’iderha; nkaba hanaciboneka makumi asharhu». Naye, erhi ntaluhane hakabonekana ago asharhu. 31 Ayushûla, erhi; «Nashub’icîshomya okushambâza Nnawirhu: Nkaba hanaciboneka makumi abirhi». Nyamubâho amushuza, erhi; «Ntacishâbe erhi ago makumi abirhi go garhuma». 32 Abrahamu, erhi: «Nnawirhu arhabâga burhe, nderhe ecinwa cizinda: Nkaba hankaciboneka ikumi lyone»; Nyamubâho amushuza, erhi: «Ntacihane erhi eryo ikumi lyo lirhumire» 33 Nyamubâho erhi ays’ishambâza Abrahamu, agenda, naye Abrahamu ashubira emwage.

Okushâbwa kwa Sodomo

1 Erhi balya bamalahika babirhi bahika aha Sodomo càjingwè, Loti ali abwarhire aha muhango gw’olugo. Erhi Loti ababona ayimuka, akanya aj’ibayankirira, ahwera oku idaho. 2 Aderha, erhi: «Mmuhûnyire mâshi banawirhu muyîshe muyandagalire emwa mwambali winyu muj’ihandayo, mugeze amîshi oku magulu, n’irhondo sezi mwanahira njira», ci bôhe bashuza, mpu: «Nanga, rhwalâla muno ngo». 3 Ci kwône abayinginga bwenêne kuhika bayemêra okuja emwage n’okuja omu nyumpa. Abarheganyiza ebiryo, abayokera omugati gurhalimwo lwango^u, banacilya. 4 Oku barhacigwîshira, enyumpa yoshi yagorhwa n’abalume b’omu lugo, bantu b’e Sodomo, kurhenga oku misole kuhika oku bashosi, olubaga lwoshi buzira kusiga ndi nyuma. 5 Bayakûza Loti banacimudôsa, mpu: «Ngahi bali balya bantu bajìire hanola mwâwe buno budufu? Orhuhe bo rhubalâlane». 6 Loti ahuluka aja emunda bali emuhanda, anayigal a olumvi enyuma zâge. 7 Anacibabwîra, erhi: «Bene wirhu, mwe mukasinga, mumanye mwankakola amabî! 8 Yumvi mmubwire, ngwerhe banyere babirhi barhasag’imanya balume, nnammulerherabo: mubajire oku mubwîne kwinja, ci abola bantu mumanye mwankaderha mpu mwabahumakwo, bulya mwo bajire omu cihoho c’enyumpa yani». 9 Ci bahuza, mpu: «Orhenge aho! Azind’iyisha ali mubunga, yoyo wamacijiraga mutwî wamanja! Waba we rhujira kubi kubalusha». Bacirhunika kuli Loti bwenêne; bamuyishakwo bakola bapamula olumvi. 10 Ci balya balume bombi, banacirîka okuboko, bakululira Loti aha burhambi bwabo, omu nyumpa, banahamika olumvi. 11 Bahunika balya bantu kw’olumbwibwi aha luso, kurhenga oku murho kuhika oku mukulu, bayabirwa ciru n’okubona omuhango. 12 Balya bantu babirhi banacibwîra Loti, mpu: «Ka hali bandi bene winyu ojira enola munda? Bagala bâwe, ngasi bene winyu bali munola lugo boshi obarhenze hanola. 13 Rhukola rhwashâba luno lugo, bulya omulenge kuli abala bantu emwa Nyamubâho gwarhalusire, na Nyamubâho anarhurhumire mpu rhubamalire». 14 Loti akanya aj’ibwîra abakwi bakazagisheba abâli, erhi: «Yimuki murhenge muli cino cihugo bulya Nyamuzinda alâlire okucishâba; ci abakwi bamaya mpu kuhalîza. 15 Erhi kuba mucêracêra, bamalahika banacisêza Loti, mpu: «Yimuka orhôle mukâwe n’aba bâli bâwe bali ahala bombi, ogende lyo orhag’igwa omu buhane Nyamubâho ahanamwo bino bishagala. 16 Mpu acizindoloka, balya balume babirhi bamugwarhira oku kuboko ant mukâge n’abâli oku banali babirhi, bulya Nyamuzinda ali alonzize okubacinga. Bamuhulusa banamulekera emuhanda gw’olugo. 17 Oku bamuhêka e muhanda, muguma muh balya bamalahika amubwîra, erhi: «Kanya oyake duba duba, ocize omûka gwâwe, orhakabaganaga enyuma orhanayimangaga ngahi omu kabanda ci oyakire oku ntôndo lyo olek’ihêkwa omu nsanyâ». 18 Loti abashuza, erhi: «Nanga, Nnahamwirhu. 19 Mwambali wâwe arhonyire omu masu gâwe, wananyeresire olukogo lwâwe ene ofungira omûka gwâni. Ci kwône, ntankayakira oku ntôndo, mpike n’obwo buhanya burhantindakwo, obone namafâ».

Obûko bwa bene Mowabu n’obwa bene Amoni

20 Lola lula lugo luli hofi; omuntu anayakiramwo, lurhali lunganaci. Oleke nyakiremwo; luligi lunganaci? Lyoki nankalobôka». 21 Naye amushuza, erhi: «Nkubêrire kandi olwo lukogo, ntacishâbe olwo lugo odesire». 22 Kanyagya oyakiremwo bulya ntâco najira orhanacihikamwo.» Co carhumire bayîrika olwo lugo izìno lya Sowari. 23 Erhi izûba likola lyashoshôka, Loti ahika omu Sowari. 24 Oku bundi Nyamubâho anacirhogeza enshâno y’ecibiriti n’omuliro kuli Sodomo na kuli Gomora. 25 Anacishâba ebyo bishagala n’olubanda lwoshi, haguma n’abantu balimwo na ngasi hyasi hy’oku idaho. 26 Muka Loti mpu akabagana enyuma, ashuba cirundo ca munyu. 27 Abrahamu azûka sêzisêzi aja halya ayimangaga embere za Nyamuzinda. 28 Alâba Sodomo na Gomora n’akabanda koshi, alangîra omugî gwatumbûka omu cihugo nka mugî gw’omu cibêye. 29 Ntyo ago mango, Nyamuzinda ashâbaga ebishagala by’omu kabanda, akengêra Abrahamu, akûla Loti muli obwo buhanya, erhi akola ashanda ebishagala Loti ayubakagamwo. Obûko bwa bene Mowabu n’obwa bene Amoni. 30 Loti arhenga e Sowari, agend’iyûbaka oku ntôndo bone abâli bombi^v, bulya ali ayobohire okubêra e Sowari. Banacigend’ibêra omu lukunda bon’abâli bombi. 31 Omwali mukulu anacibwîra omurho, erhi: «Larha oyula okola mushosi anta mulume wankaja emunda rhuli nk’oku banajira omu igulu lyoshi. 32 Oyîshe rhunywese Larha idivayi rhunalâle rhwe naye; ntyo larha rhwanamukûlakwo iburha.» 33 Banacinywesa îshe idivayi mw’obwo budufu, omunyere mukulu aj’igwîshira aha burhambi bw’îshe, arhamanyaga ciru amango azukaga. 34 Erhi buca, omunyere mukulu abwîra omulumuna, erhi: «Injo budufu nalâzire rhwe na larha; rhushub’imunywesa idivayi muli obu budufu, nâwe ogend’ilâla mwe naye, ntyo larha rhwamukulakwo iburha». 35 Banacinywesa îshe idivayi kandi obwo budufu, n’omunyere murho agend’igwîshira aha burhambi bwâge. Arhamanyaga amango agwishiraga ciru n’amango azûkaga. 36 Bâli ba Loti bombi banaciba izîmi, erhi n’izîmi liri ly’îshe. 37 Omukulu aburha murhabana, anacimuyirika erya Mowabu^w, ye shakulûza wa bene Mowabu. 38 Omurho naye aburha murhabana, amuyirika erya Beni-Ami^x, ye shakulûza wa bene Amoni.

Abrahamu aha Gerari

1 Abrahamu arhenga eyo munda aja omu cihugo ca Nêgebu, ayûbaka ekarhî ka Kadesi na Shuru. Abêra aha Gerari. 2 Abrahamu, omu kuderha mukâge Sara, ayisha, erhi: «Mwali wirhu oyo», lero Abimeleki mwâmi w’e Gerari arhumiza mpu bamugwarhire Sara. 3 Ci kwône Nyamuzinda abonekera Abimelekî omu bilôrho budufu amubwîra, erhi: «Wafâ kuli oyu mukazi oyansire, bulya ali mukazi ogwerhe iba». 4 Abimelekî, arhâli acimuyegêra, kwo kuderhaga, erhi: «Muhânyi, ka wayirha n’abêru kwêru?. 5 Kàli Abrahamu yêne wambwiraga, erhi mwali wirhu oyu, na nyamukazi naye yêne ederha erhi mushinja wirhu oyu? Nakujizire n’obushinganyanya bw’omurhima n’obw’ amaboko garhalikwo izabyo». 6 Nyamuzinda anacimubwîra kandi omu bilôrho, erhi: «Nani mmanyire bwinja oku wajiraga okwôla n’omurhima gw’obushinganyanya na kandi niene nakucîkaga nti olek’ingayisa n’ecâha; co carhumire ntaziga wamuhumakwo. 7 Na bunôla, ogalulage muka oyu mulume: aba mulêbi akânakusengerera mpu lyo olama. Ci akaba orhamugalwiri, onamanye oku kufa wanafa, we n’aba aha mwâwe boshi.» 8 Abimelekî azûkiriza sêzisêzi ahamagala abambali boshi, abarhondêreza ebyôla byoshi anabwiragwa, nabo barhungwa n’obwôba bunene. 9 Oku bundi Abimelekî ahamagala Abrahamu amudòsa, erhi: «Kurhi oku warhujizire? Kubi kuci nakujirire obûla walonza okumbarhuza ecâha cingan’aha nie n’ab’oku bwâmi bwâni? Wankolîre ebirhakolwa.» 10 Abimelekî ashub’idôsa Abrahamu, erhi: «Bici wali ogererize ene ojira ntyôla?» 11 Abrahamu ashuza, erhi: «Nakazâg’iderha omu murhima gwâni nti okurhàrhindira okurhînya Nyamuzinda kurhankaboneka mw’eci cihugo: banyirha kw’oyu mukazi. 12 Ci kwône kandi anali mwali wirhu, aburhwa na larha ci arhaburhwa na nyâma, ahindusirage mukanie. 13 Na kandi, amango Nyamuzinda antegekaga mpu nje nazungula kuli n’enyumpa ya larha, nabwîra nyamukazi, nti: «Alaga oku wantabâlamwo: ngasi aha rhwakahika hoshi oderhe oku ndi mushinja winyu.» 14 Abimelekî arhôla oku bintu bishwekwa, ebinyinyi n’ebinenene, oku bajà n’oku bajâkazi bâge aha Abrahamu anamugalulira mukâge Sara. 15 Abimelekî anamubwîra, erhi: «Lola ecihugo cani, eci cilambûle embere zâwe, oyubake aha onalonzize!» 16 Abwîra Sara, erhi: «Obwîne oku mpire mushinja winyu bikoroti cihumbi bya nfaranga. okwôla kwakukûla enshonyi embere z’aba muli mweshi, na ntyo, nta mwenda gwinyu nsigiremwo. 17 Abrahamu asengerera Abimelekî emunda Nyamuzinda ali, naye Nyamuzinda afumya Abimelekî, mpu muka Abimelekî n’abaja-kazi bâge lyo babona abana^y. 18 Nyamuzinda aliamazanganya abakazi b’aha mwa Abimelekî boshi n’owal’irhumire, ali Sara, muka Abrahamu.

Okuburhwa kwa Izaki

1 Nnâmahanga ayîsh’irhangula Sara, nk’oku anaderhaga; anamujirira nk’oku amulaganyagya. 2 Sara arhôla izîmi, aburhira Abrahamu omwanarhabana omu bushosi bwâge, omu mango Nyamuzinda anali atwire. 3 Abrahamu ayîrika omwana Sara amuburhiraga izîno lya Izaki (Cishesa) nka kulya Nyamuzinda anarhegekaga. 4 Abrahamu akembûla omugala Izaki enyuma lya nsiku munani abusirwe, nk’oku Nyamuzinda anamurhegekaga. 5 Abrahamu ali akola agwerhe myâka igana erhi omugala Izaki aburhwa. 6 Sara anaciderha, erhi: «Nyamuzinda amanpa cishesa, ngasi boshi abayumva ogu mwanzi kushesa nabashesa». 7 Ashub’iderha, erhi: «Ndi wankabwizire Abrahamu oku Sara ankaciyonsize abana! bulya niono namaha obushosi bwâge omwana».

Hagari na Ismaeli bàkagwa

8 Omwana akula ananena amonka, Abrahamu ajirisa olusiku lukulu, olusiku banenesagya Izaki amonka. 9 Lero Sara alangira olya mwanarhabana omunya-Mîsiri Hagari aburhiraga Abrahamu adwîrhe ashârha boshi n’omugala Izaki. 10 Abwîra Abrahamu, erhi: «Ohuluse oyu mukazi boshi n’omugala, kurhakwanini omwana w’omuja-kazi ayime bo na mugala wâni Izaki.» 11 Ako kanwa kababaza bwenêne Abrahamu kuli oyo mugala, 12 ci kwône Nyamuzinda abwîra Abrahamu, erhi: «Omanye orhabâga burhe erhi oyo mwana w’omuja-kazi wâwe orhuma, ngasi oku Sara akanakuhûna onakuyemere bulyala Izaki lyo iburha lyahêka izîno lyâwe ensiku zoshi. 13 Ci oyu mwana w’omuja-kazi naye namujiramwo ishanja, bulya naye ali mugala wâwe. 14 Abrahamu azûka sêzisêzi, arhôla omugati n’ehibindi hy’amîshi ashanira Hagari, ahira omugala aha lurhugo, abahulusa. Nyamukazi aja ahabuka omu irûngu lya Bersheba. 15 Erhi amîshi gali omu hibindi gamuhwera akweba omwana wage omu hishaka 16 aj’ibwarhala aha akalangira ishaka, nka aha omuntu ankalasha omwampi. Bulya kwo akazâg’iderha emurhima, erhi: «Ntalonza mbone oku oyu mwana afâ.» Atamala erya burhambi, arhondêra ayâma analaka. 17 Nyamuzinda ayumva omulenge gw’omwana erhi anali empingu, malahika wa Nyamuzinda ahamagala Hagari amubwîra, erhi: «Kurhi wabire Hagari? Orhôbohaga bulya Nyamuzinda ayumvîrhe olujamu lw’omwana aho ali. 18 Yimuka, ogwarhe omwana bwinja bulya namujira lubaga lunene. 19 Nyamuzinda arhenza olubwibwi omu masu ga Hagari, alangira iriba. Akanya aj’idôma abumba ehibindi, anaciywesa omugala. 20 Nyamuzinda ayôrha ali boshi n’olya mwana, akula, anabèra omu irûngu, àbâ nfôla miherho. 21 Ayûbaka omu irûngu lya Parani, na nnina aj’imushebera omukazi Munya-Mîsiri.

Abrahamu bo na Abimeleki aha Bersheba

22 Muli ago mango, Abimeleki ayisha boshi na Pikoli, murhambo w’abalwi bâge, abwîra Abrahamu, erhi: «Nyamuzinda ali haguma nâwe muli ebi odwîrhe wajira byoshi. 23 Ocigashage buno oku izîno lya Nyamuzinda, oku orhakandenganya nie n’abana bâni n’abinjikulu bàni; n’oku emunda ndi n’emunda ciri eci cihugo wayishagamwo nka cigolo, walanga obwîra buli nk’obùla nkujirakwo.» 24 Abrahamu ashuza, erhi: «Neci ncîgashire kwo». 25 Naye Abrahamu atumuza Abimeleki iriba lyage ly’amîshi bambali ba Abimeleki bamunyagaga. 26 Abimeleki ashuza, erhi: «Ntamanyiri ndi wankajizire ntyo: nâwe wene orhasag’imbwîra akantu kuli ebyo, nani niene ene bwo burhanzi nkumanya.» 27 Abrahamu arhôla omu bintu byâge , ebinyînyî n’ebinene abiha Abimeleki na bombi oku bali babirhi bajira endagâno. 28 Abrahamu arhôla bibuzi nda by’omu buso bwâge abihira hago hago. 29 Abimeleki amudôsa, erhi: «Ebyo bibuzi nda ohizire hago hago, bici byajira aho?» 30 Amushuza, erhi: «Kuderha nti oyemere okurhôla ebira bibuzi nda by’omu maboko gani, bibe buhamirizi oku nie nanahûmbaga eryo iriba. 31 Co cirhuma ahôla haderhwa Bersheba, kulya kuba ahôla ho bombi bacîgashiraga. 32 Erhi babà bamafundika endagâno aha Bersheba, Abimeleki ayimuka boshi na Pikoli, murhambo w’engabo n’abalwi bâge, ashubira omu cihugo c’Abafilistini. 33 Abrahamu agwika omurhi gw’etamarisi ahôla Bersheba anashengeraho izîno lya Nyamubâho, Nyamuzinda w’ensiku n’amango. 34 Abrahamu ashinga myâka erhali minyi omu cihugo c’Abafilistini.

Abrahamu alikola ahâna ommwana enterekêro byayerekana oku arhînya Nyamuzinda. Yene ashubimuhanza

1 Enyuma z’aho, Nyamuzinda arhangula^z Abrahamu, amubwîra, erhi: «Abrahamu ! Abrahamu! » Naye ashuza, erhi: «Ho ndi hano. » 2 Nyamuzinda anacimubwîra, erhi: «Oyanke mugala wâwe cûsha, oyôla orhonya, Izaki, omujâne omu cihugo c’e Moriya, n’eyo munda, omuhâne nterekêro ya kusingonoka. 3 Abrahamu azûka sêzisêzi arheganya endogomi yâge na bambali babirhi n’omugala Izaki. Abeza enshâli z’enterekêro, bàhira njira bàja erya munda Nyamuzinda amubwîraga. 4 Oku lusiku lwa kasharhu, Abrahamu agalamira, alangîra erya ntôndo ci erhi enaciri kuli. 5 Abrahamu anacibwîra abambali erhi mubêrage aha mweshi n’eyi ndogomi, nani rhwe n’oyu mwana, rhwahika hala, rhwaharâmya rhunashub’iyandagalira emunda muli. 6 Abrahamu ayanka enshâli z’enterekêro azibarhuza omugala Izaki, naye yêne afumbarha omuliro n’akêre, banagenda bombi. 7 Izaki anacidôsa îshe Abrahamu, erhi: «Larha!» Naye ashuza erhi: «Kurhi mwana wâni?» Izaki, erhi: «Omuliro ogu rhudwîrhe, n’ensháli z’enterekêro , ci ngahi omwanabuzi rhwagend’irherekêra ali?» 8 Abrahamu ashuza, erhi: «Nyamuzinda yêne abona aha arhenza omwanabuzi w’enterekêro, mwana wâni». Banacigenda bombi oku bali babirhi. 9 Erhi bahika aho Nyamuzinda amulangûlaga, Abrahamu ayûbaka oluhêrero, arherekeza enshâli, aziriringa omugala Izaki, amulambika oku luhêrero oku nyanya ly’enshâli. 10 Abrahamu alambûla okuboko arhôla akêre mpu akolaga abâga omugala. 11 Ci kwône Malahika wa Nyakasane anacimuyakûza kurhenga empingu, erhi: «Abrahamu! Abrahamu!» Abrahamu, erhi: «Ho ndi hano!» 12 Malahika amubwîra, erhi: «Leka, orhalambûlire omwana kwo okuboko! Orhanamujiraga kubi kuci! Namamanyaga oku kurhînya orhînya Nyamuzinda: orhandahirire mugala wâwe, mugala wâwe cûsha». 13 13 Abrahamu, alangira engandabuzi ehangarhine amahembe omu ishaka; Abrahamu aj’irhôla erya ngandabuzi ayirherekêra nterekêro ya kusingonoka ahâli h’omugala. 14 Abrahamu ayîrika aho hantu izîno lya «Nyamuzinda yêne abona ebyo», ciru na kuhika ene kwo bacihaderha mpu «Oku ntôndo Nyamuzinda yêne abona ebyo». 15 Malahika wa Nyamubâho ashub’ihamagala Abrahamu obwa kabirhi kurhenga empingu, 16 17 nkolaga nakuyunjuza migisho, iburha lyâwe naliluza nka nyenyêzi z’oku nkuba na nka mushenyi gw’omu nyanja n’eryo iburha lyâwe lyakâhima omuhango gw’abashombanyi balyo. 18 Amashanja goshi g’igulu gagishwa erhi iburha lyâwe lirhuma bulya wanyumvirhize. 19 Abrahamu ashubira emunda abambali bali. Bayimuka , bashubira boshi emwabo e Bersheba. Abrahamu agend’iyûbaka e Bersheba.

Iburha lya Nahori

20 Enyuma z’aho, babwîra Abrahamu oku Milka naye aburhîre omulumuna Nahori abarhabana. 21 Olubere ye Uzi, na Buzi amulonda, ahebakwo na Kemweli, îshe wa Aramu. 22 Kandi Kesedi, Hazo, Pilidashi, Yidilafu na Betweli. 23 Betweli aburha Rebeka; bo bana munani Milka aburhîre Nahori, mulumuna wa Abrahamu. 24 Ali agwerhe omukazi w’omuherula, izîno lyâge ye Reuma, naye amuburhira abana: Tebahi, Gahama, Tahasha na Mahaka.

Oluvumbu lwa bashakulûza

1 Emyâka Sara alamire liri igana na makumi abirhi na nda, 2 afìra aha Kiriyati-Arba , ho haligi aha Hebroni, omu cihugo c’e Kanani. Abrahamu ayisha ali oku bufire bwa Sara. 3 Abrahamu ayimanga embere z’omugogo gwâge, abwîra bene Heti, erhi: 4 «Eno mwinyu, ndi yo mubunga nanciri cigolo. Mumpe nani oluvumbu ntenze oyu muntu wâni mmubishemwo. » 5 Bene Heti bashuza Abrahamu, mpu: 6 «Yagirwa orhuyumve nirhu! Woyo ekarhî kirhu, oliyo muluzi wa Nyamuzinda, ocishoge nguma omu nshinda zirhu, obishemwo omuntu wâwe, ntaye wankakulahirira enshinda wabishamwo mukâwe.» 7 Abrahamu ayimanga ayunama embere z’olubaga lw’ecihugo ca bene Heti, 8 abashambàlira ntya, erhi: «Akaba muyemire ogu mugogo gwâni guntengekwo ngubîshe, munyumve munansengerere emwa Efroni, mugala wa Sohari, 9 andekere olukunda lwa Makipela.luba lwâge lunali oku irhwerhwe ly’ishwa lyage. Alumpe namuguliralwo lwoshi ernbere ziyu,lube luvumbu lwâni.» 10 Ago mango Efroni ali àbwarhire ekarhî ka bene Heti; Efroni, Muhititi ashuza Abrahamu embere za bene Héti «boshi n’embere z’abakazâg’itwa ec’olusoso n’okuja omu lugo, 11 erhi: «Nanga, nnahamwirhu onyumve erhi kwo. Nkuhire eryo ishwa, nkuhîre n’olwo lukunda lilimwo, nkugabirelyo omu masu g’abana b’ekà. Obishemwo omuntu wâwe.» 12 Abrahamu ayunama embere z’olubaga lw’eco cihugo. 13 Abwîra Efroni embere z’olubaga lw’eco cihugo, erhi: «Orhang’iyumva erhi kwo! Mpânyire engulo y’eryo ishwa, oyiyemere nani, na ntyo nanabishamwo omuntu wâni.» 14 Efroni ashuza Abrahamu, erhi: 15 Nnahamwirhu, onyumve erhi kwo: ishwa lya magana ani ga sikeli za nsaranga cirigi cici eco kuli rhwe rhwembi? Obîshe omuntu wâwe. 16 Abrahamu ayemera Efroni, Abrahamu agerera Efroni zirya nfaranga anaderhaga embere za bene Heti, galya magana ani g’esikeli z’enfaranga; go magerha gali garhonyire emwa abarhunzi. 17 Ntyo ishwa lya Efroni liba aha Makipela, ishiriza lya Mambri, ishwa n’olukunda lulirimwo, haguma n’emirhi yalirimwo kuhebakwo n’olubibi lwalyo, 18 byoshi byashuba bya Abrahamu omu masu ga bene Heti boshi n’embere za ngasi boshi banakazâg’itwa ec’olusò n’okuja omu lugo. 19 Oku bundi, Abrahamu abisha mukâge Sara omu lwâla lwa Makipela ishiriza lya Mambri omu Hebroni, cihugo ca Kanani. 20 Ntyo kwo Abrahamu abonaga ishwa n’olukunda lwalibagamwo emwa bene Heti; lwashuba luvumbu lwâge.

Obuhya bwa Izaki

1 Abrahamu ali akola mushosi wa myâka minji, Nyamubâho ali erhi amuhîre omugisho muli ngasi kantu. 2 Abrahamu abwîra omwambali, mugula wâge omu bambali, ye wanakazâg’ilanga ebyâge byoshi, erhi: «Ohebe okuboko kwâwe idako ly’olurhungu lwâni^a, 3 nakulahiriza oku îzino lya Nyamubâho Nyamuzinda w’empingu n’igulu, oku orhalongeze mugala wâni omukazi omu banyere b’Anya-Kanani nyubasire ekarhî kabo. 4 Ci kwônene, yo waja emwirhu, omu mulala gwirhu, mwo wacîshoga omukazi washebera mugala wâni Izaki.» 5 Omwambali anacimubwîra, erhi: «Haligi amango nyamukazi ankalahira mpu arhankulikire mwo cino cihugo, k’ago mango nanagalula mugala wâwe emunda warhengaga?» 6 Abrahamu amushuza, erhi: «Nanga, orhahîraga okashubiza mugala wâni eyo munda. 7 Nyamubâho, Nyamuzinda w’empingu, Nyamuzinda w’igulu yenene wantenzagya omu nyumpa ya larha, n’omu cihugo ca bene wirhu, yêne ye wanshambâzagya anandaganya n’endahiro oku eci cihugo aciha iburha lyani. Yene arhuma malahikla wâge embere zâwe, lyo abonera mugala wâni omukazi eyo munda. 8 Akaba oyo mukazi arhalonzizi okukushimba, orhacife n’ecihango, ci orhahîraga okashubiza mugala wâni eyo munda». 9 Oku bundi omwambali ahira okuboko oku cibero ca nnawabo Abrahamu, anacigashira olwo lubanja.

10 Nyamushizi anacirhôla ngamiya ikumi omu ngamiya za nnawabo, anagendana n’oku ngasi hinja nnawabo ali agwerhe, anacirikûla aja entambiz’e Aram-Naharayimu omu lugo lwa Nahoro. 11 Engamiya zâge azifukamya emuhanda gw’olugo, hofi n’iriba, càjingwè, gala mango abakazi banahuluka mpu bagend’idôma amîshi. 12 Anaciderha, erhi: «Nyakasane, Nyamuzinda wa nnawirhu Abrahamu, ongashânire ene, onayerekane oku kurhonya orhonya mwambali wâwe Abrahamu. 13 Niono nyimanzire hano iriba, na bali b’abantu ba mw’olu lugo, bakola bayîsh’idôma amîshi. 14 Omwananyere nakabwîra, nti: «Hengeka akabindi kâwe ompe nani nywe, akananshuza, erhi: Neci, nywaga onaleke nywese n’engamiya zawe, erhi ye mukazi wali obikîre mwambali wâwe Izaki, co cimanyiso namanyirakwo oku orhonyize nnawirhu.»

15 Oku arhaciyusa ederha, Rebeka, mwali wa Betweli, mwene Milka, muka Nahori, mulumuna wa Abrahamu ayisha n’akabindi oku cirhugo. 16 Oyo munyere ali mwinjinja, mwananyere mushugi, nta mulume walisag’imuyegêra, abungulukira aha iriba abumba akabindi kage anarherema. 17 Olya mushizi akanya aj’imurhangîra, amubwîra, erhi: «Mâshi, oleke nywe rhwishi rhutya kw’ago gali omu kabindi kâwe.» 18 Olya munyere anacishuza, erhi: «Nywaga, Yagirwa». Anaciyandagaliza dubaduba akabindi omu nfune mpu amunywese. 19 Erhi ayus’imunywesa, anaciderha, erhi: «Nkola naj’idômera n’engamiya zawe, kuhika zihâge». 20 Anacidubulira galya mishi duba duba omu ciranga ashubirira aha iriba mpu adôme , anadômera engamiya zoshi. 21 Olya mulume oku ahuluka, akaz’imusinza, erhi anadwîrhe acidôsa erhi nanga erhi neci Nyamubâho amuhisize.

22 Erhi engamiya ziyus’inywa, olya mulume arhôla ehigondo hy’amasholo hya buzirho bwaluhande luguma lw’esikeli, amuyambisahyo, anacirhôla na rhulinga rhubirhi rhwa masholo rhwa buzirho bwa sikeli ikumi amuyambisa rhwo ekuboko. 23 Anacimubwîra, erhi: «Oli mwali wa ndi? K’aha mwinyu, sho ankabona aha abantu bahanda?» 24 Ashuza, erhi: «Ndi mwali wa Betweli, mugala wa Milka mwene Nahori.» 25 Ashub’iderha, erhi: «Neci aha mwirhu bali ebyasi birhali binyi, hanaboneka n’ecirâlo.» 26 Oku bundi olya mulume afukama aharâmya Nyamubâho , 27 ederha, erhi: «Oyagirwe Nyakasane, Nyamuzinda wa nnawirhu Abrahamu, ôrharhinyirire okurhonya n’okulumehera nnahamwirhu. Nyamubâho yêne oyula onnongolîne kuhika aha mwa mwene wâbo nnahamwirhu.» 28 Olya mwananyere alibirha aj’ibwîra nnina ebyabire. 29 Rebeka âli agwerhe mushinja wabo, izîno lyage ye Labani, Labani anacilibirhira embuga emunda olya mulume ali, ebw’iriba. 30 Erhi aba amabona ehigondo n’orhulinga mwali wabo ali ayambirhe, n’erhi aba amayumva mwali wabo Rebeka ederha, erhi: «Kw’oyo mulume ambwizire ntyo», ago mango alibirhira emunda nyamulume ali, amushimana aciyimanzire aha burhambi bw’engamiya ah’iriba. 31 Anacimubwîra, erhi: «Yisha mugishwa wa Nyamubâho! Cici cirhumire obera embuga n’obwo narheganyize enyumpa n’ahantu engamiya zawe zabêra?». 32 Olya mulume akanya aj’ekà, Labani ashwekûla emizigo y’engamiya, anaziha ebyasi, analerha amîshi mpu oyo mulume boshi h’ababo bashukemwo amagulu.

33 Bamulerhera ebiryo mpu alye. Ci kwône ashuza, erhi: «Ntalya ntanaciderha akanwa kandwîrhe.» Labani ashuza, erhi; «Derhaga!» 34 Naye, erhi: «Niono ndi mwambali wa Abrahamu. 35 Nyamuzinda agishire nnawirhu; akola àbà mugale, àmuhîre ebintu bishwekwa, ebinyinyi n’ebinenene, enfaranga n’amasholo, abambali n’abambalikazi, engamiya n’endogomi. 36 Sara, muka nnawirhu, Abrahamu, omu bugikulu bwâge, amuburhira omwanarhabana, n’oyo mwanarhabana ye afumbisire ebyâge byoshi. 37 Nnawirhu andahirize, erhi: «Irhondo orhahiraga okarhôlera mugala wâni omukazi omu banyere ba-nya-Kanani, muli cino cihugo rhuyubasiremwo. 38 Akaba orhajiri omu nyumpa ya larha, omu bûko bwirhu okugend’ilogezamwo omukazi waha mugala wâni, erhi wamanahera!» 39 Nabwizire nnawirhu, nti: «Hall amango oyo mukazi ankalahira bwankulikira». 40 Naye anshuza, erhi: «Nyamuzinda nyôrha ngenda embere zâge, akurhumira malahikla wâge akuluse akuhisakwo ehi walonza, ly’obonera mugala wâni omukazi w’omu bûko bwirhu n’omu nyumpa ya larha. 41 Wafuma ecihango erhi wankahika omu bûko bwirhu, bakanakuyima omukazi, ecihango cirhacikuyirhe. 42 Ene mpika aha iriba naderha, nti: Nyamubâho Nyamuzinda wa nnawirhu, wekasinga, oyerekane, akaba olonzize okuhisa eyi njira ndimo kw’ehi nshimbire. 43 Niono ndi hano iriba, omunyere wayîsh’al’idôma, nani nkamubwîra, nti: Nkuhûnyire ompe nani rhwishi rhusungunu rhw’omu kabindi kâwe, 44 akanashuza, erhi: wene onywage, nagend’idômera n’engamiya zawe, erhi ye mukazi Nyamubâho abîkire mwene nnawirhu. 45 Ntali nciyusa naderha ebyo binwa omu murhima gwâni, ene Rebeka ayisha n’akabindi kage oku cirhugo. Abungulukira ebw’iriba, anadôma. Namubwîra nti mpa nani nywe, wekasinga. 46 Ho na halya, akûla akabindi kage oku cirhugo, ederha, erhi: «Nywaga nagend’idômera n’engamiya zawe.» Nanywire, agal’inywesa n’engamiya zani. 4 47 Namudôsize, nti: Oli mwali wa ndi? Naye anshuza, erhi: «Ndi mwali wa Betweli, mulume Milka aburhiraga Nahori.» Oku bundi namuyambisa ehi higondo oku izûlu n’orhu rhulinga aha maboko. 48 Aho, nafukamiriza naharâmya Nyamubâho, Nyamuzinda wa nnanwirhu Abrahamu, ye wali annongolîne omu njira nyinja mpu ntôlere omugala mwali wa muci wa nnahamwirhu. 49 Bunola akaba mulonzize okuyêreka nnahamwirhu oku mumusîmire munamurhonyize, mumbwire n’akaba nanga kandi mumbwire, lyo nyerekera ebwa kulyo erhi ebwa kumosho».

50 Labani bo na Betweli bashuza baderha, mpu: «Okûla emwa Nyamuzinda kurhenzire, rhurhankahash’ikushuza nti neci erhi nanga. 51 Rebeka oyo embere zâwe: rhôla ye omuhêke , aj’iba muka mwene nnawinyu nk’oku Nyamubâho anadesire.» 52 Erhi mwambali w’Abrahamu ayumva ebyo binwa, aharâmya embere za Nyamubâho. 53 Ayômola ebisikiyo by’ecûma n’eby’amasholo, ayomola n’emishangi, aha Rebeka. Aha na mushinja wabo boshi na nnina ebindi bikulo.

54 Oku bundi bàlya bànanywa bo n’ababo bàli boshi, banalâla halya. Sêzi erhi babà bamazûka, ederha, erhi: «Mundîke nshubire emwa nnawirhu.» 55 Mushinja wa Rebeka na nnina baderha, mpu: «Oyu munyere arhang’ibêra hano zindi nsiku nk’ibirhi erhi ikumi n’enyuma z’aho anagenda.» 56 Abashuza, erhi: «Murhacindegerezagya n’obwo Nyamubâho ampisizekwo ehi nalonzagya. Muleke ngende, nshubire emwa nnawirhu.» 57 Banaciderha, mpu: «Rhuhamagalage namunyere rhumudòse naye kurhi adesire». 58 Banacihamagala Rebeka bamudôsa, mpu: «K’olonzize okugenda mweshi n’oyu mulume?» Naye anacishuza, erhi: «Neci, nnonzize ngende.» 59 Okubundi, bahka omunyere wabo Rebeka mpu agende bo n’omulezi wage n’oyo mwambali w’Abrahamu na balya balume âli boshi. 60 Banacihà Rebeka obwanga, mpu: «Woyo mwali wirhu oyololoke ohinduke bihumbi n’ebihumbi n’iburha lyâwe lihime enyumpa z’abashombanyi balyo. 61 Rebeka ayimuka boshi n’abambali-kazi, bashonera oku ngamiya, bakulikira olya mulume. Mwambali w’Abrahamu arhôla Rebeka, bahira njira.

62 Ago mango Izaki âli ayishire omu irûngu ly’iriba lya Lahayi-Royi, bulya mwo ali ayubasire omu cihugo ca Nêgebu. 63 Izaki ahuluka mpu aje acigezageza ebwa mashwa càjingwè, erhi ayinamula amasu alangîra engamiya zayisha. 64 Rebeka naye mpu ayinamula amasu, alangîra Izaki, ashonôka oku ngamiya. 65 Adôsa olya murhumisi, erhi: «Ye ndi ola mulume wayisha alambagira omu ishwa anayerekîre eno munda rhuli? 66 Olya mushizi ashuza, erhi: «Ye nnahamwirhu oyo.» Namunyere arhôla ecitambara acîhundikira co. Olya mushizi ashambâlira Izaki oku agendaga kwoshi. 67 Izaki ahêka Rebeka omu cirâlo cali ca nnina Sara, ayanka Rebeka, amujira mukâge, anamurhonya. Na ntyo Izaki arhulûla, arhacilakaga olufù lwa nnina.

Abrahamu ayanka Ketura: iburha lya Ketura

1 Abrahamu ayanka owundi mukazi izìno lyage ye Ketura. 2 Nyamukazi anacimuburhira Zimurani, Yokisani, Medani, Madiyani, Yisibaki na Shuwahi. 3 Yokisani aburha Sheba, na Dedani. Nabo bene Dedani: Basurimi na Baletusimi na Baleumini. 4 Bene Madiyani bali: Eferi, Efa, Hanoki, Abida na Elda. Abo boshi bàli bagala ba Ketura.

Okufa kwa Abrahamu

5 Abrahamu àhâ Izaki ebyâge byoshi. 6 Abandi bagala akazâg’iburha oku baherula bâge, abaha eby’okucîrhabâla, na kandi, oku acizîne yêne, abarhuma kuli n’omugala Izaki, omu cihugo c’ebushoshokero. 7 Alaga emyâka y’akalamo k’Abrahamu: Alamire myâka igana na makumi gali nda n’irhanu. 8 Buzinda bw’aho, Abrahamu arhengamwo omûka, afa akola ali omu bushosi bwinja, afa akola mukulu, erhi amanayigurha ensiku, aja kuli bene wabo. 9 Abagala, Izaki na Ismaeli bamubisha omu lukunda lwa Makipela, omu ishwa lya Efroni, mwene Sohari, muhititi aha ishiriza ly’e Mambri. 10 Lyo ishwa Abrahamu aguliraga bene Heti. Mwo Abrahamu abishîrwe bo na mukâge Sara. 11 Erhi Abrahamu abà amafà, Nyamuzinda agisha omugala Izaki ayûbaka hofi n’iriba lya Lahayi-Royi. 12 Alaga iburha lya Ismaeli, mugala wa Abrahamu, ye waburhagwa n’omunya-misiri, Hagari, muja-kazi wa Sara. 13 Alaga amazìno ga bene Ismaeli omu kushimba amazîno n’okuburhwa kwabo: Enfula y’Ismaeli ye Nebayoti, alondwa na Kedari, Abudeli, Mibsamu, 14 Mishma, Duma, Masa, 15 Hadadi, Tema, Yeturi, Nafisheti na Kedma. 16 Bo bene Ismaeli abo, n’amazîno gabo nk’oku ebishagala n’ebihando byâbo binali, bo barhambo ikumi na babirhi b’emilala yâbo oku enali. 17 Alaga n’emyâka y’akalamo ka Ismaeli: igana na makumi asharhu na nda. Oku bundi arhengamwo omûka, afa, aja kuli bene wabo. 18 Ayûbaka kurhenga e Hawila kuja e Shuru, olunda lw’ebushoshokero bwa Mîsiri omu kuja e Asîriya. Ali ayubasire ishiriza lya bene wabo boshi.

III. Olwa Izaki n’olwa Yakobo

Okuburhwa kwa Ezau naYakobo

19 Alaga emyanzi ya Izaki mwene Abrahamu. Abrahamu aburha Izaki. 20 Izaki ali akola agwerhe myâka makumi ani erhi ayanka Rebeka mwali wa Betweli, Munyarameyo w’e Padani-Arami, mwali wabo Labani naye Muharameyo. 21 Izaki asengerera mukâge emwa Nyamubâho, erhi amaba ngumba, Nyamubâho amuyumva, mukâge Rebeka arhôla izîmi. 22 Abana bakazihukulana omu nda, lero aderha, erhi: «Akaba kwo biri ntya, bici omuntu alamakwo?» Akanya aj’idôsa Nyamubâho, 23 naye amushuza, erhi: «Mashanja abirhi gali omu nda yawe, mashanja abirhi g’omu nda yawe gagabanyika; mulala muguma gwahima ogwabo, omukulu ashiga omurho.» 24 Erhi amango gage g’okuburha gahika, lâba oku lyâli izîmi lya mahasha. 25 Owaburhagwa wa burhanzi, ali mudukula wa bishamvu ayunjwire byoyabyoya. Bamuyirika izîno lya Ezau. 26 Oku bandi omulumuna ahuluka, erhi okuboko kwâge kugwarhire Ezau oku kansisira. Bamuyirika izîno lya Yakobo. Izaki ali akola agwerhe myâka makumi gali ndarhu erhi baburhwa. 27 Abanarhabana bombi bakula; Ezau àba muhivi mukulu, wa kutwikanya omu malungu. Yakobo ali muntu mutûdu, akàbèra omu cirâlo. 28 Izaki arhonya Ezau bulya asimaga ensimba, Rebeka yehe Yakobo ye arhonyagya.

Ezau aguza ecikono c’okubà nfula

29 Mango maguma, Yakobo ayenda ibinda ly’enkôle, naye Ezau ashubûka ebwa kuhiva erhi anarhamire. 30 Lero Ezau anacibwîra Yakobo, erhi: «Leka nani mpuhekwo eryol’ibanda lidukula lidukula, bulya namahwa. -Co carhumire bamuderha mpu Edomi. 31 Yakobo amubwîra, erhi: Orhang’inguliza ecikono câwe c’okuba nfula. 32 Ezau ashuza, erhi: «Lola oku kufa kuno, ecikono c’okuba nfula, bici cacinkwânana?» 33 Yakobo ashubiza ederha, erhi: «Orhang’icîgasha embere zâni»; acîgasha, anaguliza Yakobo ecikono câge c’okuba nfula. 34 Oku bundi, Yakobo amuha oku mugati n’oku ibinda ly’enkôle, alya ananywa, ayimuka agenda. Ntyo kwo Ezau agayaguzagya ecikono c’okuba nfula.

Izaki e Gerari

1 Ecizombo canacizûka omu cihugo, kuleka cirya cizombo cirhanzi cabâga amango ga Abrahamu. Izaki aja e Gerari, emwa Abimeleki mwâmi w’Abafilistini. 2 Nyamubâho amubonekera amubwîra, erhi: Orhajâga e Mîsiri ci ogend’ibêra omu cihugo nakubwîra. 3 Obêre muli eco cihugo, nakugisha nanyorhe ndi haguma nâwe. Bulya we n’iburha lyâwe mwe naha ebi bihugo byoshi, nasêza n’erya ndagâno nafundikaga rhwe na sho Abrahamu. 4 Naluza iburha lyâwe nka nyenyêzi z’oku nkuba, naliha ebi bihugo byoshi n’amashanja goshi g’igulu gagishwa n’iburha lyâwe. 5 Kulya kuba Abrahamu ayumvîrhe izu lyani, akulikira ebi nalimurhegesire okukulikira, amarhegeko gani, ebinwa byâni, obulonza bwâni. 6 Ntyo kwo Izaki abêziremwo aha Gerari. 7 Abantu b’eyo munda bakamudôsa olwa mukâge, ashuza, erhi: «Mwali wirhu oyo.» Ayôboha okuderha, erhi: «Mukanie oyo», bâli bamuyirha erhi Rebeka orhuma bulya ali mwinja. 8 Erhi kugera mango garhali manyi, kwanaciba lusiku luguma, Abimeleki mwâmi w’Abafilistini erhi adwîrhe alolera omu kabonezo, alangira Izaki adwîrhe ashâsa mukâge Rebeka. 9 Abimeleki anacihamagala Izaki amubwîra, erhi: «Mâshi mukâwe oyu! Kurhi waciderhaga mpu mwali winyu?» Izaki ashuza, erhi: «Nakâcîdôsa nti nankanafakwo oyu mukazi». 10 Abimeleki ashubiza amudôsa, erhi: «Kurhi okwo warhujizirage obwo? Hindi hitya hajire omuntu w’omu lubaga lwirhu walala na mukâwe obone wamarhubarhuza obwo bubi!» 11 Lero Abimeleki ahâna eri irhegeko oku lubaga lwâge lwoshi, erhi: «Owahume kuli oyu mulume kandi erhi kuh mukâge, anafe.» 12 Izaki ahinga anarhwera muli ecôla cihugo n’ogwo mwâka ayeza kali igana, bulya Nyamubâho amamugisha. 13 Oyu muntu agala, agal’ahirhira okurhalusire. 14 Ali agwerhe maso maji n’ebintu bishwekwa binyinyi n’ebinênêne, na bashizi banji. Abafilistini bayagalwa.

Amaliba g’aha karhi k’e Gerari n’e Bersheba

15 Amaliba goshi bambali b’îshe bâli bamahumba amango îshe Abrahamu acihali, Abafilistini bagafuka bagabumba budaka. 16 Abimeleki abwîra Izaki, erhi: «Orhenge eno mwirhu, bulya wekola mugale kurhulusha.» 17 Izaki arhenga aho aj’ihanda omu kabanda ka Gerari, anaba ho acibêrera. 18 Izaki ashub’ija ahumba galya mahba bambali b’îshe Abrahamu bâli bahumbire, galya Abafilistini bafukaga erhi Abrahamu aba afire; agayîrika galya mazîno gonêne îshe ali agayirisire. 19 Bambali ba Izaki bahumba omu kabanda, bashangamwo iriba ly’amîshi gahulula. 20 Lero abangere b’e Gerari, barhondêra okulongôla n’abangere ba Izaki, ngasi baguma mpu: «Amishi gali girhu!» Izaki ayîrika iriba izìno lya Sitina. 21 Bahumba erindi iriba, ci kandi hashub’ibà akadali kuli lyo. 22 Lero arhenga aho, agend’ihumba erindi iriba, lero harhacibâga kadali kuliryo. Aliyirika izìno lya Reboboti, anaderha, erhi: «Nyamubâho amaja arbuha oluhya, rhukolaga rhwayololokeramwo eci cihugo». 23 Kurhenga aho asôkera e Bersheba. 24 Nyamubâho amubonekera mw’obwo budufu amubwîra, erhi: «Nie Nyamuzinda wa sho Abrahamu, orhayobohaga cici bulya ndi haguma nâwe. Nakugisha,nnanduze iburha lyâwe erhi mwambah wâni Abrahamu orhuma». 25 Ayûbaka oluhêrero aho, anayakuza izîno lya Nyamubâho. Ayûbaka ho enyumpa yage. Bambali ba Izaki bahumba ho iriba.

Okunywana na Abimeleki

26 Abimeleki arhenga e Gerari, ayîsh’imulamusa, ali boshi n’omwîra wage Ahuzati na Pikoli, ye murhambo w’omurhwe gwâge. 27 Izaki abadôsa, erhi: «Lero cici cimudwîrhe eno munda, mwe bantu munshomba, mwe mwanampuluisagya emwinyu». 28 Banacishuza, mpu: «Rhwajirage rhwabona oku neci Nyamubâho ali haguma nâwe, rhwanaderha obwo nti habe omwigasho aha karhî kâwe nirhu, rhunafundike endagâno haguma nâwe.» 29 Ocîgashe oku orharhujire kubi kuci, bulya rhurhakujiraga kubi, minja gone rhwakujirîre rhwanakuleka wagenda n’omurhûla. Woyu okola oli mugishwa wa Nyamubâho.» 30 Abajirira olusiku lukulu, bâlya bànanywa. 31 Erhi bazûka sêzi sêzi, ngasi muguma acîgasha embere z’owabo. Oku bundi, Izaki abasêzera, bagenda n’omurhûla. 32 Olwo lusiku lwonênè, bambali b’Izaki bayisha, bamubwîra omwanzi gw’iriba bakazagihûmba, baderha, mpu: «Rhwabwîne amîshi.» 33 Eryo iriba aliyirika izîno lya Sabe, co cinarhuma olwo lugo luderhwa Bersheba kuhika na buno.

Abakazi ba Ezau banya-Hititi

34 Erhi Ezau ahika myâka makumi ani, ayanka omukazi izîno lyage ye Yehudita, mwali wa Behori, muhititi, arhôla na Basimata, mwali wa Eloni naye muhititi. 35 Abo bakazi bajira Izaki bo na Rebeka mungo munji.

Yakobo ashamula omugisho gwa Ezau

1 Izaki ali amashosihala, n’amasu gage gali gakola mazamba, azinda erhi arhacibona. Lero ahamagala enfula yage Ezau, erhi: «Mwana wâni!» Naye, erhi: «Ho ndi hano.» 2 Ashubiza, ederha, erhi: «Lola oku niono nkola mushosi n’amango g’okufà kwâni ntagamanyiri. 3 Okanyagye orhôle emirasano yawe, emyampi yawe n’omuherho gwâwe, okanye oj’ihiva, onyirhire ensimba. 4 Onteganyizemwo birya biryo nsîma, oyîshe ondêrhere ndye, lyo omurhima gwâni gukugisha embere nfè.» 5 Kuziga erhi Rebeka adwîrhe ayumva oku Izaki ashambâla bo n’omugala Ezau. Ezau acîtuma omu lubala mpu agend’ihiva ensimba ayilerhere îshe. 6 Rebeka abwîra omugala Yakobo, erhi: «Namayumva sho abwîra mukulu wâwe Ezau, erhi: 7 «Ondêrhere ensimba, onteganyizemwo ebiryo binja, mbirye nnankugishe omu masu ga Nyamubâho embere nfè.» 8 Yumvagya mwana wâni, oyumve onajire nk’oku nakurhegeka. 9 Okanye oje omu buso, ondêrheremwo banahene babirhi binjinja, narheganyizamwo sho ebiryo binja, nk’oku anasîma. 10 Wayîsh’ibihêkera sho abirye, lyo akugisha embere afè.» 11 Yakobo abwîra nnina Rebeka, erhi: «Lola, mukulu wâni Ezau amaba wa bishamvu niehe ntagwerhi boya. 12 Hali amango Larha akampumakwo, mbe nka kushekera namushekeraga, obone bukola buhanya namacîlerhera ahâli h’omugisho.» 13 Nnina ashuza, erhi: «Obuhanya bube nie bujâkwo mwana wâni! Oyumve kwônene,onagend’innongeza abo banahene.» 14 Akanya aj’ibalonza ayisha abadwirhire nnina, naye nnina arheganyamwo ebiryo nk’oku îshe anasîma. 15 Rebeka ayanka emyambalo minjinja ya Ezau, ye mugala mukulu, erya akazâg’ibîkira omu nyumpa, ayiyambisa Yakobo ye mugala murho. 16 Ayanka oluhù lw’abanahene amubwikiramwo amaboko n’igosi. 17 Oku bundi zirya nyama ali amarheganya n’omugati, abiheba omu nfune z’omugala Yakobo. 18 Aja aha burhambi bw’îshe, aderha, erhi: «Larha!» Naye ashuza, erhi:«Niono. We ndi mwana wâni?» 19 Yakobo ashuza îshe, erhi: «Nie Ezau, nfula yawe, najizirage nk’oku wanantegekaga. Zûka otamale olyekwo bino nal’ihiva lyo omurhima gwâwe gungisha.» 20 Izaki abwîra Yakobo, erhi: «Mwana wâni wamarhôla duba wâni!» Naye ashuza, erhi: «Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe wangashanîre.» 21 Izaki abwîra Yakobo, erhi: «Yegera hano nkuhumekwo mwana wâni, nyumve erhi neci erhi nanga we mugala wâni Ezau.» 22 Yakobo ayegêra îshe Izaki, naye amumamarhakwo aderha, erhi: «Izu liri lya Yakobo, ci amaboko gali ga Ezau!» 23 Arhamumanyîriraga bulya amaboko gali ga bishamvu aka mukulu wage Ezau, anacimugisha. 24 Aderha, erhi: «Ka kwo binah we mugala wâni Ezau?» Naye ashuza, erhi: «Neci.» 25 Izaki ederha, erhi: «Mpâga ndye oku nsimba mugala wâni ahivaga lyo omurhima gwâni gumugisha.» Amuhêreza alya, amuhêreza n’idivayi anywa. 26 Ishe Izaki amubwîra, erhi: «Nyegêraga, onampôbere mwana wâni!» 27 Ayegera, ahôbera îshe, îshe ayisa obwehe bw’emyambalo yage. Amugisha ntyala: «Neci obwehe bwa mugala wâni, kwo buli nk’obwehe bw’ishwa liyêra, ishwa eri Nyamubâho agishire. 28 Nyamuzinda akushobôze olumè lw’oku nkuba, n’amashwa gashushagîre, engano nyinji n’idivayi linji. 29 Amashanja gakushige n’abantu b’emahanga bafukame embere zâwe. Obe murhambo wa bene winyu na bagala ba nyoko bafukame embere zâwe. Owakuhehêrere ahehêrewe, n’owakugishe anagishwe.» 30 Erhi Izaki ayusa okugisha Yakobo, naye Yakobo erhi amanahuluka omu mw’îshe Izaki, mukulu wage Ezau naye arhenga ebwa kuhiva. 31 Naye arheganya ebiryo binja abihêkera îshe. Amubwîra, erhi: «Larha, zûkaga olye kw’ebi mugala wâwe anal’ihiva, lyo omûka gwâwe gungisha». 32 Ishe Izaki amudôsa, erhi: «We ndi?» Naye ashuza, erhi: «Nie nfula yawe Ezau.» 33 Oku bundi Izaki arhemuka, ederha, erhi: «Aligi ndi olya wal’ihiva ensimba anayindêrhera? Nacimwikubagira nanalya, embere oyîshe; namugishire, anakolaga ayôrha âli mugishe.» 34 Erhi Ezau ayumva ebinwa by’îshe, ayâma bwenêne n’omungo munji, anacibwîra îshe, erhi: «Ongishe nani mâshi, larha!» 35 Izaki ashuza, erhi: «Mulumuna wâwe anayishir’inteba, arhôla omugisho gwâwe». 36 Ezau ashubiriza, erhi: «Ka kwenge bamuderha Yakobo, co cirhumire andenganya nieki kabirhi kabirhi? Arhanzir’inyanka ecikono c’okuba nfula, kandi yoyu wamantôla omugisho gwâni!» Ci ashubiza ederha, erhi: «Ci kwône màshi ka nieki nta mugisho wansigîze?» 37 Izaki aja omu kanwa ashuza, erhi: «Namujizire murhambo wâwe, namuhire bene wabo nti babe bambali, namuhîre engano n’amamvu mwandu. Bicigi nankacikujirira mwana wâni?» 38 Ezau anacidôsa îshe, erhi: «Ka mugisho muguma gwone ojira, mâshi larha? Mâshi ngisha nani, larha!» Izaki ahwekêra na Ezau arhondêra alaka. 39 Oku bundi, îshe Izaki ashuza ederha, erhi: «Woyo ekuli n’ebihugo biyera yo wayûbaka, kuli n’olume lurhoga oku nkuba. 40 Engôrho yawe yo yakubîke, wakakolera mwene winyu. Ci kwône amango wacîrûkûza, kurhibula warhibula omuzigo gwâwe gukuli aha lurhugo.» 41 Ezau ashombera Yakobo ogwo mugisho ahâbagwa n’îshe, acidôsa emurhima, erhi: «Amango g’emishibo ya larha gali hofi, go mango nayirha mulumuna wâni Yakobo.» 42 Erhi bamanyisa Rebeka ebyo binwa bya Ezau ye mugala mukulu, arhumiza Yakobo ye mugala murho, amubwîra, erhi: «Mukulu wâwe Ezau ahizire okucîhôla kuli we mpu akuyirhe. 43 Yumvagya mwana wâni, nkubwire: Okanye, oyakire emwa mwene wirhu Labani e Harani. 44 Obêre eyo haguma naye nsiku inga, kuhika mukulu wâwe atwike oburhe. 45 Kuhika oburhe bwa mukulu wâwe bukurhengekwo, kuhika ayibagire oku wamujirîre; ago mango nanarhuma bagend’ikulonza eyo munda. Cici cankarhuma namuheza mwembi omu lusiku luguma?».

Izaki àrhuma Yakobo emwa Labani

46 Rebeka anacibwîra Izaki, erhi: «Namayihikwa n’akalamo erhi bâli ba Heti barhuma. Erhi Yakobo ankayanka munyere muguma muli bâli ba Heti, muguma nk’abo, muguma omu banyere b’eci cihugo, k’okulama kwankacinkwanana?»

1 Izaki ahamagala Yakobo amugisha anamuha eri irhegeko, erhi: «Orhahîraga okayanka omukazi omu banyere b’e Kanani. 2 Yimuka oje e Padani Aramu emwa Betweli, îshe wa nyoko, ocishoge omukazi eyo munda omu banyere ba Labani, mushinja wabo nyoko. 3 Nyamuzinda akugishe, akuyololole, anakuluze obe ndêko y’amashanja. 4 Akuhe we n’iburha lyâwe, omugisho gwa Abrahamu lyo obona eci cihugo oyubasiremwo, cihugo Nyamuzinda ahâga Abrahamu.» 5 Izaki asêzera Yakobo. Yakobo alikûla, aja e Padani Aramu, emwa Labani, mwene Betweli wa Muharamiya, mushinja wabo Rebeka, nnina wa Yakobo na Ezau.

Ezau ayanka owundi mukazi

6 Ezau abona oku Izaki agishire Yakobo n’oku amurhumire e Padani Aramu mpu agend’iyankira yo omukazi, n’oku erhi akola amugisha, amuha eri irhegeko, erhi: «Orhahîraga okayanka omukazi omu banyere b’e Kanani.» 7 Na Yakobo âli ayumvîrhe îshe na nnina, aja e Padani Aramu. 8 Ezau ayumva oku abanyere b’e Kanani barharhonyiri omu masu g’îshe Izaki, 9 aja emwa Ismaeli, ayanka yo omukazi, wa kuhalika aba ali agwerhe erhi anagwerhe abandi: Mahalata, mwali wa Ismaeli, mugala w’Abrahamu, na mwâli wabo Nebayoti.

Ecilôrho ca Yakobo

10 Yakobo arhenga e Bersheba, aja e Harani. 11 Ahika bantu haguma, alala ho bulya izûba lyali lyamazika. Arhôla ibuye liguma aho, alishegema, analâla aho. 12 Alôrha, abona omushonezo mugwike oku idaho n’irhwerhwe lyago lihisire oku nkuba; bamalahika ba Nyamuzinda erhi badwîrhe basôka banayandagala! 13 Lâba oku Nyamubâho ayimanga embere zâge amubwîra, erhi: «Nie Nyamubâho, Nyamuzinda wa shakulu wâwe Abrahamu na Nyamuzinda wa Izaki. Eryola ishwa ogwishìremwo, nakuhalyo we n’iburha lyâwe. 14 Iburha lyâwe lyaluga nka katulo k’oku idaho, lyaluga lihike ebushoshôkero n’ebuzikiro, e mwenè n’e mukondwè, n’amashanja goshi g’igulu gagishwa^b muli eryo iburha lyâwe. 15 Ndi haguma na nâwe, nakulusa ngasi hoshi wankanaja, nanashub’ikugalula muli eci cihugo, bulya ntakuleke kuhika nyujuze ebi nakulaganyagya.» 16 Yakobo atulûka omu iro lyâge, aderha, erhi: «Okuli Nyamuzinda ali hano ntânali mmanyire». 17 Ayôboha, ederha, erhi: Hano hamabà hantu ha kurhînywa! Yamabà nyumpa ya Nyamuzinda na muhango gw’empingu. 18 Azûka sêzi, ayanka liryala ibuye âli ajizire mushego aligwika luhêrero abulagira amavurha oku nyanya zalyo. 19 Aho ahayîrika izîno lya Beteli^c, ci mira olwo lugo lwakazâg’iderhwa Luzo. 20 Yakobo arhôla omuhigo ederha, erhi: «Akaba Nyamuzinda ali haguma nani, akanananga muli eyi njira naja, akakaz’impa omugati nalya n’emishangi nakayambala, 21 erhi nankashubûka nshubire emunda larha ali ndi mugumaguma, ago mango Nyamubâho anabà ye Nyamuzinda wâni, 22 n’eri ibuye namagwika luhêrero, lyaba ka-Nyamuzinda nakaz’imurhûla ecihimbi c’omu ikumi c’ebi ampà byoshi».

Yakobo ahika emwa Labani

1 Yakobo arhôla enjira yâge, aja omu cihugo c’abana b’e bushoshôkero. 2 Lola oku abona iriba omu bulambo, hofi n’eryo iriba, maso asharhu g’ebintu bishwêkwa binyinyi gali gagwîshîre aho iriba, ho bakazâg’inywekeza amasò, ci kwônene ibuye lyakazâg’ibwikira omunwa gwali munene. 3 Erhi amasò goshi gabâga gamashirama aho, banarhenza lirya ibuye oku munwa gw’iriba, bananywesa ebintu, kandi banalishubiza oku munwa gw’iriba. 4 Yakobo anacidôsa abangere, erhi: «Bene wirhu, muli ba ngahi?», Bashuza, mpu: «Rhuli b’e Harani.» 5 Ababwîra, erhi: «Ka muyishi Labani, mwene Nahori?» Bashuza, mpu: «Rhumuyishi.» 6 Abadôsa , erhi: «K’azibuhire?» Bashuza, mpu: «Azibuhire. N’omwali Rasheli ola wayisha hala n’obusò.» 7 Yakobo aderha, erhi: «Loli oku guciri mûshi bwenêne guno, arhali go mango g’okudâhya ebintu gano. Mubinywese munabishubize ebulambo.» 8 Bashuza, mpu: «Rhurhankahasha okujira ntyo n’amasò garhacishubukîra haguma, barhanacirhenza ibuye oku munwa gw’iriba; go mango rhwakanywesa ebintu.» 9 Oku acidwîrhe ashambâla boshi nabo, Rasheli ayisha n’obusò bw’îshe bulya ali mungere. 10 Erhi Yakobo abona Rasheli, mwali wa nalume Labani, n’erhi abona obusò bwa nalume Labani, ayegêra, arhenza lirya ibuye oku munwa gwa liryala iriba, anywesa ebintu bya nalume Labani. 11 Yakobo anunugurha Rasheli, alengeza izu, adubula omulenge. 12 Yakobo amanyisa Rasheli oku ali mwene wâbo îshe, anali mwene Rebeka; olya munyere akanya aj’ikumanyisa îshe. 13 Labani erhi ayumva oku ogwo mwanzi gwa Yakobo, mugala wa mwali wabo, gumuyêrekîre, akanya, alibirhira emunda ali, amuhôbera, anamununugurha, amuhêka omu nyumpa yâge. Yakobo arhondêra amuganîrira ogwo mwanzi gwoshi. 14 Oku bundi Labani amubwîra, erhi: «Neci, oli w’omu mavuha gani, onali w’omu mubiri gwâni.» Yakobo abêra aho mwa Labani mwêzi mugumaguma.

Yakobo aja omu buhya kabirhi . Ishazâla amuyeshera omukanga. Lero ayanka babirhi balondandana

15 Labani àbwîra Yakobo, erhi: «Ka kwenge oli mwene wirhu, waderha mpu busha wakaz’inkolera? Mbwîra bici nakaz’ikuha?» 16 Erhi na Labani agwerhe banyere babirhi: omukulu izîno lyâge ye Lea n’omurho ye wali Rasheli. 17 Lea âli agwerhe amasu matûdu, ci Rasheli âli agwerhe omubiri gucîgemire bwinja n’iranga linja. 18 Na Yakobo ali arhonyize Rasheli. Anacishuza, erhi: «Nakukolera myâka nda lyo oyîsh’impa mwali wâwe Rasheli, mwali wâwe murho». 19 Labani ashuza, erhi: «Kwo kukulu okukuhaye ahâli h’okumuha ow’embuga; obêrage hanola mwâni.» 20 Yakobo akaz’ikola mpu lyo bamuha Rasheli; akola ntyo myâka nda, ci eyo myâka ayibona nka nsiku nsungunu bulya ali arhonyize Rasheli. 21 Buzinda bw’aho, Yakobo anacibwîra Labani, erhi: «Amango gahisire, ompâge omukazi wâni nje emunda ali». 22 Labani ashûbûza abantu b’eyo boshi ajirisa olusiku lukulu. 23 Ci kwône, lâba oku bijingo, Labani arhôla omwali Lea , aba ye ahêkera Yakobo; Yakobo àmuyanka. 24 Labani àhà omwali Lea , muja-kazi wâge muguma, izîno lyâge ye wali Zilifa, mpu aj’ikâmukolera. 25 Erhi buca sêzi, Yakobo abona oku Lea ye bamudwîrhîre. Yakobo abwîra Labani, erhi: «Bici wajizire? K’arhali Rasheli ye nakazâg’ikolera aha mwâwe nti omumpe ? Carhumirage onteba?» 26 Labani ashuza, erhi: «Erhali nkomedu y’eno mwirhu okuhâna omurho na mukulu wâge arhaciheruka, 27 ci orhang’ileka guno mugobe eby’obuhya bitwikanuke, n’enyuma z’aho, kandi nashub’ikuha owabo n’engulo yâge yabâ yindi myâka nda washub’imukolera hano mwâni.» 28 Yakobo ajira kulya, ayusa gulya mugobe gw’obuhya na Labani amuha omwali Rasheli mpu amuyanke. 29 Labani aha omwali Rasheli omuja-kazi wâge Bilaha. 30 Yakobo ayanka Rasheli, anamurhonya kulusha Lea ; ashub’ikolera nalume yindi myâka nda.

Abana ba Yakobo

31 Nyamubâho abona oku Lea arhasimirwi, amuha iburha, Rasheli ayôrha ali ngumba. 32 Lea arhôla izîmi, aburha murhabana, amuyirika izîno lya Rubeni, bulya, gwarhi yêne: «Nyamubâho anabwîne amalibûko gani, lero ibanie ansîma.» 33 Ashub’irhôla izîmi, aburha kandi murhabana, ederha, erhi: «Nyamubâho ayumvîrhe oku ntabâ nsîmirwe, lero amashub’impa oyu wundi.» Amuyirika izîno lya Simoni. 34 Ashubirhôla izîmi, aburha murhabana; ederha, erhi: «Lero nani ibanie akola antonya bulya barhabana basharhu aba namamuburhira», izîno lyâge ye Levi; 35 Ashub’irhôla izîmi, aburha murhabana; ederha, erhi: «Lero nakuza Nyamubâho». Co cirhumire amuyirika izîno lya Yuda. Oku bundi, aheka arhaciburhaga.

1 Rasheli erhi abona oku nta bana adwîrhe aburhira Yakobo, ayagalwa na mukulu wâge, kwo kubwîra Yakobo, erhi: «Ojire nani mbone abana, akaba nanga, erhi nnanfire.» 2 Yakobo akalihira Rasheli bwenêne, amubwîra, erhi: «Ka nie ndigi ahâli ha Nyamuzinda wakuyimaga iburha?» 3 Naye nyamukazi, erhi: «Lola mwambalikazi wâni Bilaha. Oje emunda ali, aburhire oku madwi gani; ampisekwo abana nani.» 4 Anaciha Yakobo omuja-kazi wâge Bilaha mpu abe mukâge, naye Yakobo àmuyanka. 5 Bilaha arhôla izîmi, aburhira Yakobo omwanarhabana. 6 Rasheli ederha, erhi: «Nyamuzinda amampà olubanja, ciru anyumvirhiza anampâ omwanarhabana». Co carhumaga amuyirika izîno lya Dani. 7 Bilaha, muja-kazi wa Rasheli ashub’irhôla izîmi, aburhira Yakobo owundi murhabana. 8 Rasheli ederha, erhi: «Nazûsizekwo mukulu wâni entambala za Nyamuzinda, namanahimana.» Ayirika olya mwana izîno lya Nefutali. 9 Naye Lea erhi arhaciburha, arhôla omuja-kazi wâge Zilifa amuha Yakobo mpu amujire mukâge. 10 Zilifa, muja-kazi wa Lea aburhira Yakobo omwanarhabana. 11 Lea ederha, erhi: «Iragi linja eri!» Aha olya mwana izîno lya Gadi. 12 Zilifa, muja-kazi wa Lea , aburhira Yakobo owundi mwanarhabana. 13 Lea aderha, erhi: «Oku irenge lyani, bulya abirhu bakazi bankuza»; ayîrika olya mwana izìno lya Asheri. 14 Rubeni, erhi aja acîgezageza, gala mango g’okusârûla engano, ashimana amalehe g’oluzigirwa, ayisha agadwirhîre nnina Lea . Rasheli abwîra Lea , erhi: «Mpâ nani kuli ago malehe g’oluzigirwa mugala wâwe akudwîrhîre». 15 Lea amushuza, erhi: «K’okûla wantôzire omulume kunyihira kwakunyihîre, obu okola mpu wantôla n’amalehe g’oluzigirwa mugala wâni ampîre?» Rasheli ashuza, erhi: «Lero agend’ilâla omu mwâwe hano budufu, rhuhingane ompe amalehe ga mugala wâwe g’oluzigirwa.» 16 Yakobo erhi akola arhenga ebwa mashwa bijingo, Lea aja emunda ali, amubwîra, erhi: «Kukwânîne oyîshe emunda ndi, bulya rhwakuhingîne amalehe g’oluzigirwa g’emwa mugala wâni»; alala omu mwâge obwo budufu. 17 Nyamuzinda ayumvirhiza Lea , arhôla izîmi, ashub’iburhira Yakobo omwanarhabana ye mwanarhabana wa karhanu. 18 Lea anaciderha, erhi: «Nyamuzinda amampa oluhembo, kulya kuba nahîre ibanie omuja-kazi wâni.» Olya mwana amuyirika izîno lya Isakari. 19 Lea ashub’irhôla izîmi, aburhira Yakobo omwanarhabana wa kali ndarhu. 20 Lea ederha, erhi: «Nyamuzinda ampîre oluhembo lwinjinja, lero ibanie ankuza bulya y’oyu namaburhira barhabana ndarhu.» Amuyirika erya Zabuloni. 21 Oku bundi aburha omwananyere, amuyirika izîno lya Dina. 22 Ago mango Nyamuzinda ayibuka Rasheli, ayumvirhiza omusengero gwâge, amuha iburha. 23 Arhôla izîmi, aburha murhabana; ederha, erhi: «Nyamuzinda amankûla enshonyi.» 24 Ayirika olya mwana izîno lya Yozefu, ederha, erhi: «Mâshi Nyamubâho ashub’impa nani owundi mwanarhabana!»

Okugala kwa Yakobo

25 Erhi Rasheli aba amaburha Yozefu, Yakobo abwîra Labani, erhi: «Oleke ngende nshubire emwirhu, omu cihugo cirhu. 26 Ompe abakazi bâni, abârhumaga nkukolera, ompé n’abana bâni ngende. 27 Wene orhababiri omukolo nakukolire.» Labani amushuza, erhi: «Akaba ntonyire omu masu gâwe! Nadôsize nayumva oku Nyamubâho angishire erhi we rhuma.» 28 Ashub’imubwîra , erhi: «Ombwire kurhi walonza nkaz’ikujuha, nakujirirakwo». 29 Anacimushuza, erhi: «Omanyire bwinja kurhi nakukolire na kurhi ebintu byâwe byahindusire n’omukolo gwâni. 30 Ehisungunu wali ogwerhe embere nyîshe, hyayushùsire bwenêne na Nyamubâho akugishire oku nshando zani. Mbwîraga nani, mango gahi nakolerage omulala gwâni.» 31 Labani, erhi: «Bici nakujuha?» Yakobo ashuza, erhi: «Orhagwerhi ebi wanjuha: erhi wakanjirira nk’oku nakubwîra, nanashubikaz’iyabula obusò bwâwe. 32 Ene ogere omu buso bwâwe bwoshi, oje wayungula ngasi cibuzi cîru omu bibuzi byâwe, na ngasi mpene za musengo n’ez’obutonè butonè. Lwo lwabà luhembo lwâni. 33 Obudahemuka bwâni bwone bwampamiriza agandi mango: amango wayîsh’ilola kurhi rhuhembirwe, ngasi birhali bya musengo erhi bya butonè-butonè omu mpene erhi nisi ngasi birhali bîru omu bibuzi, emwâni erhi buli bushambo. 34 Labani ederha, erhi: «Kwinja okwo; binabâge nk’okwo odesire.» 35 Olwo lusiku, ayungula ebihebe by’omusengo n’eby’obutonè-butonè, empene zoshi z’omusengo n’ez’obutonè-butonè, 36 ngasi hyanalikwo akêru na ngasi hyalikwo ecîru omu bibuzi, ahihereza abagala. Anacijira nsiku isharhu za lugendo ekarhî kage na Yakobo. Yakobo akaziyabula ebindi bintu bya Labani. 37 Yakobo anacirhôla ebirhi bibishi by’emirhi ederhwa mipepuli n’eya amandi n’eya patatani, ayihala kuhika oku mula mwêru gw’ebyo birhi. 38 Ebyo birhi ahalaga akaz’ibiyerekeza ebintu omu biranga n’omu mikenzi y’okunywekeza ebintu, amango birinywa, oku biri byanywa binadwîrhe byayima. 39 Byakâyima erhi binayerekîre birya birhi, n’omu kuburha, byakaburha ebyana bitâke, eby’omusengo n’eby’obutonè-butonè. 40 Ebyana, Yakobo abihira hago hago, abiyerekeza olunda lwa birya bitâke na ngasi byanali bya mwiru, abihira omu buso bwa Labani. Anacijira ntyo agâge maso arhanagahiraga haguma n’amasò ga Labani. 41 Na kandi, erhi ankabwîne ebintu binja byayima, Yakobo anabiyerekeze birya birhi omu biranga mpu biyime binayerekîre birya birhi. 42 Ci amango ebintu bihosire byâbaga bikola byayima arhajiraga ntyo. Na ntyo ebyali bya mihorhâ byasigala bya Labani na ebyali binja byàba bya Yakobo. 43 Oyo muntu anacigala ntyo bwenêne, àbâ n’ebintu mwandu, alugirwa n’abajà n’abaja-kazi n’engamiya n’endogomi mwandu.

Yakobo ayaka ishazâla Labani

1 Yakobo ayumva oku bene Labani bakazâg’iderha, mpu: «Yakobo ayansire ebintu byali bya larha byoshi, bya larha ebi ajiziremwo obwâge bugale.» 2 Yakobo abonera ebusu bwa Labani oku arhacidwirhi amulola nk’oku amulolaga burhanzi. 3 Nyamubâho abwîra Yakobo, erhi: «Shubira omu cihugo ca basho, omu cihugo waburhiragwa, nani nayôrha ndi haguma nâwe.» 4 Lero obwo, Yakobo arhumiza Rasheli na Lea mpu bamushange ebulambo amasò gâge gali. 5 Anacibabwîra, erhi: «Ndwîrhe nabonera ebusu bwa sho, arhacidwirhi andola nk’oku andolaga burhanzi. Ci kwône Nyamuzinda wa larha anali haguma nani. 6 Mwêne mumanyire oku nakolîre sho n’emisi yani yoshi. 7 Ci kwône, anînaguza omu kuhindula kali ikumi oluhembo lwâni, ci kwône Nyamuzinda arhamuzigiraga. 8 Ngasi mango erhi ankadesire, erhi: «Ngasi biri bya butonè-butonè byo byabâ luhembo lwâwe«, ebintu byoshi binaburhe eby’obutonè; na kandi erhi ankadesire erhi: «Ngasi bya musengo byo byabà luhembo lwâwe, ebintu byoshi binaburhe ebyana by’omusengo. 9 Nyamuzinda arhôzire ebintu bya sho abimpa. 10 Omu mango ebibuzi biyima, nayinamula amasu, nabona omu bilôrho oku engandabuzi zihambasire ebibuzi ziri za musengo erhi za butonè-butonè. 11 Malahika wa Nyamuzinda ambwîra omu bilôrho, erhi: «Yakobo», nani nashuza nti: «Ho ndi hano!» 12 Anaciderha, erhi: «Yinamula amasu obone engandabuzi zihambasire ebibuzi ziri za musengo na za butonè-butonè, bulya nabwîne oku Labani akujizire kwoshi. 13 Nie Nyamuzinda w’aha Beteli, halya washîgaga ibuye amavurha, wampêraho omulagi. Bunola oyimukâge orhenge mwa cino cihugo oshubire omu cihugo oburhwa.» 14 Rasheli bo na Lea bashuza, mpu: «Ka hali mwanya gwirhu, ka hali kashambala kirhu omu nyumpa ya larha?» 15 Mpu ka arhakola arhulola nka b’emwabêne, ebwa kubâ arhuguzize analya n’enfaranga zirhu? 16 Neci, ngasi bugale Nyamuzinda ayansire larha buli bwirhu rhwe n’abana birhu. Ojirage oku Nyakasane akurhegesire.» 17 Yakobo ayimuka, abana bâge na bakâge abashonesa oku ngamiya, 18 ahuga obusò bwâge, ashana na ngasi bindi birugu ali agwerhe, obusò ali agwehe, bulya abonaga aha Padani Aramu, alikûlira emw’îshe Izaki, omu cihugo ca Kanani. 19 Labani ali ajir’imôma ebibuzi byâge , Rasheli agend’izimba enshanga z’ahakâ, zâli z’îshe. 20 Yakobo arheba Labani, Muharameya, amuyongoloka, arhamumanyisagya oku akola ayaka. 21 Ayanka n’ebi ali agwerhe byoshi, agenda, ayikira olwîshi, ayerekera ebwa ntôndo ya Galadi.

Labani akulikira omukwi Yakobo

22 Erh i kugera nsiku isharhu, bamanyisa Labani oku Yakobo acîyakîre. 23 Arhôla bene wabo^d, agenda boshi nabo amuyishakwo; erhi ashinga nsiku nda agenda, amurhindakwo, omu ntôndo ya Galadi. 24 Nyamuzinda ayâganira Labani, Muharameya, omu bilôrho budufu, amubwîra, erhi: «Omanye wankabwîra Yakobo akantu.» 25 Labani, ashenga. Yakobo erhi agwisire ihêma lyâge omu ntôndo, naye Labani agwika eryâge oku ntôndo ya Galadi. 26 Labani anacibwîra Yakobo, erhi: «Byo bici ebi wajizire? 27 Carhumaga ogenda bwifuhkwe, wanteba, wanyogoloka ahâli h’okundâliza, nkugalule omu busìme, rhuyimbe, rhurhimbe engoma rhuzihe n’ennanga? 28 Orhazizire nahôbera bagala bâni na bâli bâni. Kwo wakozire nka musirhe. 29 Nanahasha okukubabaza, ci kwône Nyamuzinda wa sho anandesize ene budufu ambwîra, erhi: «Omanye wankabwîra Yakobo akantu.» 30 Nyumvirhage oku wagenzire erhi kudula enyumpa ya sho kurhuma! Ci kwône cici carhumire wazimba enshanga zani?». 31 Yakobo ashuza Labani, erhi: «Nali nyobohire, namanya nti wanyaga bâli bâwe. 32 Ci oyu wankashimanakwo ezo nshanga zawe arhalame: omu masu ga bene wirhu, lonza ngasi biri hyâwe omu byâni, wanahirhôla.» Yakobo arhâli amanyire oku Rasheli ye wazizimbire. 33 Labani aj’ifûkula omu cirâlo ca Yakobo, afûkula omu cirâlo ca Lea , afûkula n’omu cirâlo ca balya baja-kazi oku banali babirhi, arhabonaga cici. Arhenga omu cirâlo ca Lea aja omu ca Rasheli. 34 Rasheli ali arhôzire enshanga z’ahakà, azifulika omu ngurha batamalakwo oku ngamiya, anazitamalakwo. Labani afûkula ecirôlo coshi arhabonaga cici. 35 Rasheli abwîra Ishe, erhi: «Waliha, nnawirhu amanye akanganya mpu ntahashir’iyimanga embere zâge, ndi omu mugongo.» Labani afûkula, ci arhabonaga enshanga zâge. 36 Lero Yakobo anacibâ burhe, akalihira Labani. Yakobo abwîra Labani ntya: «Bici ntumwire, kubi kuci najizire obu wanshimbulula ntya? 37 Wamafûkula omu bikunga byâni byoshi, ka hali kantu obwîne k’omu birugu by’omu nyumpa yâwe? Kayerekanage embere z’aba bene wirhu n’aba bene winyu, babe bo bahamirizi ekarhî kirhu oku rhuli babirhi! 38 Lola , nashinzire myâka makumi abirhi emwâwe, ebibuzi byâwe n’empene zawe birhalimwo ecamomire, ntanalyaga ciru n’engandabuzi nguma y’omu buso bwâwe. 39 Ebintu byakazâg’ilibwa n’ensimba ntakulerheraga byo, nakàba nie mpeza omu byâni. Wakazâg’indyuza eci bazimbire mûshi erhi eci nazimbirwe budufu. 40 Izuba lyakaz’inkomanga mûshi, n’emboho enywengerere budufu n’irô libalale oku masu gani. 41 Lola, myâka makumi abirhi eno, ndi aha mwâwe: nakukolire myâka ikumi n’ini, yo yali ngulo ya bâli bâwe bombi na myâka ndarhu oku bintu byâwe, wanahindula kali ikumi oluhembo lwâni. 42 Nka Nyamuzinda wa larha, Nyamuzinda w’Abrahamu, Ishe wa Izaki, arhali haguma nani, wali wandeka maboko mûmu. Ci kwône Nyamuzinda abwîne amalibûko gani n’omukolo gwâni, n’ene budufu, yêne atwa olubanja.»

Labani ayumvanya boshi n’omukwi Yakobo

43 Labani ashuza Yakobo, amubwîra, erhi: «Aba banyere bali bâli bâni, aba bana, bali bana bani, ebi bintu, biri bintu byâni, ngasi ebi obwîne byoshi biri byâni. Bici obwîne nankajirira aba, bâli bâni n’aba bana bàburhaga? 44 Rhuje aho,rhunywane rhwembi, mw’okwo, bube buhamirizi ekarhî kâwe nani.» 45 Yakobo arhôla ibuye aligwika bunya luhêrero. 46 Yakobo abwîra bene wabo, erhi: «Mulunde amabuye.» Balonza amabuye bagalundika, bajira ensinga n’eyo nsinga balîrakwo. 47 Labani ayîrika erya nsinga izîno lya Yegari Shaduta, naye Yakobo ayiyirika erya Galedi. 48 Labani ederha, erhi: «Eyi nsinga ye muhamirizi ekarhî kirhu rhwembi.» Co carhumire ayiyirika iziîno lya Galedi, 49 n’erya Misipa kulya kuba amederha, erhi: «Nyamuzinda arhulange rhwembi, amango rhwanabè rhurhacibonana. 50 Erhi wankalibuza bâli bâni, nisi erhi wankayanka abandi bakazi, ohalika bâli bâni, omanye oku nta muntu warhuj’ekagarhî: Nyamuzinda ye wabâ câliho wirhu rhwembi.» 51 Labani ashub’ibwîra Yakobo, erhi: «Lola eyi nsinga n’eri ibuye nagwikaga ekarhî kirhu rhwembi. 52 Eyi nsinga ali câliho n’olu luhêrero nalwo câliho oku niono ncigashire okutwa eyira nsinga, mpu nta mango wanàtwe eyira nsinga n’olu luhêrero mpu oje emunda ndi n’emihigo migalugalu. 53 Nyamuzinda wa Abrahamu na Nyamuzinda wa Nahori bo barhutwira olubanja^e.» Yakobo acîgasha oku izîno lya côbohwa w’îshe Izaki. 54 Yakobo arherekêra kuli eyo ntôndo, analâlika bene wabo mpu bayîshe balye. Balya banalâla kw’eyo ntôndo.

Yakobo omu njira y’okushubira emw’îshe

1 Labani azûka sêzi sêzi, ahôbera abana bâge n’abâli anabagisha. Okubundi Labani agenda ashubira emwâge. 2 Yakobo naye arhôla enjira yâge, lero anacirhinda kuli bamalahika ba Nyamuzinda. 3 Erhi ababona, aderha, erhi: «Lwanabâ lugamba lwa Nyamuzinda luno»; n’aho ahayîrika izîno lya Mahanayini.

Yakobo acirheganya okubuganana bona mukulu wâge Ezau

4 Yakobo arhuma obusò emwa mukulu wâge Ezau omu cihugo ca Seyiri omu lugo lwa Edomu. 5 Abaha aka kanwa mpu bamubwire, erhi: «Nal’injir’ibêra emwa Labani, yo nanacibâga kuhika buno. 6 Ebi nakoleraga nabibwîne! enkafu, endogomi, ebintu binyinyi, abana n’abaja-kazi; ntanzir’irhuma entumwa emunda nnawirhu ali nti lyo nani andola bwinja.» 7 Entumwa zagaluka zashubira emunda Yakobo ali zanacimubwîra, mpu: «Rhwahisire emwa mukulu wâwe Ezau. Yene ayishire emunda oli n’abantu bâge magana ani.» 8 Yakobo ayôboha bwenêne, ayumva ebihamba oku murhima. Engabo yali bo naye ayigabamwo bigamba bibirhi, ebibuzi, enkafu n’engamiya, nabyo akaz’ibigabamwo kabirhi. 9 Kwâli kuderha, erhi: «Ezau akaja ebwa cigamba ciguma akanacirhêra, ecindi canalobôka.» 10 Yakobo ashenga ederha, erhi: «Yagirwa Nyamuzinda w’Abrahamu, Nyamuzinda wa larha Izaki; Nyamubâho, wene wambwîraga, erhi: Shubira omu cihugo cinyu; emunda oburhwa, nakujirira ebinja. 11 Ndi munyi bwenêne w’okukwanana oburhonyi n’obwinja wayerekîne emunda mwambali wâwe ali. Karhi kâni kone nal’infumbasire erhi nyikira oyu Yordani wabona, lero niono namakeresa bigamba bibirhi. 12 Ondikûze oku kuboko kwa mukulu wâni Ezau, bulya nyumvîrhe mmuyobohire bwenêne nti ankanayishi’irhutumirha rhweshi, omukazi n’abana haguma. 13 N’obwo wene wandaganyagya, erhi: Nakuyunjuza ngalo; n’iburha lyâwe nalikuza nka mushenyi gw’omu nyanja gwo gurhankaganjwa.» 14 Yakobo alâla aho obwo budufu. Anacirhôlamwo ebi agend’ihongera mukulu wâge Ezau oku bintu âl’idwîrhe. 15 Mpene magana abirhi na bihebe makumi abirhi, bibuzi magana abirhi na ngandabuzi makumi abirhi. 16 Ngamiya nkazi makumi asharhu kuguma n’amanina gazo, nkafu makumi ani na mpanzi ikumi, ndogomi nkazi makumi abirhi n’amanina gazo ikumi. 17 Azihêreza abambali, ngasi buso kwago kwago, anabwîra abambali, erhi: Shokoli, amasò garhahîraga gakahikanakwo. 18 Ahâ owa burhanzi eri irhegeko, erhi: Mukulu wâni Ezau akakushimana akanakudôsa, erhi: Oli mwambah wa ndi? Ngahi waja? Bya ndi ebi bintu bikushokolìre? 19 Wanashuza, erhi: «Biri bya mwambah wâwe Yakobo, eri ntûlo arhumire nnawirhu Ezau, naye yêne ayishire, ali nyuma zirhu.» 20 Lyo n’irhegeko ahîre owa kabirhi n’owa kasharhu, nabâli oku nyuma z’amasò boshi, erhi: «Erhi kwo mwakâbwîra Ezau ntyo amango mwamushanga.» 21 Kandi mwanaderha, mpu: Kali ciru mwambali wâwe Yakobo yo ali enyuma zirhu. Akazâg’iderha emurhima, erhi: «Namurhûliriza n’ezi ntûlo zinshokolîre, buzinda lyo naciyerekaye, nkaba ambabalira.» 22 Entulo yaba yagenda, naye yêne obwo budufu boshi abêra omu cihando.

Burhamanya, Yakobo àlwa boshi na Nyamuzinda

23 Muli obwo budufu, anacizûka, arhôla bakâge bombi, n’abambalikazi bombi, n’abana bâge oku banah ikumi na muguma, ayikira aha izìko lya Yakobo. 24 Abarhôla abayikiza omugezi, ayikiza n’ebindi ali agwerhe byoshi. 25 Yakobo asigala yêne. Hajira owamulwîsa kuhika mucêracêra. 26 Erhi abona oku arhahashiri amugombya, amugwarhira omu cibunu n’olurhungu lwa Yakobo lwarhanûka ago mango akazâg’ilwa bo naye. 27 Anacimubwîra, erhi: «Ndikaga ngende bulya gukola mucêracêra.» Ci Yakobo ashuza, erhi: «Nani ntakuleke orhanarhanzir’ingisha.» 28 Amudôsa, erhi: «Izîno lyâwe we ndi?» Naye ashuza, erhi: «Nie Yakobo.» 29 Ashubiza, erhi: «Barhakacikuderha Yakobo ci Israheli, bulya wamaba muzibu omu kulwîsa Nyamuzinda, wahimana n’omu kulwîsa abantu.» 30 Yakobo amuyinginga, erhi: «Ombwire nani izîno lyâwe.» Ci yehe amushuza, erhi: «Cici ondokîze izîno^f lyani?» Ho na halya amugisha. 31 Yakobo ayîrika aho izìno lya Penuweli bulya gwarhi yêne: «Nabwîne obusù bwa Nyamuzinda nanagal’ilama.» 32 Erhi izûba lishoshoka erhi amarhaluka Penuweli ci kwônene erhi akola anayisha akwerera omu lurhungu. 33 Co cirhuma ciru kuhika na buno, bene Israeli barhalya cikanyi c’oku lurhungu bulyala ashurhîre Yakobo oku lurhungu, oku musi gw’olurhungu.

Yakobo abuganana bona mukulu wâge Ezau

1 Yakobo mpu alika amasu, abona Ezau ayishire n’omurhwe gwa bantu magana ani. Agaba abana bâge; agabira Lea na Rasheli n’abaja-kazi bombi. 2 Ashokoza abajàkazi n’abana babo, akulikiza Lea n’abana bâge, n’enyuma za boshi, Rasheli na Yozefu. 3 Yehe aja oku mbere afukamiriza kali nda embere ahikeho mukulu wâge. 4 Ezau naye amushâmambira, amugwârha omu maboko gâge, acîkweba omu igosi lyâge, amuhôbera anavugumula emirenge. 5 Erhi alalika amasu n’erhi abona abakazi n’abana, adôsa, erhi: «Bantu baci ogwerhe hala?» Yakobo ashuza, erhi: «Bo bana Nyamuzinda ashobozize mwambali wâwe abo». 6 Abaja-kazi nabo bayegêra n’abana babo, nabo bafukamiriza. 7 Lea naye ayegêra n’abana bâge bafukamiriza; cazinda Rasheli na Yozefu nabo bayegêra bafukamiriza. 8 Ezau adôsa, erhi: «Bici wajira na cira cigabi coshi nshimanyire?» Naye, erhi: «Kwali kuderha nti ntone omu masu ga nnawirhu.» 9 Ezau anacishuza, erhi: «Nani bindi mwandu ngwerhe, mwene wirhu, yôrhana ebyo byâwe.» 10 Ci Yakobo ashuza, erhi: «Nanga. Akaba nantonyìre emunda oli, oyankirire nani kano kantu k’omu maboko gâni. Bulya kwo nyishire omu masu gâwe kulya omuntu anaja omu masu ga Nyamuzinda. Woy u wamananyankirira bwinja. 11 Onyankire mâshi eno ntûlo nkudwirhîre, bulya Nyamuzinda anshobozize binji, ntabuziri cici.» Okwo kuyingingwa kwàrhuma Ezau ayemera.

Yakobo na mukulu wâge Ezau barhenganakwo

12 Ezau anaciderha, erhi: «Hiraga njira rhugende, nakushokolera». 13 Yakobo amushuza, erhi: «Nnawirhu arhahabiri oku abana barhahasha njira nandwîrhe ebibuzi n’enkafu zagoza, owabikanyisa olu lusiku luguma, obusò boshi bwanabwa. 14 Nnawirhu ashokolerage mwambali wâge: nani nayisha bunyibunyi nacîtunda omu kushimba olugendo lw’obusò bunshokolire n’olugendo lw’abana kuhika mpike emwa nnawirhu aha Seyiri.» 15 Oku bundi Ezau ederha, erhi: «Ciru olekage nsige bambali bani baguma muli aba bandusize muyîshe mweshi.» Ci Yakobo ashuza, erhi: «Carhuma?» Caziga waliha nyorhe ndi murhonyi omu masu ga nnawirhu!» 16 Olwo lusiku Ezau arhôla enjira yâge ashubira e Seyiri. 17 Yakobo yehe arhôla enjira y’e Sukoti ayûbaka yo enyumpa yâge. Ayubakira n’amasò gâge. Co cirhuma aho bantu haderhwa Sukoti.

Yakobo ahika ahika aha Sikemi

18 Yakobo ahika mugumaguma aha lugo lwa Sikemi omu cihugo ca Kanani, erhi arhenga e Padani-Aramu, anacihanda embere z’olwo lugo. 19 Agula lirya ishwa ali agwisiremwo ecirâlo; aligulira abana ba Hamori, îshe wa Sikemi, oku bihûmbi igana bya nsaranga. 20 Agwikaho oluhêrero anahayîrika izîno lya «El ye Nyamuzinda w’Israeli».

Okubakulwa kwa Dina

1 Dina, munyere Lea aburhiraga Yakobo, anacihuluka mpu aje alamusa abanyere b’òku lugo. 2 Sikemi, mwene Hamori, Muhiviti, muluzi w’eco cihugo erhi amubona amubakula, amuhima misi, alala boshi naye. 3 Omurhima gwâge gwarhonya Dina mwali wa Yakobo, asîma oyo munyere bwenêne kuhika amurhûliriza. 4 Sikemi abwîra îshe Hamori, erhi: «Onshebere ola munyere mmuyanke.» 5 Yakobo ali amamanya oku kwo anasherezize omwali Dina ntyo; ci ebwa kuba abagala bâli ebulambo oku buso bwâbo, alanga eryo ihwe kuhika abagala bagaluka.

Bene Yakobo bayumvanya omu biyêrekîre okuyankirana n’Abasishimiti

6 Hamori îshe wa Sikemi aja emwa Yakobo mpu bashambâle. 7 Bene Yakobo erhi bamafuluka ebwa mashwa, bamanya ako kanwa; balya balume baluba, babâ burhe bwenêne, okuyumva Sikemi ahemwire bene Israeli, omu kubakula mwâli wa Yakobo: nanga arhali ntyo kwo abandi bajira. 8 Hamori ababwîra, erhi: «Omurhima gwa mugala wâni Sikemi gurhonyize mwâli winyu bwenêne, mmuhûnyire, mumuhe ye amuyanke. 9 Mujire rhuyumvanye ntyo, mukaz’irhuha bâli binyu na nirhu rhwakaz’imuha bâli birhu. 10 Muyûbake haguma nirhu, n’ecihugo ecira cimuyigulirwe: mwanahashiciyubakamwo, mucigeregeremwo, munacidekereremwo.» 11 Sikemi anacibwîra îshe na bashinja ba namunyere, erhi: «Mâshi, ntone nani omu masu ginyu, namuha ngasi ebi mwakampûna! 12 Ciru mwankaluza engulo na ngasi birugu by’ishigi mwankanahûna nabijira, namuha nk’oku munahûnyire casînga mumpe oyo munyere mmuyanke.» 13 Bene Yakobo omu bwenge, bashuza Sikemi n’îshe Hamori, bamubwîra n’obwengehusi kulya kuba ye wabakulaga mwâli wabo Dina. 14 Banacibashuza, mpu: «Rhurhankajira akantu ka bene ako, rhurhankaha mwâli wirhu omulume orhali mukembûle , bulya kuli rhwe ciri cihemu. 15 Ci kwône muli okwo rhwanayumvanya ninyu: erhi mwankayôrha akîrhu, mukanajira abarhabana binyu babe bakembûle. 16 Ago mango mwanahash’ikârhuha bâli binyu na nirhu rhwanahash’ikâmuha bâli birhu, na ntyo rhwanaba lubaga luguma. 17 Ci kwône akaba murharhuyumvirhi mw’aka kanwa k’okukembûlwa, rhwanarhôla mwali wirhu rhunaje handi.» 18 Ebinwa byâbo byasîmisa Hamori na Sikemi mwene Hamori. 19 Nyamwana arhacirhindiraga okujira ntyo bulya ali asîmire mwali wa Yakobo bwenêne, ye wanali muntu wa lukengwa lunene aha mw’îshe. 20 Hamori n’omugala Sikemi banacija ebwa muhango gw’olugo, banacibwîra abantu ba mwo olwo lugo lwabo, mpu: 21 «Bala bantu bali bantu ba bulonza bwinja: babêre haguma nirhu muno cihugo, banaje aha balonzize; sinza oku ecihugo coshi ciri cilambûle embere zâbo. Rhwakaz’ibayanka bâli babo babe bakirhwe, nabo rhwanabah bâli birhu. 22 Ci abo bantu barhankayemera okuyûbaka haguma na nirhu n’okujira lubaga luguma nka abanarhabana barhabiri bakembûle nk’oku nabo bonene bayosire. 23 Amaso gâbo, ebintu byâbo, ebirugu byâbo, ka byoshi birhabe birhu? Rhubayemerere okwo badesire, banayûbake eno mwirhu.» 24 Ngasi boshi banakazâg’ihuluka, kugera muli ogwo muhango gw’olugo, bàyemera Hamori n’omugala Sikemi. Ngasi bûko mulume yeshi akembûlwa.

Simoni na Levi bacihôlera mwali wabo

25 Olusiku lwa kasharhu, oku ebibande birhacifuma, bene Yakobo babirhi: Simoni na Levi, bashinja babo Dina, barhôla ngasi muguma engôrho yâge. Buzira kuyôboha cici banacirhogera mulya lugo, bayirha ngasi bûko mulume wanali mwo yeshi. 26 Hamori n’omugala Sikemi, nabo babashâyisamwo engôrho, n’erhi bàba bamarhenza Dina omu mwa Sikemi bahuluka. 27 Bene Yakobo barhêra abayagalisire banahagula olwo lugo kulya kuba mwâli wabo bamubonesize nshonyi. 28 Barhôla ebintu byâbo binyinyi n’ebinenene, n’endogomi zâbo; ebyâli omu lugo kuguma na ngasi bindi byâli ebulambo byoshi basâbunga. 29 Banyaga ebirugu byoshi, abana babo barho boshi na bakâbo, basâbunga na ngasi byoshi byanali omu nyumpa. 30 Oku bundi Yakobo anacibwîra Simoni na Levi, erhi: «Mwamampiraga omu maganya garhali go wâni! Mwamanshombanya n’abantu bayûbaka muli cino cihugo. Abanya Kanani n’Abaperiziti: oku abantu ngwerhe niono barhali banganaci, bakolaga bacihira haguma bantabâlire, banyirhe, bamperêrekeze ntyo nie n’omulala gwâni.» 31 Bamushuza, mpu: «Ka kwaligi kukwânîne mwali wirhu bamurhabirekwo nka mukazi wa cishungu?»

Yakobo n’abagala aha Beteli

1 Nyamuzinda abwîra Yakobo, erhi: «Yimuka! osôkere e Beteli onabêreyo, oj’iyubakayo oluhêrero; waluyubakira olya Nyamuzinda wakubonekeraga galya mango wajâga wayaka mukulu wâwe Ezau.» 2 Yakobo abwîra ab’aha mwâge boshi na ngasi bandi banali bo naye, erhi: «Murhenze banyamuzinda b’obwihambi bali ekarhî kinyu, mucîcêse munayambale yindi yindi myambalo. 3 Muyimuke rhuje e Beteli, naj’iyubakira yo Nyamuzinda oluhêrero, ye wanyumvirhizagya amango nal’impanyagîre, ye wanal’indusize omu njira nâlimwo.» 4 Banacihà Yakobo banyamuzinda b’ihanga bâli bagwerhe boshi, n’orhugondo rhw’amarhwiri bâli bagwerhe rhwoshi, naye Yakobo abikalira aha murhi gubâ hofi n’e Sikemi. 5 Banacigandûla, n’ecôbà ca Nyamuzinda càgwa oku bishagala by’e marhambi byoshi: barhaderhaga mpu bayishakwo bene Yakobo. 6 Yakobo ahika aha Luzu, omu cihugo c’e Kanani, ho Beteli, ye n’abantu bâli boshi. 7 Ayûbaka oluhêrero n’aho ahayîrika izîno lya El Beteli, bulya aho ho Nyamuzinda amubonekeraga amango ajâga ayaka mukulu wâge. 8 Oku bundi, Debora, mulezi wa Rebeka, anacifà, abishwa idako lya Beteli aha murhi; n’aho kwo bahaderha mpu Murhi gw’Emirenge. 9 Nyamuzinda abonekera kandi Yakobo erhi arhenga e Padani Aramu, anamugisha. 10 Amubwîra, erhi: «Izîno lyâwe we Yakobo, ci barhakacikuderha Yakobo, izîno lyâwe wekola Israheli.» Lyo banakola bamuderha eryo lya Israheli. 11 Nyamuzinda amubwîra, erhi: «Nie El Shadayi. Oburhe onahâbwe, ishanja lyaburhwa nâwe, omwandu gw’amashanja gwaburhwa nâwe, n’abâmi barhenga omu nda yâwe. 12 Ecihugo nahâga Abrahamu na Izaki nkuhîre co; n’obûko bwâwe enyuma zawe nabo mbuhîre eci cihugo.» 13 Nyamuzinda asôka , amuleka aho amuganîrizagya. 14 Yakobo agwika oluhêrero aho amuganirizagya, lwali luhêrero lw’ibuye, abulagirakwo idivayi n’amavurha^g. 15 Yakobo ahayîrika izìno lya Beteli aho Nyamuzinda amuganîrizagya. Okuburhwa kwa Benyamini n’okufà kwa Rasheli 16 Banacirhenga e Beteli. Hali hacisigire lugendo lwa kasanzi karhali kanyi bahike aha Efrata, lero Rasheli anaciburha. Okuburha kwâge yàbà ntambala bwenêne. 17 Oku izîmi lidwîrhe lyamubiribinga, omugikulu amubwîra, erhi: «Orhayobohaga kandi murhabana waburha » 18 Amango g’okurhengamwo omûka, bulya kwâli kukola kufà, ayîrika olya mwana izîno lya Benoni; ci îshe amuyirika izîno lya Benyamini. 19 Rasheli anacifà, abishwa oku njira y’e Efrata, ahaderhwa mpu ho Betelehemu. 20 Yakobo agwika ibuye ly’oluhêrero oku cûsho ca Rasheli, lwo luhêrero lw’oku cûsho ca Rasheli, ho linacibà kuhika ene. Omuziro gwa Rubeni 21 Israheli agenda aj’igwika ecirâlo câge aha ishiriza lya Midal-Ederi. 22 Ago mango Israheli ali ayubasire eyo munda, Rubeni akanya aj’ilâla boshi na Bilaha ciherula c’îshe, na Israleli akumanya. Bene Yakobo ikumi na babirhi Bene Yakobo bâli ikumi na babirhi. 23 Bene Lea : Rubeni yo nfula ya Yakobo, Simoni, Levi, Yuda, Isakari na Zabuloni. 24 Abana ba Rasheli: Yozefu na Benyamini. 25 Bene Bilaha, muja-kazi wa Rasheli bâli: Dani na Nefutali. 26 Bene Zilafa, muja-kazi wa Lea bâli: Gadi na Asheri. Bo bana baburhiragwa Yakobo omu Padani Aramu abo.

Okufà kwa Izaki . Abagala bombi Yakobo na Ezau bamubisha aha Hebroni

27 Yakobo anacihika aha mw’îshe Izaki aha Mambri, aha Kiriyati-Arba, ho haderhwa Hebroni. 28 Emyâka y’akalamo ka Izaki yali myâka igana na makumi gali munani. 29 Izaki arhengamwo omûka. Afa, bamuhira kuli bene wabo, erhi anakola mushosi, ali akola mukulu anali amayigurha ensiku. Abagala Ezau na Yakobo bamubisha.

Abakazi n’abana ba Ezau îshe wa Edomu e Kanani n’e Seyiri

1 Alaga iburha lya Ezau oderhwa Edomu. 2 Ezau ayanka abakazi omu banyere b’e Kanani: Ada mwali wa Eloni, Muhititi, Oholibama, mwali wa Ana, mwene Sibeoni, Muhoriri. 3 Basmati mwali wa Ismaeh na mwali wabo Nabayoti. 4 Ada aburhira Ezau Elifazi; Basmati, aburha Reweli, 5 Oholibama aburha Yewushi, Yalami na Korahi. Bo bana ba Ezau abo, baburhiragwa omu cihugo c’e Kanani. Ezau aja e Seyiri 6 Ezau arhôla bakâge, abagala n’abâli, na ngasi boshi b’aho mwâge, arhôla ebintu byâge n’ebihêsi byâge , rhuderhe ngasi kantu ah akola agwerhe omu cihugo c’e Kanani, akanya aja e Seyiri, kuli m’omulumuna Yakobo. 7 N’ecarhumaga, kwâli kubà ebirugu byâbo byal’ikola byamaluga, barhankacihashire okubêra haguma, n’ecihugo balimwo cali camafundêra oku maso gâbo. 8 Ntyo Ezau aj’iyûbaka omu ntôndo ya Seyiri. Ezau yenaligi Edomu. Iburha lya Ezau e Seyiri 9 Alaga iburha lya Ezau îshe wa Edomu omu ntôndo ya Seyiri. 10 Alaga amazîno ga bene Ezau: Elifazi, mugala wa Ada, muka Ezau, na Reweli mugala wa Basmati, muka Ezau. 11 Bene Elifazi baba: Temani, Omari, Sefo, Gayetamo, Kenazi. 12 Elifazi, mugala wa Ezau ali agwerhe eciherula mpu ye Timuna, anacimuburhira Ameleki. Bo bana ba Ada, muka Ezau abo. 13 Alaga bagala ba Reweli: Nahati, Zerahi, Shama, Miza, bo bana ba Basmati muka Ezau abo. 14 Alaga abagala ba Oholibama, mwali wa Ana, mugala wa Sibeoni, muka Ezau: amuburhira Yeushi, Yalamu na Koraha. Abarhambo ba Edomu 15 Alaga abarhambo ba bene Ezau: Bene Elifazi, nfula ya Ezau: Omurhambo Temani, omurhambo Omari, omurhambo Sefo, omurhambo Kenazi, 16 omurhambo Gayetama, omurhambo Amaleki. Bo barhambo ba Elifazi abo, omu cihugo ca Edomu, bo bana ba Ada abo. 17 Alaga na bene Reweli mugala wa Ezau: omurhambo Nahata, omurhambo Zeraha, omurhambo Shama, omurhambo Miza. Bo barhambo ba Reweli abo omu cihugo ca Edomu; bo bana ba Basmati muka Ezau abo. 18 Alaga n’abana ba Oholibama muka Ezau: omurhambo Yeushi, omurhambo Yalama, omurhambo Koraha. Bo barhambo ba Oholibama mwali wa Ana muka Ezau abo. 19 Bo bene Ezau abo n’abarhambo babo abo. Yene ye Edomu.

Iburha lya Seyiri, muhoriti n’abâmi b’e Edomu embere Israheli ayîshe

20 Alaga bene Seyiri muhoriti, bo bene ecihugo: Lotani, Shobali, Sibeoni, Ana. 21 Dishoni, Eseri, Dishani, abo bo barhambo ba Abahoriti, bene Seyiri omu cihugo ca Edomu. 22 Bene Lotani bo: Hori, na Hemami, na mwali wabo Lotani ye Timuna. 23 Alaga abana ba Shobali: Aluvani, Manahati, Ebali, Shefo, Onami. 24 Alaga bene Sibeoni: Aya , Ana , oyu Ana y’olya wabandanaga amishig’amahyuza omu irûngu erhi ayabwire endogomi z’îshe Sibeoni. 25 Alaga abana ba Ana : Dishoni, Oholibama, mwali wa Ana . 26 Alaga bene Dishani: Hemudani, Eshibani, Yitrani, Kerani. 27 Alaga bene Eseri: Bilahani, Zavani, Akani. 28 Alaga bene Dishani: Usi na Arani. 29 Alaga abarhambo b’Abahoriti: omurhambo Lotani, omurhambo Shobali, omurhambo Sibeoni, omurhambo Ana , omurhambo Dishoni, omurhambo Eseri, 30 omurhambo Dishoni. Bo barhambo ba Abahoriti abo, nk’oku emilala yâbo enali omu cihugo ca Seyiri. Abâmi b’e Edomu 31 Alaga abâmi bâli bayimire omu cihugo ca Edomu embere z’okuyima kw’omwâmi Muisraheli. 32 Bela mwene Beyori, ayima omu Edomu n’olugo lwâge izîno lyalo ye wali Dianahaba. 33 Bela àfà, na Yobabi, mwene Zeraha w’e Bosara àyima omu byâge . 34 Yobabi àfà na Hushami w’omu cihugo ca Abatemaniti àyima omu byâge . 35 Hushami àfà, Hadadi àyima omu byâge , ali mwene ola Bedadi wahimaga bene Madiani omu ntambala y’e Mowabu n’olugo lwâge lwaderhagwa Avita. 36 Hadadi àfà, na Samula w’e Masreka àyima omu byâge . 37 Samula àfà, na Shaulu w’e Rehoboti- ha-Nahari àyima omu byâge . 38 Shaulu àfà, na Baal Hanan mwene Akibori àyima omu byâge . 39 Baal Hanan mwene Akibori àfà, na Hadari àyima omu byâge , olugo lwâge ye wali Pawu, engoli yâge ye wali Mehatabeli, mwali wa Matredi w’e Me-Zahabu. Abandi barhambo b’e Edomu 40 Alaga abarhambo b’Ezau omu kushimba emilala yâbo, aha bayubakaga, n’amazîno gâbo: omurhambo Timuna, omurhambo Aluva , omurhambo Yeteti, 41 omurhambo Oholibama , omurhambo Ela , omurhambo Pinoni, 42 omuhambo Kenazi, omurhambo Temani, omurhambo Mibsari, 43 omurhambo Magadiyeli, omurhambo Irami. Bo barhambo b’e Edomu abo omu kushimba aha bayubakaga mwa cirya cihugo bâgwerhe. Ezau ye Ishe w’e Edomu.

1 Cikwône Yakobo abêra omu cihugo îshe abâga, omu cihugo ca Kanani. Emyanzi ya Yozefu na bene wabo

IV . Ogwa Yozefu

Emyanzi ya Yozefu na bene wabo

2 Alaga emyanzi ya Yakobo: Yozefu ali akola agwerhe myâka ikumi na nda. Akazâg’iyabula ebibuzi bo na bakulu bâge b’omu mwa bak’îshe. Aciri murho, akàyabula boshi na bagala ba Bilaha, na bagala ba Zilafa. Yozefu abwîra îshe emyanzi migalugalu bakazâg’ibaderhera. 3 Israheli arhonyagya Yozefu kulusha abandi bana bâge, bulya àli mwana aburhiraga omu bushosi, amuhangîkiza akanzo k’amaboko maliri. 4 Bakulu bâge erhi babona oku îshe amamurhonya kulusha abandi bagala boshi, bamushomba, barhacimuderhezagya bwinja. 5 Lero Yozefu alôrha ecilôrho, aciganirira bakulu bâge, nabo bamushomba lero kulusha. 6 Ababwîra obwo erhi: «Yumvagyi ecilôrho nalorhaga: 7 Nalòsire rhudwîrhe rhwashana emîha y’engano omu mashwa, omwiha gwâni gwanacizûka gwayimanga n’emîha yinyu yagorha ogwâni yaguyunamira.» 8 Bakulu bâge bamushuza, mpu: «Kwo kuderha oku olonzize oyîme ekarhî kirhu, obe mwâmi nirhu rhukushige, nisi erhi obe nnawirhu orhurhegeke!» Lero bamushomba okurhalusize erhi ebyo bilôrho n’eyo nshambôlo yâge birhuma. 9 Ashub’ilôrha ecindi cilôrho, naco aciganirira bakulu bâge. Ababwîra, erhi: «Kandi nalôsire ntya: Izûba, omwêzi na nyenyêzi ikumi na ngumabyakazâg’ifukama embere zani.» 10 Eco cilôrho aciganirira îshe na bakulu bâge. Cikwône îshe amukalihira amubwîra, erhi: «Bici ebyo walôsire? Ka rhwanaciyîshe niono na nyoko na bakulu bâwe mpu rhwakufukamira?» 11 Bakulu bâge bamubà mitula, cikwône îshe yehe abikirira ako kanwa omu murhima gwâge.

Yozefu àguzibwa na bene wabo

12 Bakulu bâge banaciyabulira amasò g’ebintu b’îshe e Sikemi. 13 Israheli anacibwîra Yozefu, erhi: «Ka bakulu bâwe arhaliyo bayabulire e Sikemi? Yisha nkurume emunda bali» Naye ashuza, erhi: «Ntumaga niono». 14 Ashub’imubwîra, erhi: «Kanyagya olole kurhi bene winyu bayosire, n’ebintu, obul’igaluka ombwire emyanzi.» Anacimurhuma ntyo kurhenga omu kabanda ka Hebroni, naye ahika e Sikemi. 15 Muntu muguma amushanga aja ahabuka, omu bulambo, oyo amudôsa, erhi: «Cici waja walonza?». 16 Naye ashuza, erhi: «Najanalonza bakulu bâni, ombwire nani ngahi bayabulîre obusò bwâbo.» 17 Olya mulume ashuza, erhi: «Barhaciri kuno, nayumvîrhe baciderheza, mpu: «Rhuje e Dotani.» 18 Balangira aciri kuli, n’embere abahikeho, barhôla omuhigo gw’okumuyirha. 19 Babwirana bone na nene, mpu: «Lâba kalôsi ola wayisha! 20 Buno, muyishage rhumuyirhe rhunamukwebe omu iriba rhwankanabona, rhuyîsh’iderha mpu ensimba nkali yamulire. Rhwalolaga kurhi ebilôrho byâge byayîsh’ibà.» 21 Rubeni ayumva ogwo mulâli, amuyôkola omu maboko gâbo. Aderha erhi: «Nanga rhurhayirhaga omuntu». 22 Rubeni ashubiza, erhi: «Murhahiraga mukabulaga omuko! Mumukwebe erhi kwo mwalira iriba lirîri liri omu irûngu, ci kwône mumanye mwankamuhirakwo olûnu!» Kwâli kuderha mpu amulikûze omu maboko gâbo abul’imugalula emw’îshe. 23 Erhi Yozefu acihika hali bakulu bâge, bamuhogola akanzo kage; kalya kanzo akazâg’iyambala k’amaboko maliri. 24 N’erhi babà bamamugwârha, bamukweba omu iriba. Eryola iriba lirhâlimwo cici, murhâli na mishi. 25 Oku bundi babwarhala mpu bayikule; oku bayinamula amasu, balangira omuzinzi gw’Abaismaeliti barhengaga e Galadi. Engamiya zâbo zâli zidwîrhe ecizibwe, obukù n’amanukato, babihêkaga e Mîsiri. 26 Lero Yuda anacibwîra bene wabo, erhi: «Bunguke buci rhwakûla omu kuyirha mwene wirhu n’okufulika omuko gwâge. 27 Kanyi rhumugulize Abaismaeliti, rhurhamuhiragakwo olûnu, bulya amabà mwene wirhu wa muko muguma na nirhu.» Bene wabo banacimuyumva. 28 Hanacigera abantu barhunzi b’e Madiani, barhenza Yozefu mulya iriba; bamuguza bihumbi makumi abirhi bya nfaranga, bamuguliza abo barhunzi baismaeliti, nabo bamuhêka e Mîsiri. 29 Rubeni, erhi ashubira ebwa iriba, abona oku Yozefu arhacirimwo. Abera emyambalo yâge, 30 n’erhi ashubira aha balumuna ababwîra, erhi: «Olya mwana arhaciri mulya! Nani ngahi nshubûkirage obu?» 31 Banacirhôla kalya kanzo ka Yozefu n’erhi babà bamaniga ecihebe, bavunvuza kalya kanzo omu muko. 32 Barhuma kalya kanzo k’amaboko malîri emw’îshe, bankahirakwo ebi binwa, mpu; «Lola ebi rhwarhozire. Lola erhi karhankanaba kalya kanzo ka mugala wâwe aka.» 33 Yakobo alola aderha, erhi: «Kanzo ka mugala wâni kano, eciryanyi camulire. Yozefu kulibwa anallîbirwe.» 34 Yakobo anacibera omwambalo gwâge, akenyera sunzu aja omu mishibo y’omugala nsiku zirhali nyi. 35 Bagala bâge na bâli bâge boshi bakaz’iyisha bal’imurhûliriza, ci kwône arhalonzagya okurhûlirizibwa, ederha, erhi: «Nayôrha ndi omu mishibo kuhika nyandagalire ekuzimu, emunda mugala wâni ali.» 36 Balya ba Madiyaniti bamuhêka e Mîsiri, bamuguliza Potifari, nkonè ya Faraoni na murhambo w’abaganda bâge.

Emyanzi ya Yuda boshi na Tamara

1 Mwago mango, Yuda arhenga oku babo, aj’ishiga mulume muguma w’e Adulami, izîno lyâge ye Hira. 2 Eyo munda, Yuda àbugâna mwâli wa mukanani muguma, mpu ye Shuwa, àsheba olya munyere. 3 Nyamukazi àrhôla izîmi, àburha murhabana, amuyirika izìno lya Eri . 4 Ashub’irhôla izîmi, àburha murhabana, amuyirika izîno lya Onani. 5 Ashubiriza àburha murhabana amuyirika izîno lya Shela; ho âli aha Akizibu erhi àburha. 6 Yuda aj’ishebera enfula yâge Eri : Omukazi ye wali Tamara. 7 Ci kwône Eri , yo nfula ya Yuda, agayisa Nyamubâho, lero amuyirha. 8 Yuda abwîra Onani, erhi: «J’omu mwa muka mukulu wâwe, omujirire nk’oku irhegeko ly’obulamu^h linadesire, oburhire mukulu wâwe.» 9 Ci kwône Onani ali amanyire oku iburha lirhabe lyâge, na ntyo erhi abâga ali nyumpa bo na muka mukulu wâge, anakaz’ibulagira oku idaho lyo arhag’iha mwene wâbo iburha. 10 Ikola liri ntyo lyagayisa Nyamubâho, amulambika naye. 11 Lero Yuda anacibwîra omwali-kazi Tamara, erhi: «Oj’ibêra aha mwinyu nka mukana, kuhika mugala wâni Shela akule.» Bulya akazâg’iderha emurhima, erhi: «Kurhakwânîni oyu naye afe aka bakulu bâge.» Tamara ashubira aha mw’îshe. 12 Ensiku zàgera zirhali nyi, mwâli wa Shuwa, yerigi muka Yuda , àfà. Erhi Yuda arhenga omu mishibo, asôkera e Timuna mpu aj’imôma ebibuzi byâge , agenda bo n’omwîra wâge Hira w’e Adulami. 13 Banacibwîra Tamara, mpu: «Lola oku shazala oyo wamasôkera e Timuna, aj’imôma ebibuzi byâge .» 14 Ahogola emyambalo yâge y’obukana, ayambala ecitambara, yeshi acihundikira bwinja, aj’itamala aha muhango gw’Enayimi, oku njira ye Timuna. Ali amazânwa n’okubona Shela akola mukulu barhanamuhîri ye mpu amuyanke. 15 Yuda erhi amubona, amanya mpu mukazi wa cirala, bulya ali acihundikire n’obusù n’obusù. 16 Amujaho kulya burhambi bw’enjira, amubwîra, erhi: «Oleke nkuyanke.» Arhâli amanyire oku mwalikazi oyo. Nyamukazi anacidôsa, erhi: «Bici wampà lyo nyemera wanyanka?» 17 Naye ashuza, erhi: «Nakuha omwanahene w’omu buso bwâni.» Nyamukazi, erhi: «Nyemire, ci kwône orhang’impa ecikinja oku walinda omuntumira.» 18 Naye adôsa, erhi: «Bici nakuha cikinja»? Nyamukazi, erhi: «Ompe akashe kâwe, omugozi gwâwe n’ako karhî ofumbasire.» Amuha byo, amuja yo, lyanabà izîmi lyâge. 19 Nyamukazi kuyimuka, arhôla enjira yâge ahogola ecitambara câge, ashub’iyambala enyambalo yâge y’obukana. 20 Yuda anacirhuma omwanahene, amufumbika olya mwira wâge w’e Adulami, mpu agend’imurhôlera ebirugu byâge àhânaga cikinja, emwa olya mukazi. Ci kwône arhamushangaga. 21 Adôsa abantu bayûbaka halya, erhi: «Ngahi akola abà olya mukazi wàli oku njira e Enayimi?» Bàmushuza, mpu: «Nta mango eyo munda ekola ebîre omukazi w’ecishungu». 22 Agaluka emunda Yuda ali, amubwîra, erhi; «Ntamushimanyire, ciru n’abantu b’eyo munda bamambwîra oku aho harhasag’ibà mukazi muherulwa. Mpu nta mango eyo ekola ebìre omukazi w’ecishungu.» 23 Yuda ederha, erhi: «Abiyôrhanage, kurhakwânîni baje barhushekera. Ci kwône nioyo nalintumire oyo mwanahene, woyo orhacishimanyire oyu nakurhumagakwo.» 24 Erhi hagera nka myêzi isharhu, bàbwîra Yuda , mpu: «Mwalikazi wâwe Tamara ahemusire. Ciru anarhôla izîmi ly’omu bulala.» Yuda ederha, erhi: «Mumulêrhe embuga bamuyoce.» 25 Erhi bakola bamudwîrhe embuga, arhumiza emw’ishazala, erhi: «Omulume nn’ebi birugu ye wanjiraga eri izîmi.» Erhi: «Olole bwinja ka ndi aka kashe, ogu mugozi n’aka karhi.» 26 Yuda abilolêreza, ederha erhi: «Ali mushinganyanya kundusha, kulya kuba ntacimuhâga mugala wâni Shela.» Arhanaciderhaga mpu amushâsa. 27 Erhi ensiku zâge z’okuburha zihika, babona oku mahasha gamuli omu nda. 28 Omu kuburha, muguma muli balya bana alambûla okuboko; omugikulu akugwârha akuyambisa ehigozi hidukula, anaderha, erhi: «Oyu ye yishire wa burhanzi.» 29 Ci olya mwana ashub’igalula okuboko, n’owabo aba ye yisha wa burhanzi. Olya mugikulu aderha, erhi: «Oku wamacihâga enjira wâni! Geraga!» Banacimuyirika izîno lya Peresi. 30 Owundi naye anacihuluka, ye wal’iyambirhe ehigozi hidukula ekuboko; banacimuyirika izîno lya Zerah.

Yozefu e Mîsiri

1 Yozefu âli erhi ahêsirwe e Mîsiri, Potifari murhonyi wa Faraoni na murhambo mukulu w’abaganda, Mumisiri, amuguliraga Aba-Ismaeli bàlibamudwirheyo. 2 Nyamubâho erhi anali boshi na Yozefu, akàbêrwa na byoshi, anacibêra omu nyumpa y’olya nnawabo Mumisiri. 3 Nnawabo abona oku ayimangîrwe na Nyamubâho, n’oku ngasi ebi adwîrhe ajira byoshi biri byamubêra. 4 Yozefu arhona ntyo emwa nnawabo, amuhira omu mikolo yâge, anamuha oburhegesi bw’eby’omu nyumpa yâge byoshi. 5 Kurhengera ago mango amujiraga murhambo w’enyumpa yâge na mulanzi w’ebyâge byoshi, Nyamubâho agisha enyumpa y’olya Mumisiri, erhi Yozefu orhuma: omugisho gwa Nyamubâho gwagwârha ngasi ebi anajiraga byoshi, omu nyumpa n’omu mashwa. 6 Lero ahira ngasi ebi anagwerhe byoshi omu nfune za Yozefu, arhacishibiriraga mpu ankadôsa kantu kalebe, aha nyuma z’ebi alya.

Ogwa Yozefu bona nn’omumwabo gwamuhisa omu mpamikwa

7 Lusiku luguma enyuma ly’aho, muka nnawabo alîkira Yozefu kw’isu, anacimubwîra, erhi: «Yisha nkubambire.» 8 Cikwône yehe alahira, abwîra muka nnawabo, erhi: «Lola oku aga mango ndi hano nnawirhu arhabà ayobohire ebiri muno nyumpa yâge, ebyâge byoshi abinangisize. 9 Yenene arhagwerhi buhashe kundusha mw’eno nyumpa. Ntaco ampanzize kwo aha nyuma zawe bulya oli mukâge. Kurhi nankajiraga obubî bungana aho n’okuhemukira Nyamuzinda?» 10 Akazâg’ishambâza Yozefu ngasi lusiku, ci kwône Yozefu arhayemeraga okugwîshira aha burhambi bwâge n’okumuyanka. 11 Lero lusiku luguma Yozefu ayisha omu nyumpa mpu ajire emikolo yâge, n’omu bantu bakola muli eyo nyumpa, ntâye wahali. 12 Olya mukazi amugwarhira oku mushangi amubwîra, erhi: «Yisha nkubambire!» Ci yehe amulekera cirya cishûli acilibirhira embuga. 13 Erhi abona oku amamulekera ecishûli omu nfune n’oku amalibirhira embuga, 14 ahamagala abakozi b’omu mwâge anacibabwîra, erhi: «Loli oku! Arhudwirhirage Omuhebraniya mpu ayîsh’irhusharhirakwo! Oyu mulume amanyishakwo mpu mmubambire, lero namahamagaza n’izu linene. 15 Ene aciyumva nayâma nnampamagaza, àjandika omushangi gwâge aha burhambi bwâni alibirhira emuhanda.» 16 Okuhandi anacibîka gulya mushangi aha burhambi bwâge kuhika nnanyumpa alinda afulukira omu nyumpa. 17 Anamubwîra birya binwa, erhi: «Olya murhumisi w’Omuhebraniya wàli orhudwîrhîre, anal’ijîre emunda ndi mpu ali nsharhirakwo. 18 Ci ene nciyâma nnampamagaza, àjahika omushangi gwâge aha burhambi bwâni analibirhira emuhanda.» 19 Erhi nnanyumpa ayumva ebinwa bya mukâge, wamubwîraga, mpu: «Ala kwo mwambali wâwe anyishagawo ntyo», oburhe bwamugwârha. 20 Nnawabo Yozefu arhegeka mpu bamugwarhe banamuhebe omu mpamikwa; mulya bakazâg’ihira abashwekwa ba mwâmi. Yozefu omu mpamikwa Anacibêra omwo mpamikwa. 21 Nyamubâho erhi anali haguma na Yozefu, amuyerekeza oburhonyi bwâge anarhuma arhona omu masu g’omurhambo w’abashweke. 22 Olya murhambo w’empamikwa amulangîsa abandi bashweke bâli omu mpamikwa boshi na ngasi byakazâg’ijamwo, byakazâg’ijirwa naye. 23 Oyo murhambo w’empamikwa arhankadesire mpu ayobohera ebiri omu maboko ga Yozefu, bulya Nyamubâho âli haguma naye, anakazâg’irhuma abêrwa n’emikolo yâge yoshi.

Yozefu ahugûla ebilôrho by’abashwekwa

1 Enyuma z’aho omurhambo w’amamvu n’omurhambo w’ebiryo bya mwâmi w’e Mîsiri banacigayisa nnawabo, mwâmi w’e Mîsiri. 2 Faraoni agwarhwa n’oburhè bw’abo barhonyi bâge bombi: omurhambo w’amamvu n’omurhambo w’ebiryo. 3 Abashwekêsa emw’omurhambo w’abalanzi, mw’erya mpamikwa Yozefu âli ashwekìrwemwo. 4 Naye omurhambo w’abalanzi abarhumira Yozefu mpu akaz’ibakolera, bageza nsiku zirhali nyi mw’eyo mpamikwa. 5 Omurhambo w’amamvu n’olya w’ebiryo, kulya banali omu mpamikwa bombi, banacilôrha budufu buguma, ngasi muguma ecilôrho câge cinamuyêrekîre. 6 Sêzi erhi Yozefu aja omu bali, ashanga bombi bah burbe. 7 Adôsa balya barhambo ba Faraoni bâli bashwekere haguma naye omu mpamikwa ya nnawabo, erhi: «Kurhi oku mugwerhe obusù buzinzibire ene wâni?» 8 Bamubwîra, mpu: «Rhwakazir’ilôrha na ntâye wankarhuhugûlira eco cilôrho.» Yozefu ababwîra, erhi: «Nyamuzinda ye hugûla ebilôrho; ci nshambâliragi nani okwo.» 9 Omurhambo w’abarhânza aganirira Yozefu ecilôrho câge, erhi: «Omu cilôrho cani, nanacibona emburho y’omuzâbîbu embere zani, 10 ogwo muzâbîbu gwali gugwerhe mashami asharhu, gwashabuka, gwanayasa n’ebihadu by’ogwo muzâbîbu byakaz’ijakwo amalehe gayezire. 11 Akabêhe ka Faraoni kali omu nfune zani, narhôla galya malehe, nagakandira omu kabebe ka Faraoni, nadêkereza akabêhe omu maboko ga Faraoni.» 12 Yozefu amubwîra, erhi: «Yumvagya okwo kwo kuderha kurhi: Ago mashami asharhu g’omuzâbîbu gayerekîne nsiku isharhu. 13 Hacisigîre nsiku isharhu Faraoni akulîke, anakushubize omu mukolo gwâwe: washub’ikàdêkereza akabêhe ka Faraoni omu maboko gâge, nk’oku wanakazâg’ijira amango waciri murhambo w’amamvu. 14 Okaz’inkengêra amango wabona eryo iragi, onansengerere emwa Faraoni, antenze nani muli eyi nyumpa. 15 Bulya kushamula banshamulaga omu cihugo c’Abayahudi, ciru n’eno munda nayo, ntâco najizire cankarhuma nashwekwa.» 16 Omurhambo w’ebiryo àbona oku Yozefu anahûgwire bwinja eco cilôrho, naye anacimubwîra, erhi: «Nani kwo nalîôsire ntya: nal’imbarhwire birhiri bisharhu bya migati oku irhwe. 17 Omu cirhiri c’enyanya mwali erya migati Faraoni analya, cikwône ebinyunyi byakaz’ilya erya migati yali omu cirhiri oku irhwe lyani.» 18 Yozefu anacimushuza, erhi: «Yumvagya nâwe, okwo kuderha oku ebirhiri bisharhu zo nsiku isharhu. 19 Hacisigîre nsiku isharhu Faraoni akulîke, anakumanike oku murhi n’enyunyi zanalya enyama za kuli we.» 20 Oku lusiku lwa kasharhu lwo lwali lusiku lw’okukengeza okuburhwa kwa Faraoni, ajirira abambali boshi olusiku lukulu. Alîka omurhambo w’amamvu n’omurhambo w’ebiryo omu karhî k’abarhambo b’abalwi. 21 Omurhambo w’amamvu amushubiza omu cikono câge, akaz’ikâfumbika Faraoni akabehe kage. 22 Omurhambo mukulu w’ebiryo anacimanikwa nka kulya Yozefu anabahugûliraga. 23 Ci olya murhambo w’amamvu arhacikengêraga Yozefu, amuyibagira.

Ebilôrho bya Faraoni

1 Enyuma lya myâka ibirhi. Faraoni alôrha ayimanzire hofi n’olwîshi lwa Nili. 2 Abona mulya lwîshi mwanyonyôka nkafu nda nyinjija na ntwedu, zarhondêra zakerera omu cibingu. 3 Lâba oku zindi nkafu nda zamarhenga omu Nili, zikulikîre entanzi, zirhali nyinja z’okulolwakwo kabirhi, zinali mporhomporho, zàgend’ija aha burhambi bw’ezâbo, aha lwîshi lwa Nili. 4 Zirya nkafu mbimbi zirhankalolwakwo na mporho-mporho zanacirya zirya nkafu ntwedu na nyinjinja oku kubona. Aho Faraoni àsinsimuka, 5 ashub’ihunga, alôrha ecilôrho ca kabirhi: Ala oku mihuli nda eyimanzire oku karhi kaguma, mihuli minjinja na minenenè. 6 Yindi mihuli nda mityangulinguli enababusire n’empûsi y’emwenè nayo yayisha. 7 Erya mihuli egokombire, yamirangusa erya yal’irhunzire enayunjulirine. Kandi Faraoni àsinsimuka. Ala oku cali cilôrho eco. 8 Erhi buca sêzi. Faraoni ayumva omurhima gurhadêkeriri. Ahamagala abashonga n’abagula bâge b’omu Mîsiri boshi. Abaganirira ebyo bilôrho ci ntâye ciru n’omuguma wahashire okumuhugulira byo. 9 Oku bundi, omurhambo w’amamvu aja aho, abwîra Faraoni, erhi: «Nkola nashub’ikengêza ene amabî gani. 10 Faraoni ali akunirîre bambali bâge, anabahira, omu mpamikwa emwa omurhambo w’abaganda, niono n’omurhambo w’ebiryo 11 Rhwanacilôrhera budufu buguma, nie n’owirhu. Ci ebyo bilôrho birhâli byo biguma. 12 Omwo rhwali mwali mwana muguma muhebraniya, ali mwambali w’omurhambo w’abalâlizi. Rhwàmushambâlira ebilôrho birhu, arhuhugûlirabyo. 13 Byanacibà nk’oku anarhubwîraga: niono Faraoni anshubiza omu mukolo gwâni, naye owirhu amanikwa.» 14 Faraoni arhumiza mpu balêrhe Yozefu. Banacimurhenza duba duba omu mpamikwa. Amômwa , arhôla yindi yindi myambalo, aja emwa Faraoni. 15 Faraoni abwîra Yozefu, erhi: «Nalôsire ecilôrho ci ntâye ohashir’icimpugûlira, ci nayumvîrhe bakuderha mpu erhi wankayumva ecilôrho erhi wanacihûgwire.» 16 Yozefu ashuza Faraoni amubwîra, erhi: «Ntali cici, cikwône Nyamuzinda yêne ye washuza Faraoni.» 17 Faraoni abwîra Yozefu, erhi: «Omu cilôrho cani, nali nka nyimanzire oku burhambi bwa Nili. 18 Omu lwîshi mwanacinyonyôka nkafu nda nyinjinja na ntwedu, zarhondêra zakera omu cibingu. 19 Enyuma ly’aho, ala oku zindi nda zanyonyôka za mihorha, mbî-mbî zirhankalolwakwo kabirhi, zanali mporho-mporho; ntasag’ibona enkafu mbi nka zirya omu cihugo c’e Mîsiri coshi. 20 Zirya nkafu mporho-mporho zamirangusa zirya nda ntanzi, zirya ntwedu. 21 Zablre zamazimirangusa na ntâye wankamariyire oku zazimizire, bulyala obubî bwazo burhanzi bwo zanayorhîne. Aho nasinsimuka. 22 Nashub’ibona ecindi cilôrho: Mihuli nda yanaciyâna oku karhi kaguma, yali minjinja enashomekîre. 23 Kandi kwayâna yindi nda egokombire enababusire n’empûsi y’emwenè. 24 Erya mihuli egokombire yamirangusa erya yâbo mihuli nda yali minja. Nashambâlira abashonga okwo ci ntâye wakumpugûlîre.» 25 Yozefu abwîra Faraoni, erhi: «Ecilòrho ca Faraoni cinali ciguma. Nyamuzinda anamanyisize Faraoni omuhigo alâlire okujira. 26 Ezo nkafu nda nyinja ziyerekîne myâka nda; n’emihuii nda minjinja nayo eyêrekîne myâka nda. Ciri cilôrho ciguma. 27 Enkafu nda mporho-mporho na mbî-mbî, zanyonyôkaga enyuma ly’ezâbo, ziyerekîne myâka nda kuguma n’eyo mihuli nda egokombire enababusire n’empûsi y’emwenè, kwo kuderha oku habâ myâka nda ya cizombo. 28 Kwo nshuba nabwîra Faraoni; Nyamuzinda anamanyisize Faraoni bici alâlire okujira: 29 Ala oku hâyisha myâka nda y’okubêrwa n’okuluza ebiryo omu cihugo coshi c’e Mîsiri. 30 Kandi hanakulikira myâka nda ya cizombo, banayibagira obwo buhirhi bwoshi omu Mîsiri, ishali lyanamalîra ecihugo. 31 Barhacimanye ciru erhi obuhirhi bwali omu cihugo; eco cizombo cinene cayisha omu cihugo cayiyibagiza, bulya cabâ cidârhi. 32 N’akaba eco cilôrho cayishìîre Faraoni kabirhi kuli kuderha oku Nyamuzinda bwenêne anàhizire ntyo, n’oku arharham’ikujire. 33 Kukwânîne Faraoni alonze omuntu ogwerhe oburhimanya n’amakengu, amujire murhambo omu cihugo c’e Mîsiri. 34 Faraoni ajire anayimanze abarhindisi omu cihugo, arhegeke entûlo y’ecihimbi ca kasharhu c’emburho zamasarûlwa omu cihugo ngasi mwâka muli eyo myâka y’obuhirhi. 35 Babîke ebirîbwa muli eyi myâka minja y’obuhirhi yayisha. Faraoni arhegeke balundike engano, n’omu ngasi lugo kwo nakwo, balundike ebirîbwa banabilange bwinja. 36 Ebyo biryo guligi muhako gw’ecihugo oku kulinga eyo myâka nda y’ecizombo yayisha omu cihugo c’e Mîsiri, na ntyo ecihugo cirhacife n’ecizombo.»

Yozefu ahabwa oburhegesi

37 Ako kanwa kàsîmîsa Faraoni bwenêne boshi n’abarhambo bâge. 38 Faraoni abwîra abambali, erhi: «Ka rhwankacibona owundi muntu olimwo omûka gwa Nyamuzinda aka oyu?» 39 Faraoni abwîra Yozefu, erhi: «Nk’oku Nyamuzinda anakumanyisize ebi byoshi, nta wundi muntu ogwerhe oburhimanya n’amakengu oli okâwe. 40 Wekola warhegeka akarhwabwâmi n’olubaga lwâni lwoshi lwayumva irhegeko lyâwe, entebe y’obwâmi yone nkulushire.» 41 Faraoni abwîra Yozefu, erhi: «Obwinage obwo oku namakuyimika murhambo omu cihugo ca Mîsiri coshi.» 42 Faraoni anacihogola olugondo lwali e kuboko kwâge oluhira ekuboko kwa Yozefu. Amuyambisa emishangi y’ecitâni, anamuyambisa omugufu gw’amasholo omu igosi. 43 Anacimushonesa oku ngâlè yâge yali ya kabirhi omu ngâlè zâge banaja bayâma embere zâge, mpu: «Mucîlange». Ntyo kwo Yozefu ayimisirwe omu cihugo c’e Mîsiri coshi. 44 Obwo Faraoni abwîra Yozefu, erhi: «Niono nie Faraoni, orhali we nta wundi waderhaga mpu afunyûla okuboko erhi okugulu omu cihugo coshi c’e Mîsiri.» 45 Faraoni ayîrika Yozefu izîno lya Safunati-Panea, amuhà n’omukazi izîno lyâge ye Asinati mwali wa Potifari, mudâhwa wa Oni. Yozefu akanya aja arhangula ecihugo c’e Mîsiri. 46 Yozefu ali agwerhe myâka makumi asharhu ago mango ajâga embere za Faraoni, mwâmi w’e Mîsiri. Anacirhenga omu masu ga Faraoni aja agera omu cihugo c’e Mîsiri coshi. 47 Ecihugo càyêra bwinja bwenêne erya myâka nda y’obuhirhi. 48 Yozefu akaz’ilunda ebiryo muli eyo myâka nda y’obuhirhi omu cihugo c’e Mîsiri. Aja alunda omu ngasi lugo lwanakâbîka ebiryo by’omu mashwa galuli eburhambi. 49 Yozefu alunda engano, yaluga nka mushenyi gw’omu nyaja, ciru baleka okuganja erhi yamarhaluka ngasi lugero. 50 Embere omwâka murhanzi gw’ecizombo guyîshe erhi Yozefu akola agwerhe bagala babirhi baburhagwa na Asinati mwali wa Potifari, mudâhwa wa Oni. 51 Enfula Yozefu ayiyirika izîno lya Menashè, bulya, gwarhi yêne: «Nyamuzinda ampîre okuyibagira amalibûko gani goshi n’omulala gwa larha gwoshi.» 52 Owa kabirhi amuyirika izîno lya Efrayimu, erhi: «Bulya Nyamuzinda ampêrîre iburha omu cihugo nâli narhindìbukira.» 53 Erhi erya myâka nda y’obuhirhi bwali e Mîsiri egera, 54 nayo erya myâka nda y’ecizombo yarhangira okuyisha nk’oku Yozefu anababwîraga. Ecizombo càzûka omu bihugo byoshi, ci kwône omu cihugo ca Mîsiri mwoshi, ebiryo mwo byàli. 55 Càzinda ecihugo c’e Mîsiri naco càrhangira okuyumva ishali n’olubaga lwalakira emunda Faraoni ali mpu aluhe eci lwalya. Obwo Faraoni anacibabwîra, erhi: «Muje emunda Yozefu ali, mujire nk’oku akanababwîra.» 56 Ishali lyâli lidârhabîre omu igulu lyoshi. Yozefu ahamûla enguli zalimwo engano zoshi aguliza Abanyamisiri engano; ci ishali nalyo lyanahangaza omu cihugo c’e Mîsiri. 57 Abantu bàkaz’irhenga omu bindi bihugo byoshi by’igulu bakâyisha e Mîsiri bal’igulira Yozefu engano bulya ishali lyali likalihire bwenêne omu igulu lyoshi.

Bene wabo Yozefu bamubugana e Mîsiri obwa burhanzi

1 Yakobo erhi àbona oku e Mîsiri eri engano y’okugula, abwîra abanabâge, erhi: «Cirhumire muli aho mwakàlolanakwo kwônene?» 2 Nayumvîrhe bambwîra oku e Mîsiri eri engano y’okukaguza. Bungulukiragi yo ninyu mujigula kuli eyo ngano y’eyo munda lyo rhulama rhulek’ifà. 3 Bakulu ba Yozefu ikumi banacibunguluka bakola baj’igula engano e Mîsiri. 4 Ci kwônene Binyamini, mulumuna wa Yozefu, Yakobo arhamurhumaga haguma n’abandi bulya akazâg’iderha, erhi: «Kurhakwânîni ajekwo obuhanya». 5 Bene Israheli banaciyisha omu kalundo k’abandi bakola bajag’igula nabo engano bulya ecizombo câli cidarhi bwenêne omu cihugo c’e Kanani. 6 Yozefu erhi agwerhe buhashe bunji omu cihugo, ye wakazâg’iguliza olubaga lwoshi engano. Bene wabo Yozefu bayisha, bafukamiriza embere zâge, obusù bwahwera oku idaho. 7 Yozefu erhi abona bakulu bâge, ayirukira abarhimanya, ci acijira nka muntu orhayimbanwa nabo, abadôsa n’obukali. Abadôsa, erhi: «Ngani mwarhenga?» Nabo banacishuza mpu: «Rhwarhenga omu cihugo c’e Kanani rhul’igula ebiryo». 8 Ntyo, Yozefu amanyirira bakulu bâge ci bôhe barhamumanyiriraga. 9 Yozefu akengêra birya bilôrho alôrhagaⁱ kuli bo anacibabwîra, erhi: «Mw’oyu muli ndolêrezi, muyishir’ihengûza ngahi ecihugo cirhu cankarhungânirwa.» 10 Banacilahira, mpu: «Nanga, nnahamwirhu. Bambali bâwe bayishaga mpu bagule ebiryo. 11 Rhweshi rhuli bagala ba mushamuka muguma, rhurhabesha, bambali bâwe zirhali ndolêrezi.» 12 Naye abashuza, erhi: «Nanga mul’ilola ngahi mwankarhungânira ecihugo.» 13 Bamushuza, mpu: «Bambali bâwe bali ikumi na babirhi, boshi balondana, boshi baburhwa n’îshe muguma, ayûbaka omu cihugo c’e Kanani: Omuziba gwirhu gwo gwasigire bo na larha, hali na muguma orhacihabà.» 14 Yozefu ashubiza ababwîra, erhi: «Nk’oku nanamubwîraga, muli ndolêrezi.» 15 Alagi eci mwanyerekamwo oku murhali zo: Ye ndahire Faraoni^j, mukarhenga hano n’oyo mulumuna winyu arhaciyisha! 16 Murhume muguma muli mwe agend’ilonza oyo mulumuna winyu; n’abandi basigala bashwekwa. Rhwayeshûla ebinwa binyu n’okwo kwammanyisa erhi okwo mudesire kwo kunali. N’akaba arhali ntyo, ye ndahire Faraoni, ntabe munali ndolêrezi»! 17 Abahugira boshi omu mpamikwa nsiku isharhu. 18 Erhi kugera nsiku isharhu, Yozefu ababwîra, erhi: «Alagi oku mwajira lyo mulama, bulya niono ndi muntu orhînya Nyamuzinda: 19 Akaba murhabêsha, mwene winyu muguma asigale hano omu mpamikwa; n’abandi bagende, bahêkere emilala yinyu engano elagirîrekwo. 20 Mugend’indêrhera oyo mulumuna winyu: na ntyo nanamanya erhi ebinwa binyu birahli bya bunywesi, na ntyo murhacife.» Bajira kulya. 21 Bàbwirana bone na bone, mpu: «Amabi rhwajiriraga mulumuna wirhu go garhudwîrhîre obu buhane, akazâg’ilaka erhi arhuhûna obwonjo, rhurhanamuyumvagya. Co cirhumire buno buhanya burhujakwo.» 22 Rubeni ababwîra, erhi: «Yagi, ka ntamubwîraga nti murhahîraga mukajirira omwana okubi? Murhananyumvagya, rhwono rhwadôsibwa omuko gwâge.» 23 Barhamanyaga oku Yozefu adwîrhe abayumva, bulya aha karhî kage nabo hâli omubwîriza. 24 Acîyegûla kulibo, aj’ilaka. Oku bundi ashubira emunda bali, abaderheza; abarhôlamwo Simoni, amushwekesa erhi banabona.

Bene Yakobo bàshubira e Kanani

25 Yozefu arhegeka mpu babumbe enshoho zâbo ngano, mpu banahire enfaranga za ngasi muguma,omu nshoho yâge, banabashanire olwiko lw’enjira. Babajirira ntyo. 26 Baheba erya ngano oku ndogomi zâbo bagenda. 27 Ci , erhi bahika aha bahandaga bwamayiraho, muguma muli bo ashanûla enshoho yâge mpu ahe endogomi yâge ebi yâlya, abona enfaranga zâge ziri omu munwa gw’enshoho yâge y’engano. 28 Anacibwîra bene wabo, erhi: «Bàngalulîre enfaranga, z’ezi omu nshoho y’engano!» Boshi barhemuka omurhima. Balolanakwo banageramwo omusisi, mpu: «Kwo kurhi oku Nyamuzinda arhujizire?» 29 Erhi bahika aha mw’îshe Yakobo omu cihugo c’e Kanani, bamuganîrira oku byabire kwoshi; baderha mpu: 30 «Omulume oli murbegesi w’ecihugo arhushambâzize n’obukali anarhulola nka ndolêrezi omu cihugo câbo». 31 Nirhu rhwamushuza, nti: «Rhurhabêsha, arhali kwo rhuyishire nka ndolêrezi. 32 Rhuli ikumi na babirhi rhulondana, larha ali muguma, muguma muli rhwe arhacihabà, n’omurho yesigire bo na larha, omu cihugo ca e Kanani.» 33 Oyo mulume orhegesire ecihugo arhubwizire, erhi: «Eci namanyirakwo oku murhabêsha, ceci: Muleke mwene winyu muguma eno mwâni, murhôle engano emilala yinyu elagirirekwo munagende. 34 Muj’indêrhera oyo mulumuna winyu murho, n’aho nanamanya oku murhabêsha. Obwo nanamugalulira mwene winyu na ntyo mwanahash’ikashundira mw’ecino cihugo.» 35 Erhi bashanûla enshoho zâbo, ala oku omu nshoho ya ngasi muguma mwali ehifuku byâge hy’enfaranga. 36 Ishe Yakobo abashuza, erhi: «Mwamanyusagya abana mushâna! Yozefu arhacihaba, Simoni arhàcihali, na Binyamini oyula mukolaga mpu murhôle! N’okwo kwoshi nie kurhindibuzîze.» 37 Rubeni anacibwîra îshe, erhi: «Onayirhe bagala bâni bombi akaba ntakugaluliriye. Omuhire omu maboko gani, nakugalulira ye.» 38 Yakobo ashuza, erhi: «Nanga, omwana wâni arhayandagale haguma ninyu, mukulu wâge afire, akola asigire yêne. Erhi ankajira oku abâ omwo njira yinyu, mwanarhuma emvi zani zayandagalira ekuzimu n’omungo.»

Bene Yakobo bàagenda na Benyamini e Mîsiri

1 Ishali lyaciri likali bwenêne omu cihugo, 2 n’erhi bayusa bâlya erya ngano barhenzagya e Mîsiri, îshe ababwîra, erhi: «Shubiragi yo mugend’irhugulira biryo bisungunu.» 3 Yuda amushuza, erhi: «Olya mulume ayosire arhuhanirîze, erhi: «Murhahike omu masu gani, akabà mulumuna winyu arhali na ninyu.» 4 Kuziga erhi wankayemera mpu rhugende rhweshi na mulumuna wirhu lyone rhwankayandagala rhuj’ikugulira ebiryo. 5 Ci akaba orhayemiri mpu ajeyo, nirhu rhurhankayija; bulya oyo mulume arhurhonzire, erhi: «Murhahike omu masu gani akaba mulumuna winyu arhayishiri haguma ninyu.» 6 Israheli aderha, erhi: «Kurhi oku mwandibuzize nieki, carhumaga mubwîra oyo mulume oku mucigwerhe mulumuna winyu?». 7 Banacishuza, mpu: «Oyo muntu akazâg’irhudôsa binji binji kuli rhwe n’oku mulala gwirhu, nk’omu kurhudôsa, erhi: «Ka ho sho acibà? Erhi ka mucigwerhe mulumuna winyu?» Rhwanakazimushuza kuli ago madôso goshi. Ka rhwankamanyire oku kwo arhubwîra, erhi: «Mulêrhe mulumuna winyu?». 8 Oku bundi Yuda abwîra îshe Israheli, erhi: «Leka omwana ayîshe rhugende rhweshi. Leka rhugende, rhurhôle enjira yirhu lyo rhucira rhulek’ifà, rhwe na nâwe n’engabo zirhu. 9 Niono ncîbarhuzize ye, akajira oku abà nie wadôsa. Akaba ntakugaluliri ye, akaba ntamushubizizi omu malanga gâwe, onanjire mwisi embere zâwe ensiku zoshi. 10 Bulya nka rhurhalegereraga ntya rhinga rhwamagaluka kabirhi!» 11 Oku bundi îshe Israheli ababwîra, erhi: «Akaba ntyo, alagi oku mwajira: Mushane ecishêgo ca ngasi binja binabà muno cihugo, muhêkere oyôla mulume lube lwo luhembo mumudwîrhîre. Mugavu musungunu, bûci busungunu, nshangi nsungunu, nshisho nsungunu n’obukù. 12 Mushub’irhôla ezindi nfaranga, muhêke n’enfaranga mwashangaga bahizire omu kanwa k’enshoho zinyu z’engano: nkaba kwâli kuyibagira. 13 Rhôlagi mulumuna winyu mugende, mushubire emunda oyo mulume ali. 14 Nnâmahanga amujire murhone emw’oyo mulume, anamuleke mugalukane owinyu haguma na Benyamini. Niono, akaba kuherwa naherwa n’abana, mulekage nnamperwe!»

Okubuganana aha mwa Yozefu

15 Abalume banacirhôla lulya luhembo, n’ensaranga marhu abirhi abirhi haguma na Benyamini, balikûla, bayandagalira e Mîsiri, baja embere za Yozefu. 16 Erhi Yozefu ababona bali boshi na Binyamini, abwîra ecibwindi câge, erhi: «Ohêke abo bantu omu nyumpa, obâge cintu ciguma onacirheganye bulya aba bantu balya haguma nani hano mûshi aha izûba-karhî.» 17 Nyamulume ajira nk’oku Yozefu anamurhegekaga, anacihêka balya bantu omu nyumpa ya Yozefu. 18 Bayumva obwôba bw’okubona babahêka emwa Yozefu, baderha, mpu: «Zirya nfaranga zâli zigalusire olundi lusiku omu nshoho zirhu zo zamarhuma barhuhêka eyi. Balonza okuyîsh’irhugorha, barhugwarhe, banarhuhêke buja rhwe na endogomi zirhu.» 19 Bayegêra cirya cibwindi ca Yozefu, bamubwirira aha luso lw’enyumpa, mpu: 20 «Orhubabalire waliha, rhukola rhurhanzir’ija eno bundi, erhi rhul’igula ebiryo, 21 omu njira y’okushubira emwirhu erhi rhuhika aha rhwâli rhwalâla, rhwashanûla enshoho zirhu rhwabugana enfaranga za ngasi muguma ziri aha munwa gw’enshoho yâge, zâli zirya nfaranga zirhu zonene omubale n’obuzirbu bwazo, zo zino rhukola rhugalukine. 22 Rhudwîrhe n’ezindi nfaranga z’okugula ebiryo. Rhurhamanyiri ndi wajâga ayômeka enfaranga zirhu omu mizigo yirhu.» 23 Abashuza erhi: «Murhûle murhayobohaga! Nyamuzinda winyu, Nyamuzinda wa sho ye wamuhiriraga obuhirhi omu nshoho z’engano. Ensaranga zinyu bazimpîre». Anaciyisha abadwîrhîre Simoni. 24 Olya murhumisi erhi aba amabahisa omu nyumpa ya Yozefu, abahêreza amîshi, nabo banacîkalaba amagulu; n’endogomi zâbo azihêreza obwasi. 25 Barheganya entûlo yâbo y’omunkwa erhi banadwîrhe balinga oku Yozefu ayisha muli ogwo mûshi. Bâli bamamanyisibwa oku ho bayikulira aho. 26 Erhi Yozefu ahika aha mwâge, bamuhêkera entûlo bâli badwîrhe. Bafukamiriza bahwera oku idaho embere zâge. 27 Abalamusa bwinja, anabadosa, erhi: «Olya sho w’omushosi mwambwîraga ka naye azibuhire? Ka ho acibà?» 28 Bamushuza mpu: «Mwambali wâwe Larha azibuhire; ho acibà». Bayunama bafukamiriza. 29 Yozefu ayinamula amasu, abona Binyamini, ye mulumuna oburhwa na nnina; aderha, erhi: «Ka ye mulumuna winyu mwambwîraga oyu?» Ashubiza ederha erhi: «Nyamuzinda akugishe mwana wâni!». 30 Oku bundi Yozefu ahuluka duba-duba omu kubona omulumuna, ecifufu camugwârha, ayumva emirenge yamuyisha omu masu: aja omu mwâge, aj’ilakiramwo. 31 Erhi aba amageza amîshi ebusu, ahuluka, acihangâna, ayôrha nka ntako abîre, arhegeka, erhi: «Lerhagi ebiryo.» 32 Bamuhirira ebiryo hago hago, na bene wabo nabo babahirira ebiryo hago hago n’Abanyamisiri balîra haguma naye, nabo babahirira hago hago; bulya Abanyamisiri barhankalira haguma n’Abayahudi: kwanabà kuhemuka emw’Abanyamisiri. 33 Batamala embere zâge, kurhondêrera oku nfulà nk’oku ecikono câge c’obunya-nfula cinahûnyire; n’omurho kulusha abandi kulya amaburhwa gâbo ganali; boshi bakâlolanakwo banazânwa. 34 Aderha obwo mpu babahêkerekwo birya biryo byali omu cisha câge, mpu banababegere olukengwa, Benyamini yehe mpu bamubegere karhanu kalushire aka ababo. Banywêra haguma banasîma bwenêne.

Akabêhe ka Yozefu omu nshoho ya Benyamini

1 Yozefu ahà ecibwindi câge eri irhegeko, erhi: «Enshoho z’aba bantu ogend’izibumba biryo nk’oku bankanahash’ibarhula, ogal’ihira enfaranga za ngasi muguma omu kanwa k’enshoho yâge. 2 Oyîsh’ihira kalya kabêhe kâni k’amarhale omu munwa gw’enshoho y’omurho obalimwo, ohiremwo enfaranga z’engano yâge.» Omurhindisi anacijira nk’oku Yozefu anamubwirga. 3 Sêzi erhi bucânûla balika balya bantu haguma n’endogomi zâbo. 4 Bâli bamarhenga omu lugo ci kwônene barhali bacihika kulî; Yozefu àrhuma omurhindisi wâge, erhi: «Yimuka oshimbûlire balya bantu, na hano obahikakwo, obabwire, erhi: «Kurhi mwagalulaga amabî oku minja mwajirîrwe? 5 K’arhali ko kabêhe nnawirhu anyweramwo, ko analagulirakwo? Kubi okwo mwajizire.» 6 Abahikakwo, ababwîra birya binwa. 7 Bamushuza, mpu: «Cirhumire nnahamwirhu ederha ntyo? Ntanzi là erhi bambali bâwe bankajira ecijiro ca bene eco! 8 Sinza enfaranga rhwashimanaga omu minwa y’enshoho zirhu, rhwakugalulîrezo kurhenga emwirhu Kanani, kurhi rhwankazimbirage omu nyumpa ya nnahamwinyu abe nfaranga erhi gabe masholo? 9 Ekarhî ka bambali bâwe, oyu wankanasiimana kwo ako kabêhe anafe, na nirhu rhwenene rhunabe bajâ ba nnawinyu.» 10 Anacibashuza, erhi: «Neci, binabâge nk’okwo mudesire! Oyu bankanashimana adwîrhe ako kabêhe, anabe mujâ wâni; ci abandi bôhe banacigendera.» 11 Ngasi muguma ahonyeza enshoho yâge y’engano oku idaho, ngasi muguma anacishanûla enshoho yâge. 12 Afûkula kugwarhira oku nfula kuhika oku muziba gwâbo, n’akabêhe kayishibonekana omu nshoho ya Benyamini. 13 Banacisharhula enyambalo yâbo ngasi muguma ashub’ibarhuza endogomi yâge, bashubira omu lugo. 14 Yuda na bene wabo baja aha mwa Yozefu, babandana acihali, bafukamiriza embere zâge bahwera oku idaho. 15 Yozefu ababwîra, erhi: «Byo bici ebi mwankolîre? Ka murhamanyiri oku omuntu oli akâni ayishi oku balêba?» 16 Yuda ashuza, erhi: «Bici rhwacibwîra nnawirhu? Kurhi rhwaciderhaga? Kurhi rhwankaciyêra? Nyamuzinda ayêrekîne obubî bwa bambali bâwe. Lola, rhukola bajâ ba nnawirhu rhweshi oku rhunali n’oyu bashangaga akabêhe omu nfune.» 17 Abashuza, erhi: «Ntanzi erhi nankajira ntyo! Olya muntu banashimanagakwo akabêhe, ye wanabâ mujâ wâni, mwehe mushubire n’omurhûla emunda sho ali.»

Amasambo ga Yuda

18 Oku bundi Yuda amuyegêra, erhi: «Yagirwa mâshi, oleke omurhumisi wâwe aderhere akanwa omu marhiwiri ga nnawirhu, orhanabêraga omurbumisi wâwe burhe bulya kwo onali nka Faraoni. 19 Nnawirhu adôsize bambali bâge bulya, erhi: «Ka mucijira sho. Ka mucigwerhe ommulonzire?» 20 Nirhu rhwashuza nnawirhu, nti: «Rhucigwerhe larha w’omushosi n’omuziba gwirhu gwaburhiragwa e bushosi; oyu gwalondaga afire, ye baburhagwa na nnina muguma, n’îshe arhahimwa kumurhonya. 21 Wabwîra bambali bâwe obwo, erhi: «Mumundêrhere, amasu gani gamulole kwo». 22 Rhwashuza nnawirhu, nti: «Omwana ntako arhenge kuli îshe, erhi ankamurhenga kwo, îshe anafà.» 23 Wanacibwîra bambali bâwe, erhi: «Akaba mulumuna winyu arhabungulusiri haguma ninyu, murhayimange omu masu gani. 24 Erhi rhuyinamukira emwa mwambali wâwe yeligi larha, rhwamuganirira ebinwa bya nnawirhu. 25 Kandi erhi larha arhubwîra, erhi: «Kanyi mushub’igend’igula biryo bisungunu;» 26 rhwashuza, nti: «Rhurhankahash’iyandagala. Ci kwône akaba rhwagenda rhweshi na mulumuna wirhu, lyoki rhwankabunguluka, bulya ntako rhubone obusù bw’olya mulume rhurhanali rhweshi na mulumuna wirhu.» 27 Mwambali wâwe, yerigi larha arhushuza, erhi: «Mumanyire oku mukanie amburhire bana babirhi bone: 28 Muguma acîgendîre, naderha nti kulîbwa alîbirwe n’eciryanyi; kuhika buno ntasag’îmushisha omu isu. 29 Erhi mwankashub’intôla oyu wundi, naye erhi ankajira oku abà,mwanarhuma ezi mvi zani zaja ekuzimu n’omungo munji.» 30 Bunola nkashubiraga emwa mwambali wâwe, yerigi larha, ntanadwirhi omwana, oyu omurhima gwâge gwacîshwekîrekwo, 31 hano abona omwana arhali haguma nirhu, kufà anafà, n’ago mango erhi bambali bâwe bamarhuma emvi za mwambali wâwe, yerigi larha, zaja ekuzimu n’oburhe bunji. 32 Na kandi, mwambali wâwe acîbarhuzize olw’oyu mwana, omu masu ga larha, amango naderhaga nti akaba ntamugalwiri emunda oli onanjire mwisi ensiku zoshi.» 33 Olekage yagirwa mwambali wâwe ayorhe mujâ wa nnawirhu, oyu mwana omuleke arhereme haguma na bakulu bâge. 35 Kurhi nankasôkera emunda larha ali wâni n’omwana arhayishiri haguma nani? Nanga ntalonza mbone obuhanya bwarhogera larha!»

Yozefu acimanyisa kuli bene wabo

1 Lero Yozefu ayabirwa n’okurhenza emirenge embere z’aba bâli halya boshi; anaciyâma, erhi: «Muhuluse abandiho boshi.» Na ntyo ntâye wacimuliho erhi Yozefu acimanyisa emunda bakulu bâge bali. 2 Ayâma n’izu linene erhi alaka, Abanyamisiri balinda bayumva, n’iburha lya Faraoni lyakuyumva. 3 Yozefu abwîra bakulu bâge, erhi: «Nie Yozefu! Ka ho larha acibà?» Bene wabo bayabirwa n’okumushuza bulya bamarhemuka embere zâge. 4 Obwo, Yozefu abwîra bene wabo, erhi: «Nyegêri.» Bamuyegêra. Ababwîra, erhi: «Nie Yozefu olya mulumuna winyu mwaguzagya mpu bamuhêke e Mîsiri. 5 Ci kwônene mumanyâge murbacibâga burhe murhanacikalihiranaga mpu okwenge mwangulizagya ab’eno munda. Kulonza okufumya obuzîne bwinyu kwarhumaga Nyamuzinda antuma mpu mmushokolere. 6 Bulya, sinzi oku ekola myâka ibirhi eno kurhenga ishali lijîre omu cihugo, hacisigire na yindi irhanu abantu barhahinga barhanasârûla . 7 Nyamuzinda antumire mmunshokolere lyo obûko bwinyu bulemera muno cihugo n’okuyishiciza akalamo kinyu kulya kwankanaderhwa. 8 Ntyo arhacirigi mwe mwantumaga eno munda ci Nyamuzinda; anyimisire mpu mbe îshe wa Faraoni, mwimangizi w’enyumpa yâge yoshi na murhambo w’ecihugo c’e Mîsiri coshi. 9 Mukanyagye musôkere emunda larha ali, mumubwire, mpu: «Mugala wâwe Yosefu adesire, erhi: «Nyamuzinda anyimisire murhambo w’e Mîsiri yoshi; obungulukire eno munda ndi buzira kulegerera. 10 Wayûbaka omu cihugo ca Gosheni, wabêra aha burhambi bwâni mwe na bagala bâwe, na binjikulu bâwe, ebibuzi byâwe n’enkafu zawe na ngasi ebi ogwerhe byoshi. 11 Eyo munda nakaz’ikushundira, bulya hacisigîre yindi myâka irhanu ya cizombo, na ntyo orhacilake buligo, oli we, oli enyumpa yâwe, na ngasi hyâwe hyoshi.» 12 Mucîbwinîre n’amasu ginyu, mulumuna wâni Benyamini naye abwîne oku kanwa kani kadwîrhe kamuderheza. 13 Muganîrire larha irenge ngwerhe omu Mîsiri lyoshi, n’ebi mwabwîne byoshi munatwe duba, muyandagalane larha eno munda.» 14 Oku bundi acikweba omu igosi lya mulumuna wâge Benyamini, alaka, naye Benyamini alakira oku igosi lyâge. 15 Anunugurha bene wabo boshi, alaka anadwîrhe abahôbera; bene wabo barhondêra bamushambâza.

Faraoni ahamagala omulala gwa Yakobo

16 Omwanzi gwahika omu bwâmi bwa Faraoni, mpu bene wabo Yozefu bayishire: Faraoni n’abarhambo bâge basîma bwenêne. 17 Faraoni abwîra Yozefu, erhi: «Obwire bene winyu, erhi: Oku mwajira kw’oku: Mushanire ebihêsi binyu, mukanye muje e Kanani. 18 Murhôle sho n’emilala yinyu, muyîshe eno munda ndi. Nammuyûbasa ahinja ha cino cihugo ca Mîsiri munalye oku mashushi g’ecihugo. 19 Woyo obahe eri irhegeko, erhi kwo mwajira ntya: Muyanke engâlè muno cihugo c’e Mîsiri, mulerhemwo abana binyu na bakinywe, murhôle na sho, muyîshe^k. 20 Murhabâga burhe bw’ebi mwasiga, bulya ngasi hinja hinali omu cihugo c’e Mîsiri, byaba hinyu.»

Bene Yakobo baj’ilerha îshe e Kanani

21 Bene Israheli banajira kulya; Yozefu abahà engâlè nk’oku Faraoni anarhegekaga, abaha n’olwiko lw’enjira. 22 Aja abaha ngasi muguma omushangi gw’olusiku lukulu, Benyamini yehe amuha magana asharhu ga sikeli^l za nfaranga, bamuha na mishangi irhanu ya lusiku lukulu. 23 Kwo n’okwo, arhumira ise ndogomi ikumi, bazihêsa oku ngasi hinja hinabà e Mîsiri, na ndogomi nkazi ikumi zihesîbwe engano, omugati n’olwîko omushosi acîyikira omu njira. 24 Oku bundi asêzera bene wabo, nabo balikûla, erhi amanarhang’ibabwîra, erhi: «Murhalongôleraga omu njira.» 25 Banacirhenga e Mîsiri obwo, bayinamukira omu cihugo c’e Kanani emw’îshe Yakobo. 26 Bamubwîra, mpu: «Yozefu ho aciba, ciru ye warhambula ecihugo c’e Mîsiri coshi.» Omurhima gwâge gwayôrha guhangalîre, bulya arhabayemeraga. 27 Ci kwoki erhi bayus’imubwîra ebinwa Yozefu aderhaga byoshi, n’erhi abona zirya ngâlè Yozefu arhumaga mpu zij’imulêrha, omurhima gw’îshe wabo Yakobo gwarhwangûkwa. 28 Israheli aderha, erhi: «Nta kundi! Kwisi mugala wâni Yozefu ho acibà! Naj’imulolakwo embere nfè».

Yakobo n’omulala gwâge gwoshi bàja e Mîsiri

1 Israheli agendana ngasi ebi anali agwerhe byoshi. Erhi ahika e Bersheba arherekêra Nyamuzinda w’îshe Izaki. 2 Nyamuzinda abwîra Israheli omu bilôrho by’obudufu, erhi: «Yakobo! Yakobo!» Naye, erhi: «Ho ndi hano.» 3 Nyamuzinda ashubiriza, erhi: «Nie Nyamuzinda, nie Nyamuzinda wa sho. Orhayobohaga okuyandagalira e Mîsiri, bulya nakujira ishanja linene eyo munda. 4 Niehe nayandagalira e Mîsiri haguma nâwe. Na kandi, nie nanakurhenzayo nkuyinamukane, na Yozefu ye wakubisha.» 5 Yakobo arhenga e Bersheba obwo, bene Israheli bashonêsa îshe Yakobo, bakâbo n’abana babo muli zirya ngâlè Faraoni ali arhumire mpu zibarhôle. 6 Bahêka n’amasò gâbo na ngasi byâbo bàli bakola bagwerhe omu cihugo c’e Kanani, bayisha e Mîsiri. Yakobo haguma n’omulala gwâge gwoshi, 7 abagala na bagala b’abagala, abâli na bâli b’abagala, iburha lyâge lyoshi aligendana e Mîsiri.

Omulala gwa Yakobo gwajàga e Mîsiri

8 Alaga amazîno g’abo bene Israheli bajàga e Mîsiri: Yakobo boshi n’abagala: Enfula ya Yakobo, Rubeni. 9 Bagala ba Rubeni: Henoki, Palu, Hezroni na Karmi. 10 Bene Simoni: Yemweli, Yamini, Ohadi, Yakini na Sohari, na Saulu waburhagwa n’omukazi mukanani. 11 Bene Levi: Gershoni, Kehati na Merari. 12 Bene Yuda: Eri, Onani, Sela, Feresi na Zera; ci kwônene Heri na Onani bali erhi bàfirire e Kanani. Bene Peresi: bàli Hesroni na Hamuli. 13 Bene Isakari: Tola, Puwa, Yashubu na Shimuroni. 14 Bene Zabuloni: Sêredi, Eloni na Yahaleli. 15 Bo bene Yakobo abo, bo Lea amuburhiraga aha Padani Aramu kuhirakwo n’omwali Dina. Boshi haguma, bagala n’abâli, bâli bantu makumi asharhu na basharhu. 16 Bene Gadi: Sefoni, Hagi, Shuni, Esiboni, Eri, Arodi na Areli. 17 Bene Aseri: Yimuna, Yishwa, Yishwi, Beria na mwali wabo Serah. Bene Beria bali: Heberi na Malkieli. 18 Bo bene Zilfa abo; olya Labani ahàga omwali Leya ; aburhira Yakobo abo bana: bantu ikumi na ndarhu lyoshi. 19 Bene Rasheli muka Yakobo: Yozefu na Benyamini. 20 E Mîsiri, Yozefu aburhirayo Menashè na Efrayimu kuli Asinati, mwali wa Potifari, mudâhwa wa Oni. 21 Bene Benyamini: Bela, Bekeri, Asibeli, Gera, Naamani, Ekî, Roshi, Mupimi, Hupimu na Aredi. 22 Bo bana Rasheli aburhîre Yakobo abo; boshi haguma bali bantu ikumi na bani. 23 Bene Dani: Hushimi. 24 Bene Nefutali: Yasieli, Guni, Yeseri, na Shilemi. 25 Bo bene Bilaha abo, olya Labani ahàga omwali Rasheli; bo bana aburhîre Yakobo, boshi haguma bali bantu nda. 26 Abantu bàjire e Mîsiri haguma na Yakobo, balya barhenga omu nda yâge yêne, buzira kuganja baka abagala, boshi haguma bah bantu makumi gali ndarhu na ndarhu. 27 Abana ba Yozefu baburhiragwa e Mîsiri bàli babirhi. Abantu b’omulala gwa Yakobo bayishire e Mîsiri boshi haguma bah bantu makumi gali nda.

Yozefu ayankirira omulala gwâge

28 Israheli arhuma Yuda mpu abe ashokola aje emwa Yozefu, amubwire amushange e Gosheni. Bahika omu cihugo c’e Gosheni. 29 Yozefu ashwekera ebibêsi oku ngâlè yâge, ayishoneramwo, mpu aje e Gosheni aj’iyankirira îshe Israheli. Erhi anaja omu masu gâge ntya, acikweba omu igosi lyâge, alaka kasanzi karhali kanyi erhi anamuhôbîre. 30 Israheli abwîra Yozefu, erhi: «Lero nankajâga nafà obu namabona obusù bwâwe, namanashanga ocibamwo omûka.» 31 Yozefu anacibwîra bakulu bâge n’omulala gw’îshe, erhi: «Nkola nasôka mmanyise Faraoni oku nnamubwire, nti: «Balya bakulu bâni n’omulala gwa larha bàbâga omu cihugo c’e Kanani bamantindakwo.» 32 Abo bantu babà bakafè, barhahimwa kushîbirira ebintu byâbo. Bayishire badwîrhe enkafu n’ebibuzi byâbo; na ngasi hyâbo hyoshi.» 33 Na ninyu, hano Faraoni amuhamagala n’okumudôsa, erhi: «Mukolo muci mukola? 34 Mwanamushuza mpu: «Waliha, bambali bâwe barharhenga oku bintu byâbo, kurhenga eburho bwâbo kuhika buno, rhwono kwo rhuyôrhera ntyo kurhengera kuli balarha.» Ntyo, mwanahash’iyûbaka omu cihugo ca Gosheni, bulya Abanyamisiri barhabona oku bangere.

Yozefu agend’ilamukiza bene wabo emwa Faraoni

1 Yozefu akanyagya obwo aj’ilamukiza bene wabo emwa Faraoni, erhi: «Larha na bene wirhu bamayisha, barhenga omu cihugo c’e Kanani, badwîrhe enkafu n’ebibuzi byâbo, na ngasi byâbo bajira, bâbo bahanzire omucihugo ca Gosheni.» 2 Ali amarhôla bantu barhanu ba muli bene wabo, agend’ibalangûla Faraoni; 3 Faraoni abadôsa, erhi: «Mukolo muci mukola?» Bashuza Faraoni, mpu: «Yagirwa, rhwono bambali bâwe, rhuyôrha rhubà bakafè, rhwono, n’ababusi birhu ko bâli.» 4 Babwîra Faraoni obwo, mpu: «Rhuyishir’ibêra mwo cino cihugo bulya e Kanani rhwâli, ebibuzi bya bambali bâwe birbacigwerhe lwabûko: ecizombo cikalihireyo bwenêne.» 5 Faraoni abwîra Yozefu, erhi: «Sho na bene winyu bayishirage emunda oli. 6 Ecihugo ca Mîsiri eci embere zâwe: oyubase sho na bene winyu halya onabwîne hali hinja omu cihugo. Bayûbake e Gosheni n’okabona balimwo abantu bankahasha, onabajire babe bangere b’amasò gani nago.» 7 Yozefu ageza îshe Yakobo, amulamukiza emwa Faraoni. Yakobo ahâna omusingo emunda Faraoni ali. 8 Faraoni adôsa Yakobo, erhi: «Emyâka y’amaburhwa gâwe yankabâga nk’inga obu?» 9 Yakobo ashuza Faraoni, erhi: «Emyâka nashinzire ndwîrhe nagendagenda, eri igana na makumi asharhu. Eri myofi eri na buhanya. Erhacihika oku ya balarha amango bakazâg’igendagenda.» 10 Yakobo ashub’ilamusa Faraoni, anamusengeruka. 11 Yozefu ayubasa îshe na bene wabo, abayêreka ishwa omu cihugo c’e Mîsiri, lwo lwali luhande lununu omu cihugo coshi, omu ca Ramusesi, kwo Faraoni anali arhegesire. 12 Yozefu akaz’ihà îshe omugayi, akaz’iguhà na bakulu bâge n’ab’omu nyumpa y’îshe, boshi nk’oku banali n’abana babo.

Oburhegesi bwa Yozefu amango g’ecizombo

13 Omugati gwali gubulikîne omu cihugo coshi, erhi kudârhabala kw’ecizombo kurhuma. Ecihugo ca Mîsiri n’eca Kanani, byàshalika byàrhalusa. 14 Yozefu àyomeka ngasi lufaranga lwânali omucihugo ca Mîsiri n’omu ca Kanani, akaz’iguza engano, nabo banayîsh’imugulira. Ezo nsaranga akaziz’ilunda omu bwâmi bwa Faraoni. 15 Erhi enfaranga zihwa omu cihugo ca Mîsiri n’omu ca Kanani, Abanya misiri boshi baja emunda Yozefu ali mpu: «Orhuhè omugati, kurhi rhwankafîraga omu masu gâwe? Enfaranga zarhuhwerîre.» 16 Yozefu ababwîra, erhi: «Mulêrhe amasò ginyu, namuhînganira, mmuhè omugati ninyu mumpè amasò ginyu obwo murhacigwerhi nsaranga.» 17 Bakaz’ilerha amasò gâbo emunda Yozefu ali, naye akaz’ibahà omugati, kukolaga kubahînganira amasò g’ebiterusi, ag’ebibuzi, ag’enkafu n’ag’endogomi. Mw’ogo mwâka abalîsa omugati akaz’iguhîngana amasò gâbo. 18 Omwâka gwacîkonya, ogwakulikiraga, bakanya baja emunda Yozefu ali, mpu: Rhurhankakufulika nnahamwirhu oku enfaranga zarhuhwerire, n’amasò gakola gali ga nnawirhu. Harhacisigiri ecindi rhwankaha nnawirhu aha nyuma z’eno mibiri yirhu n’amashwa girhu. 19 Cankarhuma rhufîra omu masu gâwe rhwono n’amashwa girhu? Orhugule mugati rhwe n’amashwa girhu; rhucîbêre bajà ba Faraoni rhwe n’amashwa girhu. Orbuhè n’emburho rhwarhwera lyo rhulama rhulek’ifà, lyo n’amashwa girhu garhag’ibà bwerûle.» 20 Ntyo kwo Yozefu afulukizagya Faraoni amashwa g’Abanyamisiri goshi, kulya kuba ngasi Munyamisiri âli amamuguliza ishwa lyâge erhi eco cizombo cirhuma, na ntyo ecihugo coshi càshuba ishwa lya Faraoni. 21 Abantu nabo, abahindula bajà kurhenga oku cikwi ca Mîsiri kuhika oku cindi. 22 Mashwa g’abadâhwa gone arhagulaga bulya abadâhwa bakazâg’ihâbwa na Faraoni omwanya gwâbo, banakaz’ilamira oku mwanya Faraoni akazâg’ibahà; co carhumire bôhe barhaguza amashwa gâbo. 23 Yozefu abwîra olubaga, erhi: «Namuguzirage bulya mwoyo n’amashwa ginyu, mukola muli bantu ba Faraoni.» Erhi: «Alagi, emburho eyi mujag’irhwera ago mashwa. 24 Hano muyêza mwanakaz’ihà Faraoni cigabi ciguma ca karhanu na ninyu muyôrhane ebindi bigabi bini, byo byarhengakwo emburho yaja omu ishwa, kurhenge n’ebiryo mwalya na bene winyu n’abana binyu.» 25 Baderha, mpu: «Warhucizize, kufà rhwali rhwafà: owabona rhubona obwonjo omu masu ga nnawirhu, rhwanayemera rhubè baja ba Faraoni.» 26 Okwo, Yozefu akujira irhegeko n’eryo irhegeko liciba omu cihugo ca Mîsiri kuhika ene: ecigabi ca karhanu Faraoni cirhûlwa^m.

Yakobo asiga emilagi

27 Bene Israheli bàbêra e Mîsiri omu ishwa ly’e Gosheni, barhôlamwo agâbo mashwa, baburhana bayololoka bwenêne. 28 Yakobo ashinga myâka ikumi na nda omu cihugo c’e Mîsiri, n’emyâka y’akalamo ka Yakobo, liri igana na makumi ani na nda. 29 Erhi ensiku z’okufà kwa Israheli zibà zikola ziri hofi, ahamagala omugala Yozefu, amubwîra erhi: «Akaba ntonyire emunda oli, nkuhûnyire ohire okuboko kwâwe oku cibunu cani, okândola bwinja onakaz’inyumva: orhambishaga eno Mîsiri. 30 Amango nabà nkola ngwîshîre na balarha, onantenze e Mîsiri oj’imbisha omu nshinda yâboⁿ.» Yozefu anacishuza, erhi: «Najira okwo onahûnyire.» 31 Yakobo ederha erhi: «Ocîgashe là». Acîgasha omu masu gâge. Oku bundi Israheli ayunamira oku mushego gw’encingo yâge.

Yakobo ayankirira bene Yozefu bombi omu mulala gwâge anabagisha

1 Enyuma z’aho, bàbwîra Yozefu mpu: «Lola oku sho alwazire!» Yozefu arhôla abagala bombi, Menashè na Efrayimu, bagenda boshi. 2 Banacimanyisa Yakobo, mpu: «Lola, mugala wâwe Yozefu oyo ayishire emunda oli.» Israheli acihangâna, abwarhala oku ncingo. 3 Yakobo abwîra Yozefu, erhi: «Nyamuzinda-Ogala-Byoshi ambonekîre aha Luzu omu cihugo ca Kanani angisha. 4 Anambwîra, erhi: Najira oyololoke, nakuluza, nakujira ohinduke mwandu gwa mashanja, eci cihugo nacihà iburha lyâwe enyuma zawe cibe câbo ensiku zoshi.» 5 Aba bana bâwe baburhiragwa e Mîsiri embere nyîshe aha burhambi bwâwe, bakola bana bâni: Efrayimu na Menashè bakola b’omu bana bâni aka Rubeni na Simoni. 6 Ci abana wàburhaga enyuma z’abo, babà bâwe; bakaz’iderhwa amazîno ga bakulu babo bunya-kashambala. 7 Amango narhengaga e Padani, nalengana, nyoko Rasheli afìra omu cihugo c’e Kanani, erhi rhunaciri omu njira, rhucisigazize lugendo lusungunu rhuhike aha Efrata; ho nanamubishire aho oku njira, yo erigi e Betelehemu eyo. 8 Israheli abona abana ba Yozefu bombi adôsa, erhi: «Bahi aba?» 9 Naye omugala, erhi: «Bo bana Nyamuzinda ampîre eno munda abo.» Ishe ashuza erhi: «Obanderhere mbagishe.» 10 Amasu ga Israheli gâli gakola garhamire n’obushosi, arhacibonaga. Yozefu anacibashegeza hali ye, naye abanûnugurha anabahôbera . 11 Israheli anacibwîra Yozefu, erhi: «Ntàli mmanyire oku nacibona obusù bwâwe, ci lolaga oku Nyamuzinda amanyêreka ciru n’iburha lyâwe.» 12 Yozefu abayegûla abarhenza aha madwi g’îshe, anafukama ayunama, amalanga gahuma oku idaho. 13 Yozefu abagwârha bombi: Efrayimu omu kulyo kwâge, mpu lyo aja ebwa kumosho kwa Israheli na Menashè omu kumosho kwâge, mpu lyo aja ebwa kulyo kwa Israheli, anabashegeza hali ye. 14 Israheli alambûla okuboko kwâge kulyo, akuhira oku irhwe lya Efrayimu ye wali murho n’okuboko kwâge kumosho oku irhwe lya Menashè, omu kurhahêkanya amaboko, ebwa kuba Menashè ye wali nfula. 15 Erhi àkola àgisha Yozefu amubwîra, erhi: «Nyamuzinda, ababusi bâni Abrahamu na Izaki bakazâg’ilambagira embere zâge, ye Nyamuzinda onyabula kurhenga mbà ho kuhika ene, 16 Malahika wandikùzagya muli ngasi mabi, agishe aba bana. Izîno lyani n’izîno lya balarha Abrahamu na Izaki libalamiremwo, baluge banayololoke hano igulu.» 17 Yozefu abona oku îshe ahebire okuboko kwâge kulyo oku irhwe lya Efrayimu, agaya, agwârha okuboko kw’îshe akurhenza kuli Efrayimu akudekereza oku irhwe lya Menashè. 18 Yozefu abwîra îshe, erhi: «Arhali ntyo, larha, bulya oyu ye mukulu, ohebe okuboko kwâwe kulyo oku irhwe lyâge.» 19 Cikwône îshe alahira ederha, erhi: «Mmanyire mwana wâni, mmanyire, naye àbà ishanja, naye aluga, cikwône mulumuna wâge ye wabà n’obuhashe bunene kumulusha, n’iburha lyâge lyabà mwandu gwa mashanja.» 20 Olwo lusiku abagisha ntya: «Mwoyo mwe Bene Israheli bakaz’igisha omu kuderha izìno linyu, mpu: «Nyamuzinda akujire aka Efrayimu na Menashè.» Abà Efrayimu ye aheba embere za Menashè. 21 Oku bundi Israheli abwîra Yozefu, erhi: «Lola oku nkola naiing’icîfîra. Cikwône Nyamuzinda âyôrha ali haguma ninyu, anamushubize omu cihugo ca bashakulûza binyu. 22 Niono, nkuhîre Sikemi mwanya gurhalusire ebya bakulu bâwe, gwo nanyagaga Abaamoriti n’engôrho zâbo haguma n’omuherho gwâni. »

Yakobo agisha abagala oku banali ikumi na babirhi

1 Yakobo ahamagala abagala ababwîra, erhi: «Muje haguma mmubwire ebyamuyishira omu nsiku zàyisha. 2 Bene Yakobo, muje haguma, muyumvirhize. 3 Rubeni w’e nfula yani, we misi yani we mburho ntanzi y’obugâbo bwâni, we lunjwire-ifêka, we lunjwire-buhashe; 4 lunjwire-luka w’amîshi, orharhîmukwe, bulya washonîre oku ncingo ya sho, wahemwire encingo yani erhi oyishonera kwo! 5 Simoni na Levi bali baguma balondana, emishîgi yâbo bayihisize oku bushwinjiro. 6 Omurhima gwâni gurhahîraga gukaja omu ihano lyâbo, bulya bàyisire abantu omu burho bwâbo n’omu bukunizi bwâbo, barhungula empanzi. 7 Bukahera obukunizi bwâbo, bulya bwarhalusire olugero, bukahera obudârhi bwâbo, bulya bwabîre bwa bumînya. Nabagabanya muli Yakobo, nabashandabanya muli Israheli. 8 Nawe Yuda, bene winyu banakukuze; okuboko kwâwe kugwarhîre abanzi bâwe aha igosi, bagala ba sho banayuname embere zâwe. 9 Yuda^o ali ntale nto, wamayinamuka warhenga oku nsimba, mwana wâni! Ashurhamire, agwîshira nka ntale, nka ntale nkazi: ndi wankaciyizûsa? 10 Ishungwe lirhakarhenga omu mwa Yuda , n’akarhi k’oburhegesi karhakarhenga omu magulu gâge, kuhika nnako ayîshe; ye amashanja goshi ganayumve. 11 Ashwekîre endogomi yâge oku muzâbîbu, n’akanina k’endogomi yâge oku ishami ly’omuzâbîbu. 12 Amasu gâge gadukwire n’idivayi^p, n’amino gâge gayeruhire n’amarhà. 13 Zabuloni ayubasire oku burhambi bw’enyanja, hala amârho gasîka; lubibi na Sidomu. 14 Isakari, ye ndogomi ndârhi, egwîshîre omu karhî k’ecôgo. 15 Abwîne oku okuluhûka kubà kwinja, n’oku ecihugo ciba cinunu; omugongo gwâge agurhezire omuzigo, ahindusire mujà wa kubarhula emicimba. 16 Dani ye katwa-manja k’olubaga lwâge, nka ngasi ishanja ly’Israheli. 17 Dani abè njoka elingira oku njira, abè mpiri eri omu njira, ekâlumira ebiterusi oku cisenyi, omulwî oyitamirekwo anakumbe lugali. 18 Bucire bwâwe ncîkubagire yagirwa Nyamubâho. 19 Gadi, ba-rhûla-rhugabe bamushokôla naye abashokôla anabarhulubire oku kansisira. 20 Asheri, omugati gwâge kushushagira gushushagira, yeyikuza mwâmi. 21 Nefutali, ye kashafu kabidu, ko kaburha banji na binja. 22 Yozefu, ye mulandirà gwa muzâbîbu guyâna bwenêne, mulandirà murhwere aha iriba, amashami gâgwo garhalusire olukuta. 23 Emandabisonga zamulibuzize, zamulasha zanamuyishakwo. 24 Ci omuherho gwâge, gurhahuligana, amaboko gâge, gabangaduke, oku buhashe bw’Ogala-byoshi wa Yakobo, oku burhabâle bwa lungere, Kabuye k’Israheli. 25 Oku buhashe bwa Nyamuzinda wa sho, yêne akurhabâle, oku buhashe bw’Ogala byoshi, yêne akugishire. Emigisho y’emalunga enyanya, omugisho gw’omu nyenga y’ekuzimu, emigisho y’enda n’ey’ibêre, 26 migisho ya sho elushire emigisho y’omu ntôndo za mira, kuhika aha bwinja bw’entôndo z’ensiku n’amango, esimikire oku irhwe lya Yozefu, oku malanga g’omuluzi wa bene wabo. 27 Benyamini ali cihazi oshamula, sêzi ashanshanyule omunyama gwâge, bijingo agabe omunyago.» 28 Yo milala ikumi n’ibirhi eyo; kwo îshe ababwizire ntyôla erhi akola abagisha. Aha ngasi muguma omugisho gumukwânîne.

Okufà kwa Yakobo

29 Oku bundi àbahà eri irhegeko, erhi: «Nkola naj’ishanga bene wirhu; mumbîshe aha burhambi bwa balarha omu lukunda luli omu ishwa lya Efroni-Muhititi, 30 omu lukunda lw’ishwa lya Makipela aba ishiriza lya Mambri, omu cihugo ca Kanani: liryala Abrahamu aguliraga Efroni Muhititi, mpu lubè luvumbu lwâge. 31 Mwo babishire Abrahamu bo na mukâge Sara; aho ho babishire Izaki bo na mukâge Rebeka, nani mwo nabishire Leya. 32 Ishwa haguma n’olukunda luli muli ryo, babiguliraga bene Heti.» 33 Erhi Yakobo ayus’ihà abagala ago mahano, ashubiza amagulu gâge oku ncingo, arhenga mwo omûka , bamuhira kuli b’îshe.

Okubishwa kwa Yakoba

1 Yozefu acikweba oku mugogo gw’îshe, akaz’ilaka anamunûnugurha. 2 Oku bundi arhegeka abafumu bakazâg’imukolera mpu bashîge îshe omugavu^q. Abafumu bagwîra bashîga Israheli. 3 Bajira ogwo mukolo nsiku makumi ani, bulya zo nsiku banakolesa ezo nka bashîga omugavu. Abanyamisiri bàmulakira nsiku makumi gali nda. 4 Erhi ezo nsiku z’emishîbo zihwa, Yozefu àganîrira ntya omu bwâmi bwa Faraoni, erhi: «Akaba muli bîra bâni, mumpikize ebi binwa omu marhwiri ga Faraoni: 5 Larha andahirize ambwîra, erhi: Lola oku nkola nafà; wambisha omu nshinda nahumbisagya omu cihugo ca Kanani. Nalonza okuja eyo munda; ngend’ibisha yo larha nangaluke.» 6 Faraoni ashuza, erhi: «Osôke ogend’ibisha sho nk’oku anakulahirizagya. 7 Yozefu asôka agend’ibisha îshe. Bagenda haguma naye: abarhambo ba Faraoni boshi, abarhonyi b’omu bwâmi, n’abagula b’omu cihugo ca Mîsiri boshi 8 n’ab’omu mulala gwa Yozefu boshi, bakulu bâge n’ab’omu mulala gw’îshe; barhasigaga e Gosheni abarhali abana barho, ebintu binyinyi n’ebinenene. 9 Basôka haguma naye, engâlè n’abêrekeza bazihêka, gwâli muzinzi gurhali munyi. 10 Erhi bahika aha Goren-Ha-Atadi, ishiriza lya Yordani, babanda endûlù yashakanyà, Yozefu ashub’ishîba îshe nsiku nda. 11 Abanyakanani erhi babona eyo mishibo aha Goren-Ha-Atadi baderha, mpu: «Loli okushîba kunene kw’Abanyamisiri». Co cirhuma baderha aho mpu bo Abeli-Misirayimu, aho bantu babà aha ishiriza lya Yordani. 12 Abagala bamujirira nk’oku anali abarhegesire. 13 Bamuhèka omu cihugo ca Kanani, bagend’imubisha omu lukunda lw’ishwa lya Makipela, Abrahamu aguliraga Efroni-Muhititi, mpu lube luvumbu lwâge, aha ishiriza lya Mambri. 14 Erhi bayusa okubisha îshe, Yozefu anacishubira e Mîsiri, boshi na bakulu bâge, na ngasi bandi banalibabalusize ebwa kuj’ibisha îshe.

Ensiku nzinda za Yozefu 15 Bene wabo Yozefu, erhi babona îshe amafà, baderha, mpu: «Erhi Yozefu akarhukolera nka bashombanyi bâge, akanarhugalulira amabî nk’oku rhwanmujiriraga kubî?» 16 Banacirhuma abagend’ibwîra Yozefu, erhi: «Sho asizire akanwa embere afe, adera, erhi: 17 Kwo mwabwîra Yozefu ntya, erhi: Mâshi, obabalire bene winyu obubî bwâbo, n’ecâha câbo, bulya kuligo bakukolîre. Bunola nkolaga nkuhûnyire, obabalire obubî bwa bambali ba Nyamuzinda wa sho». Yozefu avugumula emirenge erhi ayumva ebinwa bamubwîraga. 18 Bene wabo bone bayisha, bacîrhimba aha magulu gâge, erhi: «Rhwono! Rhuli bajà bâwe.» 19 Yozefu abashuza, erhi: «Mâshi, murhayobohaga, ka niono nankacibira ahâli ha Nyamuzinda? 20 Mwàli mulonzize okunjirira amabî, Nyamuzinda yehe alonza okurhenzamwo aminja, mpu lyo oku kwamayisha ene kubà mpu anafungire omûka gw’olubaga lurhali lunyi. 21 Kuziga murhaciyobohaga cici, nàmulera bwinja mweshi n’abana binyu.» Abarhûliriza anababwîra akanwa kabagwa oku murhima. 22 Ntyo Yozefu abêra e Mîsiri obwo, ye n’omulala gw’îshe. Alama myâka igana n’ikumi. 23 Yozefu abwîne abinjikulûza b’emwa Efrayimu n’abana ba Makiri, mwene Menashè; oku madwi ga Yozefu bàburhirwe! 24 Yozefu abwîra bene wabo, erhi: «Niono nkola nafà, ci kwône Nyamuzinda amurhandûla, amusôsa murhenge muli cino cihugo, muje muli cirya cihugo alaganyagya oku aha Abrahamu, Izaki na Yakobo». 25 Yozefu alahiriza bene Israheli, erhi: «Amango Nyamuzinda amurhandûla, munasokane amavuha gâni kurhenga eno.» 26 Yozefu afà erhi akola agwerhe myâka igana n’ikumi. Bamushîga omugavu banamuhira omu isanduku e Mîsiri.

^a1.1 : Banahindule: «Aha murhondêro erhi Nyamuzinda alema amalunga n’igulu. lgulu lyaha li… » Ci omu cihebraniya badesire oku «Mango maguma aha murhondêro… » Co cirhumire rhwabula obulangalire kw’eyi mpîndulo. Empîndulo nkubagirwa eri eyi ehindwîre akanwa oku kandi: «Mango maguma aha murhondêro erhi Nyamuzinda alema amalunga n’igulu… » Omwandisi alonzize okurhuhugûlira obuhashe bwa Nyamuzinda bw’okulema igulu … » Ci kwone ecinwa ashambiremwo, cimanyisize omurhondêro gw’amalunga n’igulu buzira igwarhiro (Rhulole muli 2 Mak 7, 28; Hb 11,3), bulya omu cihabraniya olwo luderho luli «omurhondêro». Luli lwa kurheganya obufulûle bw’obushinganyanya erhi Nnaluderho (Rhulole omu Lul 8, 22-31; Yn 1, 1-3). – Igulu erhi liri lya cimpinangè cirhagwerhi nda na mugongo, linali hûmu: Omwandisi alonzize okurhuhugûlira obworhere bw’igulu embere lilemwe: harhàli kalamo (Rhulole Yer 4, 23; Eze 34, 11), omwizimya erhi guhundikire emanga.

^b1.2 Omûka gwa Nyakasane gwo gulamya (Rhulole Murh 6.3) n’ebiremwa byoshi (Lui 104,30). – Omwandisi w’eci citabu c’omurhondêro ayumvirhe obuhashe bw’oluderho lwa Nyamuzinda omu kulema igulu. Nyamuzinda alema ìgulu omu luderho. E Misiri n’e Babiloni kurhenga mîra oluderho lwakàg’ihugûla obulonza bwa birya biremwa bakâg’iharâmya. Omu Bibliya, oluderho lwarhanzir’imanyîkana nka Kanwa k’Ow’enyanya, Kanwa karhalusire ebyahira n’ehyahirûka (Lul 29). Kandi, oluderho lwabà go galya marhegeko ikumi: Irhegeko lifulûle erhi «Tora» (Lush 30, 11-14). Olwo Luderho lwayishimanyisa ohuhashe bwa Nyamuzinda omu igulu (Eze 40-55 ci bwenêne 40, 8; 55,11), lwamanyisa oku obushinganyanya bw’Ow’enyanya buli omu mashanja goshi (Mig 1-9) na buzinda bwaho, omu Myanzi y’Akalembe yayandikagwa na Mutagatifu Yowane, Nnaluderho acijira muntu lyo ayerekana kurhi Nyamuzinda acihânyire kuli rhwe.

^c1.3 Obulangashane bwo Nyamuzinda arhanzir’ilema (Rhulole Lui 104,2). Omu Bibliya (obwo burhali bulangashane bwa kunyenyûza kwone, ci bulangashane bwa kalamo; bulangashane bwa bushagaluke… (Eze 9, 1; 60, 11-20; Yn 8, 12).

^d1.5 Amango aga mandiko gayandikagwa erhi ensiku ziciganjwa kurhondêrera bijingo.

^e1.6 Abantu ba mîra bakag’imanya mpu Ecirêre càli nka nsahâni ngali eberûla igulu n’amîshi. Ntyo bakàmanya oku igulu lyo libà eno idako n’ebitù n’amîshi bibà emalunga.

^f1.16 Abapangani bakàg’iharâmya ebimole by’emalunga n’obwo binali biremwa nk’ebindi.

^g1.22 Omu mandiko mimâna (Bibliya), omugisho gwa Nyamuzinda gurhabà gwa makwânane ga kalamo k’iroho lyone; gunayôlolole omuntu, gumushobôze akalamo n’iburha nkana.

^h1.28 Nyamuzinda ahebire omuntu bano igulu, amuhà oburhegesi bw’ebiremwa byoshi, lyo omuntu abikolesa oku makwânane gâge. Na ntyo, akolere Nyamuzinda omu akalamo kâge koshi.

ⁱ2.1 lzûba, omwêzi, enyenyêzi na ngasi byoshì bibà emalunga.

^j2.2 Olusiku lwa kalinda: haligi ahandi bahindula mpu lwali lwa kalindarhu lyo balek’ìcikêbwa mpu nkaha hali omukolo gwabire olwa Sabato. Olwa Sabato lwàli luzira, nta kuhuma kabishi (Rhulole 1°) Omu Lub 23,12; Lush 5, 12-15: lwo lusiku lw’omugobe omuntu agwâsirwe okuhûmûkamwo; 2°) Omu Lub 20, 8-11: olusiku lwa kalinda, olwa Sabato, lwo lwashwinjaga okulema; 3°) Omu Lub 31, 12-17: Nyakasance alagâna n’olubaga lwâge; Hb 4, 1-11: Omuntu agwâsirwe okuhûmûka olusiku lwa kalinda nk’oku Nyakasane ahûmûkaga olwo lusiku erhi ayus’okulema).

^k2.4 Omwandisi mwimâna arhushambâlire kurhi omuntu murhanzi aburhagwa. Lyo arhuhugulira eyo myanzi, akolesa engani z’abantu ba mîra. Enyigîrizo barhuhire ziri z’ezi: Nyamuzinda erhi alema omuntu amuhà omûka n’omubiri. Abaheba omu ishwa ly’amasîma. Abahà oburhegesi oku nsimba zoshi. Abajira babirhi, omukazi n’omulume lyo basîmana n’okurhabâlana omu cinyabuguma amango g’akalamo kabo.

^l2.7 : Amufûhira omûka: kwo kuderha oku omûka gw’omuntu gurhenga emwa Nyamuzinda yenene.

^m2.8 Kurhali kwa bulagirire okulongereza ecihugo eryo ishwa ly’Edeni lyabàgamwo. Kwo kude rha oku eryo ishwa ly’amasîma, limanyisize obworhere nkana Adamu na Eva bàlimwo embere bagomere Nnâmahanga n’ecaha c’ecisiki.

ⁿ2.9 Omurhi gw’okumanya aminja n’amabi, luli lwiganyo lw’ecâha. Kwo kuderha oku ojira ecâha, abà ayôsire amanyire aminja n’amabi. Anabe arhacilonzizi okushimba enjira za Nnâmahanga. Ecâha bubà bucîbone. Ojira ecâha agomera Nnâmahanga n’okulonza okubà nka Ye. Analahire okuyumva Nnâmahanga wamulemaga.

^o2.17 Olusiku wagulyakwo, ho na halya wanafà. Omuntu omu bìdaka arhengaga mwo anagaluke nka kula ngasi ciremwa coshi ca hano igulu cagaluke omu idaho. Ci kwone omuntu ankafulumusire olwo lufù nk’arhagomeraga Nnâmahanga. Omuntu yene anacirhege olufù omu kurhayumva kwâge (Rhulole omu Murh 3, 19).

^p2.24 Olya muntu ayâkuzagya n’omwishingo, erhi: «Oyu ye kavuha karhengaga omo mavuha gâni, ye munyafu gw’oku minyafu yâni» bulya amabona mûkage. Omwandisi amanyisize kurhi omulume ashwira mukâge, na kurhi omûkazi ashwira iba; balame haguma omu cinyabugumà. Embere za Nyamuzinda, omulume n’omûkazi bayumânana bulya bali ba nkomokà nguma. Nyamuzinda amujirira omurhabâzi omushushire.

^q3.1 Eyo njoka luli lwiganyo lw’olya mushombanyi Shetani, olya warhebaga ababusi birhu barhanzi erhi bajira ecâha. Shetani ashomba Nnâmahanga, nirhu rhwene kushomba arhushomba. Alonza rhweshi arhuheze mpu ly’irhondo rhurhatamalaga oku ntebe y’obwâmi bwa Nyamuzinda, erya ntebe ahezagya erhi agomera Nnâmahanga.

^r3.7 Babona oku bali bashugunu; ecâha c’ecisiki cirhàli câha ca bugonyi. Càli câha ca bucîbone bw’omuntu embere za Nnâmahanga; okucîbona bushugunu kuli kumanya oku barhaligzerhe ntêra yakuhima amashumi g’owabarhebaga.

^s3.9 Ayakuza omulume; Nyakasane anayishe nka muciranuzi amango g’olubanja. Anadôse oyâzire, anamuyereke oku ahabire na buzinda bw’aho anamuhe oluhembo akwânine. Ntyo rhuyumvirhe oku Nyamuzinda kushibirira ashibirira eciremwa câge, arhanalikirira wâge.

^t3.15 Nyakasane alaganyize abantu oku abayôkola, abakûle omu njira y’ecâha. Ciru akaba Shetani ahimaga omulume n’omûkazi, arhahime iburha lyâbo. Nyakasane Nyamuzinda abwira wanjoka, erhi: «Nahira enshombo akarhî k’iburha lyâwe n’ely’omûkazi». Omuguma wayish’ihima shetani, ye Mucunguzi. Ayish’ikûla abambali omu bujà bw’ecâha.

^u3.16 Eco câha ababusi birhu barhanzi bàjiraga, càrhulerhire nyamanjà w’obuhane: rhwàheza enshôkano z’omu Paradizo; abantu bàrhondêra okufa (Murh 3,3), barhondêra okuyumva amagene mabî g’omubiri (Murh 3,7), barhondêra okubona amalumwa amango g’okuburha n’omu mikolo.

^v3.21 Eci cijiro ciyêrekine kurhi Nyakasane abêra abàmugomire olukogo. Omuntu wal’ìkola ayambala ebyasi, Nyakasane amuyambika oluhù lw’ensimba.

^w4.4 Entûlo ya Abeli; olole Hb 11,4.

^x5.5 Rhurhamanyiri bwinjinja omubale gw’emyâka y’arnaburhwa ga bashakulûza birhu barhanzi. Rhurhankamay’itwikanula erhi eyo myâka badesire balamire yo n’eyo. Hali amango erhi eri myâka ya kalamo ka ngasi mulala; kwo kuderha myâka y’abo bantu kuhebakwo n’eya binjikulu bâbo. Eyo myâka yâbo erhuyêresire oku gwanali mugisho gwa Nyamuzinda, yaja yanyiha erhi byâha byâbo birhumire.

^y6.2 «Bene Nyamuzinda» (omu kushimba Lul 29, 1; 89, 7; Ayu 1, 6; 2,1; 38,7) banahash’ibà birya biremwa abapagani bakag’iharâmya. Hali n’amango Abami nabo, bakàg’iderhwa «bene Nyamuzinda» (Rhulole muli 2 Sam 7, 14; Lul 2,7; 89, 27). Na binjikulu ba Seti nabo bacidesirwe «bene Nyamuzinda» na bene Kayini bakaz’iderhwa «bene abantu». Abatwi b’emanja bangasi ishanja badesirwe bene Nyamuzinda bulya balibajira omukolo gwa Nyamuzinda: okutza emanja, co cirhumire bahunyirwe okuba bashinganyanya, lola Olulanga lwa 81(82).

^z6.3 Ogu mulongo gurhulàngwire oku omuntu guba muhiri, n’omubiri gubà muzamba. Obuzibu n’akalamo k’omubiri birhengerera emwa Mûka gwa Nyakasane (Rhulole omu Murh 2,7). Abâmi bakag’ihâbwa Mûka, kwago kwago amango bashigwa amavurha (1 Sam 10,6.10; 11,6; 16,13). Ago mango, «Mûka» anabashobôze emisi y’okurhegeka n’ey’okucîranula (Rhulole muli Lui 72, 1; End 4,2; Iz 11, 4-5).

^a6.7 Nyakasane aciganya, kwo na kuguma omu 1 Sam 15, 11. Obubi bw’omuntu bwarhuma abihira Nyakasane. Obwo bubî bwarhengera omu kubona omuntu alemirwe ntagengwa. Kandi oku kuyêrekîne oku Nyamuzinda analolereze obworhere bwa bene omuntu, ci okwo kurhankarhuma abalikirira. Arhankarhuhemukira, arhanatwa omu kanwa kâge. Ci omanyage oku olu luli luderho lwa bantu olu bahugwire mw’ebi binwa. Omu kuderha n’obwalagale bwoshi, Nyakasane arhankaciganya erhi ayumve omungo. Kwàli kulonza okumanyisa oku ebijiro by’abantu byali bigalugalu omu masu ga Nyakasane.

^b8.4 Ararati eri ntondo y’omu Aziya, omu cihugo ca Mezopotamiya (Mwa zino nsiku cikola cihugo ca Iraki).

^c8.7 Omu kushimba engani z’abantu b’e Babiloni, binyunyi bisharhu birhàshwekagwa: hungwe (ecihungu), engûkù n’ehiremberembe.

^d8.21 Omurhirna ye muntu. Irala lyage liyerekana ecimuli e murhima. Omu murhima mwo murhenga engerêrezo nyinja n’embî. Enderho, emihigo n’ebijiro… byoshi birhengerera omu murhima. Nyamubâho ayishi ngasi murhima bwinjinja (1 Sam 16,7; Lui 17,3; 44, 22; Yer 11, 20). Obworhere bwinja n’obushibirizi bw’Akanwa ka Nnâmahanga burhengerera omu murhima (Lul 51,12,19; Yer 4,4+; 31,31-33+; Eze 36,26). Omuntu alongeza Nyamuzinda omu murhima gwâge (Lush 4,29; Lul 105,3; 119,2.10), amu rhege okurhwiri (1Bam 3,9; Burh 3,29; Hoz 2,16; Lush 30,14), amukolere (1Sam 12,20.24), amukuze (Lul 111,1), amuzigire (Lush 6,5); omurhima mwirhohye, nkana na mucêse gwo mu rhima gurhajira bulyâlya embere za Nyamuzinda n’embere z’abantu (Ef 1,18). 9,4: Rhulole omu Lev 17,11-14; Lush 12,23.

^e9.4 Rhulole omu Lev 17,11-14; Lush 12,23. Omu ngeso w’abayahudi, omwaba bakagigubulaga, bulya owagulya gwo cimanyîso c’obuzîne, erhi amajisa Nnâmahanga ohâna obuzîne mashigwe

^f9.21 Nuhu arhalonzagya n’obwalagale mpu alaluke. Kuhika aho, arhal’icimanya oku idivayi lyanalalusa. Endalwe y’eryo idivayi yarhuma ayôrha bushugunu amango goshi ali iro omu ihêma lyâge.

^g10.6 Khamu, kandi erhi HAM ye enfarasè yahindwire CHAM, kwo kurhenga ecinza Chamites.

^h11.9 Babeli luli luderho lurhenzire omu lulimi lw’ecihabraniya. Kwo kuderha: ishâbâbè, kavango. Abantu barhaciyumvanyagya, bucîbone bwâbo burhumire. Ciru na kuhika ene abantu barhayumvanya n’obwo rhwabwîne obucunguzi muli Yezu Kristu.

ⁱ12.3 Muli Abramu, abantu b’amashanja goshi bâgishwa na Nnâmahanga, bulya Omucunguzi àbusirwe omu ishanja lyâge (Murh 3,15). Obuyemere bwa Abramu: rhulole muli Rm 4; Gl 3,8.

^j12.13 Abramu anywerha lyo balek’imuyirha. Sara àli mwali wabo, bali b’ishe muguma ci nnina arhali muguma (Murh 20, 12). Bwo bwa kabiri obu Abrahamu abona oku ab’emahanga nabo banarhinye Nnâmahanga , lola Murh 20 na 21; arhangirheba Abimeleki, kandi Faraoni oyu; bohe bulya barhiyire Nyamuzinda banywerhûla Abrahamu oku burhabale erhi obuhane, Nyamuzinda abahaga

^k12.15 Faraoni: izino ly’omwâmi w’e Misiri, kandi erhi cikono câge.

^l13.1 Nêgebu ciri cihugo ciri olunda lw’idako, emukondwè lya Kanani.

^m13.10 Sodomo na Gomora: Rhulole omu Murh 10, 19; 18, 16.

ⁿ14.18 kuli Melkisedeki: rhulole muli Hb 7; Lul 110.

^o15.6 : Abramu abà n’obulanglire kuli Nyakasane. Obuyemêre bwa Abramu bubonekîre omu kuyumva Nyakasane (Murh 22; Hb 11, 8-10; 17-19; Gl 3, 6-9; Rm 4, 18-21). Ciru ayemêra oku ahâna omwana wâge Izaki nterekêro. Nnâmahanga alonzagya oku murhangula na hano aba amabona okurhumika kwa Abrahamu, amukule omu ngeso z’abapagani barherekêra abana oku bazimu bâbo; Nnâmahanga ye mwikubagirwa yewanayishirhucungula omu kuhâna omugala Yezu (Murh 22 na Yn 3, 16). Obuyemere buzira bijiro kugumba bugumba. Abemêzi bayish’ibà bimâna erhi bworhere n’ebijiro byâbo birhumire (Yk 2, 14-26). Omu Ndagâno ya mîra omulêbi Izaya arhubwîzire oku bwenêne Nyakasane alâba obuyemêre bw’olubaga lwâge (Iz 7, 9; 28, 16; 30, 15).

^p16.2 J’emunda omuja-kazi wâni ali: lrhegeko ly’abantu balamaga e Mezopotamiya lyàlilidesire oku amango mûka omuntu ali ngumba, anahash’imuhà omuja-kazi wâge baburhe bo naye. Akaba bashakulûza birhu barhanzi bal’iyemêrirwe na Nyamuzinda okurhôla omûkazi wa kabirhi erhi wa kasharhu, Mwami Yezu erhi ayisha en’igulu, ashwinja ebyo binwa: Arhuhanza. Aderha oku Nyamuzinda arhalemaga okwo. Ci alemire mulume muguma, anamuhà mûkazi muguma (Lola Mt 19, 3-9).

^q16.11 Yishma’ El, : Ismaheli: Kwo kuderha «Nyamuzinda kuyumva ayumva». Shâma’ omu cihebraniya kuli kuderha «kuyumva», El kuli kuderha, «Nyamuzinda ».

^r17.15 : Sara: kwo kuderha «Mugoli, Muluzinyere».

^s18.19 «Obushinganyanya» buli bworhere bwinja, oburhegesi bwa mwâmi Daudi bwali buyima ngirekwo (2 Sam 8, 15; Iz 9, 6… )

^t18.23 Aga madôso (18, 23-32) ga Abrahamu gàli ga kulonza okuciza Sodoma. Erhi bankashâbire olugo lwa Sodomo, bàli baherêrekeza omushinganyanya haguma n’enkola-maligo.

^u19.3 Ogu mugati gurhalimwo lwango gudesirwe obwa burhanzirhanzi, gwacish’iderhwa amango g’olubungo na Basaka (Lub 12) n’ag’ishega lizinda.

^v19.30 Muli eyi milongo 19, 30-36, omu kulonza okufungira omulala gwâbo mpu gulek’iherêrekera, bâli ba Loti bayumaguza bwenêne: balonza okukûla ishe kw’ihurha.

^w19.37 Izino Mowabu kwo kuderha: «Mishi g’îshe», mîshi omu kulonza okuderha emhurho y’omulume.

^x19.38 : Ben-Ami kwo kuderha «Mwene Olubaga lwâni» nkaba kuli kuderha «mwene omubusi wani» bulya omubusi amuburhaga oku mwali.

^y20.17 Eyi milongo 17-18: rhwanayumva oku omu bihugo by’ebushoshokero bw’izûba bya mîra, abantu bayishigi oku Nyamuzinda yene yerhuhà akalamo, yerhuhà n’iburha; anahasha n’okuzanganya (Rhulole omu Murh 30, 2).

^z22.1 Nyamuzinda arhangula Abrahamu: Obuyemêre bwa Abramu bubonekîre omu kuyumva Nyakasane (Murh 22; Hb 11, 8-10; 17-19; GI 3, 6-9; Rm 4, 18-21). Ciru ayemêra oku ahâna omwana wâge Izaki nterekêro. Nnâmahanga alonzagya oku murhangula na hano aba amabona okurhumika kwa Abrahamu, amukule omu ngeso z’abapagani barherekêra abana oku bazimu bâbo; Nnâmahanga ye mwikubagirwa yewanayishirhucungula omu kuhâna omugala Yezu (Murh 22 na Yn 3, 16). Obuyemere buzira bijiro kugumba bugumba. Abemêzi bayish’ibà bimâna erhi bworhere n’ebijiro byâbo birhumire (Yk 2, 14-26). Omu Ndagâno ya mîra omulêbi Izaya arhubwîzire oku bwenêne Nyakasane alâba obuyemêre bw’olubaga lwâge (Iz 7, 9; 28, 16; 30, 15). 22,1: Eyi nshambàlo ehanzize okuhàna abana nka nterekêro (okwo kwakâg’ijirwa omu Israheli), ci erhuyeresire obuyemere bw’abrahamu kuli Nnâmahanga. Nyamuzinda amurhangula, amuhûma mpu amuhe ngasi ebi arhonya kulusha. Abrahamu arharhindiraga, ayumva Nnâmahanga embere amanye kurhi arheganyize. Abrahamu ali lwiganyo lw’omushinganyanya oyumva Nyamuzinda, buyemêre buyemêre bwage burhumire (Burh 44, 19-21; Burh 10,5; Hb 11, 17; Yk 2, 21). Enterekêro ya Izaki luli lwiganyo lw’enterekêro ya Mwami Yezu oku musalaba.

^a24.2 : Okuheba okuhoko idako ly’ecibero c’omuntu, yali ndahiro nkulu ya Abahabraniya.

^b28.14 Ogu mugisho Yakobo ashobwìre, gurhukengêzize gulya mugisho Nyakasane ashobôzagya Abrahamu (Murh 13. 14-17). Omugìsho: Rhulole omu Murh 12,3; 18, 18; 22, 18; 26,4.

^c28.19 Beteli: kuli kuderha «Ka-Nyamuzinda»-(Murh 28,22). Luli lunda lw’e mwenè,enyanya ly’e Yeruzalemu.

^d31.23 Mwene wâbo arhali ngasi oburhwa na nnina erhi n’ishe yene; ci ngasi yeshi w’omu mulala gwâge: bazala bâge, abihwa… (Rhulole omu Murh 14, 14; 31. 32).

^e31.53 Ciru Yakobo ankacigasha izino lya Nyamuzinda wa Abrahamu na Labani acîgashe izino lya Nyamuzinda wa Nahori, acirì olya Nyamuzinda muguma dolo-dolo; ye Nyamuzinda wa b’ishe.

^f32.30 Nyamuzinda arhalonzagya kucimanyisa kuli Yakobo. Arhamubwiraga izîno lyâge lyo ihwe lyâge liyôrha liri omu bwifulikwe. Bulya okumanya izîno erhi wamanyire n’omuntu. Nyamuzinda ahà Yakobo omugisho bulya gwo akag’ilongereza omu kalamo kâge koshi. Ciru n’amango Nyamuzinda acifululiraga Musa, arhahumanulaga izîno «Nienayishibaoyunayishiba», ehye asher ehye, YHWH; ngasi lusiku kukwanine okumanya n’okuyiga Nyamuzinda ye ndi; bulya ntaye wakamushwekera omu ntanya zimuli omu irhwe zone.

^g35.14 Omu bihugo by’ebushoshôkero bw’izûba bya mîra, okushîgwa amavurha kwa bintu bìguma-biguma, kwali kulonza okuderha oku ebyo bintu erhi birugu bibenilîrwe Nnâmahanga (ibuye, luhêrero). Ciru hali n’abantu bakag’ishîgwa amavurha ci bwenêne mwâmi (Rhulole muli 1 Sam 10,1…).

^h38.8 : Yuda alonza Onani alame irhegeko ly’obulamu (Rhulole omu Lush 25, 5-10).

ⁱ42.9 Yozefu akengêra birya bilôrho byaderhaga oku anacibè mwâmi, bakulu bâge bamushige, abarhegeke (Rhulole omu Murh 37, 5-9).

^j42.15 : «Ye ndahire Faraoni»: eri ndahiro y’omu Misiri; nka kula omushi akaderha, erhi: Mafundwe ndahire, Cimanye , Muganga ndahire, Rutaganda ndahire, Nnakalonge ndahire, Nnaninja ndahire, Mukuba ndahire»

^k45.19 Kukola kurhenga e Kanani lwoshi, baj’iyûbaka e Misiri.

^l45.22 Magana asharhu ga shekeli za nfaranga: byanahash’iba kg 3,4.

^m47.26 Amango Yozefu ali murhambo mukulu e Misiri, erhi idaho libà lya mwâmi. Mashwa g’abadâhwa gone arhahumagakwo, bulya bàgwerhe omulagi gw’okurhanyagwa (Murh 47, 22).

ⁿ47.30 Israheli àbwîne nka buli buhanya omuntu okurhabishwa emwâbo, omu nshinda ya b’ishe (1 Bam 13, 22; 14, 13; Eze 6, 5).

^o49.9 Yuda: liri ishanja lya bantu banji, ci ab’e Kanani bo banji kulusha (Rhulole omu Murh 38).

^p49.12 lshanja lya Yuda lyàligazire oku mizâbîbu, obuso n’idivayi kurhaluka Efrayimu na Manase.

^q50.2 Ogwo mugavu bàshigaga omubiri gwa lsrahcli, kwàli kulonza mpu lyo gurhag’ibola duba.

EXO – – שמות-

Olubungo

I. Bene Israheli bakulwa omu buja bw’e Mîsiri

Okuyôloloka kwa bene Israheli e Mîsiri

1 Amazîno ga bene Israheli bajâga e Mîsiri bayijàga haguma na Yakobo, ngasi muguma n’omulala gwâge: 2 Rubeni, Simoni, Levi na Yuda, 3 Isakari, Zabuloni na Benyamini, 4 Dani na Nefutali, Gadi na Aseri. 5 Abo bene Yakobo bali bantu makumi gali nda, Yozefu yehe erhi akola abà e Mîsiri. 6 Yozefu na bene wabo boshi kwo n’okwo, n’eryola iburha lyoshi. 7 Bene-Israheli banaciyôloloka, baluga, babà mwandu, bagala, bagandâza, babumba ecihugo.

Okurhîndibuka kwa bene-Israheli

8 Lero omwâmi muhyahya, orhalimanyire Yozefu, anaciyîma omu Mîsiri. 9 Anacibwîra abantu bâge, erhi: «Ka murhabwini oku bene-Israheli baja baluga banazibuha kurhulusha? 10 Rhubasingire obwenge bushinganîne, lyo baleka okuyôloloka. Erhi ebîrha byankabà, hali amango bakacihira olunda lw’ababisha, na hano babà bamarhulwîsa, bacirhengeremwo cino cihugo». 11 Okubundi banacibahirakwo abarhambo bakazibakolêsa obukukuru, mpu lyo babagombya n’emikolo mizibu. Ntyo kwo bayûbakire Faraoni ebishagala by’embîko, Pitomu na Ramusesi. 12 Ci oku babalibuza ntyo, erhi kwo nabo bayushûka banazibuha kulusha: abanya-Mîsiri bakazilama omu côba ca bene-Israheli. 13 Lero abanya-Mîsiri bakolesa bene-Israheli okurhalusire, 14 babalibuza n’emikolo midârhi: okulabarha ebijondo, okujira amadofali, emikolo y’omu mashwa yoshi, na ngasi yindi mikolo y’okubalibuza. 15 Omwâmi w’e Mîsiri anacibwîra abakazi bâlikwa bakagibusa abakazi b’Abayahudi, muguma muli bo ye wali Shifra n’owundi ye Puwa, erhi: 16 «Nka mwabusa abakazi b’Abayahudi, mukâlola bwinja mwana muci obusirwe. Akaba mwana-rhabana, munamuyirhe; akaba mwana-nyere, munamuleke alame.» 17 Ci abo bakazi b’okubusa barhînya Nyamuzinda, barhajiraga oku mwâmi ababwiraga, bakazileka abana-rhabana balame. 18 Lero mwâmi w’e Mîsiri anacibahamagala, ababwîra, erhi: «Càrhumire mujira ntyo munaleka abana-rhabana balama?» 19 Balya bakazi b’okubusa banacibwîra mwâmi Faraoni, mpu: «Abakazi b’Abayahudi barhali ak’abakazi banya-Mîsiri; babà bakazi bazibu; embere omukazi w’okubusa abahikeho, erhi mira baburhaga.» 20 Nnâmahanga arhabala abo bakazi bâlikwa, nalo olubaga lwaja lwayushûka lwanazibuha. 21 Kulya kuba abo bakazi bâlikwa bakagirhînya Nyakasane, Nyakasane naye abahà iburha. 22 Faraoni kwo kurhegeka abantu bâge boshi, erhi: «Ngasi mwana-rhabana waburhwe, munamulohe erwîshi, ci ngasi mwana-nyere munaleke alame».

Okuburhwa kwa Musa

1 Muntu muguma w’omu bûko bwa Levi anacija aho, ayanka omunyere w’omu bûko bwa Levi. 2 Nyamukazi anacirhôla izîmi, aburha mugala. Erhi abona oku ali mwinja, ajira myêzi isharhu erhi kufulika amufulika. 3 Lero erhi acibula oku ankacishub’ikamufulika, àrhôla ecirhimbiri c’enfinjo, acîshîga ebizibwe n’obulembo, acihiramwo olya mwana, acidekereza omu masheke eburhambi bw’olwîshi. 4 Mwâli wabo nyamwana abêra kuli hitya mpu alole kurhi abà. 5 Lero mwâli wa Faraoni anaciyandagalira ebwa lwîshi mpu aj’icishuka, oku abaja-nyere bâge barhambika oku lwîshi. Anacilangîra ecirhimbiri omu masheke, àrhuma omuja-nyere wage mpu ajicilêrha. 6 Anacicifunula, abona omwana: ali mwana-rhabana odwîrhe alaka. Obwonjo bwamugwârha, anaciderha, erhi: «Mwana wa Bayahudi oyu». 7 Okubundi mwaliwabo nyamwana anacibwîra mwâli wa Faraoni, erhi: «Ka walonza njihamagala omulezi omu bakazi b’Abayahudi akazikuyonkekeza oyu mwana?» 8 Mwâli wa Faraoni amubwîra, erhi: «Gendaga omulonze.» Olya munyere agendihamagala nnina wa nyamwana. 9 Mwâli wa Faraoni amubwîra, erhi: «Mpêkera oyu mwana, ojikamuyonsa, niene nayishikuhêmba.» Olya mukazi anacirhôla omwana, akamuyonsa. 10 Erhi omwana akula, amuhêkera mwâli wa Faraoni. Naye amuyankirira nka mugala; amuyîrika izîno lya «Musa», erhi: «Nàmurhôlaga omu mîshi.»

Musa ayàkira e Madiyani

11 Muli ezo nsiku, Musa erhi akolaga mukulu, àkanya mpu agendilamusa bene wabo, àbona kurhi barhindibusire n’emikolo y’obuja. Abona oku Omunya-Mîsiri ashurha mwene wâbo w’Omuyahudi. 12 Alolà eyi n’eyi, àbona ntaye omubwîne, àniga olya Munya-Mîsiri anamufulika omu mushenyi. 13 Erhi buca, kandi ashubigenda: ashimana Bayahudi babirhi badwîrhe balwa. Anacibwîra owalihalalîre owabo, erhi: «Cici oshurhire owinyu?» 14 Olya mulume amubwîra, erhi: «Ndi wakujiraga murhambo na mucirànuzi wirhu? K’omanyire mpu nani wanyirha nka kulya wayirhaga olya Munya-Mîsiri?» Musa àyôboha, erhi: «Kuziga kulya kwamanyikine!» 15 Faraoni ayumva baderha ogwo mwanzi, ahiga okuyirha Musa. Ci Musa abunga, ayàka Faraoni; acijîra omu cihugo c’e Madiyani, aburhamala hofi n’iriba. 16 Omudâhwa w’e Madiyani ali agwerhe banyere bâge nda. Banaciyisha balidôma n’okuyunjuza ebiranga mpu banywese amasò g’ebintu by’îshe. 17 Abangere banaciyisha, babalibirhakwo. Lero Musa anaciyimuka, abarhabàla ananywesa amasò gabo. 18 Erhi bagaluka emw’îshe Reweli, abadôsa, erhi: «Lero càrhumire mubiduha ntya ene?» 19 Bamushuza, mpu: «Munya-Mîsiri muguma warhushugunwire omu maboko g’abangere, ciru ye wanarhudomire ananywesa amasò!» 20 Anacibwîra abâli, erhi: «Ngahi ali? Carhumaga musiga oyo muntu? Hamagali ye, ayîshe alye!» 21 Musa ayemera okubêra aha mw’oyo mulume, naye anacimuha omwâli Sipora. 22 Nyamuhya anaciburha omwana-rhabana. Musa amuyirika izîno lya Gershoni, erhi: «Bulya ndi mubunga omu cihugo c’ihanga.»

Nyamuzinda ayumva izu lya Bene-Israheli

23 Erhi nsiku nyinji zigera, omwâmi w’e Mîsiri afa. Mwo bulya buja bwabo, bene-Israheli balakira Nyamuzinda, babanda endûlù, na kurhenga omu buja bwabo, endûlù yâbo yasôkera emwa Nyamuzinda. 24 Nyamuzinda ayumva endûlù yâbo; Nyamuzinda akengêra endagâno yage bo n’Abrahamu, Izaki na Yakobo. 25 Nyamuzinda abona bene-Israheli oku balagirire^a; Nyamuzinda abamanyirira.

Ishaka lyagulumira lirhanasingônoka

1 Musa ali ayabwire obusò bw’ebibuzi by’ishazâla Yetro, mudâhwa w’e Mediyani. Alongôlana ebibuzi kulî-kulî omu irûngu, àlinda ahika oku ntôndo ya Nyamuzinda e Horebu. 2 Malahika wa Nyakasane àmubonekera omu ngulumira y’omuliro yakagigulumira omu karhî k’ishaka. Musa alolêreza, abona ishaka lidwîrhe lyagulumira, ci lirhasingônoka. 3 Musa aciderheza emurhima, erhi: «Nazunguluka ndole kw’oyu kabazâne: cici cirhumire eri ishaka lirhadwirhi lyasingônoka?» 4 Nyakasane abona oku ayisha azunguluka mpu alole; lero Nyamuzinda anacimuhamagala omu kagarhî ka lirya ishaka, erhi: «Musa, Musa!» Naye, erhi «Karame!» 5 Aderha, erhi: «Omanye wankayegêra hano! Hogola enkwerho zawe emagulu, bulya hano oyimanzire hali hantu hatagatifu.» 6 Ashubiderha, erhi: «Nie Nyamuzinda wa sho, Nyamuzinda w’Abrabamu, Nyamuzinda w’Izaki, Nyamuzinda wa Yakobo.» Musa acihundikira^b obusù, bulya ali ayobohire okulolakwo Nyamuzinda.

Nyamuzinda àrhuma Musa emwa Faraoni

7 Nyakasane anaciderha, erhi: «Kwo binali, nabwîne amalibûko g’olubaga lwâni luli e Mîsiri, nayumvîrhe n’endûlù ludwîrhe lwabanda embere z’abadwîrhe balulibuza. Neci, manyire malibûko maci lulimwo. 8 Co cirhumire nayandagala nti mbalikûze omu maboko g’Abanya-Mîsiri, mbarhenzemwo eci cihugo, mbaheke omu cihugo cinja na cigali, omu cihugo cihululamwo amarha n’obûci, omu cihugo cibâmwo Abakanani, Abahititi, Abamoriti, Abaperiziti, Abahiviti n’Abayebusi. 9 Na kulya kuba endûlu za bene-Israheli zampisirekwo, bulya nabwîne kurhi Abanya-Mîsiri badwîrhe babalibuza. 10 Yimukaga, ogende; nkurhumire emwa Faraoni nti ogendirhenza olubaga lwâni lwa bene-Israheli e Mîsiri.» 11 Musa anacibwîra Nyamuzinda, erhi: «Ndigi muntu muci nani obwo w’okurhungâna Faraoni, n’okurhenza olubaga lwa bene-Israheli e Mîsiri?» 12 Amubwîra, erhi: «Ndi haguma nâwe. Alaga n’ecimanyiso oku nie nkurhumire: hano oba wamarhenza olubaga e Mîsiri, mwayishibâgira Nyamuzinda enterekêro kuli eyi ntôndo».

Nyamuzinda àfulûlira Musa Izîno lyâge

13 Musa anacibwîra Nyamuzinda, erhi: «Nkolaga nacîbanda hali bene-Israheli, mbabwire, nti: «Nyamuzinda wa basho ontumire emunda muli». Bakandosagya, mpu: «Izîno lyâge ye ndi?», kurhigi nababwîra obwo?» 14 Nyamuzinda anacibwîra Musa, erhi: «Nie Nyamubâho^c.» Amubwîra, erhi: «Oyishibwîra bene-Israheli, erhi: «Nyamubâho ontumire emunda muli.» 15 Nyamuzinda àshubibwîra Musa, erhi: «Oyishibwîra bene-Israheli ntyala, erhi: Nyamubâho, Nyamuzinda wa basho, Nyamuzinda wa Abrahamu, Nyamuzinda wa Izaki, Nyamuzinda wa Yakobo, antumire emunda muli. Eryo lyo izîno lyani burhashuba, lyo izîno bakànkengêramwo kurhenga oku iburha kuja oku lindi.

Nyamuzinda arhumira bene-Israheli Musa

16 «Ogendishubûza abagula ba bene-Israheli boshi, obabwire, erhi: «Nyamubâho, Nyamuzinda wa basho, Nyamuzinda wa Abrahamu, Nyamuzinda wa Izaki, Nyamuzinda wa Yakobo anambonekire, ambwîra, erhi: «Nahizire okummulikûza, bulya nabwîne amabî goshi badwîrhe bammujirira e Mîsiri. 17 Co cirhumire nderha, nti: Nammurhenza omu malibûko g’e Mîsiri, mmuyinamulire omu cihugo c’Abakanani, c’Abahititi, c’Abamoriti, c’Abaperiziti, c’Abahiviti, c’Abayebusi, omu cihugo cihululamwo amarha n’obûci.» 18 Bayishiyumva izu lyâwe, oyishigenda obwo, mwe n’abagula ba bene-Israheli, oje emunda mwâmi w’e Mîsiri ali, mumubwire, mpu: «Nyakasane, Nyamuzinda w’Abayahudi, anarhubonekire. Bunola orhulekage, rhugende lugendo lwa nsiku isharhu omu irûngu, rhujihêra Nyakasane, Nyamuzinda wirhu.» 19 Ci manyire oku mwâmi w’e Mîsiri arhamuyemerere mwagenda, akaba arhasezîbwi n’okuboko kuzibuzibu. 20 Nkolaga nalambûla okuboko kwâni, nshurhe Mîsiri n’ebirhangâzo najira muli ye. Enyuma ly’okwo anamulika mugende.

Irhegeko ly’okunyaga ebirugu by’Abanya-Mîsiri

21 «Narhabâla olu lubaga lurhone emwa Abanya-Mîsiri, lyo hano mugenda, mulekigenda maboko mûmu. 22 Ngasi mbuguma ehûne omulungu wayo n’ecigolo ciri omu mwâge ebirugu by’amarhale, eby’amasholo n’emyambalo mubiyambike bagala binyu na bâli binyu. Mutungôle^d ntyo Abanya-Mîsiri.»

Musa ahâbwa obuhashe bw’okujira ebirhangazo

1 Musa ashuza, erhi: «Barhanyemêre, barhayumve izu lyani, ci bayishiderha, mpu: «Nyakasane arhakubonekîre!» 2 Nyakasane anacimubwîra, erhi: «Cici eco ofumbasire omu nfune?» Naye ashuza, erhi: «Karhi.» 3 Nyakasane amubwîra, erhi: «Kakwêbe oku idaho.» Akakwêba oku idaho: akarhi kahinduka njoka. Musa ayâka. 4 Nyakasane abwîra Musa, erhi: «Lambûla okuboko, oyigwarhire oku mucira!» Alambûla okuboka, ayigwârha: erya njoka yashubihinduka karhi omu nfune zâge. 5 «Lyo bayemera oku Nyakasane anakubonekîre, Nyamuzinda wa bîshe, Nyamuzinda wa Abrahamu, Nyamuzinda wa Izaki, Nyamuzinda wa Yakobo.» 6 Nyakasane ashubimubwîra, erhi: «Hira enfune oku nda yâwe» Ahira enfune oku nda anazigalula. Okuboko kwâge kwayunjula lushomyo, kwahinduka kwêru-kwêru nka lubula. 7 Nyakasane amubwîra, erhi: «Shubiza okuboko kwâwe oku nda.» Ashubiza okuboko oku nda anakugalula; kwàli kwamashubibà nk’ebindi birumbu by’omubiri gwâge. 8 Nyakasane, erhi: «Akaba barhakuyemiri n’akaba barhayumvirhîzi izu ly’ecimanyiso cirhanzi, bayemera izu ly’ecimanyiso ca kabirhi. 9 N’akaba barhayemiri ebyo bimanyiso bibirhi n’akaba barhayumvirhîzi izu lyâwe, onarhôle amîshi g’omu Lwîshi, ogashandâze oku idaho; ago mishi warhôlaga omu Lwîshi gahinduka muko oku idaho.»

Aroni ajirwa muhugûzi wa Musa

10 Musa abwîra Nyakasane, erhi: «Onfe lukogo, Yagirwa Nyakasane, ntishishongêza binwa nka nederha, oli kurhenga injo, oli kurhenga lishinjo, ciru na kurhenga aga mango goshi odwîrhe washambâza mwambali wâwe, bulya akanwa kani kaba kazirho n’olulimi lwâni lurhahundûla.» 11 Nyakasane amubwîra, erhi: «Ndi wàhâga omuntu akanwa? Ndi odumya omuntu erhi okumujira cihuli, amujire wa kubona erhi muhûrha? K’arhali nie, Nyakasane? 12 Kanyagya, ogende, nabà haguma n’akanwa kâwe, nnankakubwiriza ebi okwânîne okuderha.» 13 Musa ashuza, erhi: «Onfe lukogo, Yagirwa Nyakasane, orhume owundi onalonzize!» 14 Oburhe bwa Nyakasane bwanacibiruka kuli Musa, amubwîra, erhi: «Ka mukulu wâwe Aroni w’Omuleviti arhahali? Nyishi oku yehe ayishiderha. Ciru y’oyu oyishirikulamusa, na hano akubona, asîma omu murhima gwâge. 15 Oyishimushambâlira, onahire ebyo binwa omu kanwa kage. Nani nabà n’akanwa kâwe n’akâge nnammuyigirize ebi mukwânîne okujira. 16 Ye wakazishambâza olubaga ahali hawe, ye wabà kanwa kâwe, nâwe obe nka Nyamuzinda wâge. 17 N’aka karhi, okafumbarhe, ko wagendikajiramwo ebirhangâzo»

Musa ashubira omu cihugo c’e Mîsiri

18 Musa anacigenda, ashubira emw’ishazâla Yetro, amubwîra, erhi: «Nkwânîne nshubire emwa bene wirhu, njilola erhi bacibâmwo omûka.» Yetro ashuza Musa, erhi: «Ogende n’omurhûla!» 19 Nyakasane abwirira Musa e Madiyani, erhi: «Kanya, oshubire e Mîsiri, bulya balya boshi bakagilonza okukuyirha bafìre.» 20 Musa arhôla mukâge n’abagala, abashoneza oku cihêsi, ashubira omu cihugo c’e Mîsiri. Kalya karhi ka Nyamuzinda, Musa akafumbarha. 21 Nyakasane abwîra Musa, erhi: «Obu washubira e Mîsiri, obuhashe bwa birya bisomerine byoshi nakuhâga, obujirire embere za Faraoni, nani namudundaguza omurhima, arhalike olubaga mpu lugende. 22 Ojibwîra Faraoni, erhi: Kwo Nyakasane adesire ntya: Israheli yo nfula yani; 23 Nkubwizire, nti: «Lîka mugala wâni ajinkolera, nâwe wamalahira bwamulika! Kwokwo, nani nkolaga nayirha enfula yâwe!»

Okukembûlwa kwa mugala wa Musa . Aroni abugana Musa

24 Erhi bahika omu njira aha bacumbika, Nyakasane amujaho analonza okumuyirha. 25 Sipora anacirhôla enshangabuye, akembûlamwo omugala, ayanka ecishisha, acigeza oku magulu ga Musa, ederha, erhi: «Muko muguma rhwembi!» 26 Nyakasane anacimuleka. Omu kuderha «muko muguma rhwembi», bukembûle aderhaga. 27 Nyakasane anacibwîra Aroni, erhi: «Kanya, obugane Musa omu irûngu.» Agenda, amubugana oku ntôndo ya Nyamuzinda, amuhôbera. 28 Musa ashambalira Aroni ebinwa byoshi Nyakasane amubwîraga mpu ajiderha n’ebirhangâzo byoshi amurhegekaga mpu ajijira. 29 Musa n’Aroni banacigendishubûza abagula ba bene-Israheli boshi. 30 Aroni ashubiderha birya binwa byoshi Nyakasane abwîraga Musa, anajirira ebirhangâzo omu masu g’olubaga. 31 Olubaga lwayemera. Lwayumva oku Nyakasane anagashanîre bene-Israheli n’oku anabwîne amalibûko gâbo; bafukama, baharâmya.

Okubonana kurhanzi na Faraoni

1 Okubundi Musa na Aroni bayishibwîra Faraoni, mpu: «Nyakasane Nyamuzinda w’Israheli adesire ntya: «Leka olubaga lwâni lugende, lujinjirira olusiku lw’okunkuza omu irûngu.» 2 Faraoni ashuza, erhi: «Ye ndi oyo Nyakasane, lyo nyumva izu lyâge, kurhume naleka Israheli agenda? Ntishi oyo Nyakasane, ntanaleke bene-Israheli nti bagende!» 3 Baderha, mpu: «Nyamuzinda w’Abayahudi arhubonekire: kukwânîne rhugende lugendo lwa nsiku isharhu omu irûngu, rhujirherekêra Nyakasane, Nyamuzinda wirhu, lyo alekicihonda kuli rhwe n’ecahira erhi n’engôrho.» 4 Omwâmi w’e Mîsiri ababwîra, erhi: «Wani Musa mwe na Aroni, cirhumire mwalonza okushumika olubaga mpu luleke emikolo? Shubiri omu mikolo yinyu!» 5 Faraoni ederha, erhi: «Mwamabona oku olubaga lukola luluzire omu cihugo, b’obu mukolaga mwalonza mpu luleke emikolo!»

Faraoni ayushûla emikolo ya bene-Israheli

6 Olwo lusiku lwonêne, Faraoni arhegeka abarhambo n’abimangizi b’emikolo b’olubaga, erhi: 7 «Murhacikagihà olubaga ebyasi by’okujira amadofali nk’oku mwakagijira burhanzi. Bagendikalonza ebyasi bône. 8 Mubaseze okujira amadofali gali nk’aga banayôrha bajira, murhanyihagya bici. Obwôlo bwabagazire, co cinarhumire badwîrhe bayâma, mpu: «Rhugendirherekêra Nyamuzinda wirhu!» 9 Abo bantu basezibwe okukola, lyo balek’ikalakira ebinwa by’obunywesi!» 10 Abarhambo n’abimangizi b’olubaga bahuluka, bajibwîra olubaga, mpu: «Ntya kwo Faraoni adesire: Ntakacimmuhà ebyasi! 11 Mujikalonza ebyasi mwene aha mwankanabibona! Ci ntâco ciru n’ehitya canyihibwa oku mukolo gwinyu.» 12 Olubaga lwashandabana omu cihugo c’e Mîsiri mwoshi lwaja lwalonza ebyasi by’empimbi. 13 Abarhambo bakazibarhunika, mpu: «Mukaziyusa emikolo yinyu! Mukâyunjuza ngasi lusiku olugero luhûnyirwe! Nk’oku mwanakagijira amango mwagwerhe ebyasi!» 14 Abimangizi ba muli bene-Israheli, balya bâli barhumirwe n’abarhambo ba Faraoni, bakashurhwa, mpu: «Carhumaga murhayusa, injo n’ene, ennundo yinyu y’amadofali nk’oku mwakagijira burhanzi?»

Endûlu y’abimangizi ba muli bene-Israheli

15 Abimangizi ba muli bene-Israheli bagendilakira Faraoni, mpu: «Cirhumire wajirira bambali bâwe ntya? 16 Bambali bâwe barhacihâbwa ebyasi, bagalikarhubwîra, mpu: «Mujire amadofali!» Bambali bâwe kukolaga kukashurhwa kwône. Olubaga lwâwe lwo lubi!» 17 Abashuza, erhi: «Muli bôlo, muli bôlo bwenêne! Co cirhumire mwakaziderha mpu: «Rhujirherekêra Nyakasane. 18 Gendagi bwo na buno mujikola. Ebyasi murhabihâbwe, ci amadofali munayora mujira go n’ago.»

Emirenge y’olubaga. Omusengero gwa Musa

19 Abimangizi ba muli bene-Israheli bayumva bamagangânwa n’okwo babwiragwa, mpu: «Murhanyihyagya oku nnundo y’amadofali. Ngasi lusiku mukâjira erya nnundo enarhegesirwe.» 20 Oku banarhenga aha mwa Faraoni, bacibirindika kuli Musa na Aroni erhi badwîrhe babalinda, 21 bababwîra, mpu: «Lero Nyakasane yêne alolage analutwe: Faraoni na bambali bâge barhacikalonza barhulolekwo erhi mwe murhuma; yabirage ngôrho mwabafumbisire mpu barhunige.» 22 Musa anacishubira emunda Nyakasane ali, ederha, erhi: «Mâshi, Yagirwa, càrhumire warhindibuza olu lubaga? Bici wacintumiraga? 23 Kurhenga amango najàga emwa Faraoni nti njimushambâza oku izîno lyâwe, arhangira okurhindibuza olu lubaga, orhanadesire mpu walikûza olubaga lwâwe ciru n’ehitya!»

1 Nyakasane àbwîra Musa, erhi: «Lero okolaga wabona oku najira Faraoni: abalîka bagende hano azidoherwa n’okuboko kudârhi, ciru abalibirhakwo yêne erhi kuboko kudârhi kurhuma!»

Nyamuzinda alaganya Musa oku alikûza bene-Israheli

2 Nyamuzinda ashubiderheza Musa, amubwîra, erhi: «Nie Nyamubâho. 3 Nabonekîre Abrahamu, Izaki na Yakobo nka Nyamuzinda Ogala-byoshi, ci Izîno lyani lya Nyamubâho ntalimayisagyâbo. 4 Kandi najira endagâno yani rhwe nabo, oku nabahà ecihugo ca Kanani, cihugo babungiragamwo banabêramwo nka babunga. 5 Lero nayumvirhage omulenge gwa bene-Israheli, oku badwîrhe balibuzibwa n’Abanya-Mîsiri, nanakengire endagâno yani. 6 Co cirhumire, obwire bene-Israheli oku nie Nyamubâho. Nammukûla omu mikolo midârhi y’e Mîsiri, nammulikûza omu buja bwâbo, nammulikûza n’obuhashe bw’okuboko kwâni n’omu buhane bunene. 7 Nammuyankirira nka lubaga lwâni, nani mbe Nyamuzinda winyu. Mwamanya oku nie Nyakasane, Nyamuzinda winyu, ommukûzire omu mikolo midârhi y’e Mîsiri. 8 Nammuhisa omu cihugo nacigashaga nti nahà Abrahamu, Izaki na Yakobo. Nammuhâco kashambala. Nie Nyamubâho!» 9 Musa abwîra bene-Israheli ebyo binwa, ci barhayumvagya Musa erhi kutwika omurhima n’obuja budârhi kurhuma. 10 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: 11 «Genda Obwire Faraoni, mwâmi w’e Mîsiri, aleke bene-Israheli barhenge omu cihugo câge!» 12 Ci Musa aderha ntya embere za Nyakasane, erhi: «Obûla bene-Israheli barhanyumvagya, kurhigi Faraoni akaba ye nyumva nie w’akanwa^e karhakembûlagwa?» 13 Nyakasane aganiza Musa na Aroni, abarhuma emwa bene-Israheli n’emwa Faraoni, mwâmi w’e Mîsiri, mpu lyo alîka bene-Israheli barhenge omu cihugo c’e Mîsiri.

Bashakulûza ba Musa na Aroni

14 Alaga abakulu b’emilala ya bashakulûza babo: Bagala ba Rubeni, nfula ya Israheli: Henoki na Palu, Hezroni na Karmi: obwo bwo bûko bwa Rubeni. 15 Nabo bagala ba Simoni, bo: Yemuweli, Yamini, Obadi, Yakini, Sohari na Saulu, mugala w’omukazi munya-Kanani, bwo bûko bwa Simoni obwo. 16 Alaga amazîno ga bagala ba Levi, nk’oku amaburhwa gâbo ganali: Gershoni, Kehati na Merari. Levi alamire myâka igana na makumi asharhu na nda. 17 Bagala ba Gershoni bo: Livini na Shimeyi, nk’oku obûko bwâbo bunali. 18 Bagala ba Kehati bo: Amurami, Yisehari, Hebroni na Uziyeli. Kehati alamire myâka igana na makumi asharhu n’isharhu. 19 Na bagala ba Merari bo: Mahali na Mushi^f. Bwo bûko bwa Levi obwo omu kushimba amaburhwa gâbo. 20 Amurami àrhôla omukazi, ayanka nnashenge Okevedi; amuburhakwo Aroni na Musa. Amurami alama myâka igana na makumi asharhu na nda. 21 Bagala ba Yisehari bo: Kore, Nefegi na Zikri. 22 Bagala ba Uziyeli bo: Mishaheli, Elisafani na Sitiri. 23 Aroni ayanka omukazi, ye Luzabeti, mwali wa Aminadabu, mwali wabo Nashoni; amuburhakwo Nadabu, Abihu, Eleyazari na Itamara. 24 Na bagala ba Kore bo: Asiri, Elikana na Abiyasafi. Obwo bwo bûko bwa bene-Kore. 25 Eleyazari, mugala wa Aroni, ayanka omukazi, mwali wa Putiyeli: omuburhakwo Pinasi. Abo bo bagula b’emilala y’Abaleviti, nk’oku obûko bwâbo bunali. 26 Bo baligi Aroni na Musa abo, balya Nyakasane abwîraga, erhi: «Murhenze bene-Israheli omu cihugo c’e Mîsiri, bacigabe nka mirhwe ya balwi.» 27 Bo bajagibwîra Faraoni, mwâmi w’e Mîsiri, mpu arhenze bene-Israheh e Mîsiri. Bo Musa na Aroni abo.

Nyakasane ashubishambâza Musa

28 Olusiku Nyakasane ashambâlaga na Musa omu cihugo c’e Mîsiri, 29 amubwîra, erhi: «Nie Nyakasane. Obwire Faraoni, mwâmi w’e Mîsiri, ngasi byoshi nkubwizire.» 30 Musa ashuza Nyakasane, erhi: «Kurhi Faraoni akanyumva nie w’akanwa karhakembûlagwa?»

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Kâli nkujizire nka Nyamuzinda wa Faraoni na mwene winyu Aroni ye wabà mulêbi wâwe^g. 2 We wakaziderha ngasi byoshi nakurhegeka, na mwene winyu Aroni abwire Faraoni aleke Bene-Israheli barhenge omu cihugo câge. 3 Ci kwône nadundaguza omurhima gwa Faraoni. Naluza ebimanyiso n’ebirhangâzo omu cihugo c’e Mîsiri. 4 Ci Faraoni arhammuyumve. Nalambûlira okuboko kwâni kuli Mîsiri, emirhwe yani, lwo lubaga lwâni, bene-Israheli, nyirhenze n’obuhashe e Mîsiri. 5 Abanya-Mîsiri bamanye obwo oku nie Nyakasane, hano ndambûlira okuboko kwâni oku Mîsiri, nnantenzamwo bene-Israheli. 6 Musa na Aroni bajira ntyo; bajira oku Nyakasane anali abarhegesire. 7 Musa ali agwerhe myâka makumi gali munani, na Aroni makumi gali munani n’isharhu, ago mango bajagiganiza Faraoni.

Akarhi kahinduka njoka

8 Nyakasane anacibwîra Musa na Aroni, erhi: 9 «Faraoni akammubwîra, erhi: Jiragi ecirhangâzo, onabwire Aroni, erhi: Rhôla akarhi kâwe, okakwebe embere za Faraoni, kahinduke njoka!» 10 Musa na Aroni bacibanda aha mwa Faraoni, bajira nk’oku Nyakasane ali abarhegesire. Aroni akweba akarhi kage embere za Faraoni n’embere z’abambali, na kalya karhi kahinduka njoka. 11 Ci oku bwâge, Faraoni naye ahamagala abagula n’abashonga bâge, abakurungu b’e Mîsiri bajira nabo okwo n’amakurungu gâbo. 12 Ngasi muguma akazikweba akarhi kage, kakazihinduka njoka. Ci akarhi ka Aroni kamirangusa rhulya rhurhi rhwabo. 13 Ci omurhima gwa Faraoni gwadundagula; arhayumvagya Musa na Aroni, nk’oku Nyakasane anaderhaga. Obuhanya burhanzi:

Amîshi gahinduka muko

14 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Faraoni azinzibîre; alalire mpu arhalika olubaga lugende. 15 Kanya emwa Faraoni irhondo bunacànûla, hano ahuluka mpu aja ebwa lwîshi. Omulindire eburhambi bw’olwîshi. Na kalya karhi kahindukaga njoka, okafumbarhe omu nfune. 16 Obwire Faraoni, erhi: «Nyakasane, Nyamuzinda w’Abayahudi, ambwiriga mpu nkubwire, erhi: «Leka olubaga lwâni lugende, lujinterekêra omu irûngu». Ci kuhika ene orhayumvagya. 17 Ntya kwo Nyakasane adesire: Eci co wamanyirakwo oku nie Nyakasane: Nkolaga nashurha amîshi g’olwîshi n’aka karhi nfumbasire omu nfune, gahinduke muko. 18 Enfi z’omu lwîshi zafa, olwîshi lwakazibaya n’AbanyaMîsiri bayabirwa okunywa amîshi g’omu lwîshi.» 19 Nyakasane abwîra Musa, erhi: «Bwira Aroni, erhi: Rhôla akarhi kâwe, olambûlire okuboko oku mîshi g’omu Mîsiri, oku nyîshi zamwo, oku mibunda yamwo, oku biyanja byamwo, ngasi hoshi hanaba amîshi, gahinduke muko! Omuko gube omu cihugo coshi c’e Mîsiri, omu rhubehe rhwemirhi n’omu rhubehe rhw’amabuye!» 20 Musa na Aroni banacijira nk’oku Nyakasane anabarhegekaga. Aroni alengeza akarhi, akarhimba oku mîshi g’omu lwîshi embere z’amasu ga Faraoni n’embere z’amasu g’abambali. Amîshi g’omu lwîshi goshi gahinduka muko. 21 Enfi z’omu lwîshi zoshi zafà, olwîshi lwakazibaya kuhika Abanya- Mîsiri bayabirwa n’okunywa amîshi ga mw’olwo lwîshi. Ecihugo c’e Mîsiri coshi cayunjula muko. 22 Ci abakurungu b’e Mîsiri nabo bajira ntyo n’amakurungu gâbo. Omurhima gwa Faraoni gwadundagula, arhayumvagya Musa na Aroni, nka kulya Nyakasane anaderhaga. 23 Faraoni ahindamuka, acishubirira emwâge buzira kutwa ihuzihuzi kw’ebyo byoshi. 24 Abanya-Mîsiri boshi bakazija bahumba eburhambi bw’olwîshi mpu babone amîshi banywe, bulya barhankacihashirinywa amîshi g’omu lwîshi. 25 Nsiku nda zoshi zagera kurhenga ago mango Nyakasane ahanaga olwîshi.

Obuhanya bwa kabirhi: Ebikere

26 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Oje aha mwa Faraoni, omubwire, erhi: Ntya kwo Nyakasane adesire: «Leka olubaga lwâni lugende, luj’inkolera.» 27 Okalahira mpu lurhagenda, nahana ecihugo câwe coshi n’obuhanya bw’ebikere. 28 Olwîshi lwayunjulira bikere, byarherema, bishesherere omu mwâwe, bije omu nyumpa olala, oku ncingo yâwe, omu nyumpa za bambali bâwe, omu mw’olubaga lwâwe, omu matanuru gâwe, omu nyîna zawe. 29 Ebyo bikere byakàkucanukirakwo wêne, oku lubaga lwâwe na kuli bambali bâwe.»

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Bwira Aroni, erhi: Lambûlira okuboko na kalya karhi kâwe oku nyîshi, oku mibunda n’oku biyanja, oyinamulire ebikere omu cihugo c’e Mîsiri.» 2 Aroni àlambûlira okuboko oku mîshi goshi g’e Mîsiri: ebikere byayulubuka, byarherema, byàfûnika ecihugo c’e Mîsiri. 3 Ci abakurungu nabo bajira ntyo n’amakurungu gâbo: bayûlubulira ebikere omu cihugo c’e Mîsiri. 4 Faraoni ànacihamagala Musa na Aroni, aderha, erhi: «Mushenge Nyakasane anyegûlekwo ebi bikere n’oku lubaga lwâni, lyo ndeka olubaga luj’ihêra Nyakasane.» 5 Musa abwîra Faraoni, erhi: «Ombwire mangaci go na nêne nagend’ikusengerera, omu nyumpa zawe, bisigale omu lwîshi mwone.» 6 Aderha, erhi: «Irhondo.» Musa àmushubiza, erhi: «Najira nk’okwo onadesire: Lyo omanya oku nta wundi oli aka Nyakasane, Nyamuzinda wirhu, 7 ebikere byaciyegûla kuli we, oku nyumpa yâwe, kuli bambali bâwe n’oku lubaga lwâwe, birhasigale omurhali omu lwîshi mwone.» 8 Musa na Aroni bànacirhenga ahamwa Faraoni. Musa àj’isengera Nyakasane kuli ebyo bikere àlibuzagyamwo Faraoni. 9 Nyakasane ayumvirhiza omusengero gwa Musa. Ebikere byàli omu nyumpa, ebyàli omu ngo n’omu mashwa byàfà, byahirigirha. 10 Bàbilundika birundo-birundo, ecihugo coshi cayunjula kabayo. 11 Faraoni erhi àbona amàbà nk’aluhûka, àshub’izinzibala, àrhaciyumvagya Musa na Aroni, nk’oku Nyakasane anaderhaga.

Obuhanya bwa kasharhu: Emihusha

12 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Obwire Aroni, erhi: «Lambûla akarhi kâwe, oshûrhe akatulo k’oku idaho, kahinduke mihusha omu cihugo c’e Mîsiri mwoshi.» 13 Bàkujira, Aroni alambûla akarhi kage, akarhimba omu katulo k’oku idaho. Emihusha yàlumîra oku bantu n’oku bîntu. Akatulo koshi k’oku idaho kahinduka mihusha omu cihugo coshi c’e Mîsiri. 14 Abakurungu bànacirhangula nabo n’amakurungu gâbo mpu bahiva eyo mihusha, ci bayabirwa. Emihusha yayunjula oku bantu n’oku bîntu. 15 Balya bakurungu bàbwîra Faraoni, mpu: «Gwamabà munwe gwa Nyamuzinda ogu». Ci omurhima gwa Faraoni gwàdundaguza. Arhayumvagya Musa na Aroni nka kulya Nyakasane anaderhaga.

Obuhanya bwa kani: Ebibugu

16 Nyakasane abwîra Musa, erhi: «Ozûke sêzi sêzi, ocibande embere za Faraoni, hano akola mpu aja ebwa lwîshi. Omubwire, erhi: «Ntya kwo Nyakasane adesire: «Leka olubaga lwâni lugende, luj’inkolera.» 17 Akaba orhalesiri olubaga lwâni lugende, nàrhuma ebibungu kuli we, kuli bambali bâwe, oku lubaga lwâwe n’omu nyumpa zawe. Enyumpa z’Abanya-Mîsiri zoshi zàyunjula bibugu, ciru n’obudaka bayubakakwo. 18 Olwo lusiku nàjirira ecihugo ca Gosheni kundi kundi, era munda olubaga lwâni luyûbaka; eyo munda yone erhâbe bibungu, lyo omanya oku nie Nyakasane, mbà omu karhî k’ecihugo. 19 Naberûla olubaga lwâni n’olwâwe. Eco cimanyiso irhondo càbà.» 20 Nyakasane ànacijira ntyo. Ehitù hy’ebibungu hyànacija omu nyumpa ya Faraoni, n’omu nyumpa z’abambali n’omu cihugo coshi; ecihugo coshi cayunjula bibungu. 21 Faraoni ahamagala Musa na Aroni, ababwîra, erhi: «Gendi, muhêrere Nyamuzinda winyu muno cihugo.» 22 Musa àmushuza, erhi: «Kurhakwânîni okujira ntyo, bulya ebi rhurherekêra Nyakasane, Nyamuzinda wirhu, Abanya-Mîsiri barhabikwirirwa. Kurhigi rhwankabijirira omu masu gâbo babule kurhubanda amabuye?» 23 Ha lugendo lwa nsiku isharhu omu irûngu ho rhulonzize okuj’irherekêrera Nyakasane, Nyamuzinda wirhu, nk’oku ankanarhubwîra.» 24 Faraoni ashuza, erhi: «Nammuleka, mugende munarherekêrere Nyakasane, Nyamuzinda winyu omu irûngu. Kwonene murhajaga kuli: Munsengerere nani.» 25 Musa aderha, erhi: «Kwokwo, nkolaga narhenga hano mwâwe, nj’ishenga Nyakasane, n’irhondo lyonêne ebibugu byarhenga kuli Faraoni, kuli bambali bâge n’oku lubaga lwâge. Ci kwône lero Faraoni aleke okurhurheba mpu kandi arhâleka olubaga lugend’irherekêra Nyakasane.» 26 Musa àrhenga aha mwa Faraoni, àj’ishenga Nyakasane. 27 Nyakasane ayumvirhiza omusengero gwa Musa. Ebibugu byàrhengakwo Faraoni, oku bambali n’oku lubaga lwâge. Harhasigalaga ciru n’eciguma. 28 Ci kwône kandi obwo, Faraoni azînzibala, àrhalekaga olubaga mpu lugende.

Obuhanya bwa karhanu: Mulyamo àja omu bîntu

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Genda, oje emwa Faraoni, omubwire, erhi: «Ntya kwo adesire Nyakasane, Nyamuzinda w’Abayahudi: Leka olubaga lwâni lugende, luj’inkolera. 2 Okashub’ilahira mpu orhalulîka, okashub’iluhanza, 3 okuboko kwa Nyakasane kwarhinda oku maso gali omu mashwa gâwe, oku biterusi, oku bihêsi, oku ngamiya, oku nkafu n’ebibuzi: àbà mulyamo mukali bwenêne. 4 Nyakasane àhira olubibi omu maso ga bene-Israheli n’ag’Abanya-Mîsiri. Nta cintu càfà omu maso ga bene-Israheli.» 5 Nyakasane anacitwa amango, erhi: «Irhondo Nyakasane akola ebyo omu cihugo.» 6 N’erhi buca, Nyakasane, akola ako kanwa: amasò g’Abanya-Mîsiri goshi gafa, ci omu maso ga bene-Israheli, nta cintu ciru n’eciguma càfire. 7 Faraoni arhuma abajidôsa: «Nta cintu ciru n’eciguma cafire omu maso ga bene-Israheli.» Ci kurharhumaga omurhima gwa Faraoni gurhadundagula; àrhalekaga olubaga mpu lugende.

Obuhanya bwa kali ndarhu: Amahurhe

8 Nyakasane abwîra Musa na Aroni, erhi: «Murhôle bifune bibiri bya muyeye gw’omu itanuru. Musa ayîsh’iguyehûlira e malunga omu masu ga Faraoni. 9 Hano akatulo kagwo kashàndâla omu Mîsiri mwoshi, kanaja kameza emibuha eri nka mahurhe oku bantu n’oku bintu by’omu Mîsiri mwoshi.» 10 Bàrhôla omuyeye gw’omu itanuru, bàguyimangana embere za Faraoni. Musa àgukwêba e malunga, gwâja gwameza emibuha y’amahurhe oku bantu n’oku bintu. 11 Abakurungu bayabirwa okubêra embere za Musa erhi ago mahurhe garhuma, bulya abakurungu n’Abanya-Mîsiri boshi bâli bayunjwire mahurhe. 12 Ci Nyakasane àdundaguza omurhima gwa Faraoni, arhayumvagya Musa na Aroni nk’oku Nyakasane ànali abwizire Musa.

Obuhanya bwa kali nda: Olubula

13 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Ozûke mucêracêra, ocibande embere za Faraoni. Omubwire, erhi: «Ntya kwo Nyakasane, Nyamuzinda w’Abayahudi adesire: «Lika olubaga lwâni lugende, luj’inkolera.» 14 Bulya lero nkola narhuma amahanya gani goshi kuli we, kuli bambali bâwe n’oku lubaga lwâwe lyo omanya oku ntâye oli akâni omu igulu lyoshi. 15 Ncilekêrerage okuboko kwâni, singa nàkuyisire n’ecâhirà we n’olubaga lwâwe, wàli wahirigirha omu igulu. 16 Ci alaga ecàrhumire nakuleka: nti nkuyêreke obuhashe bwâni lyo bamanyisa izîno lyani omu igulu lyoshi. 17 Woyo ocidwîrhe wahanza olubaga lwâni mpu lurhagendaga. 18 Irhondo nka gano mango gonêne naniesa olubula, ludârhi bwenêne, lulya lurhasag’ibonekana omu Mîsiri kurhenga olusiku àyubakagwa kuhika buno. 19 Okanyagye, orhume abaj’iyegemya amasò gâwe na ngasi hyâwe byoshi hiri ebulambo. Ngasi muntu na ngasi cintu biri ebulambo barhayegamizi n’okubihira omu nyumpa, olubula lwabikomanga bife.» 20 Muli bambali ba Faraoni, ngasi wàrhinyire akanwa ka Nyakasane, àyegamya bambali bâge n’amasò; 21 ci orhàshibiriraga akanwa ka Nyakasane, àlekera abambali n’amasò gâge ebulambo. 22 Nyakasane abwîra Musa, erhi: «Lambûlira okuboko kwâwe emalunga olubula lunie omu cihugo c’e Mîsiri mwoshi, oku bantu n’oku bintu, na kuli ngasi hyasi hyoshi hy’omu cihugo c’e Mîsiri.» 23 Musa àlambûlira akarhi kage emalunga; Nyakasane alulumbikanyayo emikungulo n’olubula; emilazo yacibanda oku idaho, na Nyakasane aniesa olubula omu cihugo c’e Mîsiri. 24 Olubula, emilazo eyunjwîre lubula: byàba bidârhi bwenêne kulya ecihugo c’e Mîsiri cirhâlisag’ibona bundi kurhenga ciri ishanja. 25 Omwo cihugo c’e Mîsiri mwoshi, olubula lwàjonjaga ngasi byânali embuga, abantu n’ebintu; olubula lwàjonjaga ngasi hyasi hy’erubala, lwàvunanga n’emirhi y’erubala yoshi. 26 Cihugo ca Gosheni cône olubula lurhahumagakwo, emunda bene-Israheli bâyubakaga. 27 Faraoni ahamagala Musa na Aroni, ababwîra, erhi: «Lero, nabwinage oku nàbihire; Nyakasane ye mushinganyanya, nie mubî rhwe n’olubaga lwâni. 28 Mushenge Nyakasane ayimanze emilazo n’olubula: Nàmmulîka mugende, murhâcilegerere kasanzi kanene. 29 Musa àmushuza, erhi: «Hano nantenga muno lugo, nagend’iyinamulira amaboko gani emunda Nyakasane ali: emilazo yahuba, n’olubula lurhâcinie, lyo omanya oku igulu lyoshi liri lya Nyakasane. 30 Ci wehe mwe na bambah bâwe, mmumanyire oku murhacirhînya Nyakasane Nyamuzinda.» 31 Ecitâni n’engano byàtuntumalika, bulya engano yali ekola egwerhe emihuli, n’ecitâni erhi cayâsa. 32 Engano ejira emigati n’amahemba, byohe birhatuntumalikaga, bulya birhamera duba. 33 Musa arhenga aha mwa Faraoni n’omu lugo, àyinamulira amaboko gâge emunda Nyakasane ali; emilazo n’olubula byahumba, enkuba erhàcidubukiraga oku idaho. 34 Erhi Faraoni àbona oku enkuba, olubula n’emilazo byahumbire, àshub’ibîha, ye bo n’abambali bàzinzibala. 35 Omurhima gwa Faraoni gwàzibuha nk’ibuye, arhàlikaga bene-Israheli, nk’oku Nyakasane anali abwizire Musa.

Obuhanya bwa kali munani: enzige

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Genda, oje emwa Faraoni, bulya nie nazînzibazize omurhima gwâge n’ogwa bambali bâge, lyo nyukîriza ebirhangâzo byâni ekarhî kabo, 2 lyo oyîsh’ikuganirira mugala wâwe na mwinjikulu wâwe na kurhi nalibuzagya Abanya-Mîsiri na kurhi nàjiraga ebirhangâzo byâni emwabo. Ntyo mwanamanya oku niene nie Nyakasane.» 3 Musa na Aroni bànacija aha mwa Faraoni, bàmubwîra, mpu: «Ntya kwo Nyakasane, Nyamuzinda w’Abayahudi adesire: «Kuhika mangaci walahira okucirhohya embere zani? Lîka olubaga lwâni lugende, luj’inkolera. 4 Okalahira mpu orhalika olubaga lwâni lugende, irhondo lyonêne nàrhuma enzige omu cihugo câwe. 5 Zabwika ecihugo coshi ciru cirhâciboneka. Zâlya ngasi hyoshi hyàrhulubusire, ngasi ebi olubula lwàkulekire, zâlya emirhi emera omu mashwa gâwe yoshi. 6 Zabumba enyumpa zawe, n’enyumpa za bambali bâwe boshi, n’enyumpa z’Abanya-Mîsiri boshi: okwo basho barhakubonaga ciru na bashakulûza binyu kurhenga bali hano igulu kuhika olw’ene.» Musa ahindamuka, arhenga aha mwa Faraoni. 7 Abarhumisi ba Faraoni bàmubwîra, mpu: «Kuhika mangaci oyu muntu ayôrha ali karhegè kuli rhwe? Lika aba bantu, bagende, baj’ikolera Nyakasane, Nyamuzinda wabo. K’orhacimanya oku Mîsiri akola ahwire?» 8 Bashub’igalula Musa na Aroni emwa Faraoni, ababwîra, erhi: «Gendagi. Muj’ikolera Nyakasane, Nyamuzinda winyu. Ci kwône, ndi wagenda?» 9 Musa ashuza, erhi: «Rhwagenda haguma n’abana birhu n’abashosi birhu, rhwagenda haguma na bagala birhu na bali birhu, ebibuzi-birhu n’enkafu zirhu. Bulya kuli rhwe luli lusiku lukulu lw’okukuza Nyakasane.» 10 Ababwîra, erhi: «Nyakasane abe haguma ninyu mukabona namuleka mwagenda n’abana binyu: mubwîne oku bubî obu mwalonza. 11 Arhali ntyo kwo byabà: gendi, mwe balume^h, muj’ikolera Nyakasane, bulya ntyo kwo mwalonza.» Banacibalibirhakwo mpu barhenge aha mwa Faraoni. 12 Nyakasane abwîra Musa, erhi: «Lambûlira okuboko oku cihugo c’e Mîsiri, ohamagale enzige: ziyerêre enyanya ly’ecihugo ca Mîsiri: zirye ngasi hyasi hy’omu cihugo, ngasi hyoshi olubula lwàsizire.» 13 Musa ashonga ecihugo c’e Mîsiri akarhi kage. Nyamuzinda azûsa empûsi ebuzûka-zûba oku cihugo c’e Mîsiri yalegerera yanalala yahûsa. Erhi buca sêzi bashanga empûsi y’ebuzûka-zûba yagwisize enzige. 14 Enzige zalumîra omu cihugo c’e Mîsiri coshi, zagwa nyinjinyinji omu cihugo c’e Mîsiri coshi. Nta mango enzige nyinganaho zalisagigwa bundi na nta mango eziri nk’ezo zacigwîre. 15 Zashandâla ecihugo coshi, zayona ecihugo coshi. Zalya ngasi hyasi hyali omu cihugo na ngasi ilehe olubula lwasigaga: nta hyasi hyasigîre oku mirhi erhi omu mashwa omu cihugo ca Mîsiri coshi. 16 Faraoni burharhindira, ahamagala Musa na Aroni ababwîra erhi: «Nabihire Nyakasane Nyamuzinda winyu na ninyu mwene. 17 Ombabalirage ecâha cani wekasinga buno lyone, munansengerere emwa Nyakasane Nyamuzinda winyu ankulekwo obula buhanya budârhi». 18 Musa arhenga emwa Faraoni anashenga Nyamuzinda. 19 Nyamuzinda ahindula erya mpûsi yabà y’ebuzika-zûba, mpûsi nyinji-nyinji, yazurundukana enzige yanazihêka ebwa nyanja ndukula. Harhasigalaga ciru n’oluzige luguma omu cihugo ca Mîsiri coshi. 20 Nyamuzinda àdundaguza omurhima gwa Faraoni, àrhalekaga bene-Israheli bagenda.

Obuhanya bwa kalimwenda: Endunduli

21 Nyakasane abwîra Musa, erhi: «Lambûlira okuboko kwâwe omu malunga na ntyo omwizimya gw’okunali guhundikire ecihugo ca Mîsiri». 22 Musa anacilambûlira okuboko kwâge enyanya, hanacizûka endunduli y’omwizimya, yahundikira ecihugo ca Mîsiri nsiku isharhu zoshi. 23 Nta muntu wacikazâgibona owabo na ntâye wacirhenzire ah’âli ezo nsiku isharhu zoshi. Cikwône Bene-Israheli bôhe erhi bagwerhe obulangashane aha mwabâbwe. 24 Faraoni ahamagala Musa, amubwîra, erhi: «Mugendirherekêra Nyamubâho cikwône ebishwekwa bisungunu n’ebinene byoshi birharhengaga hano. Cikwoki mwanagenda baguma na bakinywe n’abana binyu.» 25 Musa ashuza, erhi: «Wene orhubâge ebi rhwajijiriramwo Nyakasane Nyamuzinda wirhu enterekêro nsingônola. 26 Ciru rhwakahêka n’amasò girhu, nta cishwekwa ciru n’eciguma casigala, bulya byo rhwajirhôlamwo ebi rhwarherekêra Nyakasane Nyamuzinda wirhu; hano rhuhika eyo munda rhwene buzira byo, rhurhankayîsh’ihash’irherekêra Nyakasane.» 27 Cikwône Nyamuzinda azinzibaza omurhima gwa Faraoni: arhabalîkuzagya mpu bagende. 28 Faraoni anacibwîra Musa, erhi: «Rhenga aho jonacilange! Ntacikubonaga omu masu gani n’olusiku washub’icishomya mpu wacîyerekana omu masu gani, onafe.» 29 Musa aderha, erhi: «Wakudesire, ntakacicîshomya nti nacîyerekana omu masu gâwe.»

Omulali gw’obuhanya bwa kali ikumi: Okunigwa kw’emurhwe-lubere

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Nkolaga narhumira Faraoni na Mîsiri obuhanya buzinda. Enyuma ly’aho, ammuleka mugende na ciru kwâbà kulibirha ammulibirhakwo. 2 Obwirage olubaga luje lwahûna: ngasi mulume ahûne omulungu wâge na ngasi mukazi ahûne omulungu-kazi wâge, ebirugu by’amarhale n’ebya amasholo.» 3 Nyakasane arhabâla olubaga okurhona emwa Abanya-Mîsiri. Na kulusha, Musa yêne ali muntu mukulu bwenêne omu cihugo c’e Mîsiri, omu masu ga bambali ba Faraoni n’omu masu g’olubaga. 4 Musa anaciderha, erhi: «Ntya kwo Nyakasane adesire: Aha karhî k’obudufu, natwikanya omu Mîsiri, 5 ngasi lubere lw’omu Mîsiri lwâfà, kurhangirira oku nfula ya Faraoni, olya wayîsh’iyîma oku ntebe yâge y’obwâmi, kuhika oku lubere lw’omuja-kazi oba enyuma z’olwanjikwa na kuhika oku lubere lwa ngasi cintu. 6 Endûlù zâbà omu cihugo c’e Mîsiri mwoshi, zirya zirhasag’iyumvikanamwo ciru n’eliguma,zirhakanac’iyumvikanamwo bundi. 7 Ci emwa Bene-Israheli boshi, ciru n’akabwa ntako kamokera abantu erhi ebintu, lyo mumanya oku Nyakasane abà aberwîre Mîsiri na Israheli. 8 Okuhandi, aba bambali bâwe boshi bâyandagalire emunda ndi, bananfukamire, mpu: «Gendaga mâshi, mwe n’olubaga lukukulikîre. Okuhandi nanagenda obwo:» 9 Nyakasane abwîra Musa, erhi: «Faraoni arhakuyumve mpu lyo ebirhangâzo byâni biluga omu Mîsiri.» 10 Ebyo birhangâzo byoshi Musa na Aroni bâli bajirîre embere za Faraoni, ci Nyakasane àdundaguza omurhima gwa Faraoni, àrhazigaga mpu bene-Israheli barhenge omu cihugo câge.

Olusiku lukulu lwa Basâka

1 Nyakasane anacibwîra Musa na Aroni omu cihugo c’e Mîsiri, erhi: 2 «Kuli mwe, ogu mwêzi gwo gwabà murhanzi gw’emyêzi yoshi, gwo gwabà murhanzi gw’omwâka. 3 Muhamagale Bene-Israheli boshi, mubabwire, mpu: Omu nsiku ikumi za guno mwêzi, ngasi baguma omu nyumpa barhôle omwana-buzi. 4 Abankabona bali banyi omu nyumpa b’okuyusa omwana-buzi, bamulye haguma n’abalungu babali hofi, nka kulya abantu banali. Mucîshoge oyo mwana-buzi omu lugero lwa ngasi muguma lw’okulya. 5 Abe mwana-buzi orhalikwo izâbyo, ciganda-buzi ca mwâka muguma. Murhôle omu bana-buzi erhi omu bana-hene. 6 Mumubike kuhika olusiku lwa kali ikumi na kani lwa guno mwêzi. Bene-Israheli boshi bayishimubâga aha karhî k’ebijingo byombi. 7 Bayîsh’iyanka oku muko gwâge: bahembe ebizimbêro byombi n’omulungulungu gw’enyumpa bâlîramwo. 8 Mw’obwo budufu balya enyama yâge. Bayirya nyôce, haguma n’emigati erhalimwo lwango n’enshogo ndulu. 9 Ntaco mumulyagekwo cibishi erhi ciyende, ci biyôce byône, haguma n’irhwe n’amagulu n’eby’omu nda. 10 Ntaco musizagyakwo kuhika sezi; erhi hankaba ebisigîre sêzi munabidûlike muliro. 11 Mumulye ntya: mushwêkere omukaba omu cibunu, muhire enkwerho emagulu, munafumbarhe akarhi omu nfune. Mumulye bulibirhà. Oyo ye Basâka wa Nyakasane: 12 Mw’obwo budufu nâgera omu cihugo c’e Mîsiri, nje nanigûza ngasi lubere lw’omu Mîsiri, lube lwa muntu erhi lwa cintu. Nafendûla banyamuzinda b’obwihambe b’omu Mîsiri boshi. Nie Nyakasane. 13 Omuko gwabà cimanyiso c’enyumpa mulimwo: nayîsh’ibona omuko, mmurhalukire, n’obuhanya burhâmujekwo hano nkola nâshûrha ecihugo c’e Mîsiri. 14 Olwo lusiku mulujire lwa kukengêrwa, lube lusiku lukulu lwa Nyakasane. Kurhenga oku iburha kuhika oku lindi, mulujire lube luzira lw’ensiku n’amango.

Olusiku lukulu lw’emigati erhalimwo olwango

15 Mushinge nsiku nda zoshi mwalya emigati erhalimwo lwangoⁱ. Kurhangirira oku lusiku lurhanzi, murhenze ngasi lwango omu nyumpa zinyu. Ngasi yeshi wanalye omugati gulimwo olwango kurhenga oku lusiku lurhanzi kujika oku lwa kali nda, oyo akagwe muli Bene-Israheli. 16 Omu lusiku lurhanzi, mukâjira endêko ntagatifu. Omu lusiku lwa kali nda, kwo na kuguma. Mw’ezo nsiku ntâye wahumaga akabishi, ci mukâkola ebi mwâlya byône. 17 Mukâjira bwinja olusiku lukulu lw’emigati erhalimwo olwango, bulya mw’olwo lusiku, lwo narhenzagyamwo emirhwe yinyu omu cihugo c’e Mîsiri. Mukâjira olwo lusiku kurhenga oku iburha kuhika oku lindi, liri irhegeko ly’ensiku n’amango. 18 Omu mwêzi murhanzi, bijingo, mukaz’irya emigati erhalimwo lwango kuhika bijingo by’olusiku lwa kali makumi abiri na luguma lw’omwêzi. 19 Nsiku nda zoshi olwango lurhabonekanaga omu nyumpa zinyu. Na ngasi yeshi wankalya omugati gulimwo olwango, abe cigolo erhi muburhwa w’omu cihugo, oyo anakagwe omu mulungano gwa Bene-Israheli. 20 Murhahîraga mukalya akantu kalimwo olwango.»

Amarhegeko g’Ishega lya Basâka

21 Musa ànacihamagala abagula b’Israheli boshi, ababwîra, erhi: «Muje omu bintu binyu, murhôlere emilala yinyu omwana-buzi, mubâgire Basâka. 22 Muyîsh’irhôla ebikângûlo^j by’ebyasi, mubivûmvuze omu muko guli omu mbêhe, mushahulize oku mulungulungu n’oku bizimbêro byombi, na ntâye watwaga olusò lw’enyumpa yâge kuhika sêzi. 23 Nyakasane àrhulukâna omu Mîsiri, àja anigûza, âyîsh’ibona omuko oku mulungulungu n’oku bizimbêro byombi. Obwo, Nyakasane âgera aha mwinyu arhanazige Kaheza aja omu nyumpa zinyu mpu ayirhe. 24 Okwo kwoshi mukubîkirire: liri irhegeko kuli mwe n’oku bana binyu ensiku zoshi. 25 Amango mwâhike omu cihugo Nyakasane âmmuhà nk’oku anaderhaga, munakengêre eco cijiro. 26 Amango abana binyu bâmudôsa, mpu: «Co cijiro cici eci mukâjira?» 27 Munabashuze, erhi: «Eri nterekêro ya Basâka, ya Nyakasane, ye wàcizagya enyumpa za bene-Israheli e Mîsiri, amango àmalîraga Mîsiri anafungira enyumpa zirhu.» Olubaga lwàfukama, lwàharâmya. 28 Bene-Israheli bàgenda, bajira nk’oku Nyakasane àrhegekaga Musa na Aroni; ntyo kwo bajizire.

Obuhanya bwa kali ikumi: Okufa kwa ngasi lubere omu Mîsiri

29 Aha karhî k’obudufu, Nyakasane ànigûza ngasi lubere omu cihugo c’e Mîsiri, kurhangirira oku nfula ya Faraoni yànkayîmire oku ntebe yâge, kuhika oku nfula y’omujà oli omu mpamikwa, ngasi lubere lw’ebintu. 30 Faraoni àzûka mw’obwo budufu, n’abambali bâge n’Abanya-Mîsiri boshi; omu Mîsiri mwazûka ecihogêro cinene, bulya nta nyumpa erhâliwo mufù. 31 Mw’obwo budufu, Faraoni ahamagala Musa na Aroni, ababwîra, erhi: «Zûki! Murhenge ekarhî k’olubaga lwâni, mwe na bene-Israheli. Mugende, muj’ikolera Nyakasane nk’oku mwànaderhaga. 32 N’ebibuzi binyu n’enkafu zinyu, mubihêke nka kulya mwànaderhaga. Mugende, munansengerere omugisho nani!» 33 Abanya-Mîsiri bàrhunika olubaga mpu lurhenge duba omu cihugo, bulya bakàg’iderha mpu: «Rhwahwa rhweshi!» 34 Olubaga lwàja lwahêka emigati erhàlicibumbugurha, bàshana enyungu yàlimwo omu birondo byâbo, bàyibarhula oku birhugo.

Banyaga Abanya-Mîsiri

35 Bene-Israheli bajira nk’oku Musa ababwîraga: bâli bahûnyire Abanya-Mîsiri ebirugu by’amarhale, ebirugu by’amasholo n’emyambalo. 36 Nyakasane erhi abarhabîre okurhona emwa Abanya-Mîsiri, bayemera okubahà ngasi ebi bàbahûnaga. Ntyo banyaga Abanya-Mîsiri.

Okurhenga e Mîsiri

37 Bene-Israheli bàgenda kurhenga e Ramusesi kuhika e Sukoti, hofi bihumbi magana gali ndarhu bya bagenzi b’amagulu, balume buzira kuganja abana. 38 Engabo erhali nyi y’abantu ba ngasi lubero yàgenzikanwa nabo, n’amasò manji g’enkafu n’ebibuzi. 39 Erya migati erhàlicibumbugurha bàkûlaga e Mîsiri, bàyikalanga, yàbà bitumbura birhalimwo olwango bulya enshâno erhàlicibumbugurha. Barhalindaga babona amango g’okuhêka olwiko, bulya kulibirhwa bàlibisirwekwo e Mîsiri. 40 Emyâka yoshi Bene-Israheli bâgezize omu Mîsiri yàli magana ani na makumi asharhu. 41 N’erhi eyo myâka magana ani na makumi asharhu egera, olwo lusiku lwonêne, engabo za Nyakasane zoshi zàrhenga e Mîsiri. 42 Obwo budufu, Nyakasane àyiza mpu lyo abarhenza e Mîsiri.Obwo budufu bubà bwa Nyakasane, buli bwa kuyiza-kuli Bene-Israheli, kurhenga iburha kuhika oku lindi.

Amarhegeko g’okugashâniza Basâka

43 Nyakasane anacibwîra Musa na Aroni, erhi: «Alagi obulyo mwakâjiramwo Basâka: harhajiraga ecigolo camulyakwo. 44 Ngasi mujà wàgulagwa, onamukembûle abul’irya Basâka. 45 N’oli omubunga erhi mulimya, barhamulyagakwo. 46 Omu nyumpa nguma mwonene bakaz’imulira, na nta kuhêka enyama embuga. Murhahîra mukavuna orhuvuha. 47 Olubaga lwa Bene-Israheli lwoshi lukâjira Basâka. 48 Akaba hali omubunga w’oku mwinyu walonza okugashâniza Basâka wa Nyakasane, ngasi mulume w’aha mwâge anakembûlwe, lyoki ankayegera, amugashânize, bulya akola nka muburhwa w’omu cihugo. Ci barhajiraga entakembûlwa ciru n’enguma yamulyâkwo. 49 Irhegeko libe lyo na lirya oku muburhwa w’omu cihugo n’oku mubunga obà muli mwe.» 50 Bene-Israheli bàjira ntyo. Bajira kulya kwo na nêne Nyakasane àrhegekaga Musa na Aroni. 51 Mw’olwo lusiku lwonêne, Nyakasane àrhenza Bene-Israheli omu cihugo c’e Mîsiri, nk’oku emirhwe yâbo yànali.

Irhegeko liyêrekîre enfula w’omu Israheli

1 Nyakasane àganîza Musa, amubwîra, erhi: 2 «Onterekêre ngasi lubere lwa muli bene-Israheli, lulya luzibûla omulà gwa nnina walwo, olw’omu bantu n’olw’omu bintu: luli lwâni.»

Emigati erhalimwo olwango

3 Musa anacibwîra olubaga, erhi: «Mukakengêra lulya lusiku mwàrhengaga e Mîsiri, omu nyumpa y’obujà, bulya kuboko kuzibuzibu Nyakasane àmmukûlagamwo eyo munda. Murhakâg’irya omugati gulimwo olwango. 4 Ene lyo murhenzireyo, omu mwêzi gw’Emihuli. 5 Okuhandi, hano Nyakasane amâkuhisa omu cihugo c’Abakanani, c’Abahititi, c’Abamoriti, c’Abahiviti, n’ec’Abayebusi, cirya àcîgashiraga basho oku àkuhâco, cihugo cihululamwo amarha n’obûci, okaz’ijira eci cijiro mwa guno mwêzi. 6 Nsiku nda zoshi okaz’irya omugati gurhalimwo olwango. Olusiku lwa kali nda lukaz’iba lusiku lukulu lwa Nyakasane. 7 Bakâlya omugati gurhalimwo olwango mw’ezo nsiku nda. Omugati gubumbugusire gurhabonekanaga; olwango lurhabonekanaga omu cihugo câwe mwoshi. 8 Olwo lusiku onahugûlire mugala wâwe, erhi: «Cêrekanè eci c’ebi Nyakasane ànjirirîre amango nàrhenganga e Mîsiri.» 9 Ntyo ciba cimanyiso ekuboko kwâwe na mwîbûko ebusu bwâwe, lyo irhegeko lya Nyakasane liba omu kanwa kâwe, bulya kuboko kwâge kuzibu Nyakasane akurhenzagyamwo e Mîsiri. 10 Okazilanga eryo irhegeko omu lusiku lwalyo ngasi mwâka.

Olubere lulume

11 «Okuhandi, amango Nyakasane amâkuhisa omu cihugo c’e Kanani, nk’oku àcîkwigashiraga mweshi na basho, ânàba amàkuhâco, 12 okaz’iberûlira Nyakasane ngasi hyoshi hizibûla omulà gwa nnina wahyo, na ngasi coshi cizibûla omulà gwa ngasi cintu onashweka: ngasi lubere luli lwa Nyakasane. 13 Ngasi lubere lwa ndogomi, okazilulyûlira omwana-buzi. Akaba orhalulyûliri, onaluniole igosi. Ngasi nfula ya muntu muli bagala bâwe, wakâyilyûlira. 14 N’irhondo mugala wâwe akakudôsa, erhi: «Kwo kurhi okwo?», onamubwire, erhi: kuboko kuzibu Nyakasane àrhurhenzagyamwo e Mîsiri, omu nyumpa y’obujà. 15 Kulya kubà Faraoni àkâg’ilahira mpu arharhulîka rhugende, Nyakasane ànigûza ngasi lubere omu Mîsiri, kurhangirira oku lubere lw’omuntu kuhika oku lubere lw’ecintu. Co cirhuma nterekêra Nyakasane ngasi lubere lulume luzibûla omulà gwa nnina walwo, ci ngasi nfula ya muli bagala bani, nanyilyûlire. 16 Cayîsh’ibà kuli we cimanyiso oku kuboko kwâwe na cimane oku busù bwâwe, bulya kuboko kuzibuzibu Nyakasane àrhurhenzagyamwo e Mîsiri.»

Nyakasane alongôlana olubaga lwâge

17 Erhi Faraoni àlika olubaga mpu lugende, Nyamuzinda àrhalugezagya omu njira y’ecihugo c’Abafilistini, n’obwo yo yàli njira ya hofi. Nyamuzinda aderha, erhi: «Kurhakwânîni hano olubaga lubugana entambala, lurhînye, obone lwamâcîshubirira e Mîsiri:» 18 Nyamuzinda àyerekeza olubaga ebw’irûngu ly’Enyanja y’Amasheke. Bene-Israheli bàyinamuka, bàrhenga e Mîsiri nka mirhwe ya barhabâzi baja oku bîrha. 19 Musa àhêka amavuba ga Yozefu, bulya ali erhi àlahirize bene-Israheli, erhi: «Nyamuzinda àrhakabula buyîsh’imurhandûla; ago mango mwânahêke amavuba gani.» 20 Bàrhenga e Sukoti, bàj’itwa icumbi aha Etami, elubibi lw’irûngu. 21 Nyakasane yêne àjâga abashokolera: mûshi omu cilundo c’omugi, lyo abalangula enjira, na budufu omu cilundo c’omuliro, lyo abamolekera; bâkaz’ihasha ntyo okugenda mûshi na budufu. 22 Mûshi eco cilundo c’omugi cirhàbulaga bwashokolera olubaga, na budufu eco cilundo c’omuliro nta mango càbulikîne.

Kurhenga e Etami kuhika oku Nyaja y’Amasheke

1 Nyakasane ànaciganiza Musa, amubwîra, erhi: 2 «Obwire Israheli bagaluke, bàj’itwa icumbi embere za Pi-Habiroti, ekarhî ka Migadoli n’enyanja, ishiriza lya Bal-Sefoni: ho mwâcûmbika oku burhambi bw’enyanja. 3 Hano Faraoni abona ntyo, àyîsh’iderha, erhi: «Bo bala baja balungalunga omu cihugo n’obwôba: Irungu lyabazonzire.» 4 Nadundaguza omurhima gwa Faraoni, abashimbûlire. Ci nayêreka Faraoni n’emirhwe yâge, irenge lyani, lyo Abanya-Mîsiri bamanya oku nie Nyakasane.» Banacijira ntyo.

Faraoni akulikira Bene-Israheli

5 Bagend’ibwîra mwâmi w’e Mîsiri oku olubaga lwayasire. Faraoni n’abambali bànacihindukirwa erhi olwo lubaga lurhuma, baderha, mpu: «Bici ebi rhwajizire bula ene rhulika Bene-Israheli barhiba emikolo yirhu!» 6 Anacishumûla engâlè yâge, àgenzikanwa bo n’olubaga lwâge. 7 Arhôla ngâlè magana gali ndarhu ga ntwâli, na ngasi ngâlè z’omu Mîsiri zoshi, ngasi nguma n’abasirika bayo. 8 Nyakasane àdundaguza omurhima gwa Faraoni, mwâmi w’e Mîsiri, àkulikira Bene-Israheli, abo Bene-Israheli bàgendaga babangalazize amaboko. 9 Abanya-Mîsiri bàbakulikira buhena, bashanga bacûmbisire eburhambi bw’enyanja: ebiterusi bya Faraoni byoshi n’abasirika babyo, engabo zâge zoshi, babahikakwo hofi ha Pi-Habiroti, ishiriza lya Bal-Sefoni. 10 Faraoni àbayegêra. Bene-Israheli mpu bayinamule amasu, babona Abanya-Mîsiri bacîrhulîra omu njira enyuma zâbo. Bene-Israheli bàrhungwa n’obwôba bwenêne, bàyamira Nyakasane. 11 Banacibwîra Musa, mpu: «Ka nshinda zàlibuzire e Mîsiri obuwayishir’irhuyirhira omu mpinga? Bici ebi warhukolire erhi orhurhenza e Mîsiri? 12 Ka rhurhâli rhwàkubwirîre e Mîsiri, nti: Rhuleke rhukaz’ikolera Abanya-Mîsiri. Okurhumikira Abanya-Mîsiri kwo kukulu ahâli h’okufira omu irûngu.» 13 Musa abwîra olubaga, erhi: «Murhayobôhe! Zibuhi! Mwabona ebi Nyakasane ammujirira ene; bulya aba Banya-Mîsiri mudwîrhe mwabona, murhakacibabona bundi. 14 Nyakasane wammulwira; mw’oyo murhûlûle kwône!»

Nyakasane àtwa enjira omu nyanja

15 Nyakasane anacibwîra Musa erhi: «Cirhumire odwîrhe wanyamira? Obwire Bene-Israleli bahire njira! 16 Nawe, okubûle akarhi^k kâwe, olambûlire okuboko oku ngasi nyanja oyiberemwo mpande ibiri: Bene-Israheli bàcîrhulire omu karhî k’enyanja buzira kujoma amagulu. 17 Nani nadundaguza omurhima gw’Abanya-Mîsiri, lyo nabo bacîrhuliramwo enyuma zâbo. Ntyo nayêreka Faraoni irenge lyani, n’emirhwe yâge yoshi, engâlè zâge n’abasirika bâge bashona oku biterusi. 18 Abanya-Mîsiri bamanya oku nie Nyakasane, hano mbà namâyêreka Faraoni irenge lyani kuli engâlè zâge n’abasirika bâge bashona oku biterusi.» 19 Malahika wa Nyamuzinda wàjâga ashokolera omurhwe gw’Israheli, agenda, àja enyuma zâbo. Cirya cilundo c’omugî càrhenga embere, càj’ija enyuma zâbo. 20 Càgend’icîhira ekarhî k’omurhwe gw’Abanya-Mîsiri n’omurhwe gw’Israheli. Càjira ecitû haguma n’omwizizi: lero cakàmoleka budufu. Ntabo babashire okuhika oku babo obudufu bwoshi. 21 Musa àlambûlira okuboko oku nyanja. Nyakasane àtunda enyanja obudufu bwoshi n’empûsi ndârhi y’ebuzûka-zûba yàyumya enyanja. Amîshi gàcîberamwo mpande ibiri. 22 Na Bene-Israheli bàcîrhulira omu nyanja burhajoma, amîshi gàbà cikunguzo ekulyo n’ekumosho kwabo. 23 Abanya-Mîsiri bàbakulikira luminomino, bacîrhuliramwo enyuma zâbo, ebiterusi bya Faraoni byoshi, engâlè zâge zoshi n’abasirika bashona oku biterusi boshi bacîrhuna omu karhî k’enyanja. 24 Lero sêzisêzi lukula arhanda, Nyakasane alolera engabo y’ab’e Mîsiri mulya cilundo c’omuliro n’ec’omugi àlimwo, àhira akavulindi omu murhwe gw’Abanya-Mîsiri. 25 Avamya emizizi y’engâlè zâbo, zàyabirwa okucishegûka. Abanya-Mîsiri bàcîjamwo, mpu: «Rhuyakire Israheli kuli bulya Nyakasane odwîrhe abalwikiza Mîsiri.» 26 Nyakasane abwîra Musa, erhi: «Lambûlira okuboko oku nyanja: amîshi galûndukire Abanya-Mîsiri, n’engâlè zâbo, n’abasirika babo bashona oku biterusi.» 27 Musa ànacilambûlira okuboko oku nyanja. Erhi kuba mucêracêra, enyanja yàshubira aha enayôrha ebà. Erhi Abanya-Mîsiri baciderha mpu bayàka, bàj’iyibugâna. Nyakasane anacihenangulira Abanya-Mîsiri omu kagarhî k’enyanja. 28 Amîshi gashub’icîgusha gàbwikira engâlè n’abasirika b’ebiterusi: omu ngabo ya Faraoni yoshi yàcîrhuliraga omu nyanja enyuma za Bene-Israheli, harhasigalaga ciru n’omuguma. 29 Ci Bene-Israheli bone bacigerera omu kagarhî k’enyanja n’amagulu burhajoma, amîshi gàjira ecikunguzo ekulyo n’ekumosho kwabo. 30 Olwo lusiku Nyakasane alikûza Israheli omu maboko g’Abanya-Mîsiri, na Israheli àbona emirhumba y’Abanya-Mîsiri oku cikwi c’enyanja. 31 Israheli àbona kuboko kudârhi kunganaci Nyakasane ajiragamwo Mîsiri ntyo. Olubaga lwarhînya Nyakasane, lwàyemera Nyakasane bo n’omwambali Musa.

Olwimbo lw’obuhimanyi

1 Okuhandi, Musa bona Bene-Israheli, bànaciyimbira Nyakasane olu lwimbo, mpu:

«Nacîtakîra Nyakasane, bulya àyêrekîne irenge lyâge: àloha ebiterusi n’abashona oku biterusi omu nyanja:

2 Nyakasane ye burhwâli, ye na lwimbo lwâni, ye muciza wâni, ye Nyamuzinda wâni: namuhà irenge; ye Nyamuzinda wa larha: namukuza.

3 Nyamuzinda abà mulwî: izîno lyâge ye Nyakasane.

4 Aloha engâlè za Faraoni n’engabo zâge, abarhambo b’entwâli zâge omu nyanja. Wanyanja Ndukula, abamirangusa.

5 Bàbwikirwa n’obwinini, bàzika nk’ibàle.

6 Okulyo kwâwe, Nyakasane, kwàcikuza n’obuhashe bwakwo, okulyo kwâwe, Yagirwa, kwàmalîra abashombanyi.

7 Omu bukulu bw’irenge lyâwe wàhenangula abashombanyi bâwe; wàyûsa oburhe bwâwe, bwàbagulumiza nka bijangala.

8 Okufûha kwâwe kwàcika amîshi, emihûsi yago yàshuba bikunguzo, empimbi zago zàgarhira omu bululi bw’enyanja.

9 Omushombanyi àli adesire, erhi: «Nammuminika, mmugwarhe, rhwagabâna eminyago, omumiro gwâni gwagogwa; nayômola engôrho yani, okuboko kwâni kwabanigûza!»

10 Wànacihûsa empûsi yâwe, enyanja yabamirangusa, bàrhogera emûbi nk’ibâle, muli nyanduma w’amîshi.

11 Wundi Nyamuzinda ohi oli nka We, Yagirwa? Ndi oli akâwe, we cilangashane c’obwîmâna, murhînywa omu bijiro byâwe, mujizi w’ebirhangâzo?

12 Wàlambûla okulyo kwâwe, okuzimu kwabamirangusa.

13 Omu lukogo lwâwe, walongôlana olubaga wàyôkolaga, wàlushokolera n’obuhashe bwâwe, kuhika aha mûbako gwâwe mutagatifu.

14 Amashanja gàyumva, gàgeramwo ogwa nyegenye; omusisi gwàdirhimanya abayûbaka omu Filistiya.

15 Abarhambo b’omu Edomu bàjuguma; Abaluzi b’e Mowabu bàgeramwo ogwa nyegenye; abayûbaka omu Kanani boshi bàdirhimana.

16 Ecôbà n’omisisi byàbarhogera; oku buhashe bw’okuboko kwâwe bàguguma, bàrhungwa, kuhika olubaga lwâwe lugere, Yagirwa, kuhika lugere olubaga wene wàyôkolaga.

17 Wàbahêka, oj’ibasimika oku ntôndo y’obwâmi ebe ndâro yâwe, ndâro yagwikagwa n’okuboko kwâwe, Yagirwa!

18 Nyakasane aganze anagandàze ensiku n’amango.

19 Ebiterusi bya Faraoni byâli byamàcîrhuna omu nyanja, haguma n’engâlè n’abasirika bâge b’oku biterusi, Nyakasane àbashunûlirakwo amîshi g’omu nyanja; ci Bene-Israheli, bôhe erhi bagezire omu nyanja n’amagulu burhajoma.»

20 Omulêbi-kazi Miriyamu, mwâli wabo Aroni, anacirhôla engoma; abakazi boshi banacirhôla ezindi ngoma, bàmuyisha omu nyuma, bàja bayimba banasâma.

21 Miriyamu àkàyimbiza, erhi: «Mucîtakirire Nyakasane, bulya àyêrekîne irenge lyâge: aloha omu nyanja ebiterusi n’abashona oku biterusi».

II. Olugendo lwa Bene-Israheli omu irûngu

Amîshi g’aha Mara

22 Musa ànacilongôlana Israheli kurhenga oku Nyanja Ndukula, bagendihulukira ebw’irûngu lya Shuru. Bàgenda nsiku isharhu zoshi buzira kubona amîshi. 23 Bàhika aha Mara, ci bàrhahashaga okunywa amîshi g’aha Mara, bulya gâli malulu, co cirhuma ganaderhwa izîno lya «Mara». 24 Olubaga lwàcîdudumira Musa, lwàderha, mpu: «Bicigi rhwanywa obu?» 25 Musa ànacilakira Nyakasane, naye Nyakasane àmuyêreka murhi muguma. Akweba ecihimbi cagwo omu mîshi, n’amîshi gàshuba minja. Aho ho àbahêraga amarhegeko n’engeso bakaz’isimba. Aho ho àbarhanguliraga. 26 Aderha, erhi: «Okàyumva bwinja izu lya Nyakasane, Nyamuzinda wâwe, okàjira ebishingânîne omu masu gâge, okàyumva amarhegeko gâge, okàshimba amahano gâge goshi, ntakuyôhekwo ndwala ciru n’enguma eri nk’ezi nàyôhaga kuli Mîsiri, bulya nie Nyakasane wakufungira!» 27 Bànacihika aha Elimu, aho habà maliba ikumi n’abiri ga mîshi, na mirhi makumi gali nda ya mabò. Bàhânda aho, hofi n’amîshi.

Amâna n’enkwâle

1 Bànacirhenga aha Elimu, bene-Israheli boshi, bàhika omu irûngu lya Sini, ekarhî ka Elimu na Sinayi, omu lusiku lwa kali ikumi na karhanu lw’omwêzi gwa kabiri kurhenga barhenzire omu cihugo c’e Mîsiri. 2 Bene-Israheli boshi bàcidudumira Musa na Aroni omu irûngu. 3 Bene-Israheli bàkâbabwîra, mpu: «Rhucifìraga omu Mîsiri n’okuboko kwa Nyakasane kwo kwâli kukulu, lyoki rhwàkâg’iburhamala aha burhambi bw’enyungu z’enyama, rhwâkaz’irya omugati, rhuyigurhe oku rhulonzize! Mwarhudwîrhe muno irûngu mpu olu lubaga luhungumukiremwo lwoshi n’ishali!» 4 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Nkola nammuniekeza omugati gw’oku nkuba. Olubaga lwâkazihuluka, ngasi lusiku lurhôlogole ebiryo by’omulegerege, lyo nlurhangula, ndole erhi lwashimba amarhegeko gani eri nanga. 5 Olwa kali ndarhu, nka barheganya ebi bàrhôzire, banarheganya mirengo ibiri kulusha eyi barhôla omu zindi nsiku.» 6 Musa na Aroni bàbwîra bene-Israheli boshi, mpu: «Hano bijingo mwamanya oku Nyakasane wànammukûlaga omu cihugo c’e Mîsiri; 7 irhondo sêzi, mwâbona irenge lya Nyakasane, bulya anayumvîrhe kurhi mudwîrhe mwacidudumira Nyakasane. Rhwono, rhuligi bantu baci mpu mwacîrhwidudumira?» 8 Musa àlonzagya okubabwîra, erhi: «Mwâbona oku hano bijingo Nyakasane ammuhà enyama y’okulya, n’omugati sêzi nk’oku munalonzize, bulya Nyakasane anayumvîrhe kurhi mudwîrhe mwacimwidudumira. Rhwono rhuligi bantu baci? Arhali rhwe mwacidudumire, ci Nyakasane mwadudumire.» 9 Musa anacibwîra Aroni, erhi: «Obwire bene-Israheli boshi, erhi: Muyegere embere za Nyakasane, bulya anayumvîrhe emidudumo yinyu.» 10 Oku Aroni acidwîrhe aganiza Bene-Israheli boshi, bànaciyerekera ebw’irûngu: ho n’aho irenge lya Nyakasane lyànacibonekana omu citû. 11 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: 12 «Nayumvîrhe kurhi Bene-Israheli badwîrhe bacîduduma. Obabwire ntya: Bijingo, mwàkâlya enyama na sêzi, mwakâyigurha omugati, mugambwe, mumanye obwo oku nie Nyakasane, Nyamuzinda winyu.» 13 Ebyo bijingo byo na nêne, enkwâle zàyinamuka zàbwikira icumbi lyoshi; n’erhi kubà sêzi, ehitù hy’olumè hyazunguluka icumbi. 14 Hirya hitù hy’olumè hyàkala; lero oku idaho, omu irûngu, kwàsigala ebiri nka mogomogo, nsungunu, nyêru nka munyù. 15 Erhi Bene-Israheli bàbona ebyo, bàdôsanya, mpu: «Mane hu?» (Byo bici ebi?), bulya barhâli bamanyire biri bici. Musa ababwîra, erhi: «Gwo mugati gw’okulya Nyakasane ammuhîre ogwo. 16 Yumvagi oku Nyakasane arhegesire: Mukârhôlogola birya ngasi muguma ankanahash’irya. Mukaz’irhôla nnamàha muguma kuli ngasi muntu, nk’oku abantu banali. Ngasi mushamuka arhôle nk’oku abantu banali aha mwâge.» 17 Bene-Israheli bajira ntyo: bàgend’ikàrhôlogola, owa binji, owa bisungunu. 18 Bàj’ikâlengera muli nnamâha: owali orhôlôgwire binji, ntâco càmulugîre, n’owali orhôlogwire bisungunu, ntâco càmunyihire. Ngasi muguma àkaziguka birya ankanayigurha. 19 Musa ànacibabwîra, erhi: «Ntaye okâg’iderha mpu abibika kuhika bucè.» 20 Baguma barhayumvagya, bàbibika kuhika sêzi, ci byàjâmwo emivunyu, byàbola. Obwo Musa àbakunirira. 21 Bàkâg’irhôlogola sêzi ngasi muguma ebyankamuyigusa. Erhi izûba lyâbashaga, binajonge. 22 Olwa kali ndarhu, bàkaz’irhôlogola kabiri kulusha, bannamâha babiri kuli ngasi muguma. Abagula boshi b’omu Israheli bàyîsh’ikubwîra Musa. 23 Ababwîra, erhi: «Kwo Nyakasane adesire ntya: Irhondo luli luzira lwa-Sabato, lusiku lwa kurhamûka, lurherêkirwe Nyakasane. Muyende ngasi biri bya kuyendwa, mudûrhubaze ngasi bya kudûrhubazibwa. Ebyankasigala, mubibike kuhika irhondo.» 24 Bànacikâbibika kuhika sêzi nka kulya Musa anali arhegesire. Hàrhajiraga byabaya erhi kujamwo emivunyu. 25 Musa ababwîra, erhi: Mubirye ene. Ene ali Sabato wa Nyakasane. Ene murhabibugâne embuga. 26 Mukaz’ibirhôlogola nsiku ndarhu, olwa kali nda, ali Sabato: birhâkâbonekana:». 27 Ci kwône, mw’olwo lusiku lwa kali nda, olubaga lwàrhengamwo bantu baguma, bàhuluka mpu baj’irhôlogola, ci bàrhashimanaga kantu. 28 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Kuhika mangaci mwayôrha mulahira okushimba amarhegeko n’amahano gani? 29 Mumanye oku Nyakasane àmmuhire olwa Sabato, co cirhuma olwa kali ndarhu, ammuhà biryo bya nsiku ibiri. Kaz’imubêre ngasi muguma aha mwa bînywe. Ntaye orhengâge aha mwâge olwa kali nda.» 30 Obwo, olubaga lwàkaz’irhamûka olusiku lwa kali nda. 31 Ebyo biryo, enyumpa y’Israheli yàbiyirika izîno lya «Mâna.» Byàkâg’iyôrha nka mbeke, byâli byêru, byànagwerhe obununu buli nka bwa bûci. 32 Musa anaciderha, erhi: «Yumvagi oku Nyakasane arhegesire: Babumbe nnamâha muguma, bamubikire abana binyu, lyo bàyîsh’ibona kalyo kaci nàmmulisagyamwo omu irûngu, amango nàmmurhenzagya omu cihugo c’e Mîsiri» 33 Musa abwîra Aroni, erhi: «Orhôle akalugu, ohiremwo nnamâha wa mâna, odêkereze embere za Nyakasane, abîkirwe abana binyu.» 34 Aroni akadêkereza ebe mbîko embere z’obuhamirizi nk’oku Nyakasane anarhegekaga Musa. 35 Bene-Israheli bàlya amâna myâka makumi ani kuhika olusiku bàhikaga omu cihugo cibâmwo abantu; bàlya amâna kuhika olusiku bàhikaga omu lubibi lw’ecihugo c’e Kanani. 36 Oyo nnamâha ciba cigabi ca kali ikumi ca Efa^l.

Amîshi gàhulula omu lwâla

1 Olubaga lwa bene-Israheli lwoshi lwànacirhenga ebw’irûngu lya Sini, lwàharhûla, lwàshimba enjira nk’oku Nyakasane anali arhegesire, lwaj’ihanda aha Refidimi; ci aho harhali mîshi ga kunywa. 2 Olubaga lwalongôza Musa, mpu: «Orhuhè amîshi rhunywe!» Musa ànacibabwîra, erhi: «Cirhumire mwannongôza? Cirhumire murhangula Nyakasane?» 3 Aho olubaga lwàlibûka n’enyôrha; olubaga lwàcîdudumira Musa, mpu: «Carhumaga orhurhenza e Mîsiri? Ka mpu orhuyirhe n’enyôrha, rhwe n’abana n’ebintu birhu?» 4 Musa àyamira Nyakasane, erhi: «Kurhigi najira olu lubaga? Hacisigire hitya hyône lummande amabuye.» 5 Nyakasane abwîra Musa, erhi: «Oshokole, oje embere z’olubaga, ohêke na bagula^m baguma ba muli bene Israheli: kalya karhi wàshûrhagamwo olwîshi, okafumbarhe omu nfune, ogende. 6 Nàj’iyimanga oku ibuye liri aha Horebu, embere zâwe eyo munda. Oyîsh’ishûrha ibuye, amîshi garhengemwo, olubaga lunywe.» Musa ànacikujira, omu masu g’abagula b’Israheli. 7 Aho hantu àhayîrika izîno lya Masa na Meribaⁿ erhi erya nnongwe ya bene-Israheli, na kulya kubà barhangwire Nyakasane, baderha, mpu: «Ka Nyakasane anacibà ekagarhî kirhu erhi nanga?»

Bene-Amaleki bàrhêra Bene-Israheli

8 Okuhandi Amaleki^o ànaciyîsh’ilwîsa Israheli aha Refidimi. 9 Musa abwîra Yozwè, erhi: «Ocishoge abantu, ogend’ilwîsa Amaleki; irhondo nàj’iyimanga oku irhwèrhwè lya hira hirhondo n’akarhi ka Nyamuzinda omu nfune.» 10 Yozwè ànacikozakwo Ameleki entambala, nka kulya Musa anamubwîraga; naye Musa bo na Aroni na Huru bàsôkera oku irhwèrhwè ly’ehirhondo. 11 Erhi Musa ayinamuliraga amaboko emalunga, Israheli ànaje àhima, n’erhi aderhaga mpu arhamûsa amaboko, Ameleki ànaje àhima. 12 Erhi amaboko ga Musa gàrhama, bàrhôla ibuye, bàmutamazakwo. Aroni na Huru bànacimugwârha amaboko, muguma lunda luguma n’owundi olundi lunda. Ntyo amaboko gâge gàyôrha gazibuhire kuhika izûba lyàzika. 13 Yozwè àhima Ameleki, n’olubaga lwâge àlugeza oku bwoji bw’engôrho. 14 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Oyandike ebyo omu citabu c’okubiyibusa, onabwire Yozwè oku nâzâza izîno ly’Ameleki lirhacifâga lyàkengîrwe n’igulu.» 15 Musa ànaciyûbaka oluhêrero, àluyirika izîno lya Nyakasane -Nisi^p, 16 erhi: «Bulya okuboko kwalengezibwe mpu kwalwîsa Nyakasane, Nyakasane naye akolaga alwîsa Ameleki kurhenga oku iburha kuhika oku lindi.»

Musa bon’ishazâla Yetro

1 Yetro, mudâhwa w’e Madiyani, ishazâla wa Musa, ànaciyumva bàshambâla ngasi byoshi Nyamuzinda àjirîre Musa n’olubaga lw’Israheli, na kurhi Nyakasane arhenzagya Israheli e Mîsiri. 2 Yetro, ishazâla wa Musa, anacirhôla Sipora, mukà Musa, erhi àhulusîbwe, 3 na bagala bâge bombi: muguma izîno lyâge ye wàli Gershoni -Lubungo- bulya Musa àli adesire, erhi: «Ndi mubunga omu cihugo c’ihanga,» 4 n’owundi ye wàli Eliyezeri -Nyamuzinda ye burhabâle bwâni bulya «Nyamuzinda wa larha ye wàyishir’intabâla, ànfulumula oku ngôrho ya Faraoni.» 5 Yetro, ishazâla wa Musa, bo nabagala ba Musa na muka-Musa bànacija emunda àli ahanzire omu irûngu oku ntôndo ya Nyamuzinda. 6 Anacirhuma abaj’ibwîra Musa, erhi: «Nie Yetro ishazâla wâwe, nyishire emund’oli rhwe na mukâwe na bagala bâwe bombi.» 7 Musa àhuluka, aj’ibugâna ishazâla, aharàmya anamuhôbera. Erhi babà bamadôsanya emyanzi, bàja omu cihando. 8 Musa àganirira ishazâla ngasi byoshi Nyasakane àjirire Faraoni na Mîsiri erhi Israheli orhuma, ngasi mbaka zoshi babuganyire omu njira n’oku Nyakasane àbalikûzize muli zo. 9 Yetro àsîma ago minja goshi Nyakasane àjirîre Israheli, omu kumulîkuza omu maboko g’Abanya-Mîsiri. 10 Yetro anaciderha, erhi: «Ayagirwe Nyakasane wammulîkûzagya omu maboko g’Abanya-Mîsiri n’aga Faraoni, owalikûzagya olubaga lwâge omu maboko g’Abanya-Mîsiri! 11 Lero nkola mmanyire oku Nyakasane ye mukulu kulusha banyamuzinda b’obwihambe boshi.» 12 Yetro, ishazâla wa Musa, àrhûla Nyamuzinda embâgwa n’enterekêro. Aroni bo n’abagula b’Israheli boshi bàyisha, balîra baguma n’ishazâla wa Musa embere za Nyamuzinda.

Musa àyimika abatwî b’emmanja

13 Erhi buca, Musa aja e kagombe mpu atwire olubaga emmanja. Lwalegerera luyimanzire embere zâge kurhenga sêzi kuhika bijingo. 14 Erhi ishazâla wa Musa àbona ebyo byoshi àkâg’ijirira olubaga, amubwîra, erhi: «Bici ebyo odwîrhe wajirira olubaga? Cirhuma oja e kagombe wene n’obwo olubaga lushigalîre embere zâwe kurhenga sêzi kuhika bijingo?» 15 Musa anacibwîra ishazâla, erhi: «Olubaga lunakâyisha emunda ndi lul’idôsa Nyamuzinda. 16 Nka hali lubanja lugwerhe, banalunderhere nambazâbûlirelwo, mbamanyise n’amarhegeko ga Nyamuzinda n’amahano gâge.» 17 Ishazâla wa Musa amubwîra, erhi: «Okwo ojira kurhali kwinja. 18 Wafà n’omurhamo, we n’olu lubaga muli mweshi. Ogu mukolo guli muzirho bwenêne kuli we; orhankahasha okukâguyukiriza wene. 19 Yumva, nkuhe ihano, na Nyamuzinda abe haguma nâwe! Oyimangire olubaga embere za Nyamuzinda, n’emmanja zâbo okazihêkera Nyamuzinda. 20 Okaz’ilangûla olubaga amahano n’amarhegeko, okaz’ibamanyisa enjira y’okushimba n’olugendo bakwânîne okubà nalwo. 21 Kandi, omu lubaga lwoshi, ocîshogemwo àbalume b’entwâli, abarhînya Nyamuzinda, ab’okucikubagirwa, bantahemuka; obajire barhambo b’olubaga: barhambo ba bihumbi, barhambo ba magana, barhambo ba makumi arhanu-arhanu na barhambo b’ikumi ikumi. 22 Babe bo bakaz’iyôrha batwa emmanja. Nka hali olubanja lunene, bakâkulerheralwo, ci emmanja nsungunu, bakàz’izizâbûla bone. Oyangujye ntyo omuzigo gwâwe, mugubarhule mwe nabo! 23 Okajira ntyo, Nyamuzinda anakulangula enjira, wanabona emisi, n’olu lubaga lwanakâshubira emwa bâbwe n’obuholo.» 24 Musa ayumvirhiza izu ly’ishazâla, ànajira nk’oku amubwîraga koshi. 25 Muli Bene-Israheli boshi, Musa àcîshogamwo abalume b’entwâli, abajira barhambo b’olubaga: barhambo ba bihumbi, barhambo ba magana, barhambo ba makumi arhanu-arhanu na barhambo b’ikumi-ikumi. 26 Bakâz’iyôrha batwira olubaga emmanja ngasi mango. Ngasi mmanja ndârhi, bakâz’ihêkera Musa, na ngasi binwa bisungunu, bakâb’izâbûla bonene. 27 Musa ànacisengaruka ishazâla, naye acishubirira omu cihugo câge.

III. Nyamuzinda ajira endagâno bon’Israheli

Bene-Israheli bahika oku ntôndo ya Sinayi

1 Omu mwêzi gwa kasharhu kurhenga barhenzire omu cihugo c’e Mîsiri, olwo lusiku lwonêne, bene-Israheli bàhika omu irûngu lya Sinayi. 2 Bàrhenga e Refidimi, bàhika omu irûngu lya Sinayi, bànacitwa icûmbi omu irûngu. Israheli àhanda eburhambi bw’entôndo.

Nyamuzinda alaganya Bene-Israheli

3 Musa anacisôkera aha Nyamuzinda ali. Nyakasane àmuhamagala kurhenga kulya ntôndo, amubwîra, erhi: «Ogend’ibwîra enyumpa ya Yakobo, omanyise bene Israheli ebi binwa, erhi: 4 Mwàbwîne mwêne ebi nàjirire Mîsiri, kurhi nàyishaga mmudwîrhe oku byubi by’enyunda, nammuhisa emunda ndi. 5 Lero, mukayumva izu lyani n’okushimba endagâno yani, mwâbà mwimo gwâni omu mashanja goshi, bulya igulu lyoshi liri lyani; 6 mwâbe bûko bw’abadâhwa b’obwâmi bwâni n’ishanja lyani litagatifu. Byo binwa wagend’ibwîra Bene-Israheli ebyo.» 7 Musa anacigend’ihamagala abagula, àbarhondêreza ebyo binwa byoshi Nyakasane amurhegekaga. 8 Olubaga lwoshi lwanacishuza càligumiza, mpu: «Ebi Nyakasane anadesire byoshi, rhwabijira.» Musa anacishub’igend’ibwîra Nyakasane ebinwa olubaga lwashuzize.

Okurheganya Endagâno

9 Nyakasane abwîra Musa, erhi: «Nkola nayisha emunda oli omu citû cizirho, lyo olubaga luyumva hano nkola nakushambaza lyo nâwe wêne lukaz’ikâkwikubagira ensiku zoshi.» Musa anacibwîra Nyakasane ebinwa by’olubaga. 10 Nyamubâho anacibwîra Musa, erhi: «Genda emunda olubaga luli, oluyôbôle ene n’irhondo; luce, bashuke n’emyambalo yâbo, 11 bacîrheganye oku lusiku lwa kasharhu, bulya oku lusiku lwa kasharhu Nyakasane àyandagala oku ntôndo ya Sinayi omu masu g’olubaga lwoshi. 12 Otwire olubaga olubibi eburhambi, obabwire, erhi: «Mumanye murhasôkeraga oku ntôndo erhi okuhuma omu marhambi gayo. Ngasi yeshi wankahuma oku ntôndo anayirhwe. 13 Arhâhumwakwo, ci abandwe amabuye erhi alashwe. Cibe cintu erhi muntu, birhalamaga. Hano empembe eshakànya, baguma banasokera oku ntôndo.» 14 Musa ànaciyandagala oku ntôndo, àja emunda olubaga luli. Aluyôbôla lwàcà, bàshuka emyambalo yâbo, 15 anacibwîra olubaga, erhi: «Mucirheganye mw’ezi nsiku isharhu, muleke okuja omu mwa bakînywe.»

Nyamuzinda aciyerekana

16 Lero, oku lusiku wa kasharhu, erhi kubà sêzi, habà emikungulo, emilazo, ecitû cizirho càbwikira entôndo, n’izu ly’empembe lyàshakânya; omu icumbi olubaga lwoshi lwàdirhimana. 17 Musa ànacihulusa olubaga omu irûngu mpu luj’ibugânana na Nyamuzinda; boshi bàyimanga omu kabanda k’entôndo. 18 Entôndo ya Sinayi yakaz’itumbûka mugî, bulya Nyakasane ali ayandagalirekwo omu ngulumira y’omuliro; omugî gw’ogwo muliro gwakâtumbûka nka mugî gw’itanuru, n’entôndo yoshi yadirhimana bwenêne bwenêne. 19 Izu ly’omushekera lyàshakânya bwenêne: Musa àkaz’ishambâla, na Nyamuzinda àkaz’imushuza n’izu ly’emikungulo. 20 Nyakasane ayandagalira oku ntôndo ya Sinayi, oku irhwèrhwè ly’entôndo. Nyakasane ahamagala Musa kulya irhwèrhwè ly’entôndo, naye Musa akusôkera. 21 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Yandagala, orhonde olubaga, lwankanacirhulira emunda Nyamuzinda ali mpu lwalola obone bamafâmwo banji: 22 Ciru n’abadâhwa bayegêra Nyakasane bacicêse, lyo Nyakasane arhag’ibamalîra!» 23 Musa anacibwîra Nyakasane, erhi: «Olubaga lurhàsôkere oku ntôndo ya Sinayi bulya wene wârhurhonzire, ene oderha, erhi: «Otwe olubibi w’entôndo lube luhangizè!» 24 Nyakasane amubwîra, erhi: «Genda, oshub’iyandagala; oyîsh’irherema mwe na Aroni. Ci abadâhwa n’olubaga, bamanye bankacirhulumbika mpu basôkera emunda Nyakasane ali, ankanabamalîra!» 25 Musa ayandagalira ebwa lubaga, alubwîra okwo.

Okufundika endagâno omu marhegeko ikumi

1 Nyamuzinda ànaciderha ebi binwa byoshi, erhi:

2 «Nie Nyakasane, Nyamuzinda wâwe, owàkurhenzagya omu cihugo c’e Mîsiri, omu nyumpa y’obujà:

3 «Orhahîraga okabà n’abandi banyamuzinda kuleka nie.

4 «Orhahîraga okajira enshushano, erhi olwiganyo lw’ebiremwa bibà enyanya emalunga, n’oli olw’ebiremwa bya hano igulu, n’oli eby’omu mîshi ekuzimu kw’igulu.

5 «Orhahîraga okabaharâmya erhi kubakolera, bulya niene Nyakasane, Nyamuzinda wâwe, ndi wa mutula otulutumbya abana oku mabi ga b’îshe, kuhika oku iburha lya kasharhu, n’erya kani, balya banshomba; 6 «ci abanzigira, bakashimba n’amarhegeko gani, nnambajirire aminja kuhika oku iburha lya kali cihumbi. 7 «Orhakâzâg’iderha busha izîno lya Nyakasane, Nyamuzinda wâwe, bulya Nyakasane arhaleka kuhana omuntu oderha busha izîno lyâge.

8 «Okâkengêra olwa Sabato, onakâlujira lutagatifu. 9 «Nsiku ndarhu wakaz’ijiramwo emikolo yâwe yoshi, 10 «ci olusiku lwa kali nda, luli Sabato wa Nyakasane, Nyamuzinda wâwe. 11 Bulya omu nsiku ndarhu Nyakasane àjira amalunga n’igulu, enyanja na ngasi bibâmwo, ci oku lusiku lwa kali nda àrhamûka. Co cârhumire Nyakasane agisha olwo Sabato, ànalujira lutagatifu.

12 Okazikenga sho na nyoko, ly’olama myâka minji omu cihugo ohirwe na Nyakasane, Nyamuzinda wâwe. 13 Orhahîraga okaniga. 14 Orhahîraga okajira eby’enshonyi. 15 Orhahîraga okazimba. 16 Orhahîraga okahamiririza mulungu wâwe obunywesi. 17 Orhahîraga okacifìnja muka mulungu wâwe, nisi erhi mwambali wâge kandi erhi mwambalikazi wâge, erhi nkâfu yâge, erhi cihêsi câge, ngasi kalugu ka mulungu wâwe koshi orhacifînjagako.» 18 Olubaga lwoshi lwâkâg’iyumva emilazo, emikungulo n’izu ly’omushekera, n’entôndo yatumbûka mugî. Olubaga lwabona lwàdirhimana, lwanaciyêgûlira kûli. 19 Bàbwîra Musa, mpu: «Orhubwire wene rhwayumwa; ci Nyamuzinda arharhubwîraga, rhwankanafà!» 20 Musa abwîra olubaga, erhi: «Murhayobohaga! Bulya Nyamuzinda ayishire mpu amurhangule, lyo ecôba câge cimmubâmwo, mulek’ikâgoma.» 21 Olubaga lwacîyegulira kulî, ci Musa yehe ayegêra cirya citû Nyamuzinda âlimwo.

Irhegeko liyêrekîre oluhêrero lw’enterekêro

22 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Ojibwîra Bene Israheli, ntya: mwàbwîne mwene oku kurhenga e malunga nakâg’imuganiza. 23 Murhahîraga mukampalikanya na banyamuzinda b’amarhale, mumanye irhondo mwankaderha mpu mwacîjirira banyamuzinda b’âmasholo. 24 Oyîsh’inyubakira oluhêrero lw’obudaka wakârherekêrakwo embâgwa n’enterekêro zawe z’omurhûla, ebibuzi n’enkafu zawe na ngasi bantu nânamanyise izîno lyani, nâyisha ah’oli nkugishe. 25 Ci erhi wankanyubakira oluhêrero lw’amabuye, orhayubakaga n’amabuye mabinje, bulya hano ogagezakwo enkolôlo yâwe, wanagaziza. Orhakâg’irheremera oku mashonezo nka waja aha luhêrero lwâni, lyo olek’iyerekana obushugunu bwâwe.»

Irhegeko liyêrekîre abajà

1 «Alaga irhegeko wabahà: 2 Amango okagula omujà Muyahudi, anakukolera myâka ndarhu, ogwa kali nda, analîkwe, buzira kujuha cici. 3 Akaba àyishaga yenene, anagenda yenene. Akaba àgwerhe omukazi, mukâge anagenda bo naye. 4 Akaba nnawabo wàmuhaga omukazi, n’akaba nyamukazi àmuburhîre abana-rhabana erhi abana-nyere, omukazi n’abana banabe ba nnawabo, naye anagenda yenene. 5 Ci erhi oyo mujà ankaderha, erhi: «Nsimire nnawirhu, mukanie n’abana bâni ntalonzizo kulîkwa», 6 nnawabo anamuhêka embere za Nyamuzinda, amuhise aha lumvi erhi oku mulirango: nnawabo anamurhuliraho okurhwiri n’omugera: anaba mujà wâge ensiku zoshi. 7 Erhi omuntu ankaguza omwali burhumisi-kazi, yehe arhankalîkwa kula abajà balîkwa. 8 Erhi ankaba arhasimisizi nnahamwabo wàlicimwishozire, nnahamwabo anayemera agombôlwe. Ci arhankamuguliza ishanja ly’ihanga, bulya okwo kwanabà nka kulenganya. 9 Erhi omugala ankabà y’amuha, anamujirire nk’oku banakômerera okujirira abandi banyere. 10 Erhi ankamuhirakwo owundi, amanye arhamunyihizagya ebiryo, erhi emyambalo, erhi eby’obuyumpa. 11 Akaba arhamuhiri ebyo oku binali bisharhu, anacîgendera busha, buzira kujuha igerha.

Amabi galînganîne olufù

12 Owâshûrhe omuntu kuhika okufà, naye anayirhwe, afe. 13 Ci erhi akaba arhâli alâlîre okumuyirha, bulya Nyamuzinda walilonzize okumuhira omu maboko gâge, nanamuyêreka aha akwânîne okuyâkira. 14 Ci omuntu walâlira okuyirha owabo n’obwenge, onamurhenze ciru n’aha luhêrero lwâni, agendinigwa, afe! 15 Owashûrhe îshe erhi nnina, ananigwe, afe. 16 Owâbakule omuntu, ajimuguza erhi amugwarhe omu mwâge, oyo naye ananigwe, afe. 17 Owàhehêrere îshe erhi nnina, ananigwe, afe.

Empîmbo n’ebibande

18 Abantu erhi bankalôngôla, muguma akashûrha owabo, amuyagaze n’ibuye erhi n’ecifûndo, olya wabo akaba arhafîri, ci agend’ijà aha ncingo, 19 akahash’ishubizûka n’okuhika embuga ajà agendera oku kakoma, nyakushûrha erhi amalufuma; ci analyula erya miregerege agezize aha ncingo n’okumubukisa kuhika afume. 20 Erhi omuntu ankashûrha omujà erhi omujà-kazi wâge n’akarhi, bakanafira omu maboko gâge, nyakufà anacihôlerwa. 21 Ci erhi bankahembûka, enyuma lya lusiku luguma, erhi ibirhi, barhankacicîholerwa, bulya bali birugu byâge . 22 Erhi bantu babirhi bankagwarhana balwa, bakahukula omukazi oli izîmi, nyamukazi akamoma, ciru akaba arhafiri, barhegesirwe balyûle nk’olu iba wa nyamukazi anahûnyire, n’oku batwirîrwe n’abacîrânuzi. 23 Ci erhi ankafà, bajuhe obuzîne oku buzîne^q, 24 isu oku isu, lino oku lino, kuboko oku kuboko, kugulu oku kugulu, 25 obuhye oku buhye, ecihulu oku cihulu. 26 Erhi omuntu ankashûrha isu ly’omujà erhi lya mujà-kazi wâge, akanalisherêza, anabalîke bacigendere, kube kubajuha lirya isu lyâbo. 27 N’akaba lyàli lino lya mujà wâge erhi lya mujà-kazi wâge, akûzire, anabalike bacigendere, kubè kubajuha lirya lino lyâbo.

28 Erhi empânzi yankatumirha omuntu, abe mulume erhi mukazi, enamuyirha, eyo mpânzi enabândwe amabuye, n’enyama yayo erhalîbagwa, ci nn’enkâfu yehe arhalikwo lubanja. 29 Ci eyo mpânzi erhi yankaba yàkômereraga okutumirhana na nnayo bakazimurhonda, ci yehe arhashibiriraga okuyilanga, n’erhi yankayirha omuntu, abe mulume erhi mukazi, eyo mpânzi nayo enabandwe amabuye, na nnayo naye, anayirhwe. 30 Erhi bankamutwir’okujuha, anahana birya banamutwirire byoshi omu kugombôla obuzîne bwâge. 31 Erhi ankaba mwana-rhabana erhi mwana-nyere, okwo eryo irhegeko lidesire ko yankanatwirwa. 32 Erhi empanzi yankatumirha omujà mulume erhi mukazi, nnawabo empânzi analyule nnahamwabo balya bajà mafûndo asharhu ga magerha, n’erya mpânzi enabândwe amabuye. 33 Erhi omuntu ankaleka iriba buzira kulibwikira, nisi erhi ahumbe iriba buzira kulibwikira, empânzi kandi erhi endogomi yankarhogeramwo, 34 nnalirya iriba ahônge, alyule nna-cirya cîntu ensaranga, n’ecîntu cifìre aciyôrhane. 35 Eri empànzi y’omuntu yankatumirhana n’ey’omulungu, ekanafà, banaguze empânzi ecizîne, bagabâne ensaranga; n’erya efìre nayo banayigabana. 36 Akaba kwàli kumanyikîne oku eyo mpânzi ekômerera okutumirhana, na nnayo arhashibirira okuyilanga anahônge eyindi mpanzi ahâli h’empânzi, n’erya efìre yanabà yâge.

Obushambo bw’ebîntu

37 Erhi omuntu ankazimba empânzi erhi cibuzi, abibâge erhi abiguze, anahônga nkafu irhanu ahâli h’erya nguma, na bibuzi binni ahali ha cirya ciguma.

1 Erhi ecishambo cankagwarhwa carhula enyumpa cikanigwa, nta lwihôlo oku muko gwaco. 2 Erhi ankaba gwâli mûshi, hanabe olwihôlo lw’omuko gwaco. Ecishambo cirhegesirwe cilyûle ebi cazimbaga. Akaba cirhagwerhi ebi calyûla, canaguzibwa oku mpyûlo y’obushambo bwaco. 3 Ecintu cazimbagwa, empanzi, endogomi erhi cibuzi, cikashângwa cicizine omu maboko gâge, cirya cintu anahyûle kabirhi.

Okusherêza ebya bene

4 Erhi omuntu ankayonya ishwa nisi erhi mizâbîbu, akanaleka ebintu byâge byakera omu ishwa lya bene, analyule eyindi myâka eri minja kulusha y’omu ishwa lyâge erhi y’omu mizâbîbu yâge. 5 Erhi omuliro gwankagulumira guyandukire oku byasi by’emishûgi gulinde guhama guyokêre engano eri oku bishinga erhi eri hofi n’okusarûlwa, nisi erhi ishwa lyayo, nyakulika gulya muliro anahyûle bulya bokêre anayokêraga. 6 Erhi omuntu ankagwasa n’okubîsa owabo ensaranga kandi erhi birugu, bikanazimbirwa emw’olya nyakubîsibwa, erhi ecishambo cankabonekana, cinabihyûle kabirhi. 7 Akaba ecishambo cirhabonekini, nnanyumpa anaje embere lya Nyamuzinda, lyo bamanya oku arhali ye wazimbire ebirugu by’owabo. 8 Ehyanâjîrwe kadali, hyoshi, akaba nkafu, ndogomi, cibuzi, mwambalo erhi ngasi kantu kanahezire koshi kalya bankanaderha mpu: «Neci kâka», olubanja lunahekwe embere za Nyamuzinda, n’oyu Nyamuzinda akayagiriza oku ye mubi anahyûle owabo kabirhi. 9 Erhi omuntu ankayegeka owabo endogomi, enkafu, ecibuzi, nisi erhi cindi cîntu cishwekwa, na cirya cintu cife, civunike nisi erhi cihêkwe n’abanyazi na ntâye obwîne, 10 omwigasho embere za Nyamuzinda gwanatwa olubanja. Erhi nyakuyêgekwa ankacîgasha oku arhazimbaga ecirugu c’owabo, nnacirya cîntu anayemera, naye owabo arhankacilyula bici. 11 Ci erhi akaba cirya cîntu aha mwâge cazimbirwe, anacihyûla naco. 12 Akaba ecintu cayisirwe n’eciryanyi, anagend’iciyerekana buhamirizi; arhankahyûla bici kuli cirya cîntu ciyisirwe n’eciryanyi. 13 Erhi omuntu ankayegeka owabo ecîntu câge, cikayagalika erhi kufà na nnaco arhahali, akwânîne acilyûle. Ci erhi naco ankaba ahali, arhankacilyûla bici. Akaba cali cihozanyo, analyûle engulo ya kulya kuhôza.

Okubakula omunyere mushugi

15 Erhi omulume ankashumika omwana-nyere mushugi orhasag’ishebwa, akanagwîshira bombi naye, olya mulume anamugule abe mukâge. 16 Erhi îshe w’omunyere ankalahira bwâmuhâye, olya mulume analyule ensaranga bahâna ngulo y’abana-nyere bashugi.

Amarhegeko gayêrekîre obworhere bwinja n’idini

17 Omukazi w’omukurûngu, orhahîraga wamulekera akalamo mpu alame. 18 Ngasi yeshi wâhushe oku cîntu anayirhwe, afe. 19 Owarherekêre nyamuzinda w’obwihâmbe, kuleka Nyakasane yenene, anakagwe. 20 Orhahîra okarhindibuza erhi kugonya-gonya ecigolo, bulya ninyu mwâli bigolo omu cihugo c’e Mîsiri. 21 Orhahîra okalibuza omukana nisi erhi enfûzi. 22 Erhi wankamulibuza, akandakira, namayumva omulenge gwâge. 23 Oburhe bwâni bwanayâka mmuyirhe n’engôrho, bakînywe bahinduke bakana n’abana binyu babe nfûzi. 24 Okahôza ow’omu lubaga lwâni ensaranga, mukenyi oli akâwe, orhamujiriraga ihanzè, orhamulongezagyakwo bunguke. 25 Erhi wankarhôla ecirôndo c’owinyu cikînja, onamugalulireco càjingwè, izûba lirhacizonga, 26 bulya bwo bushiro bwâge obwo bonene, co cishûli cibwika omubiri gwâge. Bicigi yeki ankayîsh’ilalamwo? Erhi ankayîsh’indakira nanamuyumva, bulya niehe mba wa lukogo. 27 Orhahîra okalogorhera Nyamuzinda, orhanahîra okahehêrera omuluzi w’ishanja lyâwe.

Ebisarûlwa birhanzi-rhanzi n’emburhwa-lubere

28 Emyâka yâwe n’omurhobo gw’omu mukenzi gwâwe, orhahîraga okaleka abandi babintangakwo. Okaz’interekêra enfula y’omu bagala bâwe. 29 Okaz’injirira ntyo oku bishwêkwa byâwe binene n’ebisungunu, orhabirhenzagyakwo nnina wabyo embere lya nsiku nda, oku lusiku lwa kali munani, omunterekêre. 30 Muyorhe bîmâna embere zani! Murhahîraga mukalya enyama yayirhagwa n’ec’erubala, munayikwebe akabwa.

Obushinganyanya

1 Orhakag’ilumîza emyanzi y’obunywesi. Orhakâg’irhabâla omubî omu kuhamiriza obunywesi. 2 Orhakâg’ishimba omwandu gw’abantu balonza amabî, orhanahîra okafûngira olubanja lw’obubî mpu ly’ojà olunda banji bali. 3 Orhakâg’irhabala omuntu omu lubanja mpu okwenge ali mukenyi. 4 Erhi wankashimana enkafu y’omushombanyi wâwe, erhi ndogomi yâge ehabusire onamulerhereyo. 5 Erhi wankabona endogomi y’omushombanyi wâwe egogomîrwe n’omuzigo, ahâli h’okucigerera, onayirhabale mwene nnayo. 6 Orhahîraga okalenganya owinyu oli mukenyi omu lubanja lwâge. 7 Okaz’iyakira kuli olubanja lw’obunywesi. Orhahîra okayîrha omwêru kwêru erhi omushinganyanya, bulya ntayêza omuntu mubi. 8 Orhahîra, okayemera ebituliro, bulya ebituliro binahûse amasu g’ababona, bibindule n’ebinwa by’abashinganyanya. 9 Orhahîraga okarhindibuza ecigolo, orhahabiri wenene oku ecigolo cirhindibuka, bulya nâwe wene wàli cigolo omu cihugo c’e Mîsiri.

Omwâka gwa Sabato n’olukulu lwa Sabato

10 Okaziyusa myâka ndarhu warhwera ishwa n’okusârûla emyâka yâwe. 11 Ci ogwa kali nda onalileke lilâle, abakenyi bw’omu ishwa lyâwe balye emburho zirimwo, n’ebyankasigala ensimba z’erubala zibirye. Ntyo kwo wakazijira olukoma lwâwe lw’emizeti yâwe. 12 Omu nsiku ndarhu wakazijira emikolo yâwe, ci olwa kali nda, wanarhamûka, ly’enkâfu yâwe n’endogomi yâwe birhamûka, lyo na mugala wa mwabali-kazi wâwe n’ecigolo bayîsa. 13 Obikirire ngasi byoshi nàkubwizire. Orhahîraga okashênga izîno ly’abandi ba-nyamuzinda, irhondo lirhayumvikanaga omu kanwa kâwe.

Ensiku nkulu z’omu Israheli

14 Okaz’inkuza omu kujira olugendo lutagatifu kasharhu omu mwâka. 15 Okaz’ijira olusiku lukulu lw’emigati erhalimwo lwango^r. Okâgeza nsiku nda erhi odwîrhe walya emigati erhalimwo lwango, nka kulya nàkurhegekaga, omu mwêzi gw’emihuli, bulya gwo mwêzi wàrhengagamwo e Mîsiri. Ntaye wanayîshe embere zani maboko mûmu. 16 Okâjira olusiku lukulu lw’emyâka mirhanzi-rhanzi y’omu maboko gâwe, lw’ebi wàrhweraga omu mashwa. N’olusiku lukulu lw’okusârûla, aha buzinda bw’omwâka, amango wahûmbûle amalehe gw’omukolo gw’omu mashwa gâwe. 17 Kasharhu omu mwâka, ngasi mulume ayîsh’ikalola obusù bwa Nnâmahanga Nyakasane. 18 Orhahîraga okanterekêra emigati erimwo olwango n’embâgwa; n’amashushi g’embâgwa z’olusiku lukulu lwâni, garhagezagya obudufu kuhika sêzi. 19 Okaz’irhûla emyâka mirhanzi-rhanzi y’ishwa lwâwe omu ka-Nyamuzinda, Nnâmahanga wâwe. Orhahîraga okayendera omwana-hene omu mahene-hene ga nnina.

Amalaganyo n’amahano embere z’okuja omu Kanani

20 Nârhuma malahika wâni embere zâwe aj’akulanga omu njira, anakuhise ahantu nàrheganyize. 21 Omukenge, onakaz’iyumvirhiza izù lyâge; orhamugayaguzagya, bulya arhankalembera obugâmba bwâwe, kulya kubà izîno lyani liri muli ye. 22 Okâyumvirhiza izù lyâge onakâjira ebi ndesire byoshi, nâbà mwânzi w’abânzi bâwe na mushombanyi w’abashombanyi bâwe. 23 Hano malahika wâni abà amakushokolera, àbà amâkuhisa emw’Abamoriti, Abahititi, Abapereziti, Abakanani, emw’Abahiviti n’Abayebusi, hano mba nàbahungumwire, 24 orhacikagihîra wafukamira ba nyamuzinda babo, ci oyishihenangula abo ba nyamuzinda babo n’okujonjaga empêro zâbo. 25 Okarhumikira Nyakasane Nyamuzinda wâwe, anagisha ebiryo byâwe n’amîshi gâwe, nnankucînge kuli ngasi ndwala; 26 omu cihugo câwe murhakaboneka omukazi omomire erhi owabà ngumba: nayunjuza ensiku z’akalamo kâwe. 27 Narhuma ecôba cani embere zâwe, nshandabanye ngasi mashanja wanageremwo, abashombanyi bâwe boshi bakuyaka. 28 Nàrhuma olwisîmbu embere zâwe, lulibirhekwo Abahiviti, Abakanani n’Abahititi embere zâwe. 29 Ntabalibirhekwo embere zâwe oku câligumiza omu mwâka muguma, lyo ecihugo cirhagisigala bwamwa, lyo n’ebiryanyi bilekiluga, bikurhindibuze. 30 Bunyi-bunyi nakazibalibirhakwo embere zâwe, kuhika amango wâyololoka ohashe okulya ecihugo coshi. 31 Nâtwa olubibi lw’ecihugo câwe kurhenga oku Nyanja Ndukula kuhika oku Nyanja y’Abafilistini, na kurhenga oku irûngu kuhika oku lwîshi. Neci, nahira bene ecihugo omu maboko gâwe, nnambakungushe embere zâwe^s. 32 Orhahîraga okanywana mweshi nabo nisi erhi mwe na banyamuzinda babo. 33 Barhàyûbake omu cihugo câwe, lyo barhagirhuma wangomera: wankanabona wamarhumikira banyamuzinda babo, n’okwo kukuhindukire murhego.»

Nyamuzinda àfundika endagâno n’Israheli

1 Anacibwîra Musa, erhi: «Sôkera emunda Nyakasane ali, nâwe Aroni mwene Nadabu n’owinyu Abihu, mweshi na bandi bagula makumi gali nda ga muli Bene Israheli, muyishifukama kûli. 2 Musa yenene wayegêra hali Nyakasane; bôhe barhayegêraga, n’olubaga lurharheremaga haguma naye.» 3 Musa anaciyisha, ashambâlira olubaga ebyo binwa bya Nyakasane byoshi n’amarhegeko gâge goshi. Olubaga lwoshi lwanacishuza n’izu liguma, mpu: «Ebinwa Nyakasane anadesire byoshi, rhwabishimba^t.» 4 Musa ànaciyandika ebinwa bya Nyakasane byoshi; àzûka sêzi mucêracêra, ayûbaka oluhêrero idako ly’entôndo na mabuye ikumi n’abirhi g’erya milala ikumi n’ibirhi y’Israheli. 5 Okubundi, anacirhuma abana b’emisole ba muli Bene Israheli baj’irhûla embâgwa banarherekêra emicûka y’empânzi nka nterekêro y’okushangira. 6 Musa ayanka ecigabi c’omuko, aguhemba oku rhubehe n’ogwasigalaga agushahuliza oku luhêrero. 7 Arhôla ecitabu c’Endagâno acisomera olubaga. Nalwo lwashuza, mpu: «Ebyo Nyakasane adesire byoshi rhwabishimba, rhunabikenge». 8 Musa arhôla omuko agushahuliza olubaga, erhi: «Ogu muko gwo muko gw’Endagâno Nyakasane afundisire haguma n’ebyo binwa byoshi.» 9 Musa anacisôka bone Aroni, Nadabu na Abihu, boshi na balya bashamuka makumi gali nda b’omu bagula b’Israheli. 10 Babona Nyamuzinda w’Israheli, n’aha magulu gâge erhi hali nka kuno harhîndwa ecirhindiro ciri nka njuma ya kâsi eshusha ecitû c’oku nkuba. 11 Nta kubi àjizire abo bîshogwa b’omu Israheli, basinza Nyakasane, balya bànanywa.

Musa abugâna Nyamuzinda oku ntôndo

12 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Osôkere e munda ndi kuno ntôndo onabêrekwo, nkuhè embaho z’ibuye zirikwo amarhegeko n’amahano nyandisire, nti ogayigirize.» 13 Musa anaciyimuka, bo n’omurhabazi wâge Yozwè. Musa anacisôkera oku ntôndo ya Nyamuzinda, 14 erhi amàsiga abwizire abagula erhi: «Murhulindire hano, kuhika rhugaluke. Ci Aroni na Huri aba basigîre ninyu; owâbe agwerhe olubanja, anabadôse.» 15 Musa anacisôkera oku ntôndo. Ecitû cabwika entôndo. 16 Irenge lya Nyamubâho lyàbêra oku ntôndo ya Sinayi, eco citû cayibwika nsiku ndarhu zoshi. Olusiku lwa kali nda, ànacihamagala Musa omu kagarhi ka cirya citû. 17 Irenge lya Nyakasane lyàkâg’ibonekera bene Israheli nka ngulumira ya muliro ah’irhwèrhwè ly’enondo. 18 Musa ayongobera mulya citû, asôkera oku ntôndo miregerege makumi anni na madufu makumi anni.

Ensholôlo za bene Israheli

1 Nyakasane anaciganiza Musa, amubwîra, erhi: 2 «Obwire bene Israheli basholôle entûlo, ngasi bantu b’omurhima mwinja boshi, oje warhôla ezo nsholôlo zâbo. 3 Alaga ensholôlo wabahûna: amasholo, amarhale, emiringa, 4 emyenda y’akaduku, ey’omusengo, ecitàni calangashana, eswa, obwoya bw’empene, 5 empù z’ebigandabuzi z’akalinga, empù z’ebigoho n’emirhi y’akasiya, 6 amavurha gw’okuhira omu rhumole, omugavu gw’okuhira omu mavurha g’okucîshîga n’obukù bw’okuyôca. 7 Amabuye ga Onikisi n’amabuye g’okuj’omu efodi n’omu mwambalo g’oku cifuba. 8 Onjirire endâro lyo nkazibêra ekarhî kinyu. 9 Nienene nakuyêreka olugero lw’ecihando n’olugero lw’ebirugu byamwo byoshi: okwo kwonênè kwo wânajira.»

Omucîmba gw’amalaganyo

10 «Onjirire omucîmba gw’embaho za akasiya, gwa buli bwa makoro abirhi n’ecihimbi, bugali bw’ikoro liguma n’ecihimbi, na burherema bw’ikoro liguma n’ecibimbi. 11 Ogushîge amasholo garhali mavange, ogushige omu ndalâla n’emugongo, n’omuhiro gwagwo oguzunguluse masholo. 12 Ogutulire mpogo inni za masholo, ozihire omu magulu gâgwo oku ganali anni, mpogo ibirhi lunda luguma n’ibirhi olundi lunda. 13 Ojire emirhamba y’emirhi ya akasiya, oyishige amasholo, 14 onayishesheze omu mpogo z’amarhambi g’omucîmba, gukazibarhulirwakwo. 15 Emirhamba ebêre omu mpogo z’omucîmba, erhakûlagwamwo. 16 Endagâno nakuha oyibîke muli ogwo mucîmba^u. 17 Okubundi ogujirire omufuniko gw’amasholo gone gone, buli bwa makoro abirhi n’ecihimbi na bugali bw’ikoro liguma n’ecihimbi. 18 Ojire bakerubi^v babirhi bamasholo; obatulire oku marhambi gombi gw’ogwo mufuniko. 19 Ohire kerubi muguma eburhambi buguma n’owundi aje ebundi burhambi. Obahire oku muhiro gw’omufûniko, omu marhambi gombi. 20 Ebyubi by’abola bakerubi bishanjûkire enyanya, bakaz’ibwikira omufuniko n’ebyubi byâbo bayerekerane bombi, bakazilola ebwa mufuniko. 21 Ohire omufûniko enyanya ly’omucîmba n’omwo mucîmba mwo wahira Endagâno nâkuha. 22 Aho, ho nakâbuganana nâwe, ho nakâkuganîriza, enyanya ly’omufûniko, ekarhî k’abo bakerubi babirhi bali oku mucîmba gw’Endagâno, nkâkubwîra byoshi ntegesire Bene Israheli.

Amêza g’emigati y’enterekêro

23 Kandi ojire ameza gw’omurhi gwa akasiya, gwa buli bwa makoro abirhi, bugali bw’ikoro liguma, na burhererema bw’ikoro liguma n’ecihimbi. 24 Ogashîge amasholo garhalimwo nvange, ogutâke n’amasholo. 25 Okwo muhiro, obinjûlekwo emikororonzi ya bugali bwa cihimbi c’ikoro, onazunguluse emikororonzi y’amasholo. 26 Ogajirire mpogo inni za masholo, zije oku bikwi binni by’amagulu gâbo oku ganali anni. 27 Ezo mpogo zije omu marhambi g’amagulu gago oku ganali anni, zikazijageramwo emirhamba y’okubarhula ameza. 28 Eyo mirhamba oyijire n’omurhi gwa akasiya, oyishîge amasholo, ekazikolesibwa oku kubarhula ameza. 29 Ameza ogajirire embale, ennambi, orhubehe, enzînzî n’ebyânzi, byo bakaz’idubuliramwo enterekêro z’ebinyôbwa. Byoshi obijire bya masholo garhali mavange. 30 Okaziyôrha ohizire ensiku zoshi omugati gw’enterekêro okwo meza, embere zani.

Akamole ka mahaji nda

31 Kandi ojire akamole k’amasholo garhali mavange. Ako kamole, katulwe kalungire n’enteberhebe yako n’olusârhi lwako, haguma n’amashami, ebigonyero n’obwaso bwako. 32 Mahaji ndarhu garhenge omu marhambi gako: mahaji asharhu g’akamole eburhambi buguma na mahaji asharhu g’akamole ebundi burhambi. 33 Oku ngasi ihaji kuje mahaji asharhu galikwo amafufu n’obwaso. Ntyo kwo mahaji ndarhu garhenga omu kamole gajirwa gwoshi. 34 Nako akamole kône, kabe na mashami anni haguma n’amafufu n’obwaso bwâgo: 35 ifufu liguma omu mahaji abirhi marhanzi garhenga omu kamole, ifufu liguma omu gandi mahaji abirhi garhenga omu kamole, n’ifufu liguma omu mahaji abirhi mazinda garhenga omu kamole kwo n’okwo oku mahaji ndarhu goshi g’akamole. 36 Amafufu n’amahaji bilungine n’akamole, byoshi bibe bitule muli cûma ciguma ca masholo garhali mavange. 37 Ojire rhumole nda: bakaz’iyâsa orhwo rhumole, rhumolekere embere n’eburhambi. 38 Ennâmbi zako n’amaganyi gakwo, byoshi bibe bya masholo gonene. 39 Bagajire na talenta nguma ya masholo gone gone, haguma n’ebigabi byako byoshi. 40 Olole bwinja onajire nk’oku oyeresirwe oku ntôndo.

Endâro

1 «Endâro oyijire ya birhebo ikumi, obijire bya citâni ciniole n’emyenda y’akaduku k’omukara, ey’akaduku k’akalinga, ey’akalinga kêru ohirekwo ba-kerubimi bakozirwe n’obulenga. 2 Obulî bwa ngasi cirhebo bube bwa makoro makumi abirhi na munani, n’obugali bube bwa makoro anni. Olwo, lwo lugero lw’ebirhebo byoshi. 3 Birhebo birhanu bilungwe ngasi ciguma oku câbo. 4 Ohire emishumi oku muhiro gw’ecirhebo cirhanzi, oku kampwe-mpwe k’obulungîro, onajire ntyo oku muhiro gw’ecirhebo cizinda c’obulungîro bwa kabirhi. 5 Ohire mishumi makumi arhanu oku cirhebo cirhanzi, na mishumi makumi arhanu oku kampwe-mpwe k’ecirhebo c’obulungîro bwa kabirhi, eyo mishumi ekâyerekerana ngasi muguma n’ogwâbo. 6 Ojire mino makumi arhanu ga masholo, go galunga ngasi cirhebo oku câbo, na ntyo Endâro ebe ya bûbake buguma bwone. 7 Kandi ojire ebirhebo by’amôya g’empene, oyubakemwo ecihando enyanya z’Endâro. Ojire ikumi na ciguma. 8 Obulî bwa cirhebo ciguma: makoro makumi asharhu. Obugali bw’ecirhebo: makoro anni. Lwo na lugero lw’ebirhebo byoshi oku binali ikumi na ciguma. 9 Ohangire birebo birhanu haguma, na bindi ndarhu haguma. Ecirhebo ca kali ndarhu ocigonyere embere z’ecihando. 10 Ohire mishumi makumi arhanu oku muhiro gw’ecirhebo cibwisire birya birhangiriza bigwarhine na yindi mishumi makumi arhanu oku muhiro gw’ecirhebo cibwisire birya bindi bya kabirhi bigwarhine. 11 Ojire mino makumi arhanu ga mulinga, ogageze omu mishumi, na ntyo gashwêke ecihando coshi cibe bûbake buguma. 12 Ecihimbi c’ebirhebo by’ecihando cisigîre, cijêmbukire enyuma ly’endâro. 13 N’ebwa buli bw’ebyo birhebo by’ecihimbi cisigîre cije lunda luguma n’olundi oku buli bw’ebirhebo, kandi bijêmbukire oku ntambi zombi z’endâro, bibwikire olunda n’olundi lw’endâro. 14 Eco cihando ocijirire oburhungiri bw’empù z’enganda-buzi, zishîzirwe ibala lidukula, n’oburhungiri bw’empù mvunge zinozire buje oku nyanya.

Olukângà lw’Endâro

15 «Ojire omutûngo gw’Endâro gube gwa murhi gwa akasiya, mugwike burherema. 16 Obuli bwa ngasi mutûngo bube bwa makoro ikumi, n’obugali bw’ikoro liguma n’ecihimbi. 17 Ngasi mutûngo gube na mahango abiri galungîne ngasi ihango omu lyâbo. Kwo onajirage ntyo oku yindi mitûngo y’Endâro yoshi. 18 Ojire olukângà lw’okushweka n’okusêza Endâro, mirhi makumi abirhi ya lukângà olunda lw’emukôndwè. 19 Eyo mitûngo oku eri makumi abirhi, oyihirekwo marhwèrhwè anni ga marhale: marhwèrhwè abirhi oku ngasi murhi. 20 Olunda lwa kabirhi lw’Endâro, emwenè, ohire yo mitûngo makumi abirhi; 21 nayo ejekwo marhwèrhwè makumi anni ga marhale, marhwèrhwè abirhi oku ngasi mutûngo gw’olukângà. 22 Enyuma ly’Endâro, ebwa nyanja, ohireyo mitûngo ndarhu ya lukângà, 23 ojire mitûngo ibirhi ebuzinda bw’Endâro, oku kafende-fende. 24 Eyo mitûngo, eshwekane ibirhi-ibirhi kurhenga idako kuhika enyanya aha bushwinjiro omu mpaga ntanzi. Ntyo, kwo eyo mitûngo ibirhi y’oku kafende-fende yayôrha. 25 Ntyo, habà mitùngo munani n’amarhwèrhwè gayo g’amarhale: marhwèrhwè ikumi na ndarhu, abirhi oku muntûngo muguma n’abirhi kuli ngasi gundi mutûngo. 26 Kandi ojire n’emirhamba y’omurhi gwa akasiya: irhanu oku mitûngo y’olundi lunda lw’Endâro, 27 irhanu oku mitûngo eri oku kafende-fende k’Endâro, olunda lw’enyanja. 28 Omurhamba gw’engusu gushwekerwe aha kagarhî k’emitûngo, gurhulukâne kurhenga ebuzinda kuhika obundi buzinda. 29 Emitûngo y’olukângà oyishîge amasholo, empagà z’okuhiramwo emirhamba, ozijire za masholo, n’emirhamba nayo oyishîge masholo. 30 Oyûbake eyo Ndâro nka kulya wàyerekagwa oku ntôndo.

Omwenda

31 Kandi ojire omwenda gw’akaduku k’omukara, n’akaduku k’akalinga, n’akalinga kêru, n’ecitâni ciniole; bahirekwo bakerubimi bakozirwe n’obulenga. 32 Ogumanike kuli mitûngo inni ya murhi gwa akasiya mishîge amasholo, egwerhe ngondôzo z’amasholo zigwarhîne oku marhwèrhwè anni g’amarhale. 33 Ogwo mwenda gugwarhwe n’amino g’ebirhale, n’omu ndalâla yago, mwo mwahira omucîmba gw’Endagâno. Ogwo mwenda lwo lwaba lubibi lw’Abatagatifu n’Ahatagatifu h’Ebitagatifu. 34 Ohire omufuniko oku mucîmba gw’Endagâno omu Hatagatifu h’Ebitagatifu. 35 Amêza ogahire embere ly’ogo mwenda, n’akamole aha mbere lya mêza, olunda lw’emukôndwè lw’Endâro. Ohire amêza olunda lw’ebumosho. 36 Kandi ohire omwenda aha muhango gw’ecihando, mwenda gwa kaduku k’omukara, kaduku k’akalinga, kaduku-kêru n’ecitâni ciniole: mukolo gwa muntu mulenga. 37 Ogwo mwenda gugwarhire kuli mitûngo irhanu y’omurhi gwa akasiya, onayishîge amasholo. Engondôzo zayo zibe za masholo, onazitulirekwo marhwèrhwè arhanu ga mulinga.

Oluhêrero lw’enterekêro

1 Ojire oluhêrero^w lw’embaho za akasiya: buli bwa makoro arhanu na bugali bwa makoro arhanu; obuli n’obugali bw’oluhêrero binyumanane. Na makoro asharhu burherema. 2 Orhumpekwè-mpekwè rhwalwo oku rhunali rhunni, ohirekwo mahembe anni gashwekine narhwo, rhunabe rhwa mulinga. 3 Ojire embehe z’okugukiramwo oluvù lw’oku luhêrero, empaho z’okuguka oluvù, amabakuli, orhukanya n’ebitumbûkizo. Ebyo byoshi obitule n’omulinga. 4 Oyubakire olushângi luli nka lusirha lwa mulinga oku luhêrero; olujirire mpogo inni za mulinga oku bikwi byalwo oku biri binni. 5 Ohire olwo lushângi omu ndalâla y’oluhêrero idako, luhike omu karhî k’obuli bw’oluhêrero. 6 Ojire emirhamba y’oluhêrero, mirhamba ya murhi gwa akasiya, onayishige omulinga. 7 Eyo mirhamba bakâyishesheza omu mpogo, ekazigera enyunda zoshi oku zinali ibirhi z’oluhêrero nka balubarhula. 8 Olubinjûle nka mukenzi, onalujire nka lwa mbaho. Kukwânîne olujire nka kulya wànayerekagwa oku ntôndo.

Obululi

9 Kandi ojire obululi bw’Endâro, olunda lw’ebulyo, emukôndwe, obululi bubwikwe n’emyanda y’ecitâni ciniole, ya buli bwa makoro igana ngasi lunda. 10 Emitungo yabwo oku enali makumi abirhi, n’amarhwèrhwè gayo, bibe bya mulinga. Engondôzo z’eyo mitûngo n’amaganyi gayo, bibe bya cirhale. 11 Kwo n’okwo olunda lw’enwenè, nayo eje emyenda ya makoro igana oku buli, emitûngo yayo oku enali makumi abirhi, n’amarhwèrhwè gayo oku ganali makumi abirhi, bibe bya mulinga, engondôzo zayo n’amaganyi gayo, bibe bya cirhale. 12 Obugali bw’obululi, olunda lw’enyanja, bwaba bwa makoro makumi arhanu ga myenda, n’emitungo yayo oku eri ikumi n’amarhwèrhwè gayo oku ganali ikumi. 13 Obugali bw’obululi, olunda lw’ebushoshôkero bw’izûba (ebuzûka-zûba): makoro makumi arhanu; 14 myenda ya makoro ikumi n’arhanu, na mitûngo isharhu na marhwèrhwè gayo asharhu oku kahembe kaguma; 15 oku kandi kahembe, myenda ya makoro ikumi n’arhanu, n’emitûngo yayo oku eri isharhu na marhwèrhwè gayo asharhu. 16 Aha muhango gw’obululi, haje omwenda gwa makoro makumi abirhi, gwa kaduku k’omukara, kaduku k’akalinga, kalinga k’akêru, n’ecitâni ciniole; mukolo gwa bulenga, gugwarhire kuli mitûngo inni na marhwèrhwè anni. 17 Emitûngo eyubasire obululi yoshi, ebe elungine omu mpagà z’amarhale; engondôzo zayo zibe za marhale; n’amarhwèrhwè gayo gabe ga mulinga. 18 Obuli bw’obululi: makoro igana, obugali: makumi arhanu kuli ngasi cikwi, oburherema: makoro makumi arhanu ga citâni ciniole; amarhwèrhwè gabe ga mulinga. 19 Ngasi bindi birugu by’omu Ndâro byoshi, birya byanakolesibwa oku mikolo yamwo yoshi, makondo gayo n’amakondo g’obululi, bibe bya mulinga.

Amavurha g’akamole

20 Woyo orhegeke bene Israheli bakazikulerhera amavurha g’emizeti mishwe g’okutwana akamole, garhalimwo nvange, lyo akamole kakaziyôrha kayasire ensiku n’amango. 21 Omu Cihando c’Ihano, embere ly’omwenda gubwisire Endagâno, Aroni n’abagala bakaziyôrha baliyasize embere za Nyakasane kurhenga bijingo kubika sêzi. Liri irhegeko ly’ensiku n’amango kuli bene Israheli kurhenga iburha kuja oku lindi.

Emyambalo y’abadâhwa

1 Ci w’oyo, muli bene Israheli, oyegeze aha burhambi bwâwe mwene winyu Aroni ye n’abagala, omujire mudâhwa wâni: Aroni, Nadabu, Eleyazari na Itamara, bagala ba Aroni. 2 Mwene winyu Aroni omujirire omwambalo mutagatifu, cibe cimanyiso c’irenge na ca kukengwa. 3 Obwire ngasi bantu balenga balya bayunjwire omûka gw’oburhimanya nàbahiziremwo, bajirire Aroni emyambalo yamujira mutagatifu na mudâhwa wâni. 4 Alaga emyambalo bajira: omwambalo gw’oku cifuba, efodi, ecishûli citâke, akanzo, ecitambara n’omukaba. Bajirire Aroni, mwene winyu, n’abagala emyambalo mitagatifu, lyo akaz’injirira emikolo y’obudâhwa. 5 Bakolese amasholo, akaduku k’omukara, akaduku k’akalinga, akaduku kêru n’ecitâni ciniole.

Efodi

6 Bajire efodi^x y’amasholo, ya kaduku ka mukara, kaduku ka mulinga, kaduku kêru n’ey’ecitâni ciniole: mukolo gwa bulenga. 7 Kandi cibe na maganyi abirhi g’okugwasa oku mihiro yombi. 8 Omusibo gw’efodi gugezire enyanya, gukolwe kuguma nayo gunalungane nayo: gube gwa masholo, gwa kaduku k’omukara, gwa kaduku k’akalinga, gwa kaduku kêru n’ecitâni ciniole. 9 Orhôle mabuye abirhi ga onikisi, oyandikekwo amazîno ga Bene Israheli: 10 amazîno ndarhu oku ibuye lirhanzi, n’agandi ndarhu oku ibuye lya kabirhi, nk’oku banakulikirana omu maburhwa gâbo. 11 Ago mabuye wahirakwo amazîno ga Bene Israheli, gakolwe n’omulenga oyishi okubinjûla amabuye, nka kula banabinjûla eciziriko, ogabohere omu mpogo z’amasholo. 12 Ago mabuye gombi, ogahire oku mishumi y’efodi, gabe mabuye ga kuyibusa amazîno ga Bene Israheli. Ntyo Aroni akaz’ihêka amazîno gâbo embere za Nyakasane oku birhugo byâge byombi, lyo akaz’ibayibuka. 13 Ojire mburungusè ibirhi za masholo, 14 na migufu ibirhi ya masholo gone gone, oyijire mihûnge nsobekanyè, egere mw’ezo mburungusè.

Enshoho y’oku cifuba

15 Ojire n’enshobo y’oku cifuba y’okutwa emmanja, mukolo gwa bulenga. Oyijire nka kulyâla wanajira efodi: ya masholo, ya kaduku ka mukara, ya kaduku ka kalinga, ya kaduku kêru n’ecitâni ciniole. 16 Nka yamâgonywa, eyumanane enyunda zoshi, ya buli bwa cihimbi c’ikoro na bugali bwa cihimbi c’ikoro. 17 Oyilukirekwo emilongo y’orhubuye, milongo inni ya rhubuye. Oku mulongo murhanzi kulukirwe esadoniki, etopazi n’esumarado; 18 oku mulongo gwa kabirhi, ohirekwo enofeki, esafira n’ealimasi; 19 oku mulongo gwa kasharhu ohirekwo, enjwîjwî, eagata n’eamatusta; 20 oku mulongo gwa kanni kulukirwe ekrizoliti, ehyasinti n’eyaspiri. Orhwo rhubuye rhuhangirwe omu mpogo z’amasholo. 21 Ago mabuye gayandikwekwo amazîno ga Bene Israheli ikumi na babirhi, gabe matâke nka biziriko, ngasi ibuye n’izîno, kulya emilala enali ikumi n’ibirhi. 22 Enshoho y’oku cifuba oyijirire emigufu y’amasholo garhalimwo mvange miluke nka migozi. 23 Enshoho y’oku cifuba oyijirire rhugondo rhubirhi rhwa masholo garhaliwo mavange, n’orhwo rhugondo oku rhunali rhubirhi orhushwekere oku mihiro yarho yombi. 24 Orhwo rhugozi rhw’amasholo rhwombi orhugeze mw’orhwo rhugondo rhubirhi rhushwekirwe oku bushwinjiro bw’enshoho y’oku cifuba. 25 Nabyo ebikwi by’orhwo rhugufu rhwombi, bishwekerwe kuli zirya mburungusè zombi, oku mishumi y’efodi, embere zayo. 26 Ojire mpogo ibirhi za masholo ozihire oku bushwinjiro bw’enshoho y’oku cifuba, oku muhiro gw’endalâla, olunda lw’efodi. 27 Ojire zindi mpogo ibirhi za masholo, ozihire idako ly’ebirhugo-rhugo by’efodi, olunda lw’embere, hofi n’obugonyero bwâyo, enyanya ly’omushumi gw’efodi. 28 Bashwekere empogo z’enshoho oku mpogo z’efodi n’ehigozi hy’akaduku k’omukara, ebêre enyanya ly’omushumi gw’efodi n’enshoho y’oku cifuba esêre oku efodi. 29 Ntyo, amango Aroni akazija omu hatagatifu, akazihêka amazîno ga Bene- Israheli aha murhima gwâge^y omu nshoho y’oku murhima y’okutwa emmanja, lyo bakayôrha bayibuka ensiku zoshi embere za Nyakasane. 30 Omu nshoho y’oku cifuba y’okutwa emmanja ohiremwo Urimi na Tumini^z, bikazibêra aha murhima gwa Aroni amango aja embere za Nyakasane. Aroni akazihêka ntyo ensiku n’amango olubanja lwa Bene Israheli aha murhima gwâge, embere za Nyakasane.

Ecishûli

31 Ojire ecishûli c’efodi ca mwenda gwa kaduku ka mukara coshi coshi. 32 Aha kagarhî k’eco cishûli, haje omurhule gw’okukazigezamwo irhwe, n’eburhambi bw’ogwo murhule ebe bushwinjiro buli nka bwa lûba, lyo cirhagibereka. 33 Oku muhiro gw’omu ndalâla, kuje emishemberere y’emishâbîro y’akaduku k’omukara, akaduku k’akalinga n’akaduku kêru, n’orhudende rhuje rhwahangirwa oku marhambi n’omu kagarhî k’eyo mishâbîro. 34 Hidende higuma hya masholo na mushâbîro muguma oku muhiro gw’ecishûli n’omu marhambi moshi. 35 Aroni akaciyambala amango ali omu mikolo yâge, na ntyo bakaziyumva ajegereza omudende amango akola aja omu hatagatifu embere za Nyakasane, n’amango akola arhengamwo, lyo alek’ifà.

Ecimanyiso c’oburherekêre

36 Ojire ehy’olubambà hy’amasholo gone gone, onabinjekwo nka kula babinja akahamikizo, mpu: «Mutagatifu wa Nyakasane». 37 Ohishwekere oku mugozi gw’akalinga k’omukara, hije oku nsirha: hikwânîne hibêre olunda lw’embere oku nsirha. 38 Hiyishija aha malanga ga Aroni, lyo akazihêka amabî Bene Israheli bajira omu bintu barherekêra Nyamubâho ngasi mango barherekire. Aroni akazihiyambala ngasi mango emalanga lyo Nyakasane asimisibwa n’ezo nterekêro. 39 Oluke akanzo k’ecitâni ciniole, ojire ensirha y’ecitâni ciniole, ojire n’omukaba gw’emikonzi: mukolo gwa bulenga.

Emyambalo y’abadâhwa

40 Bagala ba Aroni obajirire orhwanzo, obajirire emikaba, obajirire n’ensirha z’ebidesi, zirya zankabakengêsa. 41 Ebyo birugu obiyambike mwene winyu Aroni n’abagala, obashîge amavurha n’enfune zâbo ozibûmbe mavurha, obanterekêre lyo bakazijira omukolo gwâni gw’obudâhwa. 42 Obajirire orhubutura rhw’ecitâni, rhw’okubwikira obushugunu bwâbo, rhukazirhenga omu cibunu kuhika omu madwi. 43 Aroni n’abagala bakaz’irhuyambala nka baja omu Cihando c’Ihano, erhi nka bayegêra oluhêrero mpu barherekêre omu hatagatifu, lyo balek’ihemuka banalek’ifà. Liri irhegeko ly’ensiku n’amango kuli ye n’oku iburha lyâge.

Okurherekêrwa kw’abadâhwa

1 Alaga oku wakazibajira ly’obarherekêra omu budâhwa bwâni: orhôle empanzi ntôrho na nganda-buzi ibirhi zirhalikwo izâbyo 2 n’omugati gurhalimwo lwango, emigati y’olununirizi erhalimwo lwango yavungiragwa omu mavurha, n’orhugati rhw’olununirizi rhurhalimwo lwango, rhushîge amavurha, obijire n’enshâno y’omulà gw’engano. 3 Obihire byoshi omu cirhiri ciguma, onabirherekêre haguma n’erya mpanzi na zirya ngandabuzi oku zinali ibirhi.

Okushukululwa kw’emyambalo n’amavurha

4 Oshegeze Aroni n’abagala aha luso lw’Ecihando c’Ihano, onabashuke n’amîshi. 5 Orhôle emyambalo, oyambike Aroni akanzo, ecirondo c’efodi, efodi, enshoho y’oku cifuba, omukobekebyo n’omukaba gw’efodi. 6 Okuhandi omuyambike ensirha omu irhwe, n’oku nsirha ohirekwo ecimanè c’obutagatifu^a; 7 orhôle amavurha g’okushîga, omubulagirego oku irhwe, omushîgego. 8 Hano obà wamàshegeza abagala, obayambike orhwanzo, 9 obayambike omukaba, Aroni n’abagala, obayambike n’ensirha. Ntyo obudâhwa bube bwâbo omu irhegeko ly’ensiku n’amango. Oyimike ntyo Aroni n’abagala.

Enterekêro

10 Okuhandi, olerhe empanzi ebwa Cihando c’Ihano, n’Aroni n’abagala, balambulire amaboko oku irhwe ly’eyo mpanzi. 11 Obâgire eyo mpanzi embere za Nyakasane, aha luso lw’Ecihando c’Ihano. 12 Orhôle oku muko gw’eyo mpanzi, oje wagushîga n’omunwe oku rhufende-fende rhw’oluhêrero, n’ogundi ogubulagire gwoshi aha magulu g’oluhêrero. 13 Orhôle olujimbi lwoshi luzônga amala, n’agandi mashushi g’oku budiku, ensiko zombi n’amashushi gazizungulusire zombi, byoshi obiyokere aha luhêrero. 14 Ci eminyafu y’eyo mpanzi, oluhu lwayo n’eciho cayo, obiyokere embuga ly’icûmbi, bulya eri nterekêro oku byâha. 15 Okuhandi, orhôle enganda-buzi ntanzi, Aroni n’abagala balambûlire amaboko oku irhwe ly’enganda-buzi. 16 Obâge eyo nganda-buzi, orhôle oku muko gwayo, oje washahuliza omu marhambi goshi g’oluhêrero. 17 Eyo nganda-buzi oje wayitwa bihimbi-bihimbi, oshuke amalà gayo n’ensenyi zayo, obihire kuli birya bihimbi n’irwe. 18 Engandabuzi yoshi oyiyokere oku luhêrero. Eri mbâgwa ya Nyakasane, nterekêro ya kisûnunu kinja ka kurhûliriza, yasingônolerwa Nyakasane. 19 Kandi orhôle erya ngandabuzi ya kabirhi, Aroni n’abagala balambulire amaboko oku irhwe ly’eyo ngandabuzi. 20 Obâge eyo ngandabuzi, orhôle oku muko gwayo, ogushahulize oku bushongoshongo bw’okurhwiri kulyo kwa Aroni n’oku bushongoshongo bw’okurhwiri kulyo kwa ngasi mugala, oku cunkumwe c’okuboko kwabo kulyo, n’omu marhambi g’oluhêrero, ogashahulizekwo ogwo muko. 21 Orhôle kuli ogwo muko guli oku luhêrero, n’amavurha gw’okucîshiga, oshahulize kuli Aroni n’oku myambalo yâge, oku bagala n’oku myambalo yâbo. Ajirwa ntyo mutagatifu yêne n’emyambalo yâge, n’abagala n’emyambalo yâbo.

Okuyîmika abadâhwa

22 Orhôle amashushi g’engandabuzi, omucira gwayo, amashushi gali oku bula n’oku budiku, ensiko zombi n’amashushi gazirikwo n’okugulu kwayo kulyo, bulya eri ngandabuzi ya kuyîmika. 23 Na muli cirya cirhimbiri cirimwo emigati erhalimwo lwango ciri embere za Nyakasane, orhôlemwo omugati muburunguse , omugati gw’olununîrizi gulimwo amavurha, n’ehigati by’olununîrizi. 24 Ebyo byoshi obihire omu maboko ga Aroni n’omu maboko g’abagala, obihâne nterekêro ya kulengezibwa n’okuzunguzibwa embere za Nyakasane. 25 Oshub’ibirhenza omu maboko gâbo, obiyôkere oku luhêrero enyanya ly’embâgwa, nka kisûnunu ka kusîmîsa Nyakasane: eri nterekêro ya kusingônolwa n’omuliro, ya kurherekêrwa Nyakasane. 26 Orhôle omushaya gw’erya nganda-buzi y’okuyimika Aroni, okâgulengeza n’okuguzunguza embere za Nyakasane: co câwe cigabi. 27 Kuli eyo ngandabuzi y’okuyimika Aroni n’abagala, orherekêre omushaya gw’okulengezibwa n’okuzunguzibwa, n’obuhira. 28 Liri irhegeko ly’ensiku n’amango, eyo yo myanya Aroni n’abagala bakàhâbwa na Bene Israheli. Eri myanya Bene Israheli bakaz’iyôrha bajira oku nterekêro zâbo z’omurhûla, myanya ya kurhûla Nyakasane. 29 Emyambalo mitagatifu ya Aroni eyishihabwa abagala enyuma zâge, bakaziy’iyambala amango bakola bashîgwa amavurha n’okuyimikwa. 30 Oyu bâyimike mudâhwa ahali hâge omu bagala, anayiyambale nsiku nda zoshi zoshi ye wakazija omu Cihando c’Ihano mpu agendijira emikolo omu hatagatifu.

Ebiryo bitagatifu

31 Engandabuzi y’okuyimika oyirhôle, n’enyama zayo oziyendere omu hantu hatagatifu. 32 Aroni n’abagala balire enyama z’eyo ngandabuzi aha luso lw’Ecihando c’Ihano, bazilire omugati guli omu cirhimbiri. 33 Bo bakazilya ebyakolesibagwa oku nterekêro y’okubacesa olusiku lw’okuyimikwa n’okurherekêrwa kwabo. Nta w’embuga wankabiryako, bulya biri bitagatifu. 34 Akaba hali ebyasigîre kuhika sêzi kw’eyo nyama y’okuyimika n’ogwo mugati, binayocibwe bisingônoke, barhacibiryaga, bulya biri bitagatifu. 35 Ntyo kwo wajira kuli Aroni n’oku bagala, nk’oku nanakurhegekaga: okazijira nsiku nda wajira ebijiro by’okubayimika.

Ebiyêrekîre oluhêrero

36 Ngasi lusiku, okazirherekêra empanzi ntôrho, ebe nterekêro y’okucîrhênza ebyâha. Oyihâne nterekêro y’okurhenza ebyâha oku luhêrero, omu kujira ebijiro by’okulushukûla, onalushîge amavurha gw’okulujira lutagatifu. 37 Okazijira nsiku nda zoshi washukûla oluhêrero, wanalujira lutagtifu. Ntyo, oluhêrero lwabà lutagatifu bwenêne, ngasi byoshi byànahike okwo luhêrero, binabe bitagatifu.

Enterekêro ya ngasi lusiku

38 Alaga ebi wakazirhûla oku luhêrero: bana-buzi babirhi ba mwâka muguma ngasi lusiku luja oku nkuba. 39 Omwana-buzi wa burhanzi akazirherekerwa sêzi, n’omwana-buzi wa kabirhi arherekêrwe câjîngwe. 40 Bakazirherekêra enshâno y’omulà haguma n’oyo mwana-buzi murhanzi, ya cigabi ca kali ikumi ca nyamâha, mvanganye omu mavurha g’omuzeti lwa hini nguma, byoshi bibe bigushe omu idivayi lya cigabi ca kanni ca hini nguma. 41 Omwana-buzi wa kabirhi, okazimurherekêra câjîngwè, onamuhirekwo enterekêro y’enshâno n’ey’ecinyôbwa eri nk’erya y’esêzi; èbe nterekêro ya kisûnunu kinja ka kurhûliriza, yasingônolerwa Nyakasane. 42 Eyo yo nterekêro bakazirherekêra ensiku zoshi embere za Nyakasane, aho ho nakazikubugâna, nkola nakugâniza. 43 Aho ho nakazishimânana na Bene Israheli, n’ahola hantu irenge lyani lyahajira hatagatifu. 44 Ecihando c’Ihano n’oluhêrero, nabijira bitagatifu: Aroni n’abagala nabajira batagatifu, lyo bakola bwinja obudâhwa bwâni. 45 Nabêra ekarhî ka Bene-Israheli, na mbe Nyamuzinda wabo. 46 Bamanya oku nie Nyakasane, Nyamuzinda wabo, oku nie nàbarhenzagya omu cihugo c’e Mîsiri, nti lyo mbêra ekarhî kabo, nie Nyakasane, Nyamuzinda wabo.

Oluhêrero lw’enshângi

1 «Ojire oluhêrero wakazitumbukizakwo enshângi, olujire n’omurhi gwa akasiya. 2 Obuli waluyubakamwo bube bw’ikoro liguma n’obugali nabo bube bw’ikoro liguma: lube lwa nyunda ziyumanine, oburherema nabo bube bwa makoro abirhi, lwoshi lulungane n’orhuhembe rhwakwo ko na kuguma. 3 Olushîge amasholo garhali mavange, oku nyanya, omu marhambi n’omu rhuhembe, omuhiro gwalwo gube gwa butâke bwa masholo. 4 Olujirire mpogo ibirhi z’amasholo idako ly’omuhiro, enyanya ly’amarhambi gombi, ozihire omu marhambi, zikazigeramwo emirhamba y’okululengeza. 5 Eyo mirhamba oyijire n’omurhi gwa akasiya, onayishige amasholo. 6 Oluhire embere z’omwenda gubwikire omucîmba gw’Endagâno, embere z’omufuniko gubwikire Endagâno, halya nâkazikubugâna. 7 Aroni akazitumbûkizakwo enshângi, ngasi sêzi, amango akola ayumanyanya orhumole, analutumbûkizekwo enshângi. 8 N’amango Aroni akola ayâsa orhumole câjingwè, analutumbûkizakwo enshângi, eri nshângi ya nsiku n’amango embere za Nyakasane, kurhenga oku iburha kuja oku lindi. 9 Kuli olwo luhêrero irhondo murhahîraga mukarherekêrakwo enshângi y’obushâla-shâla nisi erhi mbâgwa n’enterekêro zindi zindi, murhakanahîra mukabulagirakwo enterekêro z’ebinyôbwa. 10 Liguma omu mwâka, Aroni akazijira nterekêro y’okushukûla ebyâha, oku rhuhembe rhw’oluhêrero. Liguma omu mwâka, kurhenga iburha kuja oku lindi, akâshukûla oluhêrero n’omuko gw’embâgwa y’okulyula ebyâha. Olwo luhêrero luli lutagatifu bwenêne embere za Nyakasane.»

Entûlo y’omu ka-Nyamuzinda

11 Nyakasane anacishambâza Musa, amubwîra, erhi: 12 «Amango waganja^b bene Israheli mpu ly’omanya omubalè gwâbo, ngasi muguma anahane entûlo y’obuzîne bwâge emwa Nyamuzinda, lyo balekijakwo obuhanya bakola baganjwa. 13 Alaga ebi ngasi wanaganjwe akazihâna: cigabi ca kabirhi c’esikeli y’omu ka-Nyamuzinda, erya ya ngero makumi abirhi oku ngasi sikeli. Eco cigabi ca kabirhi c’esikeli ebe ntûlo ya Nyakasane. 14 Ngasi muntu yeshi wankanaganjwa, kurhangirira oku myâka makumi abirhi y’okuburhwa na kulusha, ahâne entulo ya Nyakasane. 15 Mw’okwo kuhâna entûlo ya Nyakasane lyo muciza obuzîne bwinyu, omugale^c arhahânaga binji kulusha ecigabi c’esikeli, n’omukenyi arharhûlaga binyi kulusha ecigabi c’esikeli. 16 Okazirhôla eyo ntûlo ya Bene Israheli y’okuciza obuzîne bwâbo, oyikolese oku mikolo y’omu Cihando c’Ihano, ebe cikengêzo erhi nkûmbu kuli Bene Israheli embere za Nyakasane omu kuciza obuzîne bwâbo.

Omukenzi gw’okukalabira

17 Nyamuzinda ashambâza Musa, amubwîra, erhi: 18 «Ojire omukenzi gw’omulinga n’amakondo gago gabe ga mulinga, bakazicîkalabiramwo, oguhire ekarhî k’Ecihando c’Ihano n’oluhêrero, ohiremwo n’amîshi. 19 Aroni n’abagala bakazikalabiramwo amaboko n’amagulu. 20 Nka baja omu Cihando c’Ihano, bakazikalaba n’amîshi, lyo balekifà. Kwo na kwo nka bayegêra oluhêrero bakola baliyokera Nyakasane enterekêro z’okusingônoka, 21 bakazicîkalaba amaboko n’amagulu, lyo balekifà. Kuli obwo lyabà irhegeko lirhahuligana, kuli Aroni yêne n’oku bûko bwâge, kurhenga oku iburha kuja oku lindi.

Amavurha matagatifu

22 Nyakasane anacishambâza Musa, amubwîra, erhi: 23 «Orhôle omu migavu minjinja kulusha eyindi yoshi, obukù bwayaga bwa sikeli magana arhanu; ecigabi ca kabirhi, kwo kuderha sikeli magana abirhi na makumi arhanu y’omugavu gw’esinamoni, sikeli magana abirhi na makumi arhanu y’omugavu gw’olusheke lw’akîsûnunu; 24 sikeli magana arhanu g’omugavu gwa akasiya, lugero lw’esikeli y’omu ka-Nyamuzinda, na hini nguma y’amavurha g’omuzeti. 25 Ojiremwo amavurha matagatifu^d g’okucîshîga, mvange yahûmula bwinja, mukolo gwa muvanganya mulenga, go gâbà mavurha matagatifu g’okucîshiga. 26 Oshîgemwo Ecihando c’Ihano, omucîmba gw’Endagâno, 27 amêza n’orhulugu rhwago rhwoshi, oluhêrero lw’enshângi, 28 oluhêrero lw’enterekêro n’orhulugu rhwalwo rhwoshi, omukenzi n’amakondo gâgwo. 29 Obigishe bibe bitagatifu lwoshi, na ngasi byânabihikekwo binabe bitagatifu. 30 Aroni n’abagala obashîge onabarherekêrere, lyo bakàjira omukolo gw’obudâhwa bwâni. 31 Obwire Bene Israheli, erhi: «Aga mavurha matagatifu g’okucishînga, gali gâni, kurhenga oku iburha kuhika oku lindi. 32 Irhondo murhahîraga mukashîga wundi wundi muntu, murhaderhaga mpu mwayiga okugavanganya, bulya gali matagatifu, ganayorhe gali matagatifu kuli mwe n’oku iburha linyu. 33 Owanayige okuvanganya ago mavurha erhi kugashîga omuntu kwône, oyo anakagwa omu bûko bwâge.»

Okujira enshângi

34 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Olonze ebizibwe bihûmula bwinjinja, akaradusi kahûmula bwinjinja, ecizibwe ca torakasi, eca ambre, eca galabani, ebizibwe by’omugavu haguma n’obukù burhalimwo buvange, byoshi bya lugero luyumanine. 35 Ojiremwo omugavu gw’enshângi, mukolo gwa muvânzi mulenga, ogwo mugavu gujemwo omûnyu, gurhajagamwo bindi bici, gube mutagatifu. 36 Oguvungunyule, orhôlekwo obuvungunyukiza ohire embere ly’omucîmba gw’Endagâno, omu Cihando c’Ihano, mulya nakâshimânana nâwe. Kuli mwe ogwo mugavu gwaba mutagatifu bwenêne. 37 N’ogwo mugavu wajira, irhondo murhahîra mwaderha mpu ninyu mwacîjiriragwo, mukazigulola nka mugavu gurherekîrwe Nyakasane. 38 Owanaderhe mpu aguyiga lyo naye ankayûmva akisûnunu kagwo, oyo muntu anakagwe omu bûko bwâge.»

Abarhumisi bw’omu ka-Nyamuzinda

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: 2 «Ala! Niene nàhamagalaga Besaleli, mwene Uri, mwene Huru w’omu bûko bwa Yuda. 3 Nàmuyunjuzize Mûka gwa Nyamuzinda, lyo abà n’oburhimanya, obukêngere n’obwenge bw’okumanyijira ngasi mukolo: 4 obulenga omu mikolo y’amasholo, emiringa n’amarhale; 5 omu kubinja amabuye gw’okubambira, okubinjûla emirhi n’okujira emikolo ya ngasi lubero. 6 Nakulusha aho, nàmuhizirekwo Oholiyabu, mwene Ahisamaki, w’omu bûko bwa Dani, nahira oburhimanya omu murhima gwa ngasi mushinganyanya, nti bajire ngasi byoshi nanakurhegesire: 7 Ecihando c’Ihano, omucîmba gw’Endagâno, omufûniko guli enyanya zagwo na ngasi birugu by’omu cihando byoshi, 8 ameza n’ebirugu byago, akamole k’amasholo gonene n’ebirugu byako, 9 oluhêrero lw’enshângi, oluhêrero lw’enterekêro n’ebirugu byalwo byoshi, omukenzi n’amakondo gâgwo, 10 emyambalo y’obugashânize, myambalo mitagatifu y’omudâhwa Aroni, emyambalo abana bâge bakaziyambala nka bajira omukolo gw’obudâhwa, 11 amavurha g’okucishîga n’enshângi y’omu hatagatifu. Babijire byoshi byoshi nk’oku nanakurhegekaga.»

Okukenga olwa Sabato

12 Nyamuzinda anacibwîra Musa erhi: 13 «Obwire Bene Israheli, erhi: Mukâkenga bwenêne ensiku zani za Sabato, bulya ciri cimanyiso ekarhî kinyu na nani, kurhenga oku iburha kuja oku lindi, lyo bakazimanyirira oku nie Nyakasane, nie mmucêsa. 14 Mukazikenga olwa Sabato, bulya luli lutagatifu kuli mwe. Owâluzize ananigwe. Neci, ngasi yeshi wânakole muli lwo, oyo muntu anakagwe ekarhî k’ishanja lyâge. 15 Bakazijira emikolo nsiku ndarhu zoshi, ci olusiku lwa kali nda, luli lusiku lwa kurhamûka lurherekîrwe Nyakasane. Ngasi yeshi wâjire omukolo olusiku lwa Sabato, oyo anayirhwe, afe. 16 Bene Israheli balange olwa Sabato, bakazijira olwa Sabato, kurhenga oku iburha kuja oku lindi, ebe ndagâno y’ensiku zoshi. 17 Sabato abe cimanyiso c’emyâka n’emyâka, ekarhî ka Bene Israheli na nani, bulya nsiku ndarhu Nyakasane ajiragamwo amalunga n’igulu, ci olusiku lwa kali nda, arhahumaga kabishi, ahumûka.»

Musa ahâbwa ennambi zirikwo amarhegeko

18 Cazinda, erhi àyusishambâza Musa oku ntôndo y’e Sinayi, amuhà zirya mbale ibirhi z’Obuhamirizi, mbale ibirhi za mabuye, zàyandikagwa n’omunwe gwa Nyakasane.

Ecâha c’olubaga

1 Olubaga erhi lubona Musa amalegama buyandagala oku ntôndo, lwashubûzanya eburhambi bwa Aroni, lwanacimubwîra, erhi: «Yimuka! Orhujirire^e Nyamuzinda warhushokolera, bulya oyo Musa, muntu wàrhurhenzagya omu cihugo c’e Mîsiri, rhurhacimanyiri oku àbîre.» 2 Aroni ababwîra, erhi: «Mukûlage orhugondo rhw’amasholo rhuli oku marhwiri ga bakinywe, aga bagala binyu, n’aga bâli binyu, murhunderhere.» 3 Olubaga lwoshi lwaja lwakûla orhugondo lwàgwerhe omu marhwiri, balerhera Aroni. 4 Erhi abà amayankirira galya masholo bâli mudwîrhîre, agatula n’ecuma, arhenzamwo enshusho y’akanina. Banaciderha, mpu: «Israheli, ala Nyamuzinda wâwe wàkurhenzagya omu cihugo c’e Mîsiri!» 5 Erhi Aroni abona kulya, ayûbaka oluhêrero embere ly’erya nshusho, ayaliza, erhi: «Irhondo luli lusiku lukulu lwa Nyakasane!» 6 Erhi buca, oku banazûka, barherekêra enterekêro z’embâgwa banalerha enterekêro z’omurhûla, olubaga lwanaciburhamala, lwalya lwananywa, lwayimuka mpu lusâme.

Nyamuzinda arhônda Musa

7 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Yandagala, bulya lulya lubaga lwagomire, lulya lubaga wàrhenzagya omu cihugo c’e Mîsiri. 8 Barhalegamire okurhenga omu njira nàbayerekaga, batuzire enshusho y’akanina bafukamire embere zayo banaderha, mpu: «Israheli ala Nyamuzinda wâwe, owàkurhenzagya omu cihugo c’e Mîsiri.» 9 Nyakasane, anacibwîra Musa; erhi: «Aye! Nàsingirize olu lubaga, nabona oku luli lwa bacikanyi-cirhagômba» 10 Ci lero, ondekage, nkolaga najira oburhe bwâni bubayâkirekwo, boshi mbahererekeze, wene obe we njira ishanja linene.»

Omusengero gwa Musa

11 Musa arhuliriza Nyakasane, Nyamuzinda wâge, ederha, erhi: «Nyamwagirwa carhuma wakunirira olubaga lwâwe wene wàshugulaga n’emisi y’okuboko kwâwe omu cihugo c’e Mîsiri? 12 Cankarhuma abanya-Mîsiri baderha, mpu: «Buminya bwàrbumaga abarhenza eno munda mpu ly’ajibayirhira omu mpinga, anabaherêrekeze hano igulu!» Rhuliriza obukunizi bwâwe, onaleke obubî olonzize okujirira olubaga lwâwe. 13 Kengêra bambali bâwe: Abrahamu, Izaki na Yakobo walanganyagya n’omwigasho, wababwîra, erhi: «Obûko bwinyu nabuluza bube nka nyenyêzi z’oku nkuba na cirya cihugo nàderhaga, nacihà obûko bwinyu buciyimenwo ensiku n’amango!» 14 Nyakasane arhulirira obwo, arhacikolaga akal’ibala àli amalalira okukolera olubaga lwâge.

Musa abera ennâmbi zalikwo Endagâno

15 Musa anacishubûka àyandagala, abungulukira emwa bene Israheli, erhi afumbîrhe galya mabuye g’ennàmbi abirhi, gàli mayandike enyunda zombi, emugongo n’emalanga. 16 Ago mabuye-nnâmbi gwàli mukolo gwa Nyamuzinda yêne, emyandiko galikwo Nyamuzinda yêne wàyisiribaga. 17 Yozwè ayumva ecihogêro c’olubaga cidwîrhe cabanda orhuhababo; abwîra Musa, erhi: «Nàmayumva akahababo kali nka ka ntambala omu cihando.» 18 Ci Musa àmushuza, erhi: «Karhali kahababo k’abahimine, karhanali kahababo k’abahimirwe, ci nyumvîrhe nka liri izù lya nyimbo za bantu badwîrhe badumizanya.» 19 Lero erhi àhika hofi n’ecirâlo, àlangîra akanina n’ebigâmba by’amasâmo. Musa agwarhwa n’oburhe, arhôla zirya nnàmbi z’amabuye g’Endagâno, azidedeka oku idaho, azijonjagira mulya ntambi-rhambi ly’entôndo. 20 Arhôla kalya kanina bàjiraga akadûlika muliro; akavungunyula koshi, akalagaliza omu mîshi, aganywesa Bene Israheli. 21 Musa adôsa Aroni, erhi: «Bici olu lubaga lwakuhizirekwo ene olinda obayemerera ecâha cingan’aha?» 22 Aroni àmushuza erhi: «Yagirwa, orhakalihaga, bulya nâwe wene orhahabiri oku olu lubaga luyôrha luhârhira amabî! 23 Bonene bambwîraga, mpu : «Orhujirire nyamuzinda warhushokolera, bulya olya Musa, omulume wàrhurhenzagya e Mîsiri, rhurhamanyiri kurhi anabîre!» 24 Lero nababwîra, nti: «Ndi ogwerhe amasholo!» Baja bagashugula oku marhwiri gâbo, bagampà. Nagahira ecìko, garhengamwo aka kanina.»

Obuhane

25 Musa abona oku olubaga lwahabusire, oku Aroni analuhabwire, analubonesa nshonyi omu masu g’abashombanyi bâge. 26 Okuhandi, Musa agend’iyimanga aha muhango gw’icûmbi, ederha, erhi: «Oli wa Nyakasane, anjeho!» Bene Levi boshi bashubulizanya eburhambi bwâge. 27 Ànacibabwîra, erhi: «Ntya kwo Nyakasane w’Israheli adesire: «Ngasi muguma ahire engôrho yâge ebirhugo murhulukâne omu icûmbi mwoshi, kurhenga kuli ngasi muhango kuj’oku gundi, muje mwanigûza akaba mwene winyu, akaba mwîra wâwe, akaba mulungu wâwe!» 28 Bene Levi banacijira nk’oku Musa anababwîraga, olwo lusiku olubaga lwafàmwo bihumbi bisharhu bya bantu. 29 Musa ababwîra, erhi: «Ene mwarherekîre Nyakasane amaboko ginyu, kulya kuba ngasi muguma anayomolire omugala erhi mwene wâbo engôrho, ly’amugisha!»

Musa ashubisengerera Bene Israheli

30 Lero erhi buca. Musa abwîra olubaga, erhi: «Mwajizire ecâha cinene, ci nkolaga narheremera emunda Nyakasane ali kwankanabà nashobôla obwonjo kw’eco câha cinyu!» 31 Musa ashubira emunda Nyakasane ali amubwîra, erhi: «Aye! Lulya lubaga lwàgomire bwenêne! Lwacîjirîre nyamuzinda w’amasholo. 32 Ci okalonza, olubabalire eco câha … N’akaba nanga, onzazagye omu citabu^f wànyandikaga!» 33 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Owàngomîre ye nanazaza omu citabu cani! 34 Ci buno okanyagye! Olôngolane olubaga emunda nakubwîraga, malahika wàni akushokolera. Ci olusiku nabarhangula niene, nabahana kw’eco câha câbo.» 35 Nyakasane anacihana olubaga bulya lwàli lujizire akanina, kalya Aroni àtulaga.

Nyamubâho ahâna irhegeko ly’okuhandûla

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Orhenge hano, we n’olubaga wàrhenzagya omu cihugo c’e Mîsiri, orheremere ebwa cihugo nàlaganyagya Abrahamu, Izaki na Yakobo erhi mbabwîra, nti: «Iburha lyâwe lyo ncihîre». 2 Narhuma malahika embere zâwe, nnandibirhekwo aba-Kanani, Abamoriti, Abahatiti, Abapereziti, Abahaviti n’Abayebusi. 3 Osôkere ebwa cihugo cihululamwo amarha n’obûci. Ci kwône omanye oku arhali rhweshi rhuli, bulya oli lubaga lwa bikanyi-birhagômba, nankanamuhungumulira omu njira!» 4 Olubaga erhi luyumva eco cinwa c’obuhane, lwaja omu mishibo na ntâye wàciyâmbirhe emyambalo yâge y’olukulu. 5 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Obwire Bene Israheli, erhi: «Muli lubaga lwa bikanyi-birhagômba. Erhi nankaderha nti rhusôke haguma ninyu, erhi namanamurahiza. Na buno, ntâye wàrhenzagya emyambalo yâge y’olukulu, nienene ntahabe kurhi namujira». 6 Bene Israheli banacihogola emyambalo yâbo y’olukulu, kurhengerera oku ntôndo ya Horebu.

Ecihando c’Ihano

7 Musa anacirhôla cirya Cihando, ajiciyubakira kuli, embuga ly’icûmbi, aciyirika Cihando c’Ihano. Na ngasi yeshi wàkâgilonza Nyakasane àkâgija ebwa Cihando c’Ihano càliyûbasirwe embuga ly’icùmbi. 8 N’erhi Musa àbâga akola aja ebwa Cihando c’Ihano, olubaga lwoshi lunayimange, ngasi muguma aha luso lw’ecihando câge, ashimbulîze Musa amasu, kuhika alinde aja omu Cihando. 9 Erhi Musa àbâga amaja omu Cihando, ecilundo c’omugî cinayandagale, ciyimange aha luso lw’Ecihando, Nyakasane arhondere ashambâla bo na Musa. 10 Olubaga lwoshi lwàkâgibona eco cilundo c’omugî oku ciyimanzire aha luso lw’Ecihando na ngasi muguma àkâfukama aha luso lw’ecâge cibando ahwere oku idaho. 11 Nyakasane àkâgishambâla bo na Musa busu oku busu nka kula omuntu anashambâza owabo muntu. Okuhandi Musa akàgishubira ebw’icûmbi, ci omurhabâzi wâge Yozwè, mwana wa busole mwene Nuni, yehe arharhengaga omu Cibando.

Omusengero gwa Musa

12 Musa abwîra Nyakasane, erhi: «Alaga oku wamambwîra, erhi: Yinamulaga olubaga, ci orhammanyisizi ndi orhumire wagenda rhwe naye, n’obwo wenene wàderhaga, erhi: «Nkumanyîre oku iziîno lyâwe», na kandi, erhi: «Obà murhonyi omu masu gani». 13 Lero akaba ntonyire omu masu gâwe okunali, ommanyisagye nani amajira gâwe, lyo nani nkumanya, nanderhe lyoki oku mba murhonyi omu masu gâwe. Na kandi, omanye oku eri liri ishanja lwâwe!» 14 Nyakasane amubwîra, erhi: «Akaba orhayishiri wene niene nayisha ngendikuha amarhamûko». 15 Musa àmushuza, erhi: «Akaba orhayishiri Wêne orharhurhenzagya hano. 16 Bicigi bankacimanyirakwo oku niono rhwe n’olubaga lwâwe, rhurhonyire omu masu gâwe? K’arhali kugenda haguma nirhu oku kwarhuma, n’okubona niono n’olubagallwâwe rhurhashushini n’agandi mashanja gabà hano igulu?» 17 Nyakasane abwîra Musa, erhi: «Okwo odesire buno nakujira nako, bulya oli murhonyi omu masu gâni, nnambà nkumanyîre oku izîno lyâwe.»

Musa oku ntôndo

18 Musa amubwîra, erhi: «Onyemererage nani ndole oku irenge lawe!» 19 Nyakasane àmushuza, erhi: «Nageza aminja gani goshi embere zâwe, nnanyakulize izîno lya Nyakasane embere zâwe. Mbabalira oyu nnonzize okubabalira, nnambêra lukogo oyu nnonzize okubêra lukogo!» 20 Ashubiza erhi: «Orhankahashibona obusù bwâni, bulya omuntu arhankabona obusù bwâni akacilama!» 21 Nyakasane ashubiderha, erhi: «Ala ahantu hofi nani! Oyimange oku lwâla! 22 Hano irenge likola lyagera, nakuhira omu mongobana gw’olwâla, nkubwikire n’obulà bw’enfune zani, kuhika ngere. 23 Okubundi ntenze enfune zani, ombone omugongo, ci amalanga gani, ntâye wankahash’igalolakwo!»

Agandi mabuye g’amarhegeko

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Obînje nnambi ibiri za mabuye nka zirya ntanzi, nayandika kuli ezo nnambi birya binwa byonêne byâli kuli zirya ntanzi wajonjagaga. 2 Obe ocîrheganyize irhondo sêzi oyishisôkera sêzi-sêzi oku ntôndo ya Sinayi, oyimange embere zani oku busoso bw’entôndo. 3 Ntaye wasôkanaga mweshi ciru n’omuguma na ntâye wabonekaga oku ntôndo kwoshi, ciru n’ebibuzi n’enkafu, birhakereraga ebwa eyola ntôndo. 4 Musa abinja ennâmbi nka zirya ntanzi, anacizûka sêzi-sêzi, asôkera oku ntôndo ya Sinayi nka kulya Nyakasane ànamurhegekaga erhi adwîrhe zirya nnâmbi ibirhi z’amabuye. 5 Nyakasane anacibunguluka omu citû ayimanga halya bo naye.

Nyamubâho abonekera Musa

Musa erhi adwîrhe ayakûza izîno lya Nyakasane. 6 Nyakasane anacigera embere zâge, aja ayakûza, erhi: «Nyakasane, Nyamubâho, Nyamuzinda w’obwonjo, ntabâcihûngo, ntakunira-duba, oyunjula bwinja n’obwikubagirwa, 7 oyôrha mwikubagirwa w’iburha oku lindi, we lembera obubî, obuhalanjisi n’ecâha, ci orhaleka obubî bwagera kwônene, onashimbulule obubî bw’ababusi n’abana oku binjikulu babo kuhika oku iburha lya kasharhu n’erya kanni. 8 Ho n’abo Musa anacifukama, ahwera oku idaho. 9 Aderha, erhi: «Akaba ko binali Yagirwa ntonyire omu masu gâwe, Waliha oyemere okugenda nirhu, bulya olu lubaga luli lwa ba cikanyi-cirhagômba, ci orhubêre obwonjo oku mabi girhu, onarhujire mwimo gwâwe!»

Okushubilumûla Endagâno

10 Nyakasane aderha; erhi: «Nkola nafundika endagâno, najira ebirhangâzo embere ly’olubaga, birya birhasagiboneka ciru n’eliguma omu mashanja, n’olu lubaga lwoshi olimwo lwabona ebijiro bya Nyakasane, bulya biri bya kujugumya ebi nakola n’okuboko kwâwe! 11 Obikirire bwinja ebi nàkurhegekaga ene! Embere zawe nkola nakûngusha Abamoriti, Abakanani, Abahititi, Abepereziti, Abahiviti n’Abayebusi. 12 Omanye irhondo orhahîraga mpu wanywana n’abantu babà omu cihugo wajamwo, balekibà murhego kuli we. 13 Ci amahêro^g gâbo oyishigakûndula, emitûngo yâbo oyijonjage n’emirhi yâbo y’amahêro, oje wayitwa. 14 Wehe orhahîra okaharâmya owundi nyamuzinda, bulya izîno lya Nyakasane ye «Lûji»^h, aba Nyamuzinda wa lûji. 15 Orhahîra okanywana mwene abantu ba muli eco cihugo: bulya amango bakola bacîhemula na banyamuzinda wabo, bankanakuhamagala obone wamalya oku nterekêro zâbo; 16 erhi bagala bâwe bankabashebera bâli babo, bâli babo banayishicihemulira emwa banyamuzinda babo, obone bamakululirayo na bagala bâwe, mpu nabo bacihemulire emwa banyamuzinda babo. 17 Orhahîraga okatula banyamuzinda b’ecûma. 18 Okazilanga olusiku lw’emigati erhalimwo lwango. Okazijira nsiku nda zoshi walya emigati erhalimwo lwango, nka kulya nàkurhegekaga, omu mango garhegesirwe n’omwêzi gw’Emihuli, bulya omwêzi gw’Emihuli, go mwêzi wàrhengagamwo e Mîsiri. 19 Ngasi coshi cizibûla omulà gwa nnina, ciri câni: ngasi lubere lw’omu maso gâwe, akaba lwa nkafu, erhi lwa cibuzi. 20 Ci olubere lw’endogomi, okaziluhanira engombôlo y’omwanabuzi, akaba orhaluhanîri engombôlo, onaluniole igosi. Ngasi lubere lwa muli bagala bâwe, okaziluhanira engombôlo. Ngasi murhabana wâwe w’olubere, okaz’imugombôla, murhanakâgiyisha maboko mûmu embere zani. 21 Okazikola nsiku ndarhu, ci olusiku lwa kali nda wanarhamûka, ciru gankaba mango ga kubiba erhi kusârûla, onarhamûke. 22 Okazijira olusiku lukulu lw’Emigobe, lwo lw’emyâka mirhanzi-rhanzi y’engano, n’olusiku lukulu lw’okusârûla aha buzinda bw’omwâka. 23 Kasharhu omu mwâka, ngasi mulume ayishikazilola obusù bwa Nnahamwabo, Nyakasane, Nyamuzinda w’Israheli. 24 Bulya hano mba namakûngusha amashanja goshi embere zâwe, mbà namayushûla ecihugo câwe, ntâye ciru n’omuguma waderhe mpu ayagalwa n’ecihugo câwe amango warherema, ogendilola obusù bwa Nyakasane, Nyamuzinda wâwe, kasharhu omu mwâka. 25 Orhahîra okanterekêra emigati erimwo olwango, n’enterekêro y’olusiku lukulu lwa Basâka erhakâgigeza budufu kuhika sêzi. 26 Okazirhûla emyâka mirhanzi-rhanzi y’ishwa lyâwe omu ka-Nyamuzinda, Nyakasane wâwe. Orhahîraga okayendera omwanahene omu mahenehene ga nnina» 27 Nyakasane abwîra Musa, erhi: «Oyandike ebyo binwa, bulya ebyo binwa byo nfundisire mwo endagâno haguma nâwe na haguma n’Israheli.» 28 Musa abêra okwo ntôndo bo na Nyakasane, miregerege makumi anni na madufu makumi anni. Arhalyaga mugati, arhananywaga mîshi. Ayandika ebinwa by’endagâno kuli zirya nnambi ibirhi z’amabuye, birya binwa ikumi.

Musa ashubira oku icûmbi

29 Erhi Musa àyandagala oku ntôndo ya Sinayi, Musa ali adwîrhe zirya nnambi zombi z’Endagâno omu maboko, na Musa arhâli amanyire oku obusù bwâge bwàkazagilangashana kurhenga aho àshambazagya Nyakasane. 30 Aroni na Bene Israheli boshi babona Musa, obusù bwâge bwâlibudwîrhe bwalangashana, bayôboha okumuyegêra. 31 Musa abahamagala, lero Aroni n’abagula b’olubaga boshi bamujayo, naye Musa abashambâza. 32 Cazinda Bene Israheli boshi bamujayo, naye Musa abaganîza, anakomêreza ngasi byoshi Nyakasane amubwîraga oku ntôndo ya Sinayi. 33 Erhi Musa àyusa okubashambâza, anacibwikira obusù n’omwenda. 34 N’erhi Musa àbâga aja embere za Nyakasane mpu bashambâle bo naye, anakûle gulya mwenda, kuhika ahuluke. Erhi abâga amâhuluka, anabwire Bene Israheli amarhegeko ahîrwe. 35 Bene Israheli bâkagibona oku obusù bwa Musa budwîrhe bwalangashana. Lero Musa ashubikaz’ibwikira obusù bwâge n’omwenda, kuhika ashubigend’ishambâla bone Nyamuzinda.

Olwa sabato luli lukulu lwa kurhamûka

1 Musa ànacihamagala olubaga lwoshi lwa Bene Israheli, ababwîra, erhi: « Alagi ebinwa Nyakasane arhegesire okujira: 2 Mukazijira emikolo nsiku ndarhu, ci olusiku lwa kali nda, lubè kulimwe, lusiku lutagatifu, luzira lwa Nyasakane lwa kurhamûka. Ngasi wàhume akabishi mw’olwo lusiku anayirhwe. 3 Ngasi hoshi mwânabè muli, murhayâsagya ciru n’omuliro olusiku lwa Sabato.»

Bene Israheli balerha entûlo yâbo

4 Musa anacibwîra olubaga lwa Bene Israheli lwoshi, erhi: «Yumvagyi oku Nyakasane adesire: 5 oku birugu binyu, murhôlekwo ebi mwasholôlera Nyakasane. Ngasi muntu yeshi w’omurhima muhânyi asholôlere Nyakasane amasholo, amarhale, emiringa; 6 akaduku k’omukara, akaduku k’akalinga, akalinga-kéru, ecitàni ciniole, amoya g’empene, 7 empù z’enganda-buzi zirimwo ebitàke by’akaduku, empù z’ebigoho, emirhi y’akasiya, 8 amavurha g’akamole, omugavu gw’amavurha g’okucîshîga, obukù bw’okuyôca, 9 amabuye ga onikisi n’amabuye g’okuja omu efodi n’omu mwambalo gw’oku cifuba. 10 Ngasi balenga ba muli mwe bayîshe barhangire ngasi byoshi Nyakasane arhegesire: 11 Endâro, ecihando cayo n’oburhungiri bwâyo, amino gayo, empaho zayo, emirhamba yayo, emitûngo y’amarhwèrhwè yayo, 12 omucîmba n’emirbamba yago, omufuniko n’omwenda gw’okugufûnika n’okugubwikira; 13 ameza n’emirbamba yagwo, orhulugu rhwago rhwoshi n’omugati gw’enterekêro; 14 ecinâra c’akamole n’orhulugu rhwaco rhwoshi, orhumole rhwaco n’amavurha g’okumoleka, 15 oluhêrero lw’enshângi n’emirhamba yalwo, amavurha gw’okucîshîga n’omugavu gw’enshângi, emyenda y’ebirhebo by’aha muhango gw’endâro, 16 oluhêrero lw’embâgwa n’olugurhu lwalwo w’omulinga, emirhamba yalwo n’orhulugu rhwoshi, omukenzi n’amakondo gâgwo, 17 emyenda y’emihango y’omu côgo n’emitûngo yayo, amarhwèrhwè gayo n’omwenda gw’olumvi lw’oku côgo, 18 enkîngi z’Endâro n’ecôgo cayo n’emigozi yayo; 19 emyenda y’obugashanîze y’okuyambala omu hatagatifu, emyenda mitagatifu y’omudâhwa Aroni n’emyenda abagala bakaziyambala omu mukolo gw’obudâhwa. 20 Erhi olubaga lwoshi lwa Bene Israheli lurhenga hali Musa, 21 ngasi boshi b’omurhima mwinja bàyisha na ngasi bàgwerhe obulonza bw’okuhâna bakazilerha entulo ya Nyakasane y’okuyûbaka Ecihando c’Ihano, okujira ngasi mikolo yamwo n’emyambalo mitagatifu. 22 Abalume n’abakazi bavangula. Ngasi ba murhima muhânyi balerha orhugondo rhwabo rhw’omu marhwiri, engondo, emiringa, orhulugu rhunji rhw’amasholo, rhulya bànalilonzize okurhûla Nyakasane. 23 Ngasi bàli bagwerhe akaduku k’omukara, akaduku k’akalinga, akalinga kêru, ecitâni ciniole, amoya g’empene, empù z’enganda-buzi zirimwo ebitâke by’akaduku n’empù z’ebigoho, bakazibilêrha. 24 Abakâgisholola entûlo z’amarhale, n’ez’emiringa, bakàbilerhera Nyakasane ntûlo. Ngasi bâgwerhe emirhi y’akasiya yankakwanana kw’eyo mikolo, bakâyilêrha. 25 Ngasi bakazi balenga, bakazihûnga emigozi, ey’akaduku k’omukara k’akalinga, n’ey’akalinga kêru n’ey’ecitâni ciniole, bàkazibijira n’amaboko gâbo bonene banabilerha. 26 Abakazi balenga bàkâluka amoya g’empene. 27 Abagula b’olubaga bakazilerha amabuye ga onikisi n’amabuye gw’okutâka efodi n’enshoho y’oku cifuba, 28 migavu n’amavurha g’akamole gw’okushiga n’enshângi. 29 Bene-Israheli boshi, abalume n’abakazi, ngasi ba murhima muhânyi, bàkazilerha buzira kusêzibwa ebyâli bikwânîne oku mikolo yoshi Nyakasane ali rhegesire Musa okujira.

Abakozi b’omu ka-Nyamuzinda

30 Musa anacibwîra Bene Israheli, erhi: «Loli! Besaleli mwene Uri, mwene Huru w’omu bûko bwa Yuda, Nyakasane amuhamagîre omu izîno lyâge. 31 Amuyunjuzize omûka gwa Nyakasane, omûka gw’oburhimanya, obumanye n’obulenga omu mikolo ya ngasi lubero, 32 mpu akageranya ngasi mukolo, ahashe okukazikola amasholo, amarhale n’emiringa; 33 ahashe okukâgôya amabuye g’okubambira, okubinjûla emirhi n’okujira ngasi mikolo yoshi y’obulenga. 34 Anàhizire omu murhima gwâge n’omu gwa Oholiyabu mwene Ahisamaki, w’omu bûko bwa Dani, engalo y’okuyigiriza. 35 Abayunjuzize oburhimanya bw’okujira ngasi mikolo y’okugôya, okutâka n’okuluka emyênda y’akaduku k’omukara, ey’akaduku k’akalinga, ey’akaduku kêru n’ecitâni ciniole, n’oburhimanya bw’okuhunga: abahîre obulenga bw’okujira emikolo ya ngasi lubero n’obukengere bw’okuyigeranya.

1 Besaleli, Oholiyabu na ngasi mushinganyanya Nyakasane àhiziremwo oburhimanya n’obukengere bw’okumanyijira emikolo yoshi y’omu ka-Nyamuzinda, abo bayishijira ngasi byoshi Nyakasane arhegesrire.

Entûlo zalumîra

2 Musa anacibamagala Besaleli na Oholiyabu na ngasi bandi balenga Nyakasane ali ahizire omu murhima gwâbo oburhimanya, balya boshi omurhima gwâbo gwanali gusunisire omu kujira omukolo buzira kusêzibwa. 3 Banacigendirhôla emunda Musa ali, zirya ntûlo zoshi Bene Israheli bâkâgilerha oku bajira omukolo gw’aka-Nyamuzinda mpu bagurhangire. Ci kwône kulya kuba ngasi sezi, bâcikâg’ilerha ezindi ntûlo, 4 balya bashinganyanya bakâg’ijira emikolo ya ngasi lubero y’aka- Nyamuzinda, barhenga muguma muguma omu mukolo bâkâgijira, 5 bajibwîra Musa, mpu: «Olubaga ludwîrhe ebirhalusire, ebikwânîne emikolo Nyakasane arhegesire.» 6 Musa anacihâna irhegeko mpu baje baderha omu icûmbi lyoshi, mpu: «Abe mulume abe mukazi, ntâye wacijiraga ensholôlo y’aka-Nyamuzinda!» Ntyo banacihanza okukâlerha ezindi ntûlo, 7 bulya ebi lwâli lwa masholôla byali bikwânîne oku mikolo yoshi yankanajirwa, ciru byankanarhaluka.

Endâro

8 Abalenga kulusha omu bakozi bajira Endâro: birhebo ikumi bya citâni ciniole, bya kaduku k’omukara, bya kaduku k’akalinga n’akaduku kêru, bajira na ba-kerubimi bàkolagwa n’obulenga. 9 Obuli bwa ngasi cirhebo makoro makumi abirhi na munani, obugali bwa ngasi cirhebo: makoro anni, lugero luguma oku birhebo byoshi. 10 Bâkaz’ilungira birhebo birhanu haguma, na bindi birhanu haguma. 1 11 Bahira emishumi y’akaduku k’omukara oku cirhebo cizinda mwo birya bishwekirwe haguma, bajira ntyo n’oku cindi cirhebo cishwinjire ebyâbo. 12 Bahira mishumi makumi arhanu oku cirhebo cirhanzi na yindi mishumi makumi arhanu omu muhiro gw’ecirhebo cishwinjire ebya kabirhi, eyo mishumi yàkaziyerekerana ngasi muguma olunda ogwâbo gunalozire. 13 Bajira mino makumi arhanu ga masholo g’okuhanga ebirhebo bihashikîne, ngasi ciguma oku cindi, na ntyo Endâro yoshi yabà nyumpa nguma. 14 Cazindà bàluka ebirhebo by’amôya g’empene, ga kujira ecihando oku irhwèrhwè ly’Endâro. Babijira ikumi na ciguma. 15 Obuli bwa ngasi cirhebo, makoro asharhu, obugali bwa ngasi cirhebo, makoro anni, lugero luguma kw’ebyo birhebo ikumi na ciguma byoshi. 16 Bashwekera birhebo birhanu haguma, na bindi ndarhu haguma. 17 Bahira mishumi makumi arhanu oku muhiro gw’ecirhebo cizinda cishwesire ebyâbo, na yindi makumi arhanu oku muhiro gwa birya bya kabirhi bishwekirwe haguma. 18 Bajira mino makumi arhanu ga mulinga gw’okuhangira ecihando haguma coshi cibe nnambulè nguma. 19 Ecihando bacijirira oburhungiri bw’empù z’enganda-buzi z’akaduku, oku nyanya bahirakwo oburhungiri bw’empù z’ebigoho.

Olukânga

20 Babînja empaho z’Endâro, mpaho za murhi gw’akasiya, baziyimanza burherema. 21 Obulî bwa ngasi lupaho makoro ikumi, n’obugali bwa ngasi lupaho, ikoro liguma n’ecihimbi. 22 Oku ngasi lupaho kwâli migukuma ibirhi milûnge ngasi muguma oku gwâbo. Bajira ntyo oku mpaho zoshi z’Endâro. 23 Neci, banacijira empaho z’Endâro: makumi abirhi olunda lw’emukôndwè, ebulyo. 24 Ezo mpaho makumi abirhi, bahirakwo marhwèrhwè makumi abirhi ga marhale, marhwèrhwè abirhi kuli migukuma ibirhi ya lupaho luguma na marhwèrhwè abirhi oku migukuma ibirhi ya ngasi lundi lupaho. 25 Olundi lunda lw’Endâro lwo lunda lw’emwenè, bahirayo mpaho makumi abirhi, 26 haguma n’amarhwèrhwè gazo g’amarhale oku gali makumi anni: marhwèrhwè abirhi oku lupaho luguma, na marhwèrhwè abirhi oku ngasi lundi lupaho. 27 Babinja mpaho ndarhu z’omu bululi bw’Endâro, olunda lw’ebuzika-zûba. 28 Bajira na mpaho ibirhi z’omu mahembe g’endâro, omu ndalâla. 29 Zàli mpangire ibirhi-ibirhi idako na zindi ibirhi ibirhi enyanya, kuhika oku mpogo ya burhanzi. Bajira ntyo oku mpaho zombi z’omu mahembe oku gali abirhi. 30 Zàbà mpaho munani n’amarhwèrhwè gazo g’amarhale: marhwèrhwè ikumi na ndarhu, marhwèrhwè abiri oku ngasi lupaho. 31 Kandi bajira emirhamba y’omurhi gw’akasiya, mirhamba irhanu oku mpaho z’olunda lurhanzi lw’Endâro, 32 yindi mirhamba irhanu oku mpaho z’olunda lwa kabirhi lw’Endâro, na yindi irhanu oku mpaho z’omu bululi bw’Endâro, lwo lunda lw’ebuzika-zûba. 33 Bajira omurhamba gw’aha karhî olunda n’olundi. 34 Empaho bazishîga amasholo, banazijirira empogo z’amasholo z’okugezamwo emirhamba, n’eyo mirhamba bàyishiga amasholo.

Omwenda

35 Kandi banaciluka omwenda gw’akaduku k’omukara, ogw’akalinga kêru n’ecitâni ciniole, bahirakwo ba-kerubimi bàjiragwa n’obulenga. 36 Bagujirira mitûngo inni ya murhi gw’akasiya, bàyishîga amasholo, n’empogo zayo z’amasholo. Bayitulirakwo marhwèrhwè anni ga marhale. 37 Bajira omwenda gw’omu luso lw’ecihando, gwa kaduku ka mukara, kaduku ka kalinga, kaduku kêru n’ecitâni ciniole, mukolo gwa muntu mulenga, 38 bajirirakwo mitûngo irhanu n’empogo zayo, amafufu gayo n’empogo zayo babishîga amasholo, amarhwèrhwè gayo arhanu gali ga mulinga.

Omucîmba gw’Endagâno

1 Basaleli ànacijira omucîmba n’omurhi gw’akasiya, gwa buli bwa makoro abirhi n’ecihimbi, bugali bw’ikoro liguma n’ecihimbi, na burherema bw’ikoro liguma n’ecihimbi. 2 Agushîsha n’okugushîga amasholo garhalimwo mvange omu ndalâla n’emugongo, ànazungulusa amarhambi goshi n’omuhiro gw’amasholo. 3 Agutulira mpogo inni za masholo oku magulu anni, mpogo ibirhi lunda luguma na zindi ibirhi olundi lunda. 4 Ajira emirhamba y’omurhi gw’akasiya ànaciyishîga amasholo, 5 ànashesherêza eyo mirhamba mwa zirya mpogo ziri omu marhambi gw’omucîmba. 6 Ajira omufûniko gw’amasholo gone gone, bulî bwa makoro abirhi n’ecihimbi na bugali bw’ikoro liguma n’ecihimbi. 7 Ajira ba-kerubi babirhi ba masholo, abatulira oku marhambi gombi g’omufûniko. 8 Kerubi muguma burhambi buguma n’owundi obundi burhambi. 9 Ba-kerubi bâli balambwire ebyubi byâbo enyanya n’okubwikira omufûniko, bâli bayerekerine, banakazâg’ilola ebwa mufûniko.

Amêza g’omugati gw’enterekêro

10 Kandi ànacijira ameza g’omurhi gw’akasiya, ga bulî bwa makoro abirhi, bugali bw’ikoro liguma na burherema bw’ikoro liguma n’ecihimbi. 11 Agashîga amasholo garhali mavange, anagazungulusakwo omuhiro gw’amasholo. 12 Agubinjûlakwo emikônzi y’amasholo anashîga emihiro yayo amasholo. 13 Agajirira mpogo inni za masholo, azihira oku bikwi binni by’amagulu gago oku ganali anni. 14 Ezo mpogo zàshwekerwa hofi hofi n’omuhiro, mpu lyo zikaz’igeramwo emirhamba y’okubarhula ameza. 15 Ajira emirhamba n’omurhi gw’akasiya, anayishîga amasholo, mpu ekaz’ikolesibwa oku kubarhula ameza. 16 Ajira n’ebirugu by’okukâja oku meza, bya masholo garhalimwo mvange: embale, ennambi, orhuzinzi n’orhubehe, bya kukadubuliramwo enterekêro z’ebinyôbwa.

Akamole ka mahaji nda

17 Ajira akamole k’amasbolo garhalimwo mvange, akamole, enteberhebe yako, olusàrhi lwako, haguma n’amashami, ebigonyero n’obwaso bwako, abitula n’amasholo gone gone, byânali bilungine. 18 Mahaji ndarhu garhenga omu marhambi gako; mahaji asharhu g’akamole garhenga eburhambi buguma na gandi mahaji asharhu g’akamole ebundi burhambi. 19 Oku ngasi ihaji kwàja mashami asharhu galikwo amafufu n’obwaso, n’oku lindi ihaji kwàja mashami asharhu galikwo amafufu n’obwaso. Amashami goshi oku ganali ndarhu kwo n’okwo. 20 N’ako akamole kône kâli kagwerhe mashami anni, haguma n’amafufu n’obwaso bwâgo: oku cinâra conêne, rhubêhe rhuni rhushusha obwaso bw’omuluhusi, 21 ifufu liguma omu mahaji abirhi marhanzi garhenzire omu kamole, ifufu liguma omu gandi mahaji abirhi mazinda garhenzire omu kamole. Kwo n’okwo omu mahaji ndarhu goshi g’akamole. 22 Amafufu n’amahaji byàli bilungine n’akamole, byànali bitule byoshi muli cûma ciguma ca masholo garhali mavange. 23 Okuhandi ànacijira matara nda g’akamole, n’ebitwanizo n’orhujo rhw’oluvù byago, byoshi byamasholo garhali mvange. 24 Akolesa talenta nguma y’amasholo garhalimwo mvange omu kujira akamole n’orhulugu rhwako rhwoshi.

Oluhêrero lw’enshângi

Amavurha matagatifu n’omugavu gulimwo enshângi. 25 Enyuma z’aho, àjira oluhêrero lw’okutumbûkizakwo enshângi, àjira olw’omurhi gw’akasiya. Obuli bw’oluhêrero ikoro liguma, obugali nabwo ikoro liguma, luyumanine enyunda zombi na zoshi, oburherema bube bwa makoro abirhi, lwàli lulungine n’orhuhembe rhwalwo. 26 Alushîga amasholo garhali mavange oku nyanya, omu marhambi n’omu rhuhembe, n’omuhiro gwalwo agutâka n’amasholo. 27 Alujirira mpogo ibirhi za masholo idako ly’omuhiro, oku nyanya ly’amarhambi gombi, lyo zikâgeramwo emirhamba y’okulengeza. 28 Ajira eyo mirhamba n’omurhi gw’akasiya anayishîga amasholo. 29 Ajira amavurha matagatifu gw’okushîga abadâhwa, n’omugavu gulimwo enshângi gwahûmula bwinja, mukolo gwa muvanganya mulenga.

Oluhêrero lw’enterekêro

1 Ànacijira oluhêrero lw’embâgwa lw’omurhi gw’akasiya, lwa buli bwa makoro arhanu, bugali bwa makoro arhanu, wàliluyumanine empande zoshi oku zinali inni, n’oburherema bwàli bwa makoro asharhu. 2 Orhumpekwè-mpekwè rhwalwo oku rhuli rhunni, àhirakwo amahembe galungine nalo; alushîga omulinga. 3 Ajira na ngasi rhulugu rhwoshi rhw’oku luhêrero: orhubêhe rhw’okubikiramwo oluvù n’orhupaho rhw’okukaz’iluyankamwo, amabakuli g’okubikiramwo amîshi g’okukangûla, amakanya n’ebitumbûkizo. Orhwo rhulugu rhwoshi arhujira n’omulinga. 4 Oluhêrero alulukira olusirha lw’omulinga, aluhira kurhonderera oku nteberhebe y’oluhêrero, kuhika ekàgarhî k’oburherema. 5 Atulira mpogo inni za mulinga oku marhambi anni g’olusirha, za kukâgeramwo emirhamba. 6 Ànacijira emirhamba y’omurhi gw’akasiya, àyishîga omulinga. 7 Ashesheza emirhamba mulya mpogo z’omu marhambi g’oluhêrero, mpu ekazikolesibwa nka balubarhula; analubinjûla nka mukenzi.

Omukenzi

8 Ànacijira omukenzi gw’omulinga n’amakondo gago gajirwa n’omulinga, haguma n’ebilolero by’abakazi bàkâgikola aha muhango gw’Ecihando c’Ihano.

Obululi bw’aka-Nyamuzinda

9 Okuhandi ajira obululi. Olunda lw’emukôndwè, ebulyo, emyenda y’obululi yàli ya citâni ciniole, ya makoro igana. 10 Emitûngo yayo makumi abirhi n’amarhwèrhwè gayo makumi abirhi byàli bya mulinga, engondôzo n’empogo zayo byàli bya marhale. 11 Olunda lw’emwenè: makoro igana, n’emitûngo yayo n’amarhwèrhwè gayo byàli bya marhale. 12 Olunda lw’ebuzika-zûba, yàli emyenda ya makoro makumi arhanu, emitûngo yayo ikumi n’amarhwèrhwè gayo ikumi, engondôzo z’emitûngo n’amaganyi gayo byàli bya marhale. 13 Olunda lw’ebuzûka-zûba, ebushoshôkero, makoro makumi arhanu, 14 myenda ya makoro ikumi n’arhanu, n’emitûngo yayo isharhu, n’amarhwèrhwè gayo asharhu oku kahembe kaguma. 15 Oku kandi kahembe ebwa muhango gw’obululi, olunda n’olundi, myenda ya makoro ikumi n’arhanu, n’emitûngo yayo oku eri isharhu n’amarhwèrhwè gayo oku gali asharhu. 16 Emyenda yoshi y’obululi yàli ya citâni ciniole. 17 Amarhwèrhwè g’emitûngo gali ga mulinga, engondôzo z’emitûngo n’empogo zayo byàli bya marhale, amafufu gali gashîzirwe amarhale, emitûngo y’obululi yàli egwerhe empogo z’amarhale. 18 Omwenda gw’okubwikira omuhango gw’obululi, mukolo gwa bulenga, gwàli gwa kaduku k’omukara, kaduku k’akalinga, kaduku kêru n’ecitâni ciniole, gwa buli bwa makoro makumi abirhi, burherema bwa makoro arhanu oku bugali, gwàli gujizirwe kuguma n’emyenda y’omu bululi yoshi. 19 Emitûngo oku enali inni n’amarhwèrhwè gayo oku ganali anni, byàli bya mulinga, engondôzo zayo zàli za mulinga, amafufu gayo n’empogo zayo byàli bishîzirwe amarhale. 20 Enkwîra zoshi z’Endâro n’ez’obululi zàli za mulinga.

Omubalè gw’ebyuma byakolesibwe

21 Alaga olukalaba lw’ebyakolesibwe omu Ndâro, Ndâro y’Endagâno, banacijira omubalè oku irhegeko lya Musa, guli mukolo gwâjirwa n’Abaleviti oku buhanùzi bwa Itamara, mugala w’omudâhwa Aroni. 22 Besaleli mwene Uri wa Huri, w’omu bûko bwa Yuda, ànacijira ngasi ebi Nyakasane ali arhegesire Musa byoshi. 23 Omurhabazi wâge àli Oholiyabu, mwene Ahisamaki w’omu bûko bwa Dani, mubînji, mulenga omu kuluka emyenda y’akaduku k’omukara, ey’akaduku k’akalinga, ey’akaduku kêru n’ecitâni ciniole. 24 Omubalè gw’amasholo gakolesibwe oku mukolo, oku mikolo y’omu ka-Nyamuzinda yoshi, gali masholo gakàgilerhwa ntûlo, goshi haguma zàli talenta makumi abirhi na mwenda na sikeli magana gali nda na makumi asharhu, omu kugerera oku sikeli y’omu ka-Nyamuzinda. 25 Amarhale gàdwirhwe n’abantu bàganjagwa omu lubaga: talenta igana na sikeli cihumbi na magana gali nda na makumi gali nda n’irhanu, omu kugerera oku sikeli y’omu ka-Nyamuzinda, 26 yo beka nguma erhi cihimbi c’esikeli kuli ngasi muntu, omu kugerera oku sikeli y’omu ka-Nyamuzinda oku ngasi muntu wàganjirwe kurhangirira oku myâka makumi abirhi na kulusha: bo bantu bihumbi magana gali ndarhu na bisharhu na magana arhanu na makumi arhanu. 27 Zirya talenta igana zàkolesibwa oku kujonza amarhwèrhwè g’aka-Nyamuzinda n’amarhwèrhwè g’omwenda: marhwèrhwè igana na talenta igana, ngasi irhwèrhwè talenta nguma. 28 Na zirya sikeli cihumbi na magana nda na makumi gali nda n’irhanu, àjiramwo engondôzo z’emitûngo, ànashîgamwo empogo zayo n’okubilungamwo byoshi haguma. 29 Omulinga gwarhengaga oku ntûlo: talenta makumi gali nda na sikeli bihumbi bibirhi na magana anni. 30 Gwo àtuziremwo amarhwèrhwè g’omuhango gw’Ecihando c’Ihano, oluhêrero lw’Ihano lw’omulinga n’akasirha kalwo k’omulinga, orhulugu rhwoshi rhw’omu luhêrero, 31 amarhwèrhwè g’omu ndalâla y’obululi, amarhwèrhwè g’omuhango, enkwîra z’Endâro zoshi n’enkwira z’omu ndalâla y’obululi.

Emyambalo y’abadâhwa bakulu

1 Banacirhôla emyenda y’akaduku k’omukara, ey’akaduku k’akalinga, ey’akaduku kêru, bàjiramwo emyambalo y’obugashânize y’okurhumikira omu ka-Nyamuzinda, bànacijiramwo emyambalo mitagatifu ya Aroni, nk’oku Nyakasane anali arhegesire Musa.

Efodi

2 Banacijira efodi y’amasholo, akaduku k’omukara, akaduku k’akalinga, akaduku kêru n’ecitâni ciniole. 3 Batula amasholo gàbà nka hyasi bya lubambà, balukiramwo orhukwegè, barhulukira omu myenda y’akaduku k’omukara, ey’akaduku k’akalinga, ey’akaduku kêru n’ecitâni ciniole, mukolo gwa muntu mulenga. 4 Omu kuyigwasa, àyijirira mishumi ibirhi oku bikwi byayo byombi. 5 Omusiho gw’efodi gwàli gugezire enyanya gunalungine nayo, nagwo gwàli gukozirwe kuguma nayo: gwàli gwa masholo, gwa kaduku kêru n’ecitâni ciniole, nk’oku Nyakasane anali arhegesire Musa. 6 Barhendêza amabuye ga onikisi, bàgahira omu lûbarhi lw’amasholo bayandikakwo amazîno ga Bene Israheli nka kula babînja eciziriko. 7 Banacigahira oku mishumi y’eyo efodi, mpu gabe mabuye ga kukâyibusa Bene Israheli.

Ensh oho y’oku cifuba

8 Bajira enshoho y’oku cifuba, mukolo gwa bulenga, yàli ekozirwe kuguma n’efodi, yàli ya masholo, ya kaduku k’omukara, ya kaduku ka kalinga, ya kaduku kêru n’ecitâni ciniole. 9 Yàli eyumanine enyunda zoshi, yànali ngoye, yàli ya buli bwa cihimbi c’ikoro na bugali bwa cihimbi c’ikoro. 10 Bayilukirakwo milongo inni ya rhubuye: oku omulongo murhanzi, kwalukirwa esadoki, etopazi n’esumarado, 11 oku mulongo gwa kabirhi kwàja enofeki, esafiri n’ealimasi. 12 Oku mulongo gwa kasharhu bahirakwo enjwijwi, eagata n’eamatusta; 13 oku mulongo gwa kanni kwalukirwa ekrizoliti, ehyansinti n’eyaspiri. Orhwo rhubuye rhwàli rhuhangirwe omu mpogo z’amasholo. 14 Orhwo rhubuye rhwàli rhuyandikekwo amazîno ga Bene Israheli: ikumi n’abirhi gali matâke nka biziriko, ngasi ibuye n’izîno, nk’oku emilala yâbo ikumi n’ibiri yanali. 15 Enshoho y’oku cifuba bàyijirira emigufu y’amasholo gonene, miluke nka migozi. 16 Bajira mburungusè ibirhi za masholo na rhugondo rhwa masholo oku bikwi byoshi oku binali bibirhi; 17 bàgeza erya migufu ibirhi y’amasholo muli rhulya rhogondo rhubirhi, oku bushwinjiro bw’enshoho y’oku cifuba. 18 Nabyo ebikwi by’orhwo rhwombi, babishwekera kuli zirya mburungusè zombi, oku mishumi y’efodi, embere zayo. 19 Bajira rhugondo rhubirhi rhwa masholo, barhuhira omu bushwinjiro bw’enshoho y’oku cifuba oku muhiro gw’endalâla, olunda lw’efodi. 20 Bajira rhugondo rhubirhi rhwa masholo, baruhira oku bushwinjiro bw’enshoho y’oku cifuba, oku muhiro gw’endalâla, olunda lw’efodi, olunda lw’embere, hofi n’obugonyero bwâyo, enyanya ly’omushumi gw’efodi! 21 Bashwêkera empogo z’enshoho y’oku cifuba oku mpogo z’efodi, n’ehigozi hy’akaduku k’omukara, lyo ebêra enyanya ly’omushumi gw’efodi, lyo n’enshoho y’oku cifuba esêra oku efodi, kwo Nyakasane anali arhegesire Musa.

Ecishûli

22 Okuhandi banacijira ecishûli c’omwenda gw’akaduku k’omukara coshi coshi, bushanja bwa mulenga w’okuluka. 23 Aha kagarhî k’eco cishûli, hàli omurhule gushwinjirwe nka murhule gwa lûba, lyo cirhagibereka. 24 Oku muhiro gw’omu ndalâla kwàja emishemberere y’akaduku k’omukara, akaduku k’akalinga, akaduku kêru n’ecitâni ciniole. 25 Bajira orhudende rhw’amasholo garhalimwo mvange, barhuhangira muli erya mishemberere, oku muhiro gw’ecishûli, omu marhambi mwoshi, omu kagarhî k’emishemberere: hidende higuma na mushemberere muguma, 26 hidende higuma na mushemberere muguma oku muhiro gw’ecishûli n’omu marhambi mwoshi, lyo bikwanana obugashanîze, nk’oku Nyakasane ànali arhegesire Musa.

Emyambalo y’obudâhwa

27 Balukira Aroni n’abagala orhwanzo rhw’ecitâni, mukolo gwa mulenga wa kuluka. 28 Bajira n’ensirha z’ecitâni, ensirha z’ecidesi, n’orhubutura rhw’ecitâni ciniole. 29 Bajira emikaba y’ecitâni ciniole, ya kaduku ka mukara, ya kaduku ka kalinga n’ey’akaduku kêru, mukolo gwa muntu mulenga, nk’oku Nyakasane àrhegekaga Musa. 30 Bàtula ehy’olubambà hy’amasholo gone gone, lyo ishûngwe litagatifu, banabînjakwo nka kula babinja akahamikizo, mpu:«Mutagatifu wa Nyakasane!» 31 Bahishwekera emalanga g’ensirha n’ehigozi hy’akaduku k’omukara, nk’oku Nyakasane anali arhegesire Musa. 32 Yànacihwa ntyo emikolo y’Endâro, y’Ecihando c’Ihano. Bene Israheli banacijira byoshi nka kulya Nyakasane anarhegekaga Musa. Ntyo ko bajizire!

Musa arhonya emikolo yàjizirwe

33 Bayêreka Musa Endâro n’Ecihando c’Ihano n’orhulugu rhwamwo rhwoshi, bàmuyêreka engondòzo z’okuyigwasa, empaho, emirhamba, emitungo n’amarhwèrhwè gayo; 34 bàmuyêreka omufûniko gw’empù z’enganda-buzi z’akaduku, omufûniko gw’empù z’ebigoho n’omwenda gw’omu ndalâla, 35 bàmuyêreka omucîmba gw’Endagâno, emirhamba yagwo n’omufûniko, 36 bàmuyêreka ameza n’orhulugu rhwagwo rhwoshi n’emigati y’oburherekêre. 37 Bàmuyêreka akamole k’amasholo garhalimwo mvange n’orhumole, n’orhulugu rhwako rhwoshi haguma n’amavurha g’okutwana orhumole. 38 Bàmuyêreka oluhêrero lw’amasholo, amavurha gw’okucîshîga, enshângi y’omugavu n’omwenda gw’aha muhango gw’Ecihando. 39 Oluhêrero lw’omulinga n’akasirha kalwo k’omulinga, emirhamba yakwo n’orhulugu rhwalwo rhwoshi, omukenzi n’amakondo gâgwo; emyenda y’omu bululi, emitûngo yamwo n’emifûnikiro zayo, 40 emyenda y’aha muhango gw’obululi, emigozi yayo, ekwîra zamwo n’ebirugu byoshi by’omukolo gw’omu Cihando c’Ihano. 41 Bàmuyêreka emyambalo y’obugashanîze y’okukolera omu ka-Nyamuzinda, emyambalo mitagatifu y’omudâhwa Aròni n’emyambalo abagala bakaziyambala nka bajira omukolo gw’obudâhwa. 42 Ogwo mukolo gwoshi Bene Israheh bagujira nk’oku Nyakasane anali arhegesire Musa. 43 Musa asîngiriza ogwo mukolo gwoshi, àbona oku bajizire kulya Nyakasane anarhegekaga kwo na nêne. Okuhandi Musa anacibagisha!

Okugîshwa kw’Endâro

1 Nyakasane anacibwira Musa; erhi: 2 «Omu mwezi murhanzi, olusiku lurhanzi lw’omwezi, oyimanze Endâro y’Ecihando c’Ihano. 3 Ohiremwo omucîmba gw’Endagâno, n’ogwo mucîmba, ogubwikire n’omwenda. 4 Olerhe ameza, obambekwo ngasi binakwanine; olerhe akamole, ohirekwo orhumole rhwako. 5 Oluhêrero lw’amasholo lw’omugavu olugwîke embere ly’omucîmba gw’Endagâno, onamanike omwenda aha muhango gw’Endâro. 6 Oluhêrero lw’embâgwa oluhire embere ly’omuhango gw’Endâro, embere ly’Ecihando c’Ihano. 7 Aha kagarhî k’Ecibando c’Ihano, ohireho omukenzi, onaguhiremwo amîshi. 8 Ohire obululi eyi n’eyi, onahire omwenda aha muhango gw’obululi. 9 Orhôle amavurha gw’okucîshîga, oshîgemwo Endâro na ngasi birimwo byoshi, oyishîge, n’ebirugu byamwo byoshi, ebe ntagatifu. 10 Oshîge oluherero lw’embâgwa n’orhulugu rhwoshi, ogishe oluhêrero, onaluhêrere lube lutagatifu bwenene. 11 Oshîge omukenzi n’amakondo gâgwo, onagugishe. 12 Olerhe Aroni n’abagala aha muhango gw’Ecihando c’Ihano, obashuke n’amîshi. 13 Oyambike Aroni emyambalo mitagatifu, omushîge onamugishe, lyo akazikola obudâhwa bwani. 14 Abagala nabo obalerhe, obayambike orhwanzo, 15 obashîge amavurha ak’ishe wabo, lyo bakazikola obudâhwa bwâni. Obwo bushîge bwabaha obudâhwa bw’ensiku n’amango, kurhenga oku iburha kuja oku lindi.» Musa ayîmanika aka-Nyamuzinda 16 Musa anacicîbanda omu mikolo, ànacijira kulya Nyakasane amurhegekaga kwoshi. 17 Omu mwezi murhanzi gw’omwaka gwa kabirhi, olusiku lurhanzi lw’omwezi, aka-Nyamuzinda kayîmânikwa. 18 Musa ànaciyîmanza Endâro ashigika ensimikiro, àhirakwo empaho n’emirhamba, agwikakwo emitûngo. 19 Alambika ihêma oku nyanya ly’Endâro, alilâmbûlirakwo, anahira omufûniko oku nyanya ly’ihêma, nk’oku Nyakasane ànamurhegekaga. 20 Arhôla Endagâno, ayihira omu mucîmba, ahira emirhamba oku mucîmba anadêkereza omufûniko oku nyanya. 21 Alerha omucîmba omu Ndâro, àhirakwo omwenda, abwikira omucîmba gw’Endagâno, nk’oku Nyakasane anarhegekaga Musa. 22 Ahira ameza omu Cihando c’Ihano, olunda lw’emwenè lw’Endâro emuhanda ya gulya mwenda; 23 àdêkerezakwo omulongo gw’emigati, embere za Nyakasane, nka kulya Nyakasane anarhegekaga Musa. 24 Ahira akamole omu Cihando c’Ihano, embere z’ameza, olunda luyerekire Endâro, emukôndwe; 25 àyâsa orhumole embere za Nyakasane, nka kulya Nyakasane anarhegekaga Musa. 26 Ahira oluhêrero lw’amasholo omu Cihando c’Ihano, embere za gulya mwenda, 27 anatumbûkizakwo enshângi y’omugavu, nk’oku Nyakasane anarhegekaga Musa. 28 Ahira omwenda gw’ecisîka aha muhango gw’Endâro. 29 Erhi àba amahira oluhêrero lw’embâgwa aha muhango gw’Endâro y’Ecihando c’Ihano, àrhûlakwo embâgwa n’enterekêro, nk’oku Nyakasane anarhegekaga Musa. 30 Adêkereza omukenzi ekarhî k’Ecihando c’Ihano n’oluhêrero, ànahiramwo amîshi gw’okukalaba. 31 Musa, Aroni n’abagala bàkâgikalabiramwo amaboko n’amagulu. 32 Erhi bàbâga baja omu Cihando c’Ihano n’erhi bayegêraga oluhêrero, banakalabe nk’oku Nyakasane ànali arhegesire Musa. 33 Ànacijira obululi, entambirbambi z’Endâro, n’oluhêrero, àhirakwo omwenda aha muhango gw’obululi. Musa ayûkiriza ntyo emikolo. Irenge lya Nyamuzinda lyabûmba Endâro 34 Ecitù canacibwikira Ecihando c’Ihano, bulya irenge lya Nyakasane lyamàbûmba Endâro. 35 Musa àrhacihashaga okuja omu Cihando c’Ihano, bulya ecitù cali cibêziremwo n’irenge lya Nyakasane lyàli libumbire Endâro. Ecitù calusa Bene Israheli 36 Omu lugendo lwabo, Bene Israheli bàkâgihandûla erhi ecitù càbâga camârhenga oku nyanya ly’Endâro. 37 Ci erhi ankabire ecitù cirharhenzirikwo, barhakâg’ihandûla, kuhika olusiku cashubirhenga oku Ndâro. 38 Bulya ecitù ca Nyakasane cakâgigwà oku Ndâro mûshi na budufu, càlimwo omuliro, omu masu g’iburha lya Bene Israheli lyoshi, omu lugendo lwabo lwoshi.

^a2.25 : Olole Lub 3, 7; 3, 16; 4, 31.

^b3.6 Abantu ba mira b’e Israheli bakagiderha oku ntako omuntu ankalolakwo Nyarnuzinda masu oku masu anagalilama. Co carhumaga Musa acibwika obusu. Omuntu ali munyabyaha na muzamba embere za Nyamuzinda, co cirhumire arhankamulolakwo. Ci kandi, okushimana Nyakasane eri nshokano, buli bucire bw’akalamo kahyahya (Rhulol » omu Murh 28, 17; 32, 31; Luh 19, 21; 33, 20; Lev 16. 2; Mib 4. 20; Lush 5, 24-25; Bac 6, 22-23; 13, 22; Ezr 6, 5).

^c3.14 Nie Nyamubâho; ehye asher ehye, nie nayishibaoyu nayishiba. Nyamuzinda arhalonza kucimanyisa (Murh 32,30). Ciru n’amango Nyamuzinda acifululiraga Musa, arhahumanulaga izîno «Nienayishibaoyunayishiba», ehye asher ehye, YHWH; ngasi lusiku kukwanine okumanya n’okuyiga Nyamuzinda ye ndi; bulya ntaye wakamushwekera omu ntanya zimuli omu irhwe zone

^d3.22 Nyamuzinda aliyemêrire bene-Israheli okutungôla Abanya-Misiri, lyo babona oluhemho lw’emikolo bakozire myaka minji buzira kuhembwa ciru n’ehitya.

^e6.12 Akanwa karhakembûlagwa: Kwo kuderha: Niono ntaba mpalûsire okuderha, ntishishongêza ebinwa nka naderha, nankazigagamiza.

^f6.19 Abo bana ba Merari balimwo Mushi. Co cirhuma rhucikebwa oku Abashi bali nkomôkà ya bene Levi. Obworhere bw’Abashi oku buhya n’oku nterekêro binji bikashushana. amahêro kwa lwiganyo bishusha bwenêne: Amahêro: mizbeah , Gali mabuye magwike, gali ga kukengêza abantu ebi bànywanaga: Murh 31, 51-52; Lub 24, 4; Yoz 24, 26-27. Gàli ga kukengêza abantu nyakwigèndera: Murh 35, 20; 2 Sam 18. 18. Càlì cimanyiso c’okuyêrekana aka-Nyamuzinda: Murh 28, 18. Lub 34:13; Iz 1:28.29.30;17:8; 27:9 ; Yer32:35; rhulole Les origines bibliques des Bashi kuli nyabangere.com

^g7.1 : Rhulole omu Lub 4, 16.

^h10.11 Mwâmi Faraoni àl’ilonzize alike abalume bone baj’irherekêra Nyakasane. Ci arhalonzagya bagende na bakâbo n’abana bâbo, mpu lyo abo halume bashub’iyish’ìgaluka. Alilonzize bacîbêre bajà bâge lwoshi.

ⁱ12.15 Ngasi mwaka hali olusiku lukulu lw’emigati erhalimwo olwango. Olwo lusiku lwàrhondêraga oku lusiku lukulu lw’omu Cihugo. Lwakazâg’ibà ngasi mango gw’okurhondêra okusârûla engano (Lush 16, 9). Ago mango, banalya omugati gw’engano yacisârûlwa, mpyahya, erhalimwo olwango, kwo kuderha oku ogwo mugati gurhankagushwamwo emburho yàsârûlagwa mîra. buzinda ogwo mugati gwahinduka kakengêzo ka Basaka balyaga e Misiri bwake bwake, barhalindaga omugati gwabumbugurha

^j12.22 Ogwo murhi gw’ebikangûlo guderhwa Hisopo: guli murhi guhumula gusogorosire, gujira obwaso bw’akaniki erhi budukula. -Aha guli, gurhajira cishakashaka côfofi, ci guna hash’imera oku lukuta lwa mîra (1 Bam 5. 13). -Bakàg’igukolesa omu mango g’okukangûla (Mib 19, 6; Lul 51, 9; Hb 9, 19).

^k14.16 Musa akola ashub’ikolêsa kalya karhi kâge k’ebirhangâzo: Lub 4, 2-4.20.

^l16.36 Efa: Lubà lugero nka-lwa litri 45.

^m17.5 : Bagula baguma ba muli bene-Israheli: Lub 3, 16. Kalya karhi Musa ashûrhagamwo olwi shi luderhwa Nili: Lub 7, 14-18. Akarhi ka Musa càli cimanyiso c’obuhashe bwa Nyakasane (Lub 4, 17). Ako karhi ko Musa akolesa lyo ayôkola lsraheli (kengêra amahanya g’e Misiri: Lub 7. 17; 9, 23; 10, 13; Nyamuzinda àtwa enjira omu nyanja: 14, 16). Obwo buhashe bwa Nyamuzinda bwo burhumire lsraheli ahima enyôrha m Amaleki (17, 9).

ⁿ17.7 Masa na Meriha kwo kuderha marhangulo na nnongwe.

^o17.8 «Amaleki» liri ishanja liyûbaka oku Nêgebu (Mib 13. 29; Bac 1, 16). Abantu b’eri ishanja barhondêraga okushoshôba Bene-Israheli, erhi banacija omu cihugo. Barhàbonagakwo Saulu (l Sam 15) na Daudi (1 Sam 30). Erhi wankasoma Murh 36. 12-16, wanayumva oku Amaleki ali w’oku nkomôka ya Ezau.

^p17.15 «Nyakasane-Nisi»: kwo kuderha oku Nyakasane lyo ibendera lyâni.

^q21.23 Eyi milongo 23-25: Omu bihugo by’ehuzûka-û, omu mango ga mîra irhegeko lya Musa lyàli liyemire olwihôlo. Kuli kuderha oku obuhane bwakazàg’igererwa oku citumule ca ngasi muguma: isù oku isù, elino oku lino: Lev 24, 17-20. Mwami Yezu ahanzize eryo irhegeko ly’okugalula amabî oku mabî; arhuhire irhegeko lihyahya: Mt 5, 38-42; Lk 6, 29-30.

^r23.15 Olusiku lukulu lw’emigati erhalimwo lwango (Rhulole omu Lul 12. 15)

^s23.31 : Enyanja Ndukula yo na Nyanja y’Amasheke.

^t24.3 : Ebinwa byoshi Nyakasane adesire, go marhegeko ikumi ga Nnamahanga (Rhulole omu Lub 20, 1; 24, 7). Agandi marhegeko, buzinda gàyushwîrwe (Rhulole omu Lub 21, 1).

^u25.16 : Eyo ndagâno gàli mandiko gamanyisize amarhegeko g’okuhabûla akalamo ka Bene Israheli omu kushimba obworhere hw’Amalaganyo kwo kuderha oku zàli mpaho ibirhi ziyandisi rwekwo galya marhegeko ikumi (Lub 31, 18; 32, 15). Buli buhamirizi.

^v25.18 : Ba-kerubi (Murh 3, 24): bingiri-ngiri biri nka mpanzi. Omukolo gwa ba-kerubi kuli kulanga Omucîmba gw’amalaganyo, kulanga omuhanda gw’oku bwâmi, kulanga oluhêrero erhi ntebe y’ohukulu: 1Sam 4, 4.

^w27.1 : Olu luhêrero lurhashushiri oludesirwe omu Lub 20, 24.

^x28.6 Efodi guli mwambalo abadâhwa bàyambaliraga omu cifuba, omu Bibliya efodi egwerhe mahugûlo manji: ciri cirugu bàkagikolêsa amango gw’okurherekêra: Bac 8, 27; 1 Sam 14, 18.

^y28.29 Ago mazino gali ga cihabraniya.

^z28.30 Urimi «bulangashane» na Tumini «bwimâna» biri birugu omudâhwa ayambalira oku cifu amango gw’obulebi bw’okulonza okuyumvirhiza obulonza bwa Nyakasane: lSam 14, 41; Mig 16, 33.

^a29.6 : Ecimanè c’obutagatifu: Rhulole omu Lub 28, 36.

^b30.12 Ago mango baganjaga Bene Israheli, baganja ahalume bonene balya bankanaja oku matabâro (Rhulole Lub 30. 14; Mib 1, 2).

^c30.15 Omugale n’omukcnyi boshi bayumânane embere za Nyakasane nka bahana entûlo.

^d30.25 30, 25: Amavurha matagatifu gw’okucîshîga: Lub 25, 6; 9, 7, 21. Ago mavurha yo enali krisma ntagatifu; okushiga abantu kunabayunjuze misi n’enshagali, erhi kandi ebiberûlîrwe Nnamahanga nabyo byanashîgwa (Lub 30, 32).

^e32.1 : Erhi olubaga luhûna mpu balujirire ba-nyamuzinda balushokolera, lwahemukira irhegeko lya Nnamahanga: Lub 20, 4. Olwo lubaga lwalonza owâbo Nyamuzinda olya bankanahashihêka nk’oku banalonzìze.

^f32.32 Ecitabu ca Nyakasane cidesirwe muli: Lul 69,29; 139,16. Nkaba eci citabu, ganahashiba galya mazîno bayandikaga amango g’Omubalè gw’abantu. Okuzazibwa mw’eco citabu Nyakasane àyandikaga kwo kushandûlwa omu lubaga, kurhâciba wa mulilwo. Erhi Musa aderha, erhi: onzazagye omu citabu câwe, kwali kuderha, erhi ocinyirhirage erhi ko obu orhacilonzize okuyumva omusengero gwâni.

^g34.13 : Amahêro: mizbeah , Gali mabuye magwike, gali ga kukengêza abantu ebi bànywanaga: Murh 31, 51-52; Lub 24, 4; Yoz 24, 26-27. Gàli ga kukengêza abantu nyakwigèndera: Murh 35, 20; 2 Sam 18. 18. Càlì cimanyiso c’okuyêrekana aka-Nyamuzinda: Murh 28, 18.

^h34.14 Okuderha oku Nyamuzinda aba wa lûji, kuli kuhamiriza bwinjinja oku obuzigire bwâge burhaja lushangi, oku arhahimwa luhali. Nyamuzinda arhaba lûji lwa bantu, ci lûji lwa banyamuzinda, balya abantu bakazilonza okumushushanya: Lub 20, 5.

LEV – – Bible en mashi du Congo

BENE LEVI . Vayiqra (ויקרא, « Et Il appela » / Lévitique)

I. Amarhegeko gayêrekîre enterekêro

Enterekêro nsingônola

1 Nyakasane ahamagalira Musa omu kagombe k’endêko, amubwîra, erhi: 2 oshambaze ben’Israheli; obabwire, erhi: «Hakajira omuntu muli mwe warhûla Nyakasane enterekêro y’okusingônola, anahâna enterekêro y’ecintu cinene, nisi erhi cisungunu. 3 Enterekêro yâge ekaba ya kusingônolwa, ya cintu cinene, anarhûle empanzi erhalikwo ishembo lici. Anayirherekêre aha luso Iw’akagombe k’endêko, lyo esîmîsa Nyakasane. 4 Kandi analambûlira okuboko kwâge^a oku irhwe ly’eyo mpanzi y’okusingônolwa, eba yamayankirirwa agal’iyemererwa okuyobôlwa. 5 Anabagira eyo mpanzi y’omucûka embere za Nyakasane, nabo abadâhwa, bene-Aroni banarherekêra omuko gwayo^b, bagende bakangûla nagwo empande zoshi z’oluhêrero luli aha luso Iw’Akagombe k’Endêko. 6 Bayikûlekwo oluhu, bagal’irhongôla emyanya, 7 abadâhwa, bene-Aroni, banalêrha omuliro oku luhêrero, banaguhirakwo enshâli, 8 Abadâhwa bene-Aroni, banalambûlira erya myanya, ecirhwe haguma n’olujimbi kuli zirya nshâli ziri oku luhêrero, 9 Banashuka eby’omunda n’ebishugulu n’amîshi, Mudâhwa muguma anabiyoca, bisingônokere oku luhêrero n’omuliro, ebe nterekêro y’obuhumule bw’okurhûliriza Nyakasane. 10 Erhi akaba enterekêro yâge eri ya bishwekwa binyinyi, nsingônolwa ya mwanabuzi kandi erhi ya mwanahene, anahêra endume erhalikwo ishembo. 11 Anayibâgira lunda Iw’enyanya z’oluhêrero, embere za Nyakasane. Kandi Abadâhwa bene-Aroni banaja bashahuliza omuko omu marhambi goshi g’oluhêrero. 12 Banayirhongòla myanya-myanya, babilunde haguma n’ecirhwe, n’olujimbi. Omudâhwa agal’ibilambûlira oku nshâli ntwanire oku luhêrero. 13 Banashuka eby’omu nda n’ebishugulu n’amîshi, Omudâhwa agal’ibirherekêra byoshi oku luhêrero, anabiyokerekwo, bisingônoke. Eri nterekêro nsingônola, nterekêro y’omuliro, buhumule burhûliriza Nyakasane. 14 Akaba enterekêro yâge emwa Nyakasane kali kanyunyi, anarherekêre empinga nisi erhi ngûku. 15 Omudâhwa anahêka kalya kanyunyi oku luhêrero, anatwa irhwe n’olunu, analiyokera oku luhêrero n’omuko gwako banagushahuliza oku burhambi bwa oluhêrero. 16 Anakûla kandi oludahusha n’ebirimwo n’enshala, anabikabulira hofi na oluhêrero olunda Iwa ebuzùka-zùba, halya bakweba oluvu. 17 Kandi anaberanga kalya kanyunyi mpande ibirhi, ngasi cubi olwaco lunda buzira kukahumanula. Omudâhwa anakayoca kasingônoke, kasimbukire oku luhêrero, oku nyanya ly’enshâli ziri oku muliro. Eri nterekêro nsingônola, ya buhumule burhûliriza Nyakasane.

Enterekêro erhali ya kudwa muko

1 Erhi hankajira owahâna enterekêro erhali ya kudwa muko, emwa Nyakasane, enterekêro yâge enabe ya mula gwa nshâno, abulagire amavurha oku nyanya ahirekwo n’enshângi. 2 Anayihêkera bene-Aroni bo badâhwa na omudâhwa anashamarha oluhi lugumaguma kuli erya nshâno y’omulà ebulagirwekwo amavurha, anarhôla n’erya nshângi yoshi, anayoca eyo ngushe yoshi etumbukire oku luhêrero nka nterekêro y’okuyibusa. Eri nterekêro eyocîbwe n’omuliro, ya kisununu kinja karhûliriza Nyakasane. 3 Ebisigaliza b’erya ntûlo byanabà bya Aroni n’abagala. Ciri cigabi ca nterekêro ntagatifu bwenêne c’e nterekêro embere za Nyakasane. 4 Erhi wankahâna enterekêro^c y’omugati gw’okuyokerwa omu ifuru, gunabe mugati gwa mula gwa nshâno erhaliwo lwango lugushemwo amavurha, kandi erhi gundi gurhalimwo lwango gunashîzirwe amavurha. 5 Erhi wankahêra omugati gwajiragwa aha lukalango, nagwo gube gwa nshâno ya mula, mvange n’amavurha buzira lwango. 6 Wanaja wagutwa bihimbi bihimbi, onabulagire amavurha oku nyanya lyagwo: ekola nterekêro eyo. 7 Erh i wankarherekêra omugati gwajiriragwa aha nyûngu, gujirwe nagwo n’enshâno y’omulà haguma n’amavurha. 8 Oku bundi wanahêkera Nyakasane enterekêro yamarheganyibwa kwa bene okwo, yanahêkerwa omudâhwa, naye anayihêka oku luhêrero. 9 Omudâhwa anarhôlakwo ebyajibà nterekêro y’okuyibusa, anayiyokera oku luhêrero, eri nterekêro eyocîbwe n’omuliro eyo, nterekêro ya buhumule burhûliriza Nyakasane. 10 Ecigabi cisigire ciri ca Aroni n’abagala; ciri cigabi ca nterekêro ntagatifu bwenêne c’enterekêro embere za Nyakasane. 11 Ngasi nterekêro ya nshâno mwankarherekêra Nyakasane, erhajâgamwo lwango, bulya kurhakwânîni muyoce alwango nisi erhi obûci nka biryo byayokerwa Nyakasane. 12 Wanahasha okurherekêra Nyakasane ebisarûlwa byâwe birhanzi ci birhankahêkwa oku luhêrero nka nterekêro ya kurhûliriza Nyakasane. 13 Okaz’ilunga ngasi ntûlo warherekêra Nyamuzinda orhanalekaga okuhira omunyu gw’eciragâne câwe na Nyamuzinda wâwe kw’ebi wamurhûla. Okaz’ihira omunyu muli ngasi nterekêro yâwe yoshi emwa Nyamuzinda. 14 Nka warhûla Nyamuzinda oku mwâka muhyahya, wanamurherekêra emihuli mikalange n’omuliro erhi mugati muduge n’enshâno enozire, bibe nterekêro y’omwâka muhyahya emwa Nyakasane. 15 Onadubulire amavurha oku nyanya, oyushûlekwo enshângi. Yo nterekêro yâwe eyo. 16 Omudâhwa anasingônola ecihimbi ca gulya mugati gulikwo amavurha haguma n’enshângi yoshi, eri nterekêro ya buhumule bwinja embere za Nyakasane.

Enterekêro y’okushenga omurhûla

1 Akaba enterekêro yâge erhi ya kushenga omurhûla, n’akaba eri ya cintu cinene agoshwire okurherekêra, akaba mpanzi erhi ya marhà, erhahiraga ishembo embere za Nyakasane. 2 Oyo muntu analambûlira okuboko oku irhwe ly’eyola mbâgwa, agal’iyibâgira aha luso lw’akagombe k’endêko. N’abadâhwa bene-Aroni, banashahuliza omuko gwayo omu marhambi goshi g’oluhêrero. 3 Kuli eyo nterekêro banatwa ey’okuyokerwa embere za Nyakasane, bahirekwo n’amashushi g’oku budiku, n’olujimbi lwoshi, 4 anasingônola ensiko zombi n’olujimbi lw’eburhambi bwazo, amashushi g’oku budiku n’agabwikira ensiko, n’amashushi g’oku mufâmo. 5 Bene-Aroni banasingônolera ebyo byoshi oku luhêrero. Eyo nterekêro banayibambika oku nshâli batwanira oku luhêrero, yanabà nterekêro y’obuhumule bwinja burhùliriza Nyakasane. 6 Akaba nterekêro ya kusingônolwa ya bishwekwa bisungunu, ebe ndume erhi nkazi, erhalikwo ishembo. 7 Akaba mwanabuzi arhûla nterekêro, anamulêrha embere za Nyakasane 8 n’eyo nterekêro, anayilambûlirakwo okuboko oku irhwe, agal’iyibâgira embere z’akagombe k’endêko. Na bene-Aroni banashahuliza omuko gwayo omu marhambi g’oluhêrero goshi. 9 Kuli eyo nterekêro y’okushenga omurhûla, banasingônolera Nyakasane: omucira gwoshi muberûle oku marhungu, olujimbi, amashushi goshi gabwikira eby’omu nda, 10 ensiko zombi, amashushi g’oku mifâmo yombi, amashushi g’oku budiku n’ag’oku nsiko zombi. 11 Omudâhwa anayokera ebyo byoshi oku luhêrero nka ishega lisingônolirwe Nyakasane. 12 Enterekêro ekaba mpene, banayilêrha embere za Nyakasane, 13 banalambûlira okuboko oku irhwe lyayo, bagal’iyibâgira aha kagombe k’endêko. Na bene-Aroni, banashahuliza omuko gwayo omu marhambi g’oluhérero. 14 Yumvagyi ebi arhûla Nyakasane nka ishêga lisingônola: Olujimbi luyamvûlwa oku bulà; amashushi gabwikira eby’omu nda byoshi. 15 Ensiko zombi, olujimbi luzibwikira, olujimbi lw’oku mifâmo yombi, n’olubarhûla oku budiku, n’oku nsiko. 16 Omudâhwa anayokera ebyo byoshi oku luhêrero, bibe ishêga ly’obuhumule bwinja na bwa murhûla n’okusîmîsa Nyakasane. Rhumanye oku olujimbi lwoshi luyosire luli lwa Nyakasane. 17 Eryo hyosire irhegeko linyu ensiku zoshi, na ly’iburha linyu lyoshi, n’aha mwankayûbaka hoshi: murhakag’ilya oli amashushi, oli omwamba^d.

Okushukûlwa kw’abanyàbyâha

1 Nyakasane abwîra Musa, erhi: 2 Oj’ibwîra bene-Israheli oku: erhi omuntu ankavuna irhegeko liguma omu ga Nyakasane buzira luhinzo, kandi erhi ajire akantu kahanzibwe. 3 Akaba mudâhwa washîzirwe^e amavurha ojizire ntyo, anarhuma olubaga lwoshi lwahemuka, eco câha câge canarhuma arherekêra Nyakasane empanzi y’omucûka erhalikwo ishembo, ebe nterekêro y’okushukûlwa ebyâha. 4 Anahâna eyo mpanzi omu luso lw’akagombe k’endêko, embere za Nyakasane agal’ilambûlira okuboko oku irhwe lyayo, agal’iyibâgira embere za Nyakasane. 5 Omudâhwa washîzirwe amavurha, anarhôla oku muko gw’eyo mpanzi, aguhêke omu kagombe k’endêko. 6 Ahôla omudâhwa anadobeka omunwe gwâge muli gulya muko, alabemwo orhufendefende rhw’oluhêrero embere za Nyakasane agal’ijira ecuhâgizo c’okukangûla kali nda koshi embere z’enshabiriro y’omu cirhînyiro c’akagombe k’endêko embere za Nyakasane. 7 Omudâhwa anadêkereza muko musungunu oku bikwi by’oluhêrero lw’okuyûdukiza enshângi embere za Nyakasane omu kagombe k’endêko, n’omuko gw’empanzi gusigîre gwoshi anagudubulira aha ciriba c’oluhêrero lw’okusingônolera, luyûbake aha luso lw’akagombe k’endêko. 8 Yumvagi mashushi gahi g’eyo mpanzi yahânwa nterekêro oku byâha gayumvûlwa: olujimbi lubwikira obulà, amashushi g’oku nyanya ly’eby’omunda goshi. 9 Ensiko zombi n’olujimbi lwa kulizo, n’olw’oku mifâmo yombi, omubumbuli gw’amashushi ayamvûla oku budiku n’oku nsiko. 10 Byoshi bibe nterekêro y’okushenga omurhûla, omudâhwa anayokera ebyo bihimbi oku luhêrero lw’enterekêro mbâgwa. 11 Ci oluhu lw’eyola mpanzi, n’eminyafu yayo, haguma n’ecirhwe cayo, amagulu, amala, n’ecihô cayo, 12 eyo mpanzi oku enali gumaguma yoshi, anayibarhuza bayihêke kuli n’olugo bulya hali hantu hacîre, hantu hinja, bayihise halya bakabulira oluvù, bagal’iyisingônolera oku nshàli ndûlike muliro. Aho hantu hacîre bakabulira oluvù lwayagabira mavurha, ho bagwâsirwe okusingônolera eyo mpanzi. b. Enterekêro y’okushukùla olubaga lwa bene Israheli lwoshi

13 Erhi ankaba olubaga lwa bene Israheli lwoshi lwo lwahemusire, omu kujira ecâha cibonera, omu kujira akantu kahanzibwe n’amarhegeko ga Nyakasane ciru ankaba olubaga lurhakutwiri ihuzihuzi, 14 olubaga lwanahâna enterekêro y’okushukûlwa eco câha, empanzi, cintu cinene c’omu bishwekwa, cirhalikwo ishembo, lwayihâna erhi ankaba ecôla câha camamanyikana; banayihugira embere z’akagombe k’endêko. 15 Abashamuka b’olubaga, banalambûlira amaboko gâbo oku irhwe ly’erya mpanzi, kandi banayibâgira embere za Nyakasane. 16 Omudâhwa washîzirwe amavurha anarhôla oku muko gw’erya mpanzi, anaguhêke omu kagombe k’endêko. 17 Agal’idobeka omunwe gwâge muli gulya muko gw’erya mpanzi, agushahugize n’ecuhûgizo oku nshabiriro kali nda embere za Nyakasane. 18 Analaba muko musungunu oku bikwi by’oluhêrero luli embere za Nyakasane omu kagombe k’endêko. N’omuko gusigire anagudubulira aha bikondo by’oluhêrero luli aha luso lw’akagombe k’endêko. 19 Kandi anayamvûla amashushi goshi ga wampanzi, anagasingônolera oku luhêrero. 20 Erya mpanzi banayirherekêra nka kulya barherekêra empanzi y’okucêsa omunyabyâha. Ntyo kwo bâkazijira. N’omudâhwa, hano aba amashenga, omu kuhûnira olubaga obwonjo, lwanababalirwa. 21 Kandi anahêka erya mpanzi enyuma z’olugo, bagal’iyisingônola nka kulya kw’entanzi. Eyo yo nterekêro y’okushukûla ebyâha by’olubaga lwoshi. c. Enterekêro y’okushukûla omurhambo

22 Erhi ankaba omurhambo ye wajizire ecâha, omu kuhemukira Nyakasane buzira kumanya, bulya amavuna irhegeko lya Nyakasane, Nyamuzinda wâge, kwanarhuma ajira ecâha, 23 nisi erhi bankayîsh’imubwîra buzinda, oku kwo anahemusire ntyo, agwâsirwe okurherekêra ecihebe cirhalikwo ishembo. 24 Analambûlira okuboko kwâge oku irhwe lya cirya cihebe, bagal’icibâgira halya barherekêrera embâgwa y’okurherekêrwa Nyamuzinda. Eri nterekêro y’okushukûla omunyabyâha. 25 Omudâhwa, anayanka n’omunwe kuli gulya muko gw’enterekêro y’okushukûla omunyabyâha, agulabe oku bikwi by’oluhêrero lw’enterekêro, n’ogundi anagudubulira aha bikondo by’oluhêrero. 26 Kandi anasingônolera olujimbi lw’eco cihebe oku luhêrero nk’oku bajira enterekêro y’okushenga omurhûla. Kwo omudâhwa akaz’ishengera ntyo omurhambo. Hano aba amamusengerera obwonjo oku câha câge, anababalirwa. d. Enterekêro y’okushukûla omuganda

27 Erhi ankaba muganda kwônene omu lubaga ye wahemusire, omu kuvuna irhegeko lya Nyakasane, arhanali akutwire ihuzihuzi, anacîbihize bulya anajizire okuhânzibwe n’irhegeko lya Nyakasane. 28 Nisi bakamubwîra buzinda kulya kubi kwâge, agwâsirwe okushukûlwa ecâha câge anajizire, ahâne empene erhalikwo ishembo. 29 Analambûlira okuboko kwâge oku irhwe ly’eyo nterekêro y’okushukûlwa ebyâha, kandi agend’iyibâgira halya babâgira ezindi nterekêro. 30 Omudâhwa anarhôla oku muko gw’eyo nterekêro, anagulabe oku bikwi by’oluhêrero lw’enterekêro, ogundi agudubulire aha bikondo by’oluhêrero. 31 Anayamvûla olujimbi lwoshi, nk’oku bayamvûla olujimbi lw’enterekêro y’okushenga omurhûla, n’omudâhwa alusingônolere oku luhêrero, luhebe obuhumule bwinja bw’okurhûliriza Nyakasane oku luhêrero. Omudâhwa kwo ajirira omuntu wa bene oyo, cibe cijiro c’okumuhûnira obwonjo, na ntyo ababalirwe eco câha. 32 Akaba cibuzi arhûla nterekêro ya bene eyo, analêrha omushîbuzi gurhalikwo izâbyo. 33 Analambûlira okuboko kwâge oku irhwe ly’eyo nterekêro. Agal’ibâgira eyo nterekêro y’okushukûlwa aha babâgira ezindi nterekêro. 34 Omudâhwa anarhòla muko musungunu n’omunwe gwâge kuli eyola nterekêro, agulabe oku bikwi by’oluhêrero lw’enterekêro. 35 Kandi anayamvûla amashushi goshi nk’oku banayamvûla ag’omwanabuzi w’enterekêro y’okushenga omurhûla. N’omudâhwa anagasingônolera oku luhêrero lw’enterekêro y’ishêga lisingônolere Nyakasane, kwo omudâhwa ajirira omuntu wajizire ecâha ntyo, agal’ibabalirwa.

Agandi mango magumamaguma g’okushukûlwa ecâha

1 Erhi hankajira owahirima omu câha, omutwî w’emmanja akahamagala omuhamirizi n’oyo muhamirizi akabula okuderha eby’okuli anabibwîne kandi erhi abimanyire, oyôla anacibarhuza obubî bwâge yêne. 2 Kandi omuntu wahuma oku kantu kagalugalu, nk’omurhumba gw’ensimba ngalugalu, ogw’ecintu cishwekwa cigalugalu, omurhumba gw’ebinyagâsi, oyo muntu amazira, amajira ecâha. 3 Kwo kuguma n’ohemuka omu kuhuma oku bihûmânya by’omuntu, erhi ankaba arhamanyiri, nisi erhi ankayîsh’imanya buzinda ago magalugalu, amajira ecâha. 4 Omuntu omu kujalira buzira kusêza, erhi ankajira endahiro omu lucali, nka arhamayiriri, buzinda bw’aho akahugûkwa, oyo naye ajizire ecâha omu kantu kaguma muli ebyôla. 5 Owacîhemula omu kantu kaguma muli ebyôla, kukwânîne ahûne obwonjo oku câha câge. 6 Kuli ecôla câha câge, analêrhera Nyakasane enterekêro y’ecishwekwa cisungunu (mpene erhi cibuzi) n’omudâhwa anamujirira enterekêro y’okuhûna obwonjo oku câha câge. 7 Erhi ankabula, oli ecibuzi, oli empene y’okushukûlwa ebyâha byâge , analêrha mahali abirhi ga mpinga, nisi erhi ngûku ibirhi. Nguma ebe ntûlo oku byâha byâge , eyindi ebe nterekêro y’okubâgwa. 8 Anabilêrhera omudâhwa, naye arhang’ihâna enterekêro ntanzi y’okushukûla ebyâha, agal’izîka kalya kanyunyi olûnu, kandi akaniole igosi, buzira kukatwa irhwe, arhakahumanulaga. 9 Anajira ecuhâgizo. N’omuko gw’erya nterekêro yanigagwa, anaja akangûlamwo omu marhambi g’oluhêrero, n’ogundi anagudwikiza oku bikondo by’oluhêrero. Eyo eri nterekêro oku byâha. 10 Akandi kanyunyi, anajiramwo enterekêro nsingônola nk’oku binarhegesirwe. Ntyo kwo omudâhwa agwâsirwe okujirira omuntu wa mwene oyo, na ntyo ecâha câge canababalirwa. 11 Erhi ankabula ago mahali abirhi g’empinga nisi erhi ezo ngùku ibirhi, anarhùle ecigabi ca kali ikumi c’enshâno enozire y’omu kwâge ebè nterekêro oku byâha byâge , arhabulagiraga mavurha nisi erhi nshangi oku nyanya, bulya eri nterekêro y’okushukûlwa ebyâha. 12 Anahêkera omudâhwa eyo nshâno, n’omudâhwa anarhôlakwo ecifune, n’eyo nshâno anajiramwo enterekêro y’okusingônolwa oku byâha ajizire embere za Nyakasane. 13 Eyo eri nterekêro y’oku byâha ajizire muli kantu kalebe na ntyo anabibabalirwa. Enshàno esigire yanabà y’omudâhwa, nk’oku binayêrekîre enterekêro y’entûlo.

Enterekêro y’okulyula

14 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: 15 Omuntu erhi ankaba mugalugalu, omu kujira ecâha c’obuhalanjisi akanyomanya oku bintu biyêrekîre enterekêro yajirirwa Nyakasane oyôla muntu anahyule engandabuzi y’omu buso bwâge, erya erhalikwo ishembo, erya yankabà ya ngulo nyinja, erhi yankagererwa oku ntûlo nyinja y’omu ka-Nyamuzinda. 16 Birya ayankaga oku nterekêro ntagatifu, okunayushùlakwo empyulo y’ecigabi ca karhanu, agal’iyisha abidwîrhîre omudâhwa. Na ntyo omudâhwa anamujirire enterekêro y’okushukûlwa ebyâha, n’erya ngandabuzi y’empyulo, go mango ankababalirwa ecôla câha. 17 Omuntu akahemuka, n’omu kuhemuka kwâge, akajira akantu kahanzibwe n’amarhegeko ga Nyakasane buzira kumanya, oyo muntu yêne dolo agwerhe obubî, yêne abarhwire omuzigo gw’obubî bwâge. 18 Oyo muntu analêrhera omudâhwa oku nterekêro y’obubî bwâge, engandabuzi erhalikwo ishembo, y’omu buso bwâge, erya nyîshogwa. Omudâhwa anamushukùla kulya kuhemuka kwâge arhatwaga ihuzihuzi, na ntyo anababalirwa. 19 Eyo eri nterekêro y’okuhyulira obubî bwâge, bulya oyo muntu anali okunali omu bubî embere za Nyakasane. 20 Nyakasane ashub’ishambâza Musa muli ebi binwa: 21 Erhi omuntu ankahemuka, agomere Nyakasane omu kurheba owabo oku kantu abîsibagwa, nisi erhi oku cêgu, nisi erhi ankarhebeba owabo mpu bayongolokane akantu omu kushùma, 22 nisi owarhòla akantu kàh kahezire, agal’ilahira oku arhakabwîne, kandi erhi alahire ebìrà kuli bubî bulebe omuntu ahashire okujira. 23 Omuntu akajira ecâha, canamuhindula ntyo mubi. Agwâsirwe okugalula ebi anayansire, nisi erhi ebi anasézagya okuhàbwa busha: Ecêgu babìsagya, akantu kàli kahezire arhòlaga, 24 kandi erhi oku kantu alahiraga ebìrà. Anakayushùlakwo ecigabi ca karhanu, abul’igalulira nna kalya kantu kage, kuriienga amango anal’ikola akagwerhe. 25 Kandi analerhera Nyakasane enterekêro y’okuhyula, ebè ya ngandabuzi erhalikwo ishembo, y’omu bishwekwa byâge , erya yankabà ya ngulo nyinja, agal’iyiha omudâhwa, ebé nterekêro y’okuhyula. 26 Go mango omudâhwa ankamujirira enterekêro y’okushukùlwa embere za Nyakasane. Kandi anababalirwa ecâha câge, ciru cankaneneha.

Omukolo gw’omudâhwa amango g’enterekêro: ensirîra, enkalange, okushukûlwa ebyâha, okulyûla, murhûla (kukuza Nyakasane, ciragâne, muhigo)

1 Nyakasane ashub’ishambâza Musa muli ebi binwa, erhi: 2 Ohe Aroni n’abagala erira irhegeko: Alagi irhegeko ly’enterekêro y’ensirîra. (Yo nterekêro ekâyôrha yadurha mulîro ngasi lusiku, enakaz’isirizibwa n’omuliro oku luhêrero , obudufu bwoshi kuhika sêzi. N’omuliro gw’oku luhêrero gunakaz’iyôrha mutwâne)^f. 3 Ngasi sezi omudâhwa, hano aba amayambala akanzo kage k’enondwè, n’ehikenyerwa hy’enondwè anaguka oluvù lw’eyo nterekêro yasingônokeraga oku luhêrero, aludekereze eburhambi bw’oluhêrero. 4 Aho anahogola erya myambalo yâge, ashub’iyambala ey’okugend’ikabulira lulya luvù lwayagabira ahantu hacîre, kuli n’olugo. 5 Omuliro gw’oku luhêrero lw’okusingônolera, gukayôrha guyasire buzira okuzima. Ngasi sezi omudâhwa akaz’ilunda kwo enshâli, analambikekwo enterekêro, haguma n’amashushi g’enterekêro y’okushenga omurhûla. 6 Omuliro gw’ensiku zoshi gukaz’iyôrha gwayaka oku luhêrero, gurhanazimaga ciru n’eriguma.

B. Enkalange

7 Lolaga irhegeko ly’enterekêro nkalangwa: Muguma muli bene-Aroni anayisha ayidwîrhîre Nyakasane embere z’oluhêrero. 8 Anashamarha ecifune omu nshâno enozire badwîrhe, mvange n’amavurha n’enshângi yoshi y’enterekêro, agal’iyokera ebyo byoshi oku luhêrero, bibe nterekêro y’obuhumule bwinja bw’okurhûliriza Nyakasane. 9 Ebyankasigala kuli erya nkalangwa, Aroni bone abagala banabirya, babirye nka mugati gurhalimwo lwango. Babirire ahantu hatagatifu, omu cirhînyiro c’akagombe k’endêko. 10 Mw’ogwo mugati barhakag’iyokeramwo olwango, ciri cigabi câbo mbahire kuli eyo nterekêro. Kali kantu katagatifu ako bwenêne, kwo kunali kuguma n’enterekêro y’okuhûna obwonjo oku byâha, kwo na kuguma n’enterekêro y’okulyula. 11 Ngasi mulume omu bana ba Aroni analyakwo^g. Lirigi irhegeko ly’ensiku zoshi oku iburha linyu na ngasi yeshi wankahumakwo anabà mutagatifu. 12 Nyakasane ashambaza Musa amubwîra, erhi: 13 Alaga enterekêro Aroni n’abagala bâkaz’ijirira Nyakasane olusiku lwabo lw’okushîgwa amavurha matagatifu: Ecigabi ca kali ikumi c’omulà gw’enshâno enozire, ebe nterekêro y’ensiku n’amango, barhûle ecihimbi sêzi, n’ecindi cihimbi bijingo. 14 Yakaz’irheganyibwa aha lukalango haguma n’amavurha, wanalêrha omugati, oje waguvuna bihimbi bihimbi, n’okugurherekêra Nyakasane gube gwa buhumule bwinja burhûliriza Nyakasane. 15 Omudâhwa washîgwa amavurha omu bana ba Aroni kwo agwâsirwe okujira ntyo. Lyayôrha irhegeko ly’ensiku n’amango. Eyo nterekëro yajirirwa Nyakasane egwâsirwe ehwe yoshi yatûmulira omugi enyanya. 16 Enterekêro erhûzirwe n’omudâhwa, egwâsirwe okusingônolwa yoshi, barhalyagakwo ciru n’ehitya.

C. Enterekêro y’okushukûla abanyabyâha

17 Nyakasane abwîra Musa, erhi: 18 Obwire Aroni n’abagala ntyala: Alagi oku mwakajira nka mwarhûla enterekêro y’okushukûla abanyabyâha. Enterekêro Nyakasane arhûlwa ekâbâgirwa embere zâge halya bajirira enterekêro nsingônola. Kali kantu katagatifu bwenêne. 19 Omudâhwa wahânaga enterekêro y’okushukûla ebyâha, yeki wankalya eyo nyama, ayirire ahantu hatagatifu omu cirhînyiro c’akagome k’endêko. 20 Ngasi yeshi wankahuma oku nyama yayo, anabe mutagatifu. Erhi omuko gwayo gwankashahukira oku mwambalo, halya gwashahukiraga hanagend’ishukirwa ahantu hatagatifu. 21 Enyungu y’ibumba bayiyenderagamwo, kukwânîne eberwe, ci erhi ankaba nyungu ya mulinga yayenderagwamwo, kukwânîne bayicêse bwinjinja omu kuyishuka n’amîshi. 22 Ngasi mulume muli bene-Levi, anahasha okulya kw’eyo nyama bulya kali kantu katagatifu bwenêne. 23 Ci barhankalya enyama y’enterekêro yarhûlagwa oku kushukûla ebyâha, n’omuko gwayo gwahêsirwe omu kagombe k’endêko bajiramwo olukangûlo, lw’okushukûla omu hantu hatagatifu. Ci eyo nyama esingônolwe n’omuliro.

1 Alaga irhegeko liyêrekîre enterekêro y’okulyûla ebyâha: Kali kantu katagatifu bwenêne. 2 Ho banagwâsirwe okubâgira enterekêro y’okulyûla ebyâha aha banayôrha babâgiraenterekêro y’okusingônolwa, n’omudâhwa anabulagira omuko gwayo omu marhambi g’oluhêrero. 3 Barherekêrerekwo olujimbi lwoshi, omucira, amashushi gabwikira eby’omu nda, 4 barherekêrerekwo n’ensiko zombi, n’olujimbi luzibwikira, n’olwa oku mifâmo yombi, olujimbi lubà oku budiku haguma n’olw’oku nsiko. 5 Omudâhwa asingônolere ebyo bigabi oku luhêrero, nka nterekêro ya muliro, yarherekêrwa Nyakasane. Erigi nterekéêro ya kulyula. 6 Ngasi bûko mulume muli bene-Levi, analya oku nyama zayo, anayirire ahantu hatagatifu, bulya buli bwanga butagatifu bwenêne. Ebigabi omudâhwa ayôrhana 7 Enterekêro y’okuhyula kuguma ejirwa n’okushukûla ebyâha. Irhegeko linali liguma kuli zombi. Enyama yabâgagwa yabà y’olya mudâhwa warherekêraga eyo ntûlo y’okulyula. 8 Embâgwa omuntu alêrheraga omudâhwa mpu amuhânire nterekéêro, oluhù lwayo lwayîsh’ibà lw’olya mudâhwa. 9 Ngasi nterekêro yakalangiragwa omu cibekenge c’omuliro, kandi erhi omu nyungu, nisi erhi aha lukalango enali y’olya mudâhwa warherekêraga. 10 Ngasi nkalange n’amavurha, nisi erhi ntale, enali ya bene Aroni boshi, ngasi muguma nk’owabo bakaz’ihâbwa ecihimbi ciyumanine.

E . Enterekêro y’omurhûla

a. Enterekêro y’okukuza Nyakasane

11 Alaga irhegeko ly’omurhûla bakaz’irherekêra Nyakasane. 12 Erhi ankaba eri nterekêro y’okukuza Nyakasane, banayushûlako enterekêro y’okuvuga omunkwa, haguma n’orhugati rhwa ngasi lubero rhurhalimwo lwango, rhukalange n’amavurha, n’enshâno y’orhugati ebe ndobeke omu mavurha. 13 Kuli rhulya rhugati rhwayushûlagwa oku nterekêro y’omurhûla, banayushûlakwo n’omugati gubumbugusire, nagwo gube guyushwîre enterekêro y’okushenga omurhûla. 14 Banarherekéra Nyakasane higati higuma higuma kuli ngasi lubero. Rhulya rhugati rhwanayîsh’ibà rhw’omudâhwa wagend’ijira olukangûlo lw’omuko gw’erya nterekêro y’omurhûla. 15 Enyama z’erya nterekéêro y’omurhûla zanalibwa olwo lusiku lwonêne yanarherekêragwamwo. Ntaco cahika kuca sêzi. b. Enterekêro y’okuyukiriza eciragâne nisi erhi muhigo 16 Erhi ankaba eri nterekêro y’okuyukiriza eciragâne nisi erhi omuhigo, banayiryakwo olusiku lwonêne yarherekêragwa, nisi erhi ciru na kuca. 17 Ebyankasigala kuli eyo nterekêro, olusiku lwa kasharhu, binasingônolwe n’omuliro.

Irhegeko ly’okurhûla.

18 Erhi omuntu ankalya oku nyama y’enterekêro yâge y’omurhûla olwo lusiku lwakasaharhu, eyi nterekêro erhankaciyankirirwa, olya wayihânaga arhankaciyîbukwa. Bakola bayizizize na ngasi yeshi wankayiryakwo obubî bwanamuyahukira. 19 Enyama yahisire oku bintu bigalugalu, erhankaciribwa, enasingônolwe n’omuliro. Ngasi muntu orhalikwo bubî buci anahasha okulya kw’eyo nyama y’omurhûla. 20 Erhi omuntu ankaba ahumanyire agal’ilya kuli erya nyama y’enterekêro y’omurhûla barhûlaga Nyakasane, agwâsirwe okukagwa omu lubaga lwâbo^h. 21 Na ngasi yeshi ohumire oku bintu bigalugalu, bibe bya muntu bibe bya nsimba, erhi bya kandi kantu k’okuhumânya, agal’icishomya okulya oku nterekêro y’okushenga Nyakasane omurhûla, oyôla anakagwe omu lubaga lwabo. 22 Nyakasane abwîra Musa, erhi: 23 Obwire bene Israheli, erhi: Irhondo murhahîraga mukalya olujimbi lw’enkafu, olw’ecibuzi nisi erhi olw’empene. 24 Amashushi g’ecintu cacìhozagya , nisi erhi g’ecamayirhwa n’ensimba, mwanangakolêsa oku hindi, ci murhagalyagakwo. 25 Bulya ngasi wankalya oku mashushi g’ecintu barherekêraga Nyakasane anakagwe omu lubaga lwabo. 26 Murhankalya omuko gw’oli orhunyunyi, oli ogw’ebintu n’ogw’ensimba ngasi aha mwankayûbaka hoshi. 27 Owankalya omuko mulebe, banamukâge omu lubaga lwabo.

Ebigabi omudâhwa ayôrhana

28 Nyakasane ashambâza Musa, erhi: Obwire bene Israheli ntyala: 29 Ngasi yeshiwankanayisha al’irhûla Nyakasane enterekêro y’omurhûla, agwâsirwe okuyushûla ecihimbi c’eyo nterekêro oku ntûlo y’okushenga omurhûla. 30 Anayisha afumbasire omu maboko gâge birya byarhûlwa Nyakasane, kwo kuderha analerha amashushi g’oku nkolo. Analerha n’enkolo yo ayîsh’irhûla Nyakasane. 31 Omudâhwa anasingônolera galya mashushi oku luhêrero, n’Aroni bone abagala bahâbwe enkolo. 32 Kuli eyo nterekêro, mwakaz’iyushûlakwo okugulu kulyo, kube kw’omudâhwa . 33 Olya warherekêraga omuko n’amashushi muli bene Aroni, anahâbwa okwo kugulu kulyo. Gwo mwanya gwâge. 34 Oku ntûlo ya bene Israheli, ncîhalîre eyi myanya: Okugulu n’enkolo, mbihîre omudâhwa Aroni n’abagala. Eryo liri irhegeko ly’ensiku zoshi kuli bene Israheli.

Okushwinja

35 Eco co cigabi ca Aroni oku nterekêro nsingônola, na kandi co c’abagala olusiku Aroni abayerekana emwa Nyakasane mpu babe badâhwa bâge. 36 Co cigabi Nyakasane arhegesire abadâhwa okukahâbwa na bene Israheli eco kurhenga olusiku lw’okuyimanikwa n’amavurha. N’okwo kwayorba irhegeko ly’ensiku n’amango, oku iburha lyâbo lyoshi. 37 Lyo irhegeko mmuhîre eryo, oku nterekêro nsingônola, n’oku y’enkalange, oku nterekêro y’okushukûlwa ebyâha, n’ey’okulyula oku byâha, oku y’okuyimikwa, n’oku y’okushenga omurhûla. 38 Ntyo kwo Nyakasane arhegesire Musa oku ntôndo ya Sinayi, olusiku àhâga bene Israheli amarhegeko g’okuhâna entûlo zâbo, erhi bali omu irûngu ly’e Sinayi.

II. Okuyimikwa n’amavurha kw’abadâhwa

Enterekêro y’okuha Aroni n’abagala ecikono c’obudâhwa

1 Nyakasane ashub’ibwîra Musa, erhi: 2 Orhôle Aroni boshi n’abagala, orhôle emyambalo, amavurha matagatifu, orhôle empanzi y’enterekêro y’okushukûla ebyâha, orhôle engandabuzi zombi, n’ecirhimbiri c’emigati erhahmwo lwango. Oshûbûze olubaga lwoshi, lushimânane aha kagombe k’endêko.

4 Musa anacijira nk’oku Nyakasane amurhegekaga. Olubaga lwaja aha kagombe k’endêko. 5 Musa anacibwîra olubaga, erhi: «Yumvagyi ebi Nyakasane anarhegesire okujira: 6 Musa ashegereza Aroni n’abagala embere zâge, abashuka n’amîshi. 7 Anaciyambika Aroni akanzo, akasêza n’omushumi, ahirakwo n’ecishûli n’omwirhêro n’omushumi gwagwo. 8 Amuzonza omushumi gw’omwirhêro, lyo gumusêrakwo, amuyambika omuroha gujagalire «Urim na Tummim»ⁱ. 9 Amwambika ishungwè ly’obukulu, linaganyirekwo olugole lw’amasholo, co cimanyiso c’okuyimânika enterekêro ntagatifu nk’oku Nyakasane anarhegekaga Musa.

10 Musa ayanka amavurha matagatifu agalabamwo endâro ya Nyakasane na ngasi byoshi byalimwo. 11 Akangûla oluhêrero kali nda, analushîga amavurha matagatifu kuguma n’orhulugu rhwalimwo rhwoshi, kandi n’olwogero n’ensigiko zalwo lyo abigisha. 12 Musa adubulira amavurha matagatifu oku irhwe lya Aroni, amushîgago omu kumugisha. 13 Musa ashegeza emunda ali, bagala ba Aroni, abayambika orhwanzo n’emishumi, anabayambika orhusirha nk’oku Nyakasane anal’imurhegesire.

14 Enyuma zâbo alêrha empanzi y’enterekêro y’okushukûla ebyâha. Aroni bona abagala banacilambulira amaboko gâbo okw’irhwe ly’erya mpanzi. 15 Musa ayibâga, anarhôla omuko n’omunwe gwâge, agulaba oku mahembe g’oluhêrero, n’omu marhambi goshi, acêsa oluhêrero; adubulira ogundi muko gwasigalaga aha bikondo by’oluhêrero, anacilugisha omu kujirirakwo enterekêro y’okushukûla ebyâha. 16 Buzinda bw’aho arhôla amashushi gabwikira eby’omu nda byoshi, olujimbi lwa oku budiku, n’ensiko zombi n’olujimbi lwazo, Musa abiyokera oku luhêrero. 17 Ci eyo mpanzi, oluhu lwayo, eminyafu, n’eciho cayo aj’ibiyokera eburhambi bw’olugo, nk’oku Nyakasane anal’irhegesire Musa.

18 Musa ashegeza engandabuzi y’enterekêro y’okusingônolwa, Aroni n’abagala, banaciyilambûlirakwo amaboko gâbo oku irhwe. 19 Musa anaciyibâga, n’omuko gwayo agudubulira omu marhambi goshi g’oluhêrero. 20 Anacikobôla erya ngandabuzi myanya myanya. Musa asingônola ecirhwe n’erya myanya n’olulimbi. 21 Bashuka n’amîshi amala n’ebishugulu; Musa ayokera ntyo erya ngandabuzi oku luhêrero yasingônoka, yabà nterekêro nsingônole, ya buhumule bwinja, yo nterekêro eyocîbwe n’omuliro, nterekêro ya Nyakasane nk’oku anarhegekaga Musa.

22 Anacishegeza erya yindi ngandabuzi, yo ngandabuzi y’enterekêro y’okuyimika Aroni n’abagala. Aroni n’abagala banacilambulira amaboko oku irhwe lyayo. 23 Musa anaciyibâga, ayanka oku muko gwayo, agulaba oku kurhwiri kulyo kwa Aroni, n’oku cunkumwe câge c’ekulyo n’oku ino linene ly’ekulyo. 24 Ashegeza bagala ba Aroni emunda ali, aj’alaba okurhwiri kwabo kulyo, ecunkumwe câbo c’ekulyo n’ino lyâbo linene na gulya muko. Okubundi Musa anacidubulira omuko gwasigalaga omu marhambi g’oluhêrero . 25 Anaciyanka amashushi, omucira, olujimbi lubwika eby’omu nda, olw’oku budiku, ensiko zombi n’amashushi gazo, n’okugulu kulyo. 26 Na muli cirya cirhimbiri c’emigati erhalimwo lwango cali embere za Nyakasane, arhôlamwo ehigati hirhalimwo lwango, n’ehigati hikalange n’amavurha n’ehindi higati hy’olununîrizi; ebyôla byoshi abidêkereza oku mashushi na kuli kulya kugulu kulyo.

27 Anacibimoleka Nyakasane akabimogamoga nka nterekêro yamogwa embere za Nyakasane kandi abihira omu maboko ga Aroni n’aga abagala. 28 Musa abirhenza omu maboko gâbo, abisingônolera oku luhêrero. Yali nterekêro y’okuyimanikwa na ya buhumule bwinja y’okusîmîsa Nyakasane, bintu bya kusingônolera Nyakasane. 29 Musa ayanka enkolo y’erya ngandabuzi, ayimoleka Nyakasane, nka nterekêro yamogamogwa embere za Nyakasane. Co cali cigabi ca Musa ca kuli erya ngandabuzi y’okuyimânika nk’oku Nyakasane amurhegekaga. 30 Musa anacirhôla kuli galya mavurha matagatifu na kuli gulya muko gwali oku luhêrero, abishahulizakwo Aroni n’abagala n’emyambalo yâbo.

31 Musa anacibwîra Aroni bona abagala, erhi: «Muyendere enyama aha muhango gw’akagombe k’endêko; ahola ho mwanayilira n’omugati guli omu cirhimbiri c’okuyimika nka oku narhegekaga erhi nderha, nti: Aroni bone abagala bakaz’iyirya. 32 N’ebisigaliza by’erya nyama n’omugati, mubiyoce bisingônoke n’omuliro. 33 Mujire nsiku nda buzira kuhuluka omu kagombe k’endêko kuhika ensiku z’okuyimikwa kwinyu zihwe; bulya okuyimikwa kwinyu kugwâsirwe okushinga nsiku nda. 34 Ebi mujiriwe ene, Nyakasane arhegesire okumujirira byo nsiku nda, lyo mushukûlwa bwinjinja. 35 Mukâbêra nsiku nda, mûshi na budufu aha luso lw’akagombe k’endêko; mushimbe amarhegeko ga Nyakasane goshi, lyo murhag’ifa. Ntyo kwo narhegesirwe. 36 Aroni n’abagala bajira kulya Nyakasane arhegekaga Musa kwoshi.

Okurhôndêra omukolo gw’obudâhwa kwa Aroni n’abagala

1 Oku lusiku lwa kali munani. Musa ahamagala Aroni, abagala n’abagula b’omu Israheli 2 abwîra Aroni, erhi: «Oyanke akanina k’omudege kabè nterekêro y’okushukûla ebyâha, n’engandabuzi ebè nterekêro ya okusiingônola, byombi birhabâga kwo ishembo lici, obirherekêre Nyakasane. 3 Obwire bene Israheli ntyala, erhi: «Murhôle ecihebe c’okujira enterekêro y’okushukûla ebyâha, akanina n’omwanabuzi wa mwâka muguma. Byombi birhabâgakwo ishembo, mubirhûle nterekêro y’okusingônolwa. 4 Muyanke empanzi n’engandabuzi mubirhûle nterekêro y’okushenga omurhûla, kubibâgira Nyakasane munarherekêre enkalange yarhobagwa n’amavurha, bulya ene Nyakasane amubonekera. 5 Banaciyisha badwîrhe embere z’akagombe k’embuganano ebi Musa anarhegekaga; olubaga nalwo lwayegera lwadêka embere za Nyakasane. 6 Okubundi Musa anacibabwîra, erhi: «Mujire oku Nyakasane amurhegeka, na ntyo mwabona irenge lyâge. 7 Musa abwîra Aroni, erhi: «Yegera oluhêrero, orherekêre enterekêro yâwe y’okushukûlwa ebyâha, n’enterekêro yâwe nsingônola kuli we wenene na oku nyumpa yâwe, n’oku lubaga lwoshi. Yerekanaga entûlo y’olubaga onalujirire enterekêro y’okushukûlwa ebyâha, nka kulya Nyakasane anarhegekaga. 8 Aroni ayegera oluhêrero, aniga akanina k’enterekêro y’okushukûlwa ebyâha. Yo nterekêro yâge yenene. 9 Bene Aroni erhi babà bamamuhêreza omuko, agudobekamwo omunwe alabamwo amahembe g’oluhêrero, n’ogundi agudubulira aha bikondo byalwo. 10 Oku luhêrero asingônolera kwo olujimbi, ensiko, amashushi g’oku budiku bwa erya mbâgwa y’okushukûla ebyâha nka oku Nyakasane anarhegekaga Musa. 11 Ci eminyafu n’oluhù byasingônolerwa enyuma ly’olugo. 12 Aniga enterekêro y’okusingònola. Na bene Aroni erhi babà bamamuhêreza omuko, agushahuliza oku luhêrero, n’omu marhambi goshi. 13 Bamuhêreza enterekêro nsingônola, erhi babà bamayirhondôla myanya myanya bamuhêrezayo haguma n’ecirhwe, naye abisingônolera oku luhêrero. 14 Ashuka eby’omu nda n’ebishugulu n’amîshi, abisingônolera oku luhêrero haguma n’erya mbâgwa. 15 Kandi ahâna enterekêro y’okushukûla olubaga, ayanka ecihebe cal’ihanyirwe n’olubaga c’okujira enterekêro y’okushukûla ebyâha byalwo. Erhi aba amacibâga, ajiramwo enterekêro y’okuhyulira ebyâha nka kulya anajiraga entanzi. 16 Ayegeza erya nterekêro nsingônola, ajira nka kulya birhegesirwe. 17 Erhi ayus’iyegeza enterekêro y’okukalangwa, ashamarhakwo ecifune, acisingônolera oku luhêrero oku nyanya z’eyo mbâgwa y’esèzi. 18 Buzinda abâga empanzi n’engandabuzi nka nterekêro y’okushengera olubaga omurhûla, bene Aroni bamuhêreza omuko, agudubulira omu marhambi goshi g’oluhêrero. 19 Arhôla olujimbi lwa erya mpanzi n’olwa erya ngandabuzi haguma, omucira, amashushi g’oku mucira, ensiko n’amashushi g’oku budiku. 20 Alambika byoshi oku rhumême , byoshi abilangika oku luhêrero anabisingônola. 21 Kandi Aroni amoleka Nyakasane rhulya rhumême n’okugulu kulyo, akabimogamoga nka oku Nyakasane anali arhegesire Musa. 22 Obwo Aroni anacilambûlira amaboko gâge oku lubaga, alugisha, agal’ibunguluka erhi amahâna enterekêro y’okushukûlwa ebyâha, kuguma n’enterekêro y’okushenga omurhûla. 23 Musa boshi n’Aroni, banacija omu kagombe k’endêko, barhengamwo, bagisha olubaga, n’irenge lya Nyakasane lyabonekana omu lubaga lwoshi. 24 N’omuliro gwayakaga embere za Nyakasane, gwalya erya mbâgwa na galya mashushi, olubaga erhi lubona okwo, lwabanda orhuhababo rhw’omwishingo, boshi bafukamiriza, bahisa akamalanga oku idaho.

Amarhegeko g’enterekêro

1 Bene Aroni: Nadabu na Abihu, banacirhôla ngasi muguma ecitumbûkizo câge bahiramwo omuliro n’erhi babà bamahira obukù kuli gulya muliro, oku gurhamanyikini^j gurhanarhegesirwi na Nyakasane bagal’iguhêka embere zâge. 2 Lero engulumira y’omuliro yanacimanuka emalunga embere za Nyakasane yabamirangusa, bafira ntyo embere za Nyakasane. 3 Musa anacibwîra Aroni, erhi: «Byo Nyakasane aderhaga ebi galya mango arhurhôndaga, erhi: «Nnonza obutagatifu bwâni bubonekane muli abanyegêra; nnonza n’irenge lyani libonekane embere ly’olubaga lwoshi». Aroni aguguma.

4 Musa ahamagala Mishaheli na Elisafani mwene Uzieli mwîshe wa Aroni, anacibabwîra, erhi: «Yegeri muheke benewinyu embuga, kulî kw’ahatagatifu, na kulî kw’olugo». 5 Banaciyegera, bagenda babajagajagira omu rhwanzo rhwabo kuhika emuhanda gw’ecihando nka kulya Musa anarhegekaga.

6 Musa ashub’ibwîra Aroni n’abagala, Eleyazari na Itamari, erhi: «Mumanye mwankaderha mpu mwashambûla emviri^k zinyu, nisi mpu mwabera emyambalo yinyu, murhafe, lubaga lwoshi Nyakasane aberire burhe. Bene Israheli boshi balakira bene winyu bahyaga n’omuliro gwa Nyakasane. 7 Ci mwehe murhahîraga mukarhenga aha kagombe k’endêko, lyo murhag’ifà, bulya mulikwo amavurha matagatifu ga Nyakasane. Banacishimba akanwa ka Musa.

8 Nyakasane ashambâza Aroni, aderha, erhi: 9 «Orhakazâg’inywa idivayi nisi erhi cindi cinyobwa cilalusa, we n’abana bâwe boshi nka mwaja omu kagombe k’endêko,lyo murhag’ifà. Liri irhegeko oku bûko bwinyu boshi emyâka n’emyâka. 10 Kwo mwanakaz’ijira ntyôla amango muli mwaberûla ehitagatifu n’ehirhali hitagatifu 11 N’amango muli mwayigiriza bene Israheli amarhegeko Nyamuhâho ajiraga anagaha Musa mpu ammumanyise go.

12 Musa anacibwîra Aroni, Eliezari na Itamari, bo bana Aroni alicisigaline, erhi: Muyanke ngasi bisigîre oku nterekêro yajiragwa n’omuliro embere za Nyakasane, mubirye birhanalimwo lwango. Mubilîre embere z’oluhêrero bulya buli bwanga butagatifu. 13 Mwakaz’ibilîra ahantu hatagatifu; co cikono câwe eco mwene bagala bâwe, oku ishêga lya Nyakasane. Ntyo kwo narhegesirwe. 14 Na kandi, mukâlira ahantu hinja, we na bagala bâwe na bâli bâwe mweshi, enkolo mwamolekaga Nyakasane omu kuyimogamoga, n’okugulu bamukobôleraga, bulya eyo myanya emuberûlirwe mwe na bagala na bâli bâwe, oku nterekêro z’omurhûla za bene Israheli. 15 Okugulu kukobôle n’enkolo, birya biyisha haguma n’olujimbi lw’okusingônolwa, byamayus’imolekwa Nyakasane omu kumogamogwa embere zâge, byakaz’iba byâwe mwene bagala bâwe. N’okwola kwayôrha irhegeko lya Nyakasane ensiku n’amango nka oku anarhegekaga.

16 Musa adôsa olwa cirya cihebe cabâgiragwa okushukûla ebyâha: Yajewe! Coshi càsingônosire! Aho anacikunirira Eliezari na Itamari, bene Aroni balicisigire, ababwîra, erhi: 17 Carhumire murhalira erya mbâgwa yarherekêragwa okushukûla ebyâha, ahantu hatagatifu? Bulya buli bwanga butagatifu. Na Nyakasane amuhirebwo lyo mukaz’irhenza ebyâha bya olubaga omu kukaz’ilujirira enterekêro y’okulyula ebyâha embere za Nyakasane. 18 Omu kubà omuko gw’eyi mbâgwa gurhahêsirwi ahantu hatagatifu, mwali mugwâsirwe okulya enyama zayo nka kulya nanarhegekaga. 19 Aroni abwîra Musa, erhi: Lola oku ene bahânyire cnterekêro y’okushukûla ebyâha, kandi bajira enterekêro nsingônola embere za Nyakasane Niono nciryaga kuli eyo mbâgwa y’okushukûla ebyâha, ka kwankabire kwinja embere za Nyakasane? 20 Musa ayumvirhiza ebyo binwa byanamusîmîsa.

III. Amarhegeko gayêrekîre ebihumânya n’ebirhahumânya

Ebîntu bigalugalu n’ebirhali bigalugalu

1 Nyakasane ashambâza Musa na Aroni, anacibabwîra, erhi: 2 Mugend’ibwîra bene Israheli, erhi: Alagi ebintu mwakaz’ilya omu bintu byoshiby’ahola igulu. 3 Ngasi nsimba egwerhe ensenyi zigabanyikine, nsenyi mberange zirya zigwerhe nyunu ibiri n’akaba enavuguse, mwanayilya. 4 Ci kwônene lolagi zihi muli ezo zivugusa erhi nisi erhi ezigwerhe ensenyi zigabikine zihî murhankalya, nka engamiya zivugusa ci zirhajira nsenyi zigabikine, eyo rhuyilole nka ngalugalu kuli mwe. 5 Kuguma murhakag’ilya wibari evugusa ci erhajira lusenyi lugabikine, eyusire eri ngalugalu kuli mwe. 6 Kuguma nta kulya enshenzi, evugusa ci erhajira lusenyi lugabikine, muyihanzibwe. 7 Kwo na kuguma murbakag’ilya engulube, egwerhe olusenyi lugabanyikine na nyunu ibiri, ci kwônene erhavugusa, muyihanzibwe, bulya eyosire eri ngalugalu kuli mwe. 8 Murhahîraga mwalya enyama z’ebyo, murhanahumaga oku murhumba gwa byo nka zifire. Muzihanzibwe, ziri ngalugalu.

9 Alagi ehi mwakaz’ilya, omu nsimba zoshi zilama omu mîshi: ngasi zigwerhe olufuke, amagamba n’omugâra, zibè z’omu nyanja, zibè z’omu marhuli, ezola mwanahasha okuzilya. 10 Ci mumanye mwankanalya ebirhagwerhi masembe, kandi erhi magamba, bibè biyôga omu nyanja eri by’omu nyishi, omu nsimba zoshi zinyagârha omu mishi na omu ngasi by’obuzîne bibamwo. 11 Ezo la muzilole nka za kuhumànya, murbankalya enyama zazo, murhankanahuma oku mirhumba yazo. Emirhumba yazo emujire enshishinye. 12 Ngasi hy’omu mîshi hirhagwerhi masembe n’amagamba bikamujira ensbishînye.

13 Lolagi omu nyunyi, ezi mwakaba nshishînye z’okulya: ntâye wazilyaga bulya ziri za nshishinye: ikozi, cigukuma, n’akadûrha. 14 Lubaka, na ngasi bûko bwa kadurha. 15 Ngasi bûko hungwe. 16 Kuguma enyunda, kahenè, cinkongoro na ngasi bûko bwa lubakà. 17 Murhahîraga mukalya ecirifufu, kadubamahiri, omwînâna, 18 omuhangâli, enyange, cigukuma mwêru. 19 Murhakalya hangâli, na ngasi bûko nyunyi z’emirundi mirîri, hudihudi na kubukubu.

20 Ngasi hinyagâsi hibalala, erhi hiyandalira oku magulu, mube nshishinye yabyo. 21 Omu binyagâsi bigwerhe amashala, bigenda n’amagulu, mwanalya birya bijira eminengene y’okucanuka oku idaho. 22 Lolagi mulibyo ebi mwankalya: ngasi bûko bwa mahanzi, ngasi bûko bwa nzige, ngasi bûko bwa minûnu, ngasi bûko bwa minshekè. 23 Ngasi binyagâsi bijira amashala, binayandalira oku magulu ani, ebyo byoshi mubibe nshishinye. 24 Okuhuma oku bintu bigalu galu byanarhuma mwahemuka» ngasi wankahuma oku murhumba gwabyo, oyôla anabà ahemusire kuhika bijingo. 25 Ngasi yeshi wabarhule omurbumba gwabyo, agwâsirwe okushuka emyambalo yâge, erhi anaciyosire muhemule kuhika bijingo. 26 Ci ensimba zijira ensenyi zirhali mberange, zirhanavugusa, ezola zibè ngalugalu kuli mwe. Ngasi yeshi wankazihumakwo, erhi amacihemula. 27 Omu nsimba za magulu ani, zigal’ija zajunjuka nka zagenda, ezo nazo ziri ngalugalu kuli mwe. Ngasi yeshi ohuma oku murhumba gwazo, oyôla erhi amazira kuhika bijingo. 28 Na ngasi yeshi wankaheka omurhumba gwazo, agwâsirwe okushuka emyambalo yâge, kandi anayôrha azizire kuhika bijingo. Ziri ngalugalu.

29 Lolagi omu nyandazi, ezimuzizire: enfuko, omulindye, na ngasi bûko bwa musherebera. 30 Namushushu, lumve, kadubankula, ecibulubulu. 31 Ezo zoshi zimuzizire, na ngasi yeshi ozihumakwo erhi amacihemula anayorhe azizire kuhika bijingo. 32 Ngasi kantu kankarhogerakwo omurhumba gwa nguma mulizo, kanazira:ngasi cirugu ca murhi, omushangi, oluhu,enshoho, na ngasi kandi kalugu. Bigwâsirwe bishukwe omu mîshi bigal’iyôrha bihemusire kuhika bijingo na buzinda byanabà birugu binja. 33 Erhi byankarhogera omu ndalàla y’ecirugu c’ibumba, ngasi biri omu ndalâla yaco, byanazira, kandi mwacinabera 34 Ngasibiryo, byali muli cirya cirugu ciru byankasbukwa n’amîshi, na ngasi cinyobwa calimwo, ebyo erhi bikola bizizire, ciru ankaba cali cirugu cinja. 35 Ngasi kalugu omurhumba gwabyo gwankarhogerakwo, kanazire, amasiga, goshi gajongagwe, bulya gakolagazizire lwoshi. 36 Ci amaliba, ecirhûla c’amîshi, enyanja zoshi, byohe byanayôrha bicîre;ci owahuma oku murhumba gwa nyandazi nguma mulizo, anazira. 37 Erhi murhumba muguma gwa mulizo gwa nkahika oku mburho, erhankahumâna. 38 Ci erhi emburho yankabà ebombîre n’amîshi, murhumba gwa nyandazi nguma mulizo gukagal’ihika kuliyo, eyola mburho enazire. 39 Erhi cintu cilebe muli birya mukomerera okulya cankafà, owankacihumakwo yeshi anayorhe mugalugalu kuhika bijingo. 40 Owankalya oku murhumba gwaco, oyôla agwâsirwe okushuka emyambalo yâge, agal’iyorha mugalugalu kubika bijingo. Naye owankabarbula omurhumba gwaco, agwâsirwe okushuka emyambalo yâge anayorhe mugalugalu kubika bijingo.

41 Mukaziba n’enshishinye oku kantu kacibulula n’enda oku idabo, bulya birhankalibwakwo. 42 Murhahîraga mukalya ebintu bibulula enda oku idabo, abe zirya zanyagârhira kuli magulu ani, nisi erhi kuli magulu manji, bulya ezola zoshi ziri za kulâbwa nka za nshishinye. 43 Mumanye mwankacihemula n’ebyo binyagâsi, mumanye mwankanahemuka erhi byo birhuma. 44 Bulya nie Nyaka sane, Nyamuzinda winyu, mwacêsibwe mwanahinduka bîmâna bulya niono ndi mwîmâna, mumanye mwankanacîhemula n’ebyo binyagâsi bija byacibulula oku idaho. 45 Neci, nie Nyakasane, wammukûlaga e Mîsiri, nti mbe Nyamuzinda winyu, mube bîmâna bulya ndimwîmâna.

46 Eri ly’irhegeko lyêrekîre ebintu by’amagulu ani, orhunyunyi, ngasi hizine hiyoga omu mîshi, ngasi nsimba zicîbulula n’enda oku idaho. 47 Ntyo, mwanahasha okukaz’imanya ebiri bigalugalu n’ebiri binja, ensimba yankalîbwa n’erbankalîbwa.

Okushukûlulwa kw’omukazi oli omu buzire

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: erhi: 2 Oj’ibwîra Bene Israheli, erhi: Omukazi erhi ankaburha omwanarhabana anabêre aha kabazîre nsiku nda. Anacîlange nk’oku ali ayosire amango ali omu mugongo. 3 Oku lusiku lwa kali munani omwana anaj’ikembûlwa. 4 Cikwônene anashub’iyôrha ebulinda zindi nsiku makumi asharhu n’isharhu; muli agôla mango, arhankahuma oku kantu kîmâna, arhankanaja ahantu hîmâna, kuhika amango ensiku z’okushukûlwa^l kwâge zahika. 5 Erhi ankaba munyere abusire, abêre aha kabazîre migobe ibirhi, nka kulya anayôrhaga amango ali omu mugongo. Anayorhe ebulinda nsiku makumi gali ndarhu na ndarhu. 6 Amango ensiku z’okushukûlwa kwâge zahika, akaba mwanarhabana nisi erhi mwananyere abusire agwâsirwe okuja emunda omudâhwa ali aha muhango gw’akagombe k’embuganano, anarhûla omwanabuzi wa mwâka muguma nka nterekêro ya kusingônolwa, kandi anarhûla omwanagoko w’engûku nisi erhi wa mpinga: yo nterekêro y’okushukûla ebyâha. 7 Omudâhwa anabirherekêra Nyakasane, zibe mpyulo oku muko gw’oyo muzîre. Lyo irhegeko liyêrekîre omukazi obusire eryo, nka abusire mugala nisi erhi mwali. 8 Nka arhankacîbonera omwanabuzi, anarhûla mahali abirhi ga mpinga erhi ga ngûku^m. Nguma eri nterekêro ya kusingônolwa, n’eyindi ebe ya kurherekêrerwa oku byâha. Kandi ornudâhwa anamujirira enterekêro y’okuyukiriza ecîru; kwo na kucesibwa kwa nyamukazi okwo.

Olushomyo nebi abadâhwa bakalumanyirakwo

Oku mviri

1 Nyakasane anacibwîra Musa n’Aroni, erhi: 2 Omuntu erhi ankamera kwo omubuha nisi erhi cizimba, nisi erhi cibungu, na muli oko omu mubiri gwâge mubè obushushubirizi kulya kwankarhuma bacikebwa mpu lwankanabà lushomyoⁿ, oyo muntu banamuhêkera abadàbwa: Aroni erhi muguma omu bagala. 3 Omudâhwa analolêreza eryo ishembo limuli okukakoba k’omubiri: nka olwoya lw’omola ishembo lwahindusire lweru lweru, n’erhi ankaba eryola ishembo lyahindusire cibulu canajire cabumba omunyafu kurhaluka akakoba k’omubiri, ciyêrekîne oku ciri cihulu ca lushomyo. Nk’omudâhwa amayusa okulolêreza oyôla muntu, anamanyisa oku akola ahumânyire. 4 Erhi oku kakoba k’omubiri gw’omuntu kwankaba ecibungu cêru cêru, cirhanabonekini oku ciri cirî kulusha akakoba k’omubiri, n’akaba olwoya lurhahindusiri lweru lweru, omudâhwa anayegûla oyôla oku babo, anamuhire hago hago nsiku nda. 5 Olusiku lwa kali nda, omudâhwa anashub’ilolêreza oyôla muntu. Erhi ankaba ecihulu cibonekine oku cirhaja cayushûka, bulya cirhaja calandira oku mubiri, omudâhwa anashub’imuyegûla oku bandi nsiku nda. 6 Olusiku lwa kali nda, omudâhwa anashub’ilolêreza obwa kabirhi, erhi ankabona oku ecihulu caja ca nyiha, ci cirhayushûka oku mubiri, omudâhwa anaderha oku oyôla muntu arhalikwo bubî, bulya liri ishembo lya busha busha. Oyola muntu ayus’ishuka cemyambalo yâge, anabà mwêru kwêru. 7 Ci erhi ankaba eryo ishembo lyajire lyalandira oku mubiri, kurhenga galya mango azindig’iciyêreka omudâhwa mpu amanyise abandi oku arhali wa lushomyo, agwâsirwe ashubire emw’omudâhwa. 8 Erhi ayus’imulolêreza, n’akabona oku lirya ishembo lyaja lyayushûka oku kakoba k’omubiri, omudâhwa anamanyisa oku alikwo olushomyo.

Oluja lwalandira

9 Erhi omuntu ankaba alikwo ecihulu c’olushomyo, banamulêrhere omudàhwa. 10 Omudfâhwa anamulolêreza, n’akabona oku kakoba k’omubiri kuli omububa mwêru gurhumire olwoya lumuli luyeruha, n’oku omunyafu muzibu muzibu gwaja gwahumba omubiri, 11 Iuli lushomyo olwo lwaja lwalandira omu mubiri, kwanarhuma omudâhwa ederha oku oyôla muntu ahumânyire. Kukola kurhamira busha okuderha mpu bamuberwire oku bandi bantu, bulya olushomyo lwâge luyosire lumanyikine. 12 Ci erhi ankaba olushomyo lwayisha lwalandira lwanabwikira omubiri g’olya muntu, olikwo ecihulu kurhenga oku irhwe kuhika oku kugulu, nka oku omudâhwa ankabona n’amasu gâge, 13 oyo mudâhwa anashub’ilolêreza, n’akabona olushomyo lwaja lwabwikira omubiri goshi, anaderha oku oyo muntu arhalikwo ishembo, ci akola mwêru yeshi, bulya byoshi byahindusire byeru, n’ago magamba meru gahungumuka duba. 14 Ci ama ngo bankabona omubiri gwâge gurhunzire gwanajingûka nka kafinjo, banamanya oku ali mushomyo 15 Nka omudâhwa amabona oku omubiri gwâge gurhunzire, anamanyisa oku oyo muntu alikwo ishembo, alikwo olushomyo. 16 Erhi ogwo mubiri gurhunzire gwankahinduka mwêru, oyo muntu anaj’icîyêreka omudâhwa. 17 Omudâhwa analolêreza oyo muntu, n’akabona omubiri gukola mwêru, anabonera ho oku oyo muntu ogwerhe omubiri mwêru arhalikwo îshembo. Ali mugumaguma.

Akafinjo

18 Erhi omu mubiri gw’omuntu mwankamera omubuha gw’akafinjo, n’erhi gwankabà gwamarhang’ifuma, kandi ahali h’omubuha hazûke ow’ecibungu mwêru 19 olimwo obudukulà, oyo agwâsirwe okucîyêreka omudâhwa. 20 Omudâhwa naye amulolereze. Erhi omudâhwa ankabona oyo w’ecibungu aja alandira omu ndalalà y’akakoba k’omubiri, n’olwoya lumuli lukola luhindusire lweru, nyamudâhwa anamanyisa oku oyo muntu akola azizire, bulya cikola cihulu ca lushomyo cizûsire omwola mubuha. 21 Ci erhi omudâbwa ankabona oku olwoya lurhali lweru mulya cibungu, n’oku nta kurhunda kurhalusire akakoba k’omubiri, n’oku cikola caja cayonda, anashub’imuhira hâge hâge nsiku nda. 22 Erhi omudâhwa ankabona oku ecôla cibungu caja calandira oku mubiri, anamanyisa oku oyôla muntu ayosire azizire, luli lushomyo. 23 Ci erhi omudâhwa ankabona oku cirya cibungu cirhaja cayushûka, ci cinaciyosire oku canali, anamanyisa oku ekola nzigo ya lirya ihurhe, kugal’irhuma aderha oku oyôla muntu acibêrire mwêru kwêru.

Ecibabo c’omuliro

24 Erhi oku mubiri gw’omuntu kwankaja ecibabo c’omuliro, n’erhi mulya cibabo mwankamera ecizimba cirimwo ebyeru nisi erhi bidukula, 25 omudâhwa analolêreza olya muntu, n’erhi ankaba olwoya lwamahinduka lweru mulya cihulu, nisi erhi ecibabo cankabonekana oku caja cahumba omubiri kulusha kurhaluka akakoba k’omubiri, Iuli lushomyo olwo lumezire mw’obwo buhye. Omudâhwa anaderha oku oyo muntu azizire, bulya alikwo ishembo ly’olushomyo. 26 Ci erhi omudâhwa ankabona oku nta lwoya lweru Iuli omu cibabo, na kandi oku cirhaja cabumbugurha omubiri, ci caja canyiha, omudâhwa ana shub’iyôrhana olya muntu, ci amuyegûle oku bandi nsiku nda. 27 Oku lusiku lwa kalinda, omudâbwa anashub’imulolêreza, n’akaba ecôla cibabo caja cayushûka oku mubiri, omudâhwa anamanyisa oku oyôla muntu azizire, ashomire. 28 Ci erhi cirya cibabo cankaba cirhaja calandira, cirhanaja cahumba, ci ku nyiha, caja canyiha, ago mango erhi gunali mubuha gwa muliro kwône, eri nzigo kwône ya muliro. Omudâhwa anamayisa oku oyôla muntu ali muguma guma bulya kwali kurhunda kwa nzigo kwônene.

Oku irhwe erhi l’oku ndedu

29 Erhi omulume kandi erhi omukazi ankamera ennindi oku irhwe nisi erhi oku ndedu, omudâhwa analolêreza mwa erya nnindi. 30 Erhi ankaba erya nnindi yaja yahumba akakoba k’omubiri, na kandi erhi ankaba muli olwoya lushusha amâle erhi lubula, omudâhwa anamanya oku oyôla muntu azizire, bulya guli murhôndêro gwa lushomyo, lurhangirîre oku irhwe nisi erhi oku ndedu. 31 Ci erhi omudâhwa ankabona oku eyola nnindi erhaja yayushûka omu mubiri murhanali lwoya lushusha amâle, omudâhwa anashub’iyegûla oyo muntu nsiku nda. 32 Olusiku lwa kali nda, anashub’ilolêreza erya nnindi. Erhi ankaba erya nnindi erhaja yayushûka, n’erhi ankaba nta lwoya lushusha amâle lulimwo, n’eyo nnindi erhaja yahumba akakoba k’omubiri, 33 olya ogwerhwe n’ennindi anamômwe, ci arhamômagwa halya hali ennindi kandi omudâhwa anashub’imuyegûlira hago hago nsiku nda. 34 Olusiku lwa kali nda omudâhwa anashub’imulolêreza mulya nnindi, n’akaba erya nnindi erhayushûsiri oku mubiri, ci erhanaja yabumbugurha, omudâhwa anaderha oku oyo muntu ali mugumaguma. Anashuka emyambalo yâge kandi anaderhwe mushugi. 35 Erhi enyuma z’aho erya nnindi yankaja yayushûka, n’obwo omudâhwa ali erhi amulolerize (anaderha mpu biri binja), 36 omudâhwa anashub’imulolêreza, n’akaba erya nnindi yaja yayushûka oku mubiri, omudâhwa arhacîrhamagya alolêreza erhi muli olwoya lushusha amale, anamanyise oku oyo muntu ahumânyire. 37 Ci erhi ennindi yankabonekana oku erhaja yayushûka, ci kwônene yaja yameramwo enyoya nyiru, eyo nnindi, kufuma kwayo okôla, oyo muntu ali mwêru kwêru. N’omudâhwa anaderha oku ali mugumaguma.

Ecibungu lurhali lushomyo

38 Erhi omulume kandi erhi mukazi ankalwala olubenja lweru-lweru lwalangashana oku mubiri, omudâhwa anagend’imulolêreza, 39 erhi olwo lubenja lumezire oku mubiri gwâge lwankaba lwa mwêru gurhanyomwiri, ciri cibungu ecôla camera, oyo muntu ali mwêru-kwêru, arhahumânyiri.

Oluhala

40 Erhi ankaba omuntu emviri zamuhonyire oku irhwe, lwamabà luhala olwo, ali mwêru kwêru, arhahumanyiri. 41 Erhi ankaba emalanga yo emviri zimuhwire, eri mishosho eyo, ayosire ali mwêru-kwêru. 42 Ci kwônene erhi omu luhala luli emalanga kandi erhi aha ntôndo y’irhwe mwankamera ecihulu ceru cidukulîze, luli lushomyo olwo lwamera emalanga nisi erhi aha ntôndo y’irhwe. 43 Omudâhwa analolêreza, erhi ankaba ecihulu cirhunzire, cinali ceru ca muduku, cikamera omu luhala aha ntôndo y’irhwe, nisi erhi emalanga, cikanashusha olushomyo lw’oku cikoba c’omubiri, 44 oyo muntu ali mushomyo, azizire, omudâhwa agwâsirwe amanyise oku azizire, olushomyo okw’irhwe lumurhangirîre.

Kurhi omushomyo agwâsirwe okulama

45 Omushomyo, akaz’iyambala emishangi esharhangusire na buzira kukombêra emviri, zirhashokozibwi akanabwikira obwânwa bwâge na ngasi ah’agera anaje ayakûza, erhi: «ndi mugalugalu mugalugalu!» 46 Oku olushomyo lwâge lucimubâkwo erhi anacizinzire. Arhankabêra haguma n’abandi bantu^o, ci ayûbake hâge hâge, ci nyumpa yâge ebè kuli kw’ecishagala.

Olushomyo lw’emyambalo

47 Erhi oku mwambalo kwankabonekana ecibale, akaba mushangi gwalukagwa n’amoya erhi nondwè, 48 gukaba gundi mwambalo erhi ciru bulingiti bwa moya erhi bwa nondwè, gube gwa luhu, erhi kandi kantu kajiragwa n’oluhu, 49 erhi ankaba ecôla cibale ciri kw’ogwola mwambalo ciri ca kasi, nisi erhi ca muduku, akaba oku mwambalo ciri nisi erhi oku luhu, akaba oku mugozi gw’okuyambala ciri, nisi erhi oku muhiro kandi erhi oku ifungiro lya akantu kajiragwa n’oluhù, cinali lushomyo. Akola kalugu kanali ka kuyerekwa omudâhwa. 50 Omudâhwa hano aba amalolêreza cirya cibale, kandi anajira aha abîkira kalya kalugu kuhika nsiku nda. 51 Olusiku lwa kali nda, omudâhwa ana shub’ilolêreza cirya cibale, n’akaba caja cayushûka kuli gulya mwambalo, gulya mushangi, bulya bulingiti, gulya muhiro, erhi oku ifungiro ly’oluhù, luli lushomyo lwa kuyahukira. Akola kantu kakola kazizire. 52 Omudâhwa anayoca gulya mwambalo, erhi gulya mushangi gw’amoya erhi gwa nondwe, bulya bulingiti, lulya luhù erhi kalya kantu kajiragwa n’oluhù, bulya Iuli lushomyo, lwa kuyahukira, lugwâsirwe okusingônokera omu muliro. 53 Ci erhi omudâhwa ankabona oku cirya cibale cirhajacayushûka mwa gulya mwambalo: gwo mushangi, bwo bulingiti, lwo lulya luhu, kandi erhi kalya kalugu kajiragwa n’oluhù. 54 Anarhegeka bashuke gulya mwambalo gulikwo obulema, kandi anashub’igulanga zindi nsiku nda. 55 Oku bundi omudâhwa anashub’ilolêreza gulya mwambalo gwali gushusirwe. Akaba halya harhacihindusiri, na cirya cibale cirhajire cayushuka, gulya mwambalo guzizire, ku kwânîne gudulikwe muliro, bulya olushomyo lwagujire endalalà n’emugongo. 56 Ci erhi omudâhwa ankabona oku ecôla cibale, kurhenga amango cashukagwa cikola cigwerhe yindi yindi nshusho, anacikembûla kwa gulya mwambalo, kw’olwo luhu, obwo bulingiti, kandi ehi kwo ako kantu kajiragwa n’oluhù. 57 Cikashub’ibonekana kuli gulya mwambalo, kuligulya mushangi, bulya bulingiti, lulya luhu, erhi kalya kantu kajiragwa n’oluhu, kwo kuderha lugendekire. Aho banasingônola n’omuliro kalya kantu kagwâsirwe n’endwala. 58 Gulya mwambalo, gwo mushangi, bwo bulingiti, erhi mwambalo gw’oluhù, gwarhenzirekwo obubî erhi kushukwa kurhuma, kukwânîne gushub’ishukwa bwa kabiri lyo bulya bulema burhenga lwoshi lwoshi. 59 Lyo irhegeko liyêrekîre olushomyo luja oku mwambalo gw’obwoya kandi erhi gw’enondwe: gwo mushangi, bwo bulingiti erhi kalugu kajiragwa n’oluhù akaba kagwâsirwe okuderhwa kinja nisi erhi kazinzire.

Okushukûlwa kw’omushomyo

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: 2 Yumva irhegeko liyêrekîre okushukûla omushomyo 3 Banamuhêkera omudâhwa. N’omudâhwa aba amamurhenza omu cishagala, anamulolêreza. Akaba olya mushomyo anafumire olushomyo lwâge, 4 omudâhwa anarhegeka, mpu barhôlere oyo washukûlwa, rhunyunyi rhubirhi rhuzine na rhwinja, barhôlen’enshâli z’omuvuye n’omugôla mudukula n’ecuhâgizo. 5 Omudâhwa anarhegeka okunigira kanyunyi kaguma oku nyanya ly’akabindi kali oku nyanya z’amîshi gahulula. 6 Na kandi hano aba amarhôla kalya kanyunyi kacizine kuguma n’olushâli lw’omurhi gw’akarhonda, n’ibuye ly’omugôla, kuguma n’ecuhâgizo anabivumvuza omu muko gwa kalya kanyunyi kanigiragwa oku kabindi kali oku nyanya ly’amîshi gahulula. 7 Anakangûla olya mushomyo kali nda na gulya muko abul’imanyisa oku akola ali mwêru kwêru, na kalya kanyunyi kali kacizine banakaleka kabalalire elubala. 8 Naye olya washukûlagwa, ayosire ali wa kushuka myambalo yâge, n’okucîmômêsa enyoya zâge zoshi zoshi z’oku mubiri, n’okucîshuka acè yeshi. Buzinda bw’aho naye akola wa kushubira omu cishagala, ci erhi anaciri wa kuyusa nsiku nda arhaja nyumpa. 9 Olusiku lwa kali nda anashub’imôma amoya gâge goshi: Emviri, obwânwa, engohe, acimômêse enyoya zoshi anacîshuke yenene, omubiri goshi n’emishangi yâge na ntyo erhi amarhengakwo ecizira coshi.

10 Olusiku lwa kali munani anarhôla banabuzi habirhi barhalikwo ishembo n’omushibuzi gwa mwâka muguma gurhaliko ishembo, anarhôle omulà gw’enshâno enozire, mirengo isharhu ya kali ikumi, ebe evanzirwe n’amavurha ga mulengo muguma. 11 Omudâhwa walokôlaga oyo mushomyo, anamulerha, anarhûla Nyamuzinda ebyo aha muhango gw’akagombe k’endêko. 12 Omudâhwa anarhôla cibuzi ciguma acihâne nterekêro y’okushukûla ebyâha, haguma na gulya mulengo gw’amavurha. Anabimogamogera embere za Nyakasane. 13 Omudâhwa ananigira ecôla cibuzi halyala bananigira enterekêro y’okushukûla ebyâha enali yâge bulya buli bwangà butagatifu obwo. 14 Omudâhwa hano aba amaduba kuli gulya muko gw’enterekêro y’okushukûla ebyâha ana gulaba oku kurhwiri kulyo kwa nyakushukûlwa banagulabe oku cunkumwe câge c’ekulyo, n’oku ino linene lyâge ly’okugulu kulyo. 15 Kandi omudâhwa anarhôla omulengo gw’amavurha agadubulirekwo omu bulà bw’enfune bw’okuboko kumosho. 16 Na mwa galya mavurha gali omu bulà bw’enfume y’ekumosho anadobezamwo omunwe gw’okuboko kulyo agushahulize kali nda embere za Nyakasane. 17 Na kandi kuli galya mavurha gali omu bulà bw’enfune y’e kumosho, omudâhwa analabamwo okurhwiri kulyo kwa nyakulokôlwa, kwo kuyushûla enterekêro y’okushukûla ebyâha. 18 Agasigire kwa galya mavurha gali omu bulà bw’enfune y’e kumosho, omudâhwa anagabulagira oku irhwe lya nyakushukûlwa. Kwo na kujira enterekêro y’okulyula ebyâha embere za Nyakasane okwo. 19 Kandi omudâhwa anarhùla enterekêro y’okushukûla omunya-byâha. Kandi buzinda bw’aho analokôla olya wal’izizire. 20 Enyuma z’aho, bano aba amaniga enterekêro y’okusingônolwa, anarhûla enterekêro nkalange, kwo kulokôla oyo muntu abe mwêru kwêru.

21 Akaba mukenyi n’ebirugu byâge biri binyi, anarhûla mwanabuzi muguma w’okurherekêrwa, amurhûle enterekêro y’okumolekwa n’okuyinamulirwa Nyakasane. Anarhôla ecigabi ca kali ikumi n’enshâno enozire, anavanganye n’amavurha ajiremwo enterekêro y’okukalangwa, anayiyushûlekwo n’omulengo gw’amavurha. 22 Anarhôla na mahali abirhi ga mpinga, erhi banagoko babirhi ba ngûku, akaba ankabibona. Mwanagoko muguma abe nterekêro y’okushukûlwa ebyâha, n’owundi nterekêro y’okusingônolwa. 23 Olusiku lwa kalimunani, anabihêkera omudâhwa aha kagombe k’endêko, embere za Nyakasane lyo bamuyobôla. 24 Omudâhwa anarhôla olya mwanabuzi w’enterekêro y’okushukûla ebyâha na gulya mulengo gw’amavurha, anabimogamogera embere za Nyakasane. 25 Anabaga olya mwanabuzi w’okushukûla. Omudâhwa anarhòla omwamba gw’elya mbâgwa y’okushukûla. Anagushiga oku kurhwiri kulyo kw’owashukûlwa, oku cunkumwe c’okuboko kwâge kulyo n’oku ino linene ly’okugulu kwâge kulyo. 26 Omudâhwa adubulira mavurha masungunu omu bulà bw’enfune y’okulembe kwâge 27 Oyo mudâhwa anayanka kuli galya mavurha n’omunwe gw’e kulyo kwâge akangûlemwo kali nda embere za Nyakasane. 28 Omudâhwa anayanka kuli galya mavurha gali omu kuboko kwâge kulembe, agalabe oku kurhwiri kulyo kwa nyakulokòlwa, n’oku cunkumwe c’ekulyo n’oku ino linene ly’ekulyo, halya anashigaga omuko gw’enterekêro oku byâha. 29 Amavurha gankasigala omu nfune z’omudâhwa, anagabulagira oku irhwe ly’owalokôlagwa, kwo nakumujirira enterekêro y’okulyula embere za Nyakasane. 30 Okubundi anarhûla mpinga nguma erhi mwanagoko muguma wa ngûku nk’oku anahashire. 31 Anajira mwanagoko muguma nterekêro y’okulyula ebyâha, owundi abe nterekêro nsingônola, haguma n’enterekêro nkalangwa. Kwo omudâhwa ajirira nyakulokôlwa ntyo, enterekêro y’okulyula ebyâha embere za Nyakasane. 32 Lyo irhegeko liyêrekîre omushomyo eryo, kuli olya ebirugu byâge birhayunjuzizi enterekêro elinganine eya abandi.

Olushomyo lw’enyumpa

33 Nyakasane ashub’ishambâza Musa na Aroni, erhi: 34 Amango mwahike omu cihugo c’e Kanani, cirya nammuyimikamwo, erhi nankahira ecinyolo c’olushomyo muli nyumpa nguma ya muli eco cihugo mwagabirwe, 35 nna erya nyumpa agwâsirwe okumanyisa omudâhwa, muli ebira binwa, erhi: Niehe namabona emvulikaka y’olushomyo omu nyumpa yani. 36 Omudâhwa embere agend’ilolêreza ezo nvulikaka, arhang’irhegeka okurhenza ebiri omu nyumpa byoshi, lyo birhag’ihumâna nabyo, lyoki omudâhwa ankaja omu nyumpa ayilolêreze. 37 Omudâhwa analolêreza zirya nvulikaka ziri oku lukuta, akaba ezo mvulikaka ziri oku lukuta zirimwo emisingenyere y’akasi erhi ndukula, enayerekine oku ekola yaja yajira emigâku okulukuta, 38 omudâhwa anahuluka muli erya nyumpa kuhika aha c’olusò, anarhegeka bayigale eyola nyumpa kuhika nsiku nda. 39 Omudâhwa anashubiramwo olusiku lwa kali nda. 40 Erhi ankabona oku ecôla cinyolo caja cayushuka oku birhebo by’eyo nyumpa, anarhegeka okurhcenza amabuye galikwo ecinyolo, banagakwebe ahantu habi kuli h’ecishagala. 41 Anarhegeka bahalûle enyumpa yoshi omu ndalâla, kandi baka bulire kuli kw’ecishagala kalya katulo bahalûlaga. 42 Banayanka agandi mabuye bayubakemwo halya amarhanzi gâli, banashub’ishîga ebindi bidaka oku nyumpa.

43 Erhi ecôla cinyolo cankashub’ibonekana, n’obwo bali bamahomòla halya hali envulikaka z’ecinyolo, banasirîrha halyalya banahahoma ebindi bijondo, omudâhwa anashubirayo agend’ilaba eyo nyumpa. 44 Erhi ankabona zirya mvulikaka z’ecinyolo zaja zayushûka omu nyumpa, anaderha oku luli lushomyo lwa kuyahukira olwo Iuli muli eyo nyumpa. Eyo nyumpa yamazira. 45 Banahongole erya nyumpa, bagal’igend’ikabulira kulî kw’eco cishagala: amabuye, emirhi haguma n’ebidaka byali oku nyumpa byoshi, bikabulirwe ahantu habî. 46 Owankayongoberera muli eyola nyumpa kurhenga galya mango bayihamikaga mpu ezizire, oyo naye anayahukirwe na gulya muziro kuhika bijingo. 47 Owankalâla muliyo erhi kulira muliyo kukwânîne ashuke emyambalo yâge. 48 Ci erhi omudâhwa ankaba amashubira muli erya nyumpa akabona kuli cirya cibale ecimanyiso c’okurhaja cayushuka kurhenga banahembulula erya nyumpa, omudâhwa anaderha oku eyola nyumpa ekola nyinja, erhacigwerhikwo ishembo.

49 Oku nterekêro y’okushukûla eyola nyumpa, omudâhwa anarhôla rhunyunyi rhubirhi, enshâli z’akarhonda, ecuhâgizo n’omugôla mudukula. 50 Anabâgira kanyunyi kaguma oku nyungu y’ibuye ndêkereze oku nyanya ly’amîshi gahulula. 51 Kandi hano aba amarhôla enshâli z’akarhonda, gulya mugôla mudukula na kalya kanyunyi kazîne, anabidobeka omu muko gwa kalya kanyunyi kànigagwa na muli galya mîshi gahulula, mwa galya mango anakangûla mwo erya nyumpa kali nda. 52 Ayusa okuhâna enterekêro y’okushukûla erya nyumpa omu kukolesa gulya muko gw’akanyunyi, amîshi gahulula, haguma na kalya kanyunyi kacizine, na zirya nshâli z’akarhonda; cirya cuhâgizo na gulya mugôla, 53 akanyunyi kacizine anakalika, kacìbalalire kulî kw’ecishagala omu lubala. Kwo akaz’ishukûla ntyo enyumpa lyo ezirôka. 54 Eryo lyo irhegeko liyêrekîne ngasi cinyolo c’emvulikaka n’ebibungu, 55 oku lushomyo lw’emyambalo n’olw’enyumpa. 56 Emibuha, n’ebibenzi na ngasi bindi bibale, 57 limanyisize mangaci akantu kankaba kazizire erhi karhali kwo ishembo liyêrekîre olushomyo. Lyo irhegeko liyêrekîre olushomyo elyo.

Emiziro oku mulume n’oku mukazi

Okuzira kw’omulume

1 Nyakasane anacishambaza Musa n’ Aroni, ababwîra, erhi: 2 Mugend’ibwîra bene Israheli ntyala: Ngasi mulume wankageza emburho, erhi analikwo ishcmbo ly’omuziro. 3 Yumvagyi ecankarhuma aderhwa munyîshembo ly’omuziro: Erhi omubiri gwâge gwankabulaga emburho, na ciru ankayumva ziri hofi h’okubulajika, akazicìka kurhankarhuma arhayôrha azizire. 4 Encingo oyo muntu ozizire ankalalakwo, nayo cnazire na ngasi kantu ankadahalakwo nakwo erhi kanakola kazizire. 5 Owankahuma oku ncingo yâge, ali wa kugend’ishûka emyambalo yâge, na yêne ali wakucîshuka n’amîshi, agal’iyôrha azizire kuhika bijingo. 6 Omuntu wankatamala oku kantu katama lwakwo n’omuntu ozizire, naye ali wa kugend’ishuka emyambalo yâge, naye yenene ali wa kucìshuka omubiri, agal’iyôrha azizire kuhika bijingo. 7 Ngasi wankahuma oku mubiri gw’oyo muntu ozizire, ali wakugend’ishuka emyambalo yâge, n’okucîshuka yenene omubiri n’amîshi, agal’iyôrha azizire kuhika bijingo. 8 Oyo muntu ozizire, erhi ankakâyira oku muntu orhalikwo ishembo, oyo muntu akola wakushuka emyambalo yâge, n’okucîshuka yenene n’amîshi, agali nayôrhana omuziro gwâge kuhika bijingo. 9 Ngasi citumbi oyôla ozizire ankatamalakwo omu kubalama, naco cikola cizizire. 10 Owankahurna oku kantu kali idako ly’aka atamirekwo, erhi aka ayimanzirekwo, erhi aka agwishîrekwo. oyôla anabà n’ishembo ly’omuziro kuhika bijingo, n’owankahêka kantu kaguma muli orhwo, akola wa kushuka emyambalo yâge, yenene anacîshuke n’amîshi agal’iyôrhana omuziro gwâge kuhika bijingo. 11 Ngasi boshi, oyo muntu ankahumakwo, n’obwo arharhanzir’ikalaba enfune zâge n’amîshi, abòôla bakola ba kushuka emyambalo yâbo na kandi bonene bali bakucîshuka n’amîshi bagal’inayôrha bazizire kuhika bijingo. 12 Ngasi kalugu k’ibumba oyo muntu ozizire ankahumakwo, kakola ka kuberwa, na ngasi kalugu kabinjagwa omu murhi, kali ka kushukwa n’amîshi. 13 Amango oyo kashululu amahubamwo okushulula, anaganja nsiku nda e mbere z’okushukûlwa kwâge, kandi naye ali wa kushuka emyambalo yâge, na wa kucîshuka omubiri n’amîshi gahulula, lyoki ankalokôlwa. 14 Olusiku lwa kali munani, hano aba amarhôla mahali abirhi ga mpinga, nisi erhi banagoko babirhi ba ngûku, anabihêka aha muhango gwa akagombe nterekêro, anabihêreze omudâhwa embere za Nyakasane. 15 Omudâhwa anahâna nguma nterekêro y’okushukûla ebyâha, n’eyindi ebè ntcrckêro y’okusingônolwa. Kandi omudâhwa anamujirira enterekêro y’okumuhánira eciru emwa Nyakasane, kuli okwo kuzira kwâge. 16 Omulume ogeza emburho ali wakushuka omubiri gwâge gwoshi n’amîshi, agal’iyôrha azizire kuhika bijingo. 17 Ngasi mwambalo kandi erhi ngasi luhù, eyola mburho yankahikakwo, kukwânîne bishukwe n’amîshi bigal’iyôrha bizizire kuhika bijingo. 18 Erhi ankaba omukazi alazire n’omulume bakanayankana, bombi banacishuka n’amîshi, bagal’iyôrha bazizire kuhika bijingo.

Okuzira kw’omukazi

19 Amango omukazi ali ebukuma, agwâsirwe okuyôrha nsiku nda muli ogola muziro gwâge na ngasi yeshi wankamuhumakwo, anayahukirwe n’ishembo ly’ogwo muziro kuhika bijingo. 20 Ngasi hantu ankalalakwo agôla mango gâge ali omu mugongo, nako kanazire, kwo na ngasi kandi kantu ankatamalakwo kakola kazizire akâge. 21 Owankahuma oku ncingo yâge anazire, akola agwâsirwe okushuka emyambalo yâge n’amîshi, agal’iyôrha azizire kuhika bijingo. 22 Owankahuma oku kantu ashuba atamirekwo, agwâsirwe okushuka n’amîshi emyambalo yâge, agal’iyôrha azizire kuhika bijingo. 23 Akaba hali kantu kali oku ncingo erhi oku ntebe oyo muntu ozizire ashub’atamirekwo, owakahumakwo, anazire kuhika bijingo. 24 Erhi omulume ankalâla bonaye, ecirhambo câge erhi cankamuhikakwo, nyamukazi erhi amuyahukize omuziro gwâge, kuhika nsiku nda, na ngasi ncingo ankalalakwo nayo ekola ehumânyire. 25 Erhi omukazi ankayôrha nsiku omu mugongo, kulusha ensiku akomerera, nisi kandi erhi ankarhalusa ensiku ayôrha aja omu mugongo, haguma n’okudwa omuko okurhalusire olugero, anayôrha azizire ensiku zoshi aciri ebukuma. 26 Ngasi ncingo ankalâlakwo agôla mango adwîrhe adwa omuko, eyo ncingo anarhume yahinduka kantu kazizire: nka oku elya alâlakwo amango gâge g’okuja omu mugongo, na ngasi kalugu ankatamalakwo kakola kazizire, nka amango ali omu mugongo ngasi mwêzi. 27 Owankahuma kuli ebyôla birugu, anazizire anakola agwâsirwe okushuka emyambalo yâge, n’okucìshuka yenene n’amîshi, agal’iyôrha azizire kuhika bijingo. 28 Erhi ankaba eco cirhambo câge camahuba, anageza nsiku nda, n’enyuma lyazo anayôrha bwinja. 29 Olusiku lwa kalimunani anarhôla mpinga ibirhi ka ndi erhi ngûku ibirhi ntorhò, anazihêkere omudâhwa aha muhango gw’akagombe k’endêko. 30 Omudâhwa anabirherekêra: nguma ebè nterekêro oku byâha, na eyindi gulya muko gwarhumaga azira gurhuma. 31 Orhonde bene lsraheli oku miziro yâbo, lyo bakaz’icisêza, lyo barhag’ifa, erhi eyo miziro erhuma, omu kuhemula endâro yani eri ekarhî kabo. 32 Eryo lyo irhegeko liyêrekîre okuja ebukuma, nisi erhi kubulaga emburho, 33 na ngasi yeshi wankadwa omuko, abe mulume nisi erhi mukazi, ciru n’omulume wankalâla n’omukazi ozizire.

Olusiku lukulu lw’okuhyûla

1 Nyakasane ashambàza Musa cnyuma ly’okufa bene Aroni bombi balya barhingamiragwa amango bayegeraga obusù bwa Nyakasane. 2 Nyakasane abwîra Musa, erhi: Oj’ibwîra mwene winyu Aroni amanye arhakazâg’ija ngasi mango^p omu hantu hîmâna, omu ndalâla y’enshabiriro, embere ly’entebe y’amonjo eri enyanya ly’ecirhimbiri c’amalaganyo, alek’ifà bulya mbonekana omu citû kuli eyo ntebe y’amonjo. 3 Yumvagya kurhi Aroni akaz’ija ahantu hîmâna: Anakaz’iyisha adwîrhe empanzi y’omushikira, nterekêro y’okushukûla ebyâha n’engandabuzi oku nterekêro y’okusingònolwa. 4 Anacìhundikira ecishûli c’cnondwè, erhi n’oku mubiri gwâge ayambirhe ehikenyerwa hy’enondwè. Anakobeke n’omushumi gw’enondwè, anazonze irhwe lyâge ehisirha hy’enondwe. Yo myambalo mìshogwa akayambala eyo, aba amacîcêsa omubiri n’amîshi.

5 Bene Israheli banakiâmulerhera bihebe bibirhi, bibè nterekêro y’okushukûla ebyâha na ngandabuzi nguma ebè nterekêro y’okusingônolwa. 6 Aroni ayus’irhûla empanzi y’okushukûla ebyâha byâge n’okujira enterekêro y’okucîhyulira bone omulala gwâge goshi, 7 amayimanza birya bihebe bibirhi embere za Nyakasane, aha muhango gw’akagombe k’endêko. 8 Aroni anayesha ecigole kuli ebyôla bihebe byombi: ciguma acishige Nyakasane n’ecindi acishige omuzimu Azazeli^q. 9 Aroni anaderha bashegeze hofi ecihebe cagwâsirwe n’ecigole co ca Nyakasane, anacirherekêra ntûlo y’okushukûla ebyâha. 10 N’ecihebe cagwâsirwe n’ecigole c’omuzimu Azazeli anaciyimanza cizîne embere za Nyakasane, lyo acinywesa empyulo oku byâha bagal’icihabulira omu irûngu emw’omuzimu Azazeli.

11 Aroni akaz’ihâna empanzi enterekêro oku byâha byâge , ly’acihalira yêne n’omulala gwâge. Hano aba amabâga empanzi y’enterekêro y’okushukûla ebyâha, 12 anarhôla ecitumbûkizo ciyunjwire masese gw’oku luhêrero embere za Nyakasane, anarhôle na bifune bibirhi bya nshangi ya nshâno yahumula kwinja. Anabihêka omu ndalâla ly’enshabiriro, 13 anahira enshangi kwa gulya muliro guli embere za Nyakasane lyo omugi gwayo guyunjula ahantu hîmâna, nka hitû enyanya ly’entebe y’amonjo, lyo erhag’ifâ. 14 Anarhôla oku muko gw’erya mpanzi, ajiremwo ecuhâgizo n’omunwe gwâge anakangûla kali nda embere z’ahantu h’entebe y’amonjo.

15 Anabâga ecihebe c’entererekêro y’okushukûla ebyâha by’olubaga, agal’ihêka omwamba gwaco omu ndalâla ly’enshabiriro, hano aba amakolesa gulya muko, nk’oku akolesagya ogw’empanzi, anakangûla nagwo entebe y’amonjo n’embee zayo. 16 Kwo akaz’ijirira enterekêro ahantu hîmâna ntyôla kuli bene Israheli erhi mabi gâbo garhuma, n’okuhanjalika kwabo nka bamajira ecâha, kandi anajirira ntyôla akagombe k’endêko kayôrha kali ekarhî kabo, amango g’amabî gâbo. 17 Omu kagombe k’endêko murhaberaga ndi ago mango ayongobêramwo mpu arhûle enterekêro omu hantu hîmâna, kuhika alinde arhengamwo; ayus’icîrherekêrera yenenne enterekêro y’okucihûnira obwonjo bone omulala gwâge na bene Israheli, 18 akola ahuluka anakanya, aj’ebwa luhêrero luli embere za Nyakasane, anabâgira empyulo oku luhêrero, aba amarhôla oku mwamba gw’empanzi, n’ogw’ecihebe, aja alaba oku marhambi goshi g’oluhêrero. 19 Kandi anashahuliza omuko kali nda n’omunwe gwâge kuli olwo luhêrero, analushukûle n’okulukulakwo amabî goshi ga Bene Israheli.

20 Hano amayus’ijirira entûlo ahantu hîmâna, oluhêrero n’akagombe k’endêko, anaderha bayêgeze cirya cihebe cicizine emunda ali. 21 Kandi amayus’ilambûlira amaboko gâge gombi oku irhwe lya cirya cihebe cicizine, Aroni anacîgashira kuli cirya cihebe, omu kuderha amabî ga bene Israheli goshi n’omu kuhalanjika kwabo omu kujira ebyâha, ayus’inywesa eco cihebe galya mabi, banacihugira omu irûngu erhi cayisha cahugwa n’omuntu murhonde, olya olalizibwe. 22 Eco cihebe canahêka ntyo emiziro yâbo yoshi, omu irûngu nyawera. Oyo muntu aba amacihugira omu irûngu, 23 okubundi Aroni anashubira omu kagombe g’endêko, ahogole emyambalo y’enondwè ali ayambirhe erhi aja ahantu hîmâna, amayus’ibibîkamwo, 24 anacishukira halya hantu hîmâna yeshi n’amîshi. Kandi anashub’iyambala emyambalo yâge, abul’ihuluka n’okugend’ihâna enterekêro yâge nsingonôla n’ey’olubaga lwoshi, 25 amashushi g’enterekêro ‘okushukûlwa ebyâha, anagasingonôlera oku luhêrero.

26 Owal’ihugira cirya cihebe emwa omuzimu Azazeli, anashuka emyambalo n’omubiri gwâge, lyoki akaja omu lugo. 27 Empanzi erhûlirwa kuba nterekêro y’okushukûla ebyâha, banayibarhulire kulî n’olugo, kuguma n’ecihebe c’enterekêro y’okushukûla ebyâha, byo bintu omwamba gwabyo gwahêkwa ahantu hîmâna, mpu bibe ntûlo, basingônele: oluhû, enyama n’eciho cabyo. 28 Olya wal’irhumirwe okubiyoca agwâsirwe okushuka emyambalo yâge n’omubiri gwâge, n’amîshi, aba amajira ntyo, lyoki akaja omu cishagala.

29 Okola kwaba irhegeko linyu ensiku zoshi. Omu nsiku ikumi w’omwêzi gwa kali nda, lwakaba lusiku lukulu lw’okucibabaza, murhahîraga mwajira mukolo muci, oli mwe, oli ecigolo cinyu. 30 Buyala muli olwo lusiku, lyo bakaz’immurherekêrera enterekêro y’okumushukûla, lyo bamuzirôla lyo mucêsibwa ebyâha binyu embere wa Nyakasane. 31 Kuli mwe olwo lusiku lwakâba lusiku luzira, lwa kurhamûka, lusiku lwa kucîshalisa. Linakola irhegeko ensiku zoshi.

32 Empyulo oku byâha, yakurhcrckêrwa n’omudâhwa mukulu, washizirwe amavurha, anayimikirwa okukâjira emikolo y’ohudâhwa ahàli h’îshe. Anakaz’iyambala emyambalo y’enondwè, myambalo mitagatifu . 33 Akaz’ihâna enterekêro y’okuhyûla eyêrekîre: ahantu hatagatifu bwenêne, eyêrekîre akagombe k’endêko, n’eyêrekîre oluhêrero. Na enyuma z’aho anakz«ihânira abadâhwa n’olubaga enterekêro y’okushukûlwa ebyâha. 34 N’eryo liri irhegeko linyu ly’ensiku zoshi: entûlo y’empyulo yakaz’ijirirwa bene Israheli boshi liguma lyone omu mwâka, erhi byâha byâbo birhuma; banacikaz’ijira nka kulya Nyakasane arhegekaga Musa.

IV. Irhegeko ly’obucêse

Enterekêro y’embâgwa

1 Nyakasane ashambâza Musa amubwîra, erhi: 2 Oj’ibwîra Aroni, abagala na bene Israheli boshi, obabwire, erhi: Lolagi ebi Nyakasane arhegesire. 3 Ngasi muntu w’omu bûko bw’Israheli wayabâgire enterekêro, ebe mpanzi, cibè cibuzi erhi mpene omu cishagala erhi kulî kw’ecishagala, 4 buzira kuhêka eyo nterekêro aha muhango gw’akagombe k’endêko, lyo ayirherekêrera Nyakasane embere ly’Endâro yâge, oyo muntu ayasambe omuko anabulagaga. Anakagwc omu lubaga lwâni. 5 Ntyo bene Israheli bakaz’ilerhera omudâhwa enterekêro za Nyakasane aha muhango gw’akagombe k’endêko, ahàli h’okukaz’izijirira emwa babwe, banakaz’izirherekêra Nyakasane, zibe nterekêro z’okushenga omurhûla. 6 Omudâhwa anadubulira omwamba oku luhêrero lwa Nyakasane, aha muhango gw’akagombe k’endêko, kandi anasingônola olujimbi lube nterekêro y’obuhumule bwinja embere za Nyakasane. 7 Irhondo barhacihiraga bakagashâniza abazimu barhuma bahemuka^r. Liri irhegeko lya kuyôrha ensiku n’amango kuli bo n’oku bûko bwâbo. 8 Oj’ibabwîra kandi oku: Ngasi w’omu bûko bw’Israheli, nisi erhi mubunga erhi cigolo, erhi ankagend’ihâna enterekêro y’okusingônolwa, erhi yindi nterekêro, 9 oyôla muntu nka arhadwirhi enterekêro yâge aha muhango gw’akagombe k’endêko mpu ayirherekêra Nyakasane, anakagwe omu bûko bwâge

. 10 Ngasi muntu w’omu nyumpa y’Israheli kandi erhi mubunga, erhi ankalya omwamba gwa cintu cilebe, nanakunirira oyo muntu wacìshomagya alya ogwo mwamba kandi nanamukaga muli bene wabo. 11 Bulya obuzìne bw’ecintu omu muko gwaco bubà, nanamuhiregwo nti gukàbà nterekêro y’okushukûla obuzìne bwinyu, bulya omuko gwo gulyulira obuzìne. 12 Co carhumire nabwîra bene Israheli, nti: Ntaye ciru n’omuguma mulimwe oyemerirwe okulya omwamba. Na nta cigolo ciri muli mwc ciyemerirwe okulya omwamba. 13 Ngasi wa muli bene Israheli erhi mubunga obalimwo, erhi ankayirha ensimba nisi erhi kanyunyi kalìbwa, anasheshere omuko gw’erya nsimba kandi erhi gwa kalya kanyunyi omu idaho anadukire. 14 Bulya omuko bwo buzîne bwa ngasi cintu, nanabwizire bene Israheli, nti: Murhahîraga mukalya omwamba bulya obuzîne bwa ngasi cintu omu mwamba bubà, n’owankacìshomya mpu agulya, anayirhwe. 15 Ngasi muntu wa muli mwe kandi erhi mubunga wankalya ecintu cacîhozagya erhi ecayirhagwa n’ensimba, oyo muntu anashuke emyambalo yâge, acîshuke yenene n’amîshi, erhi anaciyosire azizire kuhika bijingo abul’izirôka. 16 Akaba arhashusiri emyambalo yagc kandi n’omuhiri gwâge, yenene obubî bwâge bulikwo.

Okukenga obuhya

1 Nyakasane ashambâza Musa amubwîra, erhi: 2 Oj’ibwîra bene Israheli erhi: Nie Nyakasane Nyamuzinda winyu; 3 murhakazâg’ijira nk’oku bajira e Mîsiri mwali muyubasire, murhanakazâg’ijira nk’oku bajira omu cihugo c’e Kanani, eci namuhêkamwo; murhahîraga mwashimba amarhegeko gâbo. 4 Engeso zani zo mwakâshimba, n’amarhegeko gani go mwakaz’ilamirakwo: mugakombêre kwinja. Nie Nyakasane Nyamuzinda winyu. 5 Mushimbe amarhegeko n’engeso zani: owankabishimba kwinja alama. Nie Nyamubâho okudesire.

6 Ntaye ciru n’omuguma muli mwe oyemerirwe okulâla n’omukazi w’omulala gwâge. Nie Nyakasane okudesire. 7 Orhahîraga okalolakwo sho erhi nyoko amango bali bushugunu, bulya ali nyoko orhayemerirwi okumulolakwo analibushugunu. 8 Orhahîra okayambisa muka sho obusha, bulya erhi akola sho oyo obuyambisire. 9 Orhahîra okayambisa mwali winyu obusha, abe mwali wa sho erhi mwali wa nyoko waburhiragwa aha mwinyu, erhi embuga, orhankamuya mbisa obusha. 10 Orhahîra okabwikûla mwali wa mugala wâwe, ayorhe bugengere, nisi erhi mwali wa mwali wâwe, bulya obushugunu bwâbo buli bushugunu bwâwe wene. 11 Orhahîra okabwikûla obushugunu bwa mwali wa muka sho, olya waburhagwa na sho, ayosire ali mwali winyu, co cirhumire orhankahasha okubwikûla obushugunu bwâge. 12 Orhahîra okabwikûla obushugunu bwa nyakashenge, bulya mubiri muguma barhengaga bona sho. 13 Orhahîra okubwikûla obushugunu bwa munyoko, bulya guyosire guli mubiri muguma n’ogwa nyoko. 14 Orhankabwikûla obushungunu bwa mûsho, kuziga orhanahîraga okayegera mukâge bulya ayosire ali muka musho, ali aka nyakashenge. 15 Orhankabwikûla obushugunu bwa mwalikazi wâwe, ayosire ali muka mugala wâwe orhankanamubwikûla mpu ayorhe bugengere. 16 Orhanka bwikûla obushugunu bwa muka mwene winyu, bulya buli bushugunu bwa mwene winyu. 17 Orhahîra okabwikûla obushugunu bw’omukazi okanagal’ibwikûla obushugunu bwa mwâli wâge, orhankayanka mwali wa mugala wâge nisi erhi mwali wa mwâli wâge. Boshi bakola mubiri gwâge! Bulibugonyi bwa bantu ba nyumpa nguma. 18 Orhahîra okayanka omukazi okagal’imuha mbalikanya kw’owundi w’omu nda yâbo, orhankabwikûla obushugunu bwâge onacigwerhe olya wundi w’omu nda yâbo.

19 Orhahira okayegera mpu wabwikûla obushugunu bw’omukazi ozizire, erhi kuba omu mugongo kurhuma. 20 Orhahîra okagona na muka mulungu wâwe, bulya kuli kucîhemula mwenaye okwo. 21 Orhahîra wacîshomya mpu wahâna muguma omu bana bâwe mpu bamugeze omu muliro lyo bakuza omuzimu Moleki, na kandi orhahemukiraga izîno lya Nyamuzinda wâwe. Nie Nyakasane okudesire. 22 Orhahîra okulâla n’omulume kula balâla n’omukazi. Buli buhanya obwo. 23 Orhahira okalâla n’ecintu, bulya kwanarhuma wazira. N’omukazi arhankacîhà ecintu mpu cimuhambarhe. Buli buhanya obwo.

24 Murhahîra mukacîhemula na cijiro ciguma muli ebyo, bulya byo byahemulaga amashanja ndwîrhe nakaga mwanalola. 25 Ecihugo cacîbindisire, co cirhumire ncihanire obubî bwaco. Na ntyo abalimwo bakazirwe. 26 Ci mwehe mukombêre amarhegeko n’engeso zani, munacîlange oku maligo ga mwene agôla, oli mwe, oli bambali binyu, oli ababunga muyubasire haguma. 27 Bulyala amaligo ga bene agôla, abantu barhangig’iyûbaka muli ecira cihugo bakazir’i gajira, na ntyo ecihugo cabindama. 28 Erhi mwankahemula ecihugo, k’ecôla cihugo cirhankamushala nk’okucashalaga amashanja gali gaciyubasiremwo embere zinyu. 29 Neci, ngasi wankajira amaligo ga bene ago, anakagwa muli bene wabo. 30 Mukombêre amarhegeko gani, lyo murhag’ihirima omu ngeso mbi, za benê ezo zakazâg’ijirwa embere zinyu, lyoki zirhankamuhumânya. Nie Nyakasane Nyamuzinda winyu.

Amarhegeko k’okuba bîmâna

1 Nyakasane ashambâza Musa amubwîra, erhi: 2 Ogend’ibwîra olubaga lwa bene Israheli ntyala: Mube bîmâna bulya ndi mwîmâna^s, nie Nyakasane Nyamuzinda winyu.

3 Ngasi muguma muli mwe agwâsirwe okukenga îshe na nnina, n’ensiku zani za Sabato mukaz’izikenga. Nie Nyakasane Nyamuzinda winyu. 4 Murhahîra mukaharâmya enshusho z’obunywesi erhi za ba-nyamuzinda mucijirira mwene omu byuma. Nie Nyakasane Nyamuzinda winyu. 5 Amango mwarhûla Nyamubâho enterekêro y’omurhûla, mwanayirhûla kulya kwankarhuma Nyakasane amurhonya. 6 Enyama y’eyola nterekêro, elibwe olôla lusiku lwonêne, nisi erhi buca, ebyankasigala kuhika oku lusiku lwa kasharhu binasingônolwe n’omuliro. 7 Erhi hankajira owalya kuli erya nyama oku lusiku lwa kasharhu, erhi bikola biryo bigazire, na eyo nterekêro erhaciri ya kuyankirirwa. 8 Owa nkalyakwo yêne ocihesize obuhanya bwâge, ebwa kuba anahemwire ebyarherekirwe Nyakasane. Oyola muntu anakagwe omu lubaga lwabo.

9 Amango mwasârûla emyâka y’omu cihugo cinyu, murhahîraga mpu mwa hika oku lubibi lw’ishwa linyu, murhanaderhaga mpu mwarhôlogola ebyakakundezibwa aha mwasarûlaga. 10 Orhakazâg’ihumbûza emizâbîbu y’emisigala y’omu nkoma zinyu, orhanarhôlazagya amalehe garhogire omu ishwa lyâwe; ebyôla biri bya kulekerwa omukenyi erhi cigolo. Nie Nyakasane Nyamuzinda winyu okudesire. 11 Murhahîra mukazimba erhi mukarhebana, erhi mukahambarana mwene na nnene. 12 Murhahîra mukalahira izîno lyani ebira, bulya kuli kuhemukira izîno lya Nyamuzinda winyu. Nie Nyakasane okudesire. 13 Orhahîra okarhindibuza omulungu, orhahîra wamunyaga ehyâge: oluhembo lw’omulimya lurhayôrhaga omu mwâwe kuhika olusiku lwakulikira. 14 Orhahîra okuhehêrera akaduma, orhahîraga wahira embere z’omuhurha ecisârhazo, ci okaz’ikenga Nyakasane wâwe. Nie Nyakasane okudesire.

15 Orhahîra walenganya omu kutwa olubanja, orhanarhonyagya omukenyi, ciru orhanaderhaga mpu waluhà olengerire; ci okaz’itwira omulungu wâwe olubanja omu kushimba ebishingânîne. 16 Orhahîra okaja waderha bene winyu kubî. Orhahiraga wakâbà muhamirizi w’obunywesi, lyo orhag’irhuma omuko gwa mulungu wâwe gubulajika. Nie Nyakasane okudesire. 17 Orhabîkiraga mwene winyu akarhinda, onamuhanûle erhi kwo, lyo orhag’icibarhuza ecâha. 18 Orhahîra okucîhôla nisi erhi okabîkira abantu b’omu lubaga lwinyu akarhinda. Okazigira omulungu wâwe nka oku ocîzigira wenene. Nie Nyakasane okudcsire.

19 Oshimbe amarhegeko gani. Orhahîra okayemcra ebintu birhali bya bûko buguma byahambarhana. N’omuishwa lyâwe orhahîra okamîra emburho zirhali za bûko buguma, orhanahîraga wayambala omwambalo gwajiragwa na nusi ibirhi zirhali za bûko buguma. 20 Erhi omulume ankagona n’omuja-kazi odwîrhe asoloma nka muherula wa owundi mulume, cinyamukazi orhagulagwa nka kantu, nisi erhi orhasag’igombôlwa, oyo wa burhanzi ali wa kuhanwa, cibombi barhali ba kuyirhwa, bulya olya muja-kazi arhal’isig’igombôlwa lyo arhenga omu buja. 21 Oku câha câge, nyamulume anaheka engandabuzi y’e nterekêro y’okuhonga embere za Nyakasane aha muhango gw’akagombe k’e ndêko. 22 Omudâhwa anamurhûlira Nyakasane engandabuzi y’enterekêro y’okuhongera cirya câha câge, na lyoki oyôla muntu ankababalirwa ecôla câha.

23 Amango mwabâ mwamahika muli cirya cihugo, mukanarhweramwo omurhi guyana amalehe, munakaz’ilola galya malehe nka kantu kazirwa myaka isharhu yoshi buzira kugalyakwo. 24 Omu mwâka gwa kani, mwanaha Nyakasane irenge lyâge, omu kumurherekêra amalehe goshi g’ogwo murhi. 25 Omu mwâka gwa karhanu, lyoki mwankahasha okulya amalehe gago, n’okucisiârûlira mwene. Nie Nyakasane Nyamuzinda winyu okudesire.

26 Murhahîra mukalya akantu haguma n’omwamba, murhahîra mukalaguza, nisi erhi mukajira eby’obukurungu. 27 Murhahîra mukaburungusa emviri nka mwamômwa^t, nisi erhi mukatwisa winga omubwânwa. 28 Murhahîra mukashâkirwa owafire, nisi erhi mukamushakirwa enzirogo. Nie Nyakasane okuhamirize. 29 Orhahîra okaleka mwali wâwe aja ashenza, bulya buzinda wanabona ecihugo coshi camashimba eyo njira y’okuhushahusha, na ntyo obone camayunjulirana mabi. 30 Mukaz’ikenga ensiku zoshi za Sabato n’aka-Nyamuzinda kwo na kuguma mukaz’ikakenga. Nie Nyakasane okurhegesire. 31 Murhahîra mukagend’idôsa ihano emwa abarherekêra abazimu, nisi erhi emw’abashonga. Mumanye mwankanagend’ibadôsa ihano, bulya banarhuma mwahemuka. Nie Nyakasane okuhanzize.

32 Okâyimukira abantu bakulu oku ntebe, n’omushosi okaz’imukenga. Orhinye Nyamuzinda wâwe. Nie Nyakasane okurhegesire. 33 Erhi ecigolo cankayûbaka emwinyu, omu cihugo cinyu, murhahîra mwakâcilibuza. 34 Ecigolo ciyubasire emwinyu, mukâcilola nka mwene winyu mugal’icizigira nka oku mucìzigirana mwene na nene, bulya ninyu mwali bigolo omu cihugo c’e Mîsiri. Nie Nyakasane Nyamuzinda winyu okudesire. 35 Murhahîra mukalenganya, abe omu kutwa olubanja, nisi erhi omu kutwa olubibi, kandi erhi omu milengo ya kantu kalebe. 36 Mubè n’emirengo na ngasi bindi bikolesibwa bishingânîne. Nie Nyakasane, Nyamuzinda winyu wamukûlaga e Mîsiri okudesire 37 Mulange amarhegeko n’engeso zani zoshi, mukaz’izishimba. Nie Nyakasane okurhegesire.

Obuhane

Oku ohemuka erhi Moleki orhuma

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: 2 Obwire bene Israheli erhi: Ngasi mwene Israheli erhi munyamahanga ob’omu Israheli wankahâna muguma omu bana bâge emunda Moleki ali, oyo anafè: olubaga Iuli omu cihugo lunamubande amabuye; 3 nani namushomba nnamukâge omu lubaga omu kubona ahânaga muguma omu bana bâge emunda Moleki ali na kandi omu kubona ahemwire aka-Nyamuzinda kâni haguma n’izîno lyani litagatifu. 4 Erhi olubaga lwakalonza okumufungira, lukaleka okuyirha oyo muntu ohânyire muguma omu bana bâge emunda Moleki ali, 5 niene nahana oyo muntu, nahana n’omulala gwâge, nayîsh’imuberûla oku lubaga, mberûle na ngasi bandi boshi bankacihemuka erhi Moleki orhuma. 6 Ngasi yeshi wagashânize emyomoka n’abazimu lyo ahemuka bo barhumire, nanamukaga nnamurhenze omu lubaga. 7 Mucisêze lyo mubà batagatifu bulya niono nie Nyakasane Nyamuzinda winyu.

Oku kuhemukira ababusi n’abandi b’omu mulala

8 Mulange amareegeko gani mukaz’igashimba. Nie mmucêsa. 9 Ntyo, erhi omuntu ankagayaguza îshe erhi nnina, oyo muntu anafe; bulya ajacire îshe na nnina, anacibarhuze omuko gwâge yêne. 10 Erhi omulume ankagona na muka mulungu wâge, oyo mulume n’oyo mukazi bombi bananigwe. 11 Erhi omuntu ankayanka muk’îshe, erhi amayambika îshe obusha; bombi banafè. Bacibarhuzize omuko gwâbo bone. 12 Erhi omuntu ankayanka omwalikazi, bombi banafè; ebi bajizire biri bya kucìîsherêza. Bacibarhuzize omuko gwâbo bone. 13 Erhi omuntu ankalâla n’omulume nka kula balâla n’omukazi, bulya ebi bajizire biri bibi bwenêne, bombi banafè. Bacibarhuzize omuko gwâbo bone. 14 Erhi omuntu ankarhôla omukazi akagal’irhôla na nnazâla, erhi kuli kuhemuka. Banabayoce ye bona balya bakazi ntyo nta cihemu cankaciba ekarhî kinyu. 15 Erhi omuntu ankalâla n’ecintu, anafe neco cintu banacinige. 16 Erhi omukazi ankacîhà ecintu mpu cimuhamharhe, munanige oyo mukazi n’eco cintu. Byone bicìbarhuzize omuko gwabyo byône. 17 Erhi omuntu ankayanka mwali wabo, mwali w’îshe erhi mwali wa nnina, erhi ankabona obushugunu bwâge naye erhi olya mwali wabo ankabona obushugunu bwâge, ziri nshonyi nnene ezo. Banabahise omu masu ga bene wabo, bulya anabwîne obushugunu bwa mwali wabo, anabarhule omuzigo gw’obubî bwâge. 18 Erhi omuntu ankayanka omukazi oli omu mugongo, n’erhi akabona obushugunu bwâge, bulya anabwikwire halya gulya muko guli gwarhenga, banabakage bombi embere za bene wabo. 19 Orhahîra okubwikûla obushugunu bwa munyoko, erhi obwa nyakashenge, erhi mubiri gwâwe oyambisize obusha; mweshi mwanahanirwa obubî bwinyu. 20 Erhi omuntu ankayanka muka mwîshe, bulya anabwikwire obushugunu bwa muka mwîshe, banabarhule omuzigo gw’ecâha câbo na ntyo banafe buzira kubona mwana. 21 Erhi omuntu ankarhôla muka mwene wâbo, kuli kuhemuka, erhi abwikwire obushugunu bwa mwene wâbo, barhakabona mwana.

Irhegeko lizinda oku ishanja liberûle: muyake obukurungu

22 Mulange amarhegeko gani n’engeso zani zoshi: mukaz’igashimba lyo eco cihugo nammutulira cirhag’imushala. 23 Murhashimbaga amarhegeko g’ishanja nahîva embere zinyu; bulya bal’ijizire amabî gali nk’ago; co carhumire bangayisa. 24 Co cirhumire mubwizire oku mwe mukola mwayanka ecihugo câbo, nie nammuhaco cibe cinyu, ciri cihugo cihululamwo amarhà n’obûci! Nie Nyakasane, Nyamuzinda winyu wammuberûlaga ekarhî k’ago mashanja. 25 Muberûle ensimba zihumânya n’ezirhahumânya, orhunyunyi rhuhumânya n’orhurhahumànya lyomulek’icîhemula erhi ezo nsimba, orhwo rhunyunyi na ngasi byoshi binyagârha oku idaho birhuma. Ngasi byoshi nammuberûlire mubilole nka bihemule. 26 Mube bîmâna^u embere zani bulya ndi mwîmâna, niono Nyakasane. Nâmmuberûla kuli ago mashanja lyo mubà bâni 27 Amango hali omulume erhi mukazi ekarhî kinyu orherekêra abazimu erhi mushonga, abo bantu banafè, banababande amabuye. Bacîbarhuzize omuko gwâbo bone.

Ebiyêrekîre obucêse bw’obudâhwa

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: Ogend’idesa abadâhwa bene Aroni, obabwire oku nta mudâhwa ciru n’omuguma mulibo wacîhemulaga erhi mufù gw’omu mulala gwâge gurhuma^v. 2 Ntadesiri omufù gw’îshe, ogwa nnina, ogw’omugala, ogw’omwali erhi ogw’omulumuna erhi gwa mukulu wâge. 3 Ciru ankaba mwali wabo, arhasag’iheruka, aciba haguma naye, kwanarhuma azira. 4 Bulya ali mukulu omu mulala gw’olubaga lwâge, amanye ankacîhemula ahemule n’ecikono câge. 5 Abadâbwa bacilange bamanye barhakâg’ikungûlwa emviri oku irhwe, barhakag’imômwa obwânwa bube mishosho, bacilange barhakag’ishâkwa. 6 Bali batagatifu ba Nyamuzinda, kuziga bamanye bankalogorhera Izîno lya Nyamuzinda bulya bo balerhera Nyamuzinda enterekêro z’abantu; biryo bya Nyamuzinda wabo: kuziga bagwâsirwe okubà bîmâna. 7 Barhahîra bakayanka omukazi mûmaguza, erhi orhankakengwa; barhahîra bakayanka omukazi ohulusibwe n’iba, bulya omudâhwa ayosire ali murherekêre Nyamuzinda wâge. 8 Mugwâsirwe okumukenga, bulya ye wahirwe okurherekêra omugati gwa Nyamuzinda winyu, okâmulola nka mwîmâna embere zawe, bulya niene ndi mwîmâna, niono Nyamuzinda, nie mbayimânika bîmâna. 9 Erhi mwali w’omudâhwa ankacîshûbula, omu kuj’ashenza, erhi anali îshe olya ashûbwire; olya munyere akola wa kudûlikwa muliro afè.

10 Omudâhwa mukulu, oba akulire bene wabo, ye wadubuliragwa amavurha okuirhwe, agal’inayîmikwa mpu akaz’iyambala emyambalo migishe, arha nkashandâza emviri zâge, arhankanasharhangula emyambalo yâge. 11 Oyola arhankashegera aha murhumba ciru n’omuguma, arhanacîhumânyagya omu kuyegera oli omurhumba gw’îshe n’oli ogwa nnina. 12 Arhankahasha okurhenga omuka-Nyamuzinda, lyo arhag’ilogorhera aka-Nyamuzinda wâge. N’ecarhuma ahanzibwa ntyo, ganali galya mavurha ga Nyamuzinda ashîgagwa mpu libe ishungwè lyâge, nie Nyakasane okudesire. 13 Amango akola aja omu buhya, kukwânîne ayanke omunyere ocigwerhe ibikira. 14 Arhankayanka omukana, arhankanayanka omukazi ohulusibwe n’iba, arhankanayanka omukazi w’olugendo lubi, kandi erhi oja ashenza. Ci akola ayanka omukazi, anayanka omushugi-nyere w’omu bûko bwâge. 15 Arhabonesagya iburha lyâge nshonyi omu karhî k’olubaga lwâge, bulya nie Nyakasane wamuyîmanikaga nanamujira mutagatifu.

16 Nyakasane aganîza Musa, amubwîra erhi: 17 Obwire Aroni ntyala: nta muntu ciru n’omuguma w’omu bûko bwâwe wankaba agwerhe obulema oku mubiri gwâge, akagal’icîshomya mpu ayegera arherekêre Nyakasane wâwe. 18 Nta muntu ciru n’omuguma wankaba agwerhe obulema, akagal’icîshomya ayegera omu luhya, abè muhûrha, erhi mukunagizi, omuntu w’izulu lihombôsire, erhi cingiringiri. 19 Kandi erhi omuntu ovunisire okugulu erhi kuboko; 20 omuntu w’enyonjo^w, engonyi, ow’isu ly’omurwege, ow’olukulubuju, omushomyo, enkonè. 21 Nta muntu ciru n’omuguma w’omu bûko bw’omudâhwa Aroni wankaba agwerhe obulema oku mubiri, akacîshomya mpu ayegera Nyakasane mpu amurhûle enterekêro; bulya agwerhe obulema oku mubiri: kuziga arhankacicîshomya mpu arherekêra Nyamuzinda wâge. 22 Neci acigwerhe obuhashe bw’okulya oku biryo bya Nyamuzinda wâge, ciru n’oku bwanga bwîmâna, n’okubwanga bwîmâna bwenêne. 23 Ciarhankaja ebwa nshabâbiro ntagatifu, arhankanayegêra oluhêrero, bulya agwerhe obulema oku mubiri, amanyâge ankanaziza ahantu hâni hîmâna, bulya nie Nyakasane mpajira hîmâna. 24 Musa anacibwîra Aroni ntyo boshi n’abagala na Bene-Israheli boshi.

A. Abadâhwa bahanzibwe okulya obu bwanga butagatifu

Abahanzibwe okulya oku bwanga butagatifu

1 Nyakasane anaciganîza Musa, amubwîra erhi: 2 Ogend’ibwîra Aroni n’abagala, bacilange oku bwangâ butagatifu bw’ebi bene Israheli barherekêra, banamanye bankahemukira izîno lyani, nie Nyakasane. 3 Onababwire oku erhi ngasi muntu w’omu bûko bwinyu, yeshi ankabà azizire, agal’iciîshomya mpu ayegera obwanga butagatifu bw’ebi bene Israheli banterekêra, oyôla muntu akola ayosire ali mukâge embere zani. 4 Nta muntu w’omu bûko bwa Aroni wankabà mubenzi erhi mushomyo wankalya oku bwanga bwîmâna arhanacicèsibwa. Kwo na kuguma n’owundi muntu wankahuma kuli ngasi kantu omufu gwahemwire, nisi erhi omuntu ogeza emburho. 5 Ngasi yeshi ohuma oku mirhumba y’ebinyagâsi birya byankarhuma omuntu azira nisi erhi omuntu ozizire ankamuhemba omuziro gwâge mulebe, 6 kwo kuderha oku ngasi ocishomya mpu ahuma kuli ebyôla, anayorhe azizire kuhika bijingo, arhankalya bwanga bwimana, ci arhang’igenda ashuke omubiri gwâge n’amîshi. 7 Hano izûba lihorha, anabà bwinja, lero anahashaga okulya oku bwanga bwîmâna, bulya biri biryo byâge . 8 Arhankalya ecintu cacihozagya, nisi erhi cayirhagwa n’ensimba, bulya canarhuma azira. Nie Nyakasane okudesire. 9 Bashimbe amarhegeko gani lyo barhag’ijira ecâha, omu kugavuna, obone bamafà bulya bamahemukira obwanga butagatifu, nie Nyakasane obajira bîmâna.

10 Nta muntu orhali wa muli bene Levi wankalya oku bwanga bwîmâna, omubunga orhali wa muli bene Levi, kandi erhi omulimya, harhankalya oku bwanga bwîmâna. 11 Ci omuja omudâhwa agombôlaga n’ensaranga, yehe anahasha okubiryakwo, kuguma n’omuja obusirwe omu mwâge banahasha okulya oku bwanga bwâge. 12 Mwali w’omudâhwa erhi ankaheruka omu mw’omuntu orhali wa muli bene-Levi, arhankacilya ebiryo byakûlagwa oku bwanga bwîmâna. 13 Ci oyôla mwali w’omudâhwa, erhi ankaba mukana nisi erhi ankahulusibwa nk’arhagwerhi bana akagaluka aha mwabo, akanahabêra nka kulya al’iyosire amango aciri munyere, anahasha okulya oku biryo by’o bwanga bw’îshe, ci nta cigolo cankabiryakwo 14 Erhi omuntu ankahabuka, kurhume alya eby’obwanga buyerekera omudâhwa, anajuha omudâhwa kalya kantu kîmâna, anayushûlekwo ecigabi ca karhanu. 15 Abadâhwa bagwâsirwe okucilanga oku kulogorhera obwanga bwîmâna, bwa bene Israheli, bulya baberûliraga Nyakasane; 16 bacîlange oku kubabarhuza omuzigo gw’ecâha, cirya bankajira omu kulya eby’obwanga bwîmâna, canarhuma bahûna e nterekêro y’okulyula, bulya nie Nyakasane, nie mbijira bîmâna.

17 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: 18 Oj’ibwîra Aroni n’abagala, kuguma na Bene Israheli boshi, erhi: «Ngasi muntu muli bene Israheli nisi erhi omubunga obalimwo, amango g’okurhûla enterekêro, ebe ya kuyukiriza eciragâne, erhi ya kushenga kwônene, erhi ankarhûla Nyakasane enterekêro y’okusingônolwa, 19 lyo eyemêrwa, embâgwa ekwânîne ebe ya ndume erhagwerhi ishembo, mpanzi, ngandabuzi erhi cibebe, 20 murhajîìra mukarhûla enterekêro elikwo ishembo, bulya erhankayankirirwa. 21 Erhi omuntu ankarhûla Nyakasane enterekêro y’omu bishwêkwa byâge , binene kandi erhi binyinyi mpu bibè nterekêro y’omurûla, kandi erhi ya kuyukiriza ciragâne cirebe, nisi erhi ya bulonza kwônene, embâgwa, lyo eyemererwa, egwasirw ehè elinganine, erhalikwo ishembo. 22 Ecintu c’omuhûrha, ecayisha cahegera. ecitwirwe ecirumbu, ecigwerhe ebihulu, olukulubuju n’olujavu, murhankacirhûla Nyakasane, nta kantu ka kulico ka nkahekwa oku luhêrero mpu kabè nterekêro nsingônola embere za Nyakasane. 23 Wanahâna ecintu cigwerhe obulema erhi ecigonyahire, cibè c’omu bishwekwa binene erhi c’omu byofofi, wanacihâa nka nterekêro ya bulonza kwônene ci orhankacihâna nka nterekêro ya kuyukiriza eciragâne bulya erha nkayankirirwa. 24 Murhankahêra Nyakasane ecintu cigwerhe amaza mahinage, amatuntume erhi matwe; murhahîra mukarhûla ntyôla omu cihugo cinyu. 25 Ciru yankarhenga omu maboko g’omubunga w’ekarhî kinyu, murhayêmeraga enterekêro yamwene eyola, mpu yo yabâ biryo bya Nyamuzinda winyu, bulya yabihire erhi kubakwo ishembo kurhuma. Erhankayankirirwa. 26 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: 27 Akanina erhi omwanabuzi erhi omwanahene ankaburhwa, anayôrha nsiku nda adwîrhe agoba nnina, kurhenga olusiku lwa kali munani, n’ezindi nsiku zakulikira anahashag’iyankirirwa nka nterekêro y’okusingônolwa embere za Nyakasane. 28 Enkafu n’akanina kayo, ecibuzi n’omwana waco, mumanye murhakag’ibibâgira lusiku luguma. 29 Amango mwarhûla Nyakasane enterekêro y’okuvuga omunkwa munayirherekêre kulya kwankarhuma yayemerwa, 30 elibwe olwo lusiku lwo nanêne, ntâco casigalaga kubika kuca sêzi, nie Nyakasane okudesire.

D. Irhegeko lizinda

31 Mukaz’ilanga amarhegeko gani, munagashimbe bwinja, nie Nyakasane. 32 Murhahîra mukahemukira izîno lyani lîmâna, kukwânîne nkuzibwe ekarhî ka bene Israheli, bulya nie Nyakasane, obajira bîmâna. 33 Nie nammukûlaga omu cihugo c’e Mîsiri mpu lyo mbà Nyamuzinda winyu, nie Nyakasane.

Ensiku nkulu z’Israheli

1 Nyakasane ashambâza Musa ambwîra, erhi: 2 Ogend’ibwîra bene Israheli, erhi: Lolagi amango mwakaz’icîsêza okushimananamwo omu ndêko nyîmâna, za Nyakasane, ago mango gakâbà mango makulu bwenêne.

Olwa Sabato

3 Bakaz’ikola nsiku ndarhu, ci olusiku lwa kali nda Iuli luzira (Sabato), lusiku lwa kurhamiûka lwoshi, olwo lusiku lubè lusiku lwa ndêko nyîmâna. Mw’olwo lusiku murhahîraga mukajira mukolo muci, bulya gali mango ga kurhamûka, ganarherekirwe Nyakasane, ngasi hoshi mwankanayûbaka.

Olwa Basaka n’olw’emigati erhalimwo lwango

4 Lolagi ensiku nkulu za Nyakasane, endêko mugwâsirwe mukaz’ihamagala bene Israheli okurhimanana muli ezo nsiku z’endêko nyîmâna ngasi luguma omu mango galwo. 5 Ngasi mwêzi gwa burhanzi omu nsiku ikumin’ini z’ogwo mwêzi, gala mango izûba lizika, ali Basâka wa Nyakasane. 6 Olusiku lwa kali ikumi na karhanu lw’ogwo mwêzi, lwakâbà lusiku lukulu lw’emigati erhalimwo lwango, lusiku lwakaz’ijirwa erhi irenge lya Nyakasane lirhumire. Mukaz’irya emigati erhalimwo lwango nsiku nda. 7 Olusiku lurhanzi mwakajira endêko nyîmâna, murhahîraga mukàjira omukolo mudârhi mwo. 8 Mukaz’irherekêra Nyakasane muli ezo nsiku nda enterekêro nsingônola n’omuliro. Olusiku lwa kali nda habè endêko nyîmâna, murhahìraga mukajira omukolo mudârhi.

Omuhuli murhangiriza

9 Nyakasane ashambiìza Musa amubwîra, erhi: 10 Ogend’ibwîra bene Israheli ntyala: Amango mwahika muli cirya cihugo nammuha, erhi mwankabà mwasârûla muli eco cihugo, mwanarhûla omudâhwa omuhuli murhanzirhanzi mwanasarûlaga. 11 Anarhûla Nyakasane gulya muhuli omu kugumogamoga lyo ammurhonya. Okwo kukwânîne kubè olusiku lukulikire oluzira. 12 Olwola lusiku mwanarherekèrera Nyakasane enterekêro nsingônola y’omwanabuzi wa mwâka muguma orhagwerhi ishembo. 13 Enterekêro y’enkalange yayilusa ebè ya bigabi bibirhi bya kali ikumi by’omulengo gw’enshàno enozire mvanganye n’amavurha, nka nterekêro nsingônola n’omuliro, nterekêro ya buhumule bwinja embere za Nyakasane, irivayi ly’okusiûza, canabâ cigabi ca kani c’omulengo. 14 Murhahìra mukalya emigati nisi erhi emihuli myoce kandi erhi mibishi kuhika olwôla lusiku lwonêne mwalerhe entûlo yinyu embere za Nyakasane. Eryo liri irhegeko linyu ly’ensiku n’amango, oku ngasi bûko bwinyu na ngasi hoshi mwanayûbake.

Olusiku lukulu lw’emigobe

15 Kurhenga olusiku lwakulikira Sabato, kuhika olusiku mwayisha mudwirhemwo emihuli y’okuhêreza Nyakasane, mwanaganja migobe nda migumaguma. 16 Muganje nsiku makumi arhanu kuhika oku lusiku lwakulikira Sabato wa kali nda, na ntyo mwanahêra Nyakasane enterekêro y’enkalange y’ebihyahya mwasarûlaga. 17 Mwanakaz’ilerha kurhenga emwa binywe, migati ibirhi ya nterekêro y’okumolekwa Nyakasane yajiragwa na mirengo ibirhi ya kali ikumi ya nyamaha w’enshâno enozire, enabè eyenzirwe haguma n’olwango: ziri ntang’iyera za Nyakasane. 18 Eyola migati mwarherekêra nterekêro y’ensirîra emwa Nyamuzinda, mwanahirakwo banabuzi nda ba mwâka muguma barhali kwo ishembo, mpanzi nguma ntôrho na ngandabuzi ibirhi, banayushûlakwo enterekêro y’enkalange n’ecinyôbwa nka oku munakômerera: ebè nterekêro y’okusingônolwa n’omuliro, ya buhumule bwinja embere za Nyakasane. 19 Mubâge n’ecihebe, cibè nterekêro oku byâha na banabuzi babirhi babè nterekêro y’okushenga omurhûla. 20 Omudâhwa anabimoleka Nyakasane kuguman’erya migati y’entang’iyêra. Kuguma n’ebyôla bibuzi byombi, byoshi byanarhûlwa Nyakasane, buzinda byanabà bya mudâhwa. 21 Mw’olwôla lusiku lwonêne mwanalâlikana oku lusiku lukulu, mugal’ijira endêko nyîmâna: murhahîra mukajira mukolo guhi, liri irhegeko ly’ensiku zoshi kuli ngasi bûko bwinyu nangasi hantu mwankanayûbaka. 22 Amango mwasârûla emburho z’omu cihugo, cinyu, murhahîra okuhika omu mihaliro y’amashwa ginyu, murhahîraga mpu mwaja mwarhôlogola ngasi bisigîre byankakundêzibwa; ebyôla lwanabilekera omukenyi n’ecigolo. Nie Nyakasane Nyamuzinda winyu.

Olusiku lurhanzi l’w’omwêzi gwa nda

23 Nyakasane ashambâza Musa, erhi: 24 Ogend’idesa Bene Israheli oba bwire oku olusiku lurhanzi lw’omwêzi gwa nda lwabe lusiku lwâni, lusiku lwa kurhamûka, lusiku lwa kubûha omushekera gw’okulâlika endêko nyîmâna. 25 Murhakâg’ijira mukolo muci, ci mukaz’irherekêra Nyakasane enterekêro y’okusingônolwa n’omuliro.

Olusiku lukulu lw’Empyulo

26 Nyakasane ashambâza Musa, erhi: 27 Olusiku lwa kali ikumi lw’ogwola mwêzi gwa kali nda, lwo lwabà lusiku lukulu lw’empyulo: olwo lusiku mwanabà n’endêko nyîmâna, mucishalise munarhûle Nyakasane ishêga. 28 Murhahîra mukakola olwôla lusiku, bulya Iuli lusiku lwa kuhyula, lwo lusiku mukwânîne okujirirwa enterekêro y’oku byâha binyu embere za Nyakasane Nyamuzinda winyu. 29 Ngasi muntu wankabula kucîshalisa mw’olwo lusiku ali wa kurhcnzibwa omu lubaga lwâge. 30 Ngasi yeshi wankacishomya mpu akola mw’olwo lusiku, nanamurhîngamira. 31 Murhankakola ciru n’ehitya. Liri irhegeko ly’ensiku zoshi eryo, kuli ngasi bûko bwinyu na ngasi aha mwayûbake hoshi. 32 Kuli mwe olwo lusiku lubè lwa Sabato, lube lwa kurhamûka lwoshi, lube lwa kucîbabaza. Omu nsiku mwenda z’omwêzi, kurhenga bijingo kuhika bindi bijingo, mulange olwa Sabato, murhahumaga kabishi.

Olusiku lukululw’Ebihândo

33 Nyakasane ashub’ishambâza Musa amubwîra, erhi: 34 Omu nsiku ikumi n’irhanu z’omwêzi gwa kali nda, lukâba lusiku lukulu lw’amarâro, lukâjirwa nsiku nda zoshi z’okukuza Nyakasane, kwo wabwîra bene Israheli ntyo. 35 Olusiku lurhanzi hakâbà endêko nyimana, murhakag’ihîra mpu mwajira mukolo muci. 36 Mukâgeza nsiku nda erhi kurherekêra muli mwarherekêra Nyakasane enterekêro z’okusingônolwa n’omuliro. N’olusiku lwa kali munani mwanabà n’endêko nyimana, lyo mwankarherekêra Nyakasane enterekêro y’okusingônolwa n’omuliro luli lusiku lukulu lw’okushwinja. Murhakâg’ihîra mpu mwajira mukolo muci.

Okushwinja

37 Zo nsiku nkulu za Nyakasane ezo, zo mwakaz’ikombêra n’okujiramwo endêko nyîmâna, lyo murhûla Nyakasane enterekêro z’okusingônolwa n’omuliro, okurhûla ensirîra, enkalange, embâgwa n’ecinyôbwa. Nka kulya birhegesirwe kuli ngasi lusiku. 38 Erhi zinaberûlukinwe n’olwa Sabato wa Nyakasane. N’erhi zinaberûlukinwe n’ez’okuyukiriza ebiragâne binyu n’erhi zinaberûlukinwe n’enterekêro murhûla Nyakasane n’obulonza bwinyu.

Ebisubiriyerekera olusiku lukulu lw’Ebihândo

39 Olusiku lwa kali ikumi na karhanu lw’omwêzi gwa kali nda, hano muba mwamasârûla emburho z’omu cihugo mwanajirira Nyakasane olukulu lwa nsikunda, olusiku lurhanzi kwanabà kurhamûka kunene, oku lusiku lwa kali munani, lwabà lwa kurhamûka kandi kunene. 40 Oku lusiku lurhanzi mwanarhôla oku malehe g’emirhi yinyu minja, mwanarhôla omu nfune amashami g’emisuhugushugu, amasbâmi g’emirhi y’ecishakashaka.n’ag’ecikanganyambwe c’oku lwishi. mukâbihindana n’omwishingo embere za Nyakasane winyu muli ezola nsiku nda. 41 Ngasi mwâka mwakaz’ijira olwo lusiku lukulu lwa nsiku nda z’okukuza Nyakasane. Eryo liri irhegeko oku iburha linyu lyoshi, mwakaz’ilujira ngasi mwêzi gwa kali nda. 42 Mwakaz’igeza nsiku nda erhi mulâla omu birâlo by’ebyasi. Ngasi muburhwa w’omu Israheli akaz’ilâla muli ebyo biràlo, 43 lyoki iburha linyu lyankamanya oku nammuhandisize omu birâlo amango na mmukûlaga omu cihugo c’e Mîsiri; nie Nyakasane, Nyamuzinda winyu. 44 Musa anacimanyisa ebyo byoshi kuli bene Israheli, ezo nsiku nkuluz’okukuza Nyakasane.

Ebindi birhegesirwe amango g’enterekêro

Akamole karhazima omu ka-Nyamuzinda

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: 2 Orhegeke bene Israheli okuka z’ilerha amavurha g’e mizeti misimârhe, gashongwire na mahyahya, anali ga kutwanwa ensiku n’amango omu kamole k’aka Nyamuzinda. 3 Aroni akaz’ikalanga kayorhe kayasire ensiku zoshi omu kagombe k’endêko embere ly’enshabiriro; kurhenga bijingo kubika sêzi, erhi kayasire buzira kuhusa, embere za Nyakasane. Liri irhegeko ly’ensiku zoshi, oku iburha linyu lyoshi. 4 Akaz’iyimanza amatara gali oku ishami lyatulagwa n’amasholo, gakaz’iyôrha gayasire embere za Nyakasane.

Orhugati oku karhalarhala k’amasholo

5 Orhôle omulà gw’enshâno enozire, oyendesemwo rhugati ikumi na rhubirhi rhwa bununirizi, ngasi higuma hidugwe na bigabi bibirhii bya kali ikumi bya mulengo gw’eyo nshâno. 6 Ogal’irhudekêreza oku karhalarhala k’amasholo gali embere za Nyakasane; ojire nkere ibirhi, ngasi lukere kuje rhugati ndarhu. 7 Wanahira enshângi nyinja erhalimwo bindi bici oku ngasi lukere lw’orhwola rhugati, yo wakolesa oku mugati gwasingônolwa gubè biryo bya Nyakasane. 8 Ngasi lwa sabato, eyola migali ekayôrha yadekêrezibwa embere za Nyakasane, ebè nterekêro ya bene Israheli, liri irhegeko ly’ensiku zoshi eryo. 9 Eyo migati yanabà ya Aroni n’abagala. Banakaz’iyilira ahantu hîmâna, bulya kuli bo buli bwanga bwîmâna, bw’oku nterekêro nsingônola yajiriragwa Nyakasane. Eryola liri irhegeko ly’ensiku n’amango.

Okuhanwa kw’abantu bahemukira Nyakasane

10 Mugala w’omuyahudi-kazi muguma cikwônene erhi n’îshe ali munyamisiri, anacihuluka omu mwâge, aja muli bene Israheli, omu lugo barhulubana na muny’Israjeli muguma. 11 Muli eyo nongwe, olya mwana w’omuyabudi-kazi, ahemukira Izino lya Nyakasane, alijacira kubi, nnina ye wali Shelomiti, mwali wa Debri, w’omu bûko bwa Dani. 12 Bamushweka banamulindisa Musa mpu kuhika ababwire kurhi Nyakasane alonzize bamujire. 13 Nyakasane ashub’ibwîra Musa, erhi: 14 Orhenze oyo wahemusire omu lugo n’abayumvagya oku alogorha bamuhirekwo amaboko oku irhwe, kandi endêko yoshi y’abantu emubande amabuye. 15 Oj’ibwîra bene Israheli, oku ngasi muntu wankajacira Nyakasane, oyôla anayôrha abarhwire ecâha câge, 16 n’owankalogorhera Izîno lya Nyakasane anahâbwe obubane bw’okuyirhwa: endêko yoshi yanamubanda amabuye, akaba mwikalà, nisi erhi mubunga, ngasi yeshi wankalogorhera Izîno lya Nyakasane lîmâna, ali wakuyirhwa.

Olwihôlo

17 Owankashurha owundi muntu kuhika okufà, olya wamushurhaga kuhika naye ayirhwe. 18 Owankashurha ecintu cishwekwa ca bene kuhika okufà, oyôla agwâsirwe okugalula ecindi cizine, buzîne oku buzîne. 19 Erhi muntu mulebe ankababaza owabo muntu, oyôla naye banamujirire naye nk’oku anajiriraga owabo. 20 Buvune oku buvune, isu oku isu, lîno oku lîno, banamubabaze nk’oku anababazagya mulungu wâge. 21 Owankayirha ecintu cisjwekwa ca bene, anagule ecindi cintu cishwekwa cizîne. Ci owankayirha omuntu, oyôla kukwânîne ayirhwe. 22 Eryo liri irhegeko linyu mweshi, abè mubunga, abè muburhwa omo cihugo, bulya nie Nyakasane Nyamuzinda winyu. 23 Musa erhi ayus’ibwîra bene Israheli okwôla, arhegeka mpu olya walogorheraga Nyakasane arhenzibwe omu lugo bamubande amabuye. Bene Israheli banacijira nk’oku Nyakasane anarbegekaga Musa.

BENE-LEVI XXV Emyaka mitagatifu

A. Omwaka gwa Sabato

1 Nyakasane abwirira Musa oku ntondo ya Sinayi, erhi: 2 Oj’idesa Bene Israheli obabwire, erhi: Amango mwahika muli cirya cihugo nâmuha, obudaka bwakaz’ihumûka: abe Sabato oku irenge lya Nyakasane 3 Wanakârjwera amashwa gawe myaka ndarhu, wanakashogolera iswa lyawe ly’emizetuni myaka ndarhu, onakaz’isarûlamwo emburho zawe. 4 Omwaka gwa nda gwanakâbà mwakaguzira (gwa Sabato), mwaka gwa kurhamûsa obudaka lwoshi, mwaka guzira, irenge lya Nyakasane lirhumire: ogwola mwaka orhahîra okamîra ishwa lyawe, orhahîra okushogolera emizabibu yawe. 5 Orhahîra okuhumbûla ebicimezize byonene by’emburho zawe zahungumukaga amango g’okusarûla, orhanaderhaga mpu wagend’ihumbûza amalehe g’emizabibu yawe erhashogolîrwi. Guli mwaka gwa kuhumûsa obudaka. 6 Ebyankayêra omu budaka agwola mango ga Sabato byanabà biryo byawe mwena mwambali wawe, mwambalikazi wawe, omuntu olimya aha mwawe, n’ecigolo ciri aha mwawe, kwo kuderha oku we na ngasi boshi balama aha mwawe. 7 Ebintu bishwekwa n’ensimba z’omu cihugo cinyu, nabyo byakaz’ilya ngasi byankayêra muli obwola budaka agola mango. B. Omwaka gwa makumi arhanu 8 Wanaganja zizira nda, kwo kuderha Sabato nda za myaka nda kali nda, amango g’ezola zizira nda z’emyaka, zakubêra mango ga myaka makumi ani na mwenda. Kwo kuderha mango ga migobe ya myaka nda migumaguma. 9 Omu nsiku ikumi z’omwezi gwa kali nda, obûhe omushekera, gushekêreze, oku kulâlika olusiku lukulu lw’okuhyulira ebyaha, mugere omu cihugo coshi mwayisha mwabûha omushekera. 10 Muderhe oku guli mwaka mutagatifu, omwaka gwa makumi arhanu, munaderhe oku abîkala b’ecihugo boshi bamarhenga omu buja, n’oku ngasi mwîkala arhacigwerhi cihanzo c’okuyûbaka nka oku analonzize, ngasi muguma ashagaluke, ashubirane ehyage, anashubire omu mulala gwage. 11 Omwaka gwa makumi arhanu gubè mwaka gwinyu gw’okushagaluka, murhahîra mukarhwera emburho nisi erhi kuhumbûla orhwîmerêra murhanahîraga mukahumbûla amangakà oku mirhi yinyu erhali mishogolere. 12 Bulya guli mwaka gwa bushagaluke bwinyu; gube mwaka gwinyu mugishe, munalye emburho z’omumashwa. Omugisho gwa Nyakasane 13 Muli ogwola mwaka gw’obushagaluke, ngasi muntu ashubirane ehyage. 14 Erhi wankagula nisi erhi kuguliza mulungu wawe kantu kalebe, mumanye oku ntaye ogwerhe obuhashe bw’okulenganya mwene wâbo. 15 Wakaz’igulira mwene winyu. omu kushimba ecicîro c’amagerha cikwanine kurhenga oku mwaka gw’okushagaluka gwazindig’igera, naye anakugulize kushimbana n’emyaka ali asarûla. 16 Oku emyaka yaja yayushûka kwo nawe wanaja wayushûla engulo, n’oku emyaka yaja yanyiha, erhi nanawe kwo wanaja wanyihya engulo, bulya erhi cigabi cilebe c’ebi asarûlaga co akugulize. 17 Ntaye olenganyagya mwene wâbo, orhinye Nyamuzinda, bulya nie Nyakasane, Nyamuzinda wawe. 18 Mushimbe amarhegeko gani, munalange engeso zani, na ntyo mwanabà n’omurhûla omo cihugo. 19 Idaho lyanayâna emburho zalyo, mwanalya munayigurhe oku munalonzize, munabere n’omurhûla. 20 Erhi mwankacìdôsa mpu: Bici rhwayish’ikalya muli ogwola mwaka gwa kali nda, ebwa kuba rhurhakarhwera, rhurhakanasarûla emburho zirhu? 21 Mumanye oku nayish’imurhumira omugisho gwani omu mwaka gwa kali ndarhu, muli gwo mwanayêza emburho mwalya myaka isharhu. 22 Omu mwaka gwa kali munani mwanashub’i rhwera, mwanakaz’ilya oku muhako gwa mira kuhika oku mwaka gwa kali mwenda, kuhika mushub’iyêza erhi munadwirhe mwalya omuhako gwa mira. Obuhashe bw’okugombôla ohudaka 23 Obudaka burhankaguzibwa lwoshi, bulya ecihugo ciri cani, munayubasire emwani nka bigolo, na nka bantu ba kugera kwônene. 24 Aha mwayûbake hoshi omu cihugo, mwakaz’iyemera omuntu agombôle amashwa gage. 25 Erhi mwene winyu ankabà mukenyi, n’okwola kurhume akuguliza ecihimbi c’ishwa lyage, olya oyimire ahâli hage, nisi erhi olya mwene wâbo omuyegire kulusha, anahasha okuyisha anagombôle cirya cihimbi mwene wâbo aguzagya. 26 Ci erhi ankaba omuntu arhagwerhi mwene wâbo wayîma omu byâge , ci erhi yene a nkalonza ebyankagombôlamwo eryo ishwa lyage analigombôle buzira mbaka. 27 Anaganja emyaka yamagera kurhenga bagulizinye, agal’igalulira nyakugula engulo y’emyaka arhal’icihingamwo, kandi anashubira omu ishwa lyage lwoshi 28 Erhi ankaba arhankacibona engulo y’okugombôlamwo ishwa lyage, lirya lyanayôrha omu maboko ga nyakugula kuhika oku gundi mwaka gw’oku shagaluka. Muli ogwola mwaka gw’okushagaluka, nyakugula arhacishwesirwi na cici, naye nyakuguza anashubirana ishwa lyage olusiku lw’okusbagaluka. 29 Erhi omuntu ankaguza enyumpa yage y’okulâla eri omu lugo luzungulusirwe n’ecôgo cizibuzibu, oyo muntu agwerbe obubashe bw’okugombôla eyo nyumpa yage kuhika oku buzinda bw’omwaka gukulikire ogu aguzagyamwo. 30 Erhi ankaba erya nyumpa eri omu lugo luzungulusirwe n’ecôgo cizibuzibu erhagombwirwi enyuma lya mwaka mugumaguma, erya nyumpa yanayôrha y’olya wayigulaga bone abana bâge. Ntaye wankacibarhenzamwo. Ciru n’amango gw’omwaka gw’okushagaluka erhankarhenga omu maboko gabo. 31 Ci enyumpa ziri omu bishagala birhanazungulusirwi n’ebyoôgo, zanakaz’ilola kuguma n’amashwa ziyubasirwemwo. Zanahasj’igombôlwa n’okushubira omu maboko ga benezo, n’abâli baziguzire banazirhengamwo n’okuzishubiza benezo, amango g’omwaka gw’okushagaluka. 32 Oku biyerekire enyumpa na ngasi lugo lw’Abaleviti bagwerbe obuhashe bw’okukaz’izigombôla. 33 Erhi omuntu ankagula enyumpa emwa Abaleviti, a gwâsirwe okuyirhengamwo n’okushubira omu lugo lulya ajiramwo aha mwage, erya nyumpa yanagombôlwa oku mwaka gw’okushagaluka, bulya ezo nyumpa ziba omu bisbagala by’Abaleviti, ziri birugu byabo omu karhi ka bene Israbeli. 34 Amashwa gali omu marhambi g’ebisbagala by’Abaleviti, garhankaguzibwa, bulya gali birugu byabo ensiku zoshi. Obuhashe bw’okucigômbôla 35 Erhi omulungu wawe ankakena akanakaz’ikuhùûna, onakaz’imurhabâla, abè mubunga erhi cigolo; ntyo naye anahash’okulama bwinja aha burhambi bwawe. 36 Orhamulongezagyakwo bunguke buci, ci okakenga Nyamuzinda wawe, orhakazag’imuhugùga. 37 Orhamuhozagya amagerha gawe mpu lyo ayishikuha obunguke, orhanamuhâga oku biryo byawe mpu lyo oyish’imuyungukirakwo. 38 Nie Nyakasane, Nyamuzinda wawe, wammukulaga omu cihugo c’e Misiri, nti mmuhe ecihugo c’e Kanani, lyo nyôrha ndi Nyamuzinda winyu. 3 Erhi mulungu wawe ankakenera bwenene aha burhambi bwawe na muli okwo acîguze emunda oli, orhamukolesagya nka muja. 40 Anabêra aha mwawe nka mulimya, nka cigolo, akaz’ikukolera nka mulimya kuhika oku mwaka gw’okushagaluka. 41 Enyuma z’aho anacîkubûla arhenge aha mwawe, ye haguma n’abana bâge aburha yenene, kandi anashubira omu mulala gwage, n’omu by’ababusi bâge. 42 N’ecarhuma okwo kuba, bulya bali bambali bâni nienene nabarhenzagya e Misiri barhankacîguza nka baja 43 Orhamurhegekaga n’obukali ci okaz’irhinya Nyamuzinda wawe. 44 Abaja n’abaja-kazi, ogwâsirwe okujira mpu babè bambali bawe, wakaz’ibagula omu mashanja gakuzungulusire. Muli agwola mashanja mwoki wakaz’ikula bambali na bambali kazi bawe. 45 Kandi mwanahasha okuhagula omu bana b’ebigolo biri haguma ninyu n’omu milala yabo eri hagua ninyu, balya baburhiragwa emwinyu, abòla bana bayosire balî birugu binyu. 46 Mwanabasigira abana binyu enyuma zinyu, nka kashamhala kabo, banabayorhane nka birugu byabo, bagal’iyorha ensiku zoshi baja binyu, ci kuli bene winyu bene Israheli, ntaye muli mwe wabarhegekaga n’obukali. 47 Erhi ankaba omubunga kandi erhi mwambali wawe agalire aha mwawe, na mwene winyu muguma abâge mukenyi, agal’igend’icîguza emwa olya mubunga erhi emwa olya mwambali wawe, nisi erhi emwa omuburhwa w’omulala gw’embuga, 48 oyola muntu acigwerhe obuhashe bw’okucîgombôla, bulya muguma wa muli bene wabo anahasha okumugombôla. 49 Mwishè kandi erhi mwene mwishè, anahasha okumugombôla, ciru na mwene wâbo kwônene anahasha okumugombôla. Kandi ciru yenene erhi ankalonza ebirugu anahasha okucìgombòla. 50 Boshi n’olya wamugulaga, banaganja emyaka ali kurhenga abîre muja kuhika omu mwaka mutagatifu, n’ecijiro c’obuguzi canagererwa oku myaka yage akozire, n’oku bunguke amudwirhire nka mukozi wage. 51 Erhi ankaba hacisigire myaka minji. yanaja omu busalizi kuguma n’ebi bamugulaga. 52 Erhi ankaha myaka misungunu yonene ecisigire, embere z’omwaka gw’okushagaluka, anayiganja, agal’ilyula ebyamucungula omu kuganja ngasi mwaka. 53 Anahasha okubêra aha mw’olya muntu nka mulimya akaz’imukolera omu mwaka, n’oyola nnawabo arhakag’imukolesa n’obukali munadwirhe mwabona. 54 Nka nta kuguma agombwire muli okôla kwoshi, analikwa bone abana hage omu mwaka gw’okushagaluka. 55 Bulya niene bene Israheli bagwâsirwe okushiga, bali bambali bâni, bulya niene nabakulaga omu cihugo c’e Misiri, nie Nyakasane Nyamuzinda winyu.

Okushwinja

1 Murhahîra mukacîjirira abazimu mwakaz’iharâmya, murhahîra mukayimanika enshusho nisi erhi mabuye mabinjûle, omu cihugo cinyu irhondo murhabonekanaga ibuye lirikwo enshusho mwakaz’ifukamira n’okuharâmya, bulya nie Nyakasane, Nyamuzinda winyu. 2 Mugendêrere ensiku zani za Sabato, n’aka-Nyamuzinda kani mukakenge, nie Nyakasane.

Emigisho 3 Mukakaz’ikulikira amarhegeko gani n’okugalanga, mukakaz’ijira nk’oku mmuhûnyire. nanakaz’imuhà enkuba omu mango gakwanine. 4 Amashwa ganayeramwo emburho zagwo, n’emirhi eyanekwo amalehe gayo. 5 Amango g’okuhûla engano ganahika omu nsiku z’okurhalika emizabibu n’amango g’okurhalika ganahika oku mango g’okumira, mwakaz’ilya omugati gwinyu munayigurhe, munayubake n’omurhûla omu cihugo cinyu. 6 Nâhira omurhûla omu cihugo cinyu, mwâkaz’ihunga na ntaye wamufudusa, ensimba z’ebiryanyi, nazilibirhakwo omu cihugo cinyu, n’engôrho erhakacigera omu cihugo cinyu. 7 Mwakaz’iminika abashombanyi binyu munabalambike n’engôrho. 8 Barhanu muli mwe bakaz’iminika igana, n’igana lyakaz’iminika bihumbi igana, abashomhanyi binyu mwakàbalambika n’engôrho. 9 Nayerekera emunda muli, njire muburhe munayololoke, nanywana na ninyu. 10 Mwakaz’ilya emihako yinyu, na nka byamakoya, mwanakabulira ebya mira, mulye ebihyahya. 11 Natwa icumbi lyani emwinyu na nta mango nankaderha nti mwamanshologorha.12 Nakaz’igenda ekarhî kinyu, na mbè Nyamuzinda winyu, ninyu mubè lubaga lwani. 13 Nie Nyakasane, Nyamuzinda winyu wamnmkûlaga omu cihugo c’e Misiri, nti murhenge omu buja bwayo. Nammutwire ekoba zali zimushwesire, mwagenda mwanegena. Okuhehererwa 14 Ci akaba murhanyumvirhi, murhanashimbiri ago marhegeko goshi, n’erhi mwankagayaguza amarhegeko gani, 15 n’erhi omurhima gwinyu gwanka shologorhwa n’engeso zani, kurhume mubula kwashimba amarhegeko gani, mugal’ivuna endagâno yani, 16 alagi oku nammujira nani: nammuhiramwo ecôbà, mwafà n’ishushira, lyo libongereza amasu n’okuborobonja amagala. Mwakaz’irhwera kube kurhamira busha, bulya abashombanyi binyu bammulyabyo. 17 Nammuyasa obusu bwani, munakaz’ihimwa n’abashombanyi binyu n’abammushomba babà bo bakammurhegeka, mugal’ikaz’iyaka n’obwo ntaye omurhezire. 18 Erhi ankaba enyuma zaho murhacinyumvirhi, nanammuhana kali nda kalushile okwo erhi byaha binyu birhumire. 19 Nammutwamwo omumino, nanajira amalunga ginyu gammuzidohere nka cuma, n’idaho lizibuhe nka marhale. 20 Emisi yinyu yanakaz’irhamira busha, n’obudaka bwinyu burhakaciyera emburho zabo, n’emirhi y’ecihugo erhakaciyana amalehe gayo. 21 Erhi mwankacìhamba mpu mwacînyishingika, mpu murhalonza kunyumva, nanammuhimbaguliza kali nda kulusha oku ebyaha binyu binali. 22 Nanammulikira ebiryanyi byakaz’immulya abana, bimalîre ebishwekwa binyu bimmujire bantu ba mahungà, binarhume enjira zinyu zahâmba. 23 Erhi enyuma z’aho mwankaba murhacîhanwiri n’agôla mahane nammuha, n’erhi mwankanasêza okushingalala embere zani n’iganzi linene, 24 buzinda nani nanammugolonjoka, mmushurhe kali nda kalushire erhi ebyola byaha binyu birhuma. 25 Nammurhogezakwo engôrho y’okucîhôlera endagâno yani, mwacîlundika omu bishagala binyu, nangal’immurhumira ecihûsi ekarhî kinyu, mugalihwera omu maboko g’abashombanyi. 26 Go mango nammunyaga omugati mulamirakwo^x, mwabona oku bakazi ikumi bakaz’idugira omugati masiga maguma, banakola bakâgera obuzirho bwagwo, mukola mwakaz’ilya murhanaciyigurha. 27 N’akaba kandi enyuma z’okôla murhayumvirhi, ci mushub’iyushûla okugera yinyu njira 28 oburhè bwani bwanammuyâkira !ero bwenêne kulusha, nnangal’imuhana kali nda kalushire erhi ebyola byaha binyu birhumire. 29 Mwanacîlya akarhabana n’akanyere. 30 Nâshâbûla empêrero zinyu nyimânike oku ntondo, n’emalunga yinyu mwayubakiraga izuba, nayivongola, n’ebiru nda binyu mbigalike oku birunda by’abôla bazimu binyu b’obusha, n’omûka gwani gummukabekwo. 31 Engo zinyu naziyosa bwamwa, n’emperêro zinyu nazishandaza, ntakanaciyudûkirwa n’obuhumule bw’enshângi zinyu. 32 Nashereza ecihugo cinyu, kulya kwarhuma abashombanyi binyu bazânwa, amango baciyubakamwo. 33 Ninyu namushandabanya omu mashanja, ngal’immuyomolera engôrho omu nyuma zinyu; ecihugo cinyu cahàgulwa, n’engo zinyu ziyorhe nkunûnû y’irungu. 34 Aho lyoki ecihugo cankuza ensiku za Sabato zage, ecihugo casiha buzira kuhingwa, ago mango goshi mujir’ibera omu cihugo c’abashombanyi binyu. Aho ecihugo canarhang’ihumûka, cinayukirize ezizira zaco. 35 Amango goshi, ecihugo ciri omu malibuko erhi kuhumûka cinadwirhe cahumûka, n’okwola murhankakubwine omu zizira zinyu, amango mwanal’imuciyubasiremwo. 36 Amahungâ gankasigalamwo, nagahira goshi ecôbà emurhima, omu cihugo c’abashombanyi binyu: omusâgasa gw’ehyasi gwone gurhume bakûla omulindi, balindimuke nka abayâka engôrho, baje bakulumba n’obwo ntaye obashimbire. 37 Baguma bakâcìhunika oku babo nka abayaka cngôrho n’obwo ntaye obashimbire! Murhakaciderha mpu mwahaza embere z’abashombanyi binyu. 38 Mwahwera omu gandi mashanja, n’ecihugo c’abashombanyi binyu cammumirangusa. 39 Emisigala ya muli mwe, yahungumukira omu bihugo by’abashombanyi binyu erhi bubi bwayo burhuma; ciru bahungumuka erhi mabi ga b’îshe garhuma nka kulya bonene bahungumukaga. 40 Lyoki bayish’ikacîyunjuza obubi bwa b’ishe wabo n’obwabo bonene, muli okwo kungomera, ciru n’okucihindula kuli nie 41 kwo kwanarhuma nani nacìhindulirabo, n’okubahêka omu cihugo c’abashombanyi babo. Erhiankaba ogwo murhima gwabo muzibu nk’ibuye gurhahanagwa lero nagwo gwanacirhohya, nani nanashub’ikengêra endagâno yani na Yakobo. 42 Nanashub’ikengera oku nalaganyagya lzaki, n’okunalaganyagya Abrahamu, kunashub’inkengêza cirya cihugo nabalaganyagya. 43 Ecihugo barhenzibagwamwo, lero naco cabà n’ezizira za sabato waco. Bulya cakaz’ihagulwa, banayemera obuhane bw’amabî gabo, bulya bali bagayaguzize amarhegeko gani, n’omurhima gwabo gwali gushologosirwe n’amarhegeko gani. 44 Cikwône arhali hoshi aho: amango babà bakola balî omu cihugo c’abashombanyi babo, ntabakabulire lwoshi, barhananshologose mpu kuhika mbaherêrekeze, mpu kurhume nayirha eciragâne najiraga nabo, bulya nie Nyakasane, Nyamuzinda wabo. 45 Nanashub’ikengêra amalaganyo najiraga haguma na bashakulûza babo erhi bo barhumire, balya narhenzagya omu cihugo c’e Misiri, erhi n’amashanja gadwirhe gabona nti mbe nie Nyakasane wabo. 46 Yo mihigo eyo, go marhegeko ago, lwo lushika olwo Nyamuzinda ajiraga ekarhi kage na bene Israheli oku ntondo ya Sinayi, arhuma Musa mpu aj’ibabwirago.

Ecitwiro

A. Okushiga omuntu

1 Nyakasane ashambâza Musa amubwira, erhi: 2 Ogend’idôsa Bene Israheli obabwire oku: Erhi hankaba owalonza okuyukiriza eciragâne cage emwa Nyamuzinda omukushiga ebyankafa omuntu, alagi oku agwâsirwe okujira: 3 Ecitwiro c’omulume w’emyaka makumi abirhi kuhika oku gali ndarhu, ali wa kugererwa oku sikeli makumi arhanu, co citwiro c’esikeli (ntûlo) y’akaNyamuzinda. 4 Akaba ali mukazi. anagererwa oku sikeli makumi asharhu. 5 Akaba murhabana: kurhenga oku myaka isharhu kuhika oku myaka makumi abirhi anagererwa oku sikeli makumi abirhi, omunyere anagererwa oku sikeli ikumi. 6 Kurhenga mwezi muguma kuhika myaka irhanu, engombôlo y’omwanarhabana, olugero lwanaba lwasikeli irhanu, n’okugombôla omwananyere, olugero sikeli isharhu. 7 Kurhenga myaka makumi gali ndarhu kuja enyanya, olugero lwawe lube lwa sikeli ikumi n’irhanu oku mulume na sikeli ikumi okumukazi. 8 Erhi olya wahânaga eciragâne ankabamukenyi, olya orhankahika oku Iugero lw’okugombôla, kukwanine alerhere omudâhwa olya muntu ashigaga ye wahûna olugero. Omudâhwa analujira kushimbana n’ebi olya wajiraga eciragâne ankabona.

B. Okulagâna ecîntu

9 Erhi nyakuhiga ankalagâna cintu cilebe mwa birya barherekêra Nyakasane, ngasi cîntu bankanarhûla Nyakasane cinahinduke cintu cîmana. 10 Barhankacihasha okucihingûla, barhankahingana ecibi oku cinja erhi ecinja oku cibi. Erhi bankahinganula ecintu oku cindi, byombi byombi erhi bikola bîmana. 11 Erhi ankaba cintu ciguma ca mwa birya bizira, birhankarherekêrwa Nyakasane, eco cintu banacimoleka omudâhwa. 12 Naye omudâhwa anahâna olugero lwaco, kushimbana n’oku ciri cinja erhi cibi, kandi banakulikira olwo Iugero luhânyirwe n’omudâhwa. 13 Ci erhi bankalonza okucigombôla, banayushûla ecigabi ca karhanu oku lugero cikwanine. C. Okulagâna enyumpa 14 Erhi hankajira owalagâna enyumpa nterekêro emwa Nyakasane, omudâhwa anagend’ilola erhi eri nyinja nisi erhi mbi, kandi banashimba olugero lw’ecicîro omudâhwa asimire. 15 Ci erhi olya wahânaga enyumpa yage ciragâne ankalonza okuyigombôla, anayushûla ecigabi ca karhanu oku Iugero omudâhwa ahûnaga, lyoki yankayorha yage. D. Okulagâna ishwa 16 Erhi hankajira owarherekêra Nyakasane ecihimbi c’ishwa lyage yene, wanarhôla olugero lwawe omu kulola mburho nyinganaci wankarhwera muli lirya ishwa: sikeli makumi arhanu z’amarhale kuli nyamaha muguma w’emburho y’engano. 17 Erhi ankaba muli omu mwaka gw’okushagaluka, mwo ahânyire ishwa lyage nterekêro, anakulikira olugero lwawe. 18 Ci kwônene erhi yankaba eri enyuma ly’omwaka gw’okushagaluka, lyo arherekire ishwa lyage, omudâhwa anatwa engulo omu kuganja emyaka ecisigire, kuhika oku gundimwaka gw’okucîshinga, na ntyo cirya citwiro canashubwakwo. 19 Erhi olya warherekèâraga ishwa lyage ankalonza okuligombôla, anayushula ecigabi ca karhanu oku citwiro, na ntyo ishwa lyanayorha lyage. 20 Erhi ankaba arhagômbwiri ishwa lyage, abul’iliguliza owundi muntu, eryo ishwa lirhankacigombôlwa. 21 N’amango lyaba lirhacishwesirwi na cici, oku mwaka gw’okushagaluka, eryo ishwa lyanayorha lirherekêre emwa Nyakasane, likola ishwa lyahânagwa ciragâne, lyanabà lya mudâhwa. 22 Erhi hankajira owarherekera Nyakasane ishwa ahâbagwa cikinja, ci lirhali lyage lwoshi, 23 omudâhwa anagend’ilola eryo ishwa, analijirire ecitwiro kushimbana n’amango gasigire kuhika omumwaka gw’okushagaluka. Oyo muntu anajuha olwo lusiku lwo na nnênè engulo batwa nka kantu karherekirwe Nyakasane 24 Omu mwaka gw’okushagaluka eryo ishwa lyanashub’iba ly’olya waliguzagya, ye olya wanali nnalyo lwoshi. 25 Ecicîro cawe coshi wakaz’icigerera oku sikeli y’aka-Nyamuzinda: ebà sikeli yankagererwa oku makumi abirhi. Okugombôla emburhwa-lubere 26 Ci ntaye wankajira eciragâne c’ecintu mburhwa-lubere lw’omu bishwekwa byâge , bulya ebyo nka mburhwa-lubere, bikola biyosire biri birherekêre Nyamuzinda, ebè nkafu, cibè cibuzi byoshi biyosire biri bya Nyakasane. 27 Erhi cankaba cintu cizira, banacigombôla oku ngulo obatwirire, n’okuyushula kwo ecigabi ca karhanu, n’erhi cankaba cirhagombwirwi, banaciguze oku ngulo wacitwiraga. Okugombôla akantu erhi muntu warhûzirwe Nyamuzinda lwoshi 28 Ntaco omu bintu omuntu arhûzire Nyamuzinda lwoshi n’endahiro, abè muntu, cibè cintu, erhi ishwa by’omu buhiri bwage ankahash’iderha mpu aguza erhi kugombôla, bulya ngasi kantu omuntu acìlahiriza oku akarhuzire Nyamuzinda n’endahiro bwenene, kakola ka Nyakasane. 29 Nta muntu warherekîrwe Nyakasane wankacigombôlwa: Banamuyirhe erhi kwo. Entûlo 30 Ngasi entûlo erhenga oku mburho y’okurhwera ekuzimu, ebê y’oku malehe g’emirhi yoshi eri ya Nyakasane, buli buhirhi bwarherekîrwe Nyamuzinda. 31 Erhi hankajira owalonza okugombùola kantu kalebe k’oku ntûlo yage, anayushulekwo ecigabi ca karhanu. 32 Oku biyerekire entûlo z’ebishwêkwa binene erhi binyinyi, ngasi hyoshi hihugwa n’akarhi k’omungere, ecigabi ca kali ikumi cakaz’irherekêrwa Nyamuzinda. 33 Barhalondôlaga mpu eci cintu co cinja, nisi erhi co cibi, barhanahîraga bacîshomya mpu bahinganula, n’erhi bakahinganula, byombi na byombi ebyahinganulagwa bikola bintu bîmâna, birhankanahash’igombôlwa. 34 Gwo marhegeko Nyakasane ahâga Musa oku ntondo ya Sinayi Bene Israheli barhumire.

^a1.4 Omu Bayahudi, erhi hankabire hali owarhûla Nyakane enterekêro, kwàlikwânine oyo muntu warhûla enterekêro, alambûlire okuboko kwâge oku irhwe ly’eyo mbâgwa y’okusingônolwa. Okwo kwoshi kwàli kuyerekana oku yene yenêne ocihanyire emwa Nnâmahanga.

^b1.5 Bene lsraheli ba mîra bwenêne bakàg’imanya oku obuzîne bwa ngasi cintu omu muko gwâco bubà. Kwo kwarhumaga erhi bankashizire omuko oku luhêro erhi okugushahiza oku luhêro, kwàli kuyêrekana oku bamasholôlera Nyamuzinda obuzîne bwa cirya cintu cabâgaagwa. Obwo buzine bw’ecintu bwahanyirwe ahâli h’okurherekêra obuzîne bw’abantu (Lola Lev 17).

^c2.4 Omu Bayahudi, erhi hankabire hali owarhûla Nyakane enterekêro, kwàlikwânine oyo muntu warhûla enterekêro, alambûlire okuboko kwâge oku irhwe ly’eyo mbâgwa y’okusingônolwa. Okwo kwoshi kwàli kuyerekana oku yene yenêne ocihanyire emwa Nnâmahanga.

^d3.17 Amashushi n’omwamba biri bigabi byakâg’ibikirwa Nyakasane!. Bakâg’ibona nka byo bibâmwo obuzîne bwenêne kulusha. Kurhakwânini omuntu alye ecigabi cal’irheganyizibwe Nyamuzinda (Lola 1. 5: 17, 11), nka kula omwana okengine arhakahuma omu cirhiri c’ishe na yene arhamurhumiri, eno Bushi. Hano Nyakasane azâbûla ngasi maganya gaba oku bantu ly’oki bayishilya amashushi (Iz 25, 6-12) bulya ago mango abacungusire bakola bana bahumira cirhiri ciguma n’ishe. Nkaba co carhumaga Mk 7, 19 aderha oku mwami Yezu ayerekana oku ngasi biryo biri bicêse, a Petro abwirwa oku analyaga ngasi biryo n’okuja omu nyumpa y’orhali muyahudi, bulya ngasi ishanja licêsibwe na Mûka Mutagatifu (Ebj cigabi ca 10 n’eca 11); Paolo naye adesire oku obwiyungule bwahwire (Gl 3, 27-29).

^e4.3 : Oyo mudâhwa washîzirwe amavurha matagatifu, anayimangîre oluhaga lwa bene wâbo n’okuciheba embere za Nnâmahanga ahâli ha bene wabo boshi. Co cirhumire agwâsirwe abe buzira izâbyo. arhaluke abandi boshi, na ntyo, agwâsirwe okulama buzira câha (Lola muli Hb 5. 1). Okuheba amaboko oku irhwe ly’embâgwa babâgira embere za Nyakasane, kurhali kulonza mpu ecâha c’omuntu bacibarhuze eyo mbâgwa. Nka kwo byali, kurhankacihashikine okulya cenyama y’ecintu cahambûliragwakwo ecâha (Rhulole 6, 18-19). Na kandi kurhankacihashikîne eco cintu bacihane nterekêro emwa Nyamuzinda acibaga mabî ga bantu balonzagya okucinywêsa. Okwo kuheba amaboko oku irhwe ly’embâgwa, ciri cijiro c’irhegeko ly’oburherekêre bw’ensingônolà (1,4). Ciri cijiro ca kushushanya embâgwa n’owayirherekêra. Owarherekêra ashushane n’enterekêro. Owarherekêra acihâne yene nterekêro emwa Nnâmahanga.

^f6.2 : Amango g’Endagâno ya Mîra, okubakag’ikarherekêra ngasi lusiku kurhashushanaga. Lola muli Eze 46, 13-15 (nterekêro y’okusingônola, sêzi); 2 Bam 16, 15, yo n’eyo nterekêro y’e sêzì; banayushûlakwo ntûlo nguma (nterekèro ya nshâno) bijingo: Lub 29, 38-42; Mib 28, 2-8.

^g6.11 : Lola muli Lub 27, 37.

^h7.20 : Omuntu okukagwa omu lubaga lwâbo, ci bwenêne oku muntu wabâga omu irungu nka Bayahudi, kwo kwanali nka kula bankanatwira omuntu olubanja mpu afè. Bulya nta murhûla ankabona yene yene omw’irungu, lola 7, 24.

ⁱ8.8 : Urim: bulangashane; na Tummim: bwimâna: Biri birugu, rhuhuye rhubirhi rhuli omu nshoho omudâhwa akag’iyambalira oku cifuba amango aja embere za Nyakasane; amango g’obulêbi bw’okulonza okuyumvirhiza obulonza bwa Nyakasane (Rhulole muli 1Sam 14,41; Mig 16,33).

^j10.1 : Muliro gurhamanyikini, bulya gurharhengereraga aha luhêrero.

^k10.6 : Abayahudi bakag’ishamhûla emviri zâbo, zishalame oku irhwe hali n’amango bakag’izikungûla, babere n’emyambalo yâbo. Nyamuzinda ahanzize Aroni mpu arhayôrhaga nk’oli omu mishîbo bana bâge barhumire, bulya nyamuzinda wabahaniraga obugamba bwabo.

^l12.4 : Okushukûlwa: kucêsibwa n’obugashanize, kubukwa, kuzirûlwa. Kushukûla ebyâha: kurhenza omuntu kw’izînga ly’ebyâha, kucêsa.

^m12.8 12,8: Lola muli Lk 2.24, kwo Yuzufu na Mariya bajizire ntyo.

ⁿ13.2 : Mw’ago mango Abayahudi barhankamanyire olushomyo buli bulwala buci nka lurhayahukiraga banji mulibwo. Co carhumaga amarhegeko g’okulurhanga gàli makali bulya nta bufumu bàli bagwerhe bw’okubuka olushomyo. Kwàli kwânîne olwâzire olushomyo ayegûlwe oku bandi; nka kula banayegûla olwazire covid-19; kuli kucifungira n’okufungira abarhacilwâla.

^o13.46 : Rhulole muli Ayu 2,7-8. Omushomyo al’igwâsirwe okulama nk’oli omu mishîbo; lyo ngasi yeshi wankamubona aciyegûla, alek’iyegêra oyo muntu mugalugalu. Okwo kumanyisize oku omuntu muyegûle ekarhi k’olubaga lw’abagumaguma bacizîne.

^p16.2 : Omudâhwa ali yemêrirwe okuja ahantu himâna liguma lyone omu mwâka. Rhulole muli Hb 9,7: Burh 50,5.

^q16.8 : Azazeli, liri izîno ly’omuzimu w’omu irungu. Rhurhamanyaga mpu nkaba eco cihebe badesire ciri ca kurherekêrwa oyo muzimu omu irungu; eco cihebe bacibarhuzize ebyâha byoshi, ntyo eco cihebe carhuma ebyo byoshi babikwebakwo oyo muzimu.

^r17.7 : Kanji kanji onalug’ibona omu bitabu by’Endagâno ya Mîra eco câha c’okubula obuyemeêre kuli Nyamuzinda, n’okushimba agandi madini g’abapagani, eco câha cinaderhwe câha ca kuhemuka. Kwo binali, bwenêne muli ago madini g’ecipagani, bakag’ijiriramwo bijiro higuma biguma bigalugalu, bwenêne amango g’obugashânize. Bakag’igashaniza ba-nyamuzinda bâbo nka kula bagashâniza Nyakasane (Rhulole muli Lub 34,15-16). Muko: Lola Lev 1,5. Molki, liri izîno lya muzimu. Ali nyamuzinda wâbo w’obunywesi. Bakag’imuharâmya mw’ebyo bihugo. Nabo obwo bugashânize bwàli bugalugalu bwenêne. Lola 2 Bam 16, 3-21, 6; Eze 16.20; Lev 18,21 … Kwa nkanaba erhi abantu bakag’imalirira abana bâbo mw’ogwo muliro gw’okuharâmya Moleki, bakàmanya mpu nkaba abazimu b’abana bâbo bakaz’ibarhabâla oku matabâro. Lola kurhi Nyamuzinda ahanzize: Lev 20, 2-5; Murh 22 mwohe, Nyamuzinda alahira okuhâna Izaki, aba ye ha Abrahamu engandabuzi arherekêra.

^s19.2 : Nyamuzinda ali mwimâna, alonzize n’lsraheli naye abè mwimâna. Lola muli Lev 20,7; 21,8.; omu Lk 6 badesire mpu rhube ba lukogo aka Larha w’Empingu….

^t19.27 Eyi milongo 26-31 muli binji bihanzîbwe, murhahîraga… Ebyo byoshi babihanzize bulya byakag’ishushana n’ebi bajira omu bugashânize bw’eci pagani. Lola Yer 9,25; 25,23; 49,32.

^u20.26 : Omulongo gwa 26, gwo gushwînjire ecigabi ca 19-20. Rhulole muli Lev 19,2. Abatagatifu erhi bantu bimâna bo bantu bacishozirwe na Nnâmahanga. Bagwâsirwe okuyaka ngasi mabî g’ecâha. Lola Gl 5,14.

^v21.1 : Omudâhwa mukulu al’ihanzibwce okuyambala emyambalo y’mishibo, erhi okuj’emunda baj’ibisha owafire erhi okuja aha bali omu mishibo. Omudâhwa mukulu ali berûlirwe Nyamuzinda.

^w21.20 Olikwo obulema arhaja aha luhêrero.

^x26.26 : Abayahudi bakag’irhunga emigati bakag’iyoca. Na buzinda bwâho banayibîka muhako; bakag’iyimanika oku karhi kaguma kakag’ibîkwa oku karhala k’emigati kw’omu mwâbo. Nyamuzinda aderha, erhi: «Navuna akarhungo kinyu k’emigati kwo kuderha nammuyirha buligo». Lola Eze 4,16; 14,13; Lul 105,16; 2 Bam 6,28; Yer 19,9; End 4,10.

NUM- Bible en mashi du Congo

EMIBALE : Bamidbar (במדבר, « Dans le désert » / Nombres)

I. Omubalè gw’abantu b’amatabâro

1 Nyakasane ashambâla na Musa omw’irûngu lya Sinayi, omw’Ihêma ly’embuganano, omu lusiku lurhanzi lw’omwêzi gwa kabirhi, omu mwakagwa kabirhi kurhenga barhenzire e Mîsiri. Anacimubwîra, erhi: 2 «Ojire omubalè^a gwa bene Israheli boshi, omu kukulikira cmilala yâbo nk’oku bashakulûza babo banagenda; oje waganja ngasi mulume, 3 kurhenga oku ogwerhe myâka makumi abirhi ali muburhe, kuheka enyanya, balya balume boshi bankajâga oku matabâro omu bene Israheli; obaganje omu kukulikira emirhwe yâbo we na Aroni, 4 Warhabûlwa na mushamuka muguma w’omu ngasi mulala, Olya onali mukulu na cisiki ca bashakulûza wabo.

Abarhabâzi ba Musa omu kuganja

5 Alaga amazîno g’abakurhabâla: kuli bene Rubeni, ali Elisuri mwene Sedeuri, 6 Kuli bene Simoni, ali Shelumieli, mwene Surishadayi, 7 Kuli bene Yuda, ali Nashoni, mwene Aminadabu, 8 Kuli bene lsakari, ali Natanaeli, mwene Suari, 9 Kuli bene Zabuloni, ali Eliabu, mwene Heloni. 10 Kuli bene Yozefu: kuli Efrayimu, ali Elishama, mwene Amihudi; kuli Menashè, ali Gamalieli, mwene Pedasuri. 11 Kuli bene Benyamini, ali Abidani, mwene Gedeoni. 12 Kuli bene Dani, ali Ahiyezeri, mwene Amishadayi. 13 Kuli bene Aseri, ali Pagieli, mwene Okrani. 14 Kuli bene Gadi, ali Eliasafu mwene Dueli. 15 Kuli bene Nefutali, ali Ahira, mwene Enani. 16 Bo bacîshozirwe omu ndêko abola, balî barhambo b’emilala ya b’îshe wabo; bali barhambo b’ebihumbi omu bene Israheli. 17 Musa na Aroni erhi baba bamarhôla abola balume, bamanyisibagwa ngasi muguma oku izîno lyagc, 18 banacilâlika endêko yoshi omu mbuganano, omu lusiku lurhanzi lw’omwêzi gwa kabirhi, banaciyandikwa ngasi baguma omu kushimba emilala yâbo, omu kushimba enyumpa za bashakulûza wabo, ajabaganja amazîno, lyo n’irhwe lya ngasi muguma, kurhenga myâka makumi abirhi, kuheka enyanya. 19 Nk’oku Nyakasane amurhegekega, Musa ajira omubalè gwâbo ntyo, oku ntôndo ya Sinayi.

Omubalè murhanzi gwa Bene Israheli

20 Bene Rubeni, kulya banalondana, n’oku emilala yâbo enakulikirine, omu kushimba enyumpa za bashakulùza wabo, kandi omu kuganja ngasi irhwe na ngasi izîno omu balume ba myâka makumi abirhi kuheka enyanya, na ngasi boshi bankahekaga emirasano. 21 Abaganjirwe omu bûko bwa Rubeni, bayimanga bantu bihumbi makumi ani na ndarhu na magana arhanu.

22 Bene Simoni kulya banalondana, na kulya emilala yâbo enakulikirana, omu kushimba enyumpa za bashakulûza wabo; abaganjîrwe amazîno na ngasi irhwe, omu balume banalikola bagwerhe myâka makumi abirhi na kuheka e nyanya, ngasi boshi bankanahêkaga emirasano. 23 Abaganjirwe omu bûko bwa Simoni, bayimanga bantu bihumbi makumi arhanu na mwenda na magana asharhu.

24 Bene Gadi, kulya banalondana na kulya emilala yâbo enakulikirana, omu kushimba enyumpa za bashakulûza babo, abaganjirwe amazîno na ngasi irhwe, omu balume banalikola bagwerhe myâka makumi abirhi na kuhêka enyanya ngasi balume bankanahêkaga emirasano. 25 Abaganjirweomu bûko bwa Gadi, bayimanga bantu bihumbi makumi ani na birhanu na magana gali ndarhu na makumi arhanu.

26 Bene Yuda, kulya banalondana na kulya emilala yâbo enakulikirana, omu kushimba enyumpa za bashakulùza babo, abaganjirwe amazîno na ngasi irhwe, kurhenga oku muntu wa myâka makumi abirhi kuhêka enyanya, ngasi balume bankanahekaga emirasano. 27 Abaganjirwe omu bûko bwa Yuda bahika omu bantu bihumbi makumi gali nda na bini na magana gali ndarhu.

28 Bene Isakari. oku balondana n’oku emilala yâbo enakulikirana, omu ku shimba enyumpa za bashakulûza babo, omu kuganja amazîno, kurhenga oku muntu wa myâka makumi abirhi kuhêka enyanya, ngasi balume bankahêkaga emirasano. 29 Abaganjirwe omu bûko bwa Isakari bahika omu bantu bihumbi makumi arhanu na hini na magana ani.

30 Bene Zabuloni, oku balondana n’oku emilala yâbo ekulikirana, omu kushimba enyumpa za bashakulûza babo, omu kuganja amazîno n’irhwe lya ngasi muguma, kurhenga oku muntu wa myâka makumi abirhi kuhêka enyanya, ngasi balume bankanahêkaga emirasano. 31 Abaganjirwe omu bûko bwa Zabuloni, bahika omu bantu bihumbi makumi arhanu na nda na magana ani.

32 Bene Yozefu, Bene Efrayimu, oku balondana n’oku emilala yâbo ekulikirana, omu kushimba enyumpa za bashakulûza babo, omu kuganja amazîno n’irhwe lya ngasi muguma kurhenga oku muntu wa myâka makumi abirhi kuja enyanya, ngasi balume bankanahêkaga emirasano. 33 Abaganjirwe omu bûko bwa Efrayimu, bahika omu bantu bihumbi makumi ani na magana arhanu. 34 Bene Menashè, oku balondana n’oku emilala yâbo ekulikirana, omu kushimba enyumpa za bashakulûza babo, omu kuganja amazîno n’irhwe lya ngasi muguma, kurhenga oku muntu wa myâka makumi abirhi kuhêka enyanya, ngasi balume bankanahêkaga emirasano. 35 Abaganjirwe omu bûko bwa Menashè, bahika omu hantu bihumhi makumi asharhu na bibirhi na magana abirhi.

36 Bene Benyamini oku balondana n’oku emilala yâbo ekulikirana, omu kushimba enyumpa za bashakulûza babo, omu kuganja amazîno n’irhwe lya ngasi rnuguma, kurhenga oku muntu wa myâka makumi abirhi kuhêka enyany, ngasi balume bankanahêkaga emirasano. 37 Ahaganjirwe omu bûko hwa Benyamini, bahika omu bantu bihumbi makumi asharhu na birhanu na magana ani.

38 Bene Dani, oku balondana n’oku emilala yaho ekulikirana, omu kushimba enyumpa za bashakulûza babo, omu kuganja amazîno n’irhwe lya ngasi muguma, kurhenga oku muntu wa myâka makumi ahirhi kuhêka cnyanya, ngasi balume bankanahêkaga emirasano. 39 Abaganjirwe omu bûko bwa Dani, bahika omu bantu bihumbi makumi gali ndarhu na bibirhi na magana nda.

40 Bene Aseri, oku balondana n’oku emilala yaho ekulikirana. omu kushimba enyumpa za bashakulûza babo, omu kuganja amazîno n’irhwe lya ngasi muguma, kurhenga oku muntu wa myâka makumi abirhi kuhêka enyanya, ngasi balume bankanahêkaga emirasano. 41 Abaganjirwe omu bûko bwa Aseri. bahika omu bantu hihumbi makurni ani na ciguma na magana arhanu.

42 Bene Nefutali, oku balondana n’oku emilala yâbo ekulikirana, omu kushimba enyumpa za bashakulûza babo, omu kuganja amazîno n’irhwe lya ngasi muguma, kurhenga oku muntu wa myâka makumi abirhi kuhêka enyanya, ngasi balume bankanahêkaga emirasano. 43 Abaganjirwe omu bûko bwa Nefutali, bahika omu bantu bihumbi makumi arhanu na bisharhu na magana ani.

44 Bo baganjirwe abôla, bo Musa n’Aroni baganjaga abôla, boshi na balya ikumi na babirhi ba bene Israheli: muntu muguma muguma oku emilala yâbo enali. 45 Bene Israheli bàganjirwe boshi, omu kukulikira emilala ya bashakulûza babo na kurhenga oku muntu wa myâka makumi abirhi kuhêka enyanya, ngasi balume ba bene Israheli bankanahekaga emirasano. 46 Abaganji rwe boshi, omubalè gwâbo gwahika omu bantu bihumbi magana gali ndarhu na bisharhu na magana arhanu na makumi arhanu. 47 Bene Levi, oku milala yâbo ekulikirana, abòla barhaganjiragwa haguma n’abâbo^b.

Irhegeko lya Bene Levi

48 Nyakasane anacishambâla na Musa amubwîra, erhi: 49 «Orhajiraga omubalè gwa bene Levi, orhanabaganjiraga haguma n’abandi bene Israheli. 50 Ohe bene Levi ecikono c’okukazilanga omucimba gw’amalagânyo, ebirugu byagwo na ngasi bindi binabamwo byoshi. Bo bakazihêka ogwola Mucimha n’ebirugu byamwo byoshi; bo bakazikola muligwo, banakazihanda eburhambi bw’ogwola Mucimba. 51 Amango omucimba gukola gwagenda, bene Levi bo bakazigugwikûla, n’amango gwamahanda, kandi bene Levi bo bakazigugwika, na owundi muntu orhali mwene Levi erhi ankaderha mpu agulirâna, anafe. 52 Bene Israheli bakazihanda ngasi baguma omu cihando câbo, hofi n’ibendêra lyâbo, na nk’oku emirhwe yâbo y’abalwi enali. 53 Ci bene Levi bakazihànda hofi n’omucîmba gw’Amalagânyo, lyo oburhe bulekija oku lubaga lwa bene Israheli, bene Levi bo bakazilanga omucimbagw’Amalaganyo. 54 Bene Israheli banacijira nk’oku Nyakasane âli arhegesire Musa koshi. Bajira ntyo.

Oku emilala yakulikirana oku cihando

1 Nyakasane anacishambâla na Musa na Aroni, ababwîra, erhi: 2 «Bene Israheli ngasi baguma oku cihando banakazija ah’ibenùera lyâbo liri, ngasi mulalagwanakaziba n’ecimanyiso cagwo n’aba gulya mulalabanacikulikira. Omu kuhanda bakazilola ngasi baguma ebw’ihêma ly’embuganano,bakaziliyûbaka eburhambi, balizongoloke.

3 Bene Yuda bahanda ebuzûka-zûba boshi n’engabo yâbo y’abalwi. Omu rhambo wa bene Yuda ye Nashoni, mwene Aminadabu. 4 Engabo y’abalwi bâge omu kulola balya bajiriragwa omubalè, bali bihumhi makumi gali nda na bini na magana gali ndarhu. 5 Omulala gwa Isakari gumukulikire, omurhambo wa bene Isakariye Natanaeli mwene Suari. 6 Engabo y’abalwi bâge omu kulola balya bajiriragwa omubalè, bali bihumbi makumi arhanu nabini na magana ani. 7 Bakuhire bene Zabuloni. Omurhambo wa bene Zabuloni ye Eliyabu mwene Heloni. 8 Engabo y’abalwi bâge omu kulola balya bajiriragwa omubalè, bali bihumbi makumi arhanu na nda na bantu magana gali nda. 9 Boshi abali oku cihando ca Yuda, omuhalè gwâbo bihumbi igana na makumi gali munani na ndarhu na bantu magana ani. Abola bakazigenda embere.

10 Bene Rubeni banahanda emukondwè, n’engabo yâbo y’abalwi; Omurhambo wa bene Rubeni ye Elisuri mwene Sedeuri. 11 Engabo y’abalwi bâge omu kulola balya bajiriragwa omubalè, bali bibumbi makumi ani na ndarhu na bantu magana arhanu. 12 Bene Simoni bahànda eburhambi bwâge. Omurhambo wa bene Simoni ye Shelumiyeli, mwene Surishadayi. 13 Engabo y’abalwi bâge, omu kulola balya bajiriragwa omubalè, bali bibumbi makumi arhanu na mwe nda na bantu magana asharbu. 14 Bene Gadi bakulikire. Omurhambo wa bene Gadi ye Eliasafi mwene Reweli. 15 Engabo y’abalwi bâge omu kulola balya bajiriragwa omubalè, bali bihumbi makumi ani na birhanu na bantu magana gali ndarbu na makumi arbanu. 16 Boshi abali oku cibando ca Rubeni, omubalè gwâbo: bihumbi igana na makumi arhanu na ciguma na bantu magana ani namakumi arbanu. Abola bakazigenda bwa kabirhi. 17 Kandi ihêma ly’e mbuganano lyanakulikira, na bene Levi banaja ekarhl k’ebindi bibando. 0kwola bahanda kwo banakazikulikirana bakola bagenda, ngasi baguma oku mulongo gwâbo n’ibendera lyâbo.

18 Ebuzika-zûba eje ibendera ly’Efrayimu n’engabo yâge. Omurhambo wa bo ye Elishama mwene Amiyudi. 19 Omurhwe gwâge nk’oku omubalè gwâbo gunali: bantu bihumbi makumi ani na magana arhanu. 20 Omulala gwa Menashè gubaje eburhambi. Omurhambo wabo ye Gamalieli mwene Pedasuri. 21 Omu rhwe gwâge nk’oku omubalè gwâbo gunali: bantu bihumbi makumi asharhu na bihirhi na magana abirhi. 22 Bene Benyamini bakuhebe. Omurhambo wa bene Benyamini ye Abidani mugala wa Gedeoni. 23 Omurhwe gwâge nk’oku omuba lè gwâbo gunali: bantu bihumbi makumi asharhu na birhanu na magana ani. 24 Boshi abali oku cibando ca Efrayimu, omubalè gwâbo bihumbi igana na munani na bantu igana, nk’oku emirhwe yâbo enali. Abola bakazigenda ba ka sharhu.

25 Emwenè eje ibcndera lya Dani n’cngabo yagc. Omurhambo wabo ye Ahiyezeri mugala wa Amishadayi. 26 N’omurhwe gwâge nk’oku omubalè gunali: bantu hihumbi makumi gali ndarhu na bibirhi na magana gali nda. 27 Omulala gw’Aseri gumuje eburhambi. omurhambo wa bene Aseri ye Pagieli, mwene Okrani. 28 Omurhwe gwâge nk’oku omubalè gunali: hantu bihumbi makumi ani na ciguma na magana arbanu. 29 Kandi bene Ncfutali bakulikire. Omurhambo wa hene Nefutali ye Ahira mwene Enani. 30 Omurhwe gwâge nk’oku omubalè gwâbo gunali: bantu bihumbi makumi arhanu na bisharhu na magana ani. 31 Boshi abaganjirwe omu cibando ca Dani, omubalè gwâbo bali bihumbi igana na makumi arhanu na nda na magana gali ndarhu. Bakazigenda ba buzinda, banakulikire ibendera lyâbo.

32 Gwo mubalè gwa bene Israheli ogwola, omu kukulikira emilala ya ba shakulûza babo. Omubalè gw’abaganjirwe boshi nk’oku emirhwe yâbo cnali, bali bantu bihumbi magana gali ndarhu na bisharhu na magana arhanu na makumi arhanu. 33 Bene Levi barhaganjiragwa muli eyola mirhwe ya bene Israheli, nk’oku Nyakasane anarhegekaga Musa.

34 Bene Israheli banacijira nk’oku Nyakasane anali arhegesire Musa koshi. Kwo bakazagihanda ntyo ngasi baguma n’ibendera lyâbo, kwo banakazagige nda ntyôla, ngasi baguma omu mulala gwâbo omu kukulikira emilala ya ba shakulûza bâbo.

Omubalè gwa Bene Levi n’omukolo gwâbo

A. Abadâhwa

1 Alaga obûko bw’Aroni n’obwa Musa amango Nyakasane ashambâzagya Musa oku ntôndo ya Sinayi. 2 Alaga amazîno ga bene Aroni: Nadabu lwo lubere lwâge, Abihu, Eleazari na Itamara. 3 Go mazîno ga bene Aroni agôla, bo babumbagwa amaboko mavurha lyo bahâbwa ecikono c’obudâhwa. 4 Nadabu n’Abihu bo bafiraga embere za Nyakasane, amango bacishomagya mpu barherekêra Nyakasane enshangi erhakwânîni oku ntôndo ya Sinayi; barhâli baciburha bana. Eleazari na Itamara bahâbwa obudâhwa embere z’Aroni, îshe wabo.

B. Bene Levi n’omukolo gwâbo

5 Nyakasane ashambâza Musa, amubwîra, erhi: 6 “Yegeza bene Levi ahâla, obahire embere z’omudâhwa Aroni, bakazimukolera. 7 Bo bakazijira emikolo Aroni n’olubaga bagwâsirwe okujira ah’ihêma ly’embuganano na ntyo banakazijira emikolo y’omu Mucîmba. 8 Bakazikômbêra ebirugu byoshi by’omu ihêrna ly’embuganano na ngasi hindi hyoshi bene Israheli bagwâsirwe okujira omu Mucîmba. 9 Abaleviti obahè Aroni n’abagala. Babe bâge loshi omu bene Israheli boshi. 10 Wayimika Aroni n’abagala omu mikolo y’obudâhwa; owundi w’embuga wankacishomya mpu ayegera ahantu hîmâna anahâbwe obubane bw’okufa.

C. Okucîshogwa kwabo

11 Nyakasane anacishambâla bona Musa, amubwîra, erhi: 12 Lola oku bene Levi mbayansire omu karhî ka bene Israheli, ahâli h’abana b’enfula, balya bana b’olubere ba bene Israheli; abôla Baleviti babà ntyo bâni. 13 Bulya ngasi wa lubere yeshi erhi anali wâni: lulya lusiku nahungumulagamwo ngasi wa bûko lubere omu Mîsiri go mango nacîhaga ngasi wa bûko lubere omu Israheli: abe wa muntu, abe wa cintu, byoshi bikola bibà byâni. Nie Nyakasane.

D. Omubalè

14 Nyakasane ashambâla na Musa omu irûngu ly’entôndo ya Sinayi amu bwîra, erhi: 15 «Ojire omubalè gwa bene Levi nk’oku emilala ya bashakulûza babo enagenzire na nk’oku emilala yâbo bone enali. Ojire omubalè gwa ngasi wa bûko mulume yeshi kurhenga oku mwana wa mwêzi muguma kuhêka enyanya. 16 Musa ajira omubalè gwâbo oku irhegeko lya Nyakasane, nk’oku anamurhegekaga. 17 Alaga bene Levi nk’oku amazîno gâbo ganali: Gershoni, Kehati na Merari. 18 Alaga amazîno ga bene Gershoni nk’oku emilala yâbo enali: Libni na Shimeyi. 19 Bene Kehati nk’oku emilala yâbo enali: Amrami, Yisari, Hebroni na Uzieli. 20 Bene Merari, nk’oku emilala yâbo enali: Mahali na Mushi. Bwo bûko bwa Levi obwôla nk’oku emilala ya bashakulûza babo enagenzire.

21 Gershoni ye shakulu w’omulala gwa Libni Shimeyi. Baderha mpu milala ya Banya-Gershoni. 22 Omubalè gwâbo omu kuganja abalume boshi kurhenga owamwêzi muguma kuhêka enyanya, bahika omu bantu bihumbi nda na magana arhanu. 23 Emilala y’Abanya-Gershoni yakazagihanda enyuma ly’Omucîmba olunda lw’ebuzika-zûba. 24 Omurhambo w’omulala gw’Abanya-Gershoni ye wali Eliyasafu, mwene Layeli. 25 Oku biyêrekîre ihêma ly’embuganano, bene Gershoni bâli bagwerhe omukolo gw’Omucîmba n’ogw’ihêma, ogw’enshoho yalyo, akacikirizo kâli ahamuhango gw’ihêma ly’embugânano. 26 Bâlibagwerhe omukolo gw’oku birhebo by’omubululi, oku mushangi gw’aha muhango gw’obululi, oku burhambi bw’Omucîmba koshi n’oku luhêrero n’oku migozi yalo yoshi.

27 Bene Kehati bâli: omulala gw’Abanyamrami, omulala gw’Abayesehari, omulala gw’Ahahebroni n’omulala gw’Abaaziyeli. Yo milala ya bene Kehati eyola. 28 Omu kuganja abalume boshi kurhenga owa mwêzi muguma kuja e nyanya, bahika omu bantu bihumbi munani na magana gali ndarhu; omukolo gwâbo kulanga Ahatagatifu. 29 Emilala ya bene Kehati yakazagihanda olunda lw’emukondwè gw’Omucîmba. 30 Omurhambo w’emilala ya bene Kehati ye wali Elisafani, mwene Uzieli. 31 Bo bâlibagwâsirwe okukazikola oku Mucîmba gw’amalagânyo, oku luhêrero lw’enterekêro, okw’itara n’oku zindi mpêrero zoshi, oku rhundi rhulugu rhw’ahatagatifu rhulya rhunakolamwo rhwoshi, omwenda na ngasi binaguyerekera byoshi. 32 Omurhamho w’abarhambo b’abaleviti ye wali Eleazari mwene omudâhwa Aroni, ye wakazagiyimangira abàli bagwerhe emikolo y’Ahîmâma.

33 Bene Merari bâli: emilala y’abanya-Mahali, n’emilala bene Mushi: yo milala ya bene Merari eyola. 34 Omubalè gwâbo kurhenga oku mwana-rhabana wa mwêzi muguma kuheka enyanya bali bihumbi ndarhu na magana abirhi. 35 Omurhambo w’emilala ya bene Merari ye wali Surieli, mwene Abihayili. Bakazagihanda olunda lw’emwenè y’Omucimba. 36 Abanyamerari bo bakazikola oku lukanga lw’Endâro, emirhamba n’emitungo yayo, kuguma n’emifûniko y’amarhwerhwe na ngasi rhulugu rhwa kuli eyôla ndâro, 37 emitungo y’omu marhambi goshi goshi g’obululi, amarhwerhwe gayo n’emigozi yago. 38 Aha mbere z’Endâro, olunda lw’ebuzûka-zûba, embere z’ihêma ly’e mbuganâno, yo Musa n’Aroni n’abagala hahandaga; bali bagwerhe omukolo gw’okulanga ahîmâna, oku mikolo yanalieyêrekîre bene Israheli. Owundi w’embuga wankadesire mpu ayegere ahôla aliagwâsirwe ahâbwe obuhane bw’okufa. 39 Bene Levi baganjagwa na Musa haguma n’Aroni oku irhegeko lya Nyakasane, omu kukulikira emilala yâbo, n’omu kuganja abalume kurhenga oku mwanarhabana wa mwêzi muguma kuheka enyanya, bali bihumbi makumi abi rhi na bibirhi.

E. Bene Levi n’okugombôlwa kw’ebiburhwa mbere

40 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Ojire omubale gwa ngasi lubere lwamwanarhabana omu Israheli, kurhenga oku wa mwêzi muguma kuhêka nya nya, obaganje ngasi muntu n’izîno lyâge. 41 Orhôle Abaleviti babe bîmi, nie Nyakasane, ahâli h’abana baburhwambere boshi ba bene Israheli; ebishwekwa by’Abaleviti ahâli h’ebishwekwa biburhwa-mbere bya bene Israheli.» 42 Musa ajira omubalè gw’abana b’olubere boshi b’omu Israheli, nk’oku Nyakasane anamurhegekaga. 43 Abanarhabana b’olubere baganjirwe ngasi muguma n’izîno lyâge kurhenga oku mwana wa mwêzi muguma kuhêka enyanya, bahika omu bibumbi makumi abirhi na bibirbi na magana abirhi na makumi gali nda na basharhu.

44 Nyakasane ashambâza Musa amubwîra, erhi: 45 Orhôle bene Levi ahali h’abana b’olubere ba bene Israheli, n’ebisbwekwa bya bene Levi abali n’ebi shwekwa byâbo. Bene Levi babà bâni niene. Nie Nyakasane. 46 Omu kugombôlabalya magana abirhi na makumi gali ndana basharhu balushire omubale gwa bene Levi. 47 Orhôle sikeli irhanu oku ngasiirhwe lya muntu, wakaziyigerera oku sikeli omu ka-Nyamuzinda, eri ya gera makumi abirhi. 48 Ezôla nfaranga ozihe Aroni n’abagala, ziri za kugombôla balya barhalusire omubalè gwa bene Levi. 49 Musa arhôla zirya nfaranga zagombôlaga balya b’olubere bagombôlagwa na bene Levi. 50 Arhôla enfaranga z’oku banab’olubere ba bene Israheli, zali cibumbi namagana asharhu na sikeli makumi galindarhu n’irhanu, omu kukulikira erya sikeli y’omu ka-Nyamuzinda. 51 Musa anaciha Aroni n’abagala zirya nfaranga z’okugombôla, okw’irhegeko lya Nyakasane nk ‘oku Nyakasane anali arhegesire Musa.

Bene Levi n’emikolo yâbo

A. Bene Kehati

1 Nyakasane anacisbambâza Musa n’Aroni ederha, erhi: 2 Oganje bene Kehati omu bene Levi, obaganje nk’oku emilala yâbo n’obûko bwâbo bikulikirine, oku basbakulûza babo banali, 3 kurhenga owa myâka makumi a sharhu kuêka enyanya oku myâka makumi arhanu, ngasi boshi banajira omukolo omw’ihêma ly’embuganano omu kujiramwo bushanja bulebe, omwola ihêma ly’embuganano. 4 Alaga omukolo gwa bene Kehati omw’ihêma ly’embuganano: kwaba ku kola oku bintu bîmâna bwenêne. 5 Nka bakola barhenga oku cihando, Aroni haguma n’abagala banayisha bayandagaze omwenda, banafunikamwo omucimba gw’amalaganyo^c. 6 Oku nyanya, banabwikira kwo n’omufûniko gw’oluhù lw’ecigoho, kandi banalambûlirakwo omushangi mugumaguma gwa kadutu ka mukara, kandi banashesheza emirhamba y’Omucimba. 7 Banalambûlira omushangi gw’akaduku oku meza g’emigati y’enterekêro. Oku nyanya banahirakwo enambi, orhubêhe, engombo, ebikombe by’okukalabira; n’omugati gwa ngasi mango gwanaja oku nyanya lyago. 8 Oku nyanya banalambûlirakwo omushangi gw’akalinga konene, kandi banafunikira n’ecifuniko c’oluhù lw’ecigoho, na buzinda bw’ahôla banashesheza emirhamba y’ameza. 9 Banarhôla omushangi gw’akaduku k’omukara banabwikiramwo ecinara, kuguma n’amatara gâco, orhusahani rhwaco, orhulugu rhw’okugukira oluvù, enjebe zaco, birya by’obulagirire oku mukolo gwaco, 10 Hano baba bamaboha ecôla cinara, kuguma n’orhumole rhwaco, banacihira oku luhù luvunge lulukire oku mirhamba y’okubarhulira. 11 Banalambûlira omushangi gw’akaduku k’omukara oku luhêrero lw’ama sholo, kandi banabwikira n’ecifûniko c’oluhù lw’ecigoho, banashesheza n’emi rhamba. 12 Banarhôla ebirugu byoshi bikolesibwa oku mikolo y’ahantu hîmâna, hano baba bamabiboha omu mushangi gw’akaduku k’omukara, banabibwikira n’omufûniko gw’oluhù lw’ecigoho, kandi banabihira oku cibarhuliro. 13 Banarhenza oluvu oku luhêrero, kandi banalambûlirakwo omushangi gw’akalinga. 14 Banahira oku nyanya birya birugu binakola kuli lwo byoshi, ebitumbûkizo amakala, amakanya, empaho, enyogero, ebirugu byoshi by’oku luhêrero na hano baba bamalambûlira kuli byo byoshi omufûniko gw’oluhù lw’ecigoho, banahirakwo emirhamba. 15 Hano Aroni n’abagala bayusa okubwikira ahîmâna n’ebirugu byamwo byoshi, na bano baba bamayimuka bakola bagenda, bene Kehati banayisha okubibarhula, ci barhahumaga oku bintu bîmâna lyo balekifiî. Byo bene Kehati bakazihêka ebyo omw’Ihêma ly’embuganano. 16 Eleazari, mwene Aroni, omudâhwa, âba n’omukolo gw’okukazilanga amavurha g’ecinara, obukù bw’akisununu kinja, eby’enterekêro ya ngasi mango, n’amavurha g’okushîga. Aba n’omukolo gw’okukazilanga Endâro yoshi, n’ebibamwo byoshi, omu bîmâna n’ebirugu byamwo. 17 Nyakasane ashambâla na Musa n’Aroni, aderha, erhi: 18 Oshibirire okuhira ishanja ly’emilala ya bene Kehati hagohago omu bandi bene Levi. 19 Mubajirire ntyo lyo balama balekifa amango bankayegêra ebirugu bîmâna bwenêne. 20 Aroni n’abagala banakaziyisha, banayêreka ngasi muguma mulibo omukolo gwâge n’ebi agwâsirwe okubarhula.»

B. Bene Gershoni

21 Nyakasane abwîra Musa, erhi: 22 “Oganje na bene Gershoni omu kushimba enyumpa za bashakulùza babo, oku emilala yâbo egenda. 23 Ojire omubale gwâbo, kurhenga oku muntu wa myâka makumi asharhu kuhêka enyanya, muli balya banagwâsirwe okujira mukolo mulebe omw’ihêma ly’embuganano. 24 Alaga emikolo y’emilala ya bene Gershoni, ebi bakazijira n’ebi bakaziba rhula. 25 Bakazihêka emikango y’Endâro n’ey’ihêma ly’embuganano. 26 Bakazihêka emikango y’obululi n’omushangi gubwikira omuhango gw’obululi omu marhambi g’Endâro mwoshi, ey’oluhêrero n’emigozi yayo, kuguma n’ebirugu bikola eyola, na kandi bo bakazijira emikolo enayêrekîre ebyôla byoshi. 27 Emikolo bene Gershoni bakajira yoshi Aroni n’abagala bo bakaziyilola, ebi bagwâsirwe okubarhula n’ebi bagwâsirwe okujira. Mukabalangisa ngasi birugu banagwâsirwe okubarhula. 28 Gwo mukolo gwa bene Gershoni ogwola omu ihêma ly’embuganano. muli ogola mukolo. Itamara mwene omudâhwa Aroni ye wakazibalola.»

C. Bene Merari

29 Oganje bene Merari, oku obûko bwâbo n’emilala ya bashakulûza babo enali. 30 Obaganje kurhenga oku mulume wa myâka makumi asharhu, kuhêka enyanya, oku myâka makumi arhanu, abankahashiyukiriza omukolo bahirwc omw’ihêma ly’embuganano. 31 Yumvagya emikolo wakazibahà: ebi bakazibarhula banakazibikolakwo omw’ihêma ly’embuganano: Oburhungiri bw’Endâro, emirhamba, emitungo n’amarhwerhwe gayo. 32 Bakazihêka n’emitungo ezungulusire obululi, amarhwerhwe gayo, emigozi, ebirugu byamwo n’emikolo ebiyêrekîre. Mukaziganja bwinja ebyôla birugu bagwâsirwe okubarhula ngasi ciguma cimanyirirwe n’izîno lyaco muli ebyôla birugu babahîre okubarhula. 33 Go mukolo gwa bene Merari ogwola, go mukolo gwâbo omu ihêma ly’embugânano^d, omurhambo wakazibalola ye Itamara mwene Aroni, omudâhwa.

34 Musa, Aroni n’abarhambo baganja^e bene Kehati nk’oku obûko n’emilala ya bashakulûza babo enali. 35 Muganje kurhenga owa makumi asharhu kuhêka enyanya oku wa myâka makumi arhanu, balya bankahashiyukiriza omukolo bahirwe omu Ihêrna ly’embugânano. 36 Abaganjirwe omu milala yâbo bahika oku balume bihumbi bibirhi na magana gali nda na makumi arhanu. 37 Bo baganjirwe b’omu bûko bwa Kehati abôla, bo bakazikola omu Ihêma ly’embuganano, Musa n’Aroni babajirira omubale nk’oku Nyakasane anarhegekaga Musa.

38 Abaganjirwe.b’omu bûko bwa Gershoni, nk’oku emilala yâbo n’enyumpa za bashakuliìza babo zinali; 39 kurhenga oku wa myâka makumi asharhu kuhêka enyanya oku wa myâka makumi arhanu, balya boshi bankanahashiyukiriza omukolo bahirwe omw’Ihêma ly’embuganano. 40 Abaganjirwe boshi omu kukulikira obûko na nk’oku emilala ya bashakulûza babo enagenda bahika omu balume bihumbi bibirhi na magana gali ndarhu na makumi asharhu. 41 Bo bajirirwe omubalè abôla omu milala ya bene Gershoni, balya boshi banakazagijira mukolo mulebe omw’Ihêma ly’embuganano. Musa na Aroni babajirira omubalè oku irhegeko lya Nyakasane.

42 Abaganjirwe b’omu milala ya bene Merari, omu kushimba obûko na nk’oku emilala ya bashakulûza babo ekulikirine. 43 Kurhenga oku wa myâka makumi asharhu kuhêka enyanya oku wa myâka makumi arhanu, balya ba nkanahashiyukiriza omukolo bahîrwe omw’Ihêma ly’embuganano. 44 Abaganjirwe boshi omu kukulikira emilala yâbo, bahika oku balume bihumbi bisharhu na bantu magana abirhi. 45 Bo baganjirwe abôla omu milala ya bene Merari bo Musa n’Aroni baganjaga abôla oku irhegeko Nyakasane ahâga Musa.

46 Bene Levi, abaganjirwe na Musa bo n’Aroni haguma n’abarhambo ba bene Israheli; oku obûko n’emilala ya bashakulûza babo ekulikirine, 47 kurhenga oku wa myâka makumi asharhu kuhêka oku myâka makumi arhanu, boshi abakazagikola n’okubarhula omw’lhêma ly’embuganano. 48 Abaganjirwe boshi bahika omu bihumbi munani na magana arhanu na makumi gali munani. 49 Babajirira omubale nk’oku Nyakasane anarhegekaga Musa, omu kukazihâ ngasi muguma omukolo ali agwâsirwe ajire n’ebi ali agwâsirwe okubarhula. Kwo bajirirwe omubalè ntyo nk’oku Nyakasane anarhegekaga Musa.

II. Amarhegeko ga ngasi lubero

Abantu bagalugalu bagwâsirwe okurhenga oku cihando

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: 2 Orhegeke bene Israheli omu cihando câbo bakazihulusa ngasi wa lushomyo, ngasi wa bibenzi na ngasi yeshi oli mugalugalu erhi mufù gurhuma. 3 Abe mulume abe mukazi, boshi kukwânîne obalibirhekwo omu cihando, balekihemula ecihando câbo, ecôla cihando ndimo ekarhî kabo. 4 Bene Israheli banacijira kulya bakazihulusa omu cihando balya Nyakasane anarhegekaga Musa boshi, banacijira ntyo bene Israheli.

Okubabalirana

5 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: 6 Obwire bene Israheli. Erhi hankajira muguma, abe mulume abe mukazî wajira câha cirebe muli birya bibabaza omulungu^f, omu kugomera Nyakasane, na ntyo yêne acijire mubî. 7 Oyo muntu anahungame ecâha câge, abulinagalulira mwene wâbo hirya anamubabazagyakwo, anayushulekwo ecigabi ca karhanu, anaciha olya anajiriraga kubi. 8 Akaba olya nyakunyagwa arhagwerhi owayimire omu byâge , olya bankahashigalulira kalya kantu kanyagagwa, kalya kantu banakagalulira Nyakasane, bakahe omudâhwa, ci kwônene buzira kuleka cirya cibuzi c’engandabuzi c’okuhyula cirya bahyulira olya nna obubî.

Ecigabi c’omudâhwa

9 Bulya kuli ngasi kantu koshi k’enterekêro Bene Israheli balerheraga omudâhwa, oyo mudâhwa ayemerirwe okurhôlakwo ecâge cigabi. 10 Ebi omuntu ankanarhûla byoshi erhi n’omu maboko g’omudâhwa binali, na ngasi ebi muntu lebè ankaha omudâhwa erhi binali by’olya mudâhwa.»

Omujina

11 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: Ogendidesa bene Israheli, obabwire, erhi: 12 «Omukazi ogwerhe iba erhi ankaba mubamba na ntyo amuhemukire, 13 bulya amagenda boshi n’owundi mulume, n’okwôla kurhamanyikini emunda iba ali, oyo mukazi ocihemwîre ntyôla bufundafunda, buzira kuba na owa nkahashimushobeka na erhi akaba ntâye wamugwasire masi masi. 14 Erhi nyamulume akaba n’omujina kuli mukâge, nka na nyamukazi amuhemukire, kandi erhi ankabona omujina kuli mukâge ci kwônene nyamukazi arhamuhemukiraga, 15 oyo anahêka mukâge emw’omudâhwa, ayîshe adwîrhe enterekêro kuli ye, cigabi ca kali ikumi c’omulengo^g gw’enshâno y’engano. Arhabulagiragakwo mavurha nisi erhi nshangi, bulya eri nterekêro nkalange y’omujina, nterekêro ya bwikebwe eyakengêze obubî.

16 Omudâhwa anabwîra olya mukazi ayegere oluhêrero, ayimange embere za Nyakasane. 17 Omudâhwa anayanka amîshi omu kabindi, na hano aba amayanka ehy’akatulo oku budaka bw’Endâro, anahihira mulya mishi, 18 Omudâhwa, anayimanza nyamukazi embere za Nyakasane, analukûla emviri z’okw’irhwe lya nyamukazi; kandi anamufumbasa enterekêro y’obwikebwe, nterekêro ya mujina. Omudâhwa anafumbarha omu maboko gâge amîshi malulu, go galêrha okuhehêrerwa.

19 Omudâhwa analahiriza nyamukazi amubwire, erhi: «Akaba nta mulume walâzire mweshi naye, n’akaba orhahindamukaga okola wacîhemula, n’obwôla ociri omu mwa balo, onayere muli agala mîshi g’okuhehêrerwa^h. 20 Ci erhi akaba wabire mubamba, n’obwôla ogwerhe balo, wagenda n’owundi mulume. 21 Omudâhwa anamugasha n’ebinwa by’ecihango, anamubwîra, erhi: «Nyamubâho akujire buhanya na wa busha omu karhi k’olubaga lwâge, oyume emirhibadu, orhunde n’enda, 22 n’agâla mishi galêrha obuhanya gakuje omu nda gayirhunze ganakuyumye emirhibadu» . Nyamukazi anashuzaⁱ, erhi: Amen! Amen!

23 Omudâhwa anayandika birya binwa^j by’okucigasha oku muzingè, kandi anabizagiza muli galya mishi malulu. 24 Ananywesa nyamukazi galya mishi malulu na ga kuhehêrerwa, n’agôla mishi g’okuhehêrerwa ganashandabana muli ye n’obululu bwâgo. 25 Omudâhwa erhi aba amayankirira omu maboko ga nyamukazi erya nterekêro y’omujina, anayimogamoga embere za Nyakasane, anayiyegeza oku luhêrero. 26 Anashamarha nshâno ya luhi luguma lw’eyola nterekêro y’okuyibusa^k, anayisingonôkesa oku luhêrero, enyuma ly’ahôla ana nywesa nyamukazi galya mishi. 27 Hano aba amamunywesa galya mishi oku bikolaga byayishibà: akaba nyamukazi ahemukire iba, galya mishi ganalêrha okuhehêrerwa hano ganamujamwo, ganamululire: enda yâge yanarhunda, emirhibadu yâge yanayuma na oyôla mukazi anaba muhanya omu bene wabo. 28 Ci erhi ankaba nyamukazi ali mwêru kwêru, arhahemukaga, arhankaja kwo iga, anacira, akazinaburha.

29 Lyo irhegeko ly’omujina eryo, amango omukazi ankahemukira iba omu kuhusha, 30 nisi erhi akaba omulume amajamwo omujina kuli mukâge: oyôla mulume anagendiyimanza mukâge embere za Nyakasane n’omudâhwa anamujirirakwo eryo irhegeko nk’oku linali lyoshi. 31 Omulume arhajiziri câha, nyamukazi anabarhula obubî bwâge yêne.

Omuntu orherekîrwe Nyakasane

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: «Ogendibwîra bene Israheli ntya: 2 Mango hanabe omulume erhi mukazi wajira eciragâne c’okucihâna emwa Nyamubâho, 3 oyôla muntu analekage okunywa idivayi na ngasi gandi mamvu galalusa goshi; arhanywaga ciru n’enkalishi erhenga omu idivayi erhi omu gandi mamvu galalusa. Arhanywaga ciru n’omurhobo gw’omu mizâbîbu, arhanalyaga ciru emizâbîbu mibishi nisi eyumire. 4 Amango gâge goshi g’okucihâna oyôla muntu munyaciragâne arhalyaga ciru n’ehitya birhenga oku mizâbîbu^l, kurhenga oku mogomogo z’emizâbîbu kuhika oku byula byayo. 5 Amango g’okucihâna kwâge oyôla munyaciragâne, olugembe lurhankamugera okw’irhwe, kuhika ensiku zâge z’eciragâne c’okucihâna emwa Nyamubâho zihwe, ayôrha mwimîna, aleke emviri zâge zikule ntyo oku zinalonzize. 6 Muli agôla mango g’okucihâna kwâge, arhankayegêra^m omuntu ofire ciru n’omuguma, 7 arhankacihemula ciru n’oli îshe, ciru n’oli nnina, ciru n’oli mwene wâbo, erhi mwali wabo ofire, bulya okw’irhwe lyâge kwayandagalire omugisho gw’okumurherekêra Nyamuzinda. 8 Agola mango g’eciragâne câge goshi ali muntu orherekirwe Nyakasane.

9 Erhi omuntu ankafira buno buno aba burhambi bwâge, n’okwôla kube muli lirya irhwe lyarherekirwe Nyamubâbo, anamôme irhwe lyâge oku lusiku lw’okucicêsa; analimôma oku lusiku lwa kali nda. 10 Oku lusiku lwa munani anayisha adwîrhe emunda omudâhwa ali, mahali abirhi ga mpingà erhi banagoko babirhi ba ngûkù, aha muhango gw’lhêma ly’embuganano. 11 Omudâhwa anarherekêra ngûkù nguma oku nterekêro y’oku byaba, n’eyindi oku nterekêro y’ensirîra, kandi anamujirira empyulo kuli ecôla câha câge c’agôla mango g’omuntu ofire. Olwola lusiku olya muntu wajiraga eciragâne anashubi rherekêra irhwe lyâge. 12 Kandi anashubirherekêra Nyamubâho ensiku z’eciragane câge, anarherekêra omwanabuzi wa mwâka muguma oku nterekêro y’obubî. Ensiku zagezire zirhankaciganjwa bulya eciragâne câge cabemwìrwe.

13 Alaga irhegeko ly’omuntu wacihânyire; oku lusiku luzinda lw’eciragâne câge banayisha bamudwîrhe ah’ihêma ly’embuganano. 14 Anaha Nyamubâho entûlo yâge ntyala: mwanabuzi wa mwâka muguma orhalikwo ishembo, oku nterekêro y’ensirîra, omushibuzi gwa mwâka muguma oku nterekêro y’oku byâha, nayo erhabâga n’ishembo, engandabuzi erhalikwo ishembo, oku nterekêro y’omurhûla. 15 Ahirekwo ecirhiri c’emigati erhalimwo lwango, migati ya nshâno ya mula mvange n’amavurha n’orhundi rhugati rhutya rhutya rhurhali mwo lwango, rhushîge amavurha, kandi banajira mwo enterekêro y’enkalange, n’eya okushesha ecinyôbwa, erya banakômerera okujira. 16 Ebyola omudâhwa anabirherekêra Nyamubâho, anabulihâna enterekêro yâge oku byâha kuguma n’enterekêro yâge y’ensirîra. 17 Kandi anarherekêra erya ngandabuzi oku nterekêro y’omurhûla emwa Nyamubâho, kuguma na cirya cirhiri c’emigati erhalimwo lwango. Kandi omudâhwa anajira enterekêro yâge y’enkalange n’ey’okushêsha ecinyôbwa. 18 Olya wajiraga eciragâne anamômera irhwe lyâge ah’Ihêma ly’embuganano, hano aba amarhôla zirya mviri z’okw’irhwe lyâge lyarherekêragwa, anazihira omu muliro gw’enterekêro y’omurhûla. 19 Omudâhwa anayanka ecirhugo c’erya ngandabuzi nka camahyaⁿ, anayanka na mugati muguma gurhalimwo lwango muli erya eri omu cirhiri, kuguma na higati higuma nahyo hirhalimwo lwango; na hanola aba amabihira omu maboko g’olya nyakujira eciragâne, nka naye amanamômaga lirya irhwe lyâge lyarherekêragwa. 20 Omudâhwa anabimogamoga embere za Nyamubâho: kali kantu kîmâna k’omudâhwa kuguma na omushaya guba gwamamogamogwa, na okugulu kuba kwamakobôlwa. Enyuma z’ahôla, olya wajiraga eciragâne anahashiginywa idivayi.

21 Lyo irhegeko ly’owahânaga eciragâne elyo, lyo n’irhegeko lyâge oku nterekêro ankahà Nyamubâho nk’oku ankanahashibona. Eryo irhegeko aliyu kiriza nka kulya anahânaga eciragâne câge.

Isala ly’omugisho

22 Nyakasane anacishambâza Musa amubwîra, erhi:

23 «Odese Aroni n’abagala, erhi: Mukola mwagisha bene Israheli mwanababwîra, erhi: 24 «Nyakasane akugishe anakulange! 25 Nyamubâho akumolekere n’obusù bwâge, anakushobôze engalo zâge! 26 Nyamubâho akuyinamulire amalanga, anakuhe omurhûla!» 27 Ntyo kwo bâkazihira izîno lyani kuli bene Israheli, nani nanabagisha.»

III. Enterekêro z’abarhambo b’Israheli oku lusiku lw’okugishwa kw’Endâro

Okuhâna engâlè nterekêro

1 Olusiku Musa ayusagyamwo okuyûbaka Endâro, okugisha, okuyishîga amavurha n’okugisha ebirugu byamwo byoshi, kuguma n’oluhêrero n’ebirugu byalwo byoshi, erhi aba amanashîga olwo luhêrero amanalugisha, 2 abaluzi b’Israheli bo baligi barhambo b’emilala ya basbakulûza babo, bayisha badwirhe enterekêro zâbo: bo bàli barhambo b’emilala, balya bàli bayimangire olubaga olusiku lw’omubalè. 3 Bayisha badwîrhe enterekêro zâbo embere za Nyamubâho: Ngâlè ndarhu nfûnikire na mpanzi ikumi n’ibirhi, kwo kuderha: ngâlè nguma oku barhambo babirhi na mpanzi nguma oku ngasi mulala, banaciyisha babidwîrhe ntyôla embere z’Endâro. 4 Nyamubâho ashambâla na Musa amubwîra, erhi: 5 Oyankirire ebyôla bintu by’enterekêro, bikazikolesibwa oku mikolo omw’Ihêma ly’embuganano; obihe bene Levi, ngasi muguma nk’oku amalagirire g’omukolo gwâge ganali». 6 Musa erhi aba amarhôla zirya ngâlè na zirya mpanzi, abigabira bene Levi. 7 Ahàna ngâlè ibirhi na mpanzi ini kuli bene Gershoni, nk’oku amalagirire g’omukolo gwâbo ganali. 8 Ahàna ngâlè ini na mpanzi munani kuli bene Merari nk’oku amalagirire g’omukolo gwâbo ganali oku bulanzi bw’Itamara mwene omudâhwa Aroni. 9 Ci bene Kehati barhahâbagwa cici, bulya bo bàli bagwerhe omukolo gw’ebintu bigishe, bàli bagwerhe okuja kwabihêka aha birhugo byâbo.

Enterekêro y’okugisha oluhêrero

10 Enyuma abarhambo bahâna enterekêro yâbo oku lusiku lw’okugishwa kw’oluhêrero, lwo lusiku balushîgaga amavurha. 11 Banacihêka enterekêro yâbo embere z’oluhêrero. Nyamubâho anacibwîra Musa, erhi: «Ngasi lusiku. murhambo muguma akaziyisha adwîrhe enterekêro yâge y’olusiku lukulu lw’okugishwa kw’oluhêrero.»

12 Omurhangiriza wahânaga enterekêro yâge àli Nashoni, mwene Aminadabu w’oku bûko bwa Yuda. 13 Arherekêra enambi y’ecuma c’olunyerere, obuzirho bwâyo bwàli bwa sikeli igana na makumi asharhu, akabêhè k’e cuma c’olunyerere ca sikeli makumi galinda, omu kugerera oku sikeli y’ahantu hîmâna, ngasi cirugu câli ciyunjwire nshâno ya mulà, mvange n’amavurha oku nterekêro y’enkalange. 14 Ahirakwo engombo y’amasholo ga sikeli ikumi, eyunjwire bukù. 15 Ahirakwo empanzi y’omucûka, engandabuzi n’omwanabuzi wa mwaka muguma oku nterekêro y’ensirîra. 16 Ahirakwo ecihebe c’enterekêro oku byâha. 17 N’oku nterekêro y’omurhûla ahâna mpanzi ibirhi, ngandahuzi irhanu, bihebe birhanu na banabuzi ndarhu ba mwâka muguma. Eyo yo nterekêro ya Nashoni mwene Aminadabu.

18 Oku lusiku lwa kabirhi, Natanaeli mwene Suari, murhambo w’obûko bwa bene lsakari naye ahâna enterekêro yâge. 19 Arherekêra enambi y’ecuma c’olu nyerere, obuzirho bwâyo bwàli bwa sikeli igana na makumi asharhu, akabêhè k’ecuma c’olunyerere ca sikeli makumi gali nda, omu kugerera oku sikeli y’ahantu hîmâna, ngasi cirugu càli ciyunjwire nshâno ya mulà mvange n’amavurha, oku nterekêro y’enkalange. 20 Ahirakwo engombo y’amasholo ga sikeli ikumi, eyunjwire bukù. 21 Ahirakwo empanzi y’omucûka, engandabuzi n’omwanabuzi wa mwâka muguma oku nterekêro y’ensirîra. 22 Ahirakwo ecihebe c’enterekêro oku byâha, 23 n’oku nterekêro y’omurhûla ahâna mpanzi ibirhi, ngandabuzi irhanu, bihebe birhanu na banabuzi barhanu ba mwâka muguma. Eyo yo nterekêro ya Natanaeli mwene Suari.

24 Oku lusiku lwa kasharhu ayisha omurhambo wa bene Zabuloni, Eliabu mwene Heloni. 25 Arherekêra enambi y’ecuma c’olunyerere, obuzirho bwâyo bwàli bwa sikeli igana na makumi asharhu, akabêhè k’ecuma c’olunyerere ca sikeli makumi gali nda omu kugerera oku sikeli y’ahantu hîmâna, ngasi cirugu cali ciyunjwire nshâno ya mulà mvange n’amavurha, oku nterekêro y’enkalange. 26 Ahirakwo engombo y’amasholo ga sikeli ikumi, eyunjwire bukù. 27 Ahirakwo empanzi y’omucûka, engandabuzi n’omwanabuzi wa mwâka muguma oku nterekêro y’ensirîra. 28 Ahirakwo ecihebe c’enterekêro oku byâha. 29 N’oku nterekêro y’omurhûla, ahâna mpanzi ibirhi, ngandabuzi irhanu, bihebe birhanu, na banabuzi barhanu ba mwâka muguma. Eyo yo nterekêro ya Eliabu mwene Heloni.

30 Oku lusiku lwa kani, ayisha omurhambo wa bene Rubeni, Elisuri mwene Sedeuri. 31 Arherekêra enambi y’ecuma c’olunyerere, obuzirho bwâyo bwàli bwa sikeli igana na makumi asharhu, n’akabêhè k’ecuma c’olunyerere ca sikeli makumi gali nda omu kugerera oku sikeli y’ahantu hîmâna; ngasi cirugu càli ciyunjwire nshâno ya mulà, mvange n’amavurha oku nterekêro y’enkalange. 32 Ahirakwo engombo y’amasholo ga sikeli ikumi eyunjwire bukù. 33 Ahirakwo empanzi y’omucûka, engandabuzi n’omwanabuzi wa mwâka muguma oku nterekêro y’ensirîra. 34 Ahirakwo ecihebe c’enterekêro oku byâha. 35 N’oku nterekêro y’omurhûla, ahâna mpanzi ibirhi, ngandabuzi ibirhi, bihehe birhanu na banahuzi barhanu ba mwâka muguma. Eyo yo nterekêro ya Elisuri mwene Sedeuri.

36 Oku lusiku lwa karhanu ayisha omurhambo wa bene Simoni, Shelumieli mwene Surishadayi. 37 Arherekêra enambi y’ecuma c’olunyerere, obuzirho bwâyo bwàli bwa sikeli igana na makumi asharhu, n’akabêhè k’ecuma c’olu nyerere ca sikeli makumi gali nda omu kugerera oku sikeli y’ahantu hîmâna, ngasi cirugu càli ciyunjwire nshàno ya mulà, mvange n’amavurha oku nterekèêro y’enkalange. 38 Ahirekwo engombo y’amasholo ga sikeli ikumi eyunjwire bukù. 39 Ahirakwo empanzi y’omucûka, engandabuzi n’omwanabuzi wa mwaka muguma oku nterekêro y’ensirîra. 40 Ahirakwo ecihebe c’enterekêro oku byâha. 41 N’oku nterekêro y’omurhûla ahâna mpanzi ibirhi, ngandabuzi irhanu, bihebe birhanu na banabuzi barhanu ba mwâka muguma. Eyo yo nterekêro ya Shelumieli mwene Surishadayi.

42 Oku lusiku lwa kali ndarhu, ayisha omurhambo wa bene Gadi, Eliasafu mwene Dueli. 43 Arherekêra enambi y’ecuma c’olunyerere, obuzirho bwâyo bwali bwa sikeli igana na makumi asharhu, n’akabêhe k’ecuma c’olunyerere, ca sikeli makumi gali nda, omu kugerera oku sikeli y’ahantu hîmâna, ngasi cirugu câli ciyunjwire nshâno ya mulà mvange n’amavurha oku nterekêro y’e nkalange. 44 Ahirakwo engombo y’amasholo ga sikeli ikumi, eyunjwire bukù. 45 Ahirakwo empanzi y’omucûka, engandabuzi n’omwanabuzi wa mwâka muguma oku nterekêro y’cnsirîra. 46 Ahirakwo ecihebe c’enterekêro oku byâha, 47 n’oku nterekêro y’omurhûla, ahana mpanzi ibirhi, ngandabuzi irhanu, bihebe birhanu na banabuzi barhanu ba mwâka muguma. Eyo yo ntcrckêro ya Eliasafu mwene Dueli.

48 Oku lusiku lwa kali nda ayisha omurhambo wa bene Efrayimu, Elishama mwene Amihudi, 49 arherekêra enambi y’ecuma c’olunyerere, obuzirho bwâyo bwàli bwa sikeli igana na makumi asharhu, n’akabêhè k’ecuma c’olunyerere ca sikeli makumi gali nda, omu kugerera oku sikeli y’ahantu hîmâna, ngasi cirugu càli ciyunjwire nshâno ya mulà mvange n’amavurha, oku nterekêro y’enkalange. 50 Ahirakwo engombo y’amasholo ga sikeli ikumi, eyunjwire bukù. 51 Ahirakwo empanzi y’omucûka, engandabuzi n’omwanabuzi wa mwâka muguma, oku nterekêro y’ensirîra. 52 Ahirakwo ecihebe c’enterekêro oku byâha, 53 n’okunterekêro y’omurhûla, ahâna mpanzi ibirhi, ngandabuzi irhanu, bihebe birhanu na banabuzi barhanu ba mwâka muguma. Eyo yo nterekêro ya Elishama mwene Amihudi.

54 Oku lusiku lwa kali munani ayisha omurhambo wa bene Menashè, Gamalieli mwene Pedasuri. 55 Arherekêra enambi y’ecuma c’olunyerere, obuzirho bwâyo bwàli bwa sikeli igana na makumi asharhu, n’akabêhe k’ecuma c’olu nyerere ca sikeli makumi gali nda, omu kugerera oku sikeli y’ahantu hîmâna, ngasi cirugu câli ciyunjwire nshâno ya mulà mvange n’amavurha, oku nterekêro y’enkalange. 56 Ahirakwo n’engombo y’amasholo ga sikêli ikumi, eyunjwire bukù. 57 Ahirakwo empanzi y’omucûka, engandabuzi n’omwanabuzi wa mwaka muguma, oku nterekêro y’ensirîra. v 58 Ahirakwo ecihebe c’enterekêro oku byâha, 59 n’oku nterekêro y’omurhûla ahâna, mpanzi ibirhi, ngandabuzi irhanu, bihebe birhanu na banabuzi barhanu ba mwâka muguma. Eyo yo nterekêro ya Gamalieli mwene Pedasuri.

60 Oku lusiku lwa kali mwenda ayisha omurhambo wa bene Benyamini, Abidani mwene Gedeoni. 61 Arherekêra enambi y’ecuma c’olunyerere, obuzirho bwâyo bwàli bwa sikeli igana na makumi asharhu, n’akabehe k’ecuma c’olunyerere ca sikeli makumi gali nda, omu kugerera oku sikeli y’ahantu hîmâna. Ngasi cirugu câli ciyunjwire nshâno ya mulà mvange n’amavurha, oku nterekêro y’enkalange. 62 Ahirakwo n’engombo y’amasholo ga sikeli ikumi eyunjwire bukù. 63 Ahirakwo cmpanzi y’omucûka, engandabuzi n’omwanabuzi wa mwâka muguma, oku nterekêro y’ensirîra. 64 Ahirakwo ecihebe c’e nterekêro oku byâha. 65 N’oku nterekêro y’omurhûla ahâna mpanzi ibirhi, nga ndabuzi irhanu, bihebe birhanu na banabuzi barhanu ba mwâka muguma. Eyo yo nterekêro y’Abidani mwene Gedeoni.

66 Oku lusiku lwa kali ikumi, ayisha omurhambo wa bene Dani, Ahiyezeri mwene Amishadayi. 67 Arherekêra enambi y’ecuma c’olunyerere, obuzirho bwâyo bwàli bwa sikli igana na makumi asharhu, akabêhe k’ecuma c’olunyerere ca sikeli makumi gali nda, omu kugerera oku sikeli y’ahantu hîmâna, ngasi cirugu câli ciyunjwire nshâno ya mulà mvange n’amavurha oku nterekêro y’enkalange. 68 Ahirakwo n’engombo y’amasholo ga sikeli ikumi eyunjwire bukù. 69 Ahirakwo empanzi y’omucûkà, engandabuzi n’omwanabuzi wa mwaka muguma oku nterekêro y’ensirîra. 70 Ahirakwo n’ecihebe c’enterekêro oku byâha. 71 N’oku nterekêro y’omurhûla ahâna mpanzi ibirhi, ngandabuzi irhanu, bihehe birhanu na banabuzi barhanu ba mwâka muguma. Eyo, yo nterekêro y’Ahiyezeri mwene Amishadayi.

72 Oku lusiku lwa kali ikumi na luguma, ayisha omurhambo wa bene Aseri, Pagieli mwene Okrani. 73 Arherekêra enambi y’ecuma c’olunyerere, obuzirho bwâyo bwâli bwa sikeli igana na makumi asharhu, akabehe k’ecuma c’olunyerere ca sikeli makumi gali nda, omu kugerera oku sikeli y’ahantu hîmâna, ngasi cirugu câli ciyunjwire nshâno ya mulà mvange n’amavurha oku nterekêro y’enkalange. 74 Ahirakwo engombo y’amasholo ga sikeli ikumi, eyunjwire bukù. 75 Ahirakwo empanzi y’omucûka, engandabuzi n’omwanabuzi wa mwâka muguma oku nterekêro y’ensirîra, 76 oku nterekêro y’okuhyula oku byâha, ahâna cihebe ciguma. 77 N’oku nterekêro y’omurhûla, ahâna mpanzi ibirhi, ngandabuzi irhanu, bihebe birhanu na banabuzi barhanu ba mwâka muguma. Eyo yo nterekêro ya Pagieli mwene Okrani.

78 Oku lusiku lwa kali ikumi na kabirhi, ayisha omurhambo wa bene Nefutali, Ahira mwene Enani. 79 Arherekéêra enambi y’ecuma c’olunyerere, obuzirho bwâyo bwàli bwa sikeli igana na makumi asharhu, akabehe k’ecuma c’olunyerere, ca sikeli makumi gali nda, omu kugerera oku sikeli y’ahantu hîmâna, ngasi cirugu câli ciyunjwire nshâno ya mulà mvange n’amavurha, oku nterekêro y’enkalange. 80 Ahirakwo n’engombo y’amasholo ga sikeli ikumi, eyunjwire bukù. 81 Ahirakwo empanzi y’omucûka, engandabuzi, n’omwanabuzi wa mwâka muguma oku nterekèêro y’ensirîra. 82 Ahirakwo ecihebe c’enterekêro oku byâha. 83 n’oku nterekêro y’omurhiìûla ahâna mpanzi ibirhi, ngandabuzi irhanu, bihebe birhanu na bana buzi barhanu ba mwâka muguma. Eyo, yo nterekêro ya Ahira mwene Enani.

84 Ezola, zo ntûlo z’abarhambo ba bene Israheli oku lusiku lukulu lw’okugishwa kwa oluhêrero, lwo lusiku balushigaga amavurha. Ezola ntûlo zàli: nambi ikumi n’ibirhi z’ecuma c’olunyerere, rhubehe ikumi na rhubirhi rhw’ecuma c’olunyerere na ngombo ikumi n’ibirhi za masholo. 85 Ngasi nambi ya coma ca lunyerere, obuzirho bwâyo bwàli bwa sikeli igana na makumi asharhu, na ngasi kabehe, ka sikeli makumi gali nda. Obuzirho hw’ebyôla birugu by’olunyerere byoshi, zâli sikeli bihumbi bibirhi na magana ani, omu kugerera oku sikeli y’ahantu himàna. 86 Engombo z’amasholo zàli ziyunjwire bukù, ngasi nguma yali ya sikeli ikumi omu kugerera oku sikeli y’ahantu hîmâna. Obuzirho bw’amasholo g’ezola ngombo bwàli bw’igana na makumi abirhi ga sikeli.

87 Enyama z’enterekêro y’ensirîra: Mpanzi za mucûka ikumi n’ibirhi, ngandabuzi ikumi n’ibirhi na banabuzi ikumi na babirhi ba mwâka muguma, haguma n’enterekêro zâbo z’enkalange. Hâli bihebe ikumi na bibirhi by’e nterekêro oku byâha. 88 Enyama zahànyirwe nterekêro y’omurhûla: Mpanzi makumi abirhi n’ini, ngandabuzi makumi gali ndarhu, bihebe makumi gali ndarhu na banabuzi makumi gali ndarhu ba mwâka muguma. Byo byahànyirwe nterekéêro ebyôla oku lusiku lw’okugisha oluhêrero, erhi baba bamalushîgaamavurha. Oku Nyamuzinda akagishambâla na Musa

89 Erhi Musa ajàga omw’lhêma ly’embuganano mpu ashambâle na Nyamubâho, akazagiyumva izu lidwîrhe lyamudesa kurhenga oku nyanya ly’idubiro, elyali lihizirwe oku mucîmba gw’amalaganyo, ekarhî ka balya ba-kerubi babirhi. Anarhôndera okumushabâza.

Olw’amatara g’oku ndâro

1 Nyakasane ashambaza Musa amubwîra, erhi: 2 «Oshambâle n’Aroni omubwire, erhi: «Amango wahira amatara oku cinara, embere ly’ecôla cinara yo agôla matara nda gagwâsirwe gakazimolekera.» 3 Aroni anacijira kulya; ahira amatara embere z’ecinara, nka kulya Nyamubâho anarhegekaga Musa. 4 Ecola cinara càli cijizirwe n’amasholo gône kuhika oku magulu, kuhika oku bwaso bwaco, càlicituzirwe n’amasholo gônene, Musa acijirisagya omu kushimba ec’olwiganyo Nyamubâho amuyerekaga.

Okuyîmikwa kwa Bene Levi

5 Nyakasane ashambâza Musa amubwîra; erhi: « 6 Orhôle bene Levi ekarhî ka bene Israheli, onabacêse. 7 Alaga oku wabacêsa: Obakangûle n’amîshi g’olukangûlo; bageze olugembe oku mubiri gwâbo goshi, bashuke n’emyambalo yâbo bacîcese ntyôla. 8 Enyuma z’ahola, banarhôla empanzi y’omucûka oku nterekêro y’ensirîra, kuguma n’enterekêro yâge y’enkalange yajirwa n’e nshâno y’omulà mvange n’amavurha. Wanarhôla n’eyindi mpanzi y’omucûka, ebe nterekêro oku câha. 9 Wanashegeza bene Levi embere za ihêma ly’embuganano, kandi wanashubûza enêeko ya bene Israheli boshi. 10 Wanashegeza bene Levi embere za Nyamubâho, na bene Israheli banahira amaboko^o gâbo kuli bene Levi. 11 Aroni anarherekêra bene Levi nka nterekêro ya kumogamogwa embere za Nyamubâho, nterekêro ehûnyirwe na bene Israheli, mpu babè bantu bakukazijira omukolo gwa Nyamubâho.

12 Bene Levi, banahira amaboko oku irhwe ly’empanzi ibirhi, nguma wa nayihâna nka nterekêro oku byâha, n’eyindi nka nterekêro ya nsirîra ya Nyamubâho, lyo bahashijira empyulo kuli bene Levi. 13 Wanayimanza bene Levi embere z’Aroni n’embere z’abagala, wanabarherekêra nka nterekêro ya kumogamogwa embere za Nyamubâho. 14 Wanayêgûla bene Levi ekarhî k’abandi bene Israheli, na bene Levi banabà bantu bâni niene. 15 Enyuma z’ahola bene Levi banayisha balijira omukolo omu Ihêma ly’embuganano. Ntyo kwo wabacêsa onabarherekêre nka nterekêro ya kumogamogwa. 16 Bulya bakola bimi loshi omu bene Israheli; nabarhôzire nti babe bâni niene ahâli h’omwana wa olubere, olya wayigula burhangiriza enda ya nina, nacishozire bo kuli ngasi mwana wa lubere wa bene Israheli. 17 Bulya ngasi mwana wa lubere wa bene Israheli ali wâni, abe mwana wa lubere wa muntu, abe wa cintu. Lulya lusiku nayirhagamwo ngasi lubere omu Mîsiri go mango nacirherekêraga bo. 18 Narhôzire Abaleviti ahali h’abana b’olubere ba bene Israheli. 19 Nahânyire loshi bene Levi emwa Aroni n’abagala, nka ‘mpâno’, omu karhî ka bene Israheli; bakazijira omukolo gwa bene Israheli omu Ihêma ly’embuganano, bakazijira empyulo. ya bene Israheli, lyo bene Israheli balekijakwo cibande cici, amango bayegêra ahantu hîmâna.

20 Musa, Aroni na bene Israheli boshi bajirira bene Levi nk’okwôla Nyamubâho anarhegekaga Musa, oku hiyêrekîre bene Levi. Kwo bajizire ntyo bene Israheli kuli bo. 21 Abaleviti bacìcêsa, bashuka emyambalo yâbo. Naye Aroni abarherekêra nka nterekêro yakumogamoga embere za Nyamubâho, abajirira n’empyulo lyo baba bwinja. 22 Enyuma z’ahola, bene Levi bakaziyisha balijira omukolo gwâbo omu Ihêma embere z’Aroni n’abagala. Bajira nk’oku Nyamubâho anarhegekaga Musa oku biyêrekîre bene Levi, okwôla kwo banabajirire.

Amango Bene-Levi barhegesirwe okuhâna enterekêro

23 Nyakasane ashambâza Musa, amubwîra, erhi: 24 «Genda obwire Bene Levi, erhi: Kurhenga oku myâka makumi abirhi n’irhanu, ngasi Mwene-Levi arhegesirwe okuhâna enterekêro, ajire mukolo muguma omu Ihêma ly’Embuganano.

25 Kurhenga oku myâka makumi arhanu, arhacisezibwi okuhâna enterekêro; nta mukolo acisêzibwe okujira; 26 cikwône anarhabala bene wabo okushimba ebirhegesirwe omu Ihêma ly’Embuganano, erhi na nta mukolo asêzibwe. Ntyo kwo wakazijira omu kushimba ebirhegesirwe Bene-Levi.»

Basâka n’okurhenga e Sinayi

Olusiku lukulu lwa Basâka

1 Nyakasane ashambâla na Musa oku ntôndo ya Sinayi omu mwêzi murhanzi gw’omwâka gwa kabirhi kurjenga barhenzire omu cihugo c’e Mîsiri. 2 Aderha, erhi: «Bene Israheli boshi bakazijira okusiku lukulu lwa Basâka amango ganakwânîne. 3 Mukazilujira amango ganakwânîne, oku lusiku lw’iku mi na kani lw’ogu mwenzi, ekarjî ka bijingo bibirhi: go mango gakwânîne agôla, mwakazilukuza omukushimba amarhegeko na ngasi bijiro biluyêrekîre byoshi. 4 Musa agendisjhambâla na bene Israheli mpu bajire olusiku lukulu lwa Basâka. 5 Banacijira olusiku lukulu lwa Basâka, omu nsiku ikumi n’ini z’o mwêzi gwa burhanzi ekarhî ka bijingo bibiri, omu ntôndo ya Sinayi. Nk’oku Nyamubâho anarjegekaga Musa koshi, kwo bene Israheli banajizirce. 6 Omu bantu mwabonekana abarhahashigijira Basâka, bàli bagalugalu erhi cirunda ca muntu cirhuma, ntyo okwôla kwarhuma barhacijira Basâka olwôla lusiku. Erhi baba bamaja emunda Musa n’Aroni bali, 7 babwîra Musa, mpu: «Rhwono rhuli bagalugalu erhi cirunda cirhuma, cirhumirage rhweki rhuhanzi bwaokurherekêra Nyamubâho amango gakwânîne, omu karhî ka bene Israheli» 8 Musa abashuza, erhi: «Murhangilinda ngendidôsa bici Nyamubâho amurhegesire.» 9 Nyamubâho ashambâla na Musa amubwîra, erhi: 10 «Ojishambâla mwe na bene Israheli, obabwire, erhi: Nka muntu muguma muli mwe nisi erhi muntu muguma w’omu baburhwa binyu, akaba mugalugalu erhi cirunda cirhumire nisi erhi abe abalamîre kuli, agwâsirwe naye ajire Basâka^p w’okukuza Nyamubâho. 11 Omu mwêzi gwa kabirhi mwo bankamujira, omu nsiku ikumi n’ini, ekarhî ka bijingo bibirhi. Banamulye n’emigati erhalimwo lwango, n’enshogo ndulu. 12 Barhasizagya cici kuhika oku sêzi, barhanamuvunaga kavuha. 13 Erhikwankaba hali omuntu oyosire bwinja, arhanali omu mabalamo, oyo muntu erhi ankabula kwajira olusiku lukulu lwa Basâka, oyo muntu banamukâge omu lubaga lwâge; bulya arhahâga Nyamubâho enterekêro amango gakwânîne, yêne anabarhule ecâha câge. 14 Erhi omuntu w’ecigolo ohanzire emwinyu ankajira naye Basâka, kukwânîne ashimbe amarhegeko n’ebijiro binayêrekîre Basâka byoshi. Hâba irhegeko liguma kuli mwe n’oku cigolo n’oku wundi muntu obashizire.

Ecitû c’omuliro

15 Olusiku bayimazagya Endâro, ecitû cabwikira eyola Ndâro: lyo Ihêrna ly’amalaganyo. Kurhenga bijingo kujika sêzi, oku Ndâro kwajà oguli nka muliro. 16 Byanakaziyôrha byaba ntyôla: ecitû canabwikira Endàro, na budufu canayôrhanka muliro. 17 Erhi ecôla citû carhengaga oku Ihêrna, nabo bene Israheli banahandûla, n’aha ecitû cayimangaga ho nabo banakazigwîka ecihando. 18 Bene Israheli bakazihandûla oku irjegeko lya Nyamubâho, kandi oku irhegeko lyâge banashubigwîka ecibando. Bakaziyôrha bali oku cibando, ama ngo goshi naco ecôla citû canakazagiyôrha ciri oku Ndàro. 19 Erhi ecôla citû cankalegamire nsiku nyinji oku Ndâro, bene Israheli banasbimbe lirya irhegeko lya Nyamubâho, barbankaciderha mpu babandûla. 20 Kwo na kuguma, erhi ecôla citû cankagezize nsiku nsungunu zone oku Ndâro: oku irhegeko lya Nyamubâbo banagwîka ecibando, kandi oku irhegeko lya Nyamubâjo bahandûle. 21 Erhi ecitû cankayimanzire kurjenga bijingo byône kuhika sêzi, cikanasjubiyimuka sêzi, nabo banahandûle, Kandi erhi ecitû cankayimusire kugere lusiku luguma na budufu buguma nabo banahandùle. 22 Erhi ecôla citû cankayosire oku Ndàro nsiku nyinji, mwêzi erhi mwâka, bene Israheli banayôrha bali oku cihando, barjankadesire mpu bakola bahandûla: erhi canayimukaga ntyala nabo banajandûle. 23 Oku irhegeko lya Nyamubâho banagwîka ecihando, n’oku irhegeko lya Nyamubâho banahandûla. Bakazagishimba irhegeko lya Nyamubâho nk’oku Nyamubâho anarhegekaga Musa.

Emishekera

1 Nyakasane asbambâla na Musa amubwîra, erhi: 2 «Otule mishekera ibirhi ya cuma ca lunyerere^q; ebe cuma ca lunyerere conène. Wakaziyikolesa amango g’okushubûza olubaga n’amango g’okuhandûla bakola barhenga omu cihando. 3 Nka gwamabuhwa olubaga lwoshi lwanalundumukira emunda oli, aha Ihêma ly’embuganano. 4 Erhi bankabûha mushekera muguma gone, abaluzi, bo baligi barhambo b’ebibumbi bya bene Israheli, banayisha badêke eburhambi bwâwe. 5 Erhi bankabûha eyola mishekera eshakanya omu cihando, balya bahanda olunda lwa ebuzûka-zûba banarjangira okugenda. 6 Erhi bankashubibûha eyola mishekera eshakanya obwa kabirhi, balya bahânda olunda lw’emukondwè, banalikula nabo. Kandi banashubiyibûha eshakanye amango g’okugenda loshi. 7 Wanakaziyibûha amango okola wahamagala olubaga omu ndêko, ci agôla mango erhashakanyagya. 8 Abadâhwa bene Aroni bo bakazibûha eyola mishekera, okwo kwâba irhegeko ly’ensiku zoshi, omu ngasi bûko bwinyu. 9 Amango mukaba mwaja oku matabâro omu cihugo cinyu, mukola mwajilwîsa omushombanyi olibatulakwo entambala, mwanabûha emishekera eshakanye, na Nyamubâho, Nyamuzinda winyu, anamuyumvirhiza, na ntyo anabayokola kuli abola bashombanyi binyu. 10 Omu nsiku z’obusîme, omu nsiku nkulu zinyu, n’amango mukuzamwo omwêzi nka gwamabaluka, mwana kazibûha emishekera, nka mukola mwarherekêra enterekêro y’ensirîra n’e nterekêro y’omurhûla, mwanabûha eyola mishekera ebe kakengêzo embere za Nyamuzinda winyu. Nie Nyamubâho, Nyamuzinda winyu.

Okurhenga oku Sinayi

11 Oku mwâka gwa kabirhi^r, omu nsiku makumi abirhi z’omwêzi gwa kabirhi ecitû carhenga oku Ndâro y’obuhamirizi. 12 Bene Israheli bashubihira njira, barhenga omw’irûngu lya Sinayi, cirya citû cagendiyimanga omw’irûngu lya Parani. 13 Erhi bakola bagenda obwôla bwa burhanzi, bashimba kulya Nyamubâho arhegekaga Musa. 14 lbendêra ly’ecihando ca bene Yuda lyagenda lya burhanzi, nk’oku emirhwe yâbo yanali, n’omurhwe gwa bene Yuda gwâli gurhegesirwe n’omurhambo Nashoni, mwene Aminadabu; 15 Omurhwe g’obûko bwa bene lsakari gwàli gurhegesirwe n’omurhambo Natanaeli, mwene Suari; 16 Omurhwe g’obûko bwa bene Zabuloni gwàli gurhegesirwe n’omurhambo Eliabu, mwene Heloni. 17 Endâro yanacigwikûlwa, bene Gershoni na bene Merari bagendana eyola Ndâro. 18 Ibendêra ly’ecihando ca bene Rubeni nalyo lyagenda, nk’oku emirhwe yâbo yanali, n’omurhwe gwa bene Rubeni gwàli gurhegesirwe n’omurhambo Elisuri, mwene Sedeuri. 19 Omurhwe gw’obûko bwa bene Simoni gwàli gurhegesirwe n’omurhambo Shelumieli, mwene Surishadayi; 20 n’omurhwe gw’obûko bwa bene Gadi gwàli gurhegesirwe n’omurhambo Eliasafu, mwene Dueli. 21 Bene Kehati nabo bagenda erhi babarhwire ebirugu bîmâna, abandi bakazigwika Endâro oku balinda bayisha. 22 Ibendêra ly’ecihando ca bene Efrayimu nalyo lyagenda, nk’oku emirhwe yâbo yanali, n’omurhwe gwa bene Efrayimu gwàli gurhegesirwe n’omurhambo Elishama, mwene Amiyudi. 23 Omurhwe gw’obûko bwa bene Menashè, gwàli gurhegesirwe n’omurhamho Gamalieli, mwene Pedasuri, 24 n’omurhwe·gw’obûko bwa bene Benyamini, gwàli gurhegesirwe n’omurhambo Abidanî, mwene Gedeoni. 25 Ibendêra ly’ecihando ca bene Dani nalyo lyagenda, nk’oku emirhwe yanali: gwo gwàli murhwe muzinda omu bihando byoshi. Omurhwe gwa Dani gwàli gurhegesirwe n’omurhambo Ahiyezeri, mwene Amishadayi; 26 omurhwe gw’obûko bwa bene Aseri gwàli gurhegesirwe n’omurhambo Pagieli, mwene Okrani, 27 n’omurhwe gwa bene Nefutali gwàli gurhegesirwe n’omurhambo Ahira, mwene Enani. 28 Kwo bakazagikulikirana ntyo bene Israheli, nk’oku emirhwe yâbo yanali. Banacihira njira.

Musa n’ishazâla

29 Musa anacibwîra ishazâla Hobabu, mwene Reweli, w’e Madiani erhi: «Rhukolaga rhwaja erya munda Nyamubâho aderhaga, erhi: Namuha eyola. Kanya rhugende rhweshi, rhwakujirira aminja, bulya Nyamubâho alaganine oku ajirira bene Israheli aminja.» 30 Hobabu amushuza, erhi:«Ntayîshe, ci nacishubirira omu cihugo cani n’omu mulala gwâni.» 31 Musa aderha, erhi: Nkuhimyire, orharhurhengagakwo, bulya we omanyire ahantu rhwaja·mwahanda omw’irûngu, wajâ waba nk’izu lirhu. 32 Okayisha haguna nirhu, rhwanayishigabâna birya binja Nyamubâho ânarhuhe.

Okugenda

33 Amango barhengaga oku ntôndo ya Nyamubâho^s, bajira nsiku isharhu, bagenda, na muli olwôla lugendo lw’ensiku isharhu, omucimba gw’amalaganyo gàNyamubâho gwaja gwabashokolera, gwaja gwabalongeza aha barhamukira. 34 Ecitiî ca Nyamubâho cakagija cayerèra enyanya zâbo miìshi, nka bamarhe nga omo cihando. 35Erhi omucimba gw’amalaganyo gwagendaga, Musa anade rha, erhi: «Yimuka, Nyamubâho, abanzi bâwe bashandabane! Abakushomba bahirigirhe embere zawel» 36 Na erhi gwayimanga, Musa anaderhe, erhi: «Hi ndamuka, Yagirwa Nyamubâho, oyerekere ogûla mwandu gw’ebihumbi bya bene Israheli.»

V. Olugendo omu irûngu

Okuciduduma kw’olubaga

1 Olubaga lwarhôndêra okucîdudumira kubi omu kurhwiri kwa Nyamubâho. Nyamubâho ayumva okwôla, n’oburhe bwâge bwayâka bwenêne, omuliro gwa Nyamubâho gwayâka kuli bo, gwarhôndêra okuyoca eburhambi bw’ecihando. 2 Olubaga lwalakira emunda Musa ali, naye Musa ajishenga Nyamubâho, gulya muliro gwanacizima. 3 Abôla hantu bahayîrika izîno lya Tahera^t, bulya omuliro gwa Nyamubâbo gwayasire kuli bo. 4 Cirundo ca bantu baguma muli bene Israheli carhôndêra okuyumva akagegene, ciru na bene Israheli banji bashubirhôndêra okucilasa, mpu: «Ndi wankarhuja enyama rhwalya? 5 Rhwamadula zirya nfi rhwakagilya busha busha konene e Mîsiri, rhwamadula gulya mundagwe, galya malehe, birya bitumbura na balya bapwaro birhu. 6 Rbwono rhukola rhwayumira enola munda oku busha! Amasu girhu garjabona agarhali agala mâna». 7 Agola mâna gàli nka mogomogo za mahemba, n’oku nshusho gàli gashushire obulo. 8 Olubaga lwakazishandabana lukola lwajigarhôla; kandi lwanagashwera oku lwanjikwa nisi erhi okugashakulira omu cishakulo; lwakazigayendera aha nyungu nisi erhi okujiramwo emigati. Gali gagwerhe obununu bw’omugati gwajiragwa n’amavurha. 9 Erhi olumè lwarhogeraga omu maswa budufu, lyo n’agôla mâna gakazagiyandagala nago.

Obulagizi bwa Musa

10 Musa ayumva oku olubaga ludwîrhe lwaciduduma omu ngasi mulala, ngasi muguma aha c’olusò lw’enyumpa yâge. Oburhe bwa Nyamubâho bwayâka bwenene. Musa akunira, 11 anacibwîra Nyamubâho, erhi: «Carhumaga ojirira mwambali wâwe mabi ga bene agala, carbumaga nka nalintonyire omu masu gâwe, ombarhuza omuzigo gw’olubaga lwa bene olu? 12 Ka nie nàsingaga olula lubaga? Ka nie naluburhaga, okwôla nkaba kwanarhuma wambwîra, erhi: «Ohugirage oku nda yâwe, nka kula omuzire aheka omwana akola amuyonsa, kuhika muli cirya cihugo wahigaga mpu wahà ababusi babo». 13 Ngahigi nakûla enyama nahà olulubaga loshi? Bulya lwandibuzize n’okulaka omu kuderha, erhi: «Rhube nirhu enyama rhwalya.» 14 Ntankahasha niene niene okuhêka olula lubaga; luli luzirho bwenêne kuli nie. 15 Abàli n’okunjira ntyala, nkusengire onyirhe erhi kwo, akaba obwîne ntonyire omu masu gâwe, n’akaba orhalonza mbone obuhanya!

Nyamubâho ashuza Musa

16 Nyamubâho abwîra Musa, erhi: «Nshubulizagya balume makumi gali nda omu bashamuka bene Israheli, balya bakola bantu bakulu banagwerhe obuhashe oku bandi: obalêrhe aha Ihêma ly’embuganano, babere ahôla mweshi nabo. 17 Nayishibunguluka nshambâle nâwe ahôla; narhôla kuli gulya mûka gukulikwo, nguhire kuli bo, lyo babarhula mweshi nabo ogwola muzigo g’olubaga, na ntyôla orhacikazigubarhule wenewene. 18 Ojibwîra olubaga, erhi: «Mucîcêse oku lusiku lw’irhondo, lyo mwahâbwa enyama mwalya kulya mwakazagilakira omu marhwiri ga Nyamubâho muderha mpu: «Ndi wankacirhulisa nirhu oku nyama? Bulya rhwàli rhucibîrire bwinja e Mîsiri»! Na Nyamubâho âmuha e nyama mwanalya. 19 Arhali lusiku luguma lonene mwayirya, arhali nsiku ibirhi zonene, arhali nsiku irhanu zonene, arhali nsiku ikumi zonene nisi erhi makumi abirhi gonene. 20 Ci mwêzi mugumaguma goshi kuhika zimuyîshe emazulu, zimuyihike ebwa kuba mwahakanyire Nyamubâho oli ekarhî kinyu, mwanalakire embere zâge ene mukaziderha, mpu: «Carhumaga rhurhenga e Mîsiri». 21 Musa ederha, erhi: «Olula lubaga ndi ekarhî kalwo, Iuli lwa bantu bihumbi magana gali ndarhu bagenda n’amagulu, wanabuliderha, erhi: Nabaha e nyama balya omwêzi goshi! 22 Ka rhukolaga rhwababâgira ebibuzi n’enkafu lyo babona ngasi muguma hirya hinakwânîne? 23 Nyamubâho ashuza Musa, erhi: «K’okuboko kwa Nyamubâho kwayofiha bwenêne nici? Okolaga wabona erhi okwôla nakubwîraga kwaba erhi nanga».

24 Musa ahuluka ajibwîra olubaga ebyôla binwa bya Nyamubâho, anacishûbûza bagula makumi gali nda omu bashamuka bakulu b’olubaga, abahira eburhambi bw’Ihêma. 25 Nyamubabo ayandagala omu citû, anacishambâla na Musa, ayanka kuli gulya mûka gwamulikwo, aguhirakwo balya bagula makumi gali nda; n’oku ogwola mûka gwanabajakwo ntya, barhôndêra okulêba; ci barhaciyushûlaga. 26 Bantu babirhi, muguma izîno lyâge ye wali Eldadi, n’owundi Medadi, bâli basigire oku cihando, nabo mûka abajakwo; bàli omu bayandisirwe, ci ba rhahashagija ebw’Ihêma; nabo barhôndêra okulêbera omu cibando. 27 Mwana muguma wa musole akanya agendibwîra Musa, erhi: «Eldadi na Medadi badwirhe balêbera omu cihando.» 28 Ho na halya, Yozwè, mwene Nuni, abàga murhumisi wa Musa kurhenga eburho bwâge, aja omu kanwa aderha, erhi: «Mâshi yagirwa Nnawirhu Musa, obahanze.» 29 Musa amushuza, erhi: «Ka wamambonera obumvu? Owabona Nyamuzinda ahindula olubaga lwa Nyamubâho lwoshi lukola lwakazilêba, na Nyamubâho ahire omûka gwâge kulibo!» 30 Musa acishubirira omu cihando n’abagula b’Israheli.

Empirahira

31 Oku irhegeko lya Nyamubâho, empûsi yanacihûsa; eyo mpûsi yarhenga e bwa nyanja, yayisha edwîrhe empirahira, yazibunika oku cibando, n’ahola zàgwâga, obulî bwaho bwâli bwa igenda lya mulegerege muguma lunda luguma n’olundi lunda lindi igenda lya mulegerege muguma, eburhambi bw’ecihando n’oku zàli zilundumine kwo kuhêka enyanya, bwàli burherema bwa makoro abirhi kurhenga okw’idaho. 32 Olwola lusiku loshi, n’obudufu bwoshi, n’erhi buca, olubaga lwarhôndêra lwagwârha ezôla mpirahira; owali gwasire nsungunu àli ahisire omu homori^u ikumi; bayanika ebyôla byâbo eburhambi bw’ecihando coshi. 33 Ci oku enyama zicibali ekanwa omu mino barhacimira, oburhe bwa Nyamubâho bwanaciyâkira oku lubaga; Nyamubâho abalambika mwo banji bwenêne là. 34 Ahola hantu bahayîrika izîno lya Kibroti-Hatava, ebwa kuba ahola ho babishaga lulya lubaga lwagomaga erhi kagegene karhuma. 35 Kurhenga aha Kibroti-Hatava, olubaga lwaja e Heseroti, lwanahanda ahôla Haseroti.

Miriamu na Aroni bashomba Musa

1 Miriamu n’Aroni, barhôndêra okuderhaderha kubi Musa erhi omukazi w’omukûshi ayankaga orhuma. Ebwa kuba amayanka omukazi w’omukushi. 2 Banacirhôndêra okuderha, mpu: «Ka Nyamubâho kuli Musa yenene aderhera? K’arhaderheraga kuli rhwe rhweki?» Nyamubâho anaciyumva okwôla. 3 Ci Musa acibêraga muntu mutûdu bwenêne, kulusha abandi bantu boshi ba hanola igulu. 4 Mw’akola kanya konêne, Nyamubâho abwîra Musa, Aroni na Miriamu, erhi: «Muhuluke oku muli basharhu, muje e bw’Ihêma ly’embugânano.» Banacihuluka oku bali basharhu.

Nyamubâho atumuza Miriamu na Aroni obubî bwâbo

5 Nyamubâho ayandagala omu nkingi y’ecitû, agendibêra aha luso lw’Ihêma. Ahamagala Aroni na Miriamu, nabo oku bali babirhi bayegêra. 6 Anacibabwîra, erhi: Yumvi bwinja ebinwa byâni: «Akaba hali mulêbi wa Nyamubâho mugwerhe, omu bilôrho mwo ncîmanyisa emwâge, omu bilôrho mmuderhegeza. 7 Ci mwambali wâni Musa arhali ntyôla; amanyikine bwinja oku ali muntu nkana munola nyumpa yani yoshi. 8 Nankazimushambaza rhuyerekezanye akanwa, nciyêreke ye ci ntamushambaliza omu migani, yêne anahashilolêreza obusù bwa Nyamubâho. Carhumirage murharhînya okuja kwaderhaderha kubi mwambali wâni Musa? 9 Oburhe bwa Nyamubâho bwanaciyâka bwenêne kuli bo; anacicigendera; ecitû canacicîyêgûla kulya nyanya ly’Ihêma. 10 Na, k’orhabona! Miriamu amahinduka walushomyo, akola mwèru nkalubula. Aroni ayerekera emunda Miriamu ali, alola oku akola mushomyo.

Obulagizi bwa Aroni na Musa

11 Aroni anacibwîra Musa, erhi: «Mâshi Yagirwa, nnawirhu, omanye wankarhubarhuza ecira câha rhwajiraga omu kuhalanjika, rhunakwânîne n’obuhane bwaco. 12 Mâshi arhabâga nka mwana wa cifù, ye rhenga omu nda ya nina erhi n’omubiri gumonyosire!» 13 Musa anacishenga Nyamubâho aderha, erhi: «Mâshi, Nyamuzinda nkusengire, omufumye!« 14 Nyamubâho anacibwîra Musa, erhi: Ishe acimukayiraga ebusu arhankageza nsiku nda erhi ayunjwire nshonyi? Ayorhe nsiku nda muyungule embuga ly’ecihando; enyuma z’ahola banashubimuyankirira omwola cihando.« 15 Miriamo ageza nsiku nda ali muyungule embuga ly’ecihando, n’olubaga lurhahashigigenda, kuhika Miriamu ashubiyankirirwa. 16 Enyuma z’aho, olubaga lwarhenga ahôla Haseroti, bâgendihânda omu irûngu lya Parani.

Enyenzi zàrhumwa e Kanani

1 Nyamubâho anacibwîra Musa, erhi: 2 «Orhume abantu bagendiyênja ecihugo ca Kanani, co cihugo nâhà bene Israheli. Oje warhuma muguma muguma omu ngasi bûko; n’abôla warhuma kukwânîne babe b’omu barhambo babo.» 3 Musa abarhuma kurhenga omwola irûngu lya Parani nk’okwôla Nyamubâho anarhegekaga; abôla barhambo barhumagwa bàli barhambo ba muli bene Israheli. 4 Alaga amazîno gâbo: omu bûko bwa Rubeni, Shamuwa, mwene Zakuri. 5 Omu bûko bwa Simoni, Shafati, mwene Hori, 6 omu bûko bwa Yuda, Kalebu mwene Yefune, 7 omu bûko bwa lsakari, lgali, mwene Yozefu. 8 Omu bûko bwa Efrayimu, Oseyi, mwene Nuni, 9 omu bûko bwa Benyamini, Palti, mwene Rafu, 10 omu bûko bwa Zabuloni, Gedieli, mwene Sodi, 11 Omu bûko bwa Yozefu, bwa Menashè, Gadi, mwene Susi, 12 omu bûko bwa Dani, Amieli, mwene Gemali, 13 omu bûko bwa Aseri, Sutuhuri, mwene Mikaeli. 14 Omu bûko bwa Nefutali, Nahabi, mwene Vafusi, 15 omu bûko bwa Gadi, Geweli, mwene Maki. 16 Agôla go mazîno g’abantu barhumagwa mpu bâgendiyênja ecihugo. Musa ayîrika Oseyi mwene Nuni izîno lya Yozwè.

17 Musa abarhuma mpu hagendiyênja ecihugo ca Kanani; abahwira, erhi: «Musôkere eyôla munda omu kugerera e Nêgebu; musôke oku ntôndo. 18 Mulolêreze bwinja kurhi ecihugo ciyosire, abantu bayubakamwo, akaba bali bazibu erhi nanga, akaba bali banyi erhi mwandu. 19 Mulolêreze ecôla cihugo, bantu bayubakamwo, kurhi ciri, akaba ciri cinja erhi cibi; mulole ebishagala bayubakamwo kurhi biri, akaba biri bizibuzibu nisi erhi biri biyîgule hoshi. 20 Mulole kurhi obudaka buyosire, erhi buli bwinja erhi nanga burhali bo, mulole erhi ciri mwo n’emirhi nisi erhi nanga. Mube n’oburhwâli, murhôle oku malehe g’ecôla cihugo». Gàli mangog’okutwa emizâbîbu mirhanzi.

21 Basôka, baja bayênjayênja ecihugo, kurhenga okw’irûngu lya Sini kuhika e Rehobu, oku njira yaja e Hamati. 22 Basôka omu Nêgebu, bahika cingana e Hebroni, emunda Akimani, Sheshayi na Talmayi, bene Anaki bayûbakaga. Hebroni ayubakagwa myâka nda embere lya Tanisi w’e Mîsiri. 23 Erhi bahika omu kabanda ka Eskoli batwa ishami ly’omuzâbîbu n’olusisi lw’ogôla muzâbîbu, bayisha balibarhwire bantu babirhi oku murhamba, barhôla n’agandi malehe g’amakomamanga n’emitini. 24 Ahôla bahayîrika izîno ly’akabanda ka Eskoli, erhi olwôla lusisi lw’omuzâbîbu bene Israheli batwaga lwolurhuma. 25 Enyuma lya nsiku makumi ani kurhenga eyôla munda balijiriyênja ecihugo, 26 bayisha bayishire baja emunda Musa ali n’Aroni, n’endêko ya bene Israheli boshi aha Kadesi, omw’irûngu lya Parani. Bababwîra emyanzi nka kulya banarhumagwa; bashambalira n’olubaga loshi, banabayêreka amelehe ga ecôla cihugo.

27 Yumvagya oku bashambaliraga Musa: «Neci rhwanajîrage mwa cirya cihugo wanarhurhumagamwo. Okunali ciri cihugo cihululamwo amarha n’obûci, agala malehe gône gakumanyise. 28 Ci olubaga luyûbaka ecôla cihugo Iuli ludarhi, n’ebishagala byâbo biri bizibuzibu na binene bwenêne; ciru rhwanashimanyiremwo bene Anaki. 29 Amaleki ayûbaka ecihugo ca Nêgebu, omunya-Hiti, omunya-Yebusi n’omunya-Mori bayûbaka omu ntôndo, n’omunya-Kanani ayûbaka oku burhambi bw’enyanja n’oku burhambi bwa Yordani. 30 Kalebu ayimuka abwîra olubaga lwali luzonzire Musa, erhi: «Yumvi mmubwire. Kanyi rhusôkere eyola munda rhurhôle ecôla cihugo bulya rhwanakuhasha.» 31 Ci abandi bantu bàli barheremire naye baderha, mpu: «Rhurhankahasha okusôka mpu rhujilwîsa olwôla lubaga, Iuli ludarhi kurhulusha. 32 Barhôndêra okushambâla kubi kubi oku biyêrekîre ecôla cihugo balijiriyênja, bakaziderha, mpu: «Ecihugo rhwalijiriyênja, ciri cihugo cirya bene co^v, abantu rhwabwîne muli ecôla cihugo bali bantu balî balî. 33 Ciru rhwabwinemwo balya bantu banene-banene, bene Anaki, bulya biûko bw’abantu bahamu bwenêne: rhwàli embere zâbo n’omu masu gâbo, nka mahanzi.»

Akavango n’obuhane

1 Olubaga lwoshi lwalogôshera, lwabanda orhuhababo, lwalakûla obwôla budufu boshi. 2 Bene Israheli boshi bakazicîdudumira Musa n’Aroni, n’endêko yoshi yababwîra, erhi: «Ka rhurhankafirire omu cihugo c’e Mîsiri nisi erhi munôla irûngu erhimwo.» 3 Carhuma Nyamubâho arhuhêka muli ecôla cihugo, omu engôrho yagendirhumalirira? Bak’irhwe n’abana birhu bakolaga bagendiba mpira zâbo. Ka kurhali kwinja kuli rhwe rhucishubirire e Mîsiri erhi kwo? 4 Banacibwirana bone nannene, mpu: «Rhucishoge owirhu murhambo, rhucishubirire e Mîsiri»

5 Musa n’Aroni banacikûmba bûbi embere za bene Israheli boshi. 6 Yozwè, mwene Nuni na Kalebu, mwene Yefune, bantu babirhi omu bagendigiyênja ecihugo, basharhula emyambalo yâbo. 7 Banacibwîra endêko ya bene Israheli yoshi, mpu: «Ecihugo rhwageziremwo coshi nti rhucilorereze, ciri cihugo cinja bwenê. 8 Nka Nyamuzinda arhurhonyize yêne anarhuhêka muli ecôla cihugo, anarhuheco, ciri cihugo cadubukamwo amarha n’obûci. 9 Ci kwônene murhahîra mukagomera Nyamubâho, murhanayôbohaga abantu abantu bali muli ecôla cihugo, bulya rhwabahungumula, owakazagibalanga acîyegwire kuli bo, na Nyamubâho ali haguma nirhu, murhabayobôhe.»

Oburhe bwa Nyamubâho n’obulagizi bwa Musa

10 Olubaga lwoshi lwahiga mpu lukola lwababanda amabuye, ci agôla mango irenge lya Nyamubâho lyanacîyerekana oku Ihêma ly’embuganano embere za Bene Israheli boshi. 11 Nyamubâho anacibwîra Musa, erhi: «Kuhika mangaci erhi lwanabula okunyemera on’obwôla ludwîrhe lwabona ebisomerine ndwîrhe najira ekarhî kabo. 12 Nkolaga naluhunikakwo ecihûsi , mmbamalîre, wene mbe we njira ishanja linene kulusha na lizibu kulusha eri.» 13 Musa anacibwîra Nyamubâho, erhi: «Abantu b’e Mîsiri bayishi oku okuboko kwâwe kudarhi warheremagyamwo abala bantu kurhenga emwabo, n’okwôla bakumanyisize abantu b’ecôla cihugo. 14 Boshi bayishi oku w’oyu Nyamubâho, oba ekarhî k’olu lubaga ; oku onakazicîyerekana emwabo busu oku busu, w’oyu Nyamubâho; bayishi oku ecitû câwe ciba enyanya zâbo, bayishi oku onakazigenda embere zâbo mûshi omu nkingi y’omuliro. 15 Erhi wankayirha ou lubaga luhungumuka nka muntu muguma, amashanja gayumvagya ebyadesirwe kuli we gakolaga gayishiderha erhi: 16 Nyamuwinda arhali agwerhe obuhashe b’okuhêka olubaga muli cirya cihugo alagananaga mpu abahà co; banaderha mpu co cirhumire abayirhira muno irûngu.»

17 Obuhashe bwa Nyakasane buyerekanage bunôla oku bunaba bunene, nka kulya wanamanyisagya erhi oderha, erhi: 18 «Nyamubâho akêreza omu kukunira, aba na mugale omu bwinja, anababalire amabî n’ecâha; ci arhankalola omuntu oli n’ecâha nka muntu mwêru kwêru, anahanire obubî bw’ababusi oku bana babo. ciru n’oku bana b’iburha lya kasharhu n’iburha lya kani. 19 Yagirwa, obabalire olula lubaga kuli obûla bubî lujizire erhi bwonjo bwâwe bunji hurhuma, obabalire nk’oku onayôrha obabalira olula lubaga kurhenga e Mîsiri kuhika hanola.

Okubabalirwa n’obuhane

20 Nyamubâho anacishuza, erhi: «Nababaliraga nk’okwôla onasengire; 21 Ci, mba nzine! N’irenge lya Nyamubâho lyabumba igulu lyoshi! 22 Abantu boshi babwîne irenge lyâni n’ebisomerine najiraga e Mîsiri na omw’irûngu, abantu bamantangula kali ikumi^w, barhanyumva izu lyâni, 23 abôla boshi barhabone kwo cirya cihugo nalaganyagya n’endahiro ababusi babo. Ntaye ciru n’omuguma muli balya bangayaguzagya wacilolakwo. 24 Ci mwambali wâni Kalebu yeki, waligwerhe gundi gundi mûka, anayosire acîshwekire kuli nie, namuhisa muli ecôla cihugo alijîre, n’iburha lyâge lyaciyimamwo. 25 Omunya-Maleki, n’omunya-Kanani bayubasire omu kabanda: irhondo, moyo muhindamuke, muje omw’irûngu, omu njira y’ebwa nyanja ndukula.

26 Nyamubâho ashambaza Musa n’Aroni, ababwîra, erhi: 27«Kuhika mangaci erhi nanayôrha nalembera olula lubaga luli ntyala, olwakaziyôrha lwaci duduma kuli nie. Nayumvîrhe eyôla midudumo ya bene Israheli kuli nie. 28 Ogendibabwîra oku mba nzîne! Nyamubâho okudesire: namujirira nk’okwôla mwanaderheraga omu marhwiri gani^x. 29 Ebirunda binyu munôla irûngu byahungumukira. Mweshi mwe mwajiriragwa omubalè erhi muganjwa kurhenga oku wa myâka makumi abirhi kuhêka enyanya, mwe mwanacîdudumiraga kuli nie. 30 Murhahike muli cirya cihugo nalagananaga nti najimuhiramwo, okuleka Kalebu mwene Yefune na Yozwè, mwene Nuni. 31 N’abana binyu barhôrho balya mwaderhaga mpu bakola bajibà nsimha za kuyirhwa! Niehe nabahêka muli ecôla cihugo, bamanya ecôla cihugo mwagayaguzagya. 32 Ebirunda binyu mw’oyo, munôla irûngu byahungumukira; 33 n’ahana hinyu bayabukana amasò gâbo munôla irûngu, myâka makumi ani, bo bahêka ntyo obuhane bw’okubula obuyemêre kwinyu, kuhika ebirunda binyu bihwêre munôla irungu. 34 Kulya mwagezagya nsiku makumi ani mwaja mwalolêreza ecihugo, ntyo kwo ensiku zàli, kwo n’emyâka yaba: mwabarhula amabî ginyu myâka makumi ani^y. mwanayumviza ahôla okuciberûla kuli nie bunguke buci kulerha. 35 Niono nie Nyamubâho, nkudesire! Alaga oku najirira eyi ndêko mbi yacihindulaga kuli nie: boshi hahwêra munôla irûngu, mwo bafira.»

36 Balya bantu Musa arhumaga mpu baje balolêreza ecihugo na erhi bagaluka barhuma olubaga loshi lucidudumira Nyamubâho, 37 abôla bantu bàjaga baderha kubi kuli ecôla cihugo, abôla bantu bàbandwa n’olufu ho na halya, e mbere za Nyamubâho. 38 Yozwè, mwene Nuni na Kalebu mwene Yefune bone bafumire olufu muli balya bajagiyênja ecihugo.

Okuhimirwa aha Horma

39 Musa anacihêkera bene Israheli boshi ebyôla binwa; olubaga lwoshi lwanaciluha bwenêne. 40 Erhi baba bamazukiriza sêzi sêzi, bakaya, basôkera ebw’irhwerhwe ly’entôndo, banaciderha, mpu: «Rhônôla! rhukolaga rhwasôkera eyôla munda Nyamubâho anaderhaga ebwa kuba rhwajizire ecâha.» 41 Musa ababwîra, erhi: «Carhuma mugendivuna irhegeko lya Nyamubâho? Okwôla kurhamubcre. 42 Murhasôkeraga eyôla bulya Nyamubâho arhali ekarhî kinyu! Mumanye mwene mwarhuma mugendihimwa n’abashombanyi binyu. 43 Bulya omunya-Maleki na omunya-Kanani bali embere zinyu, mwahungumukira eyôla n’engôrho ebwa kuba mwaciberwire kuli Nyamubâho; Nyamubàho arhâbe haguma ninyu.» 44 Baharha mpu bonene n’emisi yâbo basôkera oku ntôndo; ci omucîmba gw’amalaganyo ga Nyamubâho na Musa. gurhafukunyagya omu karhî k’ecihando. 45 Oku bundi, balya banya-Maleki n’Abanya-Kanani bayubakaga omwôla ntôndo babunguluka, babahima, babarhema bihimbi bihimbi kuhika aha Horma.

VI. Obuhashe bw’abadâhwa na bene Levi

Olubero luhyahya lw’amarhegeko

1 Nyakasane anacibwîra Musa, erhi: 2 « Ogendidesa bene Israheli, obabwire, erhi: Amango mwahika muli cirya cihugo mwagendibêra, ciryala cihugo namuha, 3 na nkamukola mwarherekêra Nyamubâho enterekêro yajirwa n’omuliro, ebe ya nsirîra, ebe yindi nterekêro y’okuyunjuliza muhigo mulebe, nisi erhi nterekêro y’obulonza bw’omuntu konene, kandi erhi ebe nterekêro y’amango g’ensiku nkulu zinyu, mpu lyo, omu kurherekêra enkafu zinyu kandi erhi bibuzi binyu, muhasha okuhêra Nyamubâho enterekêro y’akisununu kinja. 4 Omuntu oyishire okuhâna enterekêro yâge emunda Nyamubâho ali, anahira enterekêro y’enkalange, cihimbi ciguma ca kalikumi c’enshâno y’omulà n’ecigabi ca kani ca ehini^z y’amavurha. 5 Wanajira enterekêro y’embulaga na cigabi ciguma ca kani c’ehini ya idivayi, haguma n’enterekêro y’e nsirîra n’enterekêro y’omurhûla oku ngasi mwanabuzi. 6 Okunterekêro y’engandabuzi, wanahâna bihimbi bibirhi bya kali ikumi by’enshâno y’omulà oku nterekêro y’enkalange, ci eyola nshâno ebe mvange n’amavurha. 7 Oku nterekêro y’e mbulaga, wanahâna cihimbi ciguma ca kasharhu c’ehini y’idivayi, ebe nterekêro y’akisununu kinja embere za Nyamubâho. 8 Erhi wankarherekêra empanzi, akaba eri ya nterekêro y’ensirîra, kandi erhi ya kuyukiriza muhigo mulebe, nisi erhi ebe nterekêro yâwe ya murhûla wahà Nyamubâho, 9 haguma n’eyola mpanzi wanarherekêra, nka nterekêro ya nkalange, bihimbi bibirhi bya kalikumi by’enshâno y’omulà mvange n’ecihimbi ca kabirhi c’ehini y’amavurha. 10 Wanahâna n’ecihimbi cakabirhi c’ehini y’idivayi, nka nterekêro y’embulaga: erhi nterekêro ejizirwe n’omuliro, nterekêro ya kisununu kinja emwa Nyamubâho. 11 Kwo bakazijira ntyôla oku ngasi mpanzi, oku ngasi ngandabuzi, n’oku ngasi mwanabuzi erhi mwanahene. 12 Oku mubalè gw’ebintu warherekêra gunali kwo nâwe wankanajira ngasi ciguma omu kushimba kulya omubalè gwâbo gunali.

13 Ngasi mwambali winyu naye kwo akazijira ntyôla, amango ahâna enterekêro yasirizibwa, nka nterekêro ya kisununu kinja emwa Nyamubâho. 14 Erhi akaba hali ecigolo mwayemerire okuyûbaka haguma ninyu, kandi erhi abe mubûnga mukola muba naye hamagera emyâka n’emyâka, erhi oyôla akalonza okuhâna enterekêro, kulya mujira kwo naye agwâsirwe okujira. 15 Irhegeko lyaba liguma oku lubaga loshi, kuli mwe mweshi, kuguma n’ecigolo ciyubasire emwinyu, lyaba irhegeko, oku ngasi iburha linyu lyoshi: oku cigolo na kuli mwe mwene, mweshi mwanakazijirirwa kuguma embere za Nyamubâho. 16 Irhegeko lyaba liguma lyonene, n’engeso yaba nguma yonene, oli kuli mwe, oli oku cigolo ciyubasire emwinyu.»

Emigati ya burhanzi

17 Nyamubâho anacibwîra Musa, erhi: 18 «Ogendidesa bene Israheli obabwire, erhi: 19 Amango mwahika muli cirya cihugo nagendimuhira, na nka mukola mwakazilya omugati gw’ecôla cihugo, mwanaberûlakwo enterekêro ya Nyamubâho 20 Nka nterekêro ntangiriza, mwanaberûla oku buntu bw’omugati gwinyu, buntu bwa mugati muguma, mwanagurherekêra nka nterekêro ntangiriza y’oku câno cinyu. 21 Kwo mwanakaziyôrha mwajira ntyôla oku buntu burhangiriza bw’omugati gwinyu, mwanaberûlakwo enterekêro ya Nyamubâho, mukaziyôrha mwajira ntyôla mwoyo na iburha linyu.

Okuhyula oku byâha by’obuhwinja

22 Erhi mwankajira ecâha omu kuhabuka bulya murhashimbaga galya marhegeko gani namuhâga kuli Musa, 23 ngasi oku Nyamubâho anamurhegesire koshi erhi arhuma Musa kurhenga kwa lulya lusiku Nyamubâho amuhâga amarhegeko gâge na ngasi ganakulikire omu maburhwa ginyu goshi, 24 ntya kwo byaba: akaba mwajizire ecâha buzira kumanya, olubaga loshi lwanarherekêra empanzi ntôrho nka nterekêro ya nsirîra ya kisununu kinja embere za Nyamubâho, kuguma n’enkalange yâge, na embulagwa yâge, mwanajira nka kulya muyôrha murhegesirwe okujira, kandi mwanayushûlakwo enterekêro y’ecihebe oku câha. 25 Omudâhwa anajira enterekêro y’okuhyûla oku lubaga loshi lwa bene Israheli, na ntyôla ecôla câha canababalirwa kuli bo, bulya ciri câha cajiragwa omu kuhabuka. Kandi nka bamahâna enterekêro yâbo, enterekêro yajiragwa n’omuliro embere za Nyamubâho, barherekire Nyamubâho oku byâha, erhi ecôla câha câbo cirhuma, eci bajiraga omu kuhabuka, 26 ecôla câha canababalirwa kuli bene Israheli boshi, n’oku cigolo cibayubasire ekarhî, bulya kwali kubabuka. 27 Erhi akaba muguma yenene wajizire ecôla câha c’okuhabuka, oyôla muntu anarherekêre empene ya mwâka muguma oku nterekêro y’ecâha. 28 Omudâhwa anajira enterekêro y’okuhyûla embere za Nyamubâho, kuli olya muntu wababukaga erhi ajira ecâha; nka bamamujirira eyola nterekêro y’oku hyûla, ecôla càha canamubabalirwa, 29 abe mwene Israheli erhi cigolo. Mwaba n’irhegeko liguma erhi hankajira owajira ecâha omu kuhabuka. 30 Cikwônene erhi hankaba owundi, mwene Israheli nisi erhi cigolo, oyôla akagayisa Nyamubâho n’oluhinzo, akagwe omu lubaga lwâge. 31 Bulya anagayagusize akanwa ka Nyamubâho, anabula bwashimba irhegeko lyâge: oyôla muntu akagwe^a, obubî bwâge kuli ye yêne.»

Obubane bw’okurbakenga olwa Sabato

32 Mw’agôla mango bene Israheli banali omw’irûngu, bashîmâna muntu muguma adwîrhe arhôla enshâli olwa Sabato. 33 Abola bashimanaga adwîrhe arhôla ensâli, bamuhêka emunda Musa ali, emunda Aroni ali n’olubaga. 34 Banacijira abamulanga, bulya oku ankajirwa ntâye ocikumanya. 35 Nyamubàho anacibwîra Musa, erhi: «Oyola muntu afe! Olubaga lwa bene Israheli loshii lumubande amabuye embuga ly’ecibando. 36 Erhi olubaga loshi luba lwamamurhenza omu cibando, lwamubanda amabuye, anacifa nka kulya Nyamubâho anarhegekaga Musa.

Obushemberere oku myambalo

37 Nyakasane abwîra Musa, erhi: 38 «Ogendidesa bene Israheli, obabwire bakazihira obushemberêre oku mihiro y’ebishûli byâbo, kurhenga okw’iburha kuja oku lindi, n’oku bushemberêre bwa ngasi muhiro bahirekwo ehigozi y’akaduku k’omukara. 39 Mwabà ntyo n’obushemberêre; omu kubulolakwo, mwanakengêra galya marhegeko ga Nyamubâho goshi lyo mugashimba; mumanye mwankakulikira enyifinjo z’emirhima yinyu erhi ez’amasu ginyu gakazimukululira ebwa kujira kubi. 40 Ntyôla mwakazikengêra amarhegeko gâni goshi, munagashimbe, na ntyo mwanabà bîmâna emwa Nyamuzinda winyu. 41 Nie Nyamubâho, Nyamuzinda winyu, owamakûlaga omu cihugo c’e Mîsiri, lyo nyorha niene Nyamuzinda winyu. Nie Nyamubâho, Nyamuzinda winyu.»

Okugoma kwa Korè, Datami na Abirami

1 Korè, mwene Yishari, ya Kehati, ka Levi bona Datani n’Abirami bene Eliyabu, na Honi mwene Peleti, Eliyabu na Peleti bâli bene Rubeni, bajamo obucîbone; 2 bacihindulira Musa; bashimanwa na bandi bantu magana abirhi na makumi arhanu b’omu bene Israheli, barhambo b’olubaga, bantu b’irenge na bakengwa. 3 Bashubûzanya oku kulongôza Musa n’Aroni, banacibabwîra, mpu: «Rhwamarhama ninyu, bulya olubaga lwoshi, abantu boshi bali bîmâna, na Nyamubâho ali ekarhî kabo. Cankarhuma mweki mucikuza enyanya ly’olubaga lwa Nyamubâho?» 4 Erhi Musa ayumva okwôla, akumba bûbi. 5 Abwîra Korè n’omurhwe gwâge, erhi: Ihondo, Nyamubâho amanyisa oli wâge n’oli mwîmâna, yêne anamuyegeza hofi naye, oyu acishozire yêne anamushegeza hofi naye. 6 Mujirage ntyala: Murhôle ebitumbûkizo, Korè n’omurhwe gwâwe goshi. 7 Irhondo, muhiremwo omuliro, munahire ensangi oku nyanya embere za Nyamubâho, oyu Nyamubâho akanacîshoga, oyôla yenali mwîmâna. Namarhama ninyu bene Levi. 8 Musa anacibwîra Korè, erhi: «Yumvagi bene Levi. 9 Ka emwinyu, kuli kunyi okula Nyamubâho amwishogaga omu karhî ka bene Israheli boshi, amuhira hago hago mpu mukazimuyegêra munakazikola omu ndâro ya Nyamubâho, n’okuyimangira olubaga omu mukolo gwalo? 10 Akushegezize hofi naye, woyo na bene winyu boshi, bene Levi, haguma nâwe, lero bukolaga budâhwa mwalonza. 11 okwôla kwo kurhumire we n’omurhwe gwâwe muyishijira ihano ly’okucihindula kuli Nyamubâho! Aroni aligi muntu muci obula mwaciduduma kuli ye?» 12 Musa arhuma mpu bahamagale Datani n’Abirani mwene Eliabu; banacishuza mpu: «Rhurhasôkera eyo». 13 Ka kuli kunyi erhi orhurhenza omu cihugo cahululaga amarha n’obûci n’okuyishirhuyirhira munola irûngu^b; kandi wacikûnga mpu we nnawirhu? 14 Mâshi arhali omu cihugo cihulula amarha n’obûci wa rhuhesire, arhali mashwa ga mizâbîbu warhuhire mpu rhugayimemwo! Ka omanyire mpu olula lubaga walujira mihurha? Rhurhasôkere eyola munda!» 15 Omu bukunizi bunene, Musa anacibwîra Nyamubâho, erhi: Orhalolaga enterekêro yâbo y’enkalange. Ntasagibanyaga ciru na oli endogomi^c yâbo, ciru na ntâye nkola njirire amabî muli bo.»

Obubane

16 Musa anacibwîra Korè, erhi: «We n’omurhwe gwâwe, irhondo mubone kane embere za Nyamubabo, we nabo na Aroni. Murhôle ngasi muguma ecitumbûkizo cinyu 17 Muhiremwo cnshangi, munagendihêka ngasi muguma ecitumbûkizo câge emunda Nyamubâho ali: biri bitumbûkizo magana abirhi na makumi arhanu; nâwe wene kuguma n’Aroni, murhôle ngasi muguma ecitumbûkizo câge.» 18 Banacirhôla ngasi rnuguma ecitumbûkizo câge, banacihira mwo omuliro, banahira ensbangi oku nyanya, bagendiyimanga aha muhango gw’ihêma ly’embuganano, boshi na Musa n’Aroni. 19 Korè ali erhi anahamagire olubaga loshi oku kucihindulira Musa n’Aroni aha Ihêma ly’embuganano. Okubundi irenge lya Nyamubâho lyabonekera olubaga loshi.

20 «Nyamubâho adesa Musa n’Aroni, ababwîra erhi: 21 Muciyegûle kuli olu lubaga, nkola naluherêrekeza buno buno^d.» 22 Banacikumbira akamalanga, baderha mpu: «Mâshi yagirwa Nyamuzinda, we Nyamuzinda wa ngasi mûka gwa muntu, muntu muguma oyula wadwîrhe oku kubi, na bunôla mpu okolaga wakunirira olubaga loshi» 23 Nyamubâho ashambâla na Musa amubwîra, erhi: 24 «Ogendibwîra olubaga, erhi: «Murhenge eburhambi bw’aha mwa Korè.»

25 Musa ayimuka anacija emunda Datani n«Abirami bali; n’abagula b’l sraheli bayisha bamukulikire. 26 Adesa olubaga loshi aderha, erhi: «Muje kuli n’enyumpa zabala bantu babi, mumanye murhanahumaga oku ngasi kalugu kabo, lyo ninyu mulekihererekera nka mwamazingazingwa n’ebyâha byâbo». 27 Barhenga eburhambi bw’aha mwa Korè. Datani n’Abirami erhi bali embuga, bayimanzire aha muhango gw’amahêma gâbo, na bakâbo, n’abana babo bakulu n’abarho boshi. 28 Musa anaciderha, erhi: «Mukolaga mwamanya oku Nyamubâho wanantumaga okukazijira eyira mikolo yoshi n’oku ntayijira oku irhwe lyani niene. 29 Abala bantu bakafa nk’oku abandi bantu banayôrha bafa, n’akalamo kabo kakayurha nk’oku akalamo k’abandi bantu kanayurha, erhi arhanali Nyamubâho wantumaga. 30 Ci erhi Nyamubâho akajira akantu karhuma abandi bantu bazânwa, erhi idaho lyankayashamya akanwa kalyo, likanabamirangusa boshi kuguma n’ebintu byâbo byoshi, erhi bankayandagalira ekuzimu banazine, aho neci mwanamayira ho oku abala bantu banajacire Nyamubâho.

31 Oku anayusiderha ebyôla binwa byoshi, obudaka bàli bayimanzirekwo bwanacihabhanyuka, 32 idaho lyayashamya akanwa kalyo, lyanacibamirangusa n’emilala yâbo, kuguma na bene Korè boshi n’ebintu byâbo byoshi. 33 Bayandagalira ekuzimu banacizine, bo na ngasi hyanali hyâbo hyoshi: idabo lyanacibafûnika, bahirigirha embere z’olubaga 34 Bene Israheli bàli eburhambi boshi, bakumbiranya, bakola bayâka, banaja bayâma, banaderha mpu: «Rhuyàke, lyo nirhu idaho lilekirhumirangusa!» 35 Omuliro gwanacimanuka emwa Nyamubâho. gwamirangusa balya bantu magana abirhi na makumi arhanu bajagitumula enshangi.

Olw’ebitumbûkizo n’olw’akarhi ka Aroni

1 Nyamuhâho ashambâza Musa, amubwîra, erhi: 2 Obwire omudâhwa Eleazari, mwene Aroni, arhenze ebitumbûkizo omu bwihirà, onakabulire kuli omuliro gulimwo, 3 bulya ebi bitumbûkizo oku byâha biri bigishe. Ebitumbûkizo by’abola bantu, abahemukiraga obuzîne bwâbo bonene, bajiremwo enambûle ndîri, zikazibwikira·oluhêrero lw’enterekêro y’ensirîra; bulya byarherekirwe Nyamubâho, binakolabigishe, byayôrha ntyôla cimanyiso kuli bene Israheli.» 4 Omudâhwa Eleazari arhôla birya bitumbûkizo by’omulinga byakolesibagwa na balya bantu bamirangusibagwa n’omuliro, ajiramwo enambule z’okukazibwikira oluhêrero. 5 Bene Israheli bayôrha bamanyire oku nta muntu w’embuga orhali w’omu buûko bwa Aroni, wakacishomya mpu ayegêra arherekêre Nyamubâho enshangi, anabule okuba aka Korè n’omurhwe gwâge nk’oku Nyamubâho anamumanyisagya omu kanwa ka Musa.

Okucîduduma kwa bene Israheli

6 Erhi buca, olubaga loshi lwa bene Israheli lwarhôndêra lwacîdudumira Musa na Aroni, lwakaziderha mpu: «Mwayisize olubaga lwa Nyamubâho.» 7 Ebwa kuba olubaga lwàli lwamagorha Musa n’Aroni, bombi bayerekera e bw’Ihêma ly’embuganano, ecitû calibwika n’irenge lya Nyamubâho lyaboneka. 8 Musa na Aroni bakanya baja ebw’Ihêma ly’embuganano. 9 Nyamubâho anacishambâza Musa aderha erhi: 10 «Orhenge muli olu lubaga, nkola naluhirigisa buno buno.» Bombi banacikumba bûbi. 11 Musa anacibwîra Aroni, erhi: Rhòla ecitumbûkizo, ohiremwo omuliro gw’oku luhêrero, ohire kwo n’enshangi, okanye duba emunda olubaga luli, ogendilujirira empyûlo; bulya oburhe bwa Nyamubâho bwamayâka. Ecibande camarhangira.» 12 Aroni arhôla ecitumbûkizo, nk’oku Musa anaderhaga, alibirhira omu karhî k’olubaga. Ecibande cali camarhêndera ekarhî k’olubaga. Ahira enshangi omu citumbûkizo, ajira enterekêro y’empyûlo oku lubaga. 13 Ajiyimanga ekarhî k’abamafa n’abazine; aho Ecibande cacîkwa. 14 Bantu bibumbi ikumi na bini na magana gali nda bafa n’ecôla cibande, buzira kuganja abafàga erhi Korè orhuma. 15 Aroni ashubira emunda Musa ali ah’Ihêma ly’embuganano, n’Ecibande erhi camacîkwa.

Olw’akarhi k’ Aroni

16 Nyamubâho ashambâza Musa amubwîra, erhi: 17 «Ogendibwîra bene Israheli bakuhe orhurhi, ngasi bûko karhikaguma, rhwo rhuligi rhurbi ikumi na rhubirhi rhwalerhwa n’abarhambo babo boshi kulya emilala yâbo enali ikumi n’ibirhi. Oyandike izîno lya ngasi muguma oku karhi kage. 18 Oyandike izîno ly’Aroni oku karbi ka Levi, bulya ngasi murhambo akaziba na karhi kaguma kulya emilala yâbo enali. 19 Oyishidekereza orhôla rhurhi omw’Ihêma ly’embuganano embere z’omucîmba gw’amalaganyo, halya nkazishimânana nâwe. 20 Omuntu ncîshozire, ayishiba olya akarhi kage kajirekw’obwaso, na ntyo, nanayusa embere zani erya mîdudumo bene lsrabeli bakazimujirakwo. 21 Musa agendishambâla na bene Israheli, n’abarhambo babo boshi bakazimulerhera karhi kaguma, nk’oku emilala yâbo enali, kwo kuderha rhurhi ikumi na rhubirhi, n’akarhi ka Aroni karhulimwo.

22 Musa adekereza orhola rhurhi embere za Nyamubâho, omw’lhêma ly’obubamirizi. 23 Erhi buca Musa ashubira ebw’Ihêma ly’obubamirizi, akarii k’Aroni kajirekwo obwaso, kaligi k’obûko bwa Levi: ako karhi kàli kamajakwo amafufu, kàli kamayâsa, erhi kamanajakwo amalehe. 24 Musa ayisha ahulukine rhulya rhurhi rhwoshi rhwali embere za Nyamubâho, arhuhira embere za bene Israheli boshi, babona na ngasi muguma arhòla akarhi kage.

25 Nyamubâho abwîra Musa erhi: «Oshubize akarhi ka Aroni aha Muciîmba gw’amalaganyo, kakazilangwa nka buhamirizi emwa ngasi boshi bankalonza okucihindula, na ntyôla okucîduduma kwabo kwanahwa emunda ndi, banalekifa. 26 Musa anacijira kulya, anacijira nk’oku Nyamubâho àlimurhegesire. 27 Bene Israheli banacibwîra Musa mpu: «Lola oku rhwamafa, rhwamahwa rhweshi. 28 Ngasi yeshi wakaziyegêra Endâro, adwîrhe afa. Ka kukwaninage rhweshi rhufe obwo?»

Emikolo y’abadâhwa n’oluhembo lwâbo

1 Nyamubâho anacibwîra Aroni, erhi: «W’oyu na bagala bâwe, haguma n’enyumpa ya sho, mwe mwatumula obubî bwankajirwa ahantu hîmâna; we na bagala bâwe, mwakazidosibwa oku bubî bwankajirwa omu mukolo gwinyu gw’obudâhwa. 2 Ci na bene winyu kuguma, ab’omu bûko bwa Levi, ab’omu mulala gwa sho, obayegeze hofi nâwe bakazikukolera banakazikurhabâla amango we na bagala bâwe muli omu mirimo yinyu y’omw’Ihêma ly’obuhamirizi. 3 Bakazikurhabàla oku mikolo yâwe yoshi nk’oku mikolo y’Ihêma ly’embuganano. Ci bamanye bankanayegêra ebintu bimîna, erhi oluhêrero, mulekifa oli we oli bo. 4 Bakazikugwasa, bakazikola omu mikolo y’Ihêma ly’embuganano, oku ngasi mikolo enayêrekîre Ihêma. Ci nta w’embuga wankayegêra 5 Mukazikola omu hantu hîmâna n’oku luhêrero, lyo oburhe bw’okushimbulira bene Israheli buhwa. 6 Nie nàrhôzire bene winyu Baleviti ekarhî ka bene Israheli; abahâbagwa Nyamubâho we okola obahâbirwe mpu bakazijira omukolo gw’omw’lhêma Iy’embuganano. 7 We na bagala bâwe, omukolo gwinyu gw’obudâhwa gwabà oku ngasi biyêrekîre oluhêrero n’ebiri enyuma ly’ecisika^e, mwakazijira ogwola mukolo. Mwakazijira omukolo gw’oburherekêre, bulya muli badâhwa. Ow’embuga wankacishomya mpu ayegêra, anafe.

Omwanya gw’abadâhwa

8 Nyamubâho anacibwîra Aroni, erhi: nàkuhire omukolo gw’oku ngasi binamberulirwe. Ebintu birherekêre bya bene Israheli, nkuhire byo we n’abana bâwe nka ngalo ya ngasi mango. 9 Alaga ebyakaziba byâwe omu bintu bîmâna bwenêne, omu biryo birherekéêre: entûlo zoshi za bene Israheli bakazizingalulira, enterekêro z’enkalange zoshi, enterekêro zâbo zoshi oku byâha n’enterekêro zâbo zoshi z’empongano bâkanayîshikampa zoshi: ebyôla byoshi nka bintu bîmâna bwenêne, byaba byâwe kuli we n’oku bagala bâwe. 10 Wakalya ebîmâna bwenêne; ngasi mulume akazibiryako. Obikenge bwenêne. 11 N’ebira nabyo byakaziba byâwe: ngasi ebi banaberwire oku ntûlo zâbo, oku ngasi nterekêro z’okumogamoga za bene Israheli; nkuhîre byo we na bagala bâwe na bâli bâwe, n’eryola liri irhegeko ly’ensiku n’amango; ngasi ocire w’omu mwâwe, anahasha okubiryako. 12 Ngasi mavurha minja bwenêne bahâna, ngasi idivayi linja bwenêne bahâna, lihyahya, erhi ngano, ebirhangiriza by’emyâka yâbo balibirherekêra Nyamubâho, ebyôla nkuhîre byo. 13 Ngasi bya mburho yâbo mpyahya bankanahumbûla omu cihugo cabò mpu babirherekêre Nyamubâho, ebyôla byoshi nabyo nkuhìre byo. Ngasi yeshi onali acire omu mwâwe anabiryakwo. 14 Ngasi byoshi birikwo obuhane omu Israheli, ebyôla biri byâwe nabyo. 15 Ngasi wa bûko lubere abe wa bantu, abe wa cintu, birya banaha Nyamubâho, ebyôla byaba byâwe. Ci kwônene wanakazigombôla olubere lw’omuntu, n’olubere lw’ecintu cigalugalu. 16 Wanabigombôlera oku mwêzi muguma biri biburhe, wene wankaderha ecitwiro, sikeli irhanu z’ecuma c’olunyerere omu kuzigerera oku sikeli y’ahantu hîmâna, erya ya jêra makumi abirhi. 17 Ebirhagombôlwa by’ebi: olubere lw’e nkafu, olubere lw’ebibuzi, olubere lw’empene ebyôla biri bîmâna. Okazibulagira omuko gwabyo oku luhêrero n’amashushi gabyo wanagayoca gatumbûke mugi: eri nterekêro yajirwa n’omuliro ya kisununu kinja embere za Nyamubâho. 18 N’enyama zabyo ziri zawe, gulya mushaya bamogamoga n’okugulu kulyo. 19 Ebi bene Israheli baberûlira Nyamubâho oku bintu bîmâna nkuhirebyo we na bagala bâwe na bâli bâwe. N’eryo liri irhegeko ly’ensiku n’amango, eri ndagâno nnûnge^f y’ensiku zoshi, embere za Nyamubâho kuli we n’okw’iburha lyâwe mweshi. »

Ecigabi ca Bene-Levi

20 Nyamubâho anacibwîra Aroni, erhi: orhâbe n’akashambala omu cihugo câbo, na ntacigabi ciru n’eciguma cankaderhwa mpu câwe ekarhî kabo^g. Niehe nie cigabi câwe nie na kashambala kâwe ekarhî ka bene Israheli. 21 Ala oku bene Levi mbahire nka kashambala entûlo yoshi y’omu Israheli, kuli erya mikolo yâbo banajira omw’lhêma ly’embuganano. 22 Bene Israheli barhankaciyegêra Ihêma ly’embuganano, kwanaba kucibarhuza ecâha cankarhurna bafa. 23 Bene Levi bo bakazijira emikolo y’omw’Ihêma ly’embuganano na bône bankabarhula obubî bwâbo. Irhegeko ly’ensiku n’amango libahanzize okuba (libasezize okurhâba) n’akashambala ekarhî ka bene Israheli 24 Bulya bene Levi, aka shambâla kabo, mbahire era ntûlo bene Israheli baberûlira Nyamubâho. Co carhurnaga nababwîra nti barhabe n’akashambala ekarhî ka bene Israheli.

Entûlo

25 Nyamubâho ashambâla na Musa amubwîra, erhi: 26 «Ogendishambâza bene Levi obabwire, erhi: Amango mwahâbwa na bene Israheli entûlo mmuhire nka kashambala kinyu, mwanaberûlakwo enterekêro ya Nyamubâho, eri ntûlo oku ntûlo. 27 «N’ebyôla mwaberûla, olugero lwabyo lube nk’olugero lw’engano babêrûla oku cano, erhi nk’olugero lw’idivayi lihyahya baberûla oku mukenzi. 28 Kwo mwakaziberûla ntyôla ninyu enterekêro ya Nyamubâho kuli zirya ntûlo zoshi mwakazihâbwa na bene Israheli. Eyola nterekêro mwaberûlira Nyamubâho, mwanayiha omudâhwa Aroni. 29 Kuli ebi mwankanahàbwa byoshi, mwanakazirhôlakwo erya nterekêro ya Nyamubâho. Ebiri binja bwenêne byo mwakazikûlakwo ecigabi cîmâna. 30 Obabwire erhi: nka mwamaberûla birya biri binja bwenêne, entûlo oku bene Levi yanagererwa oku mburho y’oku câno n’oku mburho y’omu mukenzi. 31 Mwanabirîra ngasi hantu munalonzize hoshi mwe n’omulala gwinyu bulya lwo luhembo lwinyu olwo oku mukolo goshi mujira omw’Ihêma ly’embuganano. 32 Nta câha mwankajira muli okwôla nka mwamaberûla cirya cigabi cinja bwenêne, murhankahemula enterekêro nyinja za bene Israheli, murhankanacifa.»

Enkafu y’omukara

1 Nyamubâho ashambâla na Musa n’Aroni, aderha, erhi: 2 Alaga ebinwa b’irhegeko Nyamubâho arhegesire, ene aderha erhi: Ojibwîra bene Israheli bayîshe bandwîrhîre enkafu y’omukara, erya erhagwerhi ishembo lici oku mubiri, erhanasagihêka omuzigo. 3 Muyihekere omudâhwa Eleazari, naye anayirhenza omu cihando bagendiyibâgira embere zâge. 4 Omudâhwa Eleazari anarhôla oku muko gw’eyola nkafu n’omunwe gwâge, anajira nago olukangûlo kali nda olunda lw’omuhango gw’Ihêma ly’embuganano. 5 Banayoca eyola nkafu erhi anadwîrhe abona! banayoca oluhu lwayo, enyamazayo n’omuko gwayo kuguma n’ecihò cayo. 6 Omudâhwa anarhôla enshâli z’omurhi gw’o mwerezi, ez’olwifuyè n’ebindi by’akaduku; anabikweba mulyamuliro gudwirhe gwasingônola erya nkafu. 7 Kandi anashuka emyambalo yâge, ashukire n’omubiri gwâge omu mishi, anashubira omu cihando, ayorhe mugalugalu^h kuhika bijingo. 8 Naye olya wayocagya erya nkafu, anashuka emyambalo yâge, ashukire n’omubiri gwâge omu mîshi, anayôrha mugalugalu kuhika bijingo. 9 Omuntu oli bwinja anaguka lulya luvu lw’erya nkafu, anagendilubulagira emuhanda gw’ecihando, omu hantu hinja; bakazilubikira endêko ya bene Israheli, bakaziluhira omu mishi g’okubayobôla; eri nterekêro oku byâha. 10 Oyu wagukaga oluvu lw’erya nkafu anashuka emyambalo yâge, anayôrha mugalugalu kuhika bijingo. okwôla, lyâba irhegeko ly’ensiku zoshi oku bene Israheli n’oku muntu w’ecigolo onayubasire ckarhî kabo.

Ebiyêrekîre okuzinga

11 Owankahuma oku mufu mulebe erhi mulebe, oyôla anabe mugalugalu nsiku nda. 12 Anayishicîcêsa n’agôla mîshi olusiku lwa kasharhu n’olwa kalinda, anaba bwinja. Ci erhi akaba arhacîcêsizi oku lusiku lwa kasharhu n’olwa kalinda, arhankaba bwinja. 13 Owankahuma oku mufu, oku mubiri gw’omuntu wamafa, akaba arhacîcêsizi, oyôla anahemula endâro ya Nyamubâho; kukwânîne akagwe omu bene Israheli. Bulya galya mîshi gakûla ebizinzire garhabulajikire kuli ye; ali mugalugalu, n’agôla mazinga gâge anagayôrhana. 14 Alaga irhegeko erhi omuntu ankafira omw’lhêma. Ngasi yeshi wankaja muli eryo ihêma, na ngasi kalugu kali muli ryo, ebyôla byoshi byanaba bigalugalu kuhika nsiku nda. 15 Ngasi kalugu kafûnule, kalya karhagwerhi cifûniko cisheke n’ehigozi, kânaba kagalugalu. 16 Ngasi yeshi wankahuma oku muntu wanigiragwa omu mashwa, erhi wundi ofire kwônene erhi mavuha ga muntu, erhi oku cûsho, oyôla ânaba mugalugalu kuhika nsiku nda.

Amishi g’okukangûla

17 Kuli oyu muntu mugalugalu, banarhôla oku luvu lw’embâgwa yasingônolagwa nka nterekêro ya mpyûlo oku byâha, banabulagirakwo n’amîshi minja gali omu kalugu. 18 Omuntu oyosire bwinja anayanka ebyasi by’o lwifuyè, na hano aba amabidobeza omu mishi, anajiramwo olukangûlo oku nyumpa, oku ngasi kalugu n’oku bantu boshi banali halya, kuli omuntu wahumaga oku mavuha, erhi olya muntu bayirhaga, erhi wundi ofire kwônene erhi ohumire oku cûsho, 19 omuntu oli bwinja anajira olukangûlo kuli olya oli mugalugalu, oku lusiku lwa kasharhu na olwa kali nda; anamukulira ecâha câge oku lusiku lwa kalinda. Oyola muntu mugalugalu anashuka emyambalo yâge, naye yêne anacîshuka omu mishi, na bijingo ânabà bwinja. 20 Omuntu wankaba mugalugalu nka arhanacîcêsizi, anakagwe omu lubaga, bulya adwîrhe ahemula ahantu hîmâna ha Nyamubâho; bulya galya mishi gakula ebizinzire garhâbulajikire kuli ye: alimugalugalu. 21 Kuli bo lyaba irhegeko ly’ensiku zoshi. Olya muntu wajiraga olukangûlo lwa galya mîshi gakula ebizinzire anashuka emyambalo yâge, owankahuma oku mishi gakûla ebizinzire, anayôrha mugalugalu kuhika bijingo. 22 Ehi akahumwakwo oli mugalugalu, nahyo hinabe higalugalu, n’omuntu wankahihumakwo naye anabe mugalugalu kuhika bijingo»

VII. Okurhenga e Kadesi n’okuhika e Mowabu

Amîshi ga Meriba

1 Bene Israheli, olubaga loshi bahika omw’irûngu lya Sini, omu mwêzi murhanzi. Olubaga lwanacihanda aha Kadesi. Ho Miriyamu afiraga ahola, hobanamubishire.

Okuciduduma kw’olubaga

2 Bulyala ahola harhàli mîshi oku lubaga, boshi banacilundûkira emunda Musa na Aroni bali. 3 Olubaga lwalongôla na Musa, baderha mpu: «Nirhu rhucifaga galya mango bene wirhu bafiraga embere za Nyamubâho ka kukurhàli kwaba kwo kukulu? 4 Carhumaga olerha olubaga lwa Nyamubâho munola irungu, ka mpu lyo rhugûkumukiramwo rhwe n’ebintu birhu? 5 Carhumaga orhukula e Mîsiri, oyisha orhudwîrhe hanola hantu habi ntyala? Harhali hantu hankahingwa cici, harhali mutini, harhali muzâbîbu, harhali makomamanga, ciru harhali na mishi gakunywa? 6 Musa na Aroni barhenga aha ndêko, bakanya baj’ebw’lhêma ly’e mbuganano. Bakumba bûbi, n’irenge lya Nyamubâho lyanacibabonekera. 7 Nyamubâho ashambaza Musa aderha, erhi: 8 Oyanke kalya karhi, onakanye ogendishubûza olubaga we na mwene winyu Aroni; muderheze ibuye e mbere zâbo, libahe amîshi galyo. Wanabarhengeza amîshi omwola ibuye; wanaha olubaga lunywe n’ebintu byâbo. 9 Musa arhôla kalya karhi kali embere za Nyamubâho, nka kulya Nyamubâho anamurhegekaga. 10 Musa na Aroni bashubûza olubaga halyala ibuyeⁱ; Musa anacibabwîra erhi: «Yumvagi wâni bagoma! Ka rhwamurhengeza amîshi omula ibuye? 11 Musa anacilambûla okuboko, ashurha kabirhi kulya ibuye n’akarhi kage: mwanacivongoboka mîshi manji, olubaga lwanywa kuguma n’ebintu byalo.

Okuhanwa kwa Musa na Aroni

12 Nyamubâho anacibwîra Musa na Aroni erhi: «Bulya murhanyemire n’okunkuza embere za bene Israheli, murhahise^j olu lubaga mwa cirya cihugo na luha.» 13 Co cirhuma agôla mîshi gaderhwa mishi ga Meriba, halya bene Israheli balongôlezagya Nyamubâho, naye anaciyerekana obuhashe bwâge kuli bo.

Edomu abalahirira okuyikira

14 Kurhenga e Kadesi, Musa anacirhuma entumwa emw’omwâmi w’e Edomu mpu bagendimubwîra erhi: «Kwo adesire ntyala mwene winyu Israheli: Omanyire amalibûko goshi rhwamashimana.» 15 Balarha banacibungulukira e Mîsiri; rhwanacibêra yo nsiku mwandu. Ci bene e Mîsiri harhulibuza oli rhwe oli balarha. 16 Rhwanacilakira Nyamubâho. Naye anaciyumva omulenge gwirhu; arhuma malahika mpu arhukûle eyo Mîsiri. Lola oku rhuli buno aha Kadesi, Lugo elubibi lw’ecihugo câwe. 17 Oyemere rhutwikanye omu cihugo câwe; rhurhagere oli omw’ishwa, oli omu mizâbîbu; rhurhanywe ciru n’amîshi g’omu maliba gâwe; ci rhwashimbulira omulimbwa gw’ebwâmi, buzira kudu ngukira oli ebwa kulyo, oli ebwa kumosho, kuhika rhurhenge omu cihugo câwe coshi.» 18 Edomu anacimushuza, erhi: «Orhâgere emwâni, akaba onakuhizire. rhwagenzikanwa n’amatumu omu nfune.» 19 Bene Israheli banacimubwîra, mpu: «Mâshi, omu milimbwa rhwacisôkera, erhi rhwankanywa amîshi gâwe, nie n’amasò gani nanakujuha. Nta cindi nkuhunyire, okurhali kugera n’amagulu kwônene.» 20 Edomu anacishuza, erhi: «Orhâgere.» Edomu anaciyisha arhabire n’engabo yâge, ecibambizize bwenêne. 21 Ntyo kwo Edomu alahiriraga Israheli okugera omu cihugo câge, naye Israheli agendicizongolokera eburhambi bwâge.

Okufa kwa Aroni

22 Bene Israheli, olubaga loshi, barhenga e Kadesi, bahika oku ntôndo ya Hori. 23 Nyamubâho anacibwirira Musa na Aroni okwo ntôndo ya Hori, e lubibi lw’ecihugo ca Edomu, erhi: 24 «Aroni akola ajiluhûkira emw’olubaga lwâge; arhaje muli cirya cihugo naha bene Israheli, bulya murhayumvagya oku namurhegekaga aha mîshi ga Meriba. 25 Orhôle Aroni n’omugala Eleazari, obasôkane oku ntôndo ya Hori. 26 Wahogola Aroni emyambalo^k yâge, oyiyambike omugala Eleazari. Naye Aroni ashubire omu mulala gwâge, mwo agendifira. 27 Musa anacijira nk’okwôla Nyamubâho anamurhegekaga. Banacisôkera oku ntôndo ya Hori, erhi n’olubaga loshi ludwîrhe lwasinza. 28 Musa ahogola Aroni emyambalo yâge, ayiyambika omugala Eleazari. Aroni afira ntyo oku irhwerhwe ly’entôndo. Musa na Eleazari banaciyandagala kulya ntôndo. 29 Olubaga loshi lwabona oku Aroni anafire, n’enyumpa y’Israheli yoshi yanacishiba Aroni nsiku makumi asharhu.

Okuhimwa kwa mwâmi w’e Aradi

1 Omwâmi w’omunya-Kanani, ye mwâmi w’e Aradi, ayubakaga omu Nêgebu, ayumva oku Israheli ayiruka, anali omu njira y’e Atarimi. Oyo mwâmi atula bene Israheli kwo entambala, anacibagwarhamwo mpira nyinji. 2 Lero Israheli arhôla omuhigo embere za Nyamubâbo, aderha, erhi: «Yagirwa, erhi wakampa olu lubaga, nanaluherêrhera n’ebishagala byalo byoshi.» 3 Nyamubiâho ayumva izu ly’Israheli, amuhà abo banya-Kanani. Babageza oku boji bw’engôrho, babaherêrekeza n’ebishagala byâbo hyoshi. Aho bahayîrika izîno lya Horma.

Enjoka y’omulinga

4 Banacirhenga oku ntôndo ya Hori, bakulikira enjira ejire ebwa nyanja ya Sufu, lyo bahashizunguluka ecihugo c’Edomu. Olubaga lwabula oburhwâli muli eyola njira. 5 Lwanacirhôndêra okucîdudumira Nyamuzinda na Musa, lwakaziderha, erhi: «Carhumaga warhukûla e Mîsiri mpu rhuyishifira muno irûngu? Nta mugati, nta mishi, rhwanayihisirwe n’ebi biryo b’ishali. 6 Oku bundi Nyamubâho anabarhumira enjoka nkali, zaluma olubaga, na bantu banji bafa muli bene Israheli. 7 Olubagahaga lwaja emunda Musa ali, lwaderha, erhi: «Rhwajizire ecâha, bulya rhwacidudumire Nyamubâho nâwe. Oshenge Nyamubâho arhukûle kw’ezi njoka». Musa agendisengcrera olubaga. 8 Na Nyamubâho anacibwîra Musa, erhi: «Otule enjoka y’omulinga, oyimanike oku murhi wagwika; ngasi yeshi wankaba analumirwe, erhi ankayilolakwo, anaba na akalamo. 9 Musa anacitula enjoka y’omulinga, anaciyimânika oku murhi, n’erhi hankabire olumirwe n’enjoka, akalola kuli erya njoka y’omulinga, analame.

Okuja ishiriza lya Yordani

10 Bene Israheli bagenda, bajihanda aha Oboti. 11 Barhenga aha Oboti bagendihanda aha Yabarimi, omw’irûngu aha ishiriza lya bene Mowabu, olu nda lw’ebuzûka-zûba. 12 Barhenga ahola, bagendihanda omu kabanda ka Zaredi. 13 Barhenga aho, bagendihanda ah’ishiriza ly’Arnoni, lwîshi lurhenga omu bihugo by’Abanyamoreni, lukazihulula omw’irûngu. Olwo lwîshi Arnoni, lwo lunaligi lubibi lw’ecihugo ca Mowabu n’eca Abanyamoreni. 14 Co carhumaga baderha ntyala omu citabu c’amatabâro ga Nyamubâho, erhi: «Nyamubâho arhozire Vahebi, n’obwo arhahimwa muhûsi, ahirakwo emigezi ya Arnoni, 15 kuguma n’amarhambi g’emigezi eri kurhenga oku karhondo ka Ari kuhika oku lubibi lwa Mowabu.» 16 Erhi barhenga aho baja e Beri. Lyo lirya iriba Nyamubâho abwiriragaho Musa, erhi: «Oshûbûze olubaga, nkola naluhà amîshi.» 17 Lero obwo, Israheli anacirhôla olwimbo aderha, erhi:»

«Cûka wâni maliba!

Mumukomere akagasha!

18 Mwe maliba gàhumbagwa n’abaluzi,

n’abagula b’olubaga bagayigula

n’akarhi k’obukulu, n’ebikoma byâbo omu irûngu kuja e Matana!»

19 Kurhenga omw’irûngu baja e Matana; kurhenga e Matana baja e Nahalieli; kurhenga e Nahalieli baja e Bamoti. 20 Kurhenga e Bamoti baja ebw’akabanda kali omw’ishwa lya bene Mowabu, okw’irhwerhwe lya Pisga, ntôndo ndîrî ebonekana omw’irûngu lyoshi.

Okuhimwa kw’Abanyamoriti na Bashani

21 Israheli anacilika entumwa emwa Sihoni, mwâmi w’Abanyamoriti mpu bagendimubwîra, erhi: 22 «Ondeke nani ngere omu cihugo câwe; rhurhadungukire oli omu mashwa, oli ebwa mizâbîbu; rhurhanywe n’amîshi g’amaliba; rhwakulikira omulimbwa gw’ebwâmi kuhika rhurhenge omu cihugo câwe.» 23 Ci Sihoni arhazigaga mpu Israheli atwikanye omu cihugo câge. Sihoni anacishubûza olubaga lwâge loshi; anacikanya akola agendilwîsa bene Israheli omw’irûngu; anacihika aha Yahasi, anacikoza entambala kuli bene Israheli. 24 Israheli amugeza oku bwoji bw’engôrho; amuhima, ananyaga ecihugo câge kurhenga kuli Arnoni kuja e Yaboki, kandi kuhika kuli bene Amoni, bulya Yazeri àli lubibi naye. 25 Israheli anacinyaga ezo ngo zoshi. Ayûbaka omu ngo zoshi za bene Amoriti, Heseboni n’ez’abashizi bâge. 26 Heseboni lwo lwali lugo lunenene lwa Sihoni, mwâmi w’Abanyamoriti. Sihoni ye wajagilwîsa omwâmi w’embere wa bene Mowabu, anamunyaga ecihugo câge coshi kuhika kuli Arnoni. 27 Co cirhuma abazihi baderha ntya: «Mukanye e Heseboni we! Olugo lwa Sihoni lushubiyubakwa, banaluzibuhye! 28 Omuliro gwazusire e Heseboni, engulumira omu lugo lwa Sihoni yamalire Ari-Mowabu, yamirangusa entôndo z’Arnoni! 29 Buhanya bwâwe, wâni Mowabu! Wamahera weki lubaga lwa Kemoshi! Bagala bâge bayishaga bayàâka, na bâli bâge bagwarhagwa; baja ba Sihoni, mwâmi w’Abamoriti. 30 lburha lyâbo lyashandala kurhenga Heseboni kuhika aha Diboni. Rhwadulika omuliro kurhenga Nofahi kuhika Mediba.» 31 Israheli ayûbaka omw’ishwa ly’Abanyamoriti. 32 Musa arhuma abâgendilolêreza Yaseri, banacinyaga engo zâge zoshi; bashandabanya Abanyamoriti bazibâgamwo. 33 Banacigolonjoka, basôka omu njira y’e Bashani. Naye Og, mwâmi w’e Bashani, arhabâla n’engabo yâge yoshi mpu akola ajibalwikiza aha Edreyi. 34 Nyamubâho anacibwîra Musa, erhi: «Orhamurhinyaga, bulya mmuhizire omu maboko gâwe, ye olubaga lwâwe lwoshi, n’ecihugo câge coshi. Omukole re amabî nka kulya wagakoleraga Sihoni, mwâmi w’Abanyamoriti, wayûbakaga aha Heseboni. 35 Banacimuhima, n’abagala n’olubaga lwâge lwoshi. Harhasigalaga ciru n’omuguma ozine n’ecihugo câge bacirhôla.

Bene Israheli balikûla omu rhubanda rhwa Mowabu

1 Bene Israheli banacilikûla bagendihanda omu rhubanda rhwa Mowabu, ab’ishiriza lya Yordani, hofi na Yeriko 2 Balaka, mwene Sipori, abona ebi bene Israheli bajirire Abanyamoriti byoshi. 3 Mowabu arhemuka embere z’olwo lubaga erhi bunji bwalo burhuma; yeshi ageramwo omusisi erhi bene Israheli barhuma. 4 Anacibwîra abashamuka ba Madiani, erhi: «Ka murhabwini oku eyi nkûmo y’abantu yayisha yafôrha ngasi binarhuli eburhambi byoshi, nka kula enkafu enafôrha obuhasi omu mashwa. Balaka mwene Sipori ye wali mwâmi wa bene Mowabu muli ago mango. 5 Anacirhuma entumwa emwa Balâmu, mwene Beyori, aha Petori, oku burhambi bw’Olwîshi, omu cihugo ca bene Amafu. Amubwîra, erhi: «Lola oku engabo erhenzire e Mîsiri ebumbire ecihugo, enayubasire aha ishiriza ly’aha mwâni. 6 Nkusengire mâshi obiduhe ohehêrere olu lubaga, bulya lwamandusha misi. Lyoki nankaciluhima nandulibirhekwo lurhenge muno cihugo cani: bulya mmanyire oku oyu ogishire, anagishwe, n’oyu ohehêrerire anahehêrerwe.

7 Abashamuka ba Mowabu n’abashamuka ba Madiani banacihira njira, banadwîrhe oluhembo bayishiha omushonga. Oku barhinda aha mwa Balâmu, banacimurhôndereza ebinwa bya Balaka. 8 Anacibashuza, erhi: «Mulale hano, nyishibaha ishuzo nk’oku Nyamubâho akanambwîra.» Abo baluzi b’e Mowabu banacihanda aha mwa Balâmu. 9 Nyamubâho anaciyagâna Balâmu, amubwîra, erhi: «Bantu baci bala bali aha mwâwe»? 10 Balâmu ashuza Nyamuzinda, erhi: «Balaka mwene Sipori, mwâmi w’e Mowabu ye wabarhumaga mpu bayishi mbwîra erhi: 11 Lola olubaga lwarhenga e Mîsiri, lubumbire ecihugo coshi. Oyishe, mâshi obahehêrere, lyoki nankahashilulwîsa, nandulibirhekwo.» 12 Nyamuzinda anacibwîra Balâmu, erhi: «Orhagendaga nabo, orhanahehêreraga olwo lubaga, bulya Iuli lugishe.» 13 Sêzi, Balâmu erhi azûka abwîra balya baluzi ba Balaka, erhi: «Shubiri emwinyu, bulya Nyamubâho andahirire okugenda haguma ninyu.» 14 Balya baluzi b’e Mowabu bahuma enjira yâbo, bashubira emwa Balaka, bamubwîra mpu: Balâmu alahire mpu arhankarhukulikira. 15 Balaka ashubirhuma yo abandi baluzi, banji na ba cikono kulusha abarhanzi. 16 Erhi bahika aha mwa Balâmu banacimubwîra mpu: «Kwo adesire ntya Balaka mwene Sipori: «Mâshi, nkuhûnyire, ntâco cakuhanzagya okuyisha eno mwâni; 17 Bulya nakuhemba kulya kunakukwânîne, nankuhe ngasi ebi wankanampûna byoshi. Ci oyîshe, nkusengire, ohehêrere olu lubaga. 18 Balâmu anacishuza balya bambali ba Balaka erhi: «Ciru Balaka akampa enyumpa yâge eyunjwire nfaranga na masholo, nta mango nvune irhegeko lya Nyamubâho, Nyamuzinda wâni, omu cijiro cisungunu erhi cinene. 19 Bunola mbahunyirage, ninyu mubêrage hano buno budufu, nani mpashimanya oku Nyamubâho ashubimbwîra.» 20 Nyamubâho anacija emunda Balâmu ali muli obwôla budufu, anacimubwîra, erhi: «K’aba bantu barhajikuhamagala? Genda mwe nabo, ci orhajiraga oku ntakubwiziri.» 21 Balâmu anacizûka sêzi, n’erhi aba amashanira ecihêsi câge, bagenzikanwa na balya baluzi b’e Mowabu.

Endogomi ya Balâmu.

22 Oburhe bwa Nyamuzinda bwanaciyâka bulya Balâmu akola aja eyo munda; na Malahika wa Nyamubâho acihira muli erya njira mpu amucîke. Balamu àli àshonîre oku ndogomi yâge analusibwe na abambali bahirhi. 23 Erya ndogomi yanacibona Malahika wa Nyamubâho waliyimanzire omu njira anafumbasire engôrho nyômole; endogomi yaleka erya njira yacijìra omu mashwa. Balâmu arhôndêra ashurha erya ndogomi yâge mpu ayishubiza omu njira. 24 Okubundi, Malahika wa Nyamubâho agendiyimanga omu njira ahali omongobana, ekarhî k’emizâbîbu eyubakirwe olugurhu olunda n’olundi lw’enjira. 25 Endogomi yabona malahika wa Nyamubâho; yacisinda oku lugurhu, yahirizakwo okugulu kwa Balâmu. Balâmu ashubiyisburha. 26 Malahika wa Nyamubâho aja embere kulusha, ayimanga ahafunda kulusha halya harhankahindamukwa ekulyo erhi ekumosho. 27 Erhi endogomi ebona Malahika wa Nyamubâho, yagwîshira idako lya Balâmu. Lero Balâmu aba burhe, arhôndêra ayishurha akarhi kage. 28 Nyamubâho ayigula akanwa k’erya ndogomi, yanacibwîra Balâmu, erhi: «Kurhi nieki nakujirire obu wanshurha kasharhu?» 29 Balâmu ashuza endogomi, erhi: «Bulya wamancinirakwo; nka nali nfumbasire engôrho, nali nakuyirha hon’aha.» 30 Erya ndogomi yashuza Balâmu,erhi: «Ka ntali ndogomi yâwe, eyi okaziyôrha wagendakwo kuhika ene? Ka okola obwîne nakujirira ntya bundi?» Anacishuza, erhi: «Nanga.»

31 Nyamubâho anacibwikula amasu ga Balâmu. Abona olya Malahika wa Nyamubâho, ali afumbasire cngôrho nyômole. Afukamiriza akûmba bûbi. 32 Malahika wa Nyamubâho anacimubwîra, erhi: «Carhumaga oshurha endogomi yâwe kasharhu koshi? Nie nyishire nti nkucîke, bulya orhankagera nka ndi mw’eyi njira. 33 Endogomi yambwîne, yanakacîhindamukira ngasi kumbona, kasharhu kakulikirine. N’erhahindamukaga ecîyegûla embere zani, nali nakuyirha, nayo nyireke egende ezine.» 34 Balâmu anacibwîra olya Malahika wa Nyamubâho, erhi: «Najizire ecâha. Ntalimanyire oku oli omu njira embere zani. Na bunôla akaba kugaya ogayire, niono nagaluka.» 35 Malahika wa Nyamubâho anacishuza Balamu, erhi: «Ogende n’aba balume. Ci orhayishiderhe akandi kanwa okuleka aka nayishikubwîra. Balâmu anacigenzikanwa na balya baluzi ba Balaka.

Balâmu na Balaka

36 Balaka erhi ayumva oku Balâmu ayishire, ajimuyankirira olunda lw’e Mowabu elubibi lw’Arnoni, aha buzinda bw’ecihugo. 37 Balaka anacibwîra Balâmu, erhi: «Ka ntalinkurhumire abaja bugo ntibajikuhamagala? Carhumaga orhayisha emunda ndi? Ka ntankahasha okukujirira kulya kunakukwaninc?» 38 Balâmu anacishuza Balaka, erhi: «Sinza, niono nyishire emunda oli, ka nankaderhaga akanwa? Oluderho Nyamubâho ahira omu kanwa kani lwo nanaderha.» 39 Balâmu analikula na Balaka, banacihika aha Kiriyati-Huzoti. 40 Balaka aniga enkafu n’ebibuzi; abihekerakwo Balâmu na balya baluzi banali naye. 41 Erhi buca, Balaka ajirhôla Balâmu, basôkera bombi e Bamoti-Baala, ho akahashire okuhonera emirongo mizinda y’olubaga.

Balâmu àgisha bene Israheli

1 Balâmu abwîra Balaka, erhi: «Onyubakirage hano mpêrero nda, onanteganyize mpanzi nda hano na ngandahuzi nda.» 2 Balaka anacijira nk’o kwo Balâmu anamuhunaga. Anacirherekêra empanzi n’engandabuzi oku ngasi luhêrero. 3 Balâmu anacibwîra Balaka, erhi: «Yimanga hofi n’eyi nterekêro yâwe okunaciyegûla hitya; hali amango Nyamubâho akambugàna. Ebi akanyêreka byo nani nakanakumanyisa.» Anacikanya aja oku hirhondo hirhalikwo cici.

Obulêbi bwa Balâmu

4 Nyamuzinda anacishimânana na Balâmu; naye anacimubwîra, erhi: «Nayubasirage mpêrero nda, na kuli ngasi luhêrero najirirekwo enterekêro y’empanzi n’engandabuzi. 5 Nyamubâho anacimuhira ecinwa omu kanwa, anacimubwîra, erhi: «Oshubirage emunda Balaka ali, ntyo kwo waderha.» 6 Balâmu anacishubira emunda ali ashimana anaciyimanzire aha nterekêro yâge, yo n’abaluzi ba Mowabu boshi. 7 Anaciderha binola binwa, erhi:

«Balaka anacintenza e Arami,

Omwâmi w’e Mowabu anantenzize

omu bìrhondo by’e Buzûka-zûba,

ampûna erhi: Oyîshe ompehêrerere Yakobo!

Oyîshe ofûhire Israheli!»

8 «Kurhigi nankahehêrera, amango Nyamubâho arhahehêriri?

Kurhigi nankafûha, amango Nyamubàûho arhafûha?

9 Bulya, kurhenga okw’irhwerhwe ly’aga mabuye namamubona.

Kurhenga okw’irhwerhwe ly’orhurhondo, namamulolêreza.

Luli lubaga luyubasire hago hago, lurhankanaja oku mubalè gw’agandi mashanja. 10 Ndi wankaganja entuliri ya Yakobo,

ndi wankaberûla enkûmo y’Israheli?

Mbofa nk’abashinganyanya,

n’akalamo kani kaboyurha aka akâbo!»

11 Balaka anacibwîra Balâmu, erhi: «Kwo kurhi oku wamanjirira? Nakurhôlaga nti ohehêrere abashombanyi bâni, !ero wehe kwamaba kubagisha. 12 Balâmu ashuza, erhi: «Ka ntagwasirwi nderhe kulya Nyamubâho anàhizire omu kanwa kàni?» 13 Balaka anacimubwîra, erhi: «Nkulikiraga ahandi hantu. Olu lubaga wabona ntya, olubwîne lunda luguma, ci orhalubwini lwoshi. Olumpehehêrere lero aho. 14 Amujana ebw’Ihamba ly’Abalâlîzi, okw’irhwerhwe ly’entôndo ya Pisga; ayubakakwo mpêrero nda, kuli ngasi luguma arherekerêrakwo mpanzi nguma na ngandabuzi nguma. 15 Balâmu anacibwîra Balaka, erhi: «:Obêre hofi n’eyira nterekêro yâwe nani nkola nagendirinda.» 16 Nyamubâho anacishimana Balâmu, anacimuhira ecinwa omu kanwa kage, anacimubwîra. erhi: «Oshubire emunda Balaka ·ali, ogendimubwîra ebi binwa.» 17 Anacishubira emunda Balaka ali ayimanzire hofi n’enterekêro yâge n’abaluzi b’e Moabu banali boshi naye. Balaka anacimudosa erhi: «Kurhi Nyamubâho anadesirage?» 18 Kandi Balâmu anaciderha ebi binwa, erhi:

«Yimuka Balaka, onayumve,

ntega okurhwiri, mwene Sipori.

19 Nyamuzinda arhaba muntu okazinywerha

arhali mwene Adarnu okazicîyûnjuza.

Ka ye oderha kone arhanajire cici?

Ka ye oderha akanwa karhanabe kulya anaderhaga?

20 Nahâbirwe irhegeko ly’okugisha;

nagisha, ntanaciyunjuze.

21 Ntabwini bubî buci muli Yakobo.

Ntabwini ntânya nci muli Israheli.

Nyamubâho Nyamuzinda wâge ali naye,

aha mwâge wanayumva ecihogêro c’aha bwâmi.

22 Nyamuzinda wamukulaga e Mîsiri,

emisi yâge eri ya mbogo.

23 Bulya nta bulozi bwankadunda Yakobo

na nta bulaguzi bwankahasha Israheli.

Ciru akaba Yakobo na Israheli banabwirwe mpu:

«Kurhi oku Nyamuzinda ajira?»

24 Lola olubaga lwacinânûla nka ntale nkazi,

lwamaciûka nka ntale ndume;

erhahunga erhanacishanshanyula nsimba yayo,

n’okunywa omuko gw’ebi yanigaga. »

25 Balaka abwîra Balâmu, erhi: Olekage okubahehêrera, ci kwône orhabagishaga. 26 Balâmu ashuza Balaka, erhi: «Ka ntakubwizire oku najira oku Nyamuzinda anadesire kwoshi?» 27 Balaka anacibwîra Balâmu, erhi: «Kanyagya nkuheke ahandi hantu. Nkaba aho hanasîmisa Nyamuzinda, akuyemerere obampehêrerere. 28 Balaka anacijâna Balâmu oku ntôndo ya Peyori, ebonekine omw’irûngu lyoshi. 29 Balamu anacibwîra Balaka, erhi: «Onyubakire aha mpêrero nda, onanteganyize aha mpanzi nda na ngandabuzi nda.» 30 Balaka anacijira nk’oku Balâmu anamubwîraga, arherekêra empanzi n’engandabuzi oku ngasi luhêrero.

Balâmu ashubigisha Israheli

1 Balâmu abona oku Nyamubâho arhonyize okugisha Israheli, lero a rhacijaga nk’agandi mango ebwa kugendidôsa embûko, ci ayerekezaobusù bwâge ebwa irûngu. 2 Erhi aba amayinamula amasu, abona oku bene Israheli bahanzire ishanja oku lindi, anaciyagânwa na Mûka gwa Nyamuzinda, 3 aderha ecinwa câge, erhi:

«Obugeremwa bwa Balâmu mwene Beori,

Obugeremwa bwa omuntu onizire isu,

4 Obugeramwa bwa olya muntu oyumva ebinwa bya Nyamuzinda,

Kubona abona ebi Ogala-byoshi ayerekana,

anahâbwe n’ishuzo lîmâna n’amasu gâge gabungûke.

5 Ala oku gayinjiha amahêma gâwe Yakobo!

n’enyumpa zawe, Israheli!

6 Nka kula orhubanda rhulanduka,

nka kula amashwa mahinge oku lwîshi,

nka binusi Nyamubâho arhweraga,

nka kula emiyerezi elandira oku burhambi bw’amîshi.

7 Amîshi ganasheshe ebibindi byâge ,

n’emburho yâge egundumuke enyanya ly’ago mishi manji,

omwâmi wâge ayisha ayêrêra enyanya ly’Agagi,

n’obwâmi bwâge bwajire irenge!

8 Nyamuzinda amurhenza e Mîsiri:

amuha emisi eri nka ya mbogo.

Yamalîra amashanja gashingalala embere zâge.

Yabavunangula orhuvuha, anabatyabule n’emyampi yâge.

9 Anagonye amadwi, acibundike nka ntale ndume,

nk’amacibundika nka nsimba, ndi wankacimuzûsa?

Agishwe, owâkugishe n’owakuhinde, akahindwa!»

10 Oburhè bwa Balaka bwayâka bwenêne kuli Balâmu, ashurha omu nfune, amubwîra erhi: «Nalikuhamagala nti ohehêrere abashombanyi bàni, wehe kwamabà kubagisha kasharhu. 11 Na buno yimukaga duba olibirhire emwâwe! Nàli ndesire nti nakujira oj’irenge; lero lola oku Nyamubâho amakuyegûla kuli lyo.» 12 Balâmu anacishuza Balaka erhi: «Ka ntali erhi nabwizire entumwa wali orhumire, oku: 13 Ciru Balaka akampa enyumpa yâge eyunjwire nfaranga na masholo, ntakavuna irhegeko lya Nyamubâho, omu kujira niene nk’oku nno nzize okujira ehinja erhie ehibi; n’oku ngasi oku Nyamubâho anadesire kwonaderha? 14 Alaga oku bunôla nkola nacishubirira emw’olubaga lwâni; yishaga nkubwire ehi olu lubaga lwanajìrire olubaga lwâwe omu nsiku zàyisha». 15 Okuhandi anaciderha ebi binwa, erhi:

«Bugeramwa bwa Balâmu mwene Beori,

bugeramwa bw’omuntu wanizire isu,

16 bugeramwa bw’olya muntu oyumva ebinwa bya Nyamuzinda

ye oyishi eby’ow’Enyanya

ye olya obona ebyanacibonwe by’Ogala-byoshi

olya okûmba bûbi anagalirhondêra abona.

17 Namamubona,ci kwône arhaciba wa buno;

namamulâba ci kwône arhaciba nk’oli hofi.

Enyenyêzi yamarhenga muli Yakobo,

akarhi k’obwâmi kamayimanga omu Israheli;

kamavunanga emyanganga ya Mowabu,

Kamamalîra bene Seti.

18 Ecihugo c’Edomu camagwarhwa busâsa,

na Seyiri kwo n’okwo; Israheli amalambûla obuhashe bwâge.

19 Emwa Yakobo yamarhenga omurhegesi

ye wamalîra ngasi bicisigire omu ngo na Edomu.»

20 Balâmu abona Amaleki, anacimubwîra ebi binwa, erhi: «Amaleki lyo ishanja likulu omu mashanja, n’obuzinda bwâge kwabà kushâbûka. 21 Balâmu anacibona bene Keneti, anaciderha, erhi: Aha mwinyu bahazibuhize, ewe Kayini, n’enyumpa zinyu ziri nyûbake oku ibuye. 22 Ci kwônene olugo lwinyu luba lwa Beori; amango gahi mwanarhenge omu bujà bwa Asuru? 23 Balâmu ashubirira aderha ebi binwa, erhi: Amashanja g’emashinji gabuganana emwenè, 24 n’enkugè olunda lw’e Kitimi. Gamalibûsa Asuru, gamabengeza Eberi; naye obuzinda bwâge kuli kuherêrekera lwoshi. 25 Balâmu erhi aba amayimuka, ahuma njira, acîshubirira emwâge; naye Balaka aja lwâge lunda.

Obubî bwa bene Israheli omu rhubanda rhwa Mowabu

1 Israheli anacija e Shitimu. Olubaga lwarhondêra olugendo lubi n’abanyere b’e Mowabu. 2 Balinda baluhengulira ebwa kuharâmya abazimu babo. Olubaga lwalya lwanafukamira abo bazimu. 3 Erhi Israheli acìshwekera oku muzimu Bal-Peori, oburhe bwa Nyamubâho bwanaciyâka kuli Israheli. 4 Nyamubâho anacibwîra Musa, erhi: «Oshubûze abarhambo b’olubaga boshi. Obamanikire Nyamubâho embere ly’izûba, lyo oburhe bunji bwa Nyamuzinda buzima kuli bene Israheli.» 5 Musa anacibwîra abatwî b’emanja omu Israheli, erhi: «Ngasi muguma muli mwe ayirhe balya ba muli bene wabo bàjire emwa Bal-Peori». 6 Lola oku ago mango, muntu muguma wa muli bene Israhelianaciyisha adwîrhe embere za bene wabo omukazi w’omunya-Madiani, erhi na Musa adwîrhe asinza, n’omu masu g’olubaga lwa bene Israheli boshi, ludwîrhe lwalakira aha Muhango gw’Ihêma ly’embugânano. 7 Erhi abona kulya, Pinehasi mwene Eleazari, mugala w’omudâhwa Aroni, anacibaduka omu karhî k’olubaga, ayanka itumu, 8 akulikira olya mulume munya-Israheli enyuma l’Ihêma ly’embugânano, abatumirha bombi: olya mulume munya-Israheli n’olya mu kazi abafubula enda. Obuhanya bwàli budwîrhe bwayirha bene Israheli bwayimanga. 9 Bantu bihumbi makumi abirhi na bani bàfire n’obwo buhanya.

10 Nyamubâho ashambaza Musa, amubwîra, erhi: 11 Pinehasi, mwene Eleazari, mugala w’omudâhwa Aroni ye orhumire oburhe bwâni burhûlirira kuli bene Israheli, bulya analigwerhwe n’omutula gwâni ekarhî ka bene Israheli; ye warhumire muli ogwo mutula gwâni ntamalìra bene Israheli. 12 Co cirhumirendesire oku: mbahire endagâno yani y’omurhûla. 13 Yaba kuli ye n’oku iburha lyâge enyuma zâge; yaba ndagâno y’obudâhwa bw’ensiku zoshi. Na bulya anabwîne omutula erhi Nyamuzinda wâge orhuma, anahasha okujira enterekêro y’empyûlo kuli bene Israheli.

14 Olya mulume w’omunya Israheli wayirhagwa bone olya mukazi w’omu nya-Madiani, izîno lyâge ye Zimri, mwene Salu, àli murhambo w’omulala gwa bene Simoni. 15 Naye olya mukazi w’omunya-Madiani wàyirhagwa, izîno lyâge ye Kozbi, mwâli wa Suru, murhambo muguma w’omu milala y’e Madiani. 16 Nyamubâho anacibwîra Musa, erhi: 17 Abanya-Madiani, obafarhirize onabayabûse, 18 bulya bo bàli barhangiriza okummuyabûsa, omu bwengehusi bwâbo mwa birya bya Peori na mwa birya bya Kozbi, mwali w’omurhambo w’e Madiani, olya wayirhagwa olusiku lw’obuhanya Peori alêrhaga.

VII. Amarheganyo mahyahya

Omubalè gwa kabirhi

1 Erhi bayusihanwa ntyo^l , Nyamubâho anacibwîra Musa n’Eleazari, mwene omudâhwa Aroni, erhi: 2 Ojire omubalè gwa bene Israheli boshi^m, kurhenga oku wa myâka makumi abirhi kuja enyanya, nk’oku emilala ya basbakulûza babo enakulikirine muli bene Israheli boshi ojire omubalè gwa balya boshi bakanahashaga okuhêka emirasano. 3 Musa n’omudâhwa Eleazari banacibwîra bene Israheli ntyo omu kabanda ka Mowabu, bofi na Yordani, aha ishiriza lya Yeriko. 4 Mujire omubalè gwa bene Israheli, kurhenga oku wa myâka makumi abirhi kuja enyanya (nka kulya Nyamubâho anarhegekaga Musa na bene Israheli, galya mango barhengaga omu cihugo c’e Mîsiri). 5 Rubeni yo nfula y’Israheli, Bene Rubeni bali: Kuli Henoki, omulala gwa Abahenoki; kuli Palu, omulala gwa Abapalu. 6 Kuli Hezroni, omulala gwa Abahezroni; kuli Karmi, omulala gwa Abakarmi. 7 Yo milala ya bene Rubeni eyo, Abaganjirwe muli bo boshibali balume bibumbi makumi ani na bisharhu na bantu magana galinda na makumiasharhu. 8 Bene Palu ali Eliabu, 9 Bene Eliabu bàli: Namueli, Datani n’oyôla wabo Abirami, balya bàli bashamuka bw’omw’ihano, balya bacihîndulaga kuli Musa n’Aroni, omu murhwe gwa Korè, galya mango acihînduliraga Nyamubâho. 10 Obudaka bwanaciyashama bwabamirangusa (na Korè, galya mango omurhwe gwâge gwafaga, go mango omuliro gwamiragusagya bantu magana abirhi na makumi arhanu. Baba lwiganyo oku bandi. 11 Ci kwône bene Korè barhafaga). 12 Bene Simoni, kulya emilala yâbo enagenzire: Kuli Namueli omulala gw’Abayanamueli; kuli Yakini, omulala gw’Abayakini; kuli Yakini, omulala gw’Abayamini; 13 Kuli Zera, omulala gw’Abazera; kuli Shauli, Abashauli. 14 Yo milala ya bene Simoni eyo: boshi haguma bibumbi makumi abirhi na bibirhi na bantu magana abirhi. 15 Bene Gadi, kulya emilala yâbo enagenzire: Kuli Sefoni, omulala gw’Abasefoni; Kuli Hagi, omulala gw’Abahagi; kuli Suni, omulala gw’ Abashuni; 16 Kuli Ozni, omulala gwa Abanya-Ozni, kuli Eri, omulala gw’Abaeri; 17 Kuli Arodi, omulala gw’Abarodi; kuli Areli, omulala gw’Abareli. 18 Yo milala ya bene Gadi eyo. Abajirirwe omubalè bali: bantu bibumbi makumi ani na magana arhanu. 19 Bene Yuda: Eri na Onani; Ci Eri na Onani bafirire omu cihugo c’e Kanani. 20 Alaga bene Yuda, kulya emilala yâbo enali: kuli Zera, omulala gw’Abazera. 21 Bene Peresi bàli: Kuli Hesroni, omulala gw’Abahesroni; kuli Hamuli, omulala gw’Abahamuli. 22 Yo milala ya bene Yuda eyo nk’oku bajiri rwe omubalè: bantu bihumbi makumi gali nda na ndarhu na magana arhanu. 23 Bene Isakari nk’oku emilala yâbo enali: kuli Tola, omulala gw’Abatolati; kuli Puva, omulala gw’Abapuva. 24 Kuli Yashubi, omulala gw’Abanyashubi; kuli Shimroni omulala gw’Abashimroni. 25 Yo milala ya bene Isakari, nk’oku banajirirwe omubalè: bihumbi magana gali ndarhu na bini namagana asharhu. 26 Bene Zabuloni, kulya emilala yâbo enali: kuli Sêredi, omulala gw’Abasêredi, kuli Eloni, omulala gw’Abaloni; kuli Yaleli, omulala gw’Abayaleli. 27 Eyo yo milala erhenga kuli Zabuloni, nka kulya banajirirwe omubalè: bantu bihumbi magana gali ndarhu na magana arhanu. 28 Bene Yozefu, kulya emilala yâbo enali: Menashè na Efrayim 29 Bene Menashè: Kuli Makiri, omulala gw’Abamakiri. Makiri aburha Galadi; kuli Galadi, omulala gw’Abagaladi. 30 Alaga bene Galadi: Yezeri kwo ku rhenga omulala gw’Abayezeri, kuli Heleki, omulala gw’Abaheleki; 31 Asrieli, ye warhengagakwo omulala gw’Abasrieli, Shikemi, ye warhengagakwo omulala gw’Abashikemi; 32 Shemida, ye warhengagakwo omulala gw’Abashemida; Heferi, ye orhengagakwo omulala gw’Abaheferi. 33. Selofehadi, mwene Heferi, arhaburhaga barhabana, ci banyere bone. Alaga amazîno ga bâli ba Selofehadi: Mahla, Noa, Hogla, Milka na Tirsa. 34 Yo milala ya Menashè eyo; abajirirwe omubalè bali bihumbi magana arhanu na bibirhi na magana gali nda. 35 Alaga bene Efrayimu nk’oku emiIala yâbo enali: kuli Sutela, omulala gwa Abasutela; kuli Bekeri, omulala gw’Ababekeri: kuli Tahani, omulala gw’Abatahani. 36 Alaga bene Sutela: kuli Erani, omulala gw’Abaherani; 37 Yo milala ya bene Efrayimu eyo, nk’oku banajirirwe omubalè: bàli bihumbi makumi asharhu na bibirhi namagana arhanu. Abo bo bene Yozefu, nk’okuemilala yâbo enali. 38 Bene Benyamini, nk’oku emilala yâbo enali: kuli Bela, omulala gw’Ababela; kuli Ashbeli, omulala gw’Abashibeli; kuli Ahirami, omulala gw’Abahirami: 39 Kuli Shufami, omulala gw’Abashufami; kuli Hufami, omulala gw’Abahufami. 40 Alaga bagala ba Bela: Aredi na Naamani. Kuli Aredi, omulala gw’Abaaredi; kuli Naamani, omulala gw’Abanaamani. 41 Abo bo bene Benyamini nk’oku emilala yâbo enali, n’abajirirwe omubalè muli bo bali bihumbimakumi ani na birhanu na magana galindarhu. 42 Alaga bene Dani, nk’oku emilala yâbo enali: kuli Shuhami kwarhenga omulala gw’Abasuhami. Eyo yo milala ya Dani, okuemilala yâbo enagenzire. Emilala y’Abasuhami yoshi nk’oku abajirirwe omubalè banali: bihumbi ma kumi gali ndarhu na bini na magana ani. 44 Bene Aseri nk’oku emilala yâbo enali: kuli Yimna, omulala gw’Abayimna; kuli Yishwi, omulala gw’Abayishwi; kuli Beria, omulala gw’Ababeria. 45 Kuli bene Beria: kuli Heberi,omulala gw’Abaheberi; kuli Malkieli,omulala gw’Abamalkieli. 46 Izîno lya mwaliwa Aseri ye wali Serah. 47 Yo milala ya bene Aseri eyo. Abajirirwe omubalè bali: bihumbi makumi arhanu na bisharhu namagana ani. 48 Bene Nefutali, nk’oku emilala yâbo enali: kuli Yasieli, omulala gw’Abayezieli; kuli Guni, omulala gw’Abaguni; 49 Kuli Yeseri, omulala gw’Abayeseri; kuli Shilemi, omulala gw’Abashilemi. 50 Eyo yo milala ya Nefutali, nk’oku emila la yâbo enali, abajirirwe omubalè muli bo bali bihumbi makumi ani na birhanu na magana ani. 51 Abo bo bene Israheli bajirirwe omubalè: boshi bahika oku bantu bihumbi magana gali ndarhu na magana gali nda na makumi asharhu. 52 Nyamubâho anacishambâla na Musa amubwîra, erhi: 53 Aba bo ecihugo câgabirwa, cibe kashambala kabo, nk’oku amazîno gâbo ganali. 54 Abali banji. bo wanaha akashambala kanji, n’abali banyi, wanabaha akashambala kasu ngunu; bakaziha ngasi muguma akashambala kage, kulya omubalè gwâbo gunali. 55 Ci kwône okwo kugabana ecihugo kuyesherwe ecigole. Bacigabana nk’oku emilala ya bashakuliìza babo enali. 56 Ako kashambala kagabwa omu kuyesha ecigole oku bali banji nk’oku abali basungunu.

Bene Levi bo babamwo Abashi bene Mushi gwa Merari

57 Alaga nk’oku emilala ekulikirine, bene Levi bajirirwe omubalè: Kuli Gershoni, omulala gwa Abagersoni, kuli Kehati, omulala gw’Abakehati; kuli Merari, omulala gw’Abamerari. 58 Alaga emilala ya bene Levi: omulala gw’Abalobuni, omulala gw’Abahebroni, omulala gwa bene Mahali, omulala gwa Bene Mushi (Abashi) n’omulala gw’Abanyakore. Kehatî aburha Amrami. 59 Izino ly’omugoli wa Amrami ye wali Yokabeda, mwali wa Levi, oyu nina aburhiraga Levi erhi baciri e Mîsiri; aburhira Amrami : Aroni, Musa na Miriyamu, mwali wabo. 60 Aroni aburha Nadabu na Abiu, Eleazari na Itamara. 61 Nadabu na Abiu bo balya bafàga amango bajagidudumulira Nyamuhâho omuliro gurhali gwo. 62 Abajirirwe omubalè boshi, kurhenga balume ba mwêzi muguma kuja enyanya, bali bihumbi makumi abirhi na bisharhu. Bulya barhajiriragwa omubalè haguma n’abandi bene Israheli, barhagwerhi kashambala kaguma nabo. 63 Abo bo bantu baganjirwe na Musa n’omudâhwa Eleazari, bo bajiraga omubalè gwa bene Israheli omu rhubanda rhwa Mowabu, hofi na Yordani aha ishiriza lya Yeriko. 64 Muli bo murhaciri ciru n’omuguma mwa balya bene Israheli Musa na Aroni bajiriraga omubalè omu ntôndo ya Sinayi. 65 Bulya Nyamubâho àli erhi adesire kuli bo, erhi: «Bafira omw’irûngu; harhasigalaga cirun’omuguma aha nyuma lya Kalebu mwene Yefune na Yozwé mwene Nuni.

Olwa nyakufa buzira mwana wayîma

1 Oku bundi bâli ba Selofehadi banaciyegera. Selofehadi àli mwene Heferi, ya Galadi, ga Makiri, ga Menashè; w’omu bûko bwa bene Menashè ga Yozefu. Amazîno gâbo banyere: Mahla, Noa, Hogla, Milka na Tirsa. 2 Banacija emunda Musa ali, embere z’omudâhwa Eleazari, embere z’abarhambo b’olubaga loshi aha ihêma ly’embugânano; banaciderha, mpu: 3 Larha àfirire omw’irûngu; arhâli wa muli balya bacihinduliraga Nyamubâho, b’omu murhwe gwa Korè; ci muntu wafàga n’ecâge câha, arhanasigaga mwanarhabana. 4 Cici cankarhumaga izîno lya larha lihirigirha omu mulala gwâge? Obu arhasigaga mwanarhabana nirhu murhuhe ecirhu cigabi omu karhî ka bene wâbo larha.» 5 Musa anacihêka olwo lubanja lwâbo embere za Nyamubâho. 6 Nyamubâbo anacibwîra Musa, erhi: 7 «Abo bâli ha Selofehadi badesire akantu kashingânîne. Obabe nabo, oku kashambala kabo, cigabi ciguma ekarhî ka bene waho îshe; obabe n’akashambala k’îshe wabo. 8 Ogendishambâla na bene Israheli, obabwire ntya: 9 Omulume erhi ankafa arhasiziri mugala, akashambala kage wanakaha omwali, na erhi akaba arhagwerhi munyere, akashambala kage wanakaha bene wabo. 10 Erhi akaba arhagwerhi bene wabo; kalya kashambala kage wanakahà bene wabo îshe. 11 Na erhi akaba bene wabo îshe barhahabà, kalya kashambala wanakahà mwene wâbo muguma oyegerine naye omu mulala gwâge, oyo ye wakayôrhana. Kuli bene Israheli okwo kwabà ngeso ya bushinganyanya, nk’oku Nyamubâho anarhegekaga Musa.

Yozwè, mukûla wa Musa

12 Nyamubâho abwîra Musa, erhi: «Osôkere kuli eyi ntôndo y’Abari onalâbe ecihugo nahà bene Israheli. 13 Wacibona, obuligendiluhûkira emunda bene winyu bajire, nka kulya mwene winyu Aroni àjagayo. 14 Bulya, muli galya mango g’ishababè ly’olubaga omw’irûngu lya Sini, mwembi murhashimbaga irhegeko nàli mbahire ly’okumpeka irenge emunda bali, oku lwa galya mishi. (Go mishi g’aha Meriba, e Kadesi, omw’irûngu lya Sini.) 15 Musa ashambâla na Nyamubâho amubwîra erhi: 16 Nyamuhâho, Nyamuzinda wa ngasi myûka ya bantu, ahirage kuli olula lubaga omuntu 17 wakazigenda anagaluke nalo, omuntu wakaziluhulukana analugalule, na ntyo olubaga lwa Nyamubâho lurhaciyorhe nka bibuzi birhagwerhi mungere.» 18 Nyamubâho abwîra Musa, erhi: «Rhôla Yozwè, mwene Nuni, ali muntu oyunjwire Mûka. Ogendihira okuboko kwâwe kuli yeⁿ. 19 Omuhêke embere z’omudâhwa Eleazari. n’embere z’olubaga loshi, kandi wanamuyîmika erhi na boshi badwîrhe babona. 20 Omuhirekwo ecigabi c’ohubashe bwâwe. lyo olubaga lwa bene Israheli loshi lukazimuyumva. 21 Anaja embere z’omudâwa Eleazari, naye anagendidosa ihano ebwa Urimi embere za Nyamubâho. Oku buhashe bwâge, oyu Yozwè, kwo bakazigendera, n’oku bubashe bwâge bakazifulukira bene Israheli boshi, kandi kuguma naye olubaga lwoshi.» 22 Musa anacijira nk’okwo Nyamubâho anamurhegekaga. Arhôla Yozwè, amuhêka embere z’omudâhwa Eleazari n’embere z’olubaga loshi. 23 Musa, erhi ayusimulambûlirakwo amaboko, amuyîmika nk’oku Nyamubâho anarhegekaga.

Amarhegeko gayêrekîre enterekêro

1 Nyamubâho anacishambâza Musa amubwîra, erhi: 2 Ohe bene Israheli eri irhegeko, obabwire, erhi: Mukazikombêra okumpa, omu mango gakwânîne enterekêro yani n’ebiryo byâni, zo nterekêro zijizirwe n’omuliro, ziri za kisununu kinja embere zani. 3 Ojibabwîra, erhi: Alagi enterekêro mwakazihà Nyamubâho:

A. Enterekêro ya ngasi lusiku

Ngasi lusiku: banabuzi babirhi ba mwakamuguma; babe barhagwerhi ishembo, bakazihânwa ngasi mango. 4 Wanarherekêra muguma sêzi, n’owa kabirhi bijingo izûba lihorha. 5 N’ecihimbi ciguma ca kali ikumi c’efa y’enshâno y’omulà mvange n’amavurha g’ecigabi ca kani c’ehini y’amavurha g’omuzeti magishe. 6 Eyo yo nterekêro y’ensiku n’amango, eyahûnagwa oku ntôndo ya Sinayi, ya kisununu kinja, nterekêro ejizirwe n’omuliro embere za Nyamubâho. 7 Enterekêro y’embulagwa yabà ya mulengo gwa cigabi ca kani c’ehini n’amavurha g’omuzeti magishe oku ngasi mwanabuzi; omu hantu hatagatifu mwo wakazihânira eyo nterekâro y’embulagwa y’idivayi embere za Nyamubâho. 8 Wanarherekêra omwanabuzi wa kabirhi bijingo izûba lihorha; wanajira nk’oku wajiraga oku nterekêro y’esêzi, eri nterekêro ya kisununu kinja embere za Nyamubâho.

B. Enterekêro y’olwa Sabato

9 Oku lwa Sabato, mwanarherekêra banabuzi babirhi ba mwâka muguma, barhabâgakwo ishembo lici; mwanahâna bigabi bibirhi bya enshâno y’omulà, mvange n’amavurha, kuguma n’embulagwa y’okunywa. 10 Enterekêro y’olwa ngasi Sabato, yakazihirwa oku nterekêro ya ngasi mango n’embulagwa y’okunywa.

C. Enterekêro z’omwêzi gwabaluka

11 Oku nsiku ntangiriza n’emyêzi yinyu, mwanakazihâna nka nterekêro ya nsirîra mwahà Nyamubâho, mpanzi ibirhi ntôrho, ngandabuzi nguma na banabuzi babirhi ba mwâka muguma barhagwerhi ishembo; 12 n’enterekêro y’enkalange yaja oku ngasi mpanzi, ebe ya bigabi bisharhu bya kali ikumi by’enshâno y’omulà mvange n’amavurha. Enterekêro y’enkalange yaja oku ngandabuzi, ebe ya bigabi bibirhi bya kali ikumi by’enshâno y’omulà mvange n’amavurha. 13 Enterekêro y’enkalange yaja oku ngasi mwanabuzi, ebe ya cigabi ciguma ca kalîkumi c’enshâno y’omulà mvange n’amavurha. Eri nterekêro ya nsirîra ya kisununu kinja, nterekêro yajirwa n’omuliro embere za Nyamubâho. 14 Enterekêro z’embulagwa zaja kuli ezo nterekêro, cibe cigabi ca kabirhi c’ehini y’idivayi oku ngasi mpanzi, cigabi ciguma ca kasharhu c’ehini oku ngandabuzi na cigabi ciguma ca kani c’ehini oku mwanabuzi. Yo nterekêro y’ensirîra yakâjirwa eyo ngasi kuhalûka kw’omwêzi, oku ngasi mwêzi, oku myêzi ya ngasi mwâka. 15 Banarherekêra na Nyamubâho ecihebe nka nterekêro oku byâha, erhî hanaciri enterekêro y’ensirîra ya ngasi mango n’embulagwa y’okunywa.

D. Enterekêro z’ulusiku lukulu lwa Basâka

16 Oku mwêzi gwa burhanzi, omu nsiku ikumi n’ini z’omwêzi, lwabà lusiku lukulu lwa Basâka wa Nyamubâho; 17 n’olusiku lwa kali ikumi na karhanu lw’ogwo mwêzi, lwabà nalo lukulu. Bâgeza nsiku nda erhi balya emigati erhalimwo lwango. 18 Omu lusiku lurhanzi, hanaba embugânano nyîmâna: Murhahîra mukajira emikolo midârhi. 19 Mwanahâna enterekêro yajirwa n’omuliro, nterekêro ya nsirîra ya Nyamubâho: mpanzi ibirhi ntôrho, ngandabuzi nguma na banabuzi nda ba mwâka muguma barhanagwerhi ishembo lici. 20 N’oku nterekêro y’enkalange yâbo, banajira enshâno y’omulà mvange n’amavurha: bigabi bisharhu bya kali ikumi oku mpanzi nguma, bigabi bibirhi bya kali ikumi, 21 oku ngandabuzi nguma na cihimbi ca kali ikumi oku ngasi mwanabuzi wa mwa balya banabuzi nda. 22 Mwanarherekêra n’ecihebe nka nterekêro oku byâha, lyo muhashijira empyûlo kuli mwe. 23 Mwajira ntyo buzira kuleka erya nterekêro y’ensirîra y’esêzi, bulya eri nterekêro y’ensiku zoshi. 24 Mwâkazijira ntyo ngasi lusiku kuhika oku nsiku nda; byaba biryo by’enterekêro ejizirwe n’omuliro, nterekêro ya kisununu kinja embere za Nyamubâho. Eyo nterekêro kwo yakazijirwa ntyo, buzira kuleka erya y’ensiku zoshi, n’enterekêro y’embulagwa yakuja. 25 Oku lusiku lwa kali nda, mwanaba n’embugânano nyîmâna: murhahîra mukajira omukolo mudârhi.

E Enterekêro z’ensiku nkulu z’emigobe

26 Oku lusiku lw’emburho mpyahya, eyezire burhangiriza, amango mukola mwarherekêra Nyamubâho enkalange y’ebisarûlwa binyu birhangiriza oku lusiku lukulu lwinyu lw’emigobe, mwanabà n’embugânano nyîmâna: murhahîra mukajira omukolo mudârhi. 27 Mwanarherekêra, nka nterekêro ya nsirîra ya kisununu kinja embere za Nyamubâho, mpanzi ibirhi ntôrho, engandabuzi na banabuzi nda ba mwâka muguma; 28 n’oku nterekêro y’enkalange, enshâno y’omulà mvange n’amavurha: bigabi bisharhu bya kali ikumi oku ngasi mpanzi, bigabi bibirhi bya kali ikumi oku ngandabuzi, 29 n’ecigabi ca kalîkumi oku ngasi mwanabuzi wa muli balya banabuzi nda. 30 Mwanarherekêra n’ecihebe oku nterekêro n’okuhyûla kuli mwe. 31 Mujire ntyo buzira kuleka erya nterekêro y’ensirîra ya ngasi mango, kuguma n’enkalange yayo. Ezo nyama, zirhabâgakwo ishembo; kandi mwanakazihirakwo enterekêro z’embulagwa.

F. Enterekêro oku lusiku lw’emishekêra

1 Omu mwêzi gwa kali nda, oku lusiku lurhanzi lw’omwêzi, mwanaba n’embugânano nyîmâna; murhahîra mukajira emikolo midârhi. Lwabà kuli mwe lusiku lukulu lw’okubûha emishekera^o. 2 Mwarherekêra, nka nterekêro ya nsirîra, ya kisununu kinja embere za Nyamubâho, mpanzi nguma ntôrho, ngandabuzi nguma na banabuzi nda ba mwâka muguma barhanalikwo ishembo. 3 N’enterekêro y’enkalange yajakwo, yabà ya nshâno ya mulà mvange n’amavurha: bigabi bisharhu bya kali ikumi oku mpanzi, bigabi bibirhi bya kali ikumi oku ngandabuzi, 4 na cigabi ciguma ca kali ikumi oku mwanabuzi wa muli balya banabuzi nda .5 Mwanayushûlakwo n’ecihehe c’enterekêro oku byâha, ebe ya kujira empyûlo kuli mwe. 6 Mwajira ntyo buzira kuyibagira enterekêro y’ensirîra ya ngasi mwêzi, kuguma n’enkalange yakuja; na buzira kuleka enterekêro y’ensirîra ya ngasi mango n’enterekêro y’enkalange yakuja, kuguma n’enterekêro z’embulagwa zigwâsirwe okuyushûkakwo nka kulya binarhegesirwe. Ziri nterekêro zakazisingônolwa n’omuliro za kisununu kinja embere za Nyamubâho.

G. Enterekêro oku lusiku lukululw’okuhyûla

7 Omu nsiku ikumi za ogwo mwêzi gwa kali nda, mwanaba n’embugânano nyîmâna na kandi lwabà lusiku lwa kucibabaza^p: murhahîra mukajira omukolo mudârhi. 8 Mwarherekêra enterekêro y’akisùnunu kinja embere za Nyamubâho: mpanzi nguma, ngandabuzi nguma na banabuzi nda ba mwâka muguma barhagwerhi ishembo. 9 Enterekêro y’enkalange yajakwo, ebe ya nshâno ya mulà mvange n’amavurha: bigabi bisharhu bya kali ikumi oku mpanzi, bibirhi bya kali ikumi oku ngandabuzi. 10 Ciguma ca kali ikumi oku ngasi muguma mwa balya banabuzi nda. 11 Mwanayushûlakwo n’ecihebe c’enterekêro y’e nsirîra ya ngasi mango, n’enterekêro y’enkalange yakuja, n’enterekêro z’embulagwa zigwâsirwe okuyushûkakwo.

H. Enterekêro oku lusiku lw’Amahêma

12 Omu nsiku îkumi n’irhanu z’omwêzi gwa kali nda, mwanaba n’embugânano nyîmâna: Murhahîra mukajira omukolo mudârhi. Olukulu lw’okukuza Nyamubâho lwajirwa nsiku nda. 13 Olwo lusiku mwanakazihâna enterekêro y’ensirîra, nterekêro yajirwa n’omuliro, ya kisununu kinja embere za Nyamubâho: mpanzi ntôrho ikumi n’isharhu, ngandabuzi ibirhi na banabuzi ikumi na bani ba mwâka muguma barhanagwerhi ishembo. 14 N’enterekêro y’enkalange zayushûkakwo, zajirwa n’enshâno y’omulà mvange n’amavurha: bigabi bisharhu bya kali ikumi kuli ngasi mpanzi ya mwa zirya ikumi n’isharhu, bigabi bya kali ikumi kuli ngasi ngandabuzi nguma ya mwa zirya ibirhi 15 na cigabi ciguma ca kali ikumi oku ngasi mwanabuzi muguma wa mwa balya ikumi na bani. 16 Mwanayushâlakwo n’ecihebe c’enterekêro oku byâha; buzira kuleka enterekêro y’ensirîra ya ngasi mango n’enterekêro y’enkalange yakuja kuguma n’enterekêro z’embulagwa zakuja.

17 Oku lusiku lwa kabirhi, mwanarherekêra mpanzi ntôrho ikumi n’ibirhi, ngandabuzi ibirhi, na banabuzi ikumi na bani ba mwâka muguma barhagwerhi ishembo. 18 Enterekêro y’enkalange n’ezindi nterekêro z’embulagwa zayushûka kuli zirya mpanzi, kuli zirya ngandabuzi na kuli balya banabuzi, nk’oku omubalè gwâbo gunali na nk’oku binarhegesirwe. 19 Mwanayushûlakwo ecihebe c’enterekêro oku byâha, buzira kuleka enterekêro y’ensirîra ya ngasi mango, n’enterekêro y’enkalange yakuja, kuguma n’enterekêro z’embulagwa zakuja.

20 Oku lusiku lwa kasharhu, mwarherekêra mpanzi ntôrho ikumi na nguma, ngandabuzi ibirhi, na banabuzi ikumi na bani ba mwâka muguma, barhangwerhi ishembo. 21 Kuguma n’enterekêro y’enkalange yajakwo, n’ezindi nterekêro z’embulagwa oku mpanzi, oku ngandabuzi n’oku banabuzi nk’oku omubalè gwâbo gunali na nk’oku irhegeko linadesire. 22 Mwanayushûlakwo n’ecihebe c’enterekêro oku byâha, buzira kuleka enterekêro y’ensirîra ya ngasi mango, enkalange ekuja na ey’embulagwa nayo ekuja.

23 Oku lusiku lwa kani, mwanarherekêra mpanzi ntôrho ikumi, bihebe bibirhi na banabuzi ikumi na bani ba mwâka muguma barhanagwerhi ishembo, 24 kuguma n’enterekêro y’enkalange yakuja, n’ezindi nterekêro z’embulagwa oku mpanzi, oku ngandabuzi n’oku banabuzi nk’oku omubalè gwâbo gunali na nk’oku irhegeko linadesire. 25 Mwanayûshûlakwo n’ecihebe c’enterekêro oku byaba, buzira kuleka enterekêro y’ensirîra ya ngasi mango,ey’enkalange ekuja na eya embulagwa nayo ekuja.

26 Oku lusiku lwa karhanu, mwanarherekêra mpanzi ntôrho mwenda, ngandabuzi ibirhi na banabuzi ikumi na bani ba mwâka muguma barhanagwerhi ishembo; 27 kuguma n’enterekêro y’enkalange yakuja, n’ezindi nterekêro z’embulagwa, oku mpanzi, oku ngandabuzi n’oku banabuzi, nk’oku omubalè gwâbo gunali na nk’oku irhegeko linadesire. 28 Mwanayushûlakwo n’ecihebe c·enterekêro oku byâha, buzira kuleka enterekêro y’ensirîra ya ngasi mango, ey’enkalange ekuja n’ey’embulagwa nayo ekuja.

29 Oku lusiku lwa kali ndarhu, mwanarherekêra mpanzi ntôrho munani, ngandabuzi ibirhi na banabuzi ikumi na bani ba mwâka muguma barhanagwerhi ishembo; 30 kuguma n’enterekêro y’enkalange yakuja n’ezindi nterekêro z’embulagwa, oku mpanzi, oku ngandabuzi n’oku banabuzi, nk’oku omubalè gwâbo gunali na nk’oku irhegeko linadesire. 31 Mwanayushûlakwo n’ecihebe c’enterekêro oku byâha, buzira kuleka enterekêro y’ensirîra ya ngasi mango, ey’enkalange ekuja n’ey’embulagwa nayo ekuja.

32 Oku lusiku lwa kali nda, mwanarherekêra mpanzi ntôrho nda, ngandabuzi ibirhi na banabuzi ikumi na bani ba mwâka muguma, barhagwerhi ishembo, 33 kuguma n’enterekêro y’enkalange yakuja, n’ezindinterekêro z’embulagwa, oku mpanzi, oku ngandabuzi n’oku banabuzi, nk’oku omubalè gwâbo gunali na nk’oku irhegeko linadesire. 34 Mwanayushûlakwo n’ecihebe c’enterekêro oku byâha, buzira kuleka enterekêro y’ensirîra ya ngasi mango, ey’enkalange ekuja n’ey’embulagwa nayo ekuja.

35 Oku lusiku lwa kali munani, mwanaba n’embugânano nkulu: murhahîra mukajira omukolo mudârhi. 36 Mwanarherekêra enterekêro y’ensirîra, nterekêro yajirwa n’omuliro, ya kisununu kinja embere za Nyamubâho: mwanarherekêra mpanzi nguma, ngandabuzi nguma na banabuzi nda ba mwâka muguma barhanagwerhi ishembo; 37 kuguma n’enterekêro y’enkalange yakuja n’ezindi nterekêro z’embulagwa, oku mpanzi, oku ngandabuzi n’oku banabuzi, nk’oku omubalè gwâbo gunali na nk’oku irhegeko linadesire. 38 Mwanayushûlakwo n’ecihebe c’enterekêro oku byâha, buzira kuleka enterekêro y’ensirîra ya ngasi mango, ey’enkalange ekuja n’ey’embulagwa nayo ekuja.

39 Zo nterekêro mwakazirherekêra Nyamubâho ezo oku nsiku nkulu zinyu, buzira kuleka enterekêro z’okuyûkiriza emihigu yinyu n’enterekêro zinyu z’obulonza bwinja: zo nterekêro z’ensirîra zinyu, enterekêro z’enkalange zinyu, embulagwa zinyu n’enterekêro z’omurhûla.

1 Musa anacibwîra bene Israheli nk’oku Nyamubâho anali amurhegesire koshi (cfr 29, 40).

Amarhegeko g’okuyûkiriza emihigo

2 Musa ashambâla n’abarhambo b’emilala ya bene Israheli aderha, erhi: «Alagi oku Nyamubâho arhegesire:

3 Erhi omulume ankarhôla omuhigo embere za Nyamubâho, nisi erhi ankajira endahiro y’okuyukiriza mulali mulebe, oyo mulume arhacishubaga omu kanwa kage; ngasi ebi adesire omu kanwa kage byoshi,anabiyukirizagye.

4 Erhi omukazi, amango aciri munyere omu nyumpa y’îshe, akaba ahânyire omuhigo embere za Nyamuzinda, na ntyo acishweke na mulâli mulebe, 5 erhi îshe ankamanya ogwola muhigo gwâge n’eco ciragâne câge acîshwekagamwo yêne, erhi îshe ankahulika kwônene, arhamubwire akantu, emihigo olya munyere ankarhôla, na ngasi milâli anajizire yoshi enali y’okuli. 6 Ci erhi îshe ankamanya okw’erya mihigo, akanalahira mpu okwo kurhabe, emihigo y’emilâli nyamunyere acîshwekagamwo erhacigwerhi buhashe buci; na Nyamubâho anamubabalira, ebwa kuba anamulahirire. 7 Erhi ankaha aherusire, n’emihigo yâge ecimubako, nisi erhi akaba aciba ashwesirwe n’emilâli yarhengaga omu kanwa kage omu kuhalabuka, 8 iba erhi ankamanya kulya akanahulika ago mango amamanya, olya mukazi anayôrha ashwesirwe n’erya mihigo yâge, kuguma n’erya milâli yâge acîshwekagamwo. 9 Ci erhi iba, olusiku amanya kulya akalahirira nyamukazi, omuhigo olya mukazi ajizire, n’omulâli arhôlaga omu kuhalabuka birhacimushwesiri, na Nyamuhâho anamubabalira.

10 Omuhigo gw’omukazi, omukana, erhi ogw’omukazi wahulusîbwe n’iba, ngasi muhigo na ngasi mulâli mukazi wa bêne oyo ankanajira gunali gw’okuli kuli ye. 11 Erhi akaba omu mw’iba mw’omukazi arhôleraga omuhigo, erhi abe omwola mwo ahâniraga ogwo muhigo gw’okucîshweka, 12 erhi iba ankamanya akanacîhulikira, arhamuhakanire, emihigo yâge yoshi enali y’okunali, kuguma n’emilâli anacishwekagamwo yoshi yêne. 13 Ci erhi iba ankamanya, n’erya mihigo ayilahire, ebyarhenzire ekanwa kage byoshi birhaciri by’okuli: iba anabirhenzize, na Nyamubâho anamubabalira kuli byo. 14 Ngasi muhigo nangasi ndahiro omukazi ankahigamwo okucîbabaza, iba anahasha okuyemera erhi okuhakana eyo mihigo. 15 Erhi iba ankahulika kwônene mango malebe, erhi amayemera erya mihigo ya mukâge, ekola y’okunali. Ekola y’okuli ebwa kuba iba anahulisire, arhamubwizire cici n’obwo ali amanyire. 16 Erhi ankayirhenza buzinda, n’obwo ali amanyire agalinahulika, yêne anabarhule obubî bwanagwârhe mukâge.

17 Ago go marhegeko Nyamubâho ahâga Musa oku biyêrekîre omukazi n’iba, oku biyêrekîre îshe w’omunyere n’omunyere yêne, akaba aciri murho, aciri omu nyumpa y’îshe.

IX. Muhagulo n’okugabâna

Amarhegeko gayêrekîre eminyago

1 Nyamubâbo ashambâla na Musa amubwîra, erhi: 2 «Ogendicîhôlera bene Israheli kuli bene Madiani; n’enyuma z’aho wanahêkwa emunda olubaga lwâwe lwajire.» 3 Musa akanya agendishambâla n’olubaga, alubwîra, erhi: Mujire abalume ba muli mwe barhôle emirasano, bagende matabâro, bagendilwîsa Madiani, lyo bajira olwihôlo lwa Nyamubâho kuli Madiani. 4 okwôla matabâro, murhumekwo balume cibumbi b’omu ngasi mulala bamuli erya milala ya bene-Israheli. 5 Omu bihumbi bya bene Israheli, baja bacishogamwo balume cihumbi oku ngasi mulala, kwo kuderha oku baligi balume bihumbi ikumi na bibirhi bàjire oku matabâro. 6 Musa abarhuma ebwa kulwa, balume cihumbi oku mulala, bagenda na Pinasi, mwene omudâhwa Eleazari, ye wali odwîrhe ebirugu bîmâna n’erya mishekera y’okushekereza. 7 Barhabalira Madiani nkakulya Nyamubâho anarhegekaga Musa, banaciyirha abalume boshi. 8 Bayirha n’abâmi b’e Madiani; bo: Evi, Rekemi, Suri, Huru na Reba, bâmi barhanu b’e Madiani. Balâmu mwene Beori naye bamufunda engôrho. 9 Bene Israheli bayisha badwîrhe mpira abakazi b’e Madiani n’abana babo barho; bahagula, banyaga na ngasi bishwekwa byâbo bya okukazikola na ngasi gandi maso gâbo n’ebindi birugu byâbo byoshi. 10 Ngasi lugo bàbagamwo lwoshi baludûlika muliro na ngasi aha banahandaga hoshi. 11 Erhi baba bamashana eminyago yâbo na ngasi bindi banahagwire byoshi, abantu n’ebintu, 12 bahêka balya bagwarhagwa mpira n’erya minyago emunda Musa ali na Eleazari, ye mudâhwa, n’olubaga loshi lwa bene Israheli oku cihando, omu rhubanda rhwa bene Mowabu, hofi na Yordani aha ishiriza lya Yeriko.

Okunigwa kw’abakazi n’okucêsa omunyago

13 Musa, omudâhwa Eleazari, n’abarhambo boshi b’olubaga bayisha balî bayankirira emuhanda gw’ecihando. 14 Musa akunirira abarhambo b’eyo ngabo yali oku matabâro, bo balya barhambo b’ebihumbi n’ab’amagana, barhengaga ebwa matabâro. 15 Abadosa, erhi: «Carhumaga murhayirha abakazi boki? 16 Bo balya, oku kanwa ka Balâmu, bakululiraga bene Israheli ebwa kugomera Nyamubâho, mwa kulya kwabaga e Peori; na okwo kwarhuma obubanya buja omu lubaga lwa Nyamubâho. 17 Buno muyîrhage ngasi wa bûko mulume, omu bana babo, na ngasi mukazi okola olâzire n’omulume. 18 Ci abananyere boshi barhacimanya mulume murhabayirhaga; bâli binyu abo. 19 Ninyu mwene mugendihanda e mbuga ly’ecibando nsiku nda; ngasi yeshi wàyisire omuntu na ngasi yeshi wahumire oku mufu, anagendicîcêsa oku lusiku lwa kasharhu n’olusiku lwa kali nda, mwe n’abashwekwa binyu. 20 Mucêse na ngasi mwambalo, ngasi kalugu kajiragwa n’oluhu, ngasi kalugu kajiragwa n’amoya g’empene na ngasi kalugu kajiragwa n’omurhi. 21 Omudâthwa Eleazari abwîra balya bantu bàli oku matabâro, erhi: «Alagi ebirhegesirwe na lirya irhegeko Nyamubâho ahâga Musa: 22 Amasholo, ebyuma by’olunyerere, eby’omulinga, ebyuma by’akasiteriti na ebya amasasi, ngasi cirugu cankanahashihirwa ecîko, rnunacihire omu rnuliro; canaba cinja. Cikwônene cicigwâsirwe naco okucêsibwa n’amîshi g’okucêsa. Ngasi hyoshi hirhankaja ecîko, munahicêse n’arnishi. 23 Ngasi cirugu cankahashihirwa ecîko, munacihire omu muliro; canaha cinja. Ci kwônene cicigwâsirwe naco okucêsibwa n’amîshi g’okucêsa. Ngasi hyoshi hirhankaja ecîko, rmunahicêse n’amîshi. 24 Mwanashuka emyarmbalo yinyu oku lusiku lwa kali nda; rnwanacêsibwa n’enyuma z’aho mwanahashijà omu cibando.

Okugaba omunyago

25 Nyamubâho ashambâla na Musa amubwîra; erhi: 26 Woyo n’ornudâhwa Eleazari n’abarharnbo b’emilala y’olubaga, mujire omubalè gw’ebi banyagaga byoshi bibe bya bantu, bibe bya bintu. 27 Kandi wanagaba eyo minyago, cihirnbi ciguma kuli balya bàli oku matabâro n’ecindi oku lubaga lwoshi. 28 Oku cigabi c’abalwi bàli oku rnatabâro wanayankakwo ecigabi ca Nyamubâho, kwo kuderha cigabi ciguma oku magana arhanu ga bantu, ga nkafu, ga ndogomi, erhi ga bibuzi. 29 Wanarhôla kuli cirya cigabi câbo, wanaha ornudâhwa Eleazari nka rnpongano ya Nyarnubâho. 30 Kuli cirya cindi cigabi cahâbwa bene Israheli, wanaberûla cigurna oku bishwekwa; wanaha bene Levi, balya bajira omukolo gw’okulanga Endâro ya Nyarnubâho. 31 Musa n’omudâhwa Eleazari banacijira nka kulyâla Nyamubâho anarhegekaga Musa. 32 Ebyanyagagwa na balya bàli bajire oku matabâro, bibuzi bihumbi magana gali ndarhu na rnakumi gali nda na birhanu. 33 Nkafu bihurnbi makurni gali nda n’ibirhi, 34 ndogorni bihurnbi makurni gali ndarhu na cigurna. 35 Oku biyêrekîre abantu, owa bûko mukazi olya orhalisagiyankwa na rnulurne bâli bantu bihurnbi makumi asharhu na bibirhi boshi haguma. 36 Cigabi cigurna cahâbwa balya bàli oku rnatabâro; bibuzi bihumbi magana asharhu na makurni asharhu na nda, na rnagana arhanu. 37 Muli byo, rnagana gali ndarhu na rnakurni gali nda na birhanu byaberûlirwa Nyamubâho; 38 nkafu bihumbi makumi asharhu na ndarhu, na muli zo mwarhenga nkafu makumi gali nda n’ibirhi ziberûlirwe Nyarnubâho. 39 Ndogorni bihumbi rnakurni asharhu na magana arhanu na muli zo mwarhenga ndogorni makumi gali ndarhu na nguma ziberûlirwe Nyamubâho. 40 Na bantu bihurnbi ikurni na ndarhu, na rnakumi asharhu na babirhi baberûlirwa Nyamubâho. 41 Musa aha omudâhwa Eleazari eyo mpongano yaberûliragwa Nyarnubâho nka kulya Nyarnubâho anali arhegesire Musa. 42 Ebiyêrekîre cirya cigabi cahâbagwa bene Israheli, co cirya Musa aberûlaga kuli cirya càhâbagwa abalwi. 43 Eco cigabi cahâbagwa olubaga cali ntya: Bibuzi bihumbi magana asharhu na makurni asharhu na nda na rnagana arhanu, 44 nkafu bihurnbi rnakurni asharhu na ndarhu, 45 ndogorni bihumbi makumi asharhu na magana arhanu, 46 na bantu bihumbi ikumi na ndarhu. 47 Kuli eco cigabi cahâbagwa bene Israheli, Musa oku ngasi makurni arhanu arhôlakwo cintu ciguma, n’ebyo abiha bene Levi, bo bajira omukolo gw’okulanga Endâro ya Nyarnubâho, nka kulya Nyarnubâho anarhegekaga Musa.

Okuhâna enterekêro

48 Abarhambo b’ebihurnbi n’abarharnbo b’amagana, banayisha baja emunda Musa ali, 49 banacimubwîra, mpu: «Abarhumisi bâwe baganjire abasirika rhwali rhulongolîne, harhabulisiri ciru n’omuguma. 50 Co cirhumire rhulihâna enterekêro emwa Nyamubâho: amasholo ngasi muguma arhôzire, engolo, emigufu, orhugondo, ebisikiyo n’amagerha; rhulijiramwo enterekêro y’okuhyûla embere za Nyamubâho». 51 Musa n’omudâhwa Eleazari banacirhôla ebyo birugu, ago masholo n’ebyôla bindi birugu byàli erhi byakozirwekwo. 52 Amasholo baberûlaga bagaha Nyamubâbo, balya barhambo b’ebihumbi n’ab’amagana gahika omu buzirho bwa sikeli bihumbi ikumi na ndarhu na magana gali nda na makumi arhanu^q. 53 Balya bantu bàlilwa bakazihêka ngasi muguma ecâge cihimbi c’omunyago. 54 Musa n’omudâhwa Eleazari erhi baba bamarhôla ngasi masholo bahâbagwa n’abarhambo b’ecihumbi n’ab’amagana, bagahêka omw’Ihêma ly’Embugânano, nka kakengezo ka bene Israheli embere za Nyamubâho.

Bene Rubeni bahâbwa ishwa

1 Bene Rubeni na bene Gadi bali bagwerhe maso manji bwenêne ga bishwêkwa. Erhi babona oku ecihugo ca Yaseri n’ecihugo ca Galadi biri bihugo binja kuli ago maso gâbo, 2 bene Rubeni na bene Gadi bakanya baja emunda Musa àli n’omudâhwa Eleazari n’abarhambo b’olubaga, banacibabwîra, mpu: 3 «Ataroti, Diboni, Nimra, Hesboni, Elealè, Sebani, Nebo na Meoni, eci 4 cihugo Nyamubâho anyagaga embere z’olubaga lwa bene Israheli, ciri cihugo cikwânîne olwabûko, na bambali bâwe bagwerhe amasò.» 5 Bayushûla, mpu: «Akaba nirhu rhurhonyire emunda oli, eci cihugo cihâbwe bambali bâwe, kabe ko kashambala kabo, orhanacirhuyikizagya Yordani.

6 Musa ashuza bene Gadi na bene Rubeni, erhi:«Kâli bene winyu bakolaga oku matabâro ninyu moyo musigale ahala? 7 Carhuma mubulisa bene Israheli oburhwâli bw’okuja muli cirya cihugo Nyamubâho ajibaha? 8 Kwa bene oko basho bajiraga erhi mbarhuma nti bagendiyênja ecihugo kurhenga e Kadesi-Barnea. 9 Basôka kuhika ebwa kabanda ka Eskoli, banacibona ecihugo, banaciyisha balibulîsa bene Israheli oburhwâli bw’okuja muli cirya cihugo Nyamubâho àli abahire. 10 N’oburhe bwa Nyamubâho bwanaciyàka bwenêne olwo lusiku; anacihiga erhi: 11 Abala bantu barhengaga e Mîsiri banakola bagwerhe myâka makumi abirhi babusirwe na kuja enyanya, barhabone kuli cirya cihugo nalaganyagya n’endahiro nti naciha Abrahamu, Izaki na Yakobo, ebwa kuba barhankulikiraga n’obwemêre. 12 Aha nyuma lya Kalebu mwene Yefune w’omunya-Kenezeni na Yozwè mwene Nuni, abo bashimbulire Nyamubâho n’obwemêre. 13 Lero oburhe bwa Nyamubâho bwanaciyâka kuli bene Israheli, kwarhuma abaheka omw’irûngu myâka makumi ani, kuhika lirya iburha lyajiriraga Nyamubâho amabî lihugukumuke. 14 Loli oku mwamaja ahàli habasho, nka milandûkiza y’ababusi banyabyâha, mukola mwayushûla oburhe bwa Nyamubâho kuli bene Israheli. 15 Mukalahira bwamushimba, ashubiyushûla okuleka bene Israheli muno irûngu, munarhume olu lubaga loshi luhwa.»

16 Bayegera emunda Musa ali, banacimubwîra, mpu: «Rhwayûbaka aha engurhu oku maso girhu, rhuyûbake n’ebishagala oku bana birhu barho. 17 Kuli rhwe, buzira kulegama, rhwarhôla emirasano yirhu, rhugenzikanwe na bene Israheli, kuhika rhubahise muli cirya cihugo bagwasîrwe okuyubakamwo, n’abana birhu banayôrha muli ebyo bishagala rhwayûbaka buzibuzibu, omu kuyoboha abantu ba muli eco cihugo. 18 Rhurhagaluke emwa bîrhwe kuhika bene Israheli baje bayûbaka ngasi muguma muli cirya cihugo c’akashambala kage. 19 Bulya rhurhacibe na kashambala kaci haguma nabo olwo lundi lunda lwa Yordani, ciru na oli kuli kulusha, ebwa kuba akashambala kirhu rhwakahirwe ebwa lino ishiriza lya Yordani e Buzûka-zûba.

20 Musa abashuza, erhi: Akaba yo na njira mwakulikira eyo, mukanarhôla emirasano yinyu mugenzikanwa mweshi na Nyamuhâho, 21 akaba abalume badwîrhe emirasano yâbo bayikira Yordani embere za Nyamubâho bagenzikanwe n’ababo kuhika Nyamubâho abe amarhenza abanzi bâge embere zâge, 22 n’akaba murhagaluke nk’ecihugo cirhacija coshi omu maboko ga Nyamubâho, aho mwanaba buzira bubî embere za Nyamubâho n’embere za bene Israheli, n’ecihugo canaba ko kashambala kinyu embere za Nyamubâho. Ci akaba murhajiziri ntyo, loli oku mwamajira ecâha emunda Nyamubâho ali; munamanye oku ecâha cinyu camukulikira. 24 Muyûbakage ebishagala oku bana binyu, muyûbakage n’engurhu oku maso ginyu, munayukirize ebyo binwa birhenzire ekanwa kinyu.

25 Bene Gadi na bene Rubeni banashambâza Musa, bamubwîra, mpu: Aba rhumisi bâwe bajira nk’okwo nnawirhu adesire. 26 Abana birhu, bakirhwe, amasò girhu n’ebishwêkwa birhu byoshi byasigala aha omu bishagala bya Galadi. 27 Nabo abarhumisi bâwe, ngasi yeshi onahêka emirasano y’okulwa, bayikira bagere embere za Nyamubâho bajilwa nk’okwo nnawirhu adesire.

28 Lero aho, kuli bo, Musa ahâna aga marhegeko emunda omudâhwa Eleazari ali, na Yozwè, mwene Nuni, n’abarhambo b’emilala yoshi ya bene Israheli. 29 Musa ababwîra, erhi: «nka bene Gadi na bene Rubeni bamayikira Yordani, bo balya balume boshi banagwâsirwe okuyanka emirasano yâbo bajilwa embere za Nyamubâho, na nka ecihugo coshi cikola cinyu, mwanayishibaha, nka kashambala kabo, ecihugo ca Galadi. 30 Ci erhi akaba barhayikirini emirasano yaho bagenzikanwa mweshi nabo, mwanayîshibayubasa ekarhî kinyu omu cihugo ca Kanani.»

31 Bene Gadi na bene Rubeni bashuza, baderha, mpu: «Oku Nyamubâho abwizire bambali bâwe rhwakujira. 32 Rhwayikira n’emirasano yirhu, rhugenzikanwe na Nyamubâho e Kanani; n’akashambala k’omwimo gwirhu kanayôrha luno lundi lunda lwa Yordani.» 33 Musa aha bene Gadi na bene Rubeni na cihimbi ciguma ca bene Menashè ga Yozefu obwâmi bwa Sehoni, mwâmi w’Abanyamoreni, abaha n’obwâmi bwa Og mwâmi w’e Bashani, abaha ecihugo coshi, n’ebishagala bya muli co byoshi, emirhundu ya muli co yoshi n’ebindi bishagala biri elubibi lw’ecocihugo.

34 Bene Gadi banaciyûbaka Diboni, Ataroti, na Aroweri, 35 Ataroti-Sofani, Yazeri, Yagoboha, 36 Beti-Nimra, Beti-Harani, byoshi byâli bishagala bizibuzibu; banaciyûbaka n’engurhu oku maso gâbo.

37 Bene Rubeni bayûbaka Heseboni, Eleale, Kiriyatayimi. 38 Nebo na Balmeoni; ci amazîno gâbo gayîsh’ihinduka buzinda; bayûbaka na Sabama, banaja bayîrika ebyo bishagala bajaga banyaga amazîno.

39 Bene Makiri, mwene Menashè, barhabalira Galadi, n’erhi baba bamamunyaga, bakungusha Abanyamoreni bayubakagamwo. 40 Musa, ecihugo ca Galadi aciha Makiri, mwene Menashè; naye anaciyûbaka mulico. 41 Yakiri, mwene Menashè, arhabâla, arhôla ebishagala byâbo, abiyirika izîno mpu byo: Bishagala bya Yakiri. 42 Nobahu, arhabâla, arhôla ecihugo ca Kanani n’ebishagala byaco; aciha izîno lyâge.

Ebihando bya bene Israheli erhi bàli omu irûngu

1 Alaga ebihando bya bene Israheli erhi barhenga omu cihugo c’e Mîsiri, omu kushimba oku emirhwe yâbo yàli, oku burhegesi bwa Musa na Aroni. 2 Musa akazâg’iyandika ahantu bahanzire, n’aha barhenga nk’oku ebihando byâbo byanali; akazishimba irhegeko ahirwe na Nyamubâho. Alaga ebihando byâbo omu kushimba aha banarhengaga hoshi.

3 Barhenga e Ramsesi omu mwêzi gwa burhanzi, omu nsiku ikumin’irhanu za ogwola mwêzi gwa burhanzi. Mwâli omu lusiku lurhanzi lukulikira Basâka erhi bene Israheli barhenga e Mîsiri bagenda bacîshinga, bagera embere z’Abanya-Mîsiri boshi. 4 Ago mango erhi Abanya-Mîsiri badwîrhe babisha bene wabo balya bayirhagwa na Nyamubâho, balya bàli b’enfula boshi; Nyamubâho ayerekana obushinganyanya bwagc oku bandi banyamuzinda.

5 Erhi barhenga e Ramsesi, bene Israheli bagendihanda e Sukoti. 6 Barhenga e Sukoti, bagendihanda aha Etami, cihugo ciri oku burhambi bw’irûngu. 7 Barhenga aha Etami, na erhi baba bamagolonjokera ebwa Pihahiroti, oba ah’ishiriza lya Balsefoni, bagend’ihanda embere za Migdolumu. 8 Barhenga aho mbere za Pihahiroti, bayikira omu karhî k’enyanja, baja ebw’irûngu. Erhi bayusa nsiku isharhu, bagenda omw’irûngu ly’Etami, bagendihanda aha Mara. 9 Barhenga aha Mara, bagend’ihanda aha Elimi, abo hàli maliba ikumi n’abirhi na mirhanda makumi gali nda; banacihanda aho. 10 Barhenga aha Elimi bagendihanda hofi n’enyanja Ndukula. 11 Barhenga ebwa nyanja Ndukula, bagendihanda omw’irûngu lya Sini. 12 Barhenga omw’irûngu lya Sini, bagendihanda aha Dofka. 13 Barhenga aha Dofka, bagendihanda aha Alusi. 14 Barhenga aha Alusi, bagendihanda aha Refidimi n’aho harhàli mîshi ga kunywa oku lubaga. 15 Barhenga e Refidimi, bagendihanda omw’irûngu lya Sinayi. 16 Barhenga omw’irûngu lya Sinayi, bagendihanda aha Kabroti Hatava. 17 Barhenga aha Kabroti-Hatava, bagendihanda aba Haseroti. 18 Barhenga aha Haseroti, bagend’ihanda aha Ritima. 19 Barhenga aha Ritima, bagendihanda aha Rimôni-Pêres. 20 Barhenga aha Rimôni-Pêres bagendibanda aha Libna. 21 Barhenga aha Libna, bagendihanda aha Risa. 22 Barhenga aha Risa, bagendihanda aha Kehelata. 23 Barhenga aha Kehelata, bagendihanda oku ntôndo ya Seferi. 24 Barhenga oku ntôndo ya Seferi, bagendibanda aha Harada. 25 Barhenga aha Harada, bagendihanda aha Makeloti. 26 Barhenga aha Makeloti, bagendihanda aha Tahata. 27 Barhenga aha Tahata, bagendihanda aha Terahi. 28 Barhenga aha Terahi, bagendihanda aha Mitika. 29 Barhenga aha Mitika, bagendihanda aha Hasmona. 30 Barhenga aha Hasmona, bagendihanda aha Moseroti. 31 Barhenga aha Moseroti, bagendihanda aha Bene-Yakani. 32 Barhenga aha Bene-Yakani, bagendihanda aha Hori-Gidgadi. 33 Barhenga aha Hori-Gidgadi, bagendihanda aha Yotebata. 34 Barhenga aha Yotebata, bagendihanda aha Abrona. 35 Barhenga aha Abrona, bagendihanda aha Esiongeberi. 36 Barhenga aha Esiongeberi, bagndihanda omw’irûngu lya Sini, kwo kuderha aha Kadesi. 37 Barhenga aha Kadesi, bagendihanda oku ntôndo ya Hori, aha buzinda bw’ecihugo c’Edomu. 38 Omudâhwa Aroni, asôkera oku ntôndo ya Hori, oku irhegeko lya Nyamubâho ajifîrakwo; mwali omu mwâka gwa makumi ani kurhenga bene Israheli barhenzire e Mîsiri, omu mwêzi gwakarhanu, omu lusiku lurhanzi lw’omwêzi. 39 Aroni àli akola mukulu wa myâka iganana makumi abirhi n’isharbu, erhi afira oku ntôndo ya Hori. 40 Omunya-Kanani, mwâmi Aradi, owayubakaga e Nêgebu omu cihugo ca Kanani, amanya oku bene Israheli bayishire. 41 Barhenga oku ntôndo ya Hori, bagendihanda aha Salmona. 42 Barhenga aha Salmona, bagendihanda aha Punoni. 43 Barhenga aha Punoni, bagendihanda aha Oboli. 44 Barhenga aha Oboli, bagendihanda aha Iye-Abarimi, oku lubibi lwa Mowabu. 45 Barhenga aha Iyim-Abarimi, bagendihanda aha Diboni-Gadi. 46 Barhenga aha Diboni-Gadi, bagendihanda aha Almoni-Diblatayimi. 47 Barhenga aha Almoni-Diblatayimi, bagendihanda omu birhondo bya Abarimu, ishiriza lya Nebo. 48 Barhenga omu birhondo bya Abarimu, bagendihanda omu rhubanda rhwaMowabu, hofi na Yordani, aha ishiriza lya Yeriko. 49 Bahanda hofi na Yordani, kurhenga kuli Beti-ha-Yesimoti kuhika aha Abeli-ha-Shitimi, omu rhubanda rhwa Mowabu.

Irhegeko ly’okugabâna ecihugo ca Kanani

50 Nyamubâho ashambâla na Musa omu rhubanda rhwa Mowabu; anacimubwîra, erhi: 51 Ogendibwîra bene Israheli ntya, erhi: Amango mwanayikire Yordani, na nka mwamaja omu cihugo ca Kanani, 52 munakungushe embere zinyu, abayûbaka muli eco cihugo boshi. Muhongole amabuye gâbo matâke goshi, muvungunyule n’ensanamu zâbo z’omulinga bàtulaga, munagendihagula ebwa mpêro zâbo omu birhwa. 53 Mwayima muli eco cihugo, munaciyûbake; bulya nammuhire eco cihugo nti muciyimemwo. 54 Mugabane eco cihugo omu kuciyeshera ecigole, oku emilala yinyu enali. Aba mwahà akashambala kanene babe erhi bo banali banji, n’aba mwahà akashambala kasungunu babe erhi bo banali basungunu. Ecihimbi ecigole cankanaha omuntu erhi co na câge. Mwanacirhôla cibe cinyu nk’oku emilala ya bashakulûza binyu enali. 55 Ci erhi akaba murhakungushire embere zinyu abo bayûbaka omu cihugo, aba mwakanaleka muli bo ekarhî kinyu bakaziyôrha nka mishûgi emuli omu masu, na nka marhadu omu nkanga. Banakaziyôrha bamulola nka bashombanyi babo muli eco cihugo mwajiyubakamwo. 56 Ninyu mwene, nanamulibûsa nk’oku nàli ndâlire okubalibûsa.

Embibi za Kanani

1 Nyamubâho anacishambâla na Musa, amubwîra, erhi: 2 «Ojirhegeka bene Israheli obabwire ntya: Amango mwaja omu cihugo c’e Kanani, alagi ecihugo mwagendigabânana: Co cihugo ca Kanani, nk’oku embibi zâge zinali.

3 Olunda lw’emukondwè, kuli mwe lwabà irûngu lya Sini, kuhika aha Edomu, n’olubibi lwinyu lw’ebuzûka-zûba lwarhenga oku cikwi c’eyo buzûka-zûba bw’enyanja y’omunyu, 4 n’olwo lubibi lwinyu lwanayandagalira emukondwè, lugere oku murhezi gw’Akrabimi, lugere e Sini, lugendihika emukondwè aha Kadesi-Barnea. Lwanashubigenda, lugere e Hasari-Adari, kandi lugere olunda lw’e Asemoni. 5 Kurhenga e Asemoni, olwo lubibi lwahika oku mugezi gw’e Mîsiri, lugendihwera oku Nyanja.

6 Nalo olubibi lw’e Mashinji lwaba Enyanja Nene: lwo lubibi lwinyu olunda lw’e buzika-zûba.

7 Lolagi olwaba lubibi lwinyu olunda lw’emwenè: kurhenga oku Nyanja nnene, 8 mwanatwa olubibi lwinyu kuhika oku ntôndo ya Hori: kurhenga oku ntôndo ya Hori, mwalukanyanya aha Muhango gwa Hamati, olubibi lwanahika aha Sedadi. 9 Lwagenda kuhika aha Zifroni, lugendihwera aha Hasari-Enani: lwo lwaba lubibi lwinyu olwo lw’emwênè.

10 Mwanatwa olubibi lwinyu lw’ebuzûka-zuba bwa Hasari-Enani aha Sefami. 11 Olwo lubibi lwanabunguluka kurhenga e Sefami kuja e Harbela ebuzûka-zûba bwa Ayini, lwanayandagala lugere burhambirhambi omu rhurhondo rhuli eburhamhi hw’enyanja ya Kinereti olunda lw’ebuzûka-zûba. 12 Lwanayandagala kuli Yordani, lugendihwera oku nyanja y’omunyu. Co cihugo cinyu ecôla n’oku embibi zaco zinacizungolosire.»

13 Musa aha bene Israheli eri irhegeko aderha,erhi: «Eco co cihugo Nyamuhâho arhegesire mpu cihâbwe erya milala mwenda haguma na cirya cihimbi c’omulala.

14 Bulya omulala gwabene Rubeni nka kulya enyumpa zabashakulûza babo zinakulikirana, n’omulala gwa bene Gadi, nabo nk’oku enyumpa za hashakulûza wabo zinakulikirana, bôhe mira bahâbagwa akabo kashamhala: n’ecihimbi c’omulala gwa Menashè naco cahabirwe akaco kashambala. 15 Eyo milala ibirhi n’eco cihimbi c’omulala, bahabirwe akashambala kabo ebwa lindi ishiriza lya Yordani, aha ishiriza lya Yeriko, olunda lw’ebuzûka-zûba».

Abarhambo bagabiragwa ecihugo ca Kanani

16 Nyamubâho anacishambâla na Musa amubwîra. erhi: 17 «Alaga amazîno g’abantu bagendimugabira eryo ishwa: omudâhwa Eleazari na Yozwè, mwene Nuni. 18 Kandi wanaja warhôla murhambo muguma muguma omu ngasi mulala, omu kugaba eryo ishwa. 19 Alaga amazîno g’abo bantu:

Oku mulala gwa Yuda, Kalebu, mwene Yefune;

20 Oku mulala gwa bene Simoni, Shemweli mwene Amihudi;

21 Oku mulala gwa Benyamini, Elidadi, mwene Kisloni;

22 Oku mulala gwa bene Dani, omurhambo Buki, mwene Yogli;

23 Kuli bene Yozefu: oku mulala gwa bene Menashè,

omurhambo Hanieli mwene Efodi;

24 Kuli bene Efrayimu, omurhambo Kemueli, mwene Shiftani;

25 Oku mulala gwa bene Zabuloni, omurhambo Elisafani,

mwene Parnaki;

26 Oku mulala gwa bene Isakari, omurhambo Paltieli, mwene Azani;

27 Oku mulala gw’Aseri; omurhambo Ahihudi, mwene Shelomi;

28 Oku mulala gwa Neftali, omurhambo Pedaheli, mwene Amihudi.» 29 Abo bo Nyamubâho arhegekaga mpu ecihugo ca Kanani bacigabire bene Israheli.

Ecigabi ca bene Levi

1 Nyamubâho ashambâla na Musa omu rhubanda rhwa Mowabu, hofi na Yordani, aha ishiriza lya Yeriko aderha, erhi: 2 Orhegeke bene Israheli, oku kashambala bayishihabwa, baje bahakwo bene Levi ebishagala bâyubakamwo. Mubahe n’amalambo bakaziyabuliramwo eburhambi bwa ebyo bishagala. 3 Obahe aha bayûbaka, n’amalambo bankahasha okukaziyabuliramwo ebishwêkwa byâbo, ebinene n’ebisungunu nangasi bindi bishwêkwa byoshi. 4 Amalambo g’ebyo bishagala bene Levi bâyubakamwo bakazirhangirira oku lukuta lw’olugo, omuhanda, makoro cihumbi, omu marhambi mwoshi.

5 Mwanagera embuga ya ngasi lugo, makoro bihumbi bibirhi olunda lw’ebuzûka-zûba, makoro bihumbi bibirhi olunda lw’emukondwè, makoro bibumbi bibirhi olunda lw’ebuzika-zûba na makoro bibumbi bibirhi olunda lw’emwenè. Olugo lwanaja ekagarhî. Go malambo g’ebyo bishagala . 6 Ebishagala mwaha bene Levi biri birya ndarhu mwaleka bakaziyakiramwo, mwanakazileka ngasi wayisire omuntu akaziyakiramwo; kandi mwanabayushulira bindi bishagala makumi ani na bibirhi. 7 Ebishagala mwaha bene Levi byoshi haguma byaba makumi ani na munani, kuguma n’amalambo g’okuyabulira. 8 Ebyo bishagala mwaja mwarhôla bihimbi by’ecihugo muhire bene Israheli, mukajira ntya: abagwerhe oluhande lunene bo mwanakazirhôlakwo ebinene, n’abagwerhe ebisungunu, mwanarhôla na bisungunu. Ngasi baguma bakaziha bene Levi ebishagala bayubakamwo, omu kulola luhande lunganaci bahâbirwe.

Irhegeko ly’ebishagala by’okuyakirwamwo

9 Nyamubâho ashambâla na Musa, amubwîra, erhi: «Ogendidesa bene Israheli obabwire ntya: 10 Amango mwaba mwamayikira e Yordani, munakola mudekerire, omu cihugo ca Kanani, 11 mwanacîshoga ebishagala byaba kuli mwe, bishagala by’okuyakiramwo, mulya ankahashiyakira omuntu wayisire owabo buzira luhinzo. 12 Ebyo bishagala byo mwakaziyakiramwo omwihôzi w’omuko, ly’omwîsi alekiyirhwa arhanacigendisamba embere z’olubaga. 13 Ebishagala mwahâna byaba ndarhu by’okukaziyakiramwo. 14 Muhâne ngo isharhu ishiriza lya Yordani na zindi isharhu omu cihugo ca Kanani, zibe ngo za kuyakirwamwo. 15 Ezo ngo ndarhu zaba hantu ha kuyakirwamwo kuli bene Israheli, oku muntu w’ecigolo n’oku ngasi wundi oyubasire ekarhî kinyu, lyo ngasi muntu wanayisire owundi muntu buzira luhinzo ahashibona aha ayakira.

16 Erhi akaba ashusire owundi muntu n’ecirugu c’ecuma, n’olya nyakushurhwa erhi ankafa, owashurhaga ali mwisi, na ngasi mwisi agwâsirwe ahâbwe obuhane bw’okufa. 17 Erhi ankabanda ibuye, lirya lyankahashiyirha, na olya wabandagwa afe, nyakubanda ali mwisi: n’omwisi kukwânîne ahâbwe obuhane bw’okufa. 18 Erhi ankashurha n’akarhi kankahashiyirha, n’erhi olya washurhagwa ankafa, nyakushurha ali mwisi; n’omwisi kukwânîne ahâbwe obuhane bw’okufa. 19 Omwihôzi w’omuko yêne wankayirha oyo mwisi; erhi ankajira ah’amushimana, anamuyirha.

20 Erhi omuntu ankahirimya owabo n’omujina erhi amubande kantu kalebe kalya kankamuhirimya, na ntyo olya muntu afe, 21 nisi erhi akamushurha n’okuboko kwâge ebwa kumushomba, n’erhi olya muntu ankafa, olya washurhaga kukwânîne ahâbwe obuhane bw’okufa, bulya ali mwisi: omwihôzi w’omuko anayirha olya mwisi erhi ankajira aha amushimana. 22 Ci, erhi ankahirimya owundi muntu buzira luhinzo, erhi amubande akantu buzira bulonza bubî, 23 nisi erhi ankarhogezakwo owabo ibuye lyankayirha, na olya muntu afe, buzira kuderha mpu anali mushombanyi wamulongezagya olufu, 24 olubaga lwanatwa olubanja ekarhî ka nyakuyirha na olya mwihôzi w’omuko, nk’oku amarhegeko gadesire, 25 lwanafumya olya mwisi kuli olya mwihôzi w’omuko, lwanamushubiza muli lulya lugo ashuba ayakire; anabêra eyo kuhika aha kufa kw’omudâhwa mukulu, olya washîgagwa amavurha mîmâna. 26 Erhi oyo mwisi akarhenga, embere z’amango, muli lulya lugo ali ayakire, 27 n’erhi olya mwihôzi w’omuko akamushimana omu lundi lugo, kuleka lulya lw’okuyakirwamwo, erhi olya mwihôzi w’omuko akayirha olya wayirhaga owabo, arhajiziri câha ca kuyirha omuntu, 28 bulya omwisi kukwânîne abêre omu lugo lw’okuyakirwamwo, kuhik’aha kufa kw’omudâhwa mukulu. N’enyuma ly’okufa kw’omudâhwa mukulu, anahasha okushubira erya munda akashambala kage kali. 29 Aga marhegeko gamanyisa obuhashe bwinyu n’obuhashe bw’amaburhwa ginyu, ngasi hantu mwankanayûbaka hoshi.

30 Aha ngasi kuyirha omuntu, kukwânîne habe abahamirizi, lyone oyo mwisi ankafa; ci kwône omuhamirizi muguma arhankarhuma baderha mpu oku buhamirizi bwâge bakolaga batwira omuntu okufa. 31 Murhahîra mukayemera empongano y’omuntu wayirhaga owabo, mpu lyo acira, n’obo akwânîne okufa, bulya agwâsirwe afe. 32 Murhahîra mukayemera empongano yarhuma olya muntu wayakiraga omu cihugo ca okuyakirwamwo, ahashigaluka embere z’okufa kw’omudâhwa mukulu. 33 Murhahîra mukahemula ecihugo mulimwo, bulya omuko gwo guhemula ecihugo, na nta mpyûlo oku cihugo, oku muko gwabulagagwa, okurhali kubulaga omuko gw’olya wagubulagaga. 34 Orhahîra okahemula ecihugo muyûbasiremwo, n’ecihugo niono na mba nyûbasire ekarhî, bulya nie Nyamubâho mbêra ekarhî ka bene Israheli.»

Akashambala k’abakazi

1 Abarhambo b’e milala ya bene Galadi, mwene Makiri, mwene Menashè, w’omu bûko bwa Yozefu, bayisha baja embere za Musa n’embere z’abandi barhambo b’emilala ya bene Israheli. 2 Banaciderha, mpu: «Nyamubâho arhegesire Nnawirhu ahe bene Israheli ecihugo, omu kubayeshera ecigole; kandi nnawirhu ahabirwe na Nyamubâho irhegeko ly’okuha bâli ba mwene wirhu Selofehadi ecâbo cigabi c’akashambala. 3 Erhi bakajaga bayankwa n’omulume w’omu bundi bûko bwa bene Israheli, akashambala kabo kanaba kashambala ka cihimbi citwisire oku kashambala ka balarha, cigendiyushûla akashambala k’aba erya munda bajiheruka, ntyo kube kutwa oku kirhu kashambala. 4 N’amango gayisha, galya mango g’okucishinga kwa bene Israheli, ako kashambala kabo kanagendiyushuka oku kashambala k’ab’erya munda baherusire; ntyo akashambala kabo cibe cihimbi citwisire oku kashambala ka balarha.»

5 Musa, oku irhegeko lya Nyamubâho, aha bene Israheli irhegeko, aderha, erhi: «Omulala gwa bene Yozefu gudesire okushingânîne. 6 Lolagi eci Nyamubâho arhegesire oku biyêrekîre bâli ba Selofehadi: banayankwa n’omulume basimire, casînga abe w’omu bûko bwa b’îshe. 7 Ntyo akashambala ka bene Israheli karhacikazirhenge oku mulala mulebe kaje oku gundi mulala; okwo kwarhuma bene Jsraheli bakaziyôrhana ngasi baguma akashambala k’omulala gwa b’îshe wabo. 8 Ngasi mwananyere yeshi wankaba n’akashambala omu bûko bulebe bwa bene Israheli, kukwânîne ayankwe n’omulume w’omu mulala gw’îshe. Ntyo bene Israheli banakazilanga ngasi baguma akashambala ka b’îshe wabo.

9 Nta kashambala karhenga oku mulala kaje oku gundi mulala, ci emilala ya bene Israheli yayôrhana ngasi baguma akashambala kabo.» 10 Okwo Nyamubâho arhegekaga Musa, kwo na bâli ba Selofehadi bajizire. 11 Mahla, Tirsa, Hogla, Milka na Noa, bâli ba Selofehadi, bayankwa na bene ba mwîshe. 12 Bayankwa omu milala ya bene Menashè, mwene Yozefu, na ntyo akashambala kayôrha omu mulala gwa bene îshe wabo.

Okushwinja 13 Ezo zu ngeso n’amarhegeko Nyamubâho ahâga Musa kuli bene Israheli omu rhubanda rhwa Mowabu, hofi na Yordani, aha ishiriza lya Yeriko.

^a1.2 : Ogwo mubalè murhanzi gwa bene lsraheli, guli gwa kulonza okumanya abarhabâzi bali banga embere baje oku matabâro: omu cihugo babalaganyagya. Omubalè gwa kabirhi omu cigabi ca 26: gali marheganyo g’okugabâna eco cihugo. Mw’okwo kwoshi, bamanyire oku Nyakasane ye bashokolire yêne yeri eluhya, buzira ntyo lyanahashibà isakrilego (Rhulole omu 2 Sam 24; Lub 30, 11.16: kuyêrekine obworhere bw’okujira emibalè).

^b1.47 : Ab’omu mulala gwa Levi, kulya kuba barhali bashwesirwe n’amarhegeko g’abasirika bohe barhaganjagwa. Baganjwa kwago-kwago (Lola ecigabi ca 3 n’eca 4).

^c4.5 : Abadâhwa bone bayemêrîrwe okuyegêra ebirugu bimâna. Kwàlihanzibwe oku Bene Levi irhondo barhahîraga bakahuma erhi ciru kulâla oku birugu bimâma (Rhulole omu Mib 4, 15-20).

^d4.33 Ihêma ly’Enbugânano, gwali mukolo gwa Ben Merari mugala wa Levi

^e4.34 : Ogu gwo mubalè gwa kabirhi gwa Bene Levi, gushushire bwenêne omubalè gw’Israheli yeshi (cigabi ca 1). Omubalè murhanzi (Mib 3, 15-39) guli gwa bundi bworhere.

^f5.6 : Ecâha cibabaza omulungu omu kugomera Nyakasane, kuli kulenganya omuntu. Omu kalamo k’abantu, Nyakasane yene ye nshôko y’obushinganyanya. Amango goshi, okuvuna eryo irhegeko kumugayisa. Okushuza oku izu lya Nnâmahanga gugerera omu kulama bwinja n’abandi; okuderha mpu olola eb’idini arhakaderha ebiyerekire politiki, kubakuyungunganya kw’abazidohire olubaga barhanalonza bahanûlwe. Oku marhegeko ikumi ga Bibliya muli nda eyêrekîre okulama n’abandi bantu, yo porotiki eyo: omulala, ecinyabuguma, emikolo, okukenga ehya bene (Lush 5).

^g5.15 : Eco cigabi ca kalikumi c’omulengo gw’enshâno y’engano càli ca litri 4, 5.

^h5.19 : Mishi malulu: gali mîshi mahehêrere, ganayirha (Lub 15, 23-25). Okwo kwàli kunywesa omuntu ecihango amango nta càzo cihali kuli oyo muntu, lyo bamanya erhi ayâzire nîsi erhi ahîre. Ab’omu mulala gwa Semu, bakâgikolêsa amîshì g’omu lwîshi erhi g’omu iriba. Alaga amazìno ga maliba maguma-maguma: Ein-Mishpat («iriha ly’obuciranuzi»: Murh 14, 7), Meriba («nnongwe»: Mib 20, 13).

ⁱ5.22 Ishuzo: Amen, amen! = «Kwo binali, bibè ntyo>). – Omu kuderha ebi binwa, nyanmkazi anayemêre n’obwalagale ebinwa byoshi omudâhwa anamugashaga (Lush 27. 15-26).

^j5.23 :, Hali okundi bakâgicîgasha: banabwira omuntu alye gulya muzingè bayandisirekwo endahiro y’omwigasho (Eze 2, 8-3, 3) Okuyibusa:

^k5.26 : Okuyibusa: Rhulole omu Lev 2, 2.

^l6.4 : Okwo kulahira ngasi hyoshi hirhenga omu muzâbîbu, kuli kulonza okulahira akalamo k’okubêra hantu haguma aka ab’omu mulala gw’aba-Rekabu (Yer 35, 5-8).

^m6.6 : Omunya-ciragâne n’omudâhwa mukulu (Lcv 21, 1-11), bagwâsirwe okushimba buzira izâbyo amarhegeko g’enterekêro nyêrukwêru. Arhahiraga akacihemula (Rhulole omu cigahi ca 19).

ⁿ6.19 : Amarhegeko gayerekire abadâhwa gahùnyire oku kuli kwinja okuhà omudâhwa ecâge cigabi nka ciciri cibishi (Lev 7, 6.31-34; 1 Sam 2, 14-15).

^o8.10 : Kulambûlira amaboko gâbo kuli bene Levi. Okumulambûlirakwo amaboko kugwerhe mahugûlo manji: – Bakagilambûlira amaboko oku mbâgwa (Lub 29, 10; Lev 3, 2.8; 4, 4). – Eco cijiro cakàgijirwa amango bahêreza omuntu obuhashe (bukulu): Mib 27, 18; Lush 34. – Eco cijiro cakàgijirwa amango g’enterekêro y’engandabuzi y’empyûlo (Lev 16, 20-22). – Kandi eco cijiro cakàgijirwa nka bahâna omugisho (Murh 48, 14).

^p9.10 : Omulongo gwa kalindarhu gurhuyêresire cihanzo ciguma cône. Hanôla, rhubwîne bibirhi. Kuyêrekîne oku biri binji: ciru cankaba co cihanzo cici, liri irhegeko okukuza Basâka. Ogwerhe ecihanzo analukuza omu mwezi gwayisha.

^q10.2 : Mishekera ya cûma ca lunyerere conène: eri mishekera ekubûsire ya buli bwa metri nka nguma. Bakagiyikolêsa omu ka-Nyamuzinda (Rhulole omu 1 Nga 15, 24; 2 Nga 5, 12). Ci rhurhamanyiri bwinjinja cirhumire bayikolêsa hano nka ya basirika.

^r10.11 Erhi wankalola omu Lub 19, 1, wanabona oku bene-Israheli bahikaga omu irungu lya sinayi enyuma lya myêzi isharhu barhenzire e Misiri.

^s10.33 : Bwo burhannzi obu «Sinayi aderhwa ntondo ya Nyamubàho. Amango barhengaga e Misiri, bene Israheli bàli barheganyize lugendo lwa nsiku isharhu cembere barherekêre (Lub 3. 18; 5, 3).

^t11.3 : Tahera kulî kuderha bwokêre (bwihira). Nyamubàho abanika kw’omuliro, gwakola omwônè (Lush 9, 22).

^u11.32 : Homori: guli mulengo gwa litri nka 4,50 (lola omu Lub 16, 36). Ehomori ciri cihimbi ca kali kumi c’efa. Efa guli mulengo gwa litri 45.

^v13.32 : Cihugo cirya bene co kwo kuderha ecihugo cirhankalamirwamwo, cirhankayûbakwa mwo, bulya cirimwo endwâla, cirhayêra. ciyunjwire biryanyi byone, erhi bulya cilugamwo ebîrha.

^w14.22 Kal’ikumi kwo kuderha kanji bwenêne, karhahwa iganjo.

^x14.28 : Okwola mwanaderheraga omu marhwiri gâni: Israheli aciganya okubona arhacifìraga omw’irungu (mulongo gwa 2-4). Nyamubâho amamusama kanwa.

^y14.34 Nsiku makumi anì na myaka makumi ani (Mih 33, 38; Lub 16, 35).

^z15.4 : Kwo kuderha cihimbi ciguma ca kalikumi c’Efa, yo litri nguma erhi ibirhi. Ehîni gali malitri abirhi erhi ani.

^a15.31 : Rhulole omu Lev 7, 20. Oyôla muntu akagwe omu mulala, kurhali kwo kuderha mpu bamuyirhe omu kumutwa irhwe (nk’oku bakudesire omu Lev 20, 2). Burhangiriza kwali kulonza okuderha oku oyo muntu wagomire anayegûlwa omu mulala. Erhi ayegmulwe omu cinyabuguma c’abemêzi. Oyo mugoma anayumva oku ahantu bamuyâsize amasu, oku acihâmbwire kuli bene wâbo, nk’oku nta bandi akacibêra omurhali omu maboko ga Nyamubâho, ye mushinganyanya (Lev 20, 6).

^b16.13 : Abashombanyi ba Musa, erhi bakola balogorha barhagera: Bakunga ecihugo c’e Misiri, cihugo ca bujà, mpu co cihugo cahululagamwo amarha n’obuci.

^c16.15 : Endogomi ago mango yali ya ngulo ndârhi, yankaguzirwe nka mpanzi (Lub 22, 4.9).

^d16.21 : Lulema yehà ngasi ciremwa omûka (Murh 2, 7), kandi ye ziba ngasi ciremwa omûka amango alonzize (Lul 104, 29.30) Musa akola ayôsire amanyire oku yehe arhahanirwe haguma n’oluhaga (Mulongo gwa 21), ci kurharhumaga arhasengerera ngasi mwêrukwêru..

^e18.7 : Enyuma lw’ecisika: (Luh 26, 31-34) kwo kuderha ahantu himâna bwenêne. Omudâhwa yene wankahisire ahantu hali nk’aho (Lev 16, 2-3).

^f18.19 : Endagàno nnûnge: lola Lev 2, 13. Amahugûlo gw’omunyu galimwo kubirhi: 1) Erhi wankagushushanya n’engezo (Mt 13, 33; 1 Kr 5, 6) erhi bûci, wanabona oku omunyu gugwerhe obuhashe bw’okuhanza akantu kubola n’obuhashe bw’okushukûlula. Co carhumaga bàkazigukolêsa amango gw’okuhâna enterekêro (Lev 2. 13; Eze 43, 24); 2) Omunyu gunakolesibwe nka nnûngo, co cirhumire baderha endagâno nnûnge (Mib 18, 19; 2Nga.13, 5): Eri ndagâno y’emyâka n’emyâka. Eyêrekînwe omu lwiganyo lw’omunyu gwo gurhahwa bununu emyâka yoshi.

^g18.20 : Kwo kuderha entûlo olubaga lusholôlera Nyamuzinda, yo ebîka abadâhwa.

^h19.7 : Nk’oku bishingânine, omuntu mugalugalu arhagwâsirwi okugaluka omu cihando embere bijinge (Lush 23, 12) kuleka omudâhwa.

ⁱ20.10 : Musa abula okurhumikira ìrhegeko Nyamubâho amuhâga (mulongo gwa 8). Ahâli h’okudesa ibuye, nk’oku bamurhumaga, aba lubaga lwo adesa na buzinda ashurha kwa lirya ihuye. Omu kushimba engani y’Abadâhwa, kwanahashikana oku kwo kwarhumaga Aroni bone Musa batumula embere za Nyamubàho (Mib 20. 24; 27, 14; Lush 32. 52).

^j20.12 : Nyamubâho ahana Musa na Aroni omu kubona babulaga obuyemêre. Barhayemeraga honahalya akanwa Nyamubàho ababwiraga oku ahà bene Israheli amîshi garhenga omu ibuye. Bamanya mpu nkaha okwo kurhankabà. Barhacihise olubaga omu cihugo babahiganyagya. Omu kulola Lush 1, 37; 3, 36, rhwanabona oku Musa akagagwa bubi bwa lubaga burhumire. Mib 20 na ngasi mahugûlo gâge goshi (Rhulole nka mulongo gwa 10), ahugwîre oku okukagwa kwa Musa kushimbire obubî bwage yene. Rhwanakubona omu mulongo gwa 4-5 erhi gwa 8-10. Mw’oko kwoshi, hali okubula obuyemêre kwa Musa

^k20.26 : Nk’oku anayambikaga Aroni emyambalo y’obudâhwa (Lev 8. 7-9), kwo n’okwo Musa akola amuhogolayo; ayiyambike Eleazari, mugala wa Aroni (Lub 29, 29-30). Musa ahogola Aroni emyambalo embere afe lyo alekiyishiba mugalugalu erhi akayishimuhumakwo ananafìre.

^l26.1 Kuhanwa kw’israheli, ola: Emibalè 25, 19 omu bindi biyandike)

^m26.2 : Ogwo mubalè gwa bene Israheli boshi gwabà muhyahya bulya abantu baganjagwa amango g’omubalè murhanzi, boshi bafirire omu irungu (mulongo gwa 64)

ⁿ27.18 : Kuhira okuboko kwage kuli ye: kwo kuderha oku amuyîmike. amuhè obuhashe, amuyandagalizamwo olya Mûka ojira Musa ntwâli (Lush 34, 9; Mib 8, 10).

^o29.1 : Okubûha emìshekera: Burhanzirhanzi, bakâgibûha emishekera amango g’ebîrha (Yoz 6, 5; Sof 1, 16; Am 1, 14), bakagibûha omushekera nka bayîmika mwâmi (Mib 23, 21). Erhi amâmi g’Israhcli gahwa, Nyakasane ye bakola babûhira emishekera nka Mwâmi w’olubaga lwâge

^p29.7 : Luli lusiku lukulu lwa kuhyûla (mulongo gwa 11): Lev 16. 29-31; 23, 27-32.

^q31.52 : Esikeli 16.750 byo biro nka 190. Sikeli 5 = grama 57 z’ecûma c’olunyerere. Hali emilêngo na ngero nyinji, kwo kwarhumaga barhakag’ikangana (Mib 3, 47; 18. 16 … ).

DEU – – Bible en mashi du Congo

OLUSHIKA : Devarim (דברים, « Paroles » / Deutéronome).

I. Ebinwa by’ omurhôndêro

Amango n’ahantu

1 Alaga ebinwa Musa abwiraga Bene Israheli boshi, amango bàli ishiriza lya Yordani. Omu irûngu, omu Araba, kulola Sufu ntya, aha karhi ka Paranina Tofeli, Labani, Haseroti na Di-Zahabu. 2 Hali lugendo lwa nsiku ikumi na luguma, kurhenga e Horebu, kugera oku ntôndo ya Seyiri kuhika e Kadesi-Barnea. 3 Omu mwâka gwa makumi ani, omu lusiku lurhanzi lw’omwêzi gwa kali ikumi na muguma, Musa arhondêra ashambalira Bene Israheli ngasi ebi Nyamuzinda anali amurhegesire mpu ababwire, 4 n’ago mango erhi anaciyu sihima Sihoni, mwâmi w’Abamoriti, àyubakaga aha Hesiboni, na Og mwâmi w’e Bashani, àyubakaga e Ashtaroti n’e Edereyi. 5 ishiriza lya Yordani, omu cihugo ca Mowabu: Musa arhondêra amanyisa olu lushika. Aderha erhi:

Enyigîrizo nzinda oku Horebu

6 Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu àrhushambalize muli Horebu, arhubwîra erhi: «Akasanzi mwamashinga mw’eno ntôndo karhali kanyi. 7 Rhengi aha, mugende muje ebwa ntôndo y’Abamoriti n’emwa abalungu babo: omu Araba, oku Ntondo, omu Shefela, omu Nêgebu, n’oku burhambi bw’enyanja, omu cihugo ca Abekanani na kurhenga e Libano kuhika oku lwîshi lunénéné, lwo lwîshi lwa Efrata. 8 Loli ccihugo mpizire omu nfune zinyu; kanyagi muyanke ecihugo Nyamubâho alaganyagya basho, Abrahamu, Izaki, na Yakobo, oku abahaco cibe cabo bona obûko bwâbo enyuma zâbo.»

9 Namubwîra ntyala obwo: «Nti niene ntakamugala mweshi. 10 Nyamubâho, Nyamuzinda winyu amuluzize, mulolage oku mukola banji nka nyenyêzi z’e malunga. 11 Nyamubâho, Nyamuzinda wa basho, àmuluza muyushuke mube bangana aha kali cihumbi, anamugishe nka kulya amubwiraga. 12 Kurhi nakabarhula niene obuzirho bwinyu n’omuzigo gwinyu n’emmanja zinyu? 13 Mucishoge omu ngasi ishanja linyu abashamuka barhimanya, balya ba makengu banamanyikine, abola bo najira barhambo binyu». 14 Mwanshuza obwo mwaderha, mpu: «Neci kwinja okwo odesire, rhwakujira.» 15 Oku bundi narhôla abo barhambo n’emilala yinyu, bashamuka barhimanya banamanyikine nabayimanza nti bamukulire: abarhambula ebihumbi, abandi amagana, n’aba arnakumi arhanu, n’ab’ikumi-ikumi, nayimanza n’ababa bandisi b’amashanja ginyu. 16 Mw’ago mango gonêne, narhegeka abatwî b’emanja zinyu, nti: Mukaziyumva bene winyu, munatwe bwinja olubanja lw’omuntu na mwene wâbo, erhi olw’omuntu n’ecigolo câge. 17 Murhakazâg’iba n’akabôlo omu kutwa olubanja: mukaziyumvirhiza abarho muyumvirhizc n’abakulu; murharhinyaga omuntu, bulyala okutwa olubanja kuli kwa Nyamuzinda; n’erhi hankajira olubanja lumuyabire, munalumpisekwo nani nduyumve.» 18 Mw’ago mango, namumanyisa ebi mukwânîne okujira byoshi.

Ebyabîre e Kadesi

19 Rhwaleka Horebu obwo, rhwayikira olya nakagali, olya nyanduma w’iru ngu mwabonaga. Mwo rhwali omu njira y’okuja ebwa ntôndo z’Abamoriti nka kulya Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu anali arhurhegesire, rhwalinda rhuhika aha Kadesi-Barnea. 20 Oku bundi namubwîra obwo, nti: «Mwoyu mwmwamahika oku ntôndo y’Abamoriti; Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu arhuhìreyo. 21 Nti, k’orhabwini oku Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe okuhirc ecira cihu go? Kanyà ociyanke nka kulya Nyamubâho, Nyamuzinda wa basho arhegesire, orharhinyaga, orhageragamwo musisi».

22 Lero obwo, mweshi mwayisha emunda ndi, mwambwîra, mpu: «Rhurhume endolèrezi zirhushokolere, zije zalolêreza kwinja ecihugo, na hanozigaluka zirhubwire ogw’enjira rhwageramwo n’ogw’emirhundu rhwajamwo». 23 Erhi mbona oku kuli kwinja okwo, narhòla balume ikumi na babirhi ekarhî kinyu, muguma muguma omu ngasi bûko. 24 Nabo banacirhôla enjira esokire oku ntonto: basôka bahika omu cidekêra ca Esikoli banatwikanya. 25 Bayanka amalehe g’eco cihugo, barhulerhera banarhubwîra, mpu: «Cihugo cinja Nyamubâho Nyamuzinda wirhu arhuhire».

26 Mwehe mwalahira mpu murhasôkerayo, mwashuba bagoma, mpu mu rhayumva izu Jya Nyamubâho, Nyamuzinda winyu. 27 Mwakazicidudumira omu bibando binyu mpu: «Nyamubâho kushomba ali arhushombire erhi arhu rhenza omu cihugo c’e Mîsiri; kwàli kuderha mpu arhubcbe omu nfunc z’ Aba moriti lyo rhugukumuka. 28 Mpu yo ngabi eyo rhwasòkera? Bene wirhu barhutwire omurhima ene baderha, erhi: luli lubaga luzibu na lunji kurhulusha, erhi emirhundu yâbo eri miyubakire buzibu-zibu n’ebyogo byayo bisokìre omu nkuba karhî, erhi ciru rhwanabwineyo Anakirmu».

29 Namubwîra obwo, nti: “Murhageragamwo musisi, murhabayobohaga. 30 Nyamubâho, Nyamuzinda winyu ye kazimushokolera ye wanamulwira kandi nka kulya mwàbonaga amulwira e Mîsiri. 31 Omu irûngu wene wacibwinìre kurhi Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe àjaga akuheka nka kula omulume anabeka omugala, akulanga ngasi aba wanageraga hoshi, mwalinda muhika hanola». 32 Cikwône muli okwo, nta muntu wa muli mwe wàyemire Nyamubâho, Nyamuzinda winyu. 33 N’obwo ye wali omushokolire omu njira, kuderha mpu amulongeze aha mwàhanda, budufu akazimushokolera nka muliro lyo mubona aha mwagera, na mùshi akazimushokolera nka citû. 34 Nyamubâho ayumva olubi lw’enderho zinyu, oburhe bwamugwârha acigasha, erhi: 35 «Nta muntu ciru n’omuguma w’eri iburha libi walabarhe mwa cirya cihugo cinja. nacìgashaga nti nahà basho. 36 Aha nyurna lya Kalebu, mugala wa Yefune: yeki wacibona nànayishimuhà bon’abana bâge ecihugo alabasiremwo, kulya kuba àshimbulìre enjira za Nyamubâho buzira bulenzi». 37 Ciru mwanarhuma nani Nyamubâho ambèra burhe, ambwîra, erhi: «Ciru nâwe orhacihikemwo. 38 Erhi mwambali wâwe, Yozwè mwene Nuni, yeki wahika mulico. Omuhe omurhima bulya ye wahisa Bene Israheli kuli eco cihugo. 39 Cikwône abana binyu barho, balya mwaderhaga mpu bakolaga bajibà mpira, na bagala binyu, abala barhacimanya ene ebinja n’ebibi, abola bo bacijamwo, bo nacibà bo nanaciyankira cibe cabo. 40 Mwehe muhindamuke mushubire omu irûngu ebwa nyanja Ndukula».

41 Mwanshuza obwo mwanbwîra, mpu: «Rhwagayisize Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu, mpu rhukolaga rhwasôka rhugendilwa nk’okwo Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu anarhurhegesire». Mwanacihagarhira ngasi muguma emirasano yage, mwasôkera oku ntôndo. 42 Cikwône Nyamubâho ambwîra, erhi: «Obabwire murhasôkeraga eyo munda murhanajagikoza entambala, bulya ntali haguma ninyu, murhajagicìhimisa n’abashombanyi binyu». 43 Namubwîra ntyo ci murhayumvagya. mwagomera irhegeko lya Nyamubâho, mwanacihàrha mwasôkera oku ntôndo. 44 Omuamoriti oyûbaka kw’eyo ntôndo amurhabalira, amufugumukirako nka njuci, amuhimira aha Seyiri amutundulika kuhika aha Horma. 45 Mwayisha mwajongunja, mwalakira embere za Nyamubâho, cikwône arhashìbiriraga omulenge gwinyu, arhamurhegaga okurhwiri. 46 Mwabêra nsiku nyinji aho Kadesi, nsiku ziri nk’ezi mwanashingireho.

Israheli, Edomu na Mowabu

1 Rhwanacigolonjoka obwôla, rhwaja omu irûngu olunda lw’Enyanja Ndukula nk’oku Nyamubâho anali ambwizire; rhwashinga nsiku zirhali nyi erhi rhwazunguluka cntôndo ya Seyiri. 2 Lero Nyamubâho ambwîra, erhi: 3 «Mwamarhama erhi muzunguluka eyi ntôndo, murhôlage enjira y’olunda lw’emwênè, 4 onahe olubaga eri irhegeko, erhi: Mwoyo mukola mwajitwikanya omu cihugo ca bene winyu, bene Ezau, bayûbaka e Seyiri. Barhahimwa kumurhînya ci mumanye: 5 murhahîraga mukabakoza bulya ntamuhe cici oku cihugo cabo, ciru na hirya hy’olushando luguma, kulya kuba nahîre Ezau eyi ntôndo ya Seyiri nti ebe yage. 6 Muyomole enfaranga mubagulire ebiryo mwalya mubagulire n’amîshi mwanywa. 7 Bulya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, akugishire omu mikolo yawe yoshi; ashimbulira olugendo lwâwe muli olya nnakagali w’irûngu. Laba oku ekola myâka makumi ani enola erhi na Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe anali haguma nâwe: nta kantu wabuzire». 8 Rhwatwikanya omu cihugo ca bene wirhu bene Ezau obwo, mwo bayûbaka omu ntôndo ya Seyiri, kugera aha Araba n’aha Elati n’aha Esiyoni-Geberi, omu kushibigolonjoka rhwarhôla enjira ejire ebw’irûngu lya Mowabu. 9 Nyamubâho ambwîra obwo, erhi: «Omanye wankarhêra ab’e Mowabu, orhanaderhaga mpu washonza Mowabu bulya ntakuhe kantu k’oku cihugo câge: bene Loti bo nàbire Ara nti lyo lyâbo ishwa. 10 Bayemimi bàyubakaga muli eco cihugo amango ga mira, lwali lubaga luzibu; lunji na lwa bantu balîri aka Ba-Anakîmi. 11 Kwo bàkagilolwa nka Ba-Refayimi na Ba-Akîmi. ci ab’e Mowabu kwo babaderha mpu ba-Emimi. 12 Omwola Seyiri, omu mango ga mîra, mwabàga ahantu hakagiderhwa Bahoriti, cikwône bene Ezau babalibirhako, n’erhi baba bamabaherêrhera, bayubakamwo ahâli habo, nka kulya Israheli anajiraga ecihugo Nyamubâho amuhâga mpu cibe câge. 13 Hiragi eyo ! munayikire omugezi gwa Zaredi!».

Okuhika ishiriza lya Yordani

Rhwayikira ogwo mugezi gwa Zaredi. 14 Akasanzi rhwajire rhwagenda, ku rhenga e Kadesi Barnea, kuhika amango rhwayikiraga omugezi gwa Zaredi kali ka myâka makumi asharhu na munani; ntyo, omurhwe gwa balya boshi bàli bakola balume b’okujà oku matabâro gwali gwamahwa omu cihando, nka kulya Nyamubâho àli acigashire. 15 N’okuboko kwa Nyamubâho nako kwakazibashanga omu cihando, balinda bahungumuka boshi. 16 Erhi olufu luba lwamarhenga omu lubaga balya boshi banali bakola balume b’okujà oku matabâro, 17 Nyamubâho ambwîra, erhi: 18 «Woyo okola wayikirà olubibi lwa Mowabu luderhwa Ara, 19 n’okuja emunda bene Amoni bali. Orhaderhaga mpu wabarhêra erhi okubashonza bulya ntakuhe oku ishwa lya bene Amoni, bulya bene Loti nahìre eco cihugo, kwo kabo kashambala. 20 Eco cihugo càkazagilolwa nka cihugo ca Ba-Refayimi, bulya Ba-Refayimi bàyubakaga mwo mîra, na Bene-Amoni bàkazagibaderha mpu bo Ba-Zamuzumi 21 lubaga lunene, lunji na lwa bantu baliri aka Ba-Anakimi. Nyamubâho abahùngumula omu masu ga Bene-Amoni, abo Bene-Amoni babahiva banayûbaka ecihugo cabo. 22 Kwo Nyamubâho àjiriraga Bene-Ezau ntyo, abala bayûbaka omu Seyiri, yêne arhangigukumula Abahoriti omu masu gabo, BeneEzau babanyaga ecihugo banaciyûbaka kuhika ene. 23 Abahiviti bàyubakaga emirhundu ehisire e Gaza nayo ntyo: Ba-Kafutorimi barhengaga e Kafutori babamalîra banabà bo bayûbaka cihugo cabo. 24 Hirî eyo. Mugandûle muyikire omugezi gwa Amoni. Laba oku nkufumbisire Sihoni mwâmi w’e Heshiboni, mwâmi w’Abomoriti, nkufumbisire n’ecihugo câge. Cinyagage, onabe wamushonzako entambala. 25 Kurhenga ene nkola nàrhangiyobohya amashanja gali hano nshi goshi gakurhinye: na ntyo, ngasi wakayumva oku oli omu njira, abe ayôboha ageremo omusisi».

Okuhimwa kwa Sihoui na Ogu

26 Kurhenga omu irûngu lya Kedemoti, narhuma entumwa emwa Sihoni, mwâmi w’e Hesboni, nazirhuma n’ebinwa by’obuholo nti bagendimubwîra 27 nti: Mwo nagera omu cihugo cawe; nàkulikira enjira yani yone buzira kude rha mpu nyahuke ekulyo erhi ekumosho. 28 Ebiryo nalya kugula nakugulirabyo n’enfaranga, amîshi nanywa nago ogangulize; kugera kwône nagera nancigendere. 29 Kwo bajizire ntyo bene Ezau bayûbaka e Seyiri na bene Mowabu bayûbaka e Ara; we oleke nyikire Yordani, mpike mulya cihugo Nyamubâho Nyamuzinda wirhu arhuhà». 30 Ci kwône mwâmi w’e Hesboni alahira mpu arhakarhuleka rhugere enwage. Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ali amamuhûsa obukengêre anammudundaguza amurhima mpu lyamuhaye bunya-mpira nk’okula biri ene. 31 Nyamubâho ambwîra obwo, erhi: «Làba oku mìra nakuhâga Sihoni n’ecihugo câge^a. Orhondêrage okucirhôla omunyageco». 32 Sihoni ayisha arhurhêra n’engabo yâbo yoshi, ayisha alirhulwikiza aha Yahasi. 33 Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu arhuhaye, rhwamuhima, ye n’abagala, n’olubaga lwâge lwoshi. 34 Obwo rhwanacinyaga emirhundu yage yoshi, rhwageza engôrho omu ngasi lugo. rhwanigûza abalume, abakazi n’abana, harhafulumukaga ciru n’omuguma. 35 Bintu byâbo byône byàfulumusire. gwashuba munyago gwirhu haguma n’ebi rhwàhagulaga omu ngasi murhundu. 36 Kurhenga kuli Aroeri oli oku burhambi hw’omugezi gwa Arnoni, n’omurhundu guli omu kabanda kage, kuhika aha Galadi, nta murhundu rhurhahikagamwo, Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu arhuhàyo yoshi. 37 Ecihugo ca bene Amoni coki arhahikagakwo, kwo kuderha. amarhambirhambi g’omugezi gwa Yaboki n’emirhundu y’oku ntôndo, na ngasi hindi Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu àli àhanzize.

Okuhimwa kwa Ogu n’ababo

1 Rhwahinduka obwo, rhwarhôla enjira y’e Bashani rhwasôkerayo. Og mwâmi w’e Bashani ayisha n’engabo yage mpu akola alirhulwikiza aha Edreyi. 2 Nyamubâho ambwîra, erhi: «Orhamuyobohaga bulya nakuhireye, ye n’olubaga lwoshi n’ecihugo câge, omukolere birya wakoleraga Sihoni, mwâmi w’Abamoriti, ola oyûbaka aha Heshiboni». 3 Nyamubâho, Nyamuzinda wirhuarhuhà Og, mwâmi w’e Bashani ntyôla, arhuhà ye n’olubaga lwâge; rhwabahima barharhengagamwo owalobôka. 4 Rhwanyaga emirhundu yage yoshi, nta murhundu rhurhabanyagaga: mirhundu makumi gali ndarhu yoshi: ecihugo ca Argobu coshi, akarhwa-bwâmi ka Og e Bashani. 5 Eyo mirhundu yoshi yali eyubasirwe buzibu-zibu. yoshi yali ezongolosirwe n’ebyogo biriri n’emihango yalikwo enyumvi nkomokomo, rhurhaganjiri emirhundu erhati miyubakire, nayo yali mwandu. 6 Eyola mirhundu yoshi rhwayikolera akalibala nka kulya rhwanakoleraga Sihoni, mwâmi w’e Heshiboni, rhwaherêrhera olugo lwoshi, abalume, abakazi n’abana. 7 Ci ebintu byâbo byoshi rhwabihagula, rhwaheka n’eminyago ya muli eyo mirhundu. 8 Ago mango, rhwarhôla ecihugo c’abola bâmi bamoriti bombi, cihugo ciri ishiriza lya Yordani, kurhenga oku mugezi gwa Arnoni, kuhika oku ntôndo ya Hermoni. 9 (Ab’e Sidoni kwo baderha oyo Hermoni mpu Siryoni, Abamoriti bôhe kwo bamuderha mpu Sheniri.) 10 Rhwanyaga emirhundu yali omu irango yoshi, rhwarhôla Galadi yeshi na Bashani yeshi, kuhika e Salka n’e Edreyi, karhwa bwâmi ka Ogu omu Bashani. 11 (Mwâmi Ogu yêne wali ocisigire omu bûko bwa BaRefayimi. Encingo yage yo era ncingo y’ecuma eba aha Rabati emwa Abamoniti. Obuli bwayo buba bwa makoro^b mwenda, n’obugali bwayo buli bwa makoro ani, makoro ga mulume).

Okugaba ecihugo c’ishiriza lya Yordani

12 Rhwarhôla eco cihugo obwo kugwarhira oku Aroweri aha mugezi gw’Arnoni. Nahà Rubeni na Gadi oluhande lw’entôndo ya Galadi n’ebishagala bimuli. 13 Bene Menashè baguma n’abahà olundi luhande lwa Galadi na Bashani yeshi, bwo bwali bwâmi bwa Ogu. (Argobu yeshi haguma na Bashani yeshi, kwo bamuderha mpu cihugo ca BaRefayimi. 14 Yayiri mwene Menashè, erhi àmayanka omurhundu gw’Argobu gwoshi kuhika oku lubibi lw’Aba-Geshuri n’Aba-Makà, ebyo bishagala babiyirika izîno lyage, byakaziderhwa mpu «bishagala bya Yayiri» kwo binaciderhwa kuhika ene.) 15 Galadi namugabira Makiri. 16 Bene Rubeni na Bene-Gadi, nabahà olundi luhande lw’ecihugo ca Galadi, kuhika oku mugezi gwa Arnoni, nahebakwo n’ecihimbi c’ekarhî k’omugezi gujijire olubibi lwa Bene-Amoni. 17 Araba na Yordani lwaba lubibi^c lwâbo, kurhenga e Kinereti kuhika oku nyanja ya Araba, oku nyanja y’omunyu omu marhambi ga Pisiga e bushoshôkero bw’izûba.

18 Namuhà eri irhegeko ago mango, nti: «Nyamubâho. Nyamuzinda winyu amuhire eci cihugo mpu cibe cinyu; mwe balwi mweshi, murhôle emirasano yinyu. mushokolere bene winyu Bene Israheli; 19 nti bakinywe bone, n’abana binyu n’ebintu binyu, (mmanyire oku amasò mugwerhe garhali manyi), bone basigala muli eyi mirhundu mmuhîre, 20 kuhika Nyamubâho ashobôze bene winyu nabo nk’oku amujirìre mwoyo, kuhika nabo harhinde muli birya bihugo Nyamubâho, Nyamuzinda winyu amuhire erindi ishiriza lya Yordani. Enyuma z’aho, mwanashubira omu mashwa ginyu nàmuhâga».

21 Nahà Yozwè erira irhegeko obwo, nti: «Obwîne n’amasu gâwe wene, ebi Nyamubâho, Nyamuzinda winyu akolire abâla bâmi bombi, ntyo kwo Nyamubâho akazikolera n’abandi bâmi mwashanga boshi. 22 Nti orhayobohaga, bulya Nyamubâho, Nyamuzinda winyu yêne wamulwira». 23 Ago mango nashenga Nyamubâho engalo: 24 «Nti Yagirwa Nyamubâho, warhôndire okuyêreka mwambali wâwe obukulu bwâwe n’obuhashe bw’okuboko kwâwe; woyo, nta w’emalunga erhi w’enigulu wakakuhikakwo oku ikola n’oku bijiro bilushine, 25 oleke nyikire nani nsinzekwo eco cihugo cinjaciri ishiriza lya Yordani, nani ndolekwo eyi ntôndo nyinja ndolekwo na Libano!» 26 Ci mwoyo mwarhuma Nyamubâho ambêra burhe. arhanyumvirhizagya. Ambwîra, erhi: «Lekeraga aho! Orhacimbwiraga olwo! 27 Sôkera oku busongerwe bwa Pisiga, olikire amasu olunda lw’e emwenè, n’olw’emukondwè n’ebushoshôkero bw’izûba, ocibonere n’agâwe masu, bulya orhayikire oyu Yordani^d. 28 Orhegeke Yozwè, omuhe omurhima n’oburhwâli, bulya ye walongôlana olula lubaga ye wanabahisa mwa cira cihugo wàlangira». 29 Oku handi rhwàbêra muli akôla kabanda, aha ishiriza lya Beti-Peori.

Okuhemuka kwa Peori n’oburhimanya nkana

1 Wani Israheli, yumvagya amarhegeko n’engeso nakuyigiriza ene: kuderha nti mugashimbe lyo mulama munahike muli cirya cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda wa basho amuhà mpu muciyanke cibe cinyu. 2 Ebìra mmu rhegesire murhabiyushûlekwo akantu, murhanabinyihyakwo akantu ci mulange olushika lwa Nyamubâho, Nyamuzinda winyu nk’oku nnamurhegesire. 3 Mwacibwinire mwene n’amasu ginyu ehi Nyamubâho akolire Balu-Peori: ngasi yeshi wakulikirc Balu-Peori, Nyamubâho amuherêrekeza ekarhî kâwe; 4 cikwône mwe mwayosire mucishwekìre kuli Nyamubâho. Nyamuzinda winyu, mwoyu mucirimwo omûka mweshi. 5 Ka murhabwini nioyu ndwîrhe namuyigiriza amarhegeko n’cngcso nk’oku Nyamubâho, Nyamuzinda anarhegekaga, kuderha mpu mugashimbe hano muhika omu cihugo mwajiyanka. 6 Mugalange munagashimbe: bwo burhimanya bwinyu go na makengu ginyu omu masu g’amashanja. Amango bayumva agamarhegeko goshi kwo banaderha, mpu: «Olubaga lw’oburhimanya n’amakengu lunali luguma lwone: lwolu lubaga lunji-lunji». 7 Anagwarhi, lubaga lunji-lunji luhi lulya banyamuzinda baba baliranyire nk’okûla Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu aba arhuliranyire^e ngasi mango nka rhwamushenga? 8 Na kandi, lundi lubaga lunenenc luhi lulya lujira amarhegeko n’engeso zishingânîne nk’oku olu lushika nyerekìne embere zinyu olw’ene luli?

Obufulule bwa Nyamubâho oku ntôndo ya Horebu

9 Ci kwône omanyage wakayibagira ebi binja amasu gâwe gabwîne omanyage harhajiraga ciru n’olusiku luguma lw’akalamo kâwe waleka ebyo binja byakurhenga oku murhima, ci kwône obiyigirize hagala bâwe n’abinjikulu bâwe erhikwo. 10 Olusiku wali oyimanzire aha ntôndo ya Horebu, embere za Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, Nyamubâho ambwîra: «Onshubûlize olubaga nabayumvisa ebinwa byâni, kuderha nti baciyigirize okuntînya, ensiku zoshi z’akalamo kabo hano igulu banakuyigirize bagalababo». 11 Mwanacishegera obwo, mpu muyimange oku burhambi bw’entôndo, ago mango erhi ntôndo edwîrhe yagulumira kuhika omu nkuba karhî, omu mwizimya gw’ebitû n’omu milazo. 12 Nyamubâho amushambaza obwo, kurhengera omu karhî k’omuliro; mwakazagiyumva izu ly’ebinwa, cikwône murhabonaga busu buhi. Mwakazagiyumva izu lyone. 13 Nyamubâho amumanyisa endagâno yage, amurhegeka mpu muyishimbe: biryala binwa ayandikaga oku nnambi z’amabuye oku binali ikumi. 14 Niehe, antegeka obwo mpu mmuyigirize amarhegeko n’engeso mwakazishimba omu cihugo mwajàmwo mpu muciyanke cibe cinyu. 15 Munacilangage bwinja: kulya kuba orhabonaga busu buhi, olusiku Nyamubâho akushambaliza omu karhî k’omuliro aha Horebu, 16 murhahîraga mukakola amaligo, mùderha mpu mukola mwajira enshusho mbinje y’okuyêrekana kantu kalebe: ebe nshusho ya mulume ebe ya mukazi, 17 ebe nshusho ya nsimba ndebe mw’ezi zigera oku idaho, ebe nshusho ya kanyunyi kalebe mw’orhu rhubalala emalunga, 18 ebe nshusho yansimba ndebe mw’ezi ziba omu mishi ekuzimu. 19 Irhondo okalengeza amasu ogalamira emalunga, okabona izûba, omwêzi, enyenyêzi n’engabo z’emalunga yoshi, orhazigaga bakukulukuza mpu obiharamye erhi kubikolera. Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe abigabire amashanja goshi gali idako ly’amalunga. 20 Cikwône mwehe, Nyamubâho àmuyansire amukûla omu luganda batulira ebyuma, e Mîsiri, mpu muhinduke lubaga mwanya gwâge nk’oku munali ene.

Obuhane

21 Mwoyo, mwarhuma Nyamubâho ambêra burhe, acigasha mpu nkayikira Yordani, na mpu nkahika omu cihugo cinja àkushoboza cibc cawe. 22 Neci, mwo nafira mwa cino cihugo rhulimwo, ntanayikira oyu Yordani. Mwehe mwamuyikira mujiyanka cirya cihugo cinjacinja. 23 Mucîlange mwakanayibagira endagâno Nyamubâho, Nyamuzinda winyu àfundikaga ninyu, murhahîraga mukajira enshusho mbinje ya kantu kalebe n’obwo Nyamubâho Nyamuzinda wâwe akuhanzizekwo; 24 hulya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe aba muliro ntakanjirwa, anaba Nyamuzinda wa luhali. 25 Amango mwabà mwamaburha abana munakola mugwerhe abinjikulu, amango mwabà mukola muli nsiku mw’eco cihugo, erhi mwakakola amaligo mukajira enshusho mbinje, kwo kukola ebigayisizc Nyamubâho n’okumujira burhe, 26 lero igulu n’amalunga go gàmpumira omu kasheba gamuyagirize olwo lusiku: murharhamihungumuke muli eco cihugo mwàjiyanka mpu cibe cinyu obu mwayikira Yordani. Murha shingemo nsiku inga, kuhungumuka mwanahungumuka. 27 Nyamubâho àmushandabanya omu mashanja n’abasigala muli mwe barhabe banga. Omu karhî k’amashanja emunda Nyamubâho amulukiriza. 28 Mukolaga mugendikolerayo banyamuzinda bàjiragwa n’enfune z’omuntu, àbabinjagwa omu murhi erhi omu ihuye, oku barhabona barhanayumva kwo barhalya barhanabayirwa. 29 Wabà oli eyo munda onalongereze Nyamubâho Nyamuzinùa wâwe, wanamubona erhi wakamulonza n’omurhima gwâwe gwoshi n’omûkâ gwâwe gwoshi. 30 Omu maganya gâwe, ebî binwa byakuhikakwo, cikwône omu nsiku nzinda washubirira Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, onayumvirhizc izu lyage 31 bulya Nyamubâho Nyamuzinda wâwe abâ Nyamuzinda wa lukogo,arhakulekêrere arhanakushabe; arhayibagire omulagi alaganyagya basho anaguhirakwo endahiro.

32 Orhangidòsa ensiku za mîra, ezakushokoleraga kurhenga olusiku Nyamuzinda alemaga omuntu hano igulu: kurhengera kuli cikwi ciguma emalunga kuhika oku cindi, ka hakola habire akanwa kali nk’aka? 33 Ka hali olubaga lukola luyumvîrhe izu lya Nyamuzinda ozine lyaderhera omu karhî k’omuliro nk’oku wàyumvagya lwanabulilama? 34 Ka hali owundi nyamuzinda okola òyishire alilonza ishanja omu karhî k’erindi ajira ebyokurhangula, ebimanyiso, ebisomerine anatula entambala n’enfune nzihun’okuboko kulambûle ajira eby’okuyobohya nka kulya Nyamubâho Nyamuzinda winyu àmujiriraga e Mîsiri, erhi mwanasinza? 35 We wahirwe okubona ebyo byoshi kuderha mpu omanye oku Nyamubâho ye Nyamuzinda w’okuli na nta wundi aha nyuma zagc. 36 Kurhengera emalunga, akuyumvisa izu lyage mpu akuyigirize, na kunola igulu akuyêreka omuliro gwâge munene wanayumva ebinwa byâge kurhengera omu kagarhî k’omuliro. 37 Kuba ali azîgîre basho, n’okuba acîshozire iburha lyâbo enyuma zâbo, kwarhumire akurhenza e Mîsiri anakuyêrekana okubâho kwâge n’obuhashe bwâge. 38 Amashanja manene na mazibu kukulusha, agalibirhakwo omu masu gâwe, mpu 1yo akuhisa omu cihugo cabo, anakuhe co mpu ociyimemwo nk’oku binaciyosire kuhika ene.

39 Okwaninage omanye ene onakazikurhimanya omu murhima gwâwe: Nyamubâho, ye Nyamuzinda oku nkuba enyanya na hano nshi oku igulu, yêne nta wundi. 40 Olange amarhegeko gage n’engeso zâge nkurhegesire ene, nti lyo obêrwa woyo na bagala bâwe, lyo munalamira omu cihugo Nyamubâho Nyamuzinda wâwe akuhire mpu cibe cawe ensiku zoshi.

Ngahi omuntu akayakira

41 Oku bundi Musa acîshoga mirhundu isharhu ishiriza lya Yordani, e bushoshôkero bw’izûba. 42 Eyo mirhundu yo omwisiwamayirha akayakiremwo, òwamayirha mwene wâbo buzira bulonza bubi, amuyirhe arhanali mugwerhekwo nshombo ndebe: ago mango, erhi akayakira muli murhundu muguma mw’eyo, anaciza ogwâge mûka. 43 Eyo mirhundu yeyi: kuli Bene-Rubeni, Beseri, omu irûngu, omu irango kuli Bene-Menashè, Galani, omu Bashani.

Enshambâlo ya kabirhi ya Musa

44 Lwo lushika Musa ahàga bene Israheli olu, 45 Gagâla amahugulo, amarhegeko n’engeso Musa ahàga Bene Israheli erhi barhenga e Mîsiri, 46 ishiriza lya Yordani, omu lubanda luli hofi na Beti-Peori; omu cihugo ca Sihoni, mwâmi muamoriti, akarhwabwâmi kage erhi kali e Heshiboni: Musa na Bene Israheli bàli bamuhimire erhi barhenga e Mîsiri. 47 Banali bayansire ecihugo câge, n’ecihugo ca Ogu, mwâmi w’e Bashani, bombi bali bâmi bamoriti babaga ishiriza lya Yordani, e bushoshôkero bw’izûba, 48 kurhengera kuli Aruweri oli oku lubibi luli enyanya z’omugezi gwa Amoni, kuhika oku ntôndo ya Siriani yerigi Herimoni oyo, 49 na kuli Araba yoshi, ishiriza lya Yordani ebushoshokero.

Amarhegeko ikumi ga Nyamuzinda

1 Musa ahamagala Israheli yeshi, ababwîra erhi: Yumva Israheli amarhegeko n’engeso nakubwirira omu kurhwiri; mugayige mugalange lyo mugashimba.

A. Irhegeko lirhanzi (2-10)

2 Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu àfundisire endagâno yage haguma nirhu oku Horebu. 3 Arhali bo na balarha Nyamubâho afûndikaga eyo ndagâno, ci haguma nirhu rhwe rhucizine, oku rhunali aha olw’ene rhweshi . 4 Nyamubâho amushambaza masu omu masu oku ntôndo omu karhî k’omuliro. 5 Nani ago mango erhi nyimanzire aha karhi ka Nyamubâho na ninyu, nti mmumanyise ebinwa byâge , mwali muyobohire omuliro kwarhuma murhasôkera oku ntôndo. Aderha obwo, erhi: 6 «Nie Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, nie nàkurhenzagya omu cihugo c’e Mîsiri, omu nyumpa wali mujà. 7 Orhâbe n’abandi ba nyamuzinda aha nyuma zani. 8 Orhahîraga okajira ehy’obûko nshusho mbinje, nshusho y’ebiri emalunga enyanya, ey’ebiri idako bano nshi, erhi ebiri omu mishi idako ly’igulu. 9 Orhahiraga okaharâmya ezo nshusho erhi okuzikolera. Bulya niono Nyamubâho Nyamuzinda wâwe mba Nyamuzinda wa mitula. Obubi bw’ababusi nnambuhanire abana babo, n’abinjikulu n’abinjikuluza babo, nka bali bantu banshomba. 10 Cikwône nnambabalire bantu bihumbi n’ebihumbi nka bali bantu bansîma banashimba amarhegeko gani.

B. Irhegeko lya kabirhi n’erya kasharhu (11-15)

11 Orhalahire izîno lya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ebirà, bulya Nyamubâho arhakaleka buhana owalahira izîno lyage ebirà. 12 Olusiku lwa sabato okazilukuza nk’oku Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe anakurhegekaga. 13 Wakazikola miregerege ndarhu onajire obushanja bwâwe bwoshi. 14 Ci olusiku lwa kali nda, luli lusiku lwa sabato, lusiku lwa Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe: nta mukolo wajira olwo lusiku, ôli we, ôli mugala wâwe, ôli mwali wâwe, ôli mwambali wâwe, ôli mwambali-kazi wâwe, ôli enkafu yâwe, ôli cndogomi yawe, erhi cintu cawe cirebe, ciru n’ecigolo cihànzire aha mwâwe, na ntyo mwambali na mwambali kazi wâwe nabo hanarhamûka akâwe wene. 15 Okazikengera oku wali mujà omu cihugo c’e Mîsiri, na Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akurhenzayo n’okuboko kuzibuzibu, kuboko kulambûle, kwo kwarhumire Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akurhegeka mpu okazikenga olwa Sabato.

C. Irhegeko lya kani, elya karhanu na kuhika elya kali ikumu (16-21)

16 Okazikenga sho na nyoko nka kulya Nyamubâho Nyamuzinda wâwe akurhegekaga, ly’olama nsiku nyinji onabone omugisho mwa cirya cihugo Nyamubâho Nyamuzinda wâwe akuhà.

17 Orhahîra okaniga.

18 Orhahîra okahusha.

19 Orhahîra okazimba.

20 Orhahîra okabêshera omulungu wâwe.

21 Orhahîra okacifinja muka mulungu wâwe. Orhahira okacîfinja enyumpa ya mulungu wâwe, nisi erhi ishwa lyage, erhi mwambali wage erhi omwambalikazi, nisi erhi nkafu yage, erhi ndogomi yage erhi kandi kantu ka mulungu wâwe».

22 Byo binwa Nyamubâho abwiraga endêko yinyu yoshi oku ntôndo ebyo, abiderha n’izu linene, omu karhî k’omuliro, omu citu n’omwizimya: orhanayushulagakwo bici; abiyandika kuli nnambi ibirhi za mabuye anazimpêreza.

Obulagizi bwa Musa

23 Erhi nyumva izu lyarhenga omwola karhî k’omwizimya, oku n’entôndo yoshi yagulumira muliro, mwoyo mweshi oku munali barhambo b’emilala, haguma n’abagula binyu, mwanaciyisha emunda nàli, 24 mwambwìra, mpu: Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu amarhuyêreka irenge n’obukulu bwâge, rhwamayumva izu lyage omu karhi k’omuliro; mpu neci ene rhwamaja rhwabona oku Nyamubâho anaderhêza omuntu n’omuntu agalilama. 25 Cikwône lero, cici cankarhumaga rhwafa? Caba neci oyu nyanduma w’omuliro anarhusingônola, n’erhi rhwankashubikayumva izu lya Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu, rhwanahera. 26 Ka hali ojira omubiri okola oyumvîrhe akirhu izu lya Nyamuzinda ôzine lyaderhera omu karhî k’omuliro akanabulilama?

27 Woyo, ojeyo oyumve ngasi oku Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu akaderha, obuliyisha orhubwire ngasi oku Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu akubwizire; rhwayumvirhizakwo rhunakujire. 28 Nyamubâho ayumva oku mudesire anambwîra, erhi: «Nayumvîrhe ebinwa by’olu lubaga». Oku bakubwizire kwoshi kunali kwinja. 29 Omurhima gwâbo gurhankarhangiyôrha guli ntyôla: gukazinkega gunashimbe amarhegeko gani lyo babona amasîma garhahwa, bone haguma n’ahana baho. 30 Ogende obabwire, erhi: “Mushubire omu bihando binyu» . 31 Cikwône wehe, obere ahàla hofi nani, nakubwîra amarhegeko goshi, olushika n’engesowàbayigiriza nabo bazikole. Okuzigira Nyamuziuda: lyo irhegeko

32 Mulangage munakulikire nk’oku Nyamubâho, Nyamuzinda winyu ànamurhegekaga. Murhahabukire ekulyo erhi ekulembe. 33 Mushongêze enjira Nyamubâho, Nyamuzinda winyu anamuyerekaga lyo mubona akalamo; mwabona omugisho n’akalamo mw’eci cihugo mwâjirhôla.

1 Eyola yo mihigo n’amarhegeko n’engeso Nyamubâho Nyamuzinda winyu antegekaga mpu mmumanyise, mpu mukazigashimba hano muba mwahisire omu cihugo mwajiyanka. 2 Ntyôla, erhi wakakazirhînya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, ensiku z’akalamo kâwe zoshi, erhi wakanashimba ama rhegeko gage goshi, n’ebinwa byagc nk’oku nkurhcgesire ene, wanalama akalamo kalîrî, w’oyo na mugala wâwe n’omwana wâwe n’omwinjikulu wâwe. 3 Israheli, orhakarhangiyumva, okulanga n’okushimba ago marhegeko ly’obona omugisho onayololoke nka kulya anaderhaga Nyamubâho, Nyamuzinda wa basho, hano oja muli cirya cihugo cihululamwo amarha n’obûci.

4 Yumva wâni Israheli: Nyamubâho Nyamuzinda wirhu yêne Nyamubâho. 5 Ozigire Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe n’omurhima gwâwe gwoshi, n’omûka gwâwe gwoshi, n’emisi yawe yoshi. 6 Ebyola binwa nkurhegesire ene bisere omu murhima gwâwe. 7 Obibwirize bagala bâwe, obaganìrirebyo nk’otamire omu mwâwe erhi amango odwîrhe walambagira omu njira, amango ogwîshîre erhi amango oyimanzire; 8 obishwekere oku nfune zawe nka kakengézo n’oku malanga gâwe nk’ishembwa. 9 Obiyandike oku mitungo y’enyumpa n’oku lumvi.

10 Amango Nyamubâho Nyamuzinda aba amakuhisa muli cirya cihugo alaganyagya basho, Abrahamu, Izaki na Yakobo mpu abahà, mw’erya mirhundu minene eyera bwenêne arhanali aha yayubakagwa, 11 omu nyumpa ziyunjwire binja bya ngasi lubero, arhanali we waziyunjuzagyabyo, hofi n’amaliba orhali aha gahumbagwa, hofi n’emizâbîbu n’emizeti orhali aha yarhweragwa, amango wabà wamalya wamanayigurha, 12 orhahîra okayibagira Nyamubâho wakukûlaga omu cihugo c’e Mîsiri, omu nyumpa walimwo mujà. 13 Orhinye Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, okazimukolera onakazicigasha izîno lyage.

14 Orhahîra okashimba abandi banyamuzinda, omu banyamuzinda b’amashanja gakugosire, 15 bulyala aba Nyamuzinda wa luhali Nyamubâho Nyamuzinda wâwe oba omu karhî kâwe. Omanye oburhe bwâge bwakanakuzukira atulumukirwe obone bwamakuherêrekeza hano igulu. 16 Orhahîra okarhangula Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, nka kulya wajiraga e Masa. 17 Oshimbe amarhegeko ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, na birya binwa na galya mahano àkuhàga. 18 Okazijira ebishingânîne n’ebiyinjihire omu masu ga Nyamubâho, lyo oyumva obusîme onayanke cirya cihugo cinja-cinja Nyamubâho alahiriraga basho 19 mpu akaba arhahulusizi abashombanyi bâwe wanasinza! Ye wàkuderhaga Nyamubâho.

20 Amango mugala wâwe akakudôsa erhi: «Ebira binwa, aga marhegeko n’ezira ngeso Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu àmurhegekaga kwo kuderha kurhi»? 21 Wanamubwîra erhi: «Rhwali bajà ba Faraoni e Mîsiri, lero Nyamubâho arhukula eyo munda e Mîsiri n’obuhashe bw’okuboko kwâge. 22 Nyamubâho ajirira omu masu girhu ebimanyiso n’ebirhangazo binene by’okuyobohya, akolera Mîsiri, Faraoni n’enyumpa yagc yoshi! 23 Rhwehe arhurhenza cyo munda mpu arhuheke mwa cirya cihugo alaganyagya balarhà mpu àrhushobôzaco. 24 Nyamubâho arhurhegesire mpu rhushimbe ago marhegeko goshi, lyo rhurhînya Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu, rhukaziyôrha rhuli n’obusîme rhunabone akalamo nk’oku binayosire kuhik’ene. 25 «Obushinganyanya bwirhu bw’obu: okulanga bwinja n’okushimba aga marhegeko goshi, embere za Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu, nk’oku yêne arhurhegesire.»

Israheli lubaga luyegûle

1 Amango Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe aba amakuhisa muli eci cihugo wagendiyanka, n’amango waba wamakungush amashanja manji: Abahititi, Abagirigashi, Abahamoriti, Abanyakanani, Abaperizi, Abahiviti, n’Abayebuseni, mashanja nda na mazibu kululusha, 2 Nyamubâho, Nyamuzinda akufu mbikabo obahime onabakolere akalibala. Orhaderhaga mpu wanywanamwe nabo, nisi erhi mpu wababera obwonjo! 3 Orhahîraga okakoma obumanina mweshi nabo: mwali wâwe orhamugabiraga mugala w’ab’eyo; na mugala wâwe orhamusheberaga mwali w’ab’eyola. 4 Bulya mugala wâwe banamurheba mpuarhanshimbaga; anakolera abandi banyamuzinda n’oburhe bwa Nyamubâho wânabona bwamakuzûkira atulumukirwe amuherêrekeze mwo kano kanya. 5 Cikwône, alaga oku mwabajirira: muje mwashâba empêrero zâbo, muje mwavunyungula amabuye g’okuhêrera bàgwikaga, muje mwakundula emirhi bàgwikaga mpu bakarherekêreraho na zirya nshusho^f zâbo bàbinjaga onazidûlike muliro. 6 Bulyala woyo, oli lubaga lwarherekirwe Nyamubâho Nyamuzinda wâwe. We Nyamubâho Nyamuzinda wâwe àcishozire mpu obe we lwâge lubaga omu mashanja goshi ganabà hano igulu.

7 Nyamubâho àcishwèkire kuli mwe anacimwishoga: arhali mpu kulya kuba mwaluzire mwarhalûka agandi mashanja goshi, ciru mwe banyi omu mashanja goshi, 8 ci kurhonya Nyamubâho amurhonya, n’okulonza okusêza omulagi alaganyagya basho. Kwo kwarhumire Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akulikûza n’okuboko kwâge kuzibu, akurhenza omu nyumpa y’obuja n’omu nfune za Faraoni mwâmi w’e Mîsiri. 9 Okolaga wamanya oku Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ye Nyamuzinda w’okuli, ye Nyamuzinda mutabêsha ye bìkirira endagâno yage n’obuzigire bwâge kuhika oku iburha lya kali cihumbi abìkira abantu bamuzigira banashimba amarhegeko gage. 10 Cikwône abamushomba,anabahane omu magala gabo. Arhimang’iherêrekeza ngasi omushomba, bunali buhane bwâgo bwâgo amuhà. 11 Olangage ebinwa n’amarhcgeko n’enecso zani nkurhegesire ene, onazishimbâge.

12 Mango waba wayumvîrhe aga marhegeko, okagalanga n’okugashimba, naye Nyamubâho Nyamuzinda wâwe àkubikira endagâno n’oburhonyi alaganyagya basho. 13 Akusîma anakugishe oyololoke; agisha emburho y’omu nda yawe n’emburho y’omu ishwa lyâwe, engano yawe, idivayi lihyahya lyâwe, amavurha gâwe, emyêzi enkafu zawe zirimwo, n’abanahuzi b’ebibuzi byâwe, muli cirya cihugo alaganyagya basho mpu abahà. 14 Wabà mugishe kulusha agandi mashanja goshi, emwâwe erhakabà ngumba ya mulumeerhi ya mukazi erhi omu bintu byâwe. 15 Nyamubâho akucinga oku ngasi bulwala, arhakurhumire ciru n’obuguma muli galya mahanya wàbwîne arhumira ab’e Mîsiri, ci abakushomba boshi, bo anagahengulirakwo.

16 Okolaga wamalîra ago mashanja Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuhebire omu nfune goshi. Isu lyâwe lirhabàga lya bwonjo kulibo, orhanakolera nyamuzinda babo: ogwo gwakanaba murhego bakurhezire.

Emisi ya Nyamuzinda

17 Okolaga waderha emurhima gwâwe erhi aga mashanja gamabà manji kundusha, kurhi nakahasha nagahulusa wâni? 18 Orhabarhinyaga: okengere kulya Nyamubâho, Nyamuzinùa wâwe akoleraga Faraoni n’ecihugo ca Mîsiri coshi: 19 galya marhangulo manene amasu gâwe gaciboneraga, birya bimanyiso n’ebirhangazo, kulya kuboko kulambûle Nyamubâho Nyamuzinda wâwe akuhulusagyamwo; ntyo kwo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akolera ago mashanja oyobohire. 20 Kali ciru Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe arhuma enyisîmbu zimalìre abakaderha mpu bacinaniriza erhi mpu bacifulika balekibonwa.

21 Orhadirhimanaga embere zâbo, bulya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ali ekarhî kâwe. Ye Nyamuzinda mukulu n’owokuyobohwa. 22 Hinyi-hinyi Nyamubâho Nyamuzinda wâwe aja ahungumula ago mashanja embere zâwe. Nawe wene orhakabagukumulira oku liguma, kuderha mpu eby’erubala byankanaluga bikulibuze. 23 Nyamubâho, Nyamuzindawâwe akufumbikabo boshi, abashakanya kuhika boshi bahungumuke. 24 Akufumbika n’abâmi babo, oherêrekcze amazîno gabo hanola idako ly’amalunga harhajire owaderha mpu ahagaza embere zâwe, kuhika boshi obamalire.

25 Enshusho bàbinjaga mpu banyamuzinda babo, mukazizikweba ecîko; orhayagalagwa n’amasholo nisi erhi n’amarhale baziyambisire; erhi wakaderha mpu waciyankirago, wanagwa omu murhego; bulyala ebyo byoshi, Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe arhabikwirirwa. 26 Orhahiraga okahêka ebyo byakobwa omu mwâwe, byakanarhuma wabà nyamakobwa akabyo. Okwânîne obilole nka by’eciguzi birya by’okushologosa bulya biri bihehêrere.

Amarhegeko gw’omw’irûngu

1 Aga marhegeko mmuhire ene, mugalange bwinja goshi, mugashimbe lyo mulama, muyololoke munaje muli cirya cihugoNyamubâho alaganyagya basho, muciyanke cibe cinyu . 2 Okazikengera zirya njira zoshi Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akugezagyamwo omu irûngu myâka makumi ani, mpu lyo akujira mwirhohye, akurhangule anamanye eciri omu ndubi y’omurhimagwâwe: mpu alole erhi walanga erhi orhalange amarhegeko gage. 3Akujizire mwirhohye, akuyumvisa ishali akuhà amanna walya n’obwo orhagayishi na basho barhagayishi; kulonza okukumanyisa oku omuntu arhalama na mugati gwone, ci alama na ngasi hirhenga omu kanwa ka Nyamuzinda. 4 Omwambalo wali oyambirhe gurhakoyaga mw’eyo myâka makumi ani, n’okugulu kwâwe kurharhundaga. 5 Oyumvagye obwo oku Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe kwo akuhanûla kula omushamuka anahanûla omwana wage. 6 Onalangage amarhegeko ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe omu kushimba enjira zâge n’okumurhînya.

Enyifinjo z’Ecihugo c’Amalaganyo

7 Bulya Nyamubâho akola akuhêka omu cihugo cinja bwenêne, cihugo cilugamwo enshalalo n’enshôko, amîshi ganakazifuguka kurhenga ekuzimu omu rhubanda n’omu birhondo. 8 Cihugo ciyeramwo engano; engano y’obwânwa n’ey’omushûshu, omuzâbîbu n’omuzêti n’amakomamanga, cihugo ca mirhi ya mizeti, ca mavurha n’obûci, 9 Mw’eco cihugo orhalye mugati mushundano, orhabulemwo kantu. Cihugo cirimwo amarhale cinali cihugo wahumbamwo amarhale oku ntôndo. 10 Walya oyigurhe onavuge Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe omunkwa muli ecôla cihugo cinja àkuhire.

11 Orhahiraga okayibagira Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, omu kubula bwashimba ebinwa byâge , amarhegeko gage n’engeso zâge nkurhegesire ene. 12 Amango waba wamalya wanayigurha, wamayubaka onakola odekerìre omu nyumpa nyinja, 13 n’amango wabona ebintu byâwe binyinyi n’ebinênene byamayololoka, onakola ogwerhe nfaranga nyinji, masholo garhali manyi, n’ebirugu byâwe hyoshi byamaluga, 14 omanye omuhimbo gwakanakuja emurhima. Ago mango omanye wakayibagira Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe wakurhenzagya omu cihugo c’e Mîsiri, omu nyumpa y’obuja. 15 Ye wakugezagyamwo oyula cobohwa na nakagali w’irûngu, hantu ha nyôrha harhanabà mîshi, ha njoka n’amahiri, yêne ye wakurhengezagya amîshi omu ibuye lizibu-lizibu. 16 Ye wakuyikulizagya omu irûngu n’amana, biryo basho barhayishi, kuderha mpu akujire mwirhohye, mpu arhangikurhangula abulikujirira ebinja wâsima.

17 Omanyage wakaderha omu murhima gwâwe erhi: misi yani na buzibu bwa maboko gani byampisagya kuli obu bugale. 18 Okazikengêra Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe: ye wakuhâga emisi erhuma wabona obwo bugale bwoshi; kwo àkenzire ntyo erya ndagâno àlaganyagya basho, kw’okûla biri ene. 19 Amango wanayibagire Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, okashimba abandi banyamuzinda b’obwuhambi, okabarhumikira erhi okabaharâmya, nkukomêrîze oku wanaherêrekera. 20 Ak’agôla mashanja Nyamubâho âherêrekeza omu masu ginyu, ninyu kwo mwanahêrerekera, ebwa kubula bwayumvirhiza izu lya Nyamubâho, Nyamuzinda winyu.

Nyakasane ye hima, c’arhali oburhwâli bw’Israheli

1 Yumva Israheli. Woyo okolaga wayikira Yordani ene, okola wagendiyimûla amashanja manene na mazibu kukulusha, okolawayanka emirhundu minenc, miyubakirc n’ebyogo byayo bihisire omu nkuba-karhi. 2 Liba ishanja linene, banaba bali-bali ba-Anakimu. Obayishi, wayumvîrhe bàbaderha, mpu: «Ndi wakahagalika ba-Anakimu?» 3 Omanyage ene oku Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ye wakushokolera nka muliro-ntakanjirwa, yêne ye wabamalîra, yêne ye wakuhimirabo; wabanyaga onabaherêrekeze oku irindo nka kulya Nyamubâho àkubwiraga. 4 Amango Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe abahiva wanasinza, orhaderhaga omu murhima, erhi: «Bushinganyanyu bwâni bwarhumire Nyamubâho ampisa eci cihugo omu ikumi ly’eminwe», n’obwo Nyamubâho ahivire ago mashanja wanasinza erhi bubi bwaho burhuma. 5 Arhali bugula bwâwe, arhali bushinganyanya bw’omurhima gwâwe burhumire washobòla ecihugo cabo, ci bubi bwâbo bwarhumire Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe anyaga aga mashanja n’okukushobôza; haligi n’okulonza okukenga akanwa alaganyagya basho, Abrahamu, Izaki na Yakobo. 6 Omanyage ene oku arhali bugula bwâwe burhumire Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuhà ecira cihugo cinja ntya mpu cibe cawe: bulyâlya oba lubaga lwa cikanyi cirhagomba.

Ecâha ca Israheli oku Horebu n’obulagizi bwa Musa

7 Okengere, orhayibagiraga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe n’oku wamujirisize burhe omu irûngu. Kurhenga amango mwarhengaga omu cihugo c’e Mîsiri, kuhika ahala mwahika, murhahwa murhagomera Nyamuzinda. 8 Aha Horebu mwagayisa Nyamubâho, amulubira bwenêne kulinzimumalìra. 9 Nali nsokîre oku ntôndo nti ngendihâbwa enambi z’amabuye, zo nambi z’endagâno Nyamubâho àfundikaga ninyu. Nayôrha oku ntôndo miregerege makumi ani na madufu makumi ani, buzira kukoza omugati erhi amîshi ekanwa. 10 Nyamubâho ampa zirya nambi z’amabuye, oku zinali ibirhi; zàli nyandike n’omunwe gwa Nyamuzinda, zànalikwo ebinwa Nyamubâho ambwiriraga omu karhî k’omuliro, kw’erya ntôndo, olusiku lw’embuganâno. 11 Enyuma za miregerege makumi ani na madufu makumi ani, Nyamubâho ampa ezo nambi z’amabuye zombi, zo zirya nambi z’endagâno. 12 Nyamubâho ambwîra erhi: «Yimuka oyandagale duba orhenge hano, bulyâlya olubaga warhenzagya e Mîsiri, lwakozirc amaligo. Barharhamirirhenga omu njira nàbayerekaga, bacitulîre enshusho y’ecuma carhenga ecîko». 13 Oku bundi Nyamubâho ambwîra erhi: Nabwîne lula lubaga, luli lubaga lwa cikanyi cirhagomba . 14 Oleke nduhererhe, nzaze izîno lyâbo idako ly’amalunga, nàbà we njira ishanja lizibu na linenekulusha elira».

15 Oku bundi obwôla nabunguluka, narhenga kuli erya ntôndo nasiga edwîrhe yahya; nàli nfumbasire zirya nambi ibirhi z’endagâno. 16 Nalola nabona oku mwàli erhi mwamagayisa Nyamubâho, Nyamuzinda winyu; mwàli mwamatula akanina k’ecuma carhenga ecîko: murharhamagirhenga omu njira Nyamubâho ali amurhegesire. 17 Zirya nambi oku ziri ihirhi, nazigwârha n’amaboko gombi, nazirhimba oku idaho erhi mwànabona. 18 Oku bundi nacìha oku idaho, embere za Nyamubâho, nk’oku nanajiraga burhanzi, nashinga miregeregce makumi anî na madufu makumi ani ntakoza omugati erhi mishi ekanwa, najira ntyo erhi amaligo mwàkolaga garhuma, aga mwàgayisagyamwo Nyamubâho n’okumujira burhe. 19 Neci bwo nali nyobohire hulya burhe na gulya mungo àli àmugwerhekwo, kubika alinda ahiga mpu akola amuherêrekeza. Ago mango kandi Nyamubâho anyumva. 20 Aroni naye Nyamubâho àli amukalihire bwenêne alonzimuheza; kandi ago mango nasengerera Aroni naye. 21 Nayanka cirya câha cinyu mwàli mutuzire, kalya kanina, nakayanka nakayoca, nakavungunyula koshi nakajira muyonga nagukweba omu mugezi gwahona oku ntôndo. 22 Aha Tabera, n’aha Masa n’aha Kibroti-Hatawa, mwajira Nnamabanga burhe. 23 Na galya mango Nyamubâho alonzagya okumurhenza e Kadesi-Barnea, bulyala amubwîra, erhi: «Musoke mugendirhòla cirya cihugo mmuhìre», mwacinungushulira eryola irhegeko lya Nyamubâho, Nyamuzinda winyu murhamuyemeraga murhanayumvagya izu lyage. 24 Muyôrha mugomera Nyamubâho kurhenga olusiku amumanyaga.

25 Nàcirhimba oku idabo obwo embere za Nyamubâho, nanayôrha mparamize ezo nsiku makumi ani n’ago madufu makumi ani, bulya Nyamubâho àli àdesire mpu amuherêrekeza. 26 Nashenga Nyamubâho namubwîra nti: «Yagirwa Nyamubâho, omanye wankasherêza olubaga lwâwe n’omwimo gwâwe wene walikûzagya n’obuhashe bwâwe, ogu wanarhenzagya wene e Mîsiri n’okuboko kuzibu. 27 Nti kengera abarhumisi bâwe, Abrabamu, Izaki na Yakobo, orhalolaga obugamba bw’olubaga, obulala n’amabî gabo, 28 aba muli cirya cihugo warhurhenzagya bakanaderha, erhi: Nyamubâho kuyabirwa ayabirwe n’okubahisa omu cihugo abalaganyagya, erhi na nshombo kulibo, yarhumaga abahulusa mpu lyo bagendifira omu irûngu. 29 N’obwo lubaga lwâwe olwo, mwimo gwâwe ogwo. wene wagurhenzagya e Mîsiri n’obuhashe bwaee bunji n’okuboko kwâwe kulambûle».

Omucîmba gw’Amalaganyo n’okucîshogwa kwa Bene Levi

1 Nyamubâho anacimbwîra obwo, erhi: «Obinje zindi nambi ibirhi za mabuye nka zirya ntanzi, onasôkere emunda ndi oku ntôndo, obinje n’omucîmba gw’omurhi. 2 Nâyandika kuli ezola nambi zombi ebinwa byali kuli zirya nambi ntanzi waberaga, oyishizihira omwola mucimba.» 3 Nanacibinja omucimba omu murhi gw’omuvûla, n’erhi mba namabinja zirya nambi z’amabuye zombi, zinayosire nk’eza burhanzi, nasôkera kulya ntôndo n’enambi zani omu nfune. 4 Ayandika kuli ezola nambi zombi nk’oku anajiraga burhanzi ebinwa ikumi Nyamubâho amubwiriraga oku ntôndo, omu karhi k’omuliro, olusiku lw’embugânano. Nyamubâho àganfumbasa. 5 Nashubirhenga okwôla ntôndo, nahira zirya nambi muli gulya mucimba najiraga zanakaziyôrha zibêra omwola nk’oku Nyamubâho anantegekaga. 6 Bene Israheli banacirhenga aha maliba ga Bene-Yakana, baja e Mosera; yo Aroni afirire, yo anabishirwe, omugala Eleazari ayîma omu cikono câge c’obudâbwa. 7 Kurhenga ahôla bajà e Gudigoda, barhenga e Gudigoda baja e Yotibata, cihugo ciluziremwo enyîshi. 8 Ago mango, Nyamubâho ayegûla ab’obûko bwa Levi, mpu bakazibarhula omucimba gw’amalaganyo ga Nyamubâho, mpu bakaziyimanga embere za Nyamubâho, bakazimukolera banakazihâna omugisho oku izîno lyage nk’oku binali ene. 9 Co carhumire Levi arhabona mwanya arhanabona ishwa aka bene wabo: Nyamubâho yêne ye kashambala kage nka kulya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe anamubwiraga.

10 Niehe nàbêra oku ntôndo nk’oku nanajiraga obw’oburhangiriza, nabêrakwo miregerege makumi ani na madufu makumi ani; ago mango, Nyamubâho anyumvirhiza kandi; Nyamubâho aleka omulâli gw’okukuherêrekeza. 11 Ci kwône Nyamubâho kandi ambwîra, erhi: « Yimuka oshokolere olubaga bagendiyanka cirya cihugo nalaganyagya bîshe nti nabahaco baciyimemwo».

Okukembûlwa kw’omurhima

12 Na bunôla, wâni Israheli, bici Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuhûnyire aha nyuma ly’okurhînya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, okushimba enjira zâge zoshi, okuzigira n’okukolcra Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe n’omurhima gwâwe gwoshi, n’omûka gwâwe gwoshi, 13 okushimba ebinwa n’aga marhegcko ga Nyamubâho nkurhegesire ene mpu lyo oyishibêrwa. 14 Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ye Nnankubà ye na Nnâmahanga goshi, ye Nn’erigulu na ngasi binalibamwo byoshi. 15 Nyamubâho ànabulibà basho bone àcîshwekerakwo erhi kubarhonya kurhuma, na kandi enyuma zâbo, linali iburha lyâbo, aligi mwoyo, lyone àcîshozire omu mashanja goshi. 16 Mukembûle omurhima gwinyu munaleke okubà bacikanyi cirhagomha. 17 Bulya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ye Nyamuzinda wa banyamuzinda, ye Nyakasane wa banyakasane, ye Nyamuzinda olushire, Nyamuzinda muhimanyi na wa kurhînywa, arhajira kabôlo kuli ndi arhanalonza luhembo luci.

18 Yetwira enfunzi n’omukana olubanja, yerhonya ebigolo, yebiha omugati n’omzambalo. 19 Mukazigira ababunga bulya ninyu mwali babunga omu cihugo c’e Mîsiri. 20 Okazizigira Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, onakazimukolera, ocîshwckere kuliye onakazicigasha izîno lyage. 21 Ye irenge lyâwe, ye Nyamuzinda wâwe, ye wakujiriraga birya binene na bidarhi amasu gâwe gàbonaga. 22 Basho erhi bayandagalira e Mîsiri, bàli bantu makumi gali nda na bunôla Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe àkuluzize nka nyenyêzi z’e malunga.

Ebi Israheli abonaga

1 Ozigire Nyamubâho Nyamuzinda wâwe onashimbe ngasi lusiku ebi akurhegesire byoshi, amarhegeko gage, engeso zâge n’ebinwa byâge . 2 Mwacibwinire mwene, mwoyo ci arhali abana binyu. Bohe barhabonaga barhanamanyaga amahano ga Nyamubâho, Nyamuzinda winyu, obukulu bwâge, emisi y’olubi lwâge n’ey’okuboko kwâge kulambûle, 3 ebimanyiso n’ebindi akozire omu Mîsiri, ebi akolire Faraoni w’e Mîsiri n’ecihugo câge coshi, 4 ebi akolire emirhwe y’abalwi b’e Mîsiri, enfarasi zâbo n’engàle zâbo, galya mango abalikiragakwo amîshi g’Enyanja Ndukula banamulibisirekwo luminomino, kulya abagukumulaga baherêrekera kuhika ene. 5 Abana binyu barhabonaga ebi àmujirirc omu irûngu kuhika aga mango mwahika aha; 6 ebi akolire Datani, Abironi na bene Eliabu wa kuli bene Rubeni, galya mango idaho liyashama linabàmirangukiza omu karhi ka Israheli yeshi, lyamirangusabo n’emilala yâbo n’amahêma gabo n’ebirugu byâbo byoshi. 7 Amasu ginyu gabwîne ebyo bidarhi Nyamubâho akozire byoshi.

Amalaganyo n’oburhonde

8 Mulange amarhegeko mmurhegesire ene goshi, lyo muba bazibu munahashigwârha eci cihugo mwajamwo mpu muciyanke cibe cinyu. 9 Ntyôla mwalamira nsiku nyinji muli eco cihugo Nyamubâho alaganyagya basho n’obûko bwâbo, cihugo cihululamwo amarhà n’obûci. 10 Kulya kuba eco cihugo wajamwo cirhali nk’ccihugo c’e Mîsiri mwarhengamwo, eyo munda mwakazagiba mwamarhwera emburho munagaliyidômera n’okugulu nka kula badômera obusane. 11 Ecihugo wajamwo mpu ogendiyanka cohe ciri cihugo ca rhubanda n’ebirhondo bidômerwa n’enkuba y’oku nkuba. 12 Ciri cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe aba alanzire n’amasu ga Nyamubâho Nyamuzinda wâwe garhacirengakwo, kurhenga aha murhôndêro gw’omwâka kuhika aha buzinda bwâgo. 13 Kwo birintyo. Erhi mwakanayumva amarhegeko gani mmuhire ene, okuzigira Nyamubâho Nyamuzinda winyu, n’okumukolera n’omurhima gwinyu gwoshi n’omûka gwinyu gwoshi; 14 ecihugo cinyu nacihà enkuba amango gakwânîne, enkuba mpangûka n’enkuba y’oku lugaze, na ntyo wanahaka engano yawe, erivayi lyâwe n’amavurha gâwe. 15 Ebintu byâwe nabihà obwasi e bulambo, walya onayigurhe. 16 Mumanyage omurhima gwinyu gwakanashumikwa, obone mwamahabuka mukazikolera abandi banyamuzinda n’okubaharâmya; 17 mucîzukize engulumira y’oburhe bwa Nyamubâho, mubone amayigala amalunga, enkuba ebulikane, ishwa lirhaciyeramwo bici, kano kanya mwamaherêrekera muli eci cihugo cinja Nyamubâbo amuha.

Okushwinja

18 Ebi binwa mmubwizire, mubihirage oku murhima n’omu mûka gwinyu. Mubishwekere oku kuboko nka cerekane n’oku malanga nka isembwa. 19 Mubiyigirize bagala binyu, munakazibakengezabyo, obe otamire omu mwâwe erhi odwîrhe walambagira omu njira, obe ogwîshîre erhi obe oyimanzire. 20 Obiyandike oku mikango y’enyumpa yawe n’okunyumvi zawe, 21 na ntyo, ensiku zawe n’eza bagala bâwe, mw’eci cihugo Nyamubâho alanyagya basho mpu abahà, zanaluga aka ez’oku nkuba enyanya z’igulu. 22 Bulyalya erhi mwakanalanga mukanashimba aga marhegeko mmurhegesire goshi mukazigira Nyamubâho, Nyamuzinda winyu, mukanashimba enjira zâge zoshi, n’okucishwekera kuliye, 23 Nyamubâho anamunyagira eby’aga mashanja goshi, ninyu mwene mwananyaga ebya mashanja manene na mazibu kumulusha.

24 Ngasi aba mwakanahira olushando erhi hanakola aha kwinyu, olubibi lwi nyu lunali kurhenga oku irûngu kubika e Libano, kurhenga oku lwîshi, olwîshi lwa Efurata, kuhika oku nyanja y’e Buzikiro bw’izûba, lyo ishwa linyu eryo. 25 Ntaye wahagaza embere zinyu, Nyamubâho Nyamuzinda winyu amukengesa bakazimurhînya omu ngasi ishwa mwakanahiramwo olushando, nka kulya yêne amulaganyagya.

26 Ka murhabwini? Nioyo namadêkereza embere zinyu ene okugishwa n’okuhehêrerwa. 27 Kugisha erhi mwakanashimba amarhegeko murhegesire ene gali ga Nyamubâho Nyamuzinda winyu. 28 Kuhehêrerwa, akaba murhashimbiri amarhegeko ga Nyamubâho, Nyamuzinda winyu, n’erhi mwakarhenga omu njira mmurhegesire ene, mukaderha mpu mwashimba abandi banyamuzinda murhamanyaga. 29 N’amango Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe aba amakuhisa mw’eci cihugo wajamwo mpu ociyanke cibe cawe, onahire omugisho oku ntôndo ya Ebali. 30 Ezo ntôndo ntaye ohabire oku ziba ishiriza lya Yordani, omu njira y’e Bushoshôkero bw’izûba omu cihugo c’Abekanani bayubaka omu Araba aha ishiriza lya Giligala hofi n’omurhi gw’e More. 31 Neci, mukola mwayikira Yordani, mpu mugendiyanka ecihugo Nyamu baho Nyamuzinda winyu amuha. Mwaciyanka cibe cinyu munaciyubakemwo. 32 Mulange munashimbe amarhegeko goshi n’engeso muhugûlîre ene.

II. Okushubûlulwa kw’ amarhegeko

1 Alagi amarhegeko n’engeso mwalanga n’okushimba muli eco cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda wa basho akuhirre mpu cibe cawe ensiku zoshi z’akalamo kinyu bano igulu.

Okushâba engombe za banyamuzinda bw’obwihambi

2 Muhongole munashande ngasi bantu amashanja mwajihulusa gâli gayubasire mpu gakazigashanirizamwo ba nyamuzinda wabo, abe oku ntôndo, abe omu birhondo, abe aha murhi gujinîrîre. 3 Mushâbe empêro zâbo, mujonjage amabuye gabo g’aha luhêro, n’emirinzi yâbo muyiyoce. Mushangule enshusho babinjiraga banyamuzinda babo, munazaze amazîno gabo ahôla.

Okurherekêra Nyamubâho

4 Nyamubâho, Nyamuzinda winyu yehe, arhalikwo mwamujirira ntyo. 5 Ci halya Nyamuzinda winyu acisboga omu mashanja ginyu mpu ahireho izîno lyage n’okulibezaho ho mwakaziyisha n’okumulongezaho. 6 Ahôla ho mwakazilerha enterekêro zinyu z’embagwa n’ezindi nterekêro, entûlo zinyun’ensholôlo z’omu nfune zinyu, enterekêro zinyu z’okuyukîriza omuhigo n’ezindi nterekêro munalonzize, enterekêro z’olubere lw’ebintu binyu binênene n’ebinyînyî. 7 Ahôla ho mwanakazirîra, omu masu ga Nyamubâho, Nyamuzinda winyu, kulya kuba Nyamubâho, Nyamuzinda winyu àkugishire.

8 Arhali kwo mwajira nk’oku rhudwîrhe rhwajira ahâla ene: ngasi muguma adwîrhe ajira oku anabwîne, 9 kulya kuba murhacihika aha baluhukiro n’oku kashambala Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuhîre. 10 Mukolaga mwayikira Yordani, mwagendibêramwo cirya cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda winyu amuhà mpu muciyimemwo. Amucinga oku babisha bamulieburhambi muyubake n’omurhûla. 11 Ago mango, n’aho hantu Nyamubâho, Nyamuzinda winyu acîshoga mpu ho abêza izîno lyage ho mwakazilerha ngasi ebi namurhegesirc byoshi: enterêkero zinyu z’embâgwa n’ezindi nterekêro, entûlo zinyu, ensholôlo z’omu nfune zinyuna ngasi binja waba walaganyize Nyamubâho omu ciragane; 12 agamango, musîme omu masu ga Nyamubâho Nyamuzinda winyu, mwe nabagala binyu na bali binyu, na bambali na bambalikazi binyu, n’omuleviti oyubasire emwinyu, kulya kuba arhagwerhi mwanya arhanashangìri akashambala kinyu.

Enterekêro zarherekêrwa

13 Orhahîraga okarherekêra aha ngasi luhêro onabwîne; 14 ci halya hantu Nyamubâho acîshoga omu ishanja linyu liguma, hone wakazirherekêrera enterekêro zawe z’embâgwa n’okukola ngasi ebi nakurhegesire.

15 Ci kwône, ngasi mango wakanayumva omurhima gucifinjirekwo, omu ngasi murhundu gwinyu, wanabaga onalye enyama nk’oku omugisho gwa Nyamubâho gunakuhire. Omuntu. abè mwêru kwêru erhi nanga, anayiryakwo, ciru yankaba ya kashafu erhi ya nshagarhi. 16 Murhalye omuko, ci munagubulagire oku idaho nka mishi.

17 Omu mirhundu yawe, orhaliremwo ecihimbi ca kali ikumi c’engano yawe, ec’idivayi lyâwe erhi ec’amavurha gâwe, olubere lw’ebintu byâwe binênene erhi bisungunu nisi erhi ciru ehiguma hy’oku nterekêro zawe z’okuyûkiriza omuhigo nisi erhi enterekêro z’obulonza erhi enterekêro enfune zawe zihânyire. 18 Ci kwône wanabirîra omu masu ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, halya hantu Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe acîshogaga honene, woyo, mugala wâwe na mwali wâwe, mwambali wâwe na mwambalikazi wâwe n’omuleviti oli aha mwâwe, wanalya osîme, omu masu ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, ocîshingire ebinja byarhenga omu maboko gâwe. 19 Amango goshi waba olimwo eco cihugo cawe, orhahîraga okuhaba omuleviti. 20 Hano Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe aba amagalihya ecihugo cawe nka kulyâla anakubwiraga, n’amango wayumva irala ly’enyama okanaderha, erhi: «Nakasimire okulya enyama», onayirye nk’oku onalonzize. 21 Erhi akaba aho hantu Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe acîshozirc mpu ho ahira izîno lyage hali kuli nâwe, wanakazibâga omu bintu binyinyi n’ebinênene Nyamuzinda akuhîre, nka kulya nàkurhegekaga. 22 Ci kwône kwo wanabirya kula banalya akashafu erhienshagarhi: omuntu mucêse n’orhali mucêse haguma balîra. 23 Ci kwo omanyewakalya omuko, bulya omuko gwo mûka, orhakanalya omûka okalya n’enyama. 24 Orhalyaga omuko: ogubulagire oku idaho nka mîshi. 25 Orhahîraga okagukoza ekanwa lyo obêrwa woyo na mugala wâwe enyuma zawe ebwa kuba okozire ebishingânîne omu masu ga Nyamubâho. 26 Ci kwône ebirugu bitagatifu, birya binali byâwe, haguma n’entulo z’okuyukiriza omuhigo, okazibiyanka obihêke halya hantu Nyamubâho àcîshozire. 27 Enterekêro y’entumwa n’omuko oyisingônolere oku luhêrero lwa Nyamubâho Nyamuzinda wâwe, n’enyama ozirye, 28 Olange onashimbe bwinja ebira nkurhegesire, na ntyo wanakazibêrwa ensiku zoshi woyo na mugala wâwe enyuma zawe, ebwa kuba wajizire ebiri binja binashingânîne embere za Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe.

29 Eyo munda waja, amango Nyamubâho Nyamuzinda wâwe aba amahererêkeza amashanja gayo goshi, amanakushokolera ayisha abanyaga n’amango waba wamabanyaga onakola odekerire omucihugo cabo, 30 ago mango onamanyagc wakagwarhwa omu murhego,onamanyage wakaderha mpu wabashimba wamanarhangibaherêrekeza embere zâwe. Omanyage wakadôkerezaebya banyamuzinda babo omu kuderha erhi: «Aga mashanja kurhigakazâg’ikolera banyamuzinda bâbo? Erhi kwo nani najira ntyo!» 31 Arhali kwo wakola ntyo embere za Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe.Bulyala ebyo byoshi Nyamubâho arhabibonakwo arhanakwirirwa ebi ago mashanja gajirira banyamuzinda bâbo: kali ciru banayokere bagala babo na bâli bâbo omu ciko mpu lyo basîmîsa banyamuzinda bâbo.

1 Ebyo mmurhegesire byoshi, mubilange munabishimbe, buzira kuyushûla erhi kubinyihyakwo akantu. 2 Erhi emwinyu yakazûka omulêbi erhi mulôsi wa bilôrho, akakuyêreka ecimanyiso erhi cisômerine cirebe 3 cirya cimanyiso, erhi cirya cisomerine cikaba nk’oku ànaderhaga, n’enyuma z’ahôla, akakubwîra erhi: «Rhucishimbire abandi banyamuzinda, aba orhayishi, akanakubwîra mpu mubagashânize», 4 orhayumvagya ebinwa by’oyo mulêbi nisi erhi eby’oyo mulôsi w’ebilôrho, bulya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe anakurhangula kwa bene okwo, mpu amanye erhi onazigira Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe n’omurhima gwâwe gwoshi. 5 Nyamubâho. Nyamuzinda wâwe yêne ye mwakulikira ye mwanakenga; amarhegeko gage go mwashimba, izu lyage lyo mwakaziyumva, ye mwakolera, ye mwacîshwekerakwo. 6 Oyo mulêbi erhi oyo mulôsi ali wa kufa, bulyala amayigiriza abantu okugomera Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe wakukulaga omu cihugo ca Mîsiri, akucungula omu nyumpa y’obuja, na kandi amàkuhabula àkurhenza omu njira Nyamubâho, Nyamuzinda akurhegekaga mpu okazishimba.

7 Erhi mwene winyu, mwene sho erhi mwene nyoko, mugala wâwe erhi mwali wâwe, nisi erhi omukazi òyegemera ecifuba cawe, erhi omwîra orhonya nka mûka gwâwe wene, erhi akakushumika mahwe-mahwe, erhi: «Rhugende rhujikolera abandi ba nyamuzinda, balya wene orhayishi na basho barhabayishi 8 ba muli balya banyamuzinda b’amashanja gali eburhambi bwinyu, gabe ga kuli erhi ga hofi, kurhenga oku cikwi kuhika oku cindi cikwi c’igulu, 9 orhayêmêraga ebinwa byâge orhabirhegaga okurhwiri, isu lyage lirhabàga lya lukogo, orhamubabaliraga orhanafulikaga obubi bwâge. 10 Neci, okwânîne omuyirhe, we wamulîkira okuboko kurhanzi kw’okumuyirha, na kandi okuboko kw’olubaga lwoshi kuholêreze. 11 Mabuye wamubanda kuhika afe; bulyala ali alonzize okukucika kuli Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, wakurhenzagya eMîsiri, omu nyumpa y’obuja. 12 Israheli yeshi akumanya anageremwo omusisi, analeke okukola ago maligo ekarhî kâwe. 13 Erhi wakayumva baderha mpu murhundu muguma mw’erya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe àkuhâga mpu obêremo, 14 gulimwo abantu ba busha b’omu bûko bwâwe, bahabwire ababo bashizi bababwîra mpu: «Rhugende rhukolere abandi banyamuzinda, balyala ôrhali oyishi, 15 ago mango onalole ehyo hibanja bwinja odôse ciru onadokereze. Kukaboneka oku neci kwo binali ntyôla, na ntâco cirhindizize obwo bubi bwanajizirwe emwâwe, 16 ababà hw’ogwo murhundu boshi, onabayôhemwo engôrho, ogwo murhundu onagushandaze gwo n’ebigubamwo byoshi, 17 ebyakanyagwa byoshi, onabilunde omu ngo y’emuhanda, omurhundu oguyokere kuguma n’eminyago yago yoshi, gwoshi ogurhûle Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe. Gushube bigûka by’ensiku zoshi birhaciyûbakwe. 18 Orhayôrhanaga akantu ka muli olwo lugo luheherere, kuderha mpu Nyamuzinda arhûlirire, aleke oburhe ànali, obwonjo bwâwe bumugwarhe akubabalire anakuluze, nka kulya àlaganyagya basho, 19 casînga oyu mvirhize izu lya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, oshimbe amarhegeko gage goshi, agala nkurhegesire ene, onakole ebishingânîne omu masu ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe.

Lubaga lurhuwirwe Nyakasane: oleke ebiryo bihumânya olye ebicîre

1 Mwoyo muli bana na Nyamubâho, Nyamuzinda winyu. Murhahîra mukashâkwa nisi erhi okumômwa ebisike nka hali ofire. 2 Bulya woyo oli lubaga lwarhûzirwe Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, na Nyamubâho àcikwishozire omu gandi mashanja goshi gaba hanola igulu, mpu obe ishanja lyage. 3 Orhahîraga okulya akantu k’okushologosa. 4 Alaga ebintu n’ensimba ndibwa: enkafu, ecibuzi n’empene, 5 enshagarhi, akashafu, empongo, akasa n’ensunu, empovu n’empene y’emuzirhu. 6 Wanalya ngasi cintu erhi nsimba ejira ensenyi mberemwo ebe erhi kuvûgusa evûgusa. 7 Ci kwône, omu bintu bivûgusa n’omubintu bijira ensenyi mberemwo, murhahîra mukalya ngasi bûko bwa ngamiya n’obw’omurhonè. Ezo ozilole nka nsimba zihumânya. 8 Engulube nayo ejira ensenyi mberemwo ci kwône erhavûgusa: oyilole nka ya kuhumânya. Orhakalya enyama zazo orhakanahuma oku mirhumba yazo. 9 Omu nsimba z’omu mîshi, zo mwakalya ezi: ngasi ezijira emishugi y’emugongo n’enjula, ezo mwanazirya. 10 Ci ezirhajira mishugi y’emugongo zirhanajira njula murhakazirya; ezo mukazizilola nka za kuhumànya. 11 Mwanalya ngasi kanyunyi kacire. 12 Alagi ebinyunyi murhakalya: ikozi, cigukuma, cunjunja, 13 akadurha, ecihimbi na ngasi bûko nyûnda bwoshi, 14 obûko cihungu bwoshi, 15 kanga, kahene, nyamulobo, na ngasi bûko lubakà 16 cirifufu, hunira na kaduba mahiri, 17 hajawa, enkongoro n’emînâna, 18 lubondo n’obûko bwâge, hangâli n’omutulama. 19 Ngasi rhusimba rhwa mashala mukazilolarho nka rhwakuhumânya, murhankalyarho. 20 Mwanahashirya ngasi kanyunyi kacire. 21 Murhankalya enyama z’omufîra. Wanayiha ecigolo ciri aha mwâwe ciyirye nisi erhi oyigulize ow’embuga, bulya wehe oli lubaga lwarhûzirwe Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe. Orhahîraga okayendera omwanahene omu mahenehene ga nina.

Entûlo ya ngasi mwâka

22 Ngasi mwâka^g, kwanakwanana orhôle ecihimbi ca kali ikumi c’oku myâka yawe, eryala eyezire enarhenzire omu mashwa gâwe. 23 n’omu masu ga Nyamubâbo, Nyamuzinda wâwe, halya hantu ânabe acishozire mpu abêzeho izîno lyage, wanaliraho ecihimbi ca kali ikumi c’engano yawe, ec’erivayi lyâwe n’eca amavurha gâwe, olubere lw’ebintu byâwe binênene n’ebiyinyi ntyo, wanayiga okukaziyôrha orhînya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe. 24 Erhi enjira yakakukulihira bwenêne, erhi wakaba orhahashirihisa entulo ebwa kuba ahantu Nyamubâho àcishozire mpu abêzaho izîno lyage hali kuli n’emwâwe, amango Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe aba amakugisha, 25 erya rnyaka wanaîhingana nsaranga, zirya nsaranga onazisegeze omu nfune zawe, onaje halya hantu Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe acishozire; 26 ohikaho wanakaba zirya nsaranga, ozihîngane ngasi kantu onalonzize, bintu binênene erhi binyinyi, divayi erhi ngasi mamvu gahire, ngasi ehi onayumvîrhe omurhima gusimire. Wanalira mulya masu ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, osime woyo n’enyumpa yawe. 27 Orhayibagiraga omuleviti òli omu mirhundu yawe, bulyâlya arhagwerhi mwanya arhanagwerhi kashambala haguma nâwe.

Entûlo ya ngasi myâka isharhu

28 Enyuma lya myâka isharhu, wanarhôla ebihimbi bya kali ikumi by’e myâka wamasârûla muli ogu mwâka gwa kasharhu byoshi, wanage ndibidekereza ebwa mihango yawe. 29 Okubundi obwo, hanajira abayîsh’irya: Omuleviti (bulya arhajira mwanya arhanajira kashambala haguma nâwe), ecigolo, enfunzi n’omukana w’oku mwinyu, balya banayigurhe. Na ntyo, Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe àkugisha agishe na ngasi mukolo enfune zawe zakanarhangira.

Okubabalira emyenda ngasi myâka nda

1 Aha kuhwa kwa ngasi myâka nda, wanajira obukuze bw’okubabalira emyenda. 2 Alaga kurhi okwo kubabalira emyendakwakazijirwa: omuntu balire omwenda banamusigira ecikinja, akwânîne ababalire ogwo mwenda gwarhumaga bamusigira ecikinja; arhakacilyuza olya mulungu erhi olya mwene wâbo amango oyula amayakûza Nyamuzinda mpu mashi obubabalire bw’emyenda! 3 Omuntu w’ecigolo wanamulyuza, mwene winyu yehe wanamulekera ngasi hyâwe agwerhe. 4 Na kandi, aha mwâwe harhabe mukenyi, kulya kuba Nyamuzinda akushobôza omugisho mwo cirya cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuhà mpu ociyimemwo, 5 casiga onayumve izu lya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe omu kubikirira n’okukulikira aga marhegeko nkurhegesire ene oku ganali.

6 Amango Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe aba amakugisha nka kulya anakulaganyagya, mashanja manji gakulya omwenda gasige ecikinja, ci wehe orhabalye mwenda, warhegeka mashanja manji, ci wehe orharhegekwe nago.

Okurhabâla ab’obuligo.

7 Erhi emwâwe yakaba eri omukcnyi, muguma w’omu bene winyu, aha muhango gwâwe muguma, muli cirya cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda akuhà, orhazidohagya omurhima gwâwe, orhanabumbaga enfune zawe wamanabona mwene winyuw’obuligo, 8 ci onamubumbulire enfune zawe, n’okumuhoza kalya kantu alagirirekwo. 9 Omanyâge wakanabêza omu murhima gwâwe ezi nkengero mbi, mpu: «Omwâka gwa kalinda ogùla guyiruka, gwo mwâka gw’okubabalira!» okazinga amalanga embere za mwene winyu mukenyi, n’okabula bwamuha akantu, akanakuyamira emwa Nyamuzinda obone wamahemuka n’ecâha 10 Nka wamuhà, omuhe n’omurhima nkana, bulyâlya okwôla kwarhuma Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akugisha omu mirimo yâwe yoshi n’omu ngasi mukolo gw’amaboko gâwe. 11 Nta mango abakenyi bâbule mw’ecicihugo, bw’obùlankuhire eri irhegeko: enfune zawe ozibumbulire mwene winyu ozibumbulire oli buligo n’omukenyi oli omu cihugo câwe.

12 Erhi mwene winyu muhebraniya, mulume erhi mukazi akacìguza emunda oli, neci anakukolera myâka nda, n’oku mwakagwa kali nda, wanamuleka agende nk’oku omurhima gunamuhîre. 13 Neci onamuleke agende ci orhamulikaga maboko mûmu. 14 Onamubarhuze, ashobole oku bintu byâwe binyinyi, oku by’omu cibuga câwe n’oku by’omu mukenzi gwâwe; omuhe nk’oku Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe okugishire. 15 Okaz’ikengêra oku wali mujà e Misirina Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akucungula. Co cirhumire nkuha eryola irhegeko ene.

16 Ci kwône erhi oyo muntu ankakubwîra erhi: Ntalonzizi nkurhengekwo, akaba akusimire woyo n’enyumpa yâwe, akaba asimire okubêra aha mwâwe, 17 ago mango, wanarhôla omugera, omurhulire okurhwiri aha muhango gw’emuhanda, na ntyo anaba mwanbali wâwe ensiku zoshi. Omuja-kazi wâwe naye kwo wamujirira ntyo. 18 Orhayagalagwa n’okumuleka agenda, bulyala omu myâka ndarhu akukolire, akufulukize kabirhi kalushire eby’omulimya akolera omu lusiku. Naye Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe àkugisha omu mirimo yâwe yoshi.

Emburhwa-lubere z’ebîntu

19 Okazirherekêra Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, ngasi mburhwa-lubere ndume y’omu bintu byâwe, ebe mpanzi erhi ngandabuzi. Orhahîraga okahingisa erhi kubarhuza olubere lw’enkafu yâwe nisi erhi okumôma olubere lw’ecibuzi câwe. 20 Ngasi mwâka onayanke olubere lw’ecintu câwe, olulire mweshi n’enyumpa yâwe omu masu ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe halya hantu Nyamuzinda anacîshozire. 21 Eco cintu erhi cakaba cirikwo ishembo, erhi cakajà cakunagira nisi erhi ca muhûrha, erhi lindi ishembo linene, orhankacibâgira Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe. 22 Onacirire omu mwâwe, omwinja n’omugalugalu haguma, nk’oku bakanalya empongo erhi akashafu, 23 ci kwône orhalye omwamba gw’eco cintu, ogubulagire oku idaho nka mîshi.

Basâka n’emigati erhalimwo ngezo

1 Okazikenga omwêzi gwa Aviv (Emihuli) onajiremwo olukulu lwa Basâka oku irenge lya Nyamubâho Nyamuzinda wâwe, kulya kuba gwali mwêzi gwa Mihuli erhi Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akurhenza e Mîsiri budufu, 2 Okazibâga Basâka, omu bintu byâwe binênene n’ebinyînyi. Omubâgire Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, halya hantu acishozire mpu yo ndâro y’izîno lyâge. 3 Eyo mbâgwa orhayirire mugati gulimwo engezo. Nsiku nda zoshi erhi eyo mbâgwa wayirira omugati gurhalimwo ngezo, mugati gwa buligo, bulyâlya bwake-bwake warhengaga e Mîsiri. 4 Engezo erhabonekaga omu mwâwe n’omu cihugo olimwo coshi, muli ezo nsiku nda harhanasigalaga ciru n’ehityakuli erya mbâgwa warherekêraga bijingo by’olusiku lurhanzi, na ntahyo obikage bijingo mpu hihike sêzi. 5 Orhaderhaga mpu wabâgira Basâka muli lugo luguma mwo zirya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe âkuha 6 ci hanali halya Nyamuhâho, Nyamuzinda wawe acishozire mpu habe ndâro y’izîno lyâge, ho wabâgira Basâka, bijingo izûba liba lyamazika, go mango warhengaga e Mîsiri. 7 Wanayiyendera onayirîre halya hantu Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe acîshozire na buca sêzi wanagaluka oshubire omu bihando byâwe. 8 Washinga nsiku ndarhu walya emigati erhalimwo ngezo, n’oku lusiku lwa kali nda hanabà embugânano nkulu bwenêne y’okukuza Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe: ago mango orhahîra okajira mukolo mulebe.

Olusiku lukulu lw’Emigobe

9 Okaziganja migobe nda. Olusiku omugushu gwarhangiraga okurhema emyâka, wanarhangira okuganja migobe nda. 10 Oku bundi, wanajirira Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe Olukulu lw’Emigobe: ntûlo y’obulonza wajira n’okuboko kwâwe, nk’oku Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe anakugishire. 11 Ocisîmîse omu masu ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe halya hantu Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe àcîshozire mpu yo ndâro y’izîno lyâge, ho wâcîsimikiza mwe na mugala wâwe na mwâli wâwe, mwambali wâwe na mwambalikazi wâwe, omuleviti ôli omu lugo lwâwe, kuguma n’ecigolo, enfûnzi n’omukana, oku banali ekarhî kâwe. 12 Okazikengera oku wali mujà e Mîsiri: olange onakulikire aga marhegeko.

Olukulu lw’Ebihando

13 Okazijira olukulu lw’ebihando miregerege nda, òba wamahaka emyâka y’oku cibuga câwe n’ey’omu mukenzi gwâwe. 14 Ago mango wanacisîmîsa, mwena mugala wâwe na mwâli wâwe, mwambali na mwambalikazi wâwe, omuleviti n’ecigolo, enfûnzi n’omukana, oku banali omu lugo lwâwe. 15 Washinga miregerege nda wajirira Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe olukulu, mwo cirya ciriba Nyakasane àcîshozire, kulya kuba Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akugisha obêrwe omu mirimo yâwe yoshi omu mikolo yâwe yoshi ly’oyunjula busîme.

16 Kasharhu omu mwâka, ngasi bûko mulume onali emwâwe, ayishicîyêrekana omu masu ga Nyamubâho, Nyamozinda wâwe, halya hantu Nyakasane anacîsbozire: oku lukulu lw’Emigati erhalimwo ngezo, oku lukulu lw’Emigobe n’oku lukulu lw’Ebihando. Ntaye oyishaga maboko mûmu embere za Nyakasane, 17 ci ngasi muguma akazihâna nka kulya omugisho Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe àmuhire gunali.

Abatwî b’emmanja

18 Ohire abatwî b’emmanja n’abandisi omu ngasi lugo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe âkuha, nk’oku emilala yâwe enali; bakazitwira olubaga olubanja kulya kushingânîne. 19 Orhahîraga okalenganya omuntu, orhahîraga okaderha mpu ola ye lebe, orhazigiraga abagula olubanja, bulyala engulo y’olubanja enahûse abagula enyagîse n’omuntu olubanja lwâge. 20 Bushinganyanya wakazikulikira, na ntyo walama onayanke cirya cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ayishikushobôza.

Okuhabigashaniza

21 Orhahîraga okagwîka omulinzi^h, murhi mulebe erhi mulebe aba burhambi bw’oluhêro wayishiba oyûbakire Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, 22 orhanagwîkaga ibuye ly’abazimu bulya Nyamubâho, Nyamuzinda arhalikwîrirwa.

1 Orhahîraga okabâgira Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ecintu c’omu binênene erhi ec’omu binyinyi, eciremîre erhi ecirikwo ishembo, bulya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe arhakwirirwa okwo. 2 Erhi omu karhî kâwe, muli cishagala ciguma mw’ebi Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuha, erhi bakajira omulume nisi erhi mukazi wakola ebigayisize Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, omu kuvuna endagâno yage, 3 oyo muntu erhi akagendikolera abandi banyamuzinda, akanayunama embere zâbo, n’embere z’izûba, omwêzi nisi erhi embere sa gundi murhwe gw’emalunga, n’obwo okwôla ntakukurhegesiri, 4 n’erhi bakamushobeka embere zâwe; erhi wakaba wamayumvirhiza n’okudôkereza bwinja, okabona oku neci kwo binali, galya maligo gakozirwe omu Israheli, 5 ago mango wanahulusa olya mulume erhi olya mukazi wajiraga ebyo bigalugalu aje enyuma z’omuhango gw’olugo, oyo mulume erhi mukazi wanamubanda amabuye arhengemwo omûka. 6 Oku buhamirizi bwa babirhi erhi bwa basharhu omuntu anatwirwa okufa, omuntu arhankayirhwa oku bubamirizi bw’omuntu muguma. 7 Abo babamirizi bo barhangirika okuboko oku kuyirha oyo muntu, na kandi olubaga lwoshi lwana mulikira okuboko. Kwo kurhenza obubi omu cogo okwo.

Okudôsa omudâhwa muleviti

8 Erhi hankaba olubanja lukurhalusire, lwa kuyirhana, lwa kadali erhi lwa kuyagazanya, lubanja lulebe omu lugo lwâwe, ago mango wanakanya osôkere halya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe acîshozire, 9 ogendilonza abadâhwa baleviti n’omutwî w’emanja oli omu mukolo ago mango. Wanadôkereza banakumanyise kurhi batwire olubanja. 10 Okwânîne okulikire ako kanwa bakumanyikize aho hantu Nyakasane acîshozire, onamanye orhabulagabukola nk’oku banakuyeresire. 11 Kwo wanakola nk’oku bakuyêreka na nk’oku banatwire olubanja, buzira kuhabukira ekulyo erhi ekulembe kw’akanwa bâkubwîra. 12 Erhi hankajira owahanjalika, arhayumva omudâhwa oyimanzire oku kukolera Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, arhayumva n’omutwî w’emanja, oyo muntu ali wa kufa kwo kurhenza obubi omu Israheli okwo. 13 Olubaga lwoshi lwamanya okwo, luyobôhe lunalekeokuhanjalika.

Abâmi

14 Amango waba wamahika muli cirya cihugo Nyamubâho Nyamuzinda wâwe ayishikuhà, na hano oba wamaciyanka onakolaociyubasire, ago mango wanaderha, erhi: «Nnonzize okuyimika omwâmi wantegeka nk’oku agandi mashanja ganzungulusire ganajira». 15 Omwâmi Nyamubâho, Nyamuzinda acîshozire ye okwânîne oyîmike akurhegeke, muguma omu bene winyu yewâyîmika abe mwâmi wakurhegeka, orhankayîmika ow’embuga mpu akurhegeke olyala ôrhali mwene winyu. 16 Ci kwône oyomwâmi arhahiraga akashweka omwandu gw’enfarasi nisi erhi okugalula olubaga e Mîsiri mpu aluza omurhwe gw’abalwira oku nfarasi, bulyala Nyakasane àkubwizire, erhi: «Murhakacishubiramwo eyi njira». 17 Arhaluze abakazi, omurhima gwâge gwakanahabuka. Arhanaluzagya enfaranga n’amasholo gage okubozire. 18 Amango atamala oku ntebe y’obwâmi, akwânîne ayandike omu citabu, yêne wanakazicisoma, ikopye ly’olu lushika, lihamisa lulya lushika luli omu nfune z’abadâhwa baleviti: ikopye ly’oku lushika, abadâhwa baleviti bamuyandikise. 19 Eco citabu cikaziyôrha ciri aha burhambi bwâge, akacîsoma ensikuz’akalamo kage zoshi, na ntyo anamanyirhînya Nyamubâho, Nyamuzinda wage, anamanyilanga ebinwa by’olulushika byoshi, n’aga marhegeko anamanyigashimba. 20 Kuderha mpu alekicibona enyanya za bene wabo, aleke n’okucîyeguyla kuli ago marhegeko mpu agagera eburhambi, ekulyo erhi ekumosho. Na ntyo, ye n’abana bâge, analama nsiku nyinji oku ntebe y’obwâmi omu karhâ k’Israheli.

Abadâhwa Bene Levi

1 Abadâhwa baleviti, omulala gwa Levi gwoshi gurhahâbwe mwanya erhî kashambala haguma na Israheli, bakazirya ebiryo birherekirwe Nyakasane, n’oku mwanya gwâge. 2 Ogo mulala gurhabe na kashambala omu karhî ka bene wabo, Nyakasane yêne waba kashambala kabo nk’oku abalaganyagya.

3 Alaga omwanya gw’abadâhwa, ogu bakalinga oku lubaga, kuli balya barherekêra ebintu binènene erhi binyinyi: banahà omudâhwa okuboko, omushaya n’olurhôlero. 4 Wanamuha omwâka muhyahya gw’engano yawe, ogw’elivayi lyâwe n’ogw’amavurha gâwe, n’obwoya burhangiriza wakemba oku bibuli byâwe. 5 Bulyala ye Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe acîshozire omu milala yoshi mpu akaziyimanga embere za Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe mpu akolere Nyamuzinda.

6 Erhi omuleviti oyubasire muli murhundu muguma omu mirhundu yawe, halebe erhi halebe omu Israheli, erhi akayumva acifinjire okuyisha halya hantu Nyakasane acîshozire, 7 anakolaho omukolo gwâge oku izîno lya Nyamubâho, Nyamuzinda wage kuguma na bene wabo baleviti bayimanzire halya omu masu ga Nyakasane; 8 analya ecihimbi ciri nk’ec’ababo, buzira kuderha obunguke ngasi muguma akayunguka omu kuguza eby’îshe.

Abalêbi

9 Amango waba wamahika muli cirya cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuha, omanye wakanayiga amaligo g’ago mashanja. 10 Emwâwe erhabonekaga omuntu wageza omugala nisi erhi omwâli omu muliro, owacihira omu by’okulaguza, okurhulakwo abazimu, okunywesa emizimu n’okuloga; 11 erhabonekaga owagulika abandi, owadôsa emyomoka erhi abazimu, owagashaniza àbafire. 12 Bulyalà owakola ebyo, acîshombanyize na Nyamubâho, Nyamuzinda n’ebyo byakobwa byo byarhumaga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ahiva aga mashanja emherc zawe.

13 Okwânîne obe mudahemukira Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe. 14 Bulyala aga mashanja wagendinyaga gakazagiyumva abashonga n’abalozi ci wehe Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe arhakuhâga kantu ka bene ako. 15 Nyamuhâbo, Nyamuzinda wâwe akuzûkiza, omu karhî kawc muli bene winyu, omulêbi oli akani: okazimuyumva. 16 Kulyala washengaga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe okwo, oku ntôndo ya Horebu, olusiku lw’embugânano, erhi: «Ntacilonza ndolemwo ogu muliro munji munji, nankanafa». 17 Naye Nyakasane ambwîra erhi: «Kwinja badesire. 18 Nabazûkiza omu karhî ka bene wabo, omulêbi okusbushire, nahira ebinwa omu kanwa kage, ayishibwirabo ngasi ebi nârhegekaye. 19 N’erhi hankajira omuntu orhayumvirhizi ebinwa byâni, oyomulêbi aderha omu izîno lyani, nicne nienc nasambisa oyo muntu. 20 Ci omulêbi wakacîshomya mpu aderha omu izîno lyani ebi ntamurhegesire nti aderhe, n’erhi akaderha omu izîno banyamuzinda-banyabwihamba, oyo mulêbi kufa anafa».

21 Wamaderhaga omu murhima gwâwe, erhi: «Kurhi rhwakamanya oku aka kanwa Nyamuzinda arhakadesire?» 22 Omulêbi erhi akaba amaderha omu izîno lya Nyakasane, na kulya aderhaga kurhaciyishire, kulya kurhacibìre, kwo kuderha oku Nyakasane arhadesire kalya kanwa. Kwali kuhalanjika omulêbi ahalanjikaga: orhayobohaga oyo.

Olugo omuntu akayankiramwo

1 Amango Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe aba amahungumula galya mashanja Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ânyaga ecihugo, amango waba wamabanyaga onakola oyubasire omu mirhundu yâbo n’omu nyumpa zâbo, 2 onaberûle mirhundu isharhu omu karhî k’ecihugo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuha mpu cibe cawe. 3 Wanajira n’eci cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda akuha mpu cibe cawe ocigabemwo kasharhu, kuderha mpu owayisire omuntu ahashiyakira muli eyo mirhundu.

4 Alaga oku omuntu wayisire owundi akalobôka amayakiramwo: omuntu ashurhe owabo ci arhali n’oluhinzo lwoshi, arhànamugwerhekwonshombo burhanzi. 5 Nka gala mango omuntu aja emuzirhu boshi n’owabo mpu baja nshâli, lero alengeze embasha mpu akuba omurhi, erya mbasha eshugunuke omu muhini, ecibande omu wabo enamuyirhe: owa bene oyo anayakira muli murhundu muguma analobôke. 6 Kurhakakwanana omwihôzi wa nyakufa omu burhe bwâge bunji akulikire omwisi, kurhakanakwanana obwofi bw’enjira burhume amugwârha n’okumushurha empimbo zamuyirha, n’obwo oyo muntu arhali wa kuyirhwa ebwa kuba nta nshombo ali agwerhe oku wabo embere z’aho.

7 Co cirhumire nkurhegeka, nti: «Oberûle mirhundu isharhu». 8 N’erhi Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akakuyushûlira ecihugo nka kulya alaganyagya basho, n’erhi akakuha cirya cihugo coshi alaganyagya basho, 9 casînga olange onashimbe aga marhegeko nkurhegesire ene goshi, ozigire Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, onashimbe enjira zâge ensiku zoshi, ago mango wanayushûla yindi mirhundu isharhu kuli eryala isharhu mirhanzi. 10 Na ntyo, omuko gw’omuntu mwêru-kwêru, gurhabulagagwa omu karhi k’ecihugo Nyamubâho Nyamuzinda wâwe ayishikushobôza mpu cibe cawe: nâwe wene omuko gw’omuntu gurhakujekwo.

11 Ci kwône erhi akaba nk’omuntu àli agwerhe owabo kwo enshombo, amukulukuze amuhise omu murhego, amuhamirekwo amushurhe empimbo zamuyirha, abulinayakira muli murhundu muguma mw’eyola, 12 abagula b’emwabo bakwânîne barhume abajimugwârha, bamuhire omu nfune z’omwihôzi, afe erhikwo. 13 Isu lyâwe lirhamufâga bwonjo. Okubulaga omuko gw’omuntu mwêru-kwêru okurhenze omu Israheli, wabona omurhûla.

Olubibi

14 Amango waba wamayimamwo cirya cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akushobôza mpu cibe cawe, orhahîraga okahindula olubibi lw’omulungu wâwe: bashakulûza bâge balutwaga.

Obuhamirizi

15 Obubamirizi bw’omuguma burhankabashiyemeza abandi oku lebe anajijire kubi kulebe erhi câha cirebe. Oku cibi omuntu akajira,bulya bubi bwanabonekera omu kanwa ka babamirizi babirhi erhi basharhu. 16 Erhi omuhamirizi-mulenzi akayimuka akanashobeka omuntu obugoma, 17 abo bantu babirhi bali lubanja embere za Nyamuzinda, bakwânîne baluheke embere z’abadâhwa, n’abazuzi bali ekagombe ago mango. 18 Abôla banadôkereza bwinja, n’erhi kwakaboneka oku oshobesire owabo ali muhamirizi munywesi, 19 mumukolere ebi ali alonzize okukolera mwene wâbo. Na ntyo wanakûla obubi omu karhî kâwe. 20 N’abandi bayumva ntyo, banayôboha baleke okujira obubi buli ntyo omu karhî kâwe.

Olwihôlo

21 Isu lyâwe lirhafaga bwonjoⁱ. Omûka guhôlwe omûka, isu lihôlwe isu, erino lihôlwe erino, okuboko kuhôlwe okuboko, n’okugulu kuhôlwe okugulu.

Amatabâro

1 Amango warhabàla mpu okola wajilwîsa abashombanyi bâwe, erhi wakabona enfarasi na ngàle mwandu, na bantu banji kukulusha, orhayobobaga bulya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ali haguma nâwe, Ye wakuyinamulaga, akurhenza omu cihugo c’e Mîsiri. 2 Amango mwaba mukola mwalingirhangira entambala, omudâhwa anayi sha ashambâze olubaga, 3 anababwîra erhi: «Yumva wâni Israheli, mwoyu mukola mwalwîsa abashombanyi binyu, murharhâga omurhima, murhayobohaga, murharhinyaga murhanarhemukaga embere zâbo. 4 Bulya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, omu njira ali haguma ninyu, ye wamulwikiza abashombanyi binyu, ye wamufungira ye wanamugalukira». 5 Oku bundi abandisi nabo banabwîra olubaga erhi: «Ndi olya oyubasire enyumpa mpyahya arhaciyihandamwo! 6 Ndi olya wali amagwika emizâbîbu yage, arhanali acihumba amalehe marhanzi? Oyola agende ashubire emwage, akanasigala omu matabâro obone akola wundi wahumba amalehe marhanzi! 7 Ndi olya wakazagisheba omukazi arhanali acimuyanka? Agende ashubire emwage, akanasigala omu matabâro, abone akola wundi wayanka olya mukazi! 8 Abandisi banashubibwîra olubaga okûla nako, erhi: «Ndi olyala oyobohire n’omurhima gurhacimuli omu nda Agende ashubire emwage akanarhuma omurhima gwa mwene wâbo gwajonga ak’ogwâge.» 9 Oku bundi, abandisi bayusa bashambâza olubaga, banaluhà ngasi omurhambo waheka ngasi murhwe.

Okulya ecihugo

10 Amango wamayegera olugo mpu olurhêre, onarhangilurhega omurhûla. 11 Erhi lwakaguyemera lukanayigula enyumvi, abantu bw’olwo lugo boshi basezibwe okukukolera n’okukushiga. 12 Ci kwône erhi lwakalahira omurhûla lukanakoza entambala, ago mango onalugorhe. 13 Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuhiralo omu ikumi ly’eminwe, ngasi wa bûko mulume onamuyozemwo engôrho. 14 Ci kwône abakazi, abana, ebintu, ngasi hyoshi hiri omu lugo, ngasi ehi banyazire byoshi, onabiyanke, gwo gwâwe munyago. Olye n’omunyago gw’ababisha bâwe, Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe okufumbisirebo. 15 Byo wakazikolera emirhundu eri kuli nâwe ebyo, emirhundu erhali y’aga mashanja. 16 Ci kwône emirhundu y’aga mashanja Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuhire mpu kwo kashambala kâwe, orhasigagamwo ehiyisa omûka. 17 Neci okwânîne oherêrekeze aba Bahititi, Abaamoriti, Abanyakanani, Abaperiziti, Abahiviti, Abayebusi nka kulya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe anakurhegekaga, 18 kuderha mpu baleki muyigiriza okujira birya byakumbwa bajirira banyamuzinda wabo mwakanabibira Nyamubâho, Nyamuzinda winyu. 19 Erhi akaba, omu kurhêra olugo, kukwânîne olugorhe nsiku nyinji ly’oluyanka, orhahîraga okashôshola emirhi n’embasha; bulya wayishikazirya amalebe gayo erhi orhanayikubiri. K’omurhi guli omu ishwa naye akolaga muntu mpu wagukolera nka lugo lugorhe? 20 Ci kwône emirhi obwîne oku erhali mirehe wanayishôshola oyikube, onajiremwo obushanja walwisamwo olu lugo ludwîrhe lwakulwîsa kuhika olulambike oku idaho.

Erhi omuntu akayirhirwa omu ishwa

1 Mw’eci cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuha mpu oge ndiciyubaka, erhi bakashanga omuntu onizirwe atulamire omu ishwa, barhanamanyiri ndi wamuyirhaga, 2 abagula bâwe n’abandisi bâwe, banagenda kurhenga halya omuntu ayirhirwe, balole luli lugendo lunganaci kuhika oku mirhundu eri emarhambi ga halya. 3 Na kandi, banalola lugo lubi luli hofi n’onizirwe. Abagula ba muli olo lugo banarhôla enkafu y’endaku erya erhasagihirwa omu mikolo bundi, erhanasagijakwo omurhamba gw’okubulula engâlè. 4 Abagula ba lulya lugo, banayandagalana erya nkafu y’endaku emunda olwîshi lwahulula lurhagana luli, banajà ahantu harhahinzirwi harhanarhwezirwi cici, bahika oku lwîshi banavuna erya nkafu y’endaku igosi. 5 Abadâwa bene Levi banayisha; bulya bo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe acisbozire mpu bamukolcre banahâne omugisho oku izîno lya Nyamuzinda, n’akanwa kabo kakazifunga akadali n’okutwa emanja. 6 Abagula ba lulya lugo luli hofi n’olya muntu wayirhagwa, banakalabira enfune zâbo omu lwîshi, kuli erya nkafu y’endaku bavunaga igosi. 7 Banaderha aka kanwa, erhi: «Arhali maboko girhu gabulagaga ogu muko, n’amasu girhu garhabwîne cici. 8 Ocikirize olubaga lwâwe lw’Israheli, we Nyamuzinda walulikûzagya, orhanalekaga omuko mwêru-kwêru gwabulagwa omu karhî k’olubaga lwâwe lwa Israheli. Banacingwa oku lwihôlo lw’omuko. 9 Woyo, orhenze omu karhî kâwe okubulaga omuko gw’omuntu mwêru-kwêru, akaba walonza okujira sbishingânîne omu masu ga Nyamuzinda.

Omukazi bagwasire mpira

10 Amango warhabalira abanzi bâwe, Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe erhi akaba amakuhisabo omu ikumi ly’eminwe, n’erhi okaba wamabagwârha mpira, 11 erhi wakabona, muli ezo mpira, omukazi w’iranga linja, okanamurhonya, wanamuyanka abe mukâwe, 12 onamuhêke omu mwâwe. Akwânîne amômwe emviri zimuli oku irhwe, anatwe enyunu, 13 ahogole n’emishangi yage y’empira, abêre omu mwâwe, mwêzi gwoshi erhi alakira ab’emwabo, îshe na nnina. Enyuma ly’aho, wanamuyegêra, okole mwe naye nk’iba, naye abe mukâwe. 14 Erhi akaba arhacikusimisizi, wanamuleka acijire aha alonzize, buzira kuderha mpu wamuguza nfaranga: orhakamuyungukirakwo, bulya warhanzirimuyanka.

Omwana w’olubere

15 Amango omulume agwerhe bakazi babirhi, omurhonyi n’omusho mbekazi, bombi, omurhonyi n’omushombekazi banaburhe akarhabana, erhi olubere lwakanaburhwa n’omushombekazi, 16 olusiku agabira abagala ebirugu byâge , kukolaga kuyimika, oyo mulume arhayemerirwi okuyimika omwana w’omukazi murhonyi, ahali h’olya mugala w’omushombekazi bulya yo na nfula. 17 Cikwône akwânîne amanye oku olya mugala w’omushombekazi yo na nfula, amuhe bigabi bibirhi by’ebirugu byâge : oyomwana yenakwânîne okuba nfula, bulya yo mburho ntanzi y’omu magala gage.

Entumva

18 Erhi omushamuka akaba agwerhe omwana w’entumva, cigamba cagambire îshe na nnina, bàmuhânwire arhanayumva, 19 îshe na nina w’oyo mwana banamugwârha bamujane emunda abagula b’olugo bali, aha muhango gwa lulya lugo. 20 Banabwîra abagula ba lulya lugo, erhi: «Oyu mwana wirhu mwabona aha cikola ciba cabi, arhayumva arhanabwirwa, àlalahire ciru anaba mulalwe». 21 Ago mango, ab’oku lugo boshi banamubanda amabuye kuhika afe arhengemwo omûka. Kwo kutwa ishârha aha mwâwe. Israheli yeshi àyumva oku bàguderha anayobôhe.

Omurhumba gw’owatwiragwa okufa

22 Erhi omuntu akaba anajizire ecâha cirya cakarhuma bamutwira okufa, erhi akanaba neci bamuyisire bamumanika oku murhi, 23 orhahiraga okaleka omurhumba gwâge gwalala oku murhi, ci onamubîshe olwo lusiku Lonêne, bulyala owamanisirwe bukola buhanya bw’emwa Nyamuzinda, orhakanacîshomya mpu wahemula ishwa Nyamubâho, Nyamuzinda akushobôza mpu oliyimemwo.

Oburhôla

1 Erhi wankabona enkafu ya mwene winyu yayisha yababuka, nisi erhi ecibuzi câge cayisha cahabuka, orhakaba nk’orhabwîne ci kwône onacidâhize mwene winyu. 2 Erhi akaba nk’oyo mwene winyu ohezirwe arhayubaka hofi nâwe, nisi erhi obe orhamuyishi, wanadâhya birya bintu aha mwâwe onabibeze ho kuhika oyo mwene winyu ayishibilonza, ago mango wanamugalulirabyo. 3 Kwo wakanajira ntyo nka ndogomi yage ehezire, nisi erhi cishulu câge; kwo wakanazijira ntyo oku ngasi kalugu kahezire mwene winyu amango wamakashanga. Orhankaba nk’orhakabwîne. 4 Erhi wankabona endogomi ya mwene winyu, nisi erhi enkafu yage yahirima omu njira, orhankaba nk’orhabwîne, onamurhabâle muyizuse naye.

Hali okurhôrhwa

5 Omukazi arhankayambala omwambalo gw’omulume, omulume naye kwo na kwo, arhakayambala omwambalo gw’omukazi; omuntu wajira ntyo erhi ahemukire Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe.

6 Erhi wakashimana omu njira, olwogo lw’akanyunyi, lulimwo ebyananyunyi erhi lulimwo amaji, oku murhi erhi oku idaho, lola n’oku omuzire w’akanyunyi ayubarhire galya maji erhi birya byananyunyi, orhahîra okasigisa omu zire abana. 7 Wanaleka olya muzire acigenderc, wanaba erhi ebyananyunyi by’orhôla. Ntyo wanabêrwa onabone akalamo kali.

8 Mango okaba wayubaka enyumpa mpyahya, oku burhungiri bwayo, wanahirako ebi abantu bakagwarhirizakwo, lyo enyumpa yawe elekitumula omuko gw’omuntu erhi hankajira owayihonakwo.

9 Orhahîra okarhwera yindi mburho ndebe omu lukoma lwâwe lw’emizâbîbu, erya myâka yombi yanahinduka n’amalehe g’oku mizâbîbu yawe. 10 Orhahîra okahinga n’enkafu n’endogomi kuguma. 11 Orhahîra okayambala omwambalo gulusirwe n’obudodo bw’ecitani haguma n’obw’obwoya bw’ecibuzi. 12 Ecishuli wakazicibwikira, ohangire obushengerêre oku bikwi byaco oku bi nali bini.

Omunyere mushugi

11 Omulume erhi akayanka omukazi; akaja omu buhya na buzinda ashombe olya mukazi, 14 anamutumuze mabi malebe ciru n’okumubonesa nshonyi omu bantu, erhi: «Oyo mukazi nabwîne namuyanka nanamuhira oku ncingo yani, ci kwône ntamubonagakwo cerekane ca bushugi»; 15 ago mango, îshe na nina w’olya mwanahya, banarhôla ebimanyiso by’obushugi bw’olya muhya, babiyerekane embere z’abagula ba lulya lugo, aba mubango gw’olugo. 16 Ishe wa nyamukazi anabwîra abagula, erhi: «Oyu mulume nabwîne namuhà mwali wâni, yoyula okolaga omushombire, 17 ciru yoyula omushobesire amabî,erhi: «Mwali wâwe ntamubonagakwo cerekane ca bushugi». Ci kwône ninyu mwene mucibwinire ecêrekanè c’obushugi bwa mwali wâni. Ago mango, banalambûla omushangi embere z’abagula ba lulya lugo. 18 Abagula ba lulya lugo bânagwârha olya muntu bamuhane, 19 banamutwa eciru ca sikeli igana lya nfaranga, bazihe îshe wa nyamuhya, kulya kuba olya mulume anaherize omunyere mushugi wa Israheli irenge embere z’abantu. Omukazi ali wage na nta mango ciru n’eriguma aderhe mpu amuhulusa. 20 Ci kwône erhi akaba kwo binali kulya bashobesire nyamuhya mpu barhamubonagakwo cerekane ca bushugi, 21 oyo mwanahya banamuhêke aha muhango gw’enyumpa y’îshe, n’abantu b’oku mwabo bamubandirekwo arnabuye kuhika afe, kulya kuba neci ahemusire omu Israheli erhi ajirira eby’enshonyi omu nyumpa y’îshe. Kwo kutwa ishârha aha mwâwe.

Okuhemuka n’okuhusha

22 Erhi bankashimana omulurne agwîshîre n’omukazi ogwerhe iba, bombi balî ba kufa: olya mulume wali ogwîshîre na rnuka bene n’olya rnukazi naye yêne. Kwo kutwa ishârha omu Israheli. 23 Erhi omunyere mushugi akaba adwîrhe ashebwa n’omulume, lero owundi rnulume arnushirnane omu lugo amujire mukâge, 24 abo bombi munabaheke aha muhango gw’olwo lugo, mubabande amabuye kuhika bafe: nyamunyere kulya kuba arhayamire ene barnugwârha anali omu lugo, na nyamulume naye kulya kuba anayansire muka owabo. Kwo kutwa ishârha aha rnwâwe. 25 Ci kwône erhi omulume akashanga omunyere adwîrhe ashebwa, omu mashwa, akamugwârha n’okugwîshira bo naye, olya mulume wagwishiraga bo naye yêne wafa, 26 olya mwananyere orhamujiraga kurhi, nta cibi ajijire cakarhuma afa. Kwo anali nka kulyaomuntu akahamira oku wabo n’okumuyirha: 27 na kandi, oyo munyere adwîrhe ashebwa, n’omu mashwa bamushangaga, kwakanaba anayamire ci ntaye wamuyumvîrhe akayishimulikûza.

28 Erhi omulume akashimana omunyere mushugi orhadwirhi ashebwa, erhi akagwârha olya munyere n’okugwîshira bo naye, erhi bakabagwârha masimasi, 29 olya mulume wagwishiraga bo naye anahongera îshe wa nyamunyere sikeli makumi arhanu ga nfaranga, anagaliyanka olya munyere abe mukâge, kulya kuba anamuhemwire; arhakanayemererwa okumuhulusa ciru n’eriguma.

1 Omuntu arhakayanka omukazi w’îshe, arhakanalengeza ecikwi c’eciro ndo c’îshe (hali abajira ogu mulongo 22, 30 omu cihebraniya).

Hali abarhayemerirwi okuja omu ndêko y’olubaga lwa Nyamuzinda

2 Omuntu w’amaza mahinage (amasayi) erhi oyu batwire obulume, arhakayemererwa mpu aje omu ndêko ya Nyamuzinda. 3 Omwana w’oku lugurhu, arhakayemerewa okuja omu ndêko ya Nyamuzinda. Ciru n’abinjikuluza bâge b’iburha lya kali ikumi barhayemerwe omu ndêko ya Nyamuzinda. 4 Omuamoriti n’Omwabiti barhayemererwe okujà omu ndêko ya Nyamuzinda, ciru kuhika oku iburha lyâbo lya kali ikumi, ntaye wayemererwe okuja omu ndêko ya Nyamuzinda, ciru n’eriguma. 5 Kulya kuba barhayishagimuyankirira, barhaderhaga mpu bakamulerhera omugati amango mwali omu njira y’okurhenga e Mîsiri, na kandi kulya kuba bahongeraga Balâmu, mwene Beori, w’e Petori omu Aramu-Naharayimu. 6 Ci kwône Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe arhalonzagya okuyumva Balâmu, ciru Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ahindula byoshi, ahali h’okumuhehêrera kwashuba kugisha akola amugisha, bulyala Nyamubâho, Nyamuzinda ali akusîmire. 7 Ensiku z’akalamo kâwe koshi, ciru nta mango oderhage mpu wabalongeza omurhûl an’omugisho. 8 Orhahîraga okashomba Omu-Edomiti bulyala ali mwene winyu. Orhahîraga okashomba omunyamisiri, bulyala wali cigolo omu cihugo cabo: 9 Oku iburha lya kasharhu, abana babo banayemererwa okujà omu ndêko ya Nyamuzinda.

Ecihando cikâba cicire. Kucîshuka. Kubwikira obugege

10 Irhondo okaba wajihandira abashombanyi bâwe, wacinga obalwise, onacilange oku ngasi kabi. 11 Erhi engabo yawe yakaba erimwo omuntu orhacîri erhi bilôrho bya budufu birhuma, akwânîne arhenge omu cihando, arhanacishubiremwo. 12 Hano ashinga gakola mafuluko, anacishuka, anashubire omu bihando izûba lizika.

13 Okaziyôrha ogwerhe ahantu, emuhanda gw’ebihando, halya wakanaja muhanda. 14 Omu birugu byâwe, okaziyôrha ogwerhe olupaho, n’okola waja muhanda, onarhangihûmba n’olupabo na buzinda ogabwikire wenago. 15 Bulya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe anakazigeragera omu bihando byâwe mpu lyo akulanga anakufumbike abashombanyi bâwe. Kukwaninage ecihando cawe ciyorhe cicire, akanabugâna muli ehibi obone amacihindula kuli we.

Agandi marhegeko

16 Omuja wamayaka nnawabo, ayisha ayakira aha mwâwe, orhahîraga okacìmuha olya nnawabo. 17 Onaleke abere haguma nâwe, omu ngabo yawe, halya hantu akanacîshoga yêne muli murhundu muguma omu mirhundu yawe, halyala ayumvîrhe ayosire bwinja, orhahîraga okamuhuguga.

18 Bâli ba Israheli barhâbemwo ow’ecìshungu c’emulinzi, bene Israheli nabo kwo na kwo barhabemwo ow’entazi y’emulinzi. 19 Ciru wakahâna muhigo muci, irhondo orhahîra okahêka omu nyumpa ya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ehirugu by’omu bushungu bw’omukazi nîsi erhi ebi akabwa kayungukaga, bulyala omu masu ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, ebyo byombi biri byakumbwa bishweka.

20 Orhahîra okahôza mwene winyu akantu mpu ayishikugalulira obunguke, bube bunguke oku nfaranga, bube bunguke oku biryo nisi erhi kandi kantu kakarhengakwo obunguke. 21 Omuntu w’embuga wanamuha oluhozo agalulakwo obunguke, ci mwene winyu yehe omuhe oluhozo buzira kulinga bunguke, lyo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akugishira entulo zawe mw’eci cihugo wagendiyanka.

22 Erhi wankaha Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe omulagi, orhalegereraga bwaguyukiriza, bulyala oburhabesha Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akulyuzabwo, obone wamacibarhuza ecâha. 23 Ci kwône erhi wankabula buhâna omulagi, nta câha wankacibarhuza. 24 Akanwa wamalìka, okwaninage okaseze onayukirize omuhigo wahâga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe wene n’obulonza n’akanwa kâwe.

25 Erhi wakagera omu lukoma lw’emizâbîbu ya mulungu wâwe, wamalya oku malehe gamuli oyigurhe, ci kwône orhahîra okahira omu lurhanda lwâwe. 26 Erhi wakagera omu myâka ya mulungu wâwe, wanakonola emihuli n’okuboko, ci kwône orhakahêka omugushu gw’okurhema omu myâka y’omulungu.

Okuzimûla

1 Omulume ashebe omukazi anaje omu buhya ci kwône olya mukazi ashombekane omu masu ga nyamulume, bulyala amatumula bubî bulebe, olya mulume anamuyandikira ecerhe c’okuvuna obuhya, amufumbike co anamuhuluse arhenge ahamwage. 2 Olya mukazi erhi akaba amarhengamwo erya nyumpa, anagenda ayankwe n’owundi mulume. 3 Ci kwône, erhi oyu iba muzinda akamusbomba, ayandike ecerhe c’okuvuna obuhya, amufumbike co amuhuluse arhenge aha mwage, (nisi erhi oyu mulume warhôlaga nyamukazi afe), 4 ago mango iba murhanzi wamuhulusagya arhakacimushubirira mpu amuyanke amanarhangihemuka. Bulyala ciri cihemu eco omu masu ga Nyamuzinda. Cirya cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda akuhà mpu cibe cawe orhahîra okaciheba omu câha.

Amarhegeko g’okucîlanga n’okulanga abandi

5 Omuntu erhi akaba acishuba aja omu buhya, arhakaja oku matabâro, ba rhakanamubarhuza mikolo mizirho: akwânîne ayuse mwâka gwoshi erhi akola emikolo y’aha mwage, n’okukômeza olya muhya acishuba ayanka.

6 Olwanjikwa n’enkagasi birhankayankwa cikinja: okabihêka kuli kuhêka abantu omûka.

7 Erhi omuntu akazimba omuntu wa muli bene wabo, bene Israheli, erhi akamurhindibuza yêne nisi erhi amuguze, oyumushambo ali wa kufa. Kwo kutwa ishârha omu cogo cawe.

8 Oku by’olushomyo, ocihangane oshimbe bwinja onakulikire enyigîrizo z’abadâhwa Bene Levi, buzira kuzigera eburhambi. Oshimbe onakulikire ebi nabarhegesire. 9 Okengere birya Nyamubâho, Nyamuzinda wawc akoleraga Miriamu bulya muli omu njira y’okurhenga e Mîsiri.

10 Erhi wakahôza mulungu wâwe akantu, orhajaga omu mwâwe mpu waji rholamwo akalugu kalebe k’ecikinja. 11 Onabêre e muhanda, n’omuntu wahô zagya ebyâwe, yêne akubuganye ecikinja erya muhanda oli. 12 N’erhi akaba mugunda wahozagya birya, orhajagigwîshira onacigwerhe cirya cikinja câge; 13 onamugalulireco izûba lizika lyo naye agwîshira omu cirondo câge anakugishe; bwanaba bushinganyanya kuli we omu masu ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe.

14 Omuntu mugunda w’obuligo, abe wa muli bene winyu abe wa cigolo òhanzire aha mwâwe, orhahîra okamulenganya oku luhembo lwâge. 15 Okwânîne omuhe ngasi lusiku oluhembo lwâge, orhanazigaga izûba lyazika arhalubona; bulyala ali mugalugalu n’omurhima kwo gumuli kw’olwo luhembo. Na ntyo arhakuhamagaliri Nyamuzinda, obone camaba câha.

16 Ababusi barhayirhwe erhi bana babo barhuma, n’abana barhayirhwe erhi bîshe barhuma. Ngasi muguma ayirhirwa obubî bwâge yêne.

17 Orhahiraga okalenganya ow’ecigolo oku hyage, nisi erhi okuyanka omwambalo gw’omukana nka cikinja. 18 Kengera oku wali buja omu cihugo c’e Mîsiri n’oku Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akucungulaga: co cirhumire nkurhegeka nti eryol’irhegeko olishimbe.

19 Irhondo okaba wasârûla emyâka y’omu ishwa lyâwe, erhi wakayibagira ehirhuluba omu ishwa, orhagalukaga enyuma mpu wajihilonza. Ehyola hikola hya mugera-wagera, hya nfûzi n’omukana, lyo Nyamubâho, Nyamuzinda wa we akugisha omu mirimo yawe yoshi. 20 Irhondo okaba wahumbûla emizeti orhashubiriraga mpu walongereza. Ehyakasigala hiri hya cigolo cagera, hiri hya nfùnzi n’omukana. 21 Irhondo okaba wahûmba amalehe g’oku mizâbîbu yawe, orhashubiriraga mpu wahu mbùza. Ehyakasigala hiri hya cigolo cagera, hiri hya nfûnzi n’omukana. 22 Onakengere oku wali muja omu cihugo c’e Mîsiri, bw’obu nkurhegesire eri irhegeko nti olishimbe.

Empimbo n’obumînya

1 Abantu erhi bakaba bagwerhe olubanja, banaluhêka aha ngombe babatwirelo: olubanja banaluha nnalo, n’ohalire banamubwîra oku ahalîre. 2 Olyala oyazire akaba ali wa kushurhwa, omutwî w’emanja anamugwishize omu masu gage anamushûrhise empimbo nk’oku obubî bwâge bunali. 3 Anamushurhisa mpimbo makumi ani, ci arhakarhalusa aho, amababale gaka naluga obone mwene winyu amacihemula embere zâwe. 4 Orhashwekaga omunwa gw’empanzi amango edwîrhe yahûla engano.

Okuyinjira omukazi

5 Erhi abalondana bakabà bayubaka haguma, lero muguma mulibwo afage arhasiziri mwana, olya muka nyakufa arhakagendiyankwa embuga n’omulume w’ogundi mulala. Mulamu wage anamujaho amuyinjire amuyanke abe mukâge. 6 Omwana murhanzi oyo mukazi aburha anarhôla izîno lya nyakufa, na ntyo izîno lyagc lirhazazibwc omu Israheli. 7 Ci kwône erhi olya mulume akalahira mulamu, nyamukazi kwamuyinjira, anagendishanga abagula aha muhango n’okubabwîra, erhi: «Mulamu wâni alahire bwazûsaizîno lya mwene wâbo omu Israheli. Arhayemiri okunkolera omukolo gw’obulamu». 8 Ago mango, abagula ba lulya lugo banahamagala nyamulume bamushambaze; anayisha aderhe, erhi: «Ntalonzizi mmuyanke». 9 Olya mukazi w’okuyinjirwa anayegêra olya mulumewage omu masu g’abagula, anamuhogola ecirato ekugulu, anamutwire ebusu, erhi: «Ntyo kwo bajira omulume obulabuzûsa enyumpa ya mwene wâbo». 10 N’izîno ly’oyo mulume kwo lyakaziderhwa ntya omu Isaraeli, mpu nyumpa y’oyu bahogologa ecirato».

Okukengana ciru n’omu malwa

11 Erhi abalume bakaba badwîrhe balwa, mulume muguma bo na mwene wâbo, lero muka muguma mulibo ayîshe mpu alirikûza îba oku mpimbo z’owabo, alikire oyula okuboko anamurhulubire omu birumbu by’enshonyi, 12 oyo mukazi anamutwe okuhoka buzira lukogo.

13 Omu nshoho yawe, orhakazagihiramwo minzani ibirhi, omunene n’omu sungunnu. 14 Orhahebaga mirengo ibirhi omu mwawc: omunene n’omusungunu. 15 Okaziyôrha ogwerhe omunzani guyumanine gunashingânîne, okaziyôrha ogwerhe omulengo mugumaguma gunashingânîne, ly’olamiramwo cirya cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuha. 16 Bulyala omuntu ojira ebiri ntyo, omuntu okangana omu burhunzi, Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe arhamubakwo.

17 Okazikengera kulya Amaleki akujiraga omu njira bulyal’orhenga e Mîsiri. 18 Akushanga omu njira akuyisha ebirhugo, n’oku wamarhaluka, arhêra balya bayishaga barhôndêra, erhi wanarhanangusire weshi, ciru arhayobohaga Nyamuzinda. 19 Amango Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe aba amakurhamûla oku babisha bakugosire boshi, mw’eci cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuha mpu ociyimemwo izîno lya Amaleki onaliherêrekeze hano igulu. Orhibagiraga.

Entûlo y’omwâka muhyahya

1 Amango waba wahisire muli cirya cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuha mpu ociyîmemwo, amango wabawamaciyanka onakola oyubasire, 2 ago mango wanayanka oku mwâka muhyahya gwa ngasi mburho oyezize mw’eco cihugo Nyamubâho Nyamuzinda wâwe akushobôza, onahire omu cirhirhi oje halya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe acishozire mpu ho aheba izîno lyage. 3 Wanaja emunda omudâhwa ôli omu mukolo mw’ezo nsiku ali, omubwire, erhi: «Ye mbwizire ene, Nyamubâho, Nyamuzinda wâni, oku nahisiremwo cirya cihugo Nyamuzinda alaganyagya balarha mpu arhuha», 4 Ago mango omudâhwa anayanka cirya cirhiri omu maboko gwâwe, kandi anacidêkereza aha luhêro lwa Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe. 5 Nawe wanaderha ebi binwa embere za Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, erhi: «Larha ali Muharameya, ayishaga abunga, abungulukira e Mîsiri, abêrayo nka cigolo ye na bantu basungunu, lwahindukirayo lubaga lunene, luzibu na lunji. 6 Ab’e Mîsiri barhukolera amaligo banarhurhindibuza, barhubarhuza obuja budarhi. 7 Ci kwône rhwayakûza Nyamubâho, Nyamuzinda wa balarha. Nyakasane ayumva omulenge gwirhu, abona oku rhwarhindibuka n’oku rhubabire; 8 oku bundi Nyakasane arhukûla e Mîsiri n’okuboko kuzibu, n’okuboko kulambûle abagezamwo omusisi n’ebimanyiso n’ebisomerine ajiraga. 9 Yene warhuhisagya eno munda, arhuha cino cihugo, cihugo cihululamwo amarha n’obûci. 10 Niono nkolaga ndwîrhe omwâka muhyahya gw’emburho nahingagamwo liryal’ishwa wampâga, Yagirwa Nyamubâho». Wanabidêkereza embere za Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, onahwere oku idaho embere za Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe. 11 Kandi obwo, wanaleka osimisibwe n’ebinja Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuhîre we n’enyumpa yawe, wanasîmîsibwa nabyo, we n’omuleviti n’omubunga ôli aha mwâwe.

Entûlo ya ngasi myâka isharhu

12 Omu mwâka gwa kasharhu, omwâka gw’ecihimbi ca kali ikumi, amango waba wamarhôla ecihimbi c’omu ikumi, kuli ngasi mburhooyezize wamanacishumbîriza omuleviti, ow’ecigolo, ow’enfûnzi n’omukana, nabo bamabilîra omu mirhundu yawe, 13 ago mango wanaderha omu masu ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, erhi: «Ngasi kantu kagishe nakarhenzize omu mwâni lwoshi. Nakaherezizeomuleviti, n’ow’ecigolo, n’ow’enfûnzi n’omukana, nka kulya wanantegekaga kwoshi: nt’irhegeko ciru n’eriguma navunyire erhi naliyibagira. 14 Ntabiryagakwo nandi omu mishibo, ntabiryagakwo nnanyosire okugalugalu, ntanaderhaga nti mbishumbîrize owafîre. lzu lya Nyamubâho, Nyamuzinda wâni naliyumvirhize, kwo najijire nk’oku wanali ontegesire. 15 Kurhenga omu ndâro yawe ntagatifu, kurhenga e malunga alole onagishe olubaga lwâwe lw’Israheli, ogishe n’eri ìshwa warhushobozagya, nka kulya walaganyagya ba larha, ecira cihugo cihululamwo amarha n’obûci.»

III. Okufundika ebinwa

Israheli lubaga lwa Nyamuzinda

16 Nyamubâho, Nyamuzinda akurhegesire ene mpu oshimbe aga marhegeko n’czi ngeso; ogalange onagashimbe n’omurhima gwâwe gwoshi n’omûka gwâwe gwoshi. 17 Warhenzize Nyamubâho mw’akanwa ene: mpu aba Nyamuzinda wâwe, casînga ogere omu njira zâge, olange amarhegeko gage, amahano gage n’engeso zâge, onayumvirhize izu lyage, 18 Naye Nyamubâho akukuziremwo aka kanwa, oku waba lubaga lwâge-lwâge, nka kulya anakubwiraga, casînga olange amarhegeko gage goshi; 19 naye anakulengeza olengerere enyanya ly’amashanja ajijire goshi, ogalushe lukengwa, izîno n’irenge onabe lubaga lwîshogwa lwa Nyamuzinda nka kulya yêne anakubwiraga.

Okuyandika olu lushika

1 Musa, haguma n’abagula b’Israheli, barhegeka olubaga mpu: «Mula nge olu lushika mmuhire ene oku lunali», 2 Amangowayikira Yordani, okolaga oyêrekîre mw’eci cihugo Nyamubâho Nyamuzinda wâwe akushobôza, onagwike amabuye manênene ogashîge engwa, 3 onayandikekwo ebinwa by’omu lushika byoshi, òkola wayikirira omu cihugo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akuba, cihugo cihululamwo amarha n’obûci, nka kulya Nyamubâho, Nyamuzinda wa basho anakubwiraga, 4 N’amango mwaba mwamayikira Yordani, munagwike ago mabuye oku ntôndo ya Ebala, nk’oku mmurhegesire ene munagashîge engwa. 5 Onayubakireho Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe oluêro, onayubake n’amabuye ecuma cirhabinjaga. 6 Mabâle bubale wayubakiramwo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe oluêro, n’olwo luhêro lwo wakazirherekêrakwo Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe enterekêro, 7 lwo wakazibâgirakwo onashagaluke omu masu ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe. 8 Oyandike kuli ago mabuye ebinwa by’olu lushika byoshi: obiyandike bwinja.

9 Oku bundi Musa n’abadâhwa baleviti babwîra Israheli yeshi, erhi: «Hulika oyumve, wâni Israheli. Ene wahindukaga lubaga lwa Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe. 10 Okolaga wayumvirhiza izu lya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe onakazishimba ebinwa n’amarhegeko nkurhegesire ene».

Okuyishigisha olubaga oku ntôndo Garizîmi

11 Olwo lusiku Musa atwa olu lushika luyêrekîre olubaga: 12 «Amango mwaba mwamayikira Yordani, eyi milala eri aha yanayimanga oku ntôndo ya Garizîmi egishe olubaga. Omulala gwa Simoni n’ogwa Levi, ogwa Yuda n’o gwa Isakari, ogwa Yozefu n’ogwa Benyamini. 13 N’eyi yindi milala mwabona, oku yanagendiyimanga oku ntôndo ya Ebali, etulagule: omulala gwa Rubeni, ogwa Gadi n’ogwa Azeri, ogwa Zabuloni, ogwa Dani n’ogwa Nefutali.

Abayishihehêrerwa

14 Aba leviti banaja eluhya babwire bene Israheli boshi, erhi:

15 Aherêrekere mâshi, omuntu wabinja erhi okutula enshusho, bikabulirwa omu masu ga Nyamuzinda, mukolo gwa nfune za muntu mulenga, akanabifulika ahantu hafulike. N’olubaga lwoshi lwanaderha mpu: «Amen».

16 Aherêrekere mâshi, omuntu wakolera îshe na nina amaligo. N’olubaga lwoshi lwanaderha mpu: «Amen».

17 Aherêrekere mâshi, owahindula olubibi lw’omulungu. N’olubaga lwoshi lwanaderha, mpu: «Amen».

18 Aherêrekere mâshi, òwahabula omuhûrha. N’olubaga lwoshi lwanaderha, mpu: «Amen».

19 Aherêrekere mâshi, owahaba ecigolo, enfûnzi n’omukana. N’olubaga lwo shi lwanaderha, mpu: «Amen».

20 Aherêrekere mâshi, owalàla bona muk’îshe, bulyala abwikwire ecikwi c’ecirondo c’îshe. N’olubaga lwoshi lwanaderha, mpu: «Amen».

21 Aherêrekere mâshi, owalàla na cintu cirebe. N’olubaga lwoshi lwanaderha, mpu: «Amen». 22 Aherêrekere mâshi, owalâla bona mwali wabo oburhwa n’îshe erhi oburhwa na nina. N’olubaga lwoshi lwanaderha, mpu: «Amen».

23 Aherêrekere mâshi, owaliila bona nnazala. N’olubaga lwoshi lwanaderha, mpu: «Amen».

24 Aherêrekere mâshi, owashurha omulungu bwifulikwe. N’olubaga lwoshi lwanaderha mpu: «Amen».

25 Aherêrekere mâshi, owayemèra empongano mpu bayirhe omwêru kwêru. N’olubaga lwoshi lwanaderha, mpu: «Amen».

26 Aherêrekere mâshi, orhalanziri arhanakulikiri ebinwa by’olu Lushika byoshi. N’olugaba lwoshi lwanaderha, mpu: «Amen».

Omugisho gw’omuntu mumva

1 Oyumvirhage obwo, erhi wakanayumva akanwa ka Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, okanalanga n’okushimba aga marhegeko nkurhegesire ene oku ganali, Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akulengeza akuhebe enyanya z’amaslhanja g’igulu goshi. 2 Eyi migisho yoshi yakurhindakwo enakuhe omusingo ebwa kuba wayumvîrhe izu lya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe. 3 Waba oli mugishe eka, waba oli mugishe omu ishwa. 4 Yaba eri ngishe emburho y’omu nda yawe, emburho y’ebintu byâwe, n’emyêzi enkafu yawe erimwo n’eyi cbibuzi byâwe birimwo kwo na kwo. 5 Lwaba lugishe olurhanda lwâwe n’endugiro yawe. 6 Waba mugishe okola washubuka, waba mugishe okola warhabâla. 7 Abashombanyi bakurhêre, Nyamuzinda akuhabo abakwâme: bàkurhêra bali njira nguma, bakuyake bali mihanda nda erhashinganana. 8 Nyamuzinda arhegeke omugisho gukazikulusa, gube omu nguli zawe n’omu mirimo yawe, akugisha omu ishwa Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ajikushobôza. 9 Nka kulyâla anacigashaga yêne, Nyamuzinda akujira obe lubaga, nterekwa yage, casînga olange amarhegeko ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe onashimbe enjira zâge. 10 Amashanja g’igulu goshi gabona oku izîno lya Nyamuzinda ly’odesirwe ganakazikurhînya.

11 Muli eci cihugo Nyamuzinda acigashiraga embere za basho mpu akuhaco, Nyamuzinda akugaza ojagalirc birugu: emburho y’omu nda yawe, emburho y’omu bintu byâwe, n’emburho y’omu kwâwe. 12 Nyamuzinda akuhakulira omuhako gwâge ahakamwo ebinja, amalungu mpu garhengemwo enkuba yabombêza idaho lyâwe amango gakwaninc, anagishc emirimo yawe yoshi. Mashanja manji gayishikazikuhuna mpu ogahoze ci wehe orhakaja emwabo mpu olihoza. 13 Nyamuzinda akujira obe irhwe ci orhabaga ihunga, wakaziyôrha oli enyanya ci arhali idako, casînga oyumve amarhegeko ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, agâla nkurhegesire ene nti ogalange onagashimbe, 14 orhanahabukiraga ekulyo erhi ekumosho kw’ebi binwa nkurhegesire byoshi, okaderha mpu okala washimba abandi banyamuzinda n’okubagashaniza.

Amahanya

15 Ci kwône erhi wakaba orhayumvirizi izu lya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, akaba orhalanziri ebinwa byâge n’amarhegeko gage nkurhgezire ene, agala mahanya goshi gakurhindakwo ganakuhe omusingo. 16 Wabà oli muhehêrere eka, waba oli muhehêrere n’omu ishwa. 17 Lwaba luhehêrirwe olurhanda lwâwe n’endugiro yawe. 18 Yaba eheherirwe emburho y’omu nda yawe, emburho y’omu kwâwe, iburha ly’enkafu zawe n’ery’ebibuzi byâwe. 19 Waba oli muhehêrere omu kushubûka n’omu kurhabâla kwâwe. 20 Nyamubâho akurhumira obuhanya, ibala n’amashunga omu mirimo yawe yoshi, mpu lyo oshandâla onaherêrekere duba, erhi bubî bwa bijiro byâwe burhuma, haguma n’okundeka kwâwe. 21 Nyamubâho akushwekerako ecihusi cikuherêrekeze muli eci cihugo okola waja mpu ociyanke cibe cawe. 22 Nyamubâho akujira ofe wayuma, ofe n’amashushira, n’emibuha n’akalurha k’omu nda, ecumwe n’enzirondo n’oluhiga, ebyo byoshi bikushimbulule bikulagirize. 23 Enyanya zawe, amalunga gashube marhale, n’idako lyâwe lishube ibuye lya cuma. 24 Enkuba yania omu cihugo cawe, Nyamubâho ayijire kabe katulo gunabe mushenyi, bikazirhenga e malunga byanakuhonerakwo, bikushabûle. 25 Nyamubâho akazikujira okwamwe n’abashombanyi bâwe: òkola warhabâla ogende mulongojira, ogaluke wayisha wabayaka mihanda erhabuganana, waba namakobwa oku mami g’igulu goshi.

26 Omurhumba gwâwe gwalibwa n’enyunyi z’emalunga, gulibwe n’e by’erubala biri oku idaho na ntaye wabihanza. 27 Nyamubâho akulikirakwo amahurhe g’e Mîsiri, emibuha-mibuha, amaherhe n’ebizimba orhafume. 28 Nyamubâho akulikirakwo isirhe, obuhurha, anakudundaguze omurhima, 29 obone okola waja watunduguza mûshi-kasirahinga, nka kula omuhurha gutunduza omu mwizimya, orhanahike ngahi. Amajira gâwe goshi gaba ga bihekà. Ci kwône walibuzibwa onanyagwe ebyâwe obule n’owakufungira. 30 Washeba omukazi n’owundi mulume amutwe ecishakè, wayubaka enyumpa orhanayilalemwo, wahinga ishwa ly’emizâbîbu orhanalye oku mwâka muhyahya. 31 Empanzi yawe yabâgirwa emalanga gâwe orhanayiryekwo, endogomi yawe bayihêka, obone oku bayihêka, erhanacigaluke, ebibuzi byâwe babigabira abashombanyi bâwe na ntaye wakulwira. 32 Bagala bâwe na bali bâwe bahekwa ihanga lya bene, ngasi lusiku amasu gâwe garhama mpu galola emunda bajire, n’okuboko kwâwe kurhabagalukire. 33 Olubaga orhishi lwakulya emburho y’omu kwâwe, n’emyâka warhamiraga. Okuhinagwa n’okunyagwa kwo kwayôrha kuba kwâwe. 34 Kusiraha wasiraha hano amasu gâwe gabona ebi wabona. 35 Nyamubâho akulikira ecizimba cihâsa oku madwi n’oku nfundo, orhanacifume: câkulumira weshi, kurhenga oku lushando kuhika aha ntôndo z’irhwe.

36 W’oyo n’omwâmi wayimika, Nyamubâho akuheka omu ishanja orhayishi, ôli we, ôli basho, eyo munda wagashanizayo banyamuzinda bandibandi, ab’omurhi n’ab’ibâle. 37 Waba birhangâlo; lwinbo na masheka omu mashanja Nyamubâho akuheka. 38 Warhwera mburho nyinji omu ishwa, ci kwône binyi wasârûla, bulya enzige zakulyabyo. 39 Wagwika olukoma lwâwe lw’emizâbîbu onalugenderere, ci kwône orhanywemwo divayi, bulyala kashôlero akurhangakoyo. 40 Wahinga emirhi y’emizeti omu cihugo cawe mwoshi, ci kwône orhacìshige mavurha, bulya emisi yawe oku idaho yahwera. 41 Waburha abarhabana n’abanyere ci barhabe bâwe, bulya bagenda mpira. 42 Ngasi murhi na ngasi irehe ly’omu kwâwe lwaba lwiko lwa kashôlero. 43 Ecigolo cihanzire aha mwâwe casôkera enyanya bwenêne oku wahona bwandagala. 44 Wabona wekola wamusengera ci arhaciri ye wakusengcra, obone yekola ôli oku mbere nâwe oku nyuma.

45 Aga mahanya goshi gakuyishakwo, gakushimbulula gakugwarhe, galinde gakushandâza, bulya wamabula buyumvirhiza izu lya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe orhanashimbire ebinwa n’amarhegeko akuhàga. 46 Ago mahanya ensiku zoshi gayôrha gali cimanyiso na cisômerine kuli we n’oku bûko bwâwe.

Okuhêkwa mpira

47 Na kulya kuba okugala oku birugu bya ngasi lubero kurhakuzigiraga wakolera Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe n’enshagadu n’obusîme bw’omurhima, 48 abashombanyi Nyamubâho akurhumakwo bo okolaga wakolera omu ishali, omu nyôrha, omu bwambale bubî n’omu kubula byoshi. Akuhira omurhamba gw’ecuma omu igosi kuhika oshandâle weshi.

49 Nyamubâho akutulira ishanja ly’ekuli, lyayisha libalire nk’ikozi, kurhenga aha kafende k’igulu. Lyaba ishanja orhamanyiri olulimi lyaderha, 50 ishanja lya busu bw’ifeka, lirhakenga mushosi, lirhafa bwonjo bwa musole. 51 Lyakulya ebyarhenga oku bintu byâwe, n’eby’omu ishwa lyâwe, kuhika bakushâbe weshi, barhakusigire oli engano, oli idivayi, oli amavurha, oli omwana w’enkafu, ôli omwana w’ecibuzi, kuhika bakuninibuze. 52 Lyakugorha omu mirhundu yawe yoshi, kuhika ebyogo byâwe, ebizibuzibu n’ebirîrî bihongoke, birya byoshi wakanayakiramwo omu cihugo cawe. Lyakugorha omu mirhundu Nyamuzinda akuha yoshi. 53 Muli okwôla kugorha bakugorha, na muli okwôla kulibuza omubisha akulibuza, wacirya emburho y’omu nda, washêga enyama y’abanarhabana n’ey’abananyere Nyamubâho,Nyamuzinda wâwe aba amakuha. 54 Muli mwe, omuntu w’olukogo lunji n’ow’omurhima mulembu yehe akolâja alola mwene wâbo kubi ciru n’omukazi baba boshi, n’abana bacimusigalire. 55 Kuderha mpu akanajira muguma mulibwo ahakwo erya nyama y’abana bâge adwîrhe alya: bulyala arhasigalane akantu mw’okwôla kugorha bakugorha na muli okwôla kulibuza omubisha akulibuza omu mirhundu yawe yoshi. 56 Emwâwe, omu bakazi b’omu lubaga lwâwe, olya w’olukogo lunji n’ow’omurhima mulembu, olya wakagirimbira obone arhakoza olushando oku idaho, oyôla akolaga alola kubi omulume bababoshi ciru n’omwali n’omugala, 57 akolaga acîfulikabo, akola alya ecigozi carhengaga omu magala gage n’omwana waburhagwa, erhi kwo kurhuma okwo kugorhwa n’ago malibûko omushombanyi ayishikuhirakwo omu mirhundu yaweyoshi.

58 Okaba orhalanziri n’okukulikira ebinwa by’olu lushika byoshi nk’oku binayandisirwe mw’eci citabu, erhi orhakenziri eri izîno: «Nyakasane, Nyamuzinda wâwe» izîno ly’irenge n’okurhînywa. 59 Nyamubâho akulikirakwo aga mahanya garhankaderhwa, woyo n’iburha lyâwe; mahanya manenene garhanayurha, ndwala ndârhi, zirya zirhafuma duba. 60 Akushubizakwo galya mahanya g’e Mîsiri, galya gakugezagyamwo omusisi, obone garhacikunanûkakwo.

61 Na kulusha aho, Nyamubâho akuzûkiza amalwala goshi n’amahanya garhadesirwi mw’eci citabu c’olushika, kuhika oshandâle weshi. 62 Mwazinda muli mahungà n’obwo mwali banji nka nyenyêzi z’oku nkuba ebwa kuba mu rhayumvirhizagya izu lya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe. 63 Kulya Nyamu bâho ali asimire okukuha obusîme n’obwololoke, kwo na kandi ayumwa asìmire okukuheza n’okukushandâza. Bamushugulamwo eci cihugo mwajiyimamwo. 64 Nyamubâho akushandabanya omu karhî k’amashanja goshi, kurhenga oku cikwi c’igulu kuhika oku cindi, n’eyo munda wajigashaniza bandi bandi banyamuzinda, balya murhayishi, ôli we ôli basho, banyamuzinda ba mirhi na ba mabuye. 65 Omu karhî k’ago mashanja orhabonemwo murhûla n’olushando lw’okugulu kwâwe lurhaluhûkireyo, ci kwône, Nyamubâho akuha omurhima gurharhûla, amasu gahunyire n’omûka mwofi. 66 Akalamo kâwe neci kaba nyantamya, wakaziyumva ebihamba budufu na mûshi, orhayumve ocikubagìre akalamo kâwe. 67 Obwôba bwakujà emurhima, n’ebi amasu gâwe gàbona byarhuma wakaziderha, sêzi, mpu: «Ndi wampisa bijingo mpali». 68 Nyamuzinda akushubiza e Mîsiri omu njira y’ebulambo erhi omu njira y’enyanja, n’obwo nali nkubwizire nti: «Okacilolakwo eco cihugo», na hano ohikayo, mwagendiciguza emunda abashombanyi bâwe bali, mpu mube baja erhi baja-kazi, murhanabone câgula.

Okufundika ebinwa

69 Ebyola, byo binwa by’endagâno Nyamubâho arhcgekaga Musa mpu afu ndike bona Bene-Isaraeli, omu cihugo ca Mowabu, kuleka erya ndagâno arhangigifundika bo nabo e Horebu.

Okukengeza eby’olubungo

1 Musa ahamagala Israheli yeshi amubwîra, erhi: Mwabwîne ebi Nyamuzinda akolîre ecihugo c’e Mîsiri omu masu ginyu, ebi akolîre Faraoni, abambali n’ecihugo câge coshi: 2 Galya marhangulo waciboneraga wene, biryabimanyiso na balya banyanduma w’ebirhangazo. 3 Ci kwône kuhika ene Nyamuzinda arhali acikuha omurhima gw’okumanya amasu g’okubona n’amarhwiri g’okuyumva. 4 Namugezize myâka makumi ani omu irûngu emishangi yinyu erhamukoyeragakwo, n’emikarabanda yawe erhakoyeraga oku magulu ginyu. 5 Murhalyaga mugati, murhanywaga divayi erhi cindi cinyobwa cakalalusa, kuderha nti mubone oku niene nie Nyamubâho, Nyamuzinda winyu. 6 N’erhi muhika ahala, Sihoni, mwâmi w’e Heshiboni, bona Ogu, mwâni w’e Bashani, barhurhèra bali rhulwîsa, cikwône rhwabahima.

7 Rhwayanka ecihugo cabo, rhwacigabira Rubeni ko kage kashambala bo na Gadi n’oluhande lw’obûko bwa Menashè. 8 Mulange ebinwa by’eyi ndagâno munabikulikire lyo muyololoka omu mirimo yinyu yoshi. 9 Mwoyu muyimanzire mweshi embere za Nyamubâho, Nyamuzinda winyu: abakulu b’emilala yinyu, abagula binyu, abandisi binyu, abalume b’omu Israheli boshi, 10 mwoyo n’abana binyu, na bakinywe, ciru n’ecigolo cihanzire omu cirâlo câwe n’omuntu okushenyera enshâli n’okudômera amîshi, 11 mukologa mwagendijà omu ndagâno ya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, ndagâno afundika anayihirakwo endahiro, eyi ndagâno afundika ene haguma nâwe. 12 Kuderha mpu ene akujire lubaga lwâge, naye yêne abe Nyamuzinda wâwe, nk’oku anakubwiraga na nka kulya analahiriraga basho, Abrahamu, Izaki naYakobo.

13 Njizire eyi ndagâno ene, n’eyi ndahiro arhali haguma ninyu mwene, 14 ci na haguma na ngasi oli hanola haguma nirhu omu masu ga Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu, haguma n’orhali haguma nirhu ahala olw’ene.

15 Neci, murhahabiri bahi rhwali haguma nabo omu cihugo c’e Mîsiri, na bahi rhwageziremwo aga mashanja murhalusire. 16 Mwabwîne ebyakumbwa byâbo, enshusho za banyamuzinda wabo, ez’emirhi, ez’amabuye, ez’amasholo n’ez’amarhale bajira emwabo. 17 Ekarhi kinyu. harhajiraga omulume erhi mukazi, omulala erhi ishanja omurhima gwâbo gwacikûlako Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu ene, mpu gugendigashaniza banyamuzinda b’ago mashanja! Omu karhî kinyu harhabonekaga omuzi gwarhengakwo obwoge n’obuhereko. 18 Erhi hakajira omuntu waba amayumva ebinwa by’eyi ndagâno haguma n’endahiro ekuli, akacitakira yêne omu murhima gwâge, erhi: «Ntabule cici nkakulikira oku omurhima gwâni gunambwizire, okulùza amîshi kwarhuma enyôrha yahirigirha», 19 Nyamuzìnda arhankaziga amubabalira. Ciru oburhe n’emitula ya Nyamuzinda yanahikira oyo muntu; amahanya gayandisìrwe mw’eci citabu goshi ganamurhibukira, na Nyamuzinda anaherêrekeza izîno lyage hano idako ly’amalunga. 20 Nyamuzinda anamuhanza omu milala ya Israheli yoshi, ahanyagale, abone galya mahanya g’endagâno erìkwo omwigasho nk’oku biyandisìrwe omu citabu c’olu Lushika. 21 Iburha lyaburhwa, erya abana binyu bayìsha enyuma zinyu, ciru n’ecigolo carhenga omu cihugo c’ihanga amango babona amahanya gahonera eci cihugo n’endwala Nyamuzinda alîkire kuli eci cihugo, kwo banaderha mpu:

22 “Ecihugo coshi cashubire cibiriti, munyu, cahire mabira; nta mburho bacirhweremwo, na nta mburho yacicimeramwo, cirhakacimeramwo ehyasi hibishi. Ecihugo camahîndama kulya kwa Sodomo na Gomara, Adama na Seboyimu, bishagala Nyamuzinda asirîzagya omu burhe n’omutula gwâge!« 23 N’amashanja goshi kwo gaderha mpu cici cirhumire Nyamuzinda akolera eci cihugo ebiri ntya? Cici camujiraga oburhe bungana aho? 24 Ago mango banaderha mpu: “Kunali kulya kuba balekerire endagâno ya Nyamubâho, Nyamuzinda wa bìshe, eryala afundikaga bo nabo erhi abarhenza omu cihugo c’e Mîsiri; 25 kunali kulya kuba bajirigashaniza abandi banyamuzinda banaba harâmya n’obwo barhayishi abo banyamuzinda naye yêne arhabahagabo mpu gube mwanya gwâbo; 26 Nyamuzinda burhe abire erhi eci cihugo cirhuma, kwo kucirhumira obuhanya buyandisirwe mw’eci citabu oku bunali. 27 Nyamuzinda kushugula abashugwire omu cihugo cabo n’oburhe, n’omungo, n’omutula, abazungûsa omu cindi cihugo, nk’okula biyosire buno» .

28 Ebifulike biri bya Nyamubâho, Nyamuzinda wirhu ci kwône ebifulûle biri birhu rhwe n’abana birhu, byanayôrha birî birhu, lyo rhushimba ebinwa by’olu Lushika byoshi.

Okurhenga omu bujà

1 Amango ebinwa byoshi byayunjula emund’oli, omugisho n’obuhanya nkuyeresire, erhi wakanakazibirhimanya omu murhima gwâwe, omu karhî k’amashanja goshi Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe aba amakuhabulira, 2 erhi wakanagaluka oshubìrira Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, okanayumvi rhiza izu lyage, mw’ebi nkurhegesire ene byoshi, we n’abana bâwe erhi wakayumvirhiza n’omurhima gwâwe gwoshi n’omûka gwâwe gwoshi, 3 Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe anagalula empira zawe, anakubabalira, anashubikushubûza orhenge omu karhî k’amashanja Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe âli erhi akushandabanyìze. 4 Ciru akaba yo wahabukîre ekafende k’amalunga, Nyamubâho, Nyamuzinda ayisha akurhenzayo akushubûze, 5 lyo akugalula mwa cirya cihugo basho bàli bagwerhe, lyo nâwe ociyanka cibecâwe, osîme onayololoke kulusha kulya kwa basho. 6 Nyamubâho, Nyamuzinda akembûla omurhima gwâwe n’ogw’iburhalyâwe, ozigire Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe n’omurhima gwâwe gwoshi, n’omûka gwâwe gwoshi, lyo obona akalamo. 7 Nyamubâho, Nyamuzinda wawc arhogeza aga mahanya goshi oku banzi bâwe na kuli balya bakushomba na kuli balya bakurhindibuzagya. 8 Wehe washubiyumva izu lya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe onakulikire aga marhegcko gage nkurhegesire ene goshi. 9 Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akukômeza, emirimo yawe yoshi eyololoke: emburho y’omu oda yawe, emburho y’omu bintu byâwe, n’ey’omu ishwa lyâwe. Bulya neci, Nyamuzinda asbubiyumva asìmire okukubona omu busîmc, nka kulya ali asîmire okubona basho omu busîme, 10 casiga oyumve izu lya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe omu kulanga amarhegeko n’ebinwa byâge , ebi biyandisirwe omu citabu c’olu Lushika, casînga oshubirire Nyamubâho, Nyamuzindawâwe n’omurhima gwâwe gwoshi n’omûka gwâwe gwoshi.

11 Olu Lushika ntwire ene lurhakulenziri misi lurhanahumiri halya orhankahika. 12 Arhali oku nkuba luli okaderhaga erhi: «Ndi washona arhujîre oku nkuba arhuyankirelo, rhuluyumve lyo rhulushimba.» 13 Arhali yo luli ishiriza ly’enyanja okaderhaga erhi: «Ndi warhujira ishiriza ly’enyanja arhulongezelo, rhuluyumve lyo rhulushimba.» 14 Bulyala oluderho^j lukuli hofi, omu kanwa lukuli, n’omu murhima kuderha mpu olushimbe.

Enjira ibirhi wacishogamwo

15 Lola oku nkuyeresire ene akalamo n’omugisho, olufu n’obubanya. 16 Erhi wakayumva amarhegeko ga Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, agala nkurhegesire ene, erhi wakazigira Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe okanalambagira omu njirazâge, okalanga amarhegeko gage n’ebinwa byâge n’engeso zâge, walama onayôloloke. Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe akugisha mw’eci cihugo waja mpu ociyanke cibe câwe. 17 Ci kwône erhi omurhima gwâwe gwakalalaha, akaba orhayumva n’erhi wakarhebwa mpu muharamye abandi banyamuzinda n’okubagashaniza, 18 nie mmubwizircko ene, kuhera mwanahera murhanalame ensiku ndî mw’eci cihugo mwajiyanka obu mwayikira Yordani. 19 Arnalunga n’igulu bo bacaliho ntôzire ene nti bakuyagîrize: nkuyeresire akalamo n’olufu, omugisho n’obuhanya. Cìshoge akalamo ly’olama mwe n’iburha lyâwe, 20 oyorhe ozigira Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe, okaziyumvirhiza izu lyage onacishwekere kuli ye; bulya ho akalamo kali aho, bulya ho hali obuzîne aho, kwo na kuhashilamira omu cihugo Nyamuzinda acigashiraga basho, Abrahamu, lzaki na Yakobo mpu abahaco.

IV. Ebijiro bizinda n’okufa kwa Musa

Ensiku nzinda za Musa

1 Musa ayisha, abwîra Israheli yeshi ebi binwa, erhi: 2 Ene nahumanyagya myâka igana na makumi abirhi. Ntakacikagenda n’okugaluka , na Nyamuzinda ambwizire, erhi: orhayikire oyu Yordani. 3 Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe ye wakushokolera, yewaherêrekeza aga mashanja gali embere zâwe ye wanaganyaga. Yozwè ye wakushokolera , nka kulya Nyamuzinda aderhaga. 4 Nyamuzinda abakolera nka kulya akoleraga Sihoni na Ogu, bâmi baamoriti: abaherêrekeza n’ecihugo cabo. 5 Nyamuzinda amufumbikabo mubakolere birya byoshi binadesirwe omu marhegeko namuhire. 6 Muzibuhe munasêre, murhayobohaga murhanabarhinyaga , bulya Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe yêne okushokolire: arhakulikirire arhanakulekêrere.

7 Oku bundi Musa ahamagala Yozwè anamubwirira omu masu ga Israheli yeshi , erhi: «Ozibuhe onasère, we wajana olu lubaga mwo cirya cihugo Nyamuzinda acigashaga mpu aciha b’îshe, woyo we wanabafumbikeco. 8 Nyamuzinda yêne ye kushokolire, ye waba ali nâwe,arhakulikirire arhanakulekêrere. Orhayobohaga, orhageramwo omusisi.»

Ebi binwa bikazisomwa

9 Musa ayandika olu Lushika analufumbika abadâhwa, bene Levi, bo bakazagibarhula omucîmba gw’endagâno yaNyamuzinda . Afumbikalo n’abagula ba Israheli boshi. 10 Musa abaha er’irhegeko, erhi: «Ngasi myâka nda, galya mango gadesirwe g’okubabalirana emyenda, amango g’olukulu lw’ebihando, 11 amango Israheli yeshi ayishirilola obusù bwa Nyamubâho, Nyamuzinda wâwe halya hantu acishozire yêne, onaderhere olu Lushika omu marhwiri ga Israheli yeshi: 12 0shubûze olubaga, abalume, abaka.zi, abana n’ecigolo ciri emwâwe, bayumve banalange banakulikire ebinwa by’olu Lushika byoshi. 13 Abana babo, balya barhacilumanya, nabo bayumviza aho banayige okurhînya Nya mubâho, Nyamuzinda wâwe, ensiku zoshi waba olimwo eci cihugo wajiyanka obu wayikira Yordani.

Amahabwe g’ensiku zayisha.

14 Nyamubâho abwîra Musa: «Laba oku ensiku z’okufa kwâwe ezi ziyishire. Hamagala Yozwè. Oyimange aha cihando c’embugânano, nâmubwîra oku ajira.» Musa na Yozwè bayisha, bayimanga aha cihando c’embugânano. 15 Nyamuzinda abonekera aha cirâlo, omu munara gw’ecitu gwali guyima Nzire aha luso lw’ecihando. 16 Nyamuzinda abwîra Musa, erhi: «Lola oku okola wajigwîshira mwe na basho. Olu lubaga lukola lwajihinduka mbaraga omu kushimha hanyamuzinda b’embuga, b’eci cihugo mwajijamwo. Lukolaga lwandekêrera luvune eciragane nàlaganaga rhwe nabo. 17 Olwo lusiku lwonêne omungo gwâni gwabadubukirakwo, nâbalekêrera nambafulike obusù bwâni. Bâlìbwa n’amagala: malibûko manji na maganya manji gâbarhindakwo; kwo aderha olwo lusiku, erhi: «K’arhakanaba obûla Nyamuzinda wâni arhali omu karhî kani kwo kurhumire agala mahanya gantindakwo?» 18 Nani, olwo lusiku nânafulika obusù bwâni, erhi bwo burhuma bulya bubî bwoshi ajizire omu kuyerekera abandi banyamuzinda. Olwimbo lw’obuhamirizi 19 Muyandikage olu lwimbo mukazilukolesa; oluyigirize Bene Israheli, obahirelo omu kanwa, lyo luyishimpamiriza lunayagirize Bene Israheli. 20 Niono nkola namuhisa mwa cirya cihugo nalaganyagya b’îshe, cirya cihululamwo amarha n’obûci; yehe hano aba amalya, amayigurha amanatwera, akolaga âyerekera abandi banyamuzinda, âbaharâmya oku niehe angayaga n’okuvuna eciragane cani. 21 Ci kwône amango amahanya n’amaligo garhakaganjwa gâba gamamurhindakwo, olu lwimbo lwamuyagiriza nka caliho bulyala lurhâyibagirwe omu kanwa k’iburha lyage. Neci, mmanyire emihigo agwerhe ene n’obwo ntacimuhisa omu cihugo nàlaganyagya b’îshe nti nabahâco». 22 Olwo lusiku Musa ayandika olu lwimbo analuyigiriza Bene Israheli. 23 Oku bundi anaciha Yozwè mwene Nuni eri irhegeko, erhi: «Ozibuhe onasêre, bulya we wahisa Bene Israheli omu cihugo nabalaganyagya, nâyôrha ndi haguma nâwe.»

Olushika aha burhambi bw’omucîmba

24 Musa erhi aba amayusa ayandika omu citabu ebinwa by’olu Lushika byoshi kuhika oku kazinda, 25 arhegeka abaleviti bakagibarhula omucîmba gw’endagâno ya Nyamuzinda, erhi: 26 «Muyanke ecitabu c’olu Lushika. Mucigwase aha burhamhi bw’omucîmha gw’endagâno ya Nyamubâho, Nyamuzinda winyu. Cibêreho cinabe caliho w’okukuyagiriza. 27 Bulya ntahabiri isîna lyâwe n’oku oba cikanyi cirhagomba, erhi mugomera Nyamuzinda ene nancizine ndi haguma ninyu, kurhi rnwayishijira amango naba nafire.

Musa, erhi: «Israheli yeshi ayîshe ayumve«

28 Mundalikire abagula b’emilala yinyu boshi n’abandisi rhubugânane, mbayumvise ebi binwa, amalunga n’igulu bo nâjira bacaliho wabayâgirize. 29 Bulyala mmanyire oku amango nâba nàfire murhabule bwahemuka; mwarhenga omu njira namurhegekaga; obuhanya bwâmurhindakwo omu nsiku zayisha, ebwa kuba mwakozire amaligo omu masu ga Nyamuzinda, mwamugayisa n’emikolo y’amaboko ginyu.» 30 Oku bundi, Musa aderha ebinwa by’olu lwimbo byoshi kuhika oku kazinda, abibwîra endêko ya Bene Israheli yoshi.

Olwimbo lwa Musa

1 Mwe malunga murhege okurhwiri, nkola nashambâla,

w’igulu, yumva okûla naderha.

2 Ihano lyani lihone nka nkuba, akanwa naderha karhoge nka lumè,

nka hishîshîrha oku hyasi, nka cihonzi oku musihe.

3 Kulya kuba lyo nacitakìra izîno lya Nyamubâho;

mwoyo mukuze Nyamuzinda wirhu.

4 Yene y’ibuye: obushanja bwâge buli bwimana,

bulyala enjira zâge zoshi ziri bushinganyanya.

Ye Nyamuzinda mutabesha na mudahemuka.

Ye Mushinganyanya ye na Mushongêza.

5 Bakozire amaligo n’obwo ababurhaga barhalikwo ishembo,

iburha lya ndyâlya na ncuku.

6 Ka gwo munkwa gwâwe emwa Nyamuzinda ogwo?

Lubaga lwa bingolo-ngolo n’orhutumbaguzi.

Kali ye sho ye wakuburhaga,

ye wakulemaga ye nakubika?

7 Kengêra ensiku zàli burhanzi,

singiriza emyâka, amaburhwa n’amaburhwa,

odôse sho akubwiriza; abakulûkulu bâwe bakuganìrira.

8 Amango ow’Enyanya agabiraga amashanja akashambala,

amango abêrulaga bene omuntu akûbûlira amashanja olubibi

nk’oku omubalè gwa Bene Israheli gunali.

9 Nyamubâho yehe, ogwâge mwanya, lunali olubaga lwâge,

na Yakobo co câge cigabi.

10 Amushanga omu mpinga, omu nyama-wandya w’irûngu

amuyababira amulengeza, amulanga nka mbonyi y’amasu gage.

11 Nka kula ikozi linashibirira olwogo lwalyo,

kula lirembêra enyanya z’ebyana byalyo,

naye ashanjûla ebyubi byâge , amurhôla amuhêka omu mashala gage. 12 Nyamubâho yêne wamuherhe,

nta nyamuzinda w’emwa bene bàli bo naye.

13 Amugerana omu birhondo by’ecihugo,

amulisa oku myâka y’omu ishwa,

amulumìsa oku bûci bw’omu ibuye,

oku rhuvurha rhw’omu ibâle lizibuzibu.

14 Oku mashanza g’omu nkafu n’oku marha g’ebibuzi,

bashushagiza ebyanabuzi n’engandabuzi za bene Bashani

n’empene, bahirakwo n’amashushi g’omulà gw’engano

basûza n’omuko gw’ecihadu c’omuzâbîbu gwabirira.

15 Yakobo alya ayigurha. Yeshuruni^k atwera ahimba.

(Watwezire, warhuma wacilugira!)

Aleka Nyamubâho wamujiraga,

ibuye lyamucizagya alibonesa nshonyi.

16 Barhuma aba mitula, erhi banyamuzinda b’embuga barhuma;

bamujira burhe n’ebyakobwa.

17 Bakazagirherekêra bashetani n’obwo barhali Nyamuzinda,

bakazirherekêra banyamuzinda barhayishi,

bahyahya mâshi, balishinjo-lishinjo, balya basho barhagashanizagya.

18 (Wayibagîre ibuye lyakuburhaga, orhacikengîri Nyamuzinda wakuhiragaho.)

19 Nyamubâho abona okwo, n’omu burhe bwâge, ajandika bagala na bâli bâwe.

20 Aderha erhi: Nabafulika obusù bwâni, ndolage kurhi byababêra.

Bulya lyabire iburha ligalugalu, bana barhagwerhi oku bakacikubagirwa.

21 Barhumire naba mitula y’irumbi lyâbo mpu banyamuzinda,

banjijire burhe n’amarumbi gabo;

nani nkolaga najira babe mitula y’irumbi mpu lubaga.

22 Neci, oburhe bwâni bwayasire muliro,

gwâyoca ciru n’ebiri idako ly’okuzimu, gâyoca idaho guyoce n’emyâka,

gurhasige olubando lw’entôndo.

23 Nabalashirakwo amahanya, nabayukizakwo emyampi yani.

24 Bahungumuka n’ecizombo, bâlibwa n’ishûshira banayumîrire n’obwoge.

Nabarhumira erino ly’ebiryanyi, baguma n’amanjoka-njoka.

25 E muhanda, engôrho yamalîra abanarhabana, omu nyumpa ebihamba.

Ebyo byaheza omwanarhabana n’omwananyere,

omwana ociri oku ibere n’omushosi w’emvi.

26 Nakadesire nti: «Nabashemba-shemba,

nti nazaza izîno lyâbo omu karhî k’abantu»,

27 nka ntarhinyaga ifêka ly’omubisha,

kuderha nti abashombanyi babo bakanahaba baderhe erhi:

«Okuboko kwirhu kwo kwahimîne,

ci arhali Nyamubâho wakozire ebyo byoshi.»

28 Neci, bulya luli lubaga lurhabona,

lurhanagwerhi makengu.

29 Nka bali bantu barhimanya bakanayumvîrhe,

bakanabwîne bwinja kurhi bazinda bali.

30 Kurhi omuntu muguma akakwanana ecihumbi,

n’ababirhi kurhi bakatundulika ebihumbi ikumi,

kuleka kulya kuba ibale lyâbo lyabaguzize,

na kulya kuba Nyamubâho abarhibiremwo?

31 Cikwône ibuye lyâbo lirhali nk’ibâle lirhu;

arhanali abashombanyi birhu bo bakarhulagira.

32 Bulyala ihaji lyâbo lyali ly’oku muzâbîbu gw’e Sodomo,

ly’omu lukoma lw’e Gomora:

amalehe g’eyo mizâbîbu galimwo obwoge,

ebihadu by’amalehe gabo biri bilulu-bilulu,

33 idivayi lyâbo gali manjoka-njoka,

gali mino makali ga mpiri.

34 Ci kwône yehe, k’arhali ho andi aha buhambi nka ntûlo,

erya mbôhe omu irhu ly’ebinja?

35 Olwihôlo n’oluhembo biri byâni,

amango okugulu kwabo kwarhereza.

Bulyal’olusiku lwâbo lw’okuhanyagala luli hofi;

nechi babìkìrwe hiyishire buhena.

36 (Bulya Nyamubâho ayishihôla olubaga lwâge.

Ci kwône abambali bôhe lukogo ababêra),

hano abona barha enjingo hano abona

harhaciri ntagengwa harhanaciri muja.

37 Ago mango anaderha, erhi: banyamuzinda babo ngahi baligi,

liryal’ibuye bakazagiyakiraho?

38 Balya bakazagirya amashushi g’enterekêro zâbo banakazinywa idivayi

ly’okugashaniza kwabo, bayimangage bamurhabâle,

bahindukage lwakiro lwinyu.

39 Mulolage oku niono, niono ndi ye,

n’oku nta wundi oli Nyamuzinda haguma nani.

Niene nie nyirha nie nanciza, amango namashurha,

niene nanfumya, (na ntaye wakakûla owundi omu nfune zani).

40 Neci, nnengerize enfune zani emalunga,

nandesire, nti: «Nie nkudesire, nie mbâho ensiku n’amango,

41 amango nâba namarhyaza engôrho yani erhangirayalabuka,

n’okuboko kwâni kurhangira okutwa emanja,

ago mango nânacihôlera emunda abashombanyi bâni bali,

balya banshomba nânabaha oluhembo lwâbo.

42 Emyampi yani nayilalusa n’omuko,

n’engôrho yani yavugusa enyama:

muko gwababanzirwe n’abagwerhwe mpira,

mpanga z’abarhambo b’omushombanyi!

43 Mwe malunga, muciyigirize haguma naye,

na bene Nyamuzinda bamuharamye!

Mwe mashanja, mucìyigirize haguma n’olubaga lwâge,

n’entumwa za Nyamuzinda ziderhe obuzibu bwâge.

Bulyala ayishihôla omuko gw’abambali,

anagalulire abashombanyi bâge amakwanane gabo.

Abamushomba abagalulira ebyâbo,

anakangûle ecihugo c’olubaga lwâge.

44 Musa ayisha ali bona Yozwè mwene Nuni, ebinwa by’olu lwimbo byoshi abiderhera omu kurhwiri kw’olubaga. Okushimba irhegeko kwo kulama 45 Erhi Musa ayusa abwîra Israheli yeshi ebi binwa, 46 ashubibabwîra, erhi: «Muyumvirhize ebi binwa byoshi; byo njijire ene caliho w’okumuyagiriza. Mu rhegeke bagala binyu balange banakulikire ebinwa by’olu Lushika byoshi. 47 Kuli mwe, olwo Lushika lurhali lwa kuhaliza, bulya luli kalamo kinyu, lwo lwanamuha okulama nsiku nyinji mw’eci cihugo mwajiyanka obu mwayikira Yordani». Bamanyisa Musa oku akola afà 48 Olwo Iusiku lwonene, Nyamubâho ashambaza Musa, amubwîra erhi: 49 «Sôkera oku ntôndo ya Nebo, ntôndo eri omu birhondo bya Abarimu, omu cihugo ca Mowabu, ah’ishiriza lya Yeriko, onalole bwinja ecihugo ca Kanani naha Bene Israheli nti cibe cabo. 50 Onafire oku ntôndo wasôkera, wabugana ab’emwinyu aka mulumuna wâwe Aroni, wafiraga oku ntôndo ya Hori, ajibugana abafire. 51 Kulya kuba arhambêraga mwikubagirwa omu karhî ka Bene Israheli, oku lw’e Meriba-Kadeshi. omu irûngu lya Sini, kulya kuba wabuzire buyêrekana obwimana bwâni omu karhî ka Bene Israheli. 52 Walangirira emuhanda ci kwône ecihugo nâha Bene Israheli orhacikozemwo okugulu.»

Musa agisha olubaga embere afe

1 Alaga omugisho Musa, muntu wa Nyamuzinda, ahîre Bene Israheli embere afe. 2 Aderha, erhi: Nyamubâho arhengaga e Sinayi, abamolekera kurhenga e Seyiri, alangaza anali oku ntôndo ya Parani. Ho ali ayishire kurhenga oku mbuganano kurhenga e mukondwè gwa Kadeshi kuhika oku Mirhezi.

3 Wezigira bashakulûza, abatagatifu boshi omu maboko gâwe banali,

bali bafukamire aha magulu gâwe. Erhi bakûla omulindi erhi we badwîrhe

4 (Musa arhuhìre irhegeko); Endêko ya bene Yakobo yajà omu mwîmo gwayo.

5 Hali omwâmi omu Yeshuruni, erhi abarhambo b’olubaga babugânana,

erhi amashanja ga Bene Israheli galungana goshi.

6 Rubeni alame arhafaga. Ciru akaba abalwi bâge barhali banji.

7 Alaga ebi adesire kuli Yuda: Nyamubâho, oyumvirhize izu lya Yuda,

onamushubize aha lubaga lwâge.

Amaboko gage gafungire ehyage,

oyîshe omurhabâle oku bashombanyi bâge;

8 Kuli Levi, aderha, erhi: Ohe Levi e «Urimu» zawe,

n’e «Tumimu» zawe, ozihe olya muntu wababaliraga,

wamanamurhangula aha Masa,

erhi wamarhangimujisa kadali

aha burhambi bw’amîshi ga Meriba.

9 Aderha kuli nina nakuli îshe, erhi: «Ntamubonaga».

Bene wabo, arhabamanyiri.

Neci akanwa kâwe bakalonzize,

n’endagâno yawe baba bayibîkirîre.

10 Banayigirize Yakobo engeso zawe,

na Israheli Olushika lwâwe.

Banasôkeze omugi emund’oli,

badekereze n’enterekêro oku luhêrero lwâwe.

11 Nyamuzinda, ogishe emisi yâge,

onayemêre omukolo gw’amaboko gage.

Oshangule ensiko z’abashombanyi bâge,

n’ez’abanzi bâge kuhika barhibuke.

12 Kuli Benyamini, aderha, erhi: Benyamini ali murhonyi wa Nyamubâbo,

Ye anayegemire burhahuligana.

Ow’enyanya ye mulanga ensiku zoshi,

ho anabêra aha karhî k’amalango gage.

13 Kuli Yozefu aderha, erhi: Ecihugo câge Nyamubâho acigishire.

Co cirimwo ebinja by’emalunga enyanya.

Co cigwerhe n’ebindi binja by’ekuzimu.

14 Cirimwo ebinja izûba liyêza hano igulu n’ebinja omwêzi gumeza,

15 enfula y’entôndo za mira, olubere lw’orhurhondo rhwa mango-mira,

16 ehinja hy’omu budaka n’ebinja by’omu myâka y’amashwa,

oburhonyi bw’olyala oyubaka omu ishaka:

budêke oku irhwe lya Yozefu,

oku irhwe lya nyakwîshogwa omu karhî ka bene wabo.

17 Acûke nka nfizi ya lubere. Amahembe gage nka mahemhe ga mbogo,

go gatumirha amashanja gagakwame gagahise aha kafende k’igulu.

Gwo mwandu gw’engabo ya Efrayimu, byo bihumbi by’engabo ya Menashè.

18 Kuli Zabuloni, aderha, erhi: Obàbwe, Zabuloni, omu majira gâwe,

na nâwe Isakari, omu bihando byâwe.

19 Amashanja gakaziyishigashaniriza oku ntôndo,

ganarherekêre enterekêro y’obushinganyanya,

bulya gâyunjula obugale bw’omu nyanja n’ebinja bifulisirwe omu mushenyi.

20 Kuli Gadi, aderha, erhi: Ayagirwe Mugalihya ogalihya Gadi!

Agwîshîre nka ntale-nkazi; amashanshanyula okuboko, obusù n’irhwe.

21 Omu kucîshoga, acîshoga ebirhangiriza,

gwo gwali mwanya babikiraga omurhambo.

Oku bundi ayisha ali murhambo wa ngabo

erhi amanayumanyanya obushinganyanya bwa Nyamubâho,

amanayunjuza ebinwa byâge kuli Israheli.

22 Kuli Dani, aderha, erhi: Dani eri ntale nto,

ecirhunisire kurhenga e Basbani.

23 Kuli Nefutali, aderha, erhi: Nefutali ayunjwire ngalo z’oburhonyi,

ayunjwire migisbo ya Nyamubâho:

enyanja n’emukondwè liri ishwa lyage.

24 Kuli Azeri aderha erhi: Azeri agwerhe omugisho omu karhî ka bene îshe.

Ayorhe arhonyire ekarhî ka bene wabo, okugulu kwâge kuyorhe kuli omu mavurha! 25 Orhuhamiko rhwâwe rhukaziyôrha rhuli rhwa cuma n’omulinga,

n’amagala gâwe mazibu gayunjule nsiku z’akalamo kâwe zoshi!

26 Ntaye oli aka Nyamuzinda wa Yeshuruni,

ye olya oja wagera e malunga mpu akurhabâle ntyo,

n’obuhashe bwâge alambagire oku bitu.

27 Ayôrha aba lwakiro, Nyamuzinda, omu nsiku za mira, na hano shishi,

anacikazikushumbiriza amaboko gage g’ensiku n’amango;

akugishe embere zâwe omushombanyi amubwire erhi: «Okayurha»!

28 Israheli ayubaka ahantu h’omurhûla.

Liri hago hago iriba lya Yakobo,

linadomêrere ecihugo c’engano n’idivayi,

n’amalunga gage ganakazirhoza olume.

29 Wamajira iragi wâni Israheli!

Ndi oli akâwe, we lubaga lwayokolagwa na Nyamubâho

ye mpenzi y’oburhabâle bwâwe, ye na ngôrho y’irenge lyâwe

Abashombanyi bâwe bakushishashisha

na nâwe wene okazigera enyanya zâbo.

Okufa kwa Musa

1 Musa anacisôka kurhenga omu rhubanda rhwa Mowabu asôkera oku ntôndo Nebo, oku irhwerhwe lya Pisga aba ishiriza lya Yeriko. Nyamubâho anacimulangula ecihugo coshî: Gilgadi kuhika aha Dani. 2 Amulangûla Nefutali yeshi n’ecihugo ca Efrayimu na Menashè, ecihugo ca Yuda coshi kuhika oku nyanya y’c buzika-zuba, 3 amulangûla Nêgebu n’akabanda ka Yeriko koshi, amulangula olugo lwa emibo kuhika aha Sowari. 4 Nyamubâho anacimubwîra erhi: «Olâbâge ecihugo nalaganyagya Abrahamu, Izaki na Yakobo nababwîra nti: «Nayishiciha iburha linyu. Nkuyeresire co nti ocibone n’amasu gâwe ci konene orhacihikemwo».

5 Musa, omurhumisi wa Nyamubâho anacifira ahola omu cihugo ca Mowa bu nk’oku Nyamubâho anarhegekaga. 6 Amubisha omu kabanda, omu cihugo ca Mowabu, aha ishiriza lya Beti-Peori. Ntaye oyishi aha ecusho câge ciba kuhika ene. 7 Musa ali akola agwerhe myâka igana na makumi abirhi erhi afa: amasu gage gacikazigibona bwinja bwenêne n’emisi yâge erhalisaginyiha. 8 Bene Israheli balaka, bashîba Musa omu Kabanda ka Mowabu, nsiku makumi asharhu, n’ensiku z’okulaka omu kushîba Musa zanacihika . 9 Yozwè, mugala wa Nuni ali ayunjwir murhima gwa bugula, Musa ali erhi amuhizirckwo amaboko. Bene Israheli bakazimuyumva, banakazijìra nk’oku Nyamubâho anarhegekaga Musa. 10 Omu Israheli murhacibonekaga owundi mulêbi wali aka Musa, oyu Nyamubâho ayishigi, balolane naye omu masu. 11 Ciru na kandi omu Israheli murhacibonekaga omulêbi wankajira ebimanyiso n’ebirhangazo biri nka birya Nyamuzinda amurhumaga mpu ajire omu cihugo c’e Mîsiri, kuli Faraoni, oku barhumisi bâge boshi n’oku cihugo câge coshi. 12 Nta wundi mulêbi wacibire n’obuhashe huli nk’obuhashe bw’okuboko kwâge omu kujira ebintu binji na bya kujugumya ebiri nk’ebi Musa akazagijira embere za Bene Israheli boshi.

^a2.31 : Nk’oku kubonekine omu citabu c’Emibalè (32,4; 33, 22) kandi kuhonekine hanôla oku amatumu bene Israheli balwa, arhali bône bacihimiragwo. Nnâmahanga yene ye balwira ehîrha na ngasi cihugo bankahashibona, erhi kushohôza abashobôzagyaco. Co cihugo balaganyagya bishe: Abrahamu, Izaki na Yakobo. Bene Isrnheli ntâco bankanegenera bulya okuhima kurhenga emwa Nnâmahanga. Lola Lush 9, 1-6; Lul 43,4. Nyakasane ye mugala byoshi: Abantu n’ebiremwa byoshi biba byâge. Kuhanzibwe omuntu okujirira owâbo kubi nka kurharhegesirwi na Nyamuzinda (Irhegeko lya kalî nda: «Orhahîraga okazimba»). Co cirhumire ebihugo Nnâmahanga akazilanga, Abahabraniya bamanye barhabihiragamwo ecirhêro (lola 2,9; 2, 19; 2, 37).

^b3.11 Makoro ga mulume: Olwo lugero lwaba lwa santimctri 45. Haligi erindi ikoro ligali , bakagikolêsa e Bahiloni, lyali lya santimetri 52 (Rhulole muli Eze 40,5.

^c3.17 : Nyanja y’omunyu kw’enaderhwa ntyo, nyanja ya Loti.

^d3.27 : Enyigirizo z’entumwa zimanyisize oku Musa arhahikaga omu cihugo babalaganyagya n’oku Musa abire afa embere bayikire Yordani (Lush 34. 5-6). Okwo kuyêrekine omuhigo gwa kalya kanwa ka Nyakasane (Lush 31.2; 34.4). Amandiko manji gwo gayêrekana oku ecarhumaga Musa afa kuli kugoma kw’olubaga nk’oku bakudesire hano (Rhulole muli Lush 1.37; 4.21, Lul 106, 32). Ci kwône, haligi mandiko maguma maguma gaderha oku Musa na Aroni bahanagwa omu kuba arhayemêraga Nnâmahanga mwikubagirwa omu karhî ka Bene lsraheli aha Meriba ( Lush 12, 51; Mib 20, 12) na kulya kuba ahuzire buyêrekana obwimâna bwa Nyamuzinda omu karhî ka Bene lsraheli (Mib 20, 10)

^e4.7 Arhuliranyire: Musa alonzize okuyêrekana olukogo lwa Nyamuzinda. Nyamuzinda anarhulirane ngasi mango rhwe biremwa byâge nka kula omubusi anakomerana n’abana bâge. Olukogo lwa Nyamuzinda làyûshûka bwenêne kulusha erhi ayemêra akuyanka omubiri, aburhwa hano igulu, alama na nirhu, na buzinda abambwa oku musalaba mpu lyo arhucungula. Lola muli Yn 1,14.

^f7.5 : Lola Lub 34, 13; Lush 7, 5; 12, 3; 16, 21; 34, 13. Ogwo mutungo yali nsanamu ya muzimu-mukazi «Ashera», ye Abanya-Kanani boshi n’embaga zàli bayegîre bakagiharârnya. Lola Lub 23, 24. Ambanga nyinji zakag’iderha mpu Ashera ye muka Nyamuzinda

^g14.22 Ntûlo ya ngasi mwâka oku bya ngasi lubero: Irhegeko ly’okuhâna entûlo bwàli bworhere bw’ago mango.

^h16.21 : Lola Lub 34, 13 n’amahugûlo gw’olo lukerekire amahêro.

ⁱ19.21 : Lola oku mahugûlo ga Lub 21, 25, kujuha ehi omuntu anasherezize oku wâbo.

^j30.14 : Oku biyêrekîre obufulûle bw’Oluderho, lola muli Yn 1.

^k32.15 : Yushuruni ye Israheli (Rhulole omu Lush 33, 5. 26; Ezr 44, 2).

JOS – – Bible en mashi du Congo

YOZWE יהושע

I. Okuhika omu Cihugo c’Amalaganyo

Balalikwa okuja ebwa Cihugo c’Amalaganyo

1 Erhi Musa, murhumisi^a wa Nyakasane ayusifà, Nyakasane anacibwîra Yozwè, mugala wa Nuni na murhumisi wa Musa, erhi: 2 «Musa murhumisi wâni anafirage; oyimukâge buno! oyikire Yordani, we n’olu lubaga, mugendija muli cirya cihugo^b naha bene Israheli. 3 Ngasi ah’okugulu kwinyu kwankanalabarha hoshi nanamuha ho nk’oku nanalaganyagya Musa. 4 Kurhenga okw’irûngu na kurhenga e Libano, kuhika oku iwishi lunene, kuhika oku lwîshi lwa Efrata, co cirigi cihugo c’Aba-Nyahititi coshi, kuhika oku nyanja nene, kuja ebuzûka-zûba olwo lunda loshi co caba cihugo cinyu. 5 Ntaye wankahagaza embere zâwe^c omu nsiku z’akalamo kâwe zoshi; nk’oku nayorhaga na Musa kwo nayôrha nâwe; ntakujandike, ntanakulekerere.

Nyamuzinda ârhabala erhi bankakenga amarhegeko gâge.

6 Ozibuhe onarhwalihe^d, bulya we wagendihira olu lubaga muH cirya cihugo nalaganyagya b’îshe nti nabaha co. 7 Kuguma kône, ozibuhe onarhwalihe, okazikola omu kushimba oburhegesi boshi nka kulya Mwambali wâni Musa anakurhegekaga. Omanye wankadungukira oli eburhambi bw’ekulyo oli ebwa kumosho, lyo ohashibêrwa na ngasi aha wankaja hoshi. 8 Ecira citabu c’oburhegesi cirhakurhengaga omu kanwa; okazicigerereza kwo mùshi na budufu, ly’ohashijira bwinja nk’oku binayandisirwe; na ntyo wanaba n’iragi, onabêrwe omu majira gâwe goshi. 9 K’orhayumvirhi oku nkurhegesire: nti ozibuhe onarwalihe? Orhabaga na boba buci orhabaga na ntemu nei, bulya Nyakasane Nyamuzinda wâwe, ali haguma nâwe ngasi hoshi wankanaja».

Oburhabale bw’amashanja g’ishiriza za Yordani

10 Yozwè anacihàna eri irhegeko oku bagula b’olubaga, erhi: 11 «Mugere omu cihando coshi, muhe olubaga eri irhegeko, erhi: Murheganye ebi mwaciyikira omu njira, ebwa kuba enyuma lya nsiku isharhu mwajiyikira Yordani mugendiyûbaka cirya cihugo Nyakasane Nyamuzinda winyu, amuhire mpu muciyûbake».

12 Na kuli bene Rubeni, kuli bene Gadi na kuli cirya cihimbi ca bene Menashè, Yozwè anacibabwîra ntya, erhi: 13 «Mukengere birya Musa, omurhumisi wa Nyakasane amurhegekaga galya mango ababwîraga erhi: Nyakasane Nyamuzinda winyu, abahire okuluhûka, anabahire eci cihugo^e. 14 Bakinywe, abana binyu barhorho, n’ebishwekwa binyu, ebyo byoshi byabera omula cihugo Musa amuhire olu lundi lunda lwa Yordani. Ci konene moyo, muyikire n’emirasano yinyu, mugende oku matabâro, mushokolere bene winyu, mweshi, ntwâli; mujibarhabala. 15 Kuhika Nyakasane ahe abo bene winyu nabo okuluhùka nk’oku anabaha kwo, na kuhika nabo bayûbake bwinja cirya cihugo abaha Nyamubâho, Nyamuzinda winyu. Enyuma z’aho mwanabaga lyo mugaluka mushubire muli cirya cihugo cinyu munaciyûbake, cirya cihugo. Musa, omurhumisi wa Nyakasane amuhaga olunda lw’erindi ishiriza lya Yordani, e buzûka-zûba». 16 Banacishuza Yozwè muli ebi binwa, mpu: «Okwo orhurhegesire koshi rhwakujira na ngasi aha wankarhurhuma hoshi rhwahaja. 17 Nk’oku rhwanakazagirhumikira Musa muli byoshi, ntyo kwo nâwe rhwanakurhumikira. Lyo Nyakasane , Nyakasane Nyamuzinda wâwe, ayôrha^f nâwe nk’oku anayorhaga na Musa. 18 Owankaba mugoma^g omu marhegeko gâwe, alahire kushimba oku omurhegesire, oyo anafe. Ntyo ozibuhe onarhwâlihe.

Enyenzi zarhumagwa na Yozwè e Yeriko

1 Yozwè mugala wa Nuni, anacirhuma, omu bwifulikwe, bantu babiri kurhenga e Shitimu, ababwîra erhi: «Mukanye, muje mwalolêreza^h ecihugo ca Yeriko». Banacilikula, bagendihanda omu mw’omukazi orhajira mulume, izîno lyâge ye Rahabuⁱ banacilala ahò. 2 Banacibwîra omwâmi w’e Yeriko ogwo mwanzi, mpu: «Lola oku hali abantu b’omu bene Israheli, bajire kuno ene budufu, balija bayênja ecihugo». 3 Olya mwâmi w’e Yeriko anacirhuma entumwa emwa Rahabu, erhi: «Ohâne balya bantu bajaga aha mwâwe, balya bantu bajaga omu nyumpa yâwe, bulya kuyishija kwayênja ecihugo coshi kwabadwîrhe ». 4 Olya mukazi anacirhola balya balume bombi, n’erhi aba amabafulika ederha, erhi: «Neci abo bantu bajire hano mwâni, ci konene ntalimanyire bali ba ngahi 5 na bulya bwali bwamayira, banalikola hofi bayigale olumvi, abo bantu bacigendire ntanamanyiri ngahi bajire: mukanyagye mubashimbe, mwankacibagwârha ». 6 Ci konene ali erhi anabashonize omu lurhalo lw’enyumpa yâge, anababwikira n’amoya akazagizabûla, aga ali ahizire omwo lurhalo. 7 Abo bantu banacikanya bagenda babashimbuhre omu njira ejire ebw’iziko lya Yordani, n’erhi abo bantu bali babashimbire babà bamahuluka, babayigalirakw’olumvi.

Ecihango ca Rahabu n’enyenzi.

8 Embere ebyo bigolo byâge bihunge, Rahabu asôkera emunda bali omu lurhalo, anacibwîra balya bantu, erhi: 9 «Manyire oku Nyakasane amuhire eci cihugo, n’oboba bwinyu bwarhujirekwo, abantu boshi badwîrhe bageramw’omusisi erhi mwe murhuma. 10 Bulya rhwayumvîrhe kurhi, amango mwarhengaga e Mîsiri, Nyakasane ayumagya erya nyanja ndukulà, rhwanayumvîrhe kurhi mwajirire balya bâmi babiri b’e Moreni, olundi lunda lw&rsqu

Nyabangere's Blog pour le développement

This WordPress.com contributes to share development action

BIBLIYA OMU MASHI ENDAGÂNO YA MÎRA. BIBLE MASHI ANCIENT TESTAMENT. THE OLD TESTAMENT DRC MASHI BIBLE. VERY SOON WE ARE EXPECTING THE NEW TESTAMENT